ALGEMENE BESCHOUWINGEN
CDA
BEGROTING 2015
Loslaten en vasthouden
Loslaten en vasthouden, dat thema hebben we meegegeven aan de Algemene Beschouwingen van het CDA inzake de Begroting 2015. Een begroting ons aangereikt vanuit een nieuw College in een nieuwe raadsperiode. Het vormen van een nieuwe coalitie betekende voor het CDA het loslaten van één coalitiepartner en daarvoor in de plaats verder gaan met vier andere partijen. Een coalitie van vijf partijen, dat is nieuw voor de gemeente Hellendoorn. Een college met daarin naast twee CDA wethouders, twee wethouders aangewezen door vier partijen, dat is zelfs nieuw voor Nederland! Deze keuze impliceert ook elkaar vasthouden, ten einde samen deze gemeente toekomstgericht te besturen. De ervaring van het eerste halfjaar is positief: elkaar stimuleren, elkaar scherp houden, stappen durven zetten die vernieuwend zijn. Dat geldt ook voor de totstandkoming van deze begroting en de keuzes die gemaakt worden. Daarin de ene keer vasthouden, de andere keer loslaten! Wij constateren met tevredenheid dat de begroting 2015 voor onze burgers slechts een geringe lastenverzwaring impliceert, dankzij een verlaging van de afvalstoffenheffing en een acceptabele stijging van de OZB tarieven. Door een behoedzaam beleid is er sprake van een sluitende begroting voor 2015 en voor de jaren daarna nog in te vullen taakstellingen. Dat laatste is niet nieuw, dat is veel vaker gebeurd. En telkens hebben we deze taakstellingen weten in te vullen. Het CDA vertrouwt erop dat we daarin ook de komende jaren zullen slagen, door loslaten en vasthouden! Burgerkracht en participatie. De overheid, ook onze gemeente, doet steeds meer een beroep op de eigen kracht van de burger. Wij zien dat onze burgers initiatieven nemen en plannen maken. De inspraak in de NZ-verbinding door de bewoners van Hellendoorn is daar een recent voorbeeld van. Om burgers en gemeente echter goed samen te laten werken, is er meer nodig. En dan doelen wij ook op de cultuur van onze bestuurders en van het ambtelijk apparaat. Nog te vaak zien we een grote afstand of wordt er stug vastgehouden aan "beleid" of omdat we het altijd zo doen......Durven we los te laten? De Rekenkamer heeft onlangs geadviseerd om meer in overleg te treden met burgers en organisaties om te bezien waar bezuinigingen de komende jaren wel of juist niet meer mogelijk zijn. De begroting van 2015 is sluitend, maar voor de jaren daarna zijn er nog forse taakstellingen om in te vullen. De CDA fractie roept het College op om hierbij niet alleen actief en tijdig de dialoog aan te gaan met onze burgers, bedrijven en organisaties, maar ook voortdurend te kijken naar alternatieven, teneinde een kaalslag in het maatschappelijk middenveld te voorkomen. Vrijwilligers. In onze gemeente zijn veel mensen actief als vrijwilliger en mantelzorger. We zijn trots op al die mensen die om hun naaste geven, die vrije tijd en energie steken in het helpen van anderen. Dit uit zich ook in allerlei activiteiten in verenigingen, hobby’s en vele andere vormen. De komende jaren zal de vraag naar het elkaar helpen niet afnemen. Laten we zuinig zijn op onze vrijwilligers, hen niet overvragen, maar wel enthousiasmeren Dit geldt bijvoorbeeld ook voor besturen van Plaatselijk Belangen, wijkverenigingen etc. Kunnen we oudere werklozen stimuleren meer aan vrijwilligerswerk te doen, in plaats van ze naar verplichte sollicitatietrainingen te sturen, wetend dat ze kansloos zijn op de huidige arbeidsmarkt? Ook maatschappelijke stages zijn een goed instrument ter bevordering van het vrijwilligerswerk. Passend vrijwilligerswerk kan veel positief resultaat opleveren, doch hierbij moeten we er ook voor waken dat er geen “extra werkloosheid” wordt gecreëerd.
Participatiewet. Van werkgevers, zowel van bedrijven als van anderen, wordt verwacht dat zij de komende jaren veel mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk helpen. Daar staan we als CDA volledig achter. We vinden ook dat de gemeente hierin een stimulerende, faciliterende en inhoudelijke rol heeft. Maar hoeveel mensen moeten we bij werkgevers zien onder te brengen, ongeacht hun uitkeringsvorm? Is hier een goede prognose van te geven, zo vragen wij het College. En is er een goed zicht op de opvangcapaciteit voor deze mensen, wat kunnen de locale werkgevers aan? Of moeten er nieuwe instrumenten ontwikkeld worden, bijvoorbeeld samen met React? Ook hier is aandacht voor mogelijke verdringingseffecten gewenst. Zorg en decentralisaties: de grote decentralisaties zijn de afgelopen paar jaar terdege voorbereid, mede in Twente14 verband. Belangrijk hierin is dat wij als gemeenteraad, bestuur en ambtelijk samen optrekken in deze omvangrijke en belangrijke veranderprocessen. Samen ontwikkelen en er tegelijkertijd een zekere couleur locale in krijgen, in het belang van allen die zorg behoeven. Toch ook hierin het loslaten: de kanteling, een nieuwe verhouding tussen gemeente en zorgbehoevenden, in welke vorm dan ook. Zorgen voor met name diegenen die zorg het hardst nodig hebben en aandacht voor diegenen die tussen wal en schip dreigen te geraken. De uitwerking van de aanbestedingen, gaat het goed in de overdracht, wie krijgt wat en wanneer en hoeveel? Nauwlettend volgen in het komende jaren en snel bijsturen als dat nodig is! Bij zorg en hulp denken wij ook aan het gemeentelijk vergunningenbeleid, zoals bij het plaatsen van (tijdelijke) zorgunits bij woningen. Ook dat zal anders kunnen. Ook denken wij aan sociale zorg, aan nieuwe vormen zoals het Hulpfonds, de schuldhulpverlening en de voedselbank. Ook deze initiatieven verdienen aandacht en ondersteuning teneinde de komende jaren gedurende de vele veranderprocessen hun additionele, maar o zo belangrijke rol te kunnen vervullen. Soweco. Recent heeft Soweco bekend gemaakt wat de plannen zijn met betrekking tot de bedrijfsopzet voor de nabije toekomst. Alvorens hierover als gemeente Hellendoorn te besluiten, achten wij een diepgaande en onafhankelijke financiële risicoanalyse van groot belang. Immers, de GR-vorm heeft ons financieel al het nodige gekost in de afgelopen jaren. Wat de uitvoering betreft, huldigt het CDA het standpunt: lokaal doen, wat lokaal kan! Welke in- en uitstroomscenario's zijn voor onze gemeente gemaakt voor de komende jaren in relatie tot de werkvormen die Soweco ons heeft schetst, kunt u ons daar inzicht in geven? Werkgelegenheid. Een van onze instrumenten is Het Talentenportaal. Het wordt als een succes benoemd voor mensen die moeilijk aan werk kunnen komen. (VNG magazine). Het aantal “talenten” dat op de website staat, is een fractie van het aantal werkzoekenden in onze Gemeente. Gaat de Gemeente dit intensiveren? Wij verwachten een actieve en frequente dialoog met ondernemers en andere werkgevers om kansen te creëren en te bewaken. Met welke concrete doelen worden de betreffende bedrijfscontact functionarissen in die zin op pad gestuurd, weet men de economische zaken goed te combineren met de sociale onderwerpen? Vereenzaming is een groot risico als ouderen langer zelfstandig blijven wonen. Dit onderwerp verdient meer aandacht, ook van de gemeente, zo is onze opvatting Wij vragen u samen met De Welle, zorgverleners, vrijwilligersorganisaties, ouderenbonden en anderen het onderwerp vereenzaming te agenderen, daarbij erkennend dat iedereen een eigen rol en verantwoordelijkheid draagt. Een thema wat hier verband mee heeft, is de verdergaande individualisering van onze samenleving; een ontwikkeling die niet lijkt te stoppen, maar waar wel op ingespeeld moet worden. Het vormt een bedreiging van ons veel geprezen noaberschap, overal, ook in de kleine kernen en in het buitengebied. In moderne termen: laat een selfie een saampie worden!
Onderwijs. Goed onderwijs voor iedereen is van fundamenteel belang voor de toekomst van onze samenleving. De verhouding tussen gemeentelijke overheid en onderwijsland verandert, dat is goed. Mede daardoor zitten we nu echter in een soort van transitiefase. Als voorbeeld: het speciaal onderwijs. Wat zijn de consequenties van de invoering van het zogenaamde 'passend onderwijs'. Hebben we daar voldoende zicht op en hoe verhoudt zich dat tot de huisvestingsplannen voor het Voortgezet Speciaal Onderwijs? Tevens vragen wij aandacht voor de wijze van budgettering voor onderhoud van schoolgebouwen. Het behoud van voortgezet onderwijs in onze gemeente achten wij van groot belang, daaraan moet de gemeente bijdragen! Cultuur. Het College bereidt het opstellen van een cultuurnota voor. Het CDA vraagt het College daarin ook aandacht te schenken aan cultuureducatie voor jongeren. Wilt u dit toezeggen? Wonen. De samenleving verandert. Mensen stellen andere eisen aan het wonen. Dat kan zijn vanwege hun leefsituatie, maar ook vanwege zorg, leeftijd of anderszins. De markt van bestaande woningen blijkt gelukkig weer wat meer in beweging. Regelmatig worden we geconfronteerd met nieuwbouwplannen, waar geen 'contingent' voor is, terwijl anderen, die wel rechten hebben, vanwege de marktsituatie nog niet willen of durven te bouwen. Bestemmingsplannen spelen hierin ook een rol. Wij zouden graag zien dat indien een bestemmingsplan wordt herzien, er een dialoog plaatsvindt tussen diverse doelgroepen en gemeente, alvorens een concept bestemmingsplan wordt opgezet. Op die manier wordt betrokkenheid van burgers bevorderd. Naar onze mening wordt het tijd om het onderwerp bouwen en bestemmingsplannen op de politieke agenda te plaatsen. Een heroriëntatie van het woningbouwprogramma 2010-2020 en een andere prioritering zou wel eens onverwachte impulsen kunnen geven, ook aan nieuwe samenwerkingsvormen.. NoordZuidVerbinding. Het plan wat er nu ligt en wat het College via de Begroting 2015 ter finale besluitvorming voorlegt, is gegeven de financiële en bestemmingsplantechnische mogelijkheden, het maximaal haalbare op dit moment. Tot onze grote vreugde constateren wij dat inwoners van dorp Hellendoorn, verenigd in een werkgroep constructief met de Gemeente meegedacht hebben en zich ook achter dit plan geschaard hebben. Andere wensen kunnen in de nabije toekomst wellicht ingevuld worden, wanneer vernieuwing van het Bestemmingsplan Hellendoorn Noord aan de orde komt. RW 35 en centrum Nijverdal. Het Combiplan is nagenoeg gereed, daar kunnen we trots op zijn. Het deel RW35 Nijverdal Wierden is in voorbereiding. Het deel Nijverdal richting Zwolle kan aangepakt en verbeterd worden, met name middels het oplossen van de verkeersonveilige situaties bij Haarle en de oversteek voorbij Dalzicht. Complimenten voor het bereikte resultaat! De plannen voor de herinrichting van de Grotestraat kunnen, wat het CDA betreft, niet los gezien worden van een masterplan voor het centrum van Nijverdal. Binnenkort wordt dit traject gestart, daar zijn wij content mee. Ons advies: kijk naar de toekomst, speel in op trends en negeer deze niet. Huishoudelijk afval, scheiden? In het coalitieakkoord staat: de doelstellingen van het Twents Afvalplan zijn leidend, in 2012 is het Hellendoorns Afval Plan vastgesteld. Daarin wordt uitvoering gegeven aan het landelijk beleid om afvalscheiding te bevorderen. Vorig jaar heeft het College aangegeven voorbereidingen te zullen treffen voor een meer gescheiden afvalinzameling. Nu schrijft u dat we de komende jaren het gescheiden inzamelen gaan voorbereiden. We roepen u op om heel concreet te worden. Na twee jaar van voorbereiden en plannen maken, hebben we nu behoefte aan duidelijke acties: welke stappen bent u van plan in 2015 en 2016 te zetten met het oog op dit onderwerp? Andere gemeenten gaan ons voor, daar valt lering uit te trekken!
De gemeente is samen met 14 andere gemeenten aandeelhouder van Twence, anderen zijn aandeelhouder van Twente Milieu. Deels zijn de investeringen van deze bedrijven daardoor beïnvloedbaar. Wij verwachten meer samenhang tussen de investeringen van deze partijen en het afvalbeleid/investeringen in de Twentse gemeenten en met name in onze eigen. Groenbeleid. De afgelopen jaren is fors ingezet op verkoop van snippergroen, wat voor inwoners en gemeente een mooie win-win situatie heeft opgeleverd. Tegelijkertijd zien we ons genoodzaakt op de inrichting en onderhoud van het openbaar groen stappen terug te zetten. Burgers worden, in welke vorm dan ook, betrokken bij onderhoud van groen in hun directe woonomgeving. Ons advies: geef de burgers dan ook meer zeggenschap over de inrichting en het soort groen. Sturen op wat, in plaats van hoe! Hoe worden inwoners betrokken bij de uitvoering van het Groenbeleidsplan, welke gedachten hebt u daar over? Agrarische zaken: De gemeente moet meer bestuurlijke invloed aanwenden inzake de keuze van waterwingebieden door Vitens, zodat consequenties voor de agrarische ondernemers in onze gemeente ook goed meegewogen worden. Ook andere onderwerpen waar de agrarische sector mee van doen heeft, zoals PAS wetgeving, de leegstand van agrarische bedrijfsgebouwen en het perspectief van de sector in het algemeen, verdienen onze aandacht! Door steeds veranderende regelgeving en nieuw overheidsbeleid komen agrariërs steeds vaker in de problemen. Bent u op de hoogte van deze risicofactoren? Niet alleen een goede dialoog met belangenorganisaties is van belang, maar ook het beschikbaar hebben en krijgen van relevante kennis. Agrarische gezinsbedrijven kloppen steeds vaker aan voor financiële bijstand in het kader van het BBZ. Herkent u deze ontwikkeling en zijn hier actuele cijfers over bekend? Recreatie, toerisme en evenementen. Het college geeft aan aandacht te willen besteden aan de uitbreiding en kwaliteitsverbetering van bestaande accommodaties. Maar de CDA fractie wil dat ook nieuwe initiatieven worden ondersteund en dat daar waar mogelijk actief geacquireerd wordt, om bedrijven op kansen en mogelijkheden van onze gemeente te attenderen. Grote evenementen zouden meer dan nu het geval is, economisch rendement voor de gemeente moeten en kunnen opleveren. Denk daarbij ook aan goede communicatie! Veiligheid. Onze burgers hebben bij een landelijke enquête aangegeven dat ze zich behoorlijk veilig voelen in onze gemeente. We staan hoog in de landelijke lijst, dat is mooi. Het College heeft een goede verstandhouding met alle partijen in het veiligheidsoverleg, dat is goed. We roepen het College nogmaals op om alles in het werk te stellen om het politiebureau te behouden voor onze gemeente. Als grootste en centraal gelegen plaats in West Twente, vinden wij Nijverdal de beste plek voor een bureau in West Twente. De brandweer, hoewel niet meer van de gemeente, maar van de veiligheidsregio, is ook een belangrijk instrument dat bijdraagt aan het veiligheidsgevoel. Blijven er voldoende vrijwilligers instromen, om nog van 'onze brandweer' te kunnen spreken? Bestuurlijke samenwerking. Wat heeft de WT4 samenwerking de gemeente Hellendoorn opgeleverd? Zijn de andere drie gemeenten daadwerkelijk bereid om zaken samen te doen en uitvoeringstaken te combineren? Wat het CDA betreft wordt 2015 het jaar van de waarheid, als het om WT4 samenwerking gaat! Indien er onvoldoende bestuurlijk draagvlak is in WT4 verband, dan wordt het tijd om andere samenwerkingsmogelijkheden op te pakken! Het CDA is niet alleen zwaar teleurgesteld over de voortgang, maar ook over de wijze waarop hier recent over gecommuniceerd is met de raden. Dat kan anders en moet beter! Regio Twente: vanwege het vervallen van de WGR+ taken wordt de bestuurstructuur voor de Regio Twente herzien. Op zich is dat goed, maar worden de gekozen gemeenteraden niet te veel op een afstand van de besluitvorming gezet?
Een situatie die zich overigens op meer gebieden lijkt te gaan voltrekken. Zo zien wij vanuit het Rijksbeleid een steeds grotere rol voor zogenaamde Centrumgemeenten. Wat blijft er dan nog echt over voor andere gemeenten, zoals Hellendoorn? Worden we tot loslaten gedwongen? De gemeenteraad. Wij signaleren geleidelijke veranderingen in taken en bevoegdheden van raad, college en burgemeester. Raadslid zijn en raadslid blijven, maar hoe? In deze tijd, waarin om meerdere redenen participeren (deelnemen) de koers is, betekent dat de burger, maar ook anderen, (lees: gemeente, bestuurlijk en ambtelijk) deelnemer wordt in een proces. Initiatieven van inwoners, die toelaatbaar c.q. zinvol zijn, dienen positief gefaciliteerd te worden. De Raad kan hierin een goede verbindende rol vervullen, mits wij tijdig geïnformeerd worden over voornemens en initiatieven. Hoe gaan we als raad om met overheidsparticipatie – wanneer moeten wij de kaders stellen, of moeten we juist loslaten? Dit biedt de raad ook kansen om over de grenzen van de eigen gemeente heen te kijken! Samen aan zet is de titel van het collegeprogramma en het daar aan ten grondslag liggende coalitieakkoord. Het CDA onderschrijft dit collegeprogramma en wenst het College veel succes bij de uitvoering daarvan. Samen aan zet geldt ook voor het gemeenteraad zijn. Veranderingen zullen de komende jaren op ons af blijven komen, maar kunnen en willen we mee veranderen? Wat willen we vasthouden, wat willen we loslaten? Besturen is een dynamisch proces, met soms veel onzekerheden. Dat maakt het besturen in deze tijd niet eenvoudig. Daarom zijn wij blij dat wij als CDA bestuurders onze inspiratie ook weten te vinden in een perspectief van geloof en vertrouwen. Wij wensen u allen, college, raad en medewerkers, veel kracht en wijsheid bij het besturen van de gemeente Hellendoorn in de komende periode. Samen aan zet! Vasthouden, maar ook loslaten!! Nijverdal, 1 november 2014 Jan Scholten, Fractievoorzitter CDA
