Afvalverwerking Hanzehogeschool Groningen 2012 Nulmeting
1
Inhoud Inleiding ................................................................................................................................................... 3 Afvalverwerkers en afvalstromen ........................................................................................................... 4 Verzamelen van gegevens ....................................................................................................................... 5 Hoeveelheden afval per locatie............................................................................................................... 6 Hoeveelheden afval per gebruiker .......................................................................................................... 8 Kosten afvalverwerking per locatie ....................................................................................................... 10 Conclusies en aanbevelingen ................................................................................................................ 11
2
Inleiding De Hanzehogeschool beschikt over zestien locaties, waarvan het merendeel is gevestigd in de stad Groningen. Daarnaast kent de HG nog vestigingen in Amsterdam, Assen en Leeuwarden. Op al deze vestigingen wordt afval geproduceerd en afgevoerd. Het streven van de HG is afval zoveel mogelijk aan de bron te scheiden en de afvalstromen gescheiden aan te leveren voor verwerking. Dit laatste is van belang om de milieubelasting te verminderen. Zo wordt papier hergebruikt en kan metaal in de verwerking vaak worden gescheiden en gerecycled. Het restafval wordt doorgaans verbrand, waarbij de vrijkomende warmte gebruikt wordt voor verwarming of stroomproductie. Het verkrijgen van inzicht in de hoeveelheid geproduceerd afval is van belang, niet alleen om daar waar mogelijk te sturen, maar ook omdat in het kader van milieubeleid inzicht in de afvalstromen en afvalhoeveelheden wordt gevraagd. Deze rapportage is een eerste aanzet om te komen tot inzicht in de afvalstromen van de HG, een nulmeting. Achtereenvolgens worden de volgende onderwerpen behandeld:
Afvalverwerkers en afvalstromen Verzamelen van gegevens Hoeveelheden afval per locatie Relatie tussen hoeveelheden gebruikers en hoeveelheden afval per locatie Kosten afvalverwerking per locatie Conclusies en aanbevelingen
3
Afvalverwerkers en afvalstromen De HG maakt gebruik van de diensten van meerdere afvalverwerkers. Van oudsher was de Milieudienst van de gemeente Groningen daarvan verreweg de grootste. In 2009 is afvalverwijdering- en verwerking Europees aanbesteed. Van deze aanbesteding waren uitgezonderd:
de ondergrondse containers bij de locaties Zernikeplein 7, 17 en 23 en bij het WBC. Hiervoor bestaan langdurende overeenkomsten (tot 2017). de locaties in Amsterdam, Assen en Leeuwarden Hiervoor is gekozen om de Milieudienst van de gemeente Groningen een eerlijke kans op deelneming aan de aanbesteding te bieden ten opzichte van landelijk opererende afvalverwerkers. Afvalverwijdering van HIT in Assen geschiedt door Van Gansewinkel, afvalverwijdering van de Academie voor Popcultuur is in handen van Omrin. enkele huurpanden waar afvalverwijdering in de servicekosten is inbegrepen Het gaat hier om de panden Zernikepark 2 en 4, Laan Corpus den Hoorn 300 en Akkerstraat 97. Het chemisch afval van de opleiding LST. De regie hierin wordt gevoerd door de vakdocenten van LST en daarbij wordt gebruik gemaakt van de expertise van Van Gansewinkel.
De opdracht is gegund aan Sita. Deze overeenkomst is ingegaan op 14 maart 2010 en heeft een looptijd van drie jaar. In maart 2013 is gebruik gemaakt van de mogelijkheid de overeenkomst optioneel met een jaar te verlengen. In de loopt van 2013 zal afvalverwerking opnieuw Europees moeten worden aanbesteed. Hoewel Sita gecontracteerd is om alle afvalstromen te verwijderen zijn ook hierop enkele uitzonderingen: tonercartridges worden in overleg met Sita ingezameld en gerecycled door de stichting Aap, TL buizen worden op de meeste locaties verwijderd door Wecycle. De reden hiervoor ligt op het vlak van kostenbesparing. Op alle locaties worden de volgende afvalstromen apart ingezameld en verwerkt:
Papier en karton KWD afval (kantoren-, winkels en dienstenafval) ook wel restafval Tonercartridges (worden inmiddels voor het overgrote deel door Canon afgevoerd). TL buizen Klein chemisch kantoorafval
Daarnaast is er een aantal afvalstromen afhankelijk van de aard van het gebouw en/of de aard van de opleiding:
4
Verfresten en aanverwant afval (Academie Minerva) Ziekenhuisafval (Wiebengacomplex) Laboratoriumafval (Zernikeplein 11) Keukenafval/swill (Zernikeplein 11) Electronica (WBC en Zernikeplein 11) Bouw- en sloopafval (Zernikeplein 7 en 11) Piepschuim en plastic, metaal en hout (Zernikeplein 11)
Verzamelen van gegevens In het kader van deze nulmeting zijn gegevens ontvangen van de Milieudienst Groningen en van Sita. De ondergrondse containers die door de Milieudienst zijn geplaatst beschikken voor het merendeel over een automatisch volmeldsysteem. Indien de containers bijna vol zijn gaat er via GSM een signaal naar de Milieudienst, waarop de lediging wordt ingepland. Gedurende een maand zijn de volle containers gewogen. Uit de resultaten van deze wegingen kunnen kengetallen worden afgeleid. Samen met het aantal wegingen per jaar wordt een redelijk betrouwbare schatting van de hoeveelheid afgevoerd afval op jaarbasis verkregen. Alle ondergrondse containers op het Zernikecomplex beschikken over een dergelijk volmeldsysteem, de ondergrondse containers bij het WBC missen een dergelijke toepassing. Die containers worden volgens een vast schema geleegd. Bij het WBC is dan ook gebruik gemaakt van een geschat gewicht van de containers. Door Sita worden alle te ledigen containers standaard gewogen. Op basis hiervan kan behoorlijk nauwkeurige informatie worden verstrekt over de hoeveelheden afval per locatie. Van Omrin en Van Gansewinkel is geen informatie ontvangen. Voor de locaties in Leeuwarden en Assen is dan ook een (redelijk nauwkeurige) inschatting gemaakt op basis van de kengetallen van Sita. Van tonercartridges en TL buizen zijn geen hoeveelheden bekend.
5
Hoeveelheden afval per locatie Hieronder volgt een overzicht van de hoeveelheden afgevoerd afval in 2012 door de verschillende locaties. Eerst een opsomming van de qua omvang belangrijkste afvalstromen, gevolgd door de geringere afvalstromen.
Gewichten in ton Locatie
KWD afval 63,52 ZP11 35,78 ZP17 18,93 ZP23 28,84 WBC 24,02 Ged. Zuiderdiep 45,30 Praedinius 7,93 Radesingel 3,05 Ulgersmaweg 1,74 Veemarktstraat 8,75 Industrieweg 4,37 ZP7
Achter de Hoven Zuiderkuipen
Totaal
Papier/karton Bouw/sloopafval Electronica 23,85 16,12 25,40 25,20 1,02 4,00 6,75 21,43 0,80 1,70 0,21 2,23 0,18 0,90 2,16 1,17
3,69
2,27
Via Minerva
0,14 92,27
245,92
41,32
2,03
Kunststof 4,88
4,88
In dit overzicht springen een paar zaken in het oog:
De grote relatief hoeveelheden papier en karton op ZP11 en het WBC De hoeveelheid papier en karton op ZP11 wordt volgens de facilitaire dienst verklaard door de grote hoeveelheden verpakkingsmateriaal van pc’s en beeldschermen die voor de campus op ZP11 worden afgeleverd. Op zich is dat vreemd omdat pc’s door de leverancier in principe zonder doos worden afgeleverd en de leverancier voor het overige verantwoordelijk is voor de afvoer van verpakkingsmateriaal. Daarnaast is er bij de verbouwing van de kantine in de zomer van 2012 veel karton verpakkingsmateriaal van meubilair vrijgekomen. Dit laatste is een eenmalige bron van afval. De grote hoeveelheid papier en karton op het WBC berust waarschijnlijk op een foutieve schatting door de Milieudienst: de container wordt niet gewogen en er geldt een vast ledigingsschema.
6
De grote hoeveelheden bouw- en sloopafval op de locaties Zernikeplein 7 en 11. De hoeveelheid bouw- en sloopafval op Zernikeplein 7 wordt verklaard door de grote hoeveelheid kleine verbouwingen en door het afvoeren van niet meer gebruikt meubilair. De hoeveelheid bouw- en sloopafval bij Zernikeplein 11 vindt eveneens zijn oorzaak in de vele kleine verbouwingen. Daarnaast wordt dit veroorzaakt doordat studenten veel maquettes maken en bij andere projecten veel afval produceren.
Gewichten in ton Locatie ZP7
Keukenafval 1,72
Verfafval
Glas
Afval LST 1,14
ZP11
1,19
ZP17 ZP23 WBC
0,21
Ged. Zuiderdiep
0,85
Praedinius Radesingel Ulgersmaweg Veemarktstraat Industrieweg
0,07
Achter de Hoven Zuiderkuipen
Totaal
1,72
0,85
1,42
1,19
Bovenstaande afvalstromen zijn deels locatiegebonden: chemisch afval van LST en verfresten van Minerva. Opvallend is dat keukenafval alleen op Zernikeplein 7 apart wordt ingezameld. In deze categorie vallen ook nog onder meer ziekenhuisafval (WBC) en piepschuim (Zernikeplein 11). Het gaat hier echter om relatief kleine gewichthoeveelheden.
7
Hoeveelheden afval per gebruiker Voor de belangrijkste afvalstromen per locatie, papier/karton en restafval, is een vergelijking gemaakt tussen de hoeveelheden afval en het aantal gebruikers van de gebouwen. Dit is gedaan omdat er een relatie te verwachten is tussen deze twee parameters. Locatie ZP7 ZP11 ZP17 ZP23 WBC Ged. Zuiderdiep Praedinius Radesingel Ulgersmaweg Veemarktstraat Industrieweg Achter de Hoven Zuiderkuipen
Hoeveelheid restafval per gebruiker in kg 5,83 8,73 11,69 5,59 5,40 57,34 54,69 55,45 20,83 54,63 11,90 -
Hier is nauwelijks een peil op te trekken. Voor de grote locaties lijkt een gewicht van rond de 5,5 tot 6 kg per gebruiker de norm te zijn, de kleinere locaties gaan in de richting van 55 tot 60 kg per gebruiker. Vanwege het kleine aantal gebruikers en/of fluctuaties in het aantal gebruikers zijn de locaties Ulgersmaweg en Radesingel buiten beschouwing gebleven. Bij de hoeveelheid afval per gebruiker bij HIT is uitgegaan van het aantal studenten bij die opleiding. Hier kan echter meespelen dat ook studenten van het Noorderpoortcollege gebruik maken van de kantinefaciliteiten van het gebouw. Doorgaans wordt in en rond kantines de grootste hoeveelheid afval geproduceerd (kartonnen bekers, verpakkingsmateriaal etc.) Vanwege de grote verschillen heeft het geen zin een gemiddeld gewicht over de locaties te berekenen.
8
Locatie ZP7 ZP11 ZP17 ZP23 WBC Ged. Zuiderdiep Praedinius Radesingel Ulgersmaweg Veemarktstraat Industrieweg Achter de Hoven Zuiderkuipen
Hoeveelheid papier/ karton per gebruiker in kg 2,19 6,20 2,47 1,31 4,82 2,15 13,66 3,27 5,14 14,63 7,32 -
Ook hier een tendens dat kleinere locaties meer papier en kartonafval produceren. De grotere productie van Zernikeplein 11 is wellicht verklaarbaar, zie onder “hoeveelheid afval per locatie” en de geproduceerde hoeveelheid van het WBC komt in een iets ander daglicht te staan maar de hoeveelheden van Praedinius en HIT zijn buitensporig.
9
Kosten afvalverwerking per locatie Op de kostenplaats afval worden niet alleen kosten van afvalverwerking geboekt maar ook kosten van archiefvernietiging en ongediertebestrijding. Het eerste overzicht geeft op basis van de twaalfmaands rapportage een beeld van uitsluitend de kosten van afvalverwerking per locatie, in het tweede overzicht volgt een overzicht van de kosten van afvalverwerking per gebruiker per locatie. Van de locatie Praedinius was, gezien de recenter opening van het gebouw, onvoldoende informatie voorhanden; de locaties Ulgersmaweg en Zuiderkuipen zijn vanwege de wisselende bezetting niet relevant.
Locatie ZP7 ZP11 ZP17 ZP23 WBC Ged. Zuiderdiep Praedinius Radesingel Ulgersmaweg Veemarktstraat Industrieweg Achter de Hoven Zuiderkuipen
Kosten afvalverwerking in euro 87.000 28.000 26.000 10.000 28.000 11.000 2.000 4.000 4.000 3.000 -
10
Locatie ZP7 ZP11 ZP17 ZP23 WBC Ged. Zuiderdiep Praedinius Radesingel Ulgersmaweg Veemarktstraat Industrieweg Achter de Hoven Zuiderkuipen
Kosten afvalverwerking per gebruiker in euro 7,98 6,83 16,05 1,94 6,29 13,92 36,36 9,52 50,00 9,68 -
De veronderstelling was dat de kosten van afvalverwerking per gebruiker hoger zouden zijn voor locaties die gebruik maken van ondergrondse containers. Dit blijkt uit het bovenstaande overzicht slechts voor Zernikeplein 17. Verder uitschieters van de locatie Radesingel en HIT. Bij HIT zou dit ten dele kunnen worden verklaard doordat ook studenten van het Noorderpoortcollege gebruik maken van de kantinevoorzieningen van de locatie. Juist in de kantine omgeving wordt het meeste afval geproduceerd.
Conclusies en aanbevelingen Dit verslag moet gezien worden als een nulmeting. Er kunnen vooralsnog geen al te grote conclusies aan worden verbonden. Het meest opvallend is dat zowel de hoeveelheid afval per gebruiker als de kosten van afvalverwerking per gebruiker voor de kleinere locaties het hoogst zijn. Dit doet de vraag reizen of de door Sita aangeleverde informatie correct is. Dit laatste zal met Sita worden besproken, evenals hun benchmark met andere locaties van gelijke omvang buiten de HG.
11
De gegevens van het WBC berusten zoals eerder vermeld op schattingen. Bij de Milieudienst zal er op worden aangedrongen de ondergrondse containers van die locatie te voorzien van een volmeldsysteem. Verwacht werd dat de kosten van afvalverwerking per gebruiker het hoogst zouden zijn voor locaties die gebruik maken van ondergrondse afvalcontainers (Zernikeplein 7 en 17 en het Wiebengacomplex). Uit de voorliggende cijfers geldt die conclusie hooguit voor Zernikeplein 17). Dat de kosten per gebruiker voor de locaties met ondergrondse containers er niet uitspringen heeft vooral te maken met het feit dat de hoeveelheid afval per gebruiker voor die locaties kleiner is dan gemiddeld waardoor de hogere verwerkingsprijs weer gecompenseerd wordt. Op de locatie Zernikeplein 11 wordt sinds enige tijd een pilot gehouden met het scheiden van pet flessen door de inzet van aparte containers voor pet flessen (scheiding aan de bron). Vooralsnog is deze pilot niet succesvol: er wordt door de gebruikers nog te veel ander afval in die containers gedeponeerd waardoor de afvalverwerker de pet flessen niet als aparte afvalstroom kan verwerken. Op dit moment ligt het dan ook niet voor de hand deze pilot verder over andere locaties uit te rollen. De afvalverwerkingsfabriek van de Milieudienst is overigens in staat per flessen uit de afvalstroom te verwijderen en afzonderlijk te verwerken. Op de locaties Zernikeplein 7 en Zernikeplein 11 wordt redelijk veel oud meubilair afgevoerd. Bij Zernikeplein 11 wordt dit gedemonteerd waardoor metaal en hout apart kunnen worden afgevoerd, bij de locatie Zernikeplein 7 gebeurt dit niet. Hier zou op het gebied van afvalscheiding dus nog een verbetering kunnen worden behaald, waarbij overigens moet worden opgemerkt dat het slopen van afgeschreven meubilair een beslag legt op de tijd van de Facilitaire Dienst. In meerdere door de HG afgesloten overeenkomsten, bijvoorbeeld die voor meubilair en pc’s zijn passages opgenomen waarin de leverancier verantwoordelijk wordt gesteld voor de afvoer van verpakkingsmateriaal en/of vervangen materialen. Deze verplichting wordt niet overal opgevolgd en er is onvoldoende toezicht op de naleving ervan. Het is aan te bevelen een overzicht op te stellen van de overeenkomsten waarvoor dit geldt en de teamleiders er op te wijzen toezicht op het afvoeren van deze materialen te houden.
Actiepunten
Navraag doen bij Sita over de vraag of zij ook beschikken over benchmarkgegevens voor afvalproductie. Onderrzoek bij HIT en Radesingel naar relatief hoge afvalproductie Milieudienst verzoeken de afvalcontainers van het WBC te voorzien van een volmeldsysteem
12
Onderzoeken welke contracten passages bevatten m.b.t. retourname van afval en teamleiders Faciliteiten wijzen hierop toe te zien.
13
