Algemeen programma van de Herdenkingen

Algemeen programma van de Herdenkingen

Meer info: www.mons.be www.polemuseal.mons.be [email protected] +32 (0) 65/33.55.80

Layout: CHAPA Art Prod. 2

Overzicht 5

Edito

6-9

Onze plaatsen

10 - 11

Historisch overzicht

12 - 13

Het militaire kerkhof van Saint-Symphorien en het gemeentekerkhof van Bergen

14 - 15

De herdenkingen van 4 augustus 2014

16 - 21

De herdenkingen van 23 augustus 2014

22 - 23

De legende van de engelen van Bergen en 3D projectie

24 - 25

Een ontmoeting met Britse soldaten uit 1914

26 - 27

Mons Memorial Museum

28 - 33

De tentoonstellingen van het Pôle Muséal van de stad Bergen.

35

Rondleiding op het slagveld

37

Opendeurdag CWGC

40 - 57

Partner activiteiten

58 - 59

Erfgoeddagen

60 - 61

Studiedag

64 - 65

Agenda

Le Private A.F. Carter du 4e Middlesex à la Bascule 4

© Ville de Mons

ÉDITO Deze zomer vinden in de stad Bergen enkele van de belangrijkste herdenkingen plaats in het kader van honderd jaar Grote Oorlog. De geschiedenis van de Eerste wereldoorlog heeft van Bergen een doorslaggevende en sterk symbolische plaats gemaakt. In Bergen vond immers de eerste slag plaats tussen het Duitse en Britse leger. Een eeuw later denken we terug aan al die mannen, zowel burgers als militairen, die in Bergen en elders gesneuveld zijn. Vier jaar lang besteedt de Stad bijzondere aandacht aan hun herdenking, en dan met name bij de jongere generaties. We moeten het grote publiek wijzen op en sensibiliseren voor de afgrijselijke oorlogsdaden. Via tentoonstellingen die georganiseerd worden door de museumpool van de stad, talrijke culturele, sportieve evenementen, herdenkingen en grootse manifestaties in het kader van dit programma wordt u ondergedompeld in de geschiedenis van Bergen en van Europa.

De plaatsvervangende burgemeester,

Nicolas Martin

De titelvoerende burgemeester

Elio Di Rupo

5

Onze plaatsen Boulevard Charles Quint

Boulevard Gendebien

7 5

1 Boulevard Sainctelette

9 10 4

ue

nd’R

Gra

3

nt

aimo Bert

2

Rue

e

é avr d’H

Rue d

Rue de Nimy

8

Rue é avr d’H

Boulevard Albert-Elisa

1

6

Boulevard Dolez

r va ule

Bo

Parc du Beffroi • Re-enactment van Britse soldaten van 1914, van 20 augustus tot 23 augustus. • Met dit kamp wil men tonen hoe de Britse soldaten leefden, woonden en zich voedden tijdens de slag van Bergen. Zie pagina 24-25.

2

Place des martyrs • Herdenkingsplaat voor de burgerslachtoffers die stierven door Duits en Brits vuur op 23 augustus 1914. Zie pagina 19.

3

> Rue de la clé, 26

Magasin de papier

• Tentoonstelling "Les Jeannines" van 04 juli tot 07 september. • Deze tentoonstelling toont realisaties en een installatie rond de publicatie van twee boeken over de oorlog van 14-18. Zie pagina 33.

6

ulg

dF

beth

4

Grand’ Place • 3D-projectie op het Stadhuis rond de Engelen van Bergen, elke avond tijdens de maand augustus. Zie pagina 23. • Live projectie op groot scherm van de herdenkingen op het militair kerkhof van Saint-Symphorien op 04/08. Zie pagina 14.

Bou

lev ard

Chu

• Herdenkingsceremonies op 23 augustus. Zie pagina 18 à 20.

rch

ill

5

Rue

Place du Parc • Planten van de eeuwboom ter herdenking aan de slachtoffers van de slag bij Bergen op 23 augustus om 14u. • Herdenkingsmonument voor de Bergense soldaten die het leven lieten voor het vaderland tijdens de twee wereldoorlogen: 14-18 en 40-45.

imy

de N

Zie pagina 16 à 21.

6

> Boulevard Dolez

Mons Memorial Museum • Museum, interpretatiecentrum, denkruimte, ruimte om vragen te stellen, wordt geopend in de lente van 2015.

d ar lev

• Fototentoonstelling op de esplanade van de Boulevard Dolez: "La mémoire de la Grande Guerre à Mons : paysages, patrimoine et souvenirs" van 28 juni tot april 2015. Zie pagina 26-27.

edy

nn

Ke

7

u

Bo

n

so

ce

en

s Ma

> Rue des Gailliers, 7

Musée des Sciences naturelles

• Tentoonstelling rond verschillende thema's in verband met de collecties natuurwetenschappen maar ook aan de herdenking, van 22 augustus tot 11 november. Zie pagina 41.

8

> Rue des Sœurs Noires, 2

Maison de la Mémoire • Tentoonstelling gewijd aan de slag bij Bergen van 03 augustus tot 11 november. Deze tentoonstelling besteedt aandacht aan 3 oorlogskranten die tijdens het conflict door Bergenaars werden uitgegeven en toont ook foto's uit die tijd ... Zie pagina 40.

9

> Rue Neuve, 8

BAM

• Tentoonstellingen "La bataille de Mons : les objets témoignent", "Signes des temps : œuvres visionnaires d’avant 1914", "The first and the last" van 22 augustus tot 23 november. Zie pagina 29 à 32.

10

> Grand-Place

Salle Saint-Georges

• Tentoonstelling "Fritz Haber: La science comme arme de guerre" van 12 juli tot 16 november. Deze tentoonstelling vertelt via het stripverhaal van David Vandermeulen het leven van de Joods-Duitse chemicus, die de Nobelprijs voor de scheikunde won en het mosterdgas uitvond. Zie pagina 31.

7

Onze plaatsen

6

SHAPE DIRECTION SOIGNIES N6

E42

A7

Canal du Centre Nimy

7

Obourg

Grand Large

3

A7 E19

N539

DIRECTION SAINT-GHISLAIN Quiévrain

N6

Chemin de la Procession

1

N5O

Mons N51

Route d’obourg

N90

5

N544

N40

4 Chaussée de Binche

N6

DIRECTION BINCHE

Saint 500 m

8

> Chemin de la Procession

1

Het gemeentekerkhof van Bergen Hier liggen alle militaire slachtoffers, van alle nationaliteiten, die sneuvelden tijdens de Grote Oorlog begraven: Belgen, Britten, Canadezen, Roemenen, Fransen, Russen, Nieuw-Zeelanders ... Hier ligt ook het graf van Charles Simonet, die gefusilleerd werd door de bezetter. De Herdenkingen op het gemeentekerkhof vinden jaarlijks op 11 november plaats om 11u00. Zie pagina 13.

2

> Rue Nestor Dehon

Het militair kerkhof van Saint-Symphorien Dit kerkhof werd in 1917 door de Duitsers ingehuldigd en het is nog altijd in handen van de familie van de schenker, de familie Houzeau de Lehaie. Hier liggen de Duitse, Britse en Canadese soldaten begraven die streden tijdens de slag van Bergen op 23 augustus en de bevrijding van de stad Bergen op 11 november 1918. Zo vinden we hier het graf van de eerste en de laatste Britse soldaat die sneuvelden tijdens de Grote Oorlog. De Herdenkingen vinden plaats op zaterdag 23 augustus om 17u30. Zie pagina 18 à 20.

3

> Rue de Beauval 14 et rue des Fabriques 2

Het station van Obourg

Hier begint de slag bij Bergen op 23 augustus 1914. De troepen van het 4e Middlesex bezetten het oude station van Obourg, er werd hevig strijd geleverd en de Britten moesten zich terugtrekken. Een van hen, zijn naam is onbekend, zou op het dak van het station zijn blijven zitten om zijn makkers te beschermen. Het station van Obourg werd in 1981 afgebroken, behalve het gedeelte waar de herdenkingsplaat hangt. De herdenkingen vinden plaats op zaterdag 23 augustus om 10u00 (moeilijke toegankelijkheid). Zie pagina 19.

4

> Chaussée de Binche, 151

UCL Mons (FUCAM) Re-enactment van Britse soldaten uit 1914, op 23 augustus van 10u00 tot 17u30. Hier kunt u de training bekijken van de Britse cavalerie uit diezelfde periode. Met dit kamp wil men tonen hoe de Britse soldaten leefden, woonden en zich voedden tijdens de slag van Bergen. Zie pagina 24 à 25.

5

> Chaussée de Binche 44

De Bascule

Hier staan twee herdenkingsmonumenten. • Het Keltisch kruis dat in 1923 werd ingehuldigd door John French. Het is ter ere van het 2e Royal Irish dat deelname aan de slag bij Bergen op 23 augustus 1914. • Het memoriaal van de Bascule, het monument met de twee pilaren ter herinnering aan allen die stierven tijdens de slag bij Bergen van 23 augustus 1914 en de bevrijding van de stad Bergen op 11 november 1918. Deze Herdenkingen vinden plaats op zaterdag 23 augustus om 17u00. Zie pagina 19.

6

> Chaussée de Bruxelles 1 (Soignies)

Monument van Casteau

Hier vinden we twee herdenkingsmonumenten, de First and the Last van de Grote Oorlog. • Monument voor het eerste contact tussen de Britse cavalerie en de Duitse soldaten op 22 augustus 1914. • Moment voor de stilstand van de Canadese troepen na de bevrijding van de stad Bergen op 11 november 1918 (plaat op de "Medici"). Deze Herdenkingen vinden plaats op vrijdag 22 augustus om 16u00. Zie pagina 18. et p. 52.

7

-Symphorien

2

> Quai des Anglais 28

Pont rail van Nimy

Plaats waar de eerste twee Victoria Crosses werden uitgereikt, het eerste voor Sergeant Dease en het tweede voor Private Godley van het 4e royal Fusiliers. Een plaat herdenkt hun moed op dit punt van het canal de Nimy. De herdenkingen vinden plaats op zaterdag 23 augustus om 10u40 (moeilijke toegankelijkheid). Zie pagina 19. 9

> Historisch overzicht:

De slag bij Bergen

#1. © Ville de Mons.

Na de beslissing van de Duitsers om Frankrijk volgens het Schlieffen-plan aan te vallen, werd op 4 augustus 1914 de Belgische grens overschreden. Daarop snelde het Verenigd Koninkrijk ons te hulp. Zo begonnen de B.E.F. (British Expeditionnary Forces) zich te verzamelen, zij kwamen aan op het vasteland en trokken naar Bergen. Op 22 augustus namen de Britse soldaten hun positie in ter hoogte van het Canal du Centre en het Canal de Mons in Condé.

#6. © Ville de Mons.

#1. De Britse troepen op de Grand'Place van Bergen op 23 augustus 1914. #2. Aankomst van de Britse troepen in Bergen op 21 augustus aan de avenue Reine Astrid. #3. Reconstructie van de slag bij Bergen aan het canal de Nimy door de Duitse troepen

10

De eigenlijke slag duurde meerdere dagen, de gevechten speelden zich vooral af langs de frontlijn van het kanaal. Op 23 augustus waren de gevechten aan het station van Obourg maar kortstondig, meer hevige strijd werd geleverd in Maisières en Nimy. Tegen 14u30 was er geen enkele Britse soldaat maar in Nimy, ze hadden zich allemaal in Bergen teruggetrokken. Bij aankomst in dit dorp lieten de Duitsers enkele bewoners uit hun woningen komen en gebruikten ze als menselijk schild.

#3. © Yves Bourdon.

Daarop trokken de bezetters naar Bergen en bij hun aankomst in de rue de Nimy namen ze nog andere burgers mee. Eens de Duitsers op de Grand'Place waren aangekomen, voegden ze ook Burgemeester Jean Lescarts aan deze groep toe. Omstreeks 16u10 bevond de groep zich bij Trou Houdart in de rue de Bertaimont. Hier stonden de Britten de Duitsers op te wachten. Tijdens het vuurgevecht lieten de burgers zich op de grond vallen en probeerden ze langs de gevels een schuilplaats te bereiken, maar de Duitsers die achter de burgers stonden, schoten en doodden vier personen. Er vielen verder veel gewonden waarvan er één later in het hospitaal overleed. De slag bij Bergen was evenwel nog niet voorbij, de Britten en Duitsers bleven elkaar bekampen in de dorpen Hyon, Jemappes en in heel de Borinage. De Britse troepen zouden nog hun efficiëntie bewijzen op de Bascule. Vanuit deze verschansing zou een handvol Britse soldaten de B.E.F. in staat stellen om zich terug te trekken door te verhinderen dat ze omsingeld werden door de Duitsers. Op deze plaats zouden bovendien ook de beroemde "Anges de Mons" verschenen zijn.

22 augustus 1914 in Bergen:

22 augustus 1914, aan de Bascule:

23 augustus 1914 in Bergen:

's Namiddags trokken de infanterie en cavalerie door de stad en ze werden toegejuicht. Ze maken deel uit van de elitetroepen. We zagen Schotten. De menigte schonk hen sigaren, sigaretten, taart en snoepjes. Iedereen bewonderde de goede conditie van de mannen, hun mooie haar, de perfecte staat van hun kaki uniform en hun uitrusting, hun perfecte wapens. Men kon ze horen marcheren op de klank van schalmeien en trommels (Dagboek van notaris Hambye).

Ik zal nooit vergeten hoe de zon onderging in een zee van paarse wolken, nooit, ik zal nooit het beeld vergeten van tweehonderd buitenlandse soldaten, die door de straat trokken en een hymne zongen temidden van de serene natuur, het kon een vredeslied zijn dat de schoonheid van de natuur bezong. Het was al erg laat toen de soldaten onder de wol gingen en dat ook wij konden gaan slapen met het volle vertrouwen in de afloop van het gevecht van de volgende dag (Dagboek van G. Licope, de aanval van

Op de voornaamste plaatsen van de stad viel shrapnel op de daken, op de binnenplaatsen, tegen de gevels, de takken van de bomen vielen op de straten. De straten waren verlaten maar plots trok een nieuwe onrust van huis tot huis: de Duitsers waren aangekomen, ze stonden op het punt Bergen binnen te vallen. (E. Dony, La bataille de Mons, Mons, 1919,

11

Het militair kerkhof van Saint-Symphorien:

een unieke en symbolische plaats

22 août 1914, à Mons : Dans l’après midi des groupes d’infanterie et de cavalier traversent la ville et sont acclamés. Ils appartiennent à des régiments d’élite. On remarque des Ecossais. Sur leur passage la foule leur distribue des cigares, des cigarettes, des gâteaux et des douceurs. Tout le monde admire le bon état des hommes, la beauté des chevaux, la belle ordonnance des uniformes kaki et de l’équipement, la perfection des armes. On entend des marches au son des fifres et des tambours (Journal du notaire Hambye). 22 août 1914, à la Bascule : Jamais, je n’oublierai ce soleil se couchant dans une mer de nuages pourpres, jamais, je n’oublierai cette vision de deux cents soldats étrangers étendus sur la chaussée et chantant en cœur un hymne qu’au milieu de cette nature sereine on eut pu prendre pour un hymne de paix destiné à chanter les beautés de la nature. La soirée était très avancée lorsque les soldats s’enroulèrent dans leurs couvertures, et que nous allâmes nous coucher pleins de confiance dans l’issue de la bataille du lendemain (Journal de G. Licope, l’attaque du Mont-Panisel)

Het militair kerkhof van Saint-Symphorien is een unieke en uiterst symbolische plaats: hier liggen de resten begraven van de eerste en de laatste Britse soldaat die het leven lieten tijdens de Eerste Wereldoorlog. Verder liggen er bijna evenveel Britse als Duitse graven, wat ook bijzonder is.

#1. © WBT JPRemy.

Het kerkhof van Saint-Symphorien wordt beheerd door de Commonwealth War Graves Commission, de bestuursinstantie die verantwoordelijk is voor het benoemen, identificeren en onderhouden van de graven van soldaten uit het leger van de staten van de Commonwealth die sneuvelden tijdens de twee wereldoorlogen. Deze werd opgericht na de Grote Oorlog om de graven van de soldaten te beheren. Een team tuiniers uit de streek van Bergen zorgt voor alle kerkhoven van de Comomnwealth in Wallonië (behalve dat van Ploegsteert) en werkt dan ook wekelijks aan het onderhoud ervan.

12

Het militair kerkhof van Saint-Symphorien werd in 1916 door de Duitsers aangelegd op een terrein van Jean Houzeau de Lehaie, vooraanstaand Belgisch naturalist. Deze laatste wou vermijden dat zijn terrein werd opgeëist en stelde voor om zijn perceel gratis ter beschikking te stellen als militair kerkhof aan de gemeenten waar soldatengraven lagen. De enige voorwaarde van de eigenaar was dat dit kerkhof zou dienen voor de soldaten van de twee landen die deelnamen aan de slag bij Bergen van 23 augustus 1914. Er werd over deze oplossing onderhandeld met de lokale instanties. Zo kon men alle soldaten, ongeacht hun nationaliteit, samenbrengen op hetzelfde kerkhof. Deze wens om de verschillende soldaten op één site samen te brengen is een sterk symbool tijdens oorlogstijden.

#2. © S. Santarelli.

De CWGC werkt momenteel samen met het departement Cultuur, Media en Sport van de Britse overheid en wil u meedelen dat, gezien de omvang van de voorbereidselen en de beperkte toegang tot de site, het militair kerkhof van Saint-Symphorien gesloten zal zijn voor het grote publiek vanaf donderdag 31 juli 2014 's ochtends tot en met woensdag 6 augustus 2014. #1. Graf van Private J. Parr, het eerste Britse slachtoffer van de Grote Oorlog #2.

Duitse graven

#3.

Ceremonie van 11 november 2013

#4. Buste van koning-soldaat Albert I op het gemeentekerkhof

Het gemeentekerkhof van Bergen Bergen was van 23 augustus 1914 tot de bevrijding door het Canadian Corps op 11 november 1918 in Duitse handen. In 1914 besliste de militaire overheid ter plaatse om een uitbreiding aan te leggen aan de noordkant van het gemeentekerkhof van Bergen.

Daar zouden de militaire slachtoffers, van alle nationaliteiten, begraven worden. Na de bevrijding van de stad beslisten de Canadezen om een nieuw kerkhof te openen, aan de overkant. Alle stoffelijke overschotten van soldaten werden gegroepeerd in het gemeentelijk kerkhof van Bergen, na de oorlog gereorganiseerd door twee Britse architecten: Sir Edwin Lutyens en William Harrison Cowlishaw. Daar liggen Russische, Franse, Italiaanse, Roemeense, Belgische, Duitse en Britse soldaten zij aan zij. Kort na 1918 werden de lichamen van de Italiaanse soldaten en van 14 Franse soldaten gerepatrieerd naar hun land van herkomst. De ereperken van het kerkhof van Bergen. Op dit kerkhof vinden we niet alleen gesneuvelde soldaten die herdacht worden, er is ook aandacht voor de burgerslachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Tegenover het ereperk van de Belgische soldaten kijkt het monument voor Koning Albert uit over de militaire graven. Niet ver van het Offerkruis, dat symbool staat voor de kerkhoven van de Commonwealth War Graves Commission, vinden we het ereperk van de gedeporteerden. Hier liggen de lichamen van de mannen en de vrouwen die bezweken onder de slechte omstandigheden van de deportatie. Zij werden door het Duitse leger opgevorderd en naar Duitsland gestuurd om daar de nationale mankracht te vervoegen. Vlakbij dit ereperk ligt het graf van Charles Simonet, die gefusilleerd werd omdat hij deelnam aan een informatienetwerk, tussen de graven van de burgerslachtoffers van de slag bij Bergen van 23 augustus 1914.

#4. © C. Rousman. #3. © C. Rousman.

13

#1. © Santarelli.

De herdenkingen van 04 augustus 2014 > De herdenking van de start van de Eerste Wereldoorlog op het militair kerkhof van Saint-Symphorien.

Het militair kerkhof van Saint-Symphorien, waar de ceremonieën van 4 augustus georganiseerd worden, is één van de drie plaatsen die door de Britse regering werden gekozen voor de herdenking van de start van de eerste wereldoorlog. De twee andere plaatsen zijn de Kathedraal van Glasgow en de Abdij van Westminster. De Britse overheid besliste om deze ceremonie op 4 augustus in Saint Symphorien te houden, enerzijds omdat het dan precies een eeuw geleden is dat het Belgische grondgebied werd binnengetrokken en dat het Britse rijk de oorlog verklaarde aan Duitsland en anderzijds omdat we op het militair kerkhof van Saint-Symphorien de graven vinden van het eerste en het laatste Britse slachtoffer van de Grote Oorlog. Deze ceremonie, die georganiseerd wordt door de Britse regering, is privé. Slechts 500 genodigden zullen deze bijwonen. De ligging van de site en de bescherming ervan verplichten de Britse regering immers om het aantal bezoekers drastisch te beperken. Met de steun van de stad Bergen zal een groot scherm geïnstalleerd worden op de Grand'Place zodat alle Bergenaars en bezoekers actief de Herdenkingen kunnen meemaken. De live beelden, die door de BBC worden verzorgd, worden via meerdere camera's opgenomen en via de RTBF verspreid. De ceremonie vindt plaats op het einde van de dag, omstreeks 20u30, en zal ongeveer een uur duren. Het thema wordt de herinnering en er worden gedichten voorgelezen, liederen gezongen en er is ook ruimte voor bezinning. 14

De prestigieuze gasten van de ceremonie zijn al bekend: voor Brittannië de Hertog en hertogin van Cambridge, dus William en Kate, in het gezelschap van Henry, Prins van Wales. Na de ceremonie organiseert de stad Bergen een wake op de Grand'Place, zoals ook aan de Abdij van Westminster zal worden gedaan. Om de twee evenementen met elkaar te verbinden, zien we op het grote scherm beelden van het evenement in Londen. Tijdens deze wake worden kaarsen geplaatst op de Grand'Place. Ze begint omstreeks 2éu00 en eindigt om 23u00. Ze herdenkt het einde van het Britse ultimatum aan de Duitsers op 4 augustus na de schending van het Belgische grondgebied en het begin van de Grote Oorlog.

#1.

Ingang van het militair kerkhof van Saint-Symphorien

#2.

Inhuldiging van het militaire kerkhof door de Duitsers in 1917

#3.

De Hertog en de Hertogin van Cambridge in Australië voor ANZAC Day

#2. © Privée.

#3.

15

De herdenkingen van 23 augustus 2014 Voor dit herdenkingsjaar wou de stad Bergen echt voluit gaan en investeren in de herdenkingen. Dat gebeurde in eerste instantie door de restauratie van herdenkingsmonumenten zoals in Maisières, Ghlin, la Bscule, het gemeentelijk kerkhof en in tweede instantie ook door jongeren te betrekken bij een lokaal herdenkingswerk. Zo bestudeerden de kinderen uit de scholen van Cuesmes het leven van Joseph Delsaut, een patriot die gefusilleerd werd door de Duitsers, aan de hand van een aantal tentoonstellingen in verband met de Grote Oorlog, en vervolgens ook activiteiten waarbij de bezoekers kunnen komen bezinnen in Bergen en tenslotte ook via een ambitieus programma van herdenkingsceremonieën. Het orgelpunt van deze herdenkingen wordt het planten van de eeuwboom.

#1. © Santarelli.

Vanaf 1919 en vooral op elke 23 augustus vinden herdenkingsceremonieën plaats op de sites van de Slag bij Bergen. Al snel werden monumenten of platen opgericht op het grondgebied van de gemeente, door de burgers maar ook door de Britse regimenten zelf. Tijdens de herdenkingen van vijftig jaar oorlog zorgde het sterk geslonken aantal oud-strijders er al voor dat er geen grote herdenkingen konden worden georganiseerd. De Stad Bergen besliste dan ook om jaarlijks grote herdenkingen te houden ter ere van de Britse soldaten die in Bergen kwamen strijden. De bisschop uit die tijd, Jacques Hamaide, met de steun van de twinning van Bergen met Sefton, drong aan op de jaarlijkse realisatie ervan en het behoud van de Herdenkingen in Bergen op 23 augustus. #1. #2. #3. Herdenkingen van 23 augustus,

#3. © Santarelli.

16

#2. © Santarelli.

Het planten van de eeuwboom De stad Bergen organiseert alleen herdenkingsceremonieën op de sites op haar grondgebied maar neemt ook deel aan ceremonieën in verband met de slag bij Bergen buiten de gemeente. Op ons grondgebied staan de sites van de Pont-Rail van Nimy, de Bascule, het Stadhuis, het Place des Martyrs en het militair kerkhof van Saint-Symphorien dit jaar centraal.

Het hoogtepunt van de Herdenking van

23 augustus 1914. Deze eik werd op 23 augustus 2014 geplant

100 jaar Grote Oorlog vindt plaats op de

in aanwezigheid van de gemeentelijke overheden van de stad

Place du Parc op 23 augustus 2014 om

Bergen en vertegenwoordigers van de voormalige

14u00 bij het planten van de

oorlogslanden om te herdenken dat honderd jaar geleden de

Eeuwboom. Deze ceremonie is een

slag bij Bergen werd gestreden en ter nagedachtenis van

verzoeningshandeling ter nagedachte-

iedereen die geleden heeft tijdens dat conflict. Denk hieraan,

nis van alle burgers en soldaten die een

voorbijganger.

eeuw geleden sneuvelden tijdens de

Tijdens deze ceremonie zullen verschillende vertegenwoordigers van de oorlogslanden het woord voeren. Wij verwachten de aanwezigheid van Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk, Ierland en België. De boom wordt geplant door jongeren uit Groot-Brittannië, België, Frankrijk en Duitsland en ze worden daarin bijgestaan door de aanwezige instanties. Muziek, gedichten en verhalen van soldaten of burgers die getuige waren van de slag bij Bergen zullen de ceremonie opluisteren.

slag bij Bergen. Er werd gekozen voor een eik, met als Latijnse naam Quercus Imbricaria. Deze boom werd gekozen naar analogie met de eik van Bergen die in de botanische tuin van Sydney staat. Voor de Instanties van de stad Bergen was het belangrijk om honderd jaar grote oorlog te herdenken met een nieuw monument en de boom, als symbool van leven en voortbestaan, leek daar rechtstreeks bij aan te sluiten. Op die dag wordt ook een herdenkingsplaat ingehuldigd met de volgende informatie: Eeuwboom. Slag bij Bergen.

#5. © Planten van de Eik van Bergen in Sydney,

#4. © De eik van Bergen

17

planning14 Gedetaille24eraudegus tus 20

21, 22, 23 &

21 augustus >10u00: Opening van een re-enactmentkamp van Britse soldaten in het Parc du Beffroi >18u00: ` Sluiting van het re-enactmentkamp aan het Belfort

#1.

>22u00: 3D-projectie van de Engelen van Bergen op de gevel van het Stadhuis

22 augustus >10u00: Opening van een re-enactmentkamp van Britse soldaten in het Parc du Beffroi >12u00: Eerste opening van de tentoonstellingen in het BAM (Les objets témoignent / Signes des temps / The First and the Last) >16u00: Herdenkingsceremonie in Casteau

>20u00: Site Waux-Hall: Aperitief met de Bergenaars in het teken van de herdenkingen >22u00: 3D-projectie van de Engelen van Bergen op de gevel van het Stadhuis

18

#1., #2 Commémorations du 23 août, © Santarelli.

>18u00: Sluiting van het re-enactmentkamp

23 augustus De stad Bergen organiseert een volledige dag van herdenkingen. Omwille van de veiligheid wordt de toegang tot het station van Obourg en de Pont-Rail in Nimy beperkt.

Herdenkingsceremonieën >10u00: Herdenkingsceremonie aan het station van Obourg >10u40: Herdenkingsceremonie aan de Pont-Rail in Nimy >11u15: Vertrek van de herdenkingsstoet naar de place Reigner au Long Col (einde rue de Nimy) >11u30: Aankomst herdenkingsstoet op de Grand'Place in Bergen. >11u45: Herdenkingsceremonie op de Grand'Place van Bergen en onder het portiek van het Stadhuis van Bergen

#2.

>14u00: Grote herdenkingsceremonie voor het planten van de Eeuwboom op het place du Parc. Deze ceremonie is het centrale punt van onze herdenkingen. Wij nodigen alle burgers uit om deel te nemen aan deze symbolische handeling waarop jongeren en officiële afgevaardigden uit de toenmalige oorlogslanden aanwezig zullen zijn. Deze ceremonie combineert gedichten, muziek, herinneringen en bezinning. >16u00: Herdenkingsceremonie aan het place des Martyrs >17u00: Herdenkingsceremonie aan de monumenten van de Bascule (kruispunt UCL Bergen) >17.30u: Herdenkingsceremonie aan het militair kerkhof van Saint-Symphorien.

#5.

#2.

19

23 augustus Activiteiten >Van 10u00 tot 16u00: De Commonwealth War Graves Commission organiseert een opendeurdag op het militair kerkhof van Saint-Symphorien. De CWGC nodigt u uit om kennis te maken met de verschillende vakgebieden waarin zij actief zijn: stenen graveren, tuiniers, historici, snoeiers, bronsbewerkers, ... >Van 10u00 tot 17u30: Een aanvullend pedagogisch kamp heet u welkom met de aanwezigheid van de Britse infanterie en cavalerie op de weide van UCL Bergen naast de herdenkingssites van de Bascule. Overdag worden paardentrainingen georganiseerd. >21u00: Militair concert op de Grand'Place van Bergen met deelname van Pipe Bands (Celtic Passion uit Bergen en Somme Battlefield Pipe Band) en de uitzonderlijke prestaties van The Princess of Wales's Royal Regiment. >22u30: 3D-vertoning op de Grand'Place in Bergen met uitzonderlijk vuurwerk ter nagedachtenis van de legendarische verschijning van de Engelen van Bergen.

24 augustus De gemeente Saint-Ghislain nodigt u uit voor de reconstructie van een Brits militair kamp op de site van het gemeentebestuur, rue de Chièvres à Tertre. Vanaf 10u00 heerst er een typische sfeer, er is een fotostudio en een inschrijvingsbureau en u maakt er kennis met het leven op het kamp. De gemeente Quiévrain nodigt u vanaf 10u30 uit in Audregnies voor de verschillende officiële herdenkingsceremonieën en de inhuldiging van het nieuwe memoriaal. Vervolgens maakt u kennis met het "British Village".

#1.

20

#2.

#1. #2. Herdenkingen van 23 augustus,.

Groot herdenkingsconcert van 23 augustus 2014

De herdenkingen van de slag bij Bergen worden afgesloten met een concert op de Grand'Place van Bergen. De bezoekers worden uitgenodigd om drie verschillende typisch Britse groepen te komen beluisteren. Vanaf 21u00 houdt elke groep een individuele voorstelling. Het concert wordt afgesloten met een combinatie van de verschillende groepen omstreeks 22u00. U ontmoet er twee Pipe Bands, één uit Bergen, Celtic Passion, en één uit Frankrijk, de Somme Battlefield Pipe Band evenals de regimentsmuziek van het Queen’s Own Buffs Regiment rechtstreeks uit Groot-Brittannië, het Princess of Wales’s Royal Regiment. Celtic Passion: deze groep werd in 2008 opgericht en wil eer brengen aan een gemeenschappelijke passie voor de Keltische cultuur en de doedelzak. Deze pipe band is afkomstig uit de streek van Bergen en neemt deel aan diverse manifestaties. Somme Battlefied Pipe Band: deze groep werd in 1989 opgericht en wil de muziek en de geschiedenis van de Schotse soldaten promoten die door hun offer hun sporen hebben nagelaten in het departement van de Somme. The Princess of Wales’s Royal Regiment: deze groep is onderdeel van het Britse leger en de enige reservetroep uit Kent (het zuiden van Engeland). Deze groep dient zowel het publiek als de militairen in Groot-Brittannië en in het buitenland. 21

De legende van de Engelen van Bergen

#1.

De legende vertelt dat tijdens de nacht van 23 augustus 1914, toen het Britse leger in een hoek was gedreven zouden gevleugelde en lichtgevende figuren uit de hemel zijn gekomen om de troepen te hulp te schieten. Deze engelen zouden de Duitsers tijdelijk hebben tegengehouden waardoor de Britten hun terugtocht konden organiseren.

#2.

#1. #2.

22

Deze legende kent verschillende oorsprongen en grondslagen maar het hoofdelement is toe te schrijven aan Arthur Machen, een Britse fantasyschrijver. Op 29 september 1914 publiceerde hij in de London Evening News een artikel waarin hij vertelt dat een Britse soldaat, tijdens een gevecht tegen de Duitse soldaten, de heilige Georges aanriep. Geholpen door boogschutters die rechtstreeks afkomstig waren uit de strijd bij Azincourt wist de patroonheilige van het Britse leger het Duitse leger om de tuin te leiden. De schrijver gaf kort na het verschijnen van zijn werk aan dat het om pure fictie ging die hij had geschreven om het moraal van zijn

De Engelen van Bergen tijdens de Processie van 2014 © Santarelli. De Engelen van Bergen tijdens de Processie van 1945 © Montois Cayaux.

Het gerucht verspreidde zich al snel in Engeland. Tijdens de volgende maanden verschenen tal van artikelen en werken met getuigenissen van soldaten die deelnamen aan de Grote Terugtocht. De legende kreeg verschillende vormen. De engelen die verschenen aan de Britse troepen, waren op verschillende manieren aanwezig: lichtgevende wolken, ruiters, gevleugelde ridders, ... Spiritueel gerichte tijdschriften namen het fenomeen volledig over, evenals de protestantse Kerk. Preken over de legende en de goddelijke tussenkomst werden zowel op als achter het front verspreid. Kunstenaars schilderden het fenomeen en er werden muziekstukken gecomponeerd. De legende had de Britse maatschappij doordrongen, waarschijnlijk met de steun van de Overheid die er een manier in zag om de oorlogsinspanningen te ondersteunen.

3D-projectie: De Engelen van Bergen Elke avond in augustus 2014 wordt de Grand'Place in Bergen volledig getransformeerd om u mee te slepen in het beroemde verhaal van de Engelen van Bergen. Het verhaal wordt opgevat als een dialoog tussen een inwoner van Bergen en een Britse soldaat. U komt zo te weten wat er zich echt afspeelde op 23 augustus 1914. Dit klank- en lichtspektakel wordt een onvergetelijke ervaring en is toegankelijk voor groot en klein.

Praktische informatie: Wanneer: van vrijdag 1 augustus 2014 tot zondag 24 augustus 2014 (behalve 4 augustus) Hoe laat: elke dag om 22u00 waarbij: Grand Place in Bergen Taal: Frans - Engels

#1. Les Anges de Mons.

23

#1.

24

#2.

Een ontmoeting met de Britse soldaten uit 1914

In het kader van de Herdenkingen organiseert de Stad Bergen in 2014 uitzonderlijk omvangrijke inleefactiviteiten met kampen van Britse soldaten uit 1914. Op twee plaatsen komt er een kamp te staan, enerzijds aan het park van het Belfort waar het voornaamste kamp terechtkomt en anderzijds vlakbij de Bascule in de weide van UCL Bergen. Het kamp aan het Belfort verwelkomt de leden van de Great War Society, een Britse vereniging die u een replica toont van een kamp uit 1914. Bepaalde leden van de groep dragen het Britse uniform, andere het Duitse. Meer dan 150 deelnemers tonen u het materiaal en de leefomstandigheden van een soldaat uit 1914.

Het kamp aan de Bascule is specifiek bestemd voor de cavalerie. Wij verwelkomen ook een groep die verbonden is met de Great War Society, gespecialiseerd in de Britse cavalerie van 1914. In de weide komen verschillende paarden te staan en gedurende de dag zijn er verschillende animaties met trainingen als voorbereiding op het militair inzetten van de dieren. Er zal ook een andere groep aanwezig zijn op de weide, de Rifles Living History Society, om u een militair kamp te tonen. Deze groep uit Kent in het zuiden van Engeland toont u ook het materiaal en de leefomstandigheden van de Britse soldaten in 1914.

Praktische informatie: > Parc du Beffroi

Open van woensdag 20 tot vrijdag 22 augustus: 10u00 tot 18u00 Open op zaterdag 23 augustus: 13u00 tot 18u00 > Site van de Bascule #1. Britse cavalerie uit 1914 #2. Great War Society in Mons

Open op zaterdag 23 augustus: 10u00 tot 18u00 Pedagogische activiteiten Animatie op aanvraag. 25

Mons Memorial Museum

#1.

Plaats voor bezinning, museum, denkruimte, ...

#2.

Allemaal benamingen die de toekomst van het Mons Memorial Museum gezamenlijk bepalen. Deze nieuwe museumruimte wordt in de lente van 2015 geopend op de terreinen van de voormalige Machine-à-Eau in Bergen, in het hart van Europa. Het moet vooral een plaats worden waar generaties met elkaar in contact kunnen komen binnen een herdenkingsgebied, getekend door de twee wereldoorlogen die de 20ste eeuw tekenden. Deze nieuwe museumruimte nodigt bezoekers van alle leeftijden uit om stil te staan bij de diverse en complexe realiteit van oorlogsfenomenen. Een uitgestrekte permanente tentoonstelling toont het publiek meer over de bijzondere geschiedenis van de stad, over de internationale gebeurtenissen in de twee wereldoorlogen en de periodes daarrond. Via de levensloop van de mannen en vrouwen die getuige waren van deze evenementen, wordt de bezoeker ondergedompeld in het dagelijkse leven van de soldaten maar ook van de burgers tijdens de oorlog.

#3. #1. #2. #3. #4. ©Atelier d’architecture Pierre Hebbelinck #5. © Mons Memorial Museum

26

Collecties De voorwerpen die tentoongesteld worden, geselecteerd uit de 5000 die de collecties militaire geschiedenis van de stad Bergen rijk zijn, zetten aan tot nadenken. Het permanente parcours van het Mons Memorial Museum wordt gestructureerd aan de hand van verschillende getuigenissen die echt als leidraad dienen voor het bezoek. Brieven, schriftjes en interviews roepen de voorwerpen tot leven en werpen een gevoelige blik op de gebeurtenissen die aan bod komen.

#4.

Getuigenissen van Britten, Amerikanen, Canadezen en Belgen vullen de Duitse verhalen aan en zorgen voor wat reliëf binnen de internationale gebeurtenissen die in het museum aanwezig zijn.

Bergen, het conflict

hart

van

het

#5.

Praktische informatie>

Open in de lente van 2015

De naam Bergen wordt voorgoed geassocieerd met belangrijke gevechten. Een voorbeeld daarvan vormen de gevechten van augustus 1914 waarbij voor het eerst tijdens de Grote Oorlog de Britse en Duitse soldaten tegenover elkaar kwamen te staan. De regio van Bergen is ook de symbolisch geworden plaats waar Georges Lawrence Price op 11 november 1918 om 10u58 het leven liet. Deze Canadese soldaat wordt beschouwd als de laatste soldaat die tijdens de Grote Oorlog gedood werd. Hij rust nu op het militair kerkhof van Saint-Sypmphorien vlakbij het toekomstige Mons Memorial Museum.

Site van de voormalige Machine-à-Eau, Boulevard Dolez - 7000 Bergen België Viertalige tentoonstelling: Frans, Engels, Nederlands en Duits Ruimtes toegankelijk voor mindervaliden.

Een ander voorbeeld dat getuigt van het woelige verleden van de streek is de "Poche de Mons", een aantal confrontaties waarbij de Amerikaanse troepen duizenden Duitse soldaten wisten uit te schakelen. De stad Bergen werd op 2 september 1944 bevrijd, na meer dan vier jaar bezetting. 27

© Patrick Tombelle

Herdenkingsparcours 1914-1918

> De Grote Oorlog. Korpsen, wapens en vrede.

Door de centrale rol die zij vervulde tijdens de slag van 23 augustus 1914 en de laatste gevechten van de oorlog op 11 november 1918 staat de stad Bergen centraal binnen een herdenkingsgebied voor de Eerste Wereldoorlog. De regio is bezaaid met monumenten, herdenkingsplaatsen en symbolen. Dankzij een herdenkingsparcours dat vanaf augustus 2014 toegankelijk is, stellen wij u voor om deze plaatsen van gevechten, tragedies en bezinning te ontdekken.

© Patrick Tombelle

Dit herdenkingsparcours kon er komen dankzij een grensoverschrijdende samenwerking en wordt ondersteund door verschillende partners uit Bergen (stad Bergen, Dienst voor Toerisme en Mundaneum), de regio Cambrai (dienst voor toerisme, Communauté de communes du Caudrésis-Catésis et Communauté d’agglomérations de Cambrai) en wordt gefinancierd door de Europese Unie. Het project is globaal bedoeld om de Britse aftocht van 23-26 augustus 1914 van Bergen naar Le Cateau te belichten. Het leven van de Bergenaars tijdens de bezetting evenals de bevrijding van Bergen in 1918 komen ook aan bod tijdens dit parcours. Data: Parcours toegankelijk vanaf de maand augustus 2014. Contactpersoon: Dienst voor toerisme: 065/33.55.88

.be

28

Een tentonstelling door de

STAD BERGEN

De slag bij Bergen Voorwerpen getuigen.

#1.

Via deze tentoonstelling kan de bezoeker meer te weten komen over de belangrijke gebeurtenissen tijdens de slag bij Bergen in augustus 1914. Chronologisch gesproken sluit deze aan bij de tentoonstelling "Signes des temps". De gebeurtenissen bij het begin van de oorlog worden natuurlijk aangehaald als inleiding op de slag bij Bergen. Deze tentoonstelling wordt georganiseerd in een museum voor Schone kunsten. Het is de bedoeling om het voorwerp of het historische stuk centraal te zetten in het denkproces zonder het uit te vergroten. De juiste inrichting zorgt ervoor dat de slag bij Bergen benaderd kan worden vanuit een historische of chronologische invalshoek. De geschiedenis wordt duidelijk gemaakt via het voorwerp. Een mooie gelegenheid om kennis te maken met de filosofie van het toekomstige Mons Memorial Museum met als primeur bepaalde stukken, getuigenissen en foto's die tentoongesteld zullen worden in de toekomstige tentoonstellingsruimte.

Praktische informatie Data: Van vrijdag 22 augustus tot zondag 23 november. Plaats: BAM Prijs : gecombineerde tickets voor de BAM en de Salle St-Georges : 9€. Allen de Salle St-Georges : 2€ Meer informatie: www.polemuseal.mons.be

#1. © Rino Noviello

29

Een tentonstelling door de

STAD BERGEN

Signes des temps

Visionaire werken van voor 1914.

#1.

De tentoonstelling "Signes des temps" staat stil bij de periode van voor de oorlog en getuigt van de algemene onrust in de maatschappij. Deze kwam overduidelijk tot uiting in de kunsten. Beelden van angst, dreigingen, en de Apocalyps gaan samen met een utopische en idyllische wereldvisie. De tentoonstelling is opgebouwd rond thema's die het mogelijk maken te peilen naar de grenzen en de verbanden tussen naturalisme, symboliek en expressionisme teneinde de plastische stempel te ontcijferen van een periode vol economische, sociale en politieke omwentelingen. De tentoongestelde werken zijn schilderijen, beelden, grafische of fotografische werken van Duitse, Franse, Zwitserse, Amerikaanse en Belgische kunstenaars afkomstig uit internationale publieke en private collecties.

Praktische informatie Data: Van vrijdag 22 augustus tot zondag 23 november. Plaats: BAM Prijs : gecombineerde tickets voor de BAM en de Salle St-Georges : 9€. Allen de Salle St-Georges : 2€ Meer info: www.polemuseal.mons.be #1. © Collections Ville de Mons / SABAM 2014

30

Een tentonstelling door de

STAD BERGEN

Fritz Haber

Wetenschap als oorlogswapen

Deze tentoonstelling beschrijft het leven van Fritz Haber, een Duits-joodse chemicus, een paradoxaal personage, vriend van Einstein en uitvinder van het mosterdgas dat tijdens de Grote Oorlog werd ingezet. Het verhaal van deze Nobelprijswinnaar voor scheikunde 1918 wordt verteld en geïllustreerd door de Belgische tekenaar David Vandermeulen. Hij werd in 2008 bekroond met de prijs voor het historische stripverhaal, uitgereikt door de Rendez-Vous de l'Historie de Blois en het kasteel van Cheverny voor het tweede deel van zijn Fritz Haber-reeks, Les héros genaamd. Deze reeks werd meer dan 10 jaar geleden opgestart, dit jaar publiceert de auteur zijn vierde album. De criticus ziet in zijn werk een nauwgezette vakkennis, een onberispelijke historische methodiek, ondersteund door een universitaire geleerdheid die onontbeerlijk is om dit soort controversiële onderwerpen aan te pakken: de verantwoordelijkheid van de joods-Duitse wetenschappelijke en politieke elite tijdens de Eerste Wereldoorlog. David Vandermeulen werkt met schetsen of sepia-inkt en heeft een zeer bijzondere techniek die net zijn originaliteit uitmaakt. Hij ontwikkelt een welhaast fotografisch realisme met daarnaast ook contrasterende schaduwen en bruintinten. Hij doet geen toegevingen in zijn werk dat hij op uitzonderlijke wijze laat voorstellen door zijn eigen team van scenografen. Deze tentoonstelling zal zeker zijn sporen nalaten wat betreft het onderwerp, het werk en de atmosfeer die wordt gecreëerd in de Saint-Georges-zaal, een oude kapel die werd omgevormd tot een tentoonstellingsruimte.

Praktische informatie Data: Van zaterdag 12 juli tot zondag 16 november. Plaats: Salle Saint-Georges Prijs : gecombineerde tickets voor de BAM en de Salle St-Georges : 9€. Allen de Salle St-Georges : 2€ Meer info: www.polemuseal.mons.be

#2. © Editions Delcourt / David Vandermeulen

31

Een tentonstelling door de

STAD BERGEN

14 18

MONS THE FIRST AND THE LAST

#1.

COMMEMORATIONS

The first and the last Een tentoonstelling georganiseerd in samenwerking met Arts², WBT en het Saint Martins' College uit Londen. In het kader van honderd jaar grote oorlog startte de dienst voor toerisme van Brussel-Wallonië en Londen een wedstrijd voor herdenkingskunst in samenwerking met het prestigieuze Central Saint Martins College of Art and Design in Londen. De studenten van vandaag, die in 14-18 soldaten zouden zijn geweest, drukken uit wat de Grote Oorlog voor hen betekent, wat deze bij hen losmaakt. Deze artistieke creaties slaan een brug tussen de twee periodes, de twee generaties. Dezelfde aanpak werd gehanteerd in de Bergense school Arts², in een culturele maar ook vreedzame confrontatie met de Engelse collega's.

Praktische informatie Data: Van vrijdag 22 augustus tot zondag 23 november. Plaats: BAM Prijs : gecombineerde tickets voor de BAM en de Salle St-Georges : 9€. Allen de Salle St-Georges : 2€ Meer info: www.polemuseal.mons.be

#1. © Gauthier Aelvoet

32

Een tentonstelling door de

STAD BERGEN

#2.

Les Jeannines Het Magasin de Papier heeft nog nooit zijn naam zo goed uitgedragen, binnenin vinden we voornamelijk papier ... in collages, voor muziek, met geschiedenis. Deze zomer wordt dit het referentiepunt van "Les Jeannines", een Bergense micro-uitgeverij. Hier vindt u realisaties en een installatie rond de publicatie van twee boeken over de oorlog van 14-18. "Louis Olivier" en "La rivière" zijn de denkbeeldige belevenissen van onze voorouders en schetsen een gevoelig beeld van deze tragische periode. Via beelden, schrift en muziek stellen deze verhalen complexe vragen rond de individuele vrijheid, de herinnering en het overleven tijdens een conflict waarbij de wereld een nieuw tijdperk werd binnengeloodst.

Praktische informatie Data: Van vrijdag 4 juli tot zondag 7 september. Plaats: Magasin de Papier. Prijs : gecombineerde tickets voor de BAM en de Salle St-Georges : 9€. Allen de Salle St-Georges : 2€ Meer info: www.polemuseal.mons.be

#2. © Edition Les Jeannines

33

© MT Mons - Sophie Demeester

Ontdek in het Toerisme dienst van Mons ons aanbod aan producten ! Van pin’s, paraplu’s, naar een tas en oorringen, of een geschiedkundig werk… Verwen uzelf en neem een deel geschiedenis met u mee ! De shop is open van maandag tot zaterdag van 10u00 tot 18u00 alsook op zondag en feestdag van 11u00 tot 17u00.

visitMons Grand-Place, 22 - 7000 Mons (Bergen) +32 (0) 65/33.55.80 [email protected] www.visitMons.be /visitmons 34

Rondleiding op het slagveld

Om honderd jaar Grote Oorlog te herdenken, stelt Visitmons

een kennismaking met het Slagveld van Bergen voor

in een Engelse bus!

De Dienst voor Toerisme van de stad Bergen biedt u van zaterdag 28 juni tot zondag 14 september een rondleiding aan op het "Slagveld van Bergen". Dit originele bezoek aan het Slagveld wordt aangeboden in een Engelse dubbeldekker, geschilderd in de kleuren van "Bergen 14-18". De rondleiding is toegankelijk voor alle doelgroepen en wordt in het Frans en in het Engels van commentaar voorzien door de Officiële toeristische gidsen van de Dienst voor Toerisme van de stad Bergen. Van aan de Grand'Place van Bergen neemt dit circuit van 3 uur u mee op verkenning door het Slagveld.

Praktische informatie Data: Van zaterdag 28 juni tot zondag 14 september: elke zaterdag en zondag van 14u tot 17u. Op 4 augustus en 23 augustus van 10u tot 13u en van 14u tot 17u. Vertrekplaats: Grand Place in Bergen Tarieven: • Individueel: 18 € /volwassene en 12 € /kind (van 6 tot 12 jaar); • Groepstarief beschikbaar op verzoek bij de Dienst voor Toerisme van de stad Bergen.

35

Opendeurdag CWGC

> OPENDEURDAG OP HET MILITAIR KERKHOF VAN SAINT-SYMPHORIEN OP ZATERDAG 23 AUGUSTUS 2014

Rue Nestor Dehon - GPS-coördinaten: Lengtegraad 04°00'38", Breedtegraad 50°25'57"

© C. Rousman

Kom kijken hoe de Commonwealth War Graves Commission (CWGC) de soldaten die begraven zijn op het militair kerkhof van St-Symphorien herdenkt.

> De opendeurdag wordt georganiseerd op zaterdag 23 augustus, van 10u00 tot 16u00. De deuren gaan open om 09u30. De toegang is gratis.

© C. Rousman

36

Rondleidingen op het militair kerkhof van St-Symphorien (duur: 40 min). 10h30 / 11h30 / 12h30 / 13h30 / 14h30 & 15h30 - Ticket vereist

Geschiedenis Historische voorstelling van de CWGC en voorstelling van de slag bij Bergen (40 min vragen en antwoorden inbegrepen). 11h00 / 12h30 / 14h00 & 15h30 - Ticket vereist

Boomchirurgie Ontmoet ons team en leer hoe belangrijk bomen zijn op de kerkhoven van de CWGC

Demonstraties op steen Kom en bekijk onze steenhouwers aan het werk

Schrijnwerk, her-bronzen en metallurgie Ontmoet onze ambachtslui en bewonder voorbeelden van hun werk

Tentoonstelling van machines Ontdek de uitrusting die onze teams gebruiken om het kerkhof in een onberispelijke toestand te houden

Activiteiten voor de kinderen: Tentoonstelling Het team staat klaar aan de informatiestanden en bij de exposities om u meer informatie te geven over de CWGC Alle animaties zijn gratis maar voor sommige is een toegangsticket vereist. Deze zijn verkrijgbaar aan de informatiestand.

Parking: Er staat een ruimte ter beschikking: volg de pijlen. Tél: +32 (0) 57 22 36 36 Internet : www.cwgc.org Mail : [email protected] 37

6

La Libre vous offre chaque semaine,

suppléments Cinéma

D.R.

LA COIFFEUSE ET

Selon Adam Thirlwell, la littérature est une histoire de traductions.

LE PHILOSOPHE

Pages 2-3 Supplément à La Libre Belgique du lundi 5 mai 2014

Portrait

Supplément à La Libre Belgique - N°237 - Semaine du 8 au 14 mai 2014

P.3

Colette Golinvaux est la nouvelle présidente de la Confédération Construction.

Quand Lucas Belvaux met en scène une histoire d’amour qui ne tient qu’à un cheveu. PP.4>5

l Intrigues

Conjoncture PP.4-5

REPORTERS/DPA

Vagabonder, c’est vivre  Dans

les rues d’une ville livrée au carnaval, un chauffeur de taxi récolte les clients et leurs histoires.

Quelles sont les 12 villes dont les prix de l’immobilier flamberont demain ?

Chaque mercredi

humanité bigarrée et pleine de surprises prend alors forme sous la plume singulière de Rawi Hage.

I

l est des livres touchés par une magie particulière, alliant poésie, fantasque, tendresse et créativité. C’est le cas de “Carnival City” de Rawi Hage. Né au Liban qu’il a quitté en 1992, celui qui se partage entre l’écriture et les arts visuels vit depuis à Montréal. Son troisième roman (après “Le Cafard” et “De Niro’s Game”) place le lecteur dans les pas de Fly, atypique chauffeur de taxi. Ce dernier classe ses semblables en deux catégories : les araignées (qui attendent l’appel du répartiteur) et les mouches (qui naviguent au hasard des rues, avec l’espoir qu’une main se lève). Comme son nom l’indique, Fly est un vagabond, un intrigant, qui roule sans trêve et sans but, espérant l’averse qui précipitera le client vers lui. De son enfance dans un cirque, où une femme à barbe a pris soin de lui après la fuite de son père (pilote de tapis volant), la mort de sa mère (trapéziste) et la faillite de la compagnie, il a gardé un goût immodéré pour la différence et l’étrangeté. Jusque dans la ville sans nom où il a émigré, après avoir traversé l’Atlantique. Cette cité que Fly sillonne est prise dans les fastes du carnaval. Mais cette toile de fond est discrète en regard des spécimens qui défilent dans son habitacle. Sans déguisement mais non sans particularités. Dealers, prostituées, gens ordinaires, pressés ou à la dérive, ils ont souvent une histoire à raconter, un objet à oublier. Un coup d’œil suffit à Fly pour “distinguer les animaux errants et le tracé de leur existence louvoyante”. Attentif à chacun, voisin de palier ou client régulier, justicier quand il le faut, Fly est aussi un amoureux de littérature, elle qui a investi les moindres recoins de son appartement selon un classement basé sur son “impression subjective du livre et de la vie de ses personnages principaux”. Du cirque au carnaval, les singularités et autres bizarreries se cultivent sans ambages. “Jamais nous ne les laissons voir que nous lisons des livres, que nous aimons tout le monde et que nous acceptons tout, que nos corps sont libres, que nous voyageons, résistons et luttons, que nous offrons l’asile aux prisonniers et aux révolutionnaires, que nous avons sauvé des Gitans et des Juifs.” Dans ce roman à la plume enjouée qui célèbre avec philosophie et lucidité toutes les saveurs de l’humanité, s’invitent aussi de belles rencontres et de sincères amitiés. Qui ne gomment ni les noirceurs, ni les tragédies. Car derrière les masques, il n’y a pas que des anges. Geneviève Simon

Annonces PP.8-20

D.R.

 Une

Dans ce supplément, 13 pages pour trouver le bien de votre choix.

L’immobilier tient SALON À BRUXELLES Chaque Rendez-vous sur

WWW.LOGIC-IMMO.BE

Chaque lundi

Pour découvrir tous nos projets en immobilier neuf, retrouvez-nous à REALTY stand 3333.

CINEART

FELIX HOERCHAGER/DPA/REPORTERS

Carnival City Rawi Hage / traduit de l’anglais (Canada) Fortier / Denoël & D’ailleurs / 344 pp., par Dominique env. 21,50 €

jeudi

pp. 6-7

D.R.

La 6e édition du salon belge de l’immobilier professionnel Realty se profile du 13 au 15 mai prochains sur le site bruxellois de Tour&Taxis.

© S.A. IPM 2014. Toute représentation ou reproduction, même partielle, de la présente publication, sous quelque forme que ce soit, est interdite sans autorisation préalable et écrite de l'éditeur ou de ses ayants droit.

l’immobilier en confiance

www.latouretpetit.be

SEMAINE DU 7 AU 13 MAI 2014 – 26E ANNÉE – N° 19 www.lalibre.be © S.A. IPM 2014. Toute représentation ou reproduction, même partielle, de la présente publication, sous quelque forme que ce soit, est interdite sans autorisation préalable et écrite de l'éditeur ou de ses ayants droit.

Lire.

La Libre Culture.

La Libre Immo.

Toute l’actualité littéraire.

Le rendez-vous des cinéphiles. Un agenda complet, des critiques de cinéma, des interviews… Des infos culturelles, la programmation théâtrale et musicale, les festivals et les expos en Belgique et à l’étranger.

Des infos sur le marché immobilier, l’aménagement intérieur et extérieur, des petites annonces…

Chaque vendredi

CHOC

Développer la chaîne tex-mex Chi-Chi’s, c’est le menu de Francis Leroy. p.16

CHRISTOPHE BORTELS

Face et profil

Chaque samedi

Dans l’intimité des Diables

DERRIÈRE L’ÉCRAN > PP. 26 ET 27

Outai OPA, outai? (airconnu) La Belgique échappe à la vague d’OPA qui frappe la planète finance. Normal, elle a déjà donné et les sociétés qui restent sont hyperprotégées. pp.2-3

Chaque samedi

AVEC LES GRILLES TÉLÉ COMPLÈTES DU WEEK-END ET DE LA SEMAINE

ILLUSTRATION GAËLLE GRISARD

http://momento.blogs.lalibre.be/

PP.2-3

l Édito

H.H.

TENDANCES > PP. 8 ET 9

Supplément à La Libre Belgique - N°230 - Semaine du 2 au 8 mai 2014

Toute la mode italienne dans votre dressing.

PAPILLES > PP. 16 ET 17

Huit bons plans bruxellois pour luncher.

REPORTERS/ARTHAUD/SUNSET

QUE CHIC

Carrières La loi sur le statut unique est un défi pour les ressources humaines. p.10

RTBF

UN ART PLUS

Réseaux Pas facile de gérer les outils de marketing numérique. p.7

SUPPLÉMENT DE LA LIBRE BELGIQUE – SAMEDI 10 MAI 2014 – 26E ANNÉE – N°19 – www.lalibre.be

PRADA

BODYS ISEK KINGELEZ - NIPPON TOWER, 1995, CARDBOARD, TAPE, GLUE, TRANSPARENT GEL, PLASTIC, LETTERING, COPPER, THREAD, 67 X 34 X 22 CM, UNIQUE | COURTESY OF AEROPLASTICS CONTEMPORARY, BRUSSELS

N°272 SUPPLÉMENT HEBDOMADAIRE À LA LIBRE BELGIQUE DU 12 AVRIL AU 18 AVRIL 2014

ESCAPADE > PP. 20 ET 21

La Normandie des écrivains.

Mario Draghi fait la sourde oreille Yves Cavalier

S

tatu quo sur toute la ligne du côté de la Banque centrale européenne. Alors que la monnaie européenne flirte avec la barre d’1,40 dollar, Mario Draghi a préféré retenir les signes d’amélioration de la conjoncture européenne plutôt que de répondre aux craintes de déflation et, surtout, aux appels répétés des

politiques européens qui plaident pour un affaiblissement de l’euro. C’est que la monnaie unique a gagné 7,5% par rapport au dollar depuis un an et demi. Selon quelques industriels forts en voix, c’est autant de perte de compétitivité sur les marchés internationaux et donc autant de marchés qui risquent de disparaître à jamais pour la zone euro. C’est d’ailleurs ce qui a largement alimenté un récent discours du nouveau Premier ministre français, Manuel Valls. Cela dit, les propos du Français ont été aussitôt critiqués par Berlin, qui estime qu’un Etat n’a pas à dicter sa politique à la Banque centrale de tous les pays de la zone euro.

Mais Mario Draghi continue à faire la sourde oreille et préfère en rester à son rôle de gardien de l’inflation. Une posture qui devrait pourtant l’inciter à baisser les taux –ou ce qu’il en reste– puisque l’inflation de 0,7% est largement inférieure à l’objectif historique de 2%. Mais on peut imaginer que le président Draghi ne souhaite pas donner l’impression d’agir sous la pression. Il a annoncé une nouvelle évaluation pour le mois de juin et veut clairement s’en tenir à son calendrier. C’est aussi une manière de rappeler implicitement son discours de banquier central : “La BCE a fait ce qu’elle avait à faire depuis la crise; désormais, la balle est dans le camp des gouvernements”.

© S.A. IPM 2014. Toute représentation ou reproduction, même partielle, de la présente publication, sous quelque forme que ce soit, est interdite sans autorisation préalable et écrite de l'éditeur ou de ses ayants droit.

Arts Libre.

Momento.

La Libre Entreprise.

Supplément consacré au marché de l’art, aux salles de ventes et aux antiquités.

Le supplément tendances et loisirs. La cuisine, les nouvelles technologies, les voyages, des idées sorties, les grilles Tv du we et de la semaine…

Le supplément économique et financier.

Pour votre plaisir de lireƒ!

Via Dolorosa ©WBT J.P. Remy.

Het project Via Dolorosa wil de aftocht van het Belgische en Britse leger in 1914 nagaan. Honderd jaar na de tragische gebeurtenissen die het Belgische grondgebied hebben vormgegeven hebben vier gemeentes (twee Waalse en twee Vlaamse) beslist om samen eer te betuigen aan de mannen en de plaatsen die betrokken waren bij dit conflict en deze geschiedenis te herdenken. De gemeentes Bergen, Zonnebeke, Comines-Warneton en Diksmuide stelden dan ook een ambitieus programma op met de opening van sites, tentoonstellingen, herdenkingen en concerten. Deze zomer trekt een expositiebus door het hele land. De herdenkingen van de eerste wereldoorlog vormen een belangrijke culturele, toeristische, educatieve en geschiedkundige uitdaging voor België en de andere landen die betrokken waren bij de conflicten van 1914-1918. De hier voorgestelde samenwerking wil instaan voor de herdenking, het respect voor en de trouw aan de historische gebeurtenissen en getuigt van universele waarden.

Raadpleeg het volledige programma en de route van de bus Via Dolorosa op: www.viadolorosa.be

> Data van de komst van de bus in Bergen: • maandag 4 augustus 2014 • zaterdag 23 augustus 2014 • zondag 14 september 2014 • dinsdag 11 november 2014

39

1914-2014 : De Slag bij Bergen gezien door de Bergenaars

Oorlogsdagboeken en authentieke foto's

Van augustus tot november 2014 zet het Maison de la Mémoire zijn deuren open voor de tentoonstelling "1914-2014 La Bataille de Mons vue par les Montois ». Het project van het Maison de la Mémoire is bedoeld om deze slag te herdenken door in overleg met het Centre d'Interprétation d'Histoire Militaire een tentoonstelling te organiseren met foto's en dagboeken. De 3 dagboeken uit die tijd beschrijven het dagelijkse leven van de Bergenaars tijdens de gevechten van augustus 1914, het begin van de Bezetting van Bergen van 1914 tot 1918 en gaan gepaard met opmerkelijke foto's uit het Fonds d'Archives Photographiques sur Mons van André Faehrès. De kapel van de Zwarte Zusters wordt ingenomen door een tentoonstelling over de hedendaagse visie van de "Engelen van Bergen" via de plastische kunsten en muziek (originele compositie). Dit project gaat gepaard met andere manifestaties rond hetzelfde thema: lezingen, geleide bezoeken aan de stad, enz.

Praktische informatie Data: Van maandag 3 augustus tot dinsdag 11 november. Plaats: Maison de la Mémoire: 2, Rue des Sœurs Noires, 7000 Bergen © A. Fhaeres

40

De tentoonstelling heeft een internationale uitstraling en is volledig tweetalig om zo ook de talrijke Britten aan te trekken die naar Bergen komen om de Slag van honderd jaar geleden te herdenken. Het project van het Maison de la Mémoire zal ook na 2014 blijven bestaan. Een tweede tentoonstelling is voorzien in 2016 over het dagelijkse leven tijdens de Bezetting, een derde wordt in 2018 gehouden over de bevrijding en de eerste herdenkingen. Deze tentoonstellingen volgen hetzelfde uitgangspunt.

Tentoonstelling in het

Musée des Sciences naturelles

In het kader van de herdenkingen rond Honderd jaar Grote Oorlog organiseert het Muséum régional des Sciences naturelles – SPW – in Bergen een tentoonstelling rond verschillende thema's die in verband staan met de collectie natuurwetenschappen maar ook de plicht die wij hebben om nooit te vergeten. Tot deze thema's behoren de dieren in de Grote Oorlog en de ontdekking van verschillende diersoorten die de soldaten gezelschap hielden in de loopgraven maar ook dieren die symbool staan voor de verschillende landen (samenwerking met het Musée Royal de l'Armée). Andere thema's, de transformatie van de landschappen na de gevechten en de exploitatie van de natuurlijke rijkdommen in 1914 en 1918. Illustraties van het offer van de boswachters tijdens dit conflict via het onthullen van een monument aan hen gewijd in het Zoniënwoud. Deze tentoonstelling is ook lokaal getint via de evocatie van de slag bij Bergen. Deze tentoonstelling is ook de gelegenheid om de nodige aandacht te besteden aan de werken van de leerlingen van het 5de en 6de leerjaar van de 5 gemeentescholen van Bergen in het kader van het project « Quand les élèves commémorent … », een project van de Conseil de la transmission de la Mémoire van de fédération Wallonie Bruxelles. Deze is zowel historisch als pedagogisch opgevat.

Praktische informatie Datum: Van woensdag 22 augustus tot dinsdag 11 november 2014 Plaats: Muséum régional des Sciences naturelles - SPW – Mons – 7, Rue des Gailliers, 7000 Bergen Tel: Pasture Bertrand – Attaché Tel: +32 (0)65 40 11 40 Fax: +32 (0)65 34 86 75 41

#1.

Jemappes: De Royal Scot’s Fusiliers beproefd op 23 augustus 2014. Tijdens de slag bij Bergen, het eerste contact tijdens de oorlog tussen de Britse en de Duitse troepen, werd Jemappes gebombardeerd met obussen: de kerk, het station en 197 woningen stonden in brand terwijl de Britse Royal Scot’s Fusiliers door de Duitse regimenten werden onderdrukt. Op het einde van de dag trokken ze zich terug in de hoogtes van Flénu en Frameries. Een Victoria Cross werd uitgereikt aan Korporaal Jarvis van de Royal Engineers omdat hij terwijl hij onder vuur werd genomen door de vijand een brug over het kanaal Bergen-Condé wist te vernietigen. Het evenement wordt herdacht in het oude Stadhuis van Jemappes door een tentoonstelling met foto's en voorwerpen uit die tijd die deze gebeurtenissen illustreren. Er is ook een veldschriftje uit 14-18 dat werd ingevuld door een brigadier van de Gidsen. De graven van de Britse soldaten op het kerkhof van Jemappes worden van bloemen voorzien.

Praktische informatie Datum: Van zaterdag 23 augustus tot zondag 14 september. Allen open : saterdag van 10h00 tot 17h00 en zondag van 14h00 tot 18h00. Tijdens het weekend allen afspraak : 065/56.22.20 Plaats: Salle Réghem – Bibliothèque Ville de Mons – Rue Réghem, 1, 7012 Jemappes. #2.

42 #1. #2. Duitse officiers in de vernielde kerk

Collectieve getuigenissen > Museum van Nimy

Naast een overzicht van de grote momenten uit de slag van Nimy op basis van geschriften van de dorpsbewoners die deze vreselijke dag van 23 augustus 1914 meemaakten, toont het museum ook tal van voorwerpen die in verband staan met de tragische gebeurtenissen die voorgoed in het geheugen gegrift staan. Wapens, authentieke documenten en unieke voorwerpen die gevonden werden op het slagveld, foto's, kleding, loden soldaatjes, strips, boeken en affiches zullen zeker de nieuwsgierigheid van de bezoekers weten te wekken. Du sable fut prélevé dans le lit de la rivière la haine pour le remplissage des sacs destinés à l’édification de la barricade qu’on installait juste au-delà du pont de façon à s’opposer à l’avance des Allemands qui s’approchaient venant de Maisières par le petit chemin bordé de haies et qui s’appelait Bocage Vincart. » Uittreksel uit « Souvenirs de guerre 14-18 » door Pierre Defoy uit Nimy.

Praktische informatie

Bocage Vincart, met op de achtergrond het silhouet van het Gemeentehuis van Nimy.

Datum: Van zaterdag 23 augustus tot dinsdag 11 november. Plaats: Musée de Nimy – 31, Rue Mouzin, 7020 Nimy. Tarief: 2,50 €.

Cinéma Plaza Art

Plaza Art brengt twee uitzonderlijke sessies rond de documentaires « Les murs de Dinant » en « Les villages contre l’oubli » van André Dartevelle, voorafgegaan door een unieke film over de slag bij Bergen die werd teruggevonden in de archieven van een Londens museum. Deze documentaires vertellen over de grote aantallen burgerslachtoffers in augustus 1914 die werden gemaakt door de Duitse troepen. Zij zijn afstammelingen van de families van de slachtoffers, ze vertellen hun familiegeschiedenis die getekend is door de tragedie. Deze nagedachtenis wordt van generatie op generatie doorgegeven. Hun verhalen tonen de diepe sporen die deze misdaden tegen de mensheid hebben achtergelaten.

Praktische informatie 31 juli om 20h00 « Les murs de Dinant » 05 augustus om 20h00 « Les villages contre l’oubli » Info en reservaties Cinéma Plaza Art 12, rue de Nimy in Bergen, tel: 065/35.15.44

43

20 Ghost Club

© Ghost club.

Sir John Boothman Stuttard en de 20-Ghost Club, een Britse groep verzamelaars van Rolls Royce van voor 1940 komen door de regio van Bergen in het kader van de herdenkingen met 20 uitzonderlijke voertuigen. U kunt deze prachtige bolides van ongeveer 6 meter lang komen bewonderen op vrijdag 1 augustus van 11u tot 14u op de Grand'Place in Bergen. Website : www.20-ghost.org

Driving the Retreat

© Morgan owner group.

“Driving the Retreat” is een internationale rally met MORGAN auto’s, welbekende Britse sportwagens. Hun rit volgt de voetsporen van het British Expeditionary Force (BEF) tijdens hun 3 maanden lange legendarische terugtocht na de Slag van Mons op 23 augustus 1914 naar Ieper. Op 15 augustus 2014 start de rally ‘s morgens aan de SHAPE gebouwen. Vervolgens rijdt de kolonne naar Casteau om de eerste en laatste Britse oorlogsschoten te gedenken. Verder gaat de rit naar de spoorwegbrug van Nimy en naar het oude stationsgebouw van Obourg. Omstreeks 10u40 wordt halt gehouden bij het kerkhof van Saint-Symphorien. De morganisten en hun 62 deelnemende Morgan auto’s worden omstreeks 11u40 verwelkomd op de Grote Markt van Mons. De auto’s blijven ter plekke tot 14u15 en vervolgen dan hun tocht, richting Le Cateau. Website: www.morganownersgroup.be

Ride the Retreat:

Mons to the Marne Centenary 2014

La Bataille d’Audregnies - Le sauvetage des canons, door Richard Caton Woodville.

Doorkruis te paard of te voet de herdenkingssites voor de aftocht van de Britse soldaten na de slag bij Bergen in 1914. Deze plaatsen ademen geschiedenis uit en blijven musts voor de Britse gezinnen die eer willen brengen aan de soldaten die op ons grondgebied gevallen zijn. Volg de stoet die is samengesteld uit een basisgroep van vier ruiters. Website : http://mons2marne.com/ Facebook : https://www.facebook.com/Mons2Marne2014 44

Cercle Royal Mars en Mercure-Club De Cercle des Officiers de réserve de Mons et région en de Cercle Royal Mars et Mercure-Club de Mons hebben samen een herdenkingsproject ontwikkeld voor de leerlingen van het laatste jaar van de middelbare scholen van Bergen. Dit project was bedoeld om de soldaten van de eerste wereldoorlog en meer in het bijzonder die van de slag bij Bergen van 23 augustus 1914 opnieuw tot leven te wekken. Het moest de leerlingen aanzetten om verder na te denken over dit wereldwijde conflict waarbij zoveel militaire en burgerslachtoffers vielen. De resultaten van het project kunnen geraadpleegd worden op www.mons-2014.org . Een tentoonstelling: Ils avaient 18 ans en 1914, Mons se souvient, wordt georganiseerd in de Ateliers des Fucam, rue du Grand Trou Oudart in 7000 Bergen, van 15 november tot 30 november 2014. Contactpersonen: Alain KICQ, Voorzitter van de Cercle Royal des Officiers de réserve de Mons E-mail: [email protected] – Tel: 065/35.42.85 François VERDIER, Secretaris van de Cercle Royal des Officiers de réserve de Mons E-mail: [email protected] – Tel: 0478/30.92.14

Concert van Jean-Claude Glineur en Anne Verschoore Jean-Claude Glineur, bariton en Anne Verschoore, pianist, hebben de eer u uit te nodigen op het recital met werken van componisten die deelnamen aan de eerste wereldoorlog. Op het programma staat muziek van de volgende componisten: George Butterworth – gedood aan het front van de Somme op 5 augustus 1916 - met zijn « A shropshire Lad ». Ralph Vaughan-Williams – als gewone soldaat ingelijfd bij het Royal Medical Corps. Gabriel Fauré – met zijn « L’horizon chimérique » op basis van gedichten van de Franse schrijver en dichter Jean de la Ville de Mirmont, gedood tijdens de Grote Oorlog op 28 november 1914. Met het oog op de verzoening staan ook Duitstalige auteurs op het programma: Hugo Wolf en Gustav Mahler. Er worden ook twee gebeden gezongen op basis van een tekst van Maurice Carême, en muziek van de Belgische componist René Bernier. Datum en tijdstip: maandag 10 november 2014 om 20u00 Plaats: Kerk van Saint-Symphorien.

© Glineur

45

De Engelen van Bergen

De Levant (in Bergen-Cuesmes) heet u welkom en nodigt u uit voor een paardenshow rond het thema

« La Légendes des Anges de Mons – Les Ailes de la Liberté ». Op donkere en bevreesde momenten verschijnen de verlichte vleugels van de Vrijheid in al hun glorie.

Praktische informatie Plaats: Domaine du Levant - Rue de Flénu, 1 in 7033 Bergen Datum: zaterdag 16 augustus van 19u30 tot 21u00 Contactpersoon: Frédérique MAHY Mail: [email protected] [email protected] Tel: 0477/ 32 72 77

46

© F. Mahy

Beatles Day Ter gelegenheid van de herdenkingen die gedurende het hele jaar 2014 georganiseerd worden, stellen de organisatoren van de Beatles Day verschillende activiteiten voor in samenwerking met de Kiwani's van Mons-Borinage, de Club Oldtimer van Bergen en de Engelse steden Southport en Sefton, deze laatste is al sinds 1964 gejumeleerd met Bergen. U ziet een rally voor oude Engelse en Franse wagens waaronder talrijke wagens van Belgische en buitenlandse verzamelaars tijdens een circuit dat alle sites van de slag bij Bergen uit augustus 1914 aandoet. Er zal ook een Franse ambulance uit 1914 deelnemen aan deze dag. Officiële gidsen zullen overvloedig commentaar geven bij de tragische gebeurtenissen die zich in onze regio hebben afgespeeld. Voertuigen uit die tijd worden tentoongesteld in zaal "C" van de Lotto Mons Expo. Er wordt ook een tentoonstelling van kindertekeningen georganiseerd (8-12 jaar) van de scholen en instituten van Bergen en de scholen van Southport en Sefton (GB). Inlichtingen: [email protected] Datum: zaterdag 11 oktober Plaats: Lotto Mons Expo Informatie: Tel: 0472/70 68 24

Twinning Mons - Sefton Sinds 50 jaar is Bergen gejumeleerd met de Metropolitan Borough van Sefton (oorspronkelijk Bootle bij Liverpool). Deze band ontstond uit een gemeenschappelijke voorgeschiedenis en in het bijzonder de gebeurtenissen van augustus 1914. Een Engelse delegatie, onder leiding van burgemeester Kevin CLUSKEY komt eer betuigen aan de Britse soldaten die op 23 augustus 1914 sneuvelden in Bergen.

Bergense delegatie in Sefton in mei 2014 op initiatief van Bying House (Royal British Legion).

47

« Le premier choc, La Bataille de Mons 23-24 août 1914 » Auteur : Yves Bourdon

In dit originele en sterk gedocumenteerde werk beschrijft de auteur met een verregaande nauwkeurigheid en de gepaste ernst het verloop van de bewegingen van alle bataljons van de BEF (British Expeditionnary Force). Hij benadrukt de moed, de zelfverloochening en het lijden van de strijdkrachten uit beide kampen en haalt diverse indrukwekkende acties van onder het stof.

48

« Tu signais Ernst K. » Auteur : Françoise Houdart

Deze roman, de tiende van de hand van Françoise Houdart, beschrijft de oneerlijkheid van de oorlog: de oorlog tussen mannen en vrouwen en hun eigen waarheden, hun extreme gevoelens en hun vreselijke lot. Februari 1917. Juliette bekeek de jonge Duitse soldaat die voor haar stond, voorzien van een order om hem onderdak te verschaffen, met een vreemd gevoel van angst en medelijden. Hij was de woning binnengekomen met zijn uitrusting als soldaat: de vijand had voortaan een naam. Hij zou delen in de intieme levenssfeer van het gezin. Hij zou in de aangrenzende kamer slapen; zo dicht dat het leven zich schikte naar de metronoom van zijn stappen op de trap en op de vloer van de kamer.

« 1914-1918 : Autour des batailles de Mons » Auteur : Alain Jouret

Tot op heden was er geen enkel werk met een uitgebreide iconografie over de "slagen bij Bergen". Alain Jouret wou dat hiaat opvullen en verzamelde in dit werk meer dan tweehonderd gravures, ansichtkaarten, plannen en foto's, vaak unieke stukken. Naast talrijke anekdotes vindt de lezer er ook een verhelderende uitleg. Hij leest over wreedaardige gevechten. Hij staat naast de soldaten en de burgers. Hij wordt meegesleept in hun dagelijkse bestaan. Hij bezoekt de regio van Bergen. Tenslotte voelt hij ook de euforie van de overwinning ...

« Mons 1914-1918 : The Beginning and the End » Auteur: Don Farr

"Mons 1914-1918: The Beginning and the End" is het werk van Don Farr. Hij schreef dit boek om u het verhaal te vertellen van de Britse soldaten tijdens de twee gevechten bij Bergen tijdens de Grote Oorlog. Op 23 augustus 1914 ontmoetten de Britse troepen voor het eerst de Duitse tegenhangers en op 11 november 1918 kwamen diezelfde troepen Bergen bevrijden na tientallen maanden van bezetting. Dit werk behandelt ook de aftocht van het Britse leger naar Le Cateau. Dit historische boek is doorspekt met plannen en toont zeer veel goed gedocumenteerde historische details.

« Les Ailes de l’Espoir » Auteur : David Cockney

Deze roman vertelt over de gebeurtenissen tijdens de slag bij Bergen en beschrijft ook de beroemde legende van de Engelen, gezien door de ogen van een Britse soldaat. "Een bladzijde uit de geschiedenis, een onvergetelijke mythe, even stilstaan bij het geloof: Les Ailes de l'Espoir doet dit allemaal in één keer. Een meeslepend, onrustwekkend fresco met een prachtige vredesboodschap. "

49

Stad Saint-Ghislain > Herdenkingen

#1.

Zaterdag 23 augustus 10u30: Herdenkingsceremonie - Onthaal door de Gemeente- en Britse autoriteiten aan het monument van Royal West Kent, rue de la Verrerie, Saint-Ghislain. 12u30: Eerbetoon aan Major Holland en de soldaten die sneuvelden in 1914: Place des Combattants in Saint-Ghislain. 12u45: Concert van de militaire fanfare “The Band of The Princess of Wales's Royal Regiment” Grand-Place van Saint-Ghislain. 13u30: Receptie in de Foyer Culturel van Saint-Ghislain.

Zondag 24 augustus

50

Vanaf 10 uur: Reconstructie van een Brits militair kamp (rue de Chièvres 17 in 7333 Tertre). Meer dan 100 Britse figuranten tonen het leven van hun voorouders die

kwamen vechten aan het "Westfront" in augustus 1914. U vindt er deze zondag: Een veldambulance met animatie (in het Engels met simultaanvertaling in het Frans) van ongeveer 45 min om 10h, 11h15, 12h30, 14h15 en 15h30, een inschrijfbureau, een fotostudio, het leven op het kamp en oude spelen voor kinderen; maak kennis met de infanteristen, het voetvolk en de ruiters uit die tijd, de liederen, de dansen en hun muziek (van 13u30 tot 16!, liederen uit die tijd, muzikale animatie, dansen met « Le Quadrille 1900 »). 10u30: Herdenking aan het militair kerkhof van Hautrage in aanwezigheid van de Belgische en Britse autoriteiten. 11u30: Herdenking en eerbetoon van de Belgische autoriteiten aan de Britse vertegenwoordigers in het Stadhuis van Tertre

Tentoonstelling: Van 10u tot 16u Tentoonstelling La Bataille du Canal – Tertre 1914 (Espace Ockeghem) Data: Van zaterdag 23 augustus tot vrijdag 19 september. Plaats: Espace Ockeghem (Tour de la Ville), Grand-Place, 7330 Saint-Ghislain Tarief: Gratis toegang

Meer info: www.saint-ghislain.be

Gemeente Quiévrain > Herdenkingen

#2.

In 2014 worden de herdenkingen rond deze slag georganiseerd samen met de vereniging van geschiedenisamateurs "Centenaire Bataille d'Audregnies" en het gemeentebestuur van Quiévrain. Ze staan in het drievoudige teken van de herinnering, de pedagogie en de vrede.

Vanaf 13u: « The British village » waar u diverse animaties, tentoonstellingen, spelen en degustatiestands vindt in het dorp Audregnies, omgevormd tot Brits dorp. Er zijn ook rondleidingen op het slagveld.

Zaterdag 23 augustus

Tentoonstelling:

's Avonds (na 21u): « British Night »op de place d’Audregnies – Dansavond op Engelse pop-rock met als eregasten een militair detachement van het Mercian Regiment.

Tijdens het weekend van 23 augustus biedt een grote tentoonstelling « 1914 à Audregnies et dans le monde » de bezoekers een duidelijke en pedagogische toelichting bij de Slag bij Audregnies. Het lokale leven van onze dorpen in 1914 wordt beschreven en samen daarmee worden de grote feiten belicht uit de politieke, diplomatieke en militaire geschiedenis die het leven van onze voorouders zo overhoop haalden. Tweetalige tentoonstelling Frans/Engels

Zondag 24 augustus Vanaf 10u30: Herdenkingstocht door de straten van het dorp met de aanwezigheid van diverse militaire detachementen van de geallieerden, Britse veteranen van het Cheshire Regiment en andere Belgische en Franse lokale autoriteiten. Officiële ceremonie op het gemeentekerkhof voor de graven van de Commonwealth en inhuldiging van een memoriaal op de site van het slagveld.

Praktische informatie: www.quievrain.be

#1. © Rousman. #2. La Bataille d’Audregnies - Le sauvetage des canons, door Richard Caton Woodville

51

Stad Soignies > Herdenkingen

© J.R. Remy.

22 augustus om 16h00:

Tentoonstellingen:

Ceremonie van het 1ste geweerschot door Korporaal Thomas. Aanwezigheid van Britse groepen en nakomelingen van korporaal Thomas, die het eerste geweerschot loste op 22 augustus 1914 en kapitein Hornby, die de 1ste Britse aanval te paard aanvoerde. Plaats: monument Chaussée de Bruxelles in Casteau (The First and the Last)

« Une châtelaine dans les tranchées » naar het boek met de getuigenissen van kasteelvrouwe van Louvignies uit die tijd, Maria de Villegas de St-Pierre, uitgegeven bij Racines, vertelt het grote historische verhaal achter dit conflict. Data: Van zondag 8 juni tot zondag 26 oktober Plaats: Château de Louvignies, 1 rue de Villegas, 7063 Chaussée-N-D-Louvignies

8 november om 11u00, herdenking van de deportatie van de inwoners van Soignies naar Soltau Plaats: Parc Pater, 1, rue Mademoiselle Hanicq, 7060 Soignies 11 november (einde voormiddag), herdenking van de wapenstilstand. Plaats: Monument, 32, Place Verte, 7060 Soignies

52

De Cercle Royal d’Histoire et d’Archéologie du Canton de Soignies besliste om samen te werken met de herdenkingen rond honderd jaar Grote Oorlog door middel van een publicatie en een tentoonstelling. De tentoonstelling bevat foto's, voorwerpen en unieke voorwerpen die de inwoners van Soignies ons hebben toevertrouwd. Ze beschrijven het leven van de burgers en de soldaten uit Soignies aan het front of als gevangenen.

Data: Van vrijdag 31 oktober tot zondag 16 november. Plaats: Office communal du Tourisme, 2, rue du Lombard, 7060 Soignies

Praktische informatie www.soignies.be

Gemeente Quévy Permanente bewegwijzerde wandeling in het centrum van Havay, rond het drama van 1918. Plaats: 7041 Havay Datum: Vanaf zaterdag 13 september

Tentoonstelling: « Mobilisation et Libération », deze tentoonstelling brengt militaire souvenirs samen ter gelegenheid van de herdenking van honderd jaar Eerste Wereldoorlog en 70 jaar Bevrijding in september 1944. Een collectie souvenirs uit die tijd en materiaal wordt u getoond, u vindt er medailles, insignes, bajonetten, helmen, uniformen, spullen uit de loopgraven en dergelijke. Data: Van zaterdag 13 tot zondag 28 september. Plaats: Salle Roi Baudouin – 14, rue de Malplaquet, 7040 Aulnois. EN Data: Van maandag 6 tot vrijdag 10 en van maandag 13 tot vrijdag 17 oktober. Plaats: Hall du DELTA-HAINAUT – 102, Avenue Général De Gaulle, 7000 Bergen

Praktische informatie: www.quevy.be

Gemeente Honnelles In het kader van de herdenkingen van 1914-2014 biedt de gemeente Honnelles u de kans om een tentoonstelling te bezoeken met: - oude foto's rond de oorlog, de leefomstandigheden, de dorpen en hun gewonden - vertoningen van authentieke films uit die tijd - authentieke kaarten van de streek op stof, plannen, ... - proviandbonnen, militaire pakken en tal van andere getuigen van het leven tijdens deze moeilijke jaren Datum: tentoonstelling (alle doelgroepen) op zaterdag 1 november en zondag 2 november van 10u30 om 17u - Dagen gereserveerd voor de scholen van Honnelles: 3 en 4 november. Plaats: Administration communale de Honnelles – 1, rue Grande, 7387 Honnelles (village d’Autreppe) – Tel: 065/75.92.22

Praktische informatie: www.honnelles.be

53

Gemeente Quaregnon > Herdenkingen

11 november: 10u00: Neerleggen van bloemen aan het Monument, Place Brouez in Wasmuël. 10h20: Neerleggen van bloemen aan het Monument van Quaregnon, kerkhof met participatie van de Harmonie. 10u45: Te Deum in de Église Saint-Quentin. Activiteiten: Vrijdag 07 november, 19u00 aan het Maison Culturelle: Voorlezing van fragmenten uit het werk van ERNST K. door mevrouw Françoise HOUDART, schrijfster. Zaterdag 08 november. • 15u00 Inhuldiging van het herdenkingsmonument: aanwezigheid van nakomelingen van de Engelse en Belgische militaire slachtoffers die sneuvelden op het grondgebied van Quaregnon. • 18u00: Stadhuis: Variatie rond herinnering, liederen, muziek en teksten uit die tijd door de Académie de Musique en vertoning van het stuk "Boue" van Simon FIASSE door het gezelschap SeenZenVie (activiteit ook op 9 november om 16u00 op dezelfde plaats). Tentoonstelling in de hall van het Stadhuis van Quaregnon van oorlogsmateriaal, teksten en manuscripten uit die tijd. Data: Van vrijdag 7 november tot dinsdag 11 november. Monument voor de slachtoffers van de oorlog van 1914-1918

Praktische informatie: www.quaregnon.be

stad Binche > Herdenkingen

14u-16u : « Péronnes dans la tourmente » - Thematische rondleiding in het engels (gratis activiteit maar verplichte inschrijving op het VVV kantoor per telefoon op het nr 064/336.727 of per e-mail [email protected]) 10u-21u : Tentoonstelling « Binche lors de la première Guerre mondiale » (Deze tentoonstelling is toegangelijk van 15 tot en met 24 augustus in de gemeentelijke school van Péronnes - 53 rue Gravis 7134 Péronnes-lez-Binche - van 10u tot 17u ; Nocturne op 22 augustus tot 21u). 10u30-21u : « Péronnes dans la tourmente » - Thematische rondleiding met fakkels en animatie op tactiele tabletten voor franstalig publiek (Vertrek van de gemeentelijke school om de 10 minuten in kleine groepjes ; gratis activiteit). 21u30 : Filmvertoning « Cheval de guerre » op groot scherm.

Praktische informatie: www.binche.be

54

Stad Cateau-Cambrésis > Herdenkingen

Herdenkingsceremonie van de Slag bij Cateau: er wordt een eredienst gehouden, gevolgd door een processie, het opnemen van de wapens, het neerleggen van kransen en een lezing in aanwezigheid van patriottische verenigingen. Datum: dinsdag 26 augustus vanaf 10u30. Plaats: Mémorial du Cateau, Chemin de Reumont. Het planten van de eeuwboom: Woon het planten bij van de eeuwboom op het internationaal militair kerkhof, Chaussée Brunehaut Datum: Op donderdag 28 augustus om 10u30. Plaats: Internationaal militair kerkhof, Chaussée Brunehaut. Activiteiten: Tentoonstelling en voordracht: « La Bataille du Cateau » Op zaterdag 23 augustus om 10u30 vindt een lezing met debat plaats onder leiding van de heer Dancourt, gevolgd door de inhuldiging van de tentoonstelling om 12u. Deze tentoonstelling toont de geschiedenis van de slag bij Cateau van 26 augustus 1914, de eerste slag op het Franse grondgebied, aangevuld met fragmenten uit getuigenissen van de bewoners uit die tijd. Data: Van zaterdag 23 augustus tot zaterdag 27 september. Plaats: Gemeentebibliotheek van Cateau-Cambrésis, 11, rue du Marché aux Chevaux. Muziekspektakel « La Grande Guerre des Musiciens » - La Follia – Orchestre de Chambre d’Alsace. Multidisciplinaire spektakel dat de toeschouwer meeneemt naar de loopgraven, samen met de muzikanten en de soldaten. Datum: vrijdag 29 augustus om 19u. Plaats: Abbatiale Saint-Martin. Le cinéma et la Grande Guerre Zaterdag 30 april om 17u30: vertoning van de film « Joyeux Noël » en om 19u30 lezing over het leven van de soldaten tijdens de Grote Oorlog. Zondag 31 augustus om 14u30: vertoning van de film "Cheval de Guerre" van Steven Spielberg. Plaats: Cinéma « Le Select », 30 Rue des Remparts, 59360 Le Cateau-Cambrésis.

Praktische informatie : www.lecateau.fr 55

Communauté de Communes du Pays de Mormal > Herdenkingen

Wilfried Owen © Théâtre du Bimberlot.

Activiteiten: « Littérature et cinéma » Cyclus van lezingen van grote teksten uit de Franse en buitenlandse literatuur (Péguy, Barbusse, Dorgelès, J. Romains, R. Rolland) door professionele sprekers evenals teksten van andere regionale schrijvers over de Grote Oorlog en de Bezetting van onze streek. Data en plaatsen: Vrijdag 12 september om 19u30. In Maroilles. Zaterdag 13 september om 19u30. In Landrecies. Zondag 14 september om 16u. In Croix-Caluyau. Klank- en lichtspel "Mormal 14-18" De vereniging Forum Théâtre organiseert een rondtrekkend spektakel op basis van markante historische feiten in het Pays de Mormal. Dit spektakel, gewijd aan het dagelijkse leven van de burgers wordt op drie avonden voorgesteld. Data en plaatsen: Vrijdag 19 september om 20u30. In Familles rurales in Amfroipret. Zaterdag 20 september om 20u30. In Sepmeries. Zondag 21 september om 20u30. In Robersart. Tentoonstelling « 14-18 les 100 ans » door de Cercle Historique van de vereniging « La Rhônelle » uit Villereau. Data: Van vrijdag 19 september tot zondag 21 september (open ook op 11 november) 56

Historische wandeling Historische reconstructie van zes belangrijke scènes uit de geschiedenis van de stad tussen 1914 en 1918, verbonden door een gekostumeerde optocht. Data: zaterdag 27 en zondag 28 september om 16u. In Landrecies. Wilfried Owen: Toneelspektakel door het Théâtre du Bimberlot Wilfried Owen, Brits soldaat en dichter uit de Grote Oorlog, sneuvelde in Ors op 4 november 1918 terwijl hij zijn peloton aanvoerde bij het oversteken van het kanaal van de Samber. Op diezelfde dag werd Le Quesnoy bevrijd door een detachement soldaten uit Nieuw-Zeeland. Wilfried was 25 jaar. Zeven dagen later werd de wapenstilstand ondertekend. Plaats: Théâtre des Trois Chênes, Le Quesnoy Nieuw-Zeeland: elk jaar organiseert de gemeente Quesnoy herdenkingen op 4 november omdat de stad op die dag in 1918 werd bevrijd door de Nieuw-Zeelandse troepen. In april wordt ook Anzac Day georganiseerd in Le Quesnoy.

Meer info: www.cc-paysdemormal.fr

Maubeuge > Herdenkingen

© Association de Sauvegarde du Fort de Leveau.

De herdenkingen in Maubeuge vinden plaats op 6 en 7 september 2014. Kom kennismaken met het leven van de Franse soldaten en herdenk het eerste Franse stadje dat door de Duitsers werd aangevallen.

Gedurende het hele weekend vindt u hier: • historische reconstructies met 15 verenigingen en meer dan 115 deelnemers in uniform en authentieke kledij. • belichting van de belangrijkste plaatsen door een originele creatie van de Compagnie du Théâtre de Chambre met professionele acteurs en amateurs. • Vertoningen op groot scherm van een documentaire-fictiefilm over Maubeuge Place Forte. • Militaire ceremonieën op zaterdag 6 september 2014 in de Nécropole nationale d'Assevent als eerbetoon aan alle soldaten die sneuvelden tijdens het conflict op het grondgebied van "Maubeuge Place Forte".

Andere animaties tijdens de vier jaar van de herdenking. • Een wandel- en een fietsroute. • Twee werken met de geschiedenis van de oorlog 14-18 in Maubeuge worden uitgegeven: « Maubeuge, bastion de la résistance, 1914-1918 » en « L’étude inachevée des mémoires de Georges Gay ». • Een universitair colloquium op 20 en 21 november 2014 in Maubeuge rond het thema: « Guerres mondiales et bassins industriels en territoire occupé (1900-1950) ». • Een namiddag met lezingen op 18 oktober 2014 in Feignies. • De tentoonstelling « Usines et travail en Avesnois et Val-de-Sambre 1900-1930 ». • Een pedagogisch spel voor de scholen van het grondgebied rond dit thema.

Meer info: www.ville-maubeuge.fr 57

Erfgoeddagen

© Claude Renard

Bergen, 23 augustus 1914 - Champs de bataille, lieux de mémoire – Voyage entre faits historiques et témoignages

58

Op de vooravond van de Grote Oorlog, op 23 augustus 1914 is Bergen de plaats van de eerste grote confrontatie tussen de Britse en Duitse troepen. De hele dag lang weerstand het Britse expeditiekorps de Duitse aanvallen en kon het grote verliezen teweegbrengen. De legers leverden strijd rond Bergen: Casteau, Nimy, Obourg en nog vele andere

plaatsen vormden het schouwtoneel voor de gevechten, en ook de burgers werden meegesleurd in het conflict.

We nemen u mee in de tijd, terug naar enkele van de grote momenten uit deze slag door een bezoek waarin historische commentaar gecombineerd wordt met getuigenissen van soldaten en burgers: vanuit Bergen brengt een bus u naar de grote plaatsen uit deze confrontaties, een gids neemt u mee doorheen de historische context van de slag. Op bepaalde plaatsen nodigt een acteur u uit om binnen te treden in het leven van de soldaten en de burgers, die getuige waren van deze gevechten. De haltes zijn: de Pont-Rail in Nimy, het kerkhof van Bergen, het militair kerkhof van Saint-Symphorien, de omgeving van Bois-là-Haut (Mont Panisel) en de Grand-Place van Bergen.

Praktische informatie Datum: zaterdag 13 en zondag 14 september, vertrek om 10, 11, 14 en 15u. Duur: 2 uur 30 Plaats: Vertrek voorzien voor het BAM rue Neuve 8, 7000 Bergen Maximum 30 personen per groep Reservatie verplicht op 065/40.53.12 – [email protected]

59

Journée d’étude du 20.10.14 LA GRANDE GUERRE À MONS ET DANS SA RÉGION 60

14 18

Studiedag:

La Grande Guerre à Mons et dans sa région

De studiedag « La Grande Guerre à Mons et dans sa région » is bedoeld om het grote publiek de resultaten te tonen van het historisch onderzoek dat werd gevoerd rond verschillende thema's in verband met de Grote Oorlog in de regio van Bergen. Dertien interventies van verschillende specialisten uit deze periode wisselen elkaar op deze dag af. Dit is een unieke gelegenheid voor jonge historici en ervaren onderzoekers om ons meer te vertellen over de onbekende aspecten van deze periode, zowel lokaal als regionaal.

Daarbij gaat het ook over contraspionage en verklikkers. Deze rijkgevulde dag wordt afgerond met een evocatie van de belevenissen van de inwoners van Bergen tijdens de laatste weken van de oorlog en de aanwezigheid van de Canadezen tijdens de bevrijding van Bergen. Deze studiedag die mede werd georganiseerd door de Archives de l'Etat in Bergen, de Archieven, de Pôle Muséal van de stad Bergen en de provincie Henegouwen is gratis toegankelijk voor iedereen maar inschrijven vooraf is wel verplicht.

De verbeelding wordt aangesproken via de symboliek van het kerkhof van Saint-Symphorien en de legende van de Engelen van Bergen. De militaire aspecten worden daarna behandeld door een beschrijving van de slag bij Frameries en een verhaal over een deserteur. Vervolgens wordt een panorama van Henegouwen in de oorlog getoond en wordt verteld welke acties de provincie-overheid ondernam tijdens de militaire bezetting. Daarna komt de economische situatie van de streek aanbod. In de namiddag besteedt men meer specifiek aandacht aan het verzet en Edith Cavell in het bijzonder.

Praktische informatie Datum: maandag 20 oktober vanaf 9u tot 17u30. Plaats: In het Institut d’Enseignement Secondaire Paramédical Provincial – 2 A, Boulevard Kennedy, 7000 Bergen Reservatie gewenst: Pierre-Jean Niebes – Tel : 065/40.04.66

61

62

Gardien de la qualité 63

Agenda récapitulatif

1.

Van 28 juni tot april 2015 > Fototentoonstelling op de esplanade van de Boulevard Dolez p. 26-27

2.

Van 28 June tot the 14 september > Rondleiding op het slagveld p. 35

3.

Van 4 juli tot 7 september > Les Jeannines > p. 33

4.

Van 12 juli tot 16 november > Fritz Haber > p. 31

5.

De eerste augustus > Rolls Royce > p. 44

6.

Van 3 augustus tot 11 november > De slag bij Bergen gezien door de Bergenaars p. 40

7.

4 augustus > De herdenkingen van 4 augustus 2014 p. 14-15

8.

15 augustus > Driving the Retreat > p. 44

9.

16 augustus > De engelen van Bergen, paardenshow p. 46

64

10.

Van 20 augustus tot 23 augustus > Een ontmoeting met de Britse soldaten uit 1914 p. 24-25

11.

Van 22 augustus tot 23 November > “De slag van Bergen”, “Signes des temps” en “The first and the Last” in BAM p. 29-32

12.

23 augustus > De herdenkingen van 23 augustus 2014 p. 16-20

13.

23 augustus > Opendeurdag CWGC p. 36-37

14.

Van 23 augustus tot 14 september > Jemappes : the Royal Scots Fusiliers p. 42

15.

Van 23 augustus tot 11 november > Collectieve getuigenissen museum van Nimy p. 43

16.

Van 3 september tot 11 november > Tentoonstelling in het Musée des sciences naturelles

17.

13 en 14 september > Erfgoeddagen p. 58-59

18.

20 oktober > Studiedag p. 60-61

65

Partners

66

Detail du Guards Memorial, Londres, © C. Rousman.

AT LAST POST Come home ! – Come home ! The winds are at rest in the restfull trees ; At rest are the waves of the sundown seas ; And home – they’re home The wearied hearts and the broken lives At home ! At ease! 2nd Lieutenant WL Wilkinson

The Poppy Vanaf het einde van de Eerste Wereldoorlog wordt de klaproos (poppy) gedragen in de landen van het Commonwealth om eer te brengen aan de nagedachtenis van de soldaten die tijdens het conflict gewond raakten of sneuvelden. © Detail van Guards Memorial, Londres, © C. Rousman.

De keuze voor dit symbool werd ingegeven door een tekst uit 1915, geschreven door John McCrae tijdens de oorlog. Het gedicht "In Flanders Fields" verwijst naar de klaprozen, de enige bloemen die bloeien op het slagveld. De rode kleur doet denken aan het bloed dat tijdens de oorlog vloeide. 67

www.mons.be www.facebook.com/VilledeMons www.polemuseal.mons.be [email protected] Tél: 065/40.51.11

Editeur responsable, Nicolas Martin, 22 Grand’Place. 7000 Mons.

Voor meer informatie: