Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Farmaceutisch Consulent deeltijd. Hogeschool Saxion Next

Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Farmaceutisch Consulent deeltijd Hogeschool Saxion Next

Scheveningseweg 46 2517 KV Den Haag T (070) 30 66 800 F (070) 30 66 870 I www.hobeon.nl E [email protected]

Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Farmaceutisch Consulent deeltijd CROHO nr. 39209 Hogeschool Saxion Next

Hobéon® Certificering BV december 2008 Auditteam: Drs. G.J. Stoltenborg G. C. Versluis Dr. H. Buurma Prof. Dr. J.J. de Gier C. Warmerdam Secretaris: Drs. C.W. Bruin-Mosch

INHOUDSOPGAVE

1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.5.1. 1.5.2. 1.5.3. 1.5.4. 1.5.5.

INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 28 oktober 2008.

2.

BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Facet 1.2. Niveau Bachelor Facet 1.3. Oriëntatie HBO Onderwerp 2: Programma Facet 2.1. Eisen HBO Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Facet 2.3. Samenhang Programma Facet 2.4. Studielast Facet 2.5. Instroom Facet 2.6. Duur Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing Onderwerp 3: Inzet van Personeel Facet 3.1. Eisen HBO Facet 3.2. Kwantiteit Personeel Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Onderwerp 4: Voorzieningen Facet 4.1. Materiële Voorzieningen Facet 4.2. Studiebegeleiding Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg Facet 5.1. Evaluatie Resultaten Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement

7 7 7 9 11 13 13 16 18 19 21 23 24 26 29 29 31 32 35 35 37 39 39 41 42 44 44 46

3. 3.1. 3.2.

SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding deeltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO

49 49 50

Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 28 oktober 2008

1 1 1 1 2 2 2 4 5 6 6

1.

INLEIDING

1.1.

Functie van het rapport

Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding.

1.2.

Bereik van de beoordeling

1.2.1. De Hogeschool Saxion Next, verzorgt de HBO bachelor opleidingen Archeologisch Onderzoeksassistent, Lifestyle Adviseur – Interior Design & Styling, Psychologie, 2egraads lerarenopleidingen, Farmaceutisch Consulent, SPD Bedrijfsadministratie, Bank en Verzekeringen en Ondernemerschap. De opleiding Farmaceutisch Consulent wordt op basis van contractuele uitbesteding verzorgd door Numerando Farmacie te Zeist. Afspraken over taken en verantwoordelijkheden van Numerando Farmacie en de Hogeschool Saxion Next zijn in een overeenkomst vastgelegd. Hogeschool Saxion Next is eindverantwoordelijk voor de organisatie en de inhoud van het onderwijs. Het onderhavige rapport heeft betrekking op: Farmaceutisch Consulent, deeltijd, crohonummer 39209 De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door het Kwaliteitsrapport van de deeltijdopleiding Farmaceutisch Consulent.

1.3.

Karakteristiek van de opleiding

De opleiding tot Farmaceutisch Consulent is enkele jaren geleden (december 2003) gestart vanuit een behoefte in de markt. Er was behoefte aan een tussenfunctie tussen apotheker en apothekersassistent op vakinhoudelijk gebied, goed geschoolde mensen, in de diepte, op het combinatievlak van farmacotherapie, communicatie en sociaalagogische vaardigheden. Daarnaast was er een grote wens binnen de beroepsgroep van apothekersassistenten om meer doorgroeimogelijkheden te ontwikkelen. De beroepsvereniging Optima Farma voor apothekersassistenten, en later ook voor farmaceutisch consulenten en farmaceutisch managers, steunde destijds (en nog steeds) de ontwikkelingen volledig. De apothekersassistent van nu heeft een keuze om zich vakinhoudelijk door te ontwikkelen naar een farmaceutisch consulent. De doelstelling was om een krachtige en vernieuwende opleiding te brengen, een hogere beroepsopleiding in een traject dat werken en leren combineert op een zo ideaal en efficiënt mogelijke manier. In het curriculum komen onder andere aan bod farmacotherapie, pathosfysiologie, anatomie, psychologie, communicatie, voorlichting, marketing en pr. Studenten van de opleiding hebben allen een afgeronde opleiding Mbo-4 Apothekersassistent. Zij krijgen vrijstelling voor het eerste jaar van de opleiding Farmaceutisch Consulent en stromen meteen door naar het tweede jaar. Havo/VWO studenten volgen eerst elders de opleiding tot apothekersassistent. De opleiding werkt momenteel aan de mogelijkheden van een directe Havo / VWO instroom. Om de opleiding efficiënt en modern te kunnen aanbieden is het virtuele leersysteem van Greensquare als middel ingezet, waardoor het leerprogramma in een mix van virtuele lessen en locatielessen aangeboden kan worden.

©Hobéon® Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Farmaceutisch Consulent, Hogeschool Saxion Next 1.0  1

Inmiddels is de functie van farmaceutisch consulent een feit en zijn er in 2007, 77 afgestudeerde farmaceutisch consulenten uitgestroomd. Het jaar 2007 en voorjaar 2008 hebben hoofdzakelijk in het teken gestaan van het afronden en fine-tunen van de opleiding, het beroepsprofiel en het toetsen of de mensen daadwerkelijk voldoende zijn toegerust om de functie uit te voeren. Dit heeft geleid tot evaluaties, het standaardiseren van evaluaties en het inzetten van een continu verbeterprogramma voor het curriculum. De instroom in de opleiding laat duidelijk zien dat de markt veel behoefte heeft aan deze opleiding. De werkgevers zoeken naar vakinhoudelijk sterk geschoolde mensen en de huidige MBO4 apothekersassistent en zien de opleiding als een unieke doorgroeimogelijkheid in hun vak. De instroom van studenten is gemiddeld 100 per jaar, het studentaantal vertoont een lichte stijging over de afgelopen jaren. In 2007 zijn de eerste 77 farmaceutisch consulenten afgestudeerd. Van hen werkt 70% als farmaceutisch consultent en de overige 30% in gerelateerde functies.

1.4.

Visitatierapport

De opleiding Farmaceutisch Consulent is in december 2003 van start gegaan. Een eerdere visitatie heeft nog niet plaatsgevonden.

1.5.

Aanpak

1.5.1.

Beoordelingsprocedure en werkwijze

Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvariant is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde “Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs”. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleiding geldt het volgende: De opleidingen Farmaceutisch Consulent heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk functieprofiel zoals vastgesteld in het landelijk overleg met het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: “Domeinspecifieke Eisen”). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een Farmaceutisch Consulent opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding Farmaceutisch Consulent aangeleverde schriftelijke informatie: Kwaliteitsrapport;


Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement – OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofiel, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, onderwijsrendement.

Op basis van de door Hogeschool Saxion Next/Numerando Farmacie aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve ‘controle’ door middel van een visitatie1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van farmacie, één student, één lead auditor, één auditor ‘onderwijs’ vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder ‘controle’ moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; portfolio’s van studenten verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; 1

Visitatie heeft op 28 oktober plaatsgevonden.


overzicht CV’s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; detailbeschrijving van modulen, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de ‘beroepsproducten’ die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de ‘eindproducten’ van studenten.

Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma’s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd.

1.5.2.

Beslisregels

Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts ‘onvoldoende’ of ‘voldoende’ scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, ‘onvoldoende’, ‘voldoende’, ‘goed’ of ‘excellent’ scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort ‘voldoende’, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste ‘voldoende’ hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp ‘onvoldoende’ en de overige ten minste ‘voldoende’ hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score ‘onvoldoende’. B.

Een onderwerp scoort ‘onvoldoende’, indien één facet van dat onderwerp ‘onvoldoende’ heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is.

C.

Een onderwerp scoort ‘onvoldoende’, indien meer dan één facet van dat onderwerp ‘onvoldoende’ heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn.

Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan ‘voldoende’ gerechtvaardigd is, wordt dat als ‘extra aantekening’ vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening ‘goed’, indien alle facetten van dat onderwerp ‘goed’ hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp ‘voldoende’ en de overige facetten ‘goed’ of ‘excellent’ hebben gescoord;2 2

Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 (“Programma”) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding.


1.5.3.

een onderwerp krijgt de extra aantekening ‘excellent’, indien alle facetten van dat onderwerp ‘excellent’ hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp ‘goed’ en de overige facetten ‘excellent’ hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp ‘onvoldoende’ heeft gescoord.

Auditteam

Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden:

Secretaris:

Drs. G.J. Stoltenborg Dr. H. Buurma Prof. Dr. J.J. de Gier G.C. Versluis C. Warmerdam Drs. C.W. Bruin-Mosch

Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Farmaceutisch Consulent noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer G.J. Stoltenborg is lead auditor en heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid, binnen verschillende domeinen. De werkvelddeskundigen/vakdeskundigen de heer Buurma en de heer De Gier hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Buurma en De Gier hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan Farmaceutisch Consulenten op HBO-niveau. Mevrouw Versluis heeft zich als deskundige ‘onderwijs’ vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Zij heeft in haar vorige en huidige functie ervaring opgebouwd die haar in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBOopleidingen gesteld worden. Mevrouw Warmerdam is studente Process & Food Technology aan de Haagse Hogeschool en heeft in 2008 haar propedeuse met succes afgerond. Mevrouw Bruin-Mosch is onderwijskundige. Zij is deskundig in en heeft ervaring met kwaliteitsverbetering in het beroepsonderwijs (MBO en HBO). Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. ‘Duur’ is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- ‘Kwaliteit Personeel’ of ‘Onderwijsrendement’. Bij de beslissing of het onderwerp “Programma” een extra aantekening ‘goed’ dan wel ‘excellent’ verdient, wordt het facet ‘Duur’ dan ook buiten beschouwing gelaten.


Voor de curricula vitae: zie Bijlage I.

1.5.4.

Deelnemers visitatie

Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding(en): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II.

1.5.5.

Programma visitatie 28 oktober 2008.

Zie Bijlage II.


2.

BEVINDINGEN EN BEOORDELING

Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO.

Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet ‘Domeinspecifieke Eisen’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Geraadpleegd: Visiedocument, Alumni-enquête, jaarverslag. 1.1.1. De opleiding Farmaceutisch Consulent speelt in op de ontwikkeling binnen de apothekersbranche, waarbij de farmaceutisch patiëntenzorg een van de kerntaken van de apotheek is geworden. Omdat de apotheker zich met andere werkzaamheden bezighoudt, ligt deze taak van patiëntenzorg meer en meer bij de apothekersassistente, die daarvoor in de Mbo-opleiding apothekersassistente niet opgeleid is. Voor Farmaceutisch Consulent bestond tot voor kort geen landelijk vastgesteld beroepsprofiel. Optima Farma heeft als beroepsorganisatie, samen met de opleiding en een groep deskundigen,vorige jaar een Functieprofiel voor de nieuwe functie van Farmaceutisch Consulent beschreven. Farmaceutisch consulent is inmiddels een landelijk erkende functie geworden, met een salariëring volgens de CAO. Voor het door de opleiding gehanteerde competentieprofiel, is dit landelijke functieprofiel, hierna genoemd het beroepsprofiel, uitgangspunt geweest. Over het beroepsprofiel vindt geregeld overleg plaats met het beroepenveld, niet alleen regionaal maar ook landelijk. Enerzijds participeert het beroepenveld in de Raad van Advies en in de beroepenveldcommissie van de opleiding, anderzijds heeft de opleiding Farmaceutisch Consulent meegewerkt aan het tot stand komen van de functieprofielen binnen het beroepenveld. Deze betrokkenheid over en weer is beschreven in een visiedocument. De opleiding kent een Raad van Advies, waarin vertegenwoordigers van Optima Farma, openbare en ziekenhuisapotheken en KNMP (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie, de overkoepelende beroeps- en brancheorganisatie van apothekers) en een beroepenveldcommissie, waarin het beroepenveld vertegenwoordigd is. De Raad van Advies adviseert de directie van Hogeschool Saxion Next op strategisch niveau over ontwikkelingen in het werkveld en beroep. De beroepenveldcommissie heeft ten doel de opleiding te voorzien van feedback en andere informatie die van belang is om de aansluiting te realiseren van het (binnenschoolse) programma op het buitenschoolse programma en de beroepspraktijk. 1.1.2. De Raad van Advies heeft het Competentieprofiel en de eindkwalificaties goedgekeurd in 2008. 1.1.3. Aan het bovengenoemde beroepsprofiel zijn door de opleiding, in samenwerking met de Raad van Advies, competenties gekoppeld, welke de eindkwalificaties zijn van de opleiding. Enerzijds zijn competenties c.q.eindtermen een afgeleide van het landelijk beroepsprofiel, anderzijds zijn deze gekoppeld aan de HBO bachelor Dublin Descriptoren.


Dit laatste is weergegeven in een competentieprofiel (matrix). De eindkwalificaties zijn dekkend voor het werkveld van een HBO-afgestudeerde Farmaceutisch Consulent. De opleiding heeft het competentieprofiel gekoppeld aan de opleidingsmodulen. 1.1.4. De opleiding is beperkt internationaal georiënteerd. Een klein aantal leerboeken is in het Engels. Het gebruik van internationale vakliteratuur zal in de toekomst, met name bij het afstuderen meer aandacht krijgen. Er wordt in de opleiding wel aandacht besteed aan communicaties met patiënten uit andere culturen. Via het internationale netwerk van docenten komt de internationale beroepspraktijk indirect in het curriculum. Er zijn op dit moment nog geen contacten met vergelijkbare opleidingen in het buitenland. 1.1.5 Uit een recente enquête onder alumni is gebleken, dat zij tevreden zijn over de vaardigheden die zij binnen de opleiding hebben kunnen verwerven en de aansluiting van de opleiding op de praktijk. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft kennisgenomen van de door de opleiding op basis van het landelijk Functieprofiel gestelde Competentieprofiel Farmaceutisch Consulent. Het auditteam is van mening, dat de eindcompetenties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en aansluiten bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding Farmaceutisch Consulent.

Het auditteam heeft kennisgenomen van de samenstelling van de verschillende overlegorganen en is van mening, dat deze overlegorganen een representatieve vertegenwoordiging laten zien van het werkveld waarbinnen de opleiding Farmaceutisch Consulent opereert. Op basis van de verslagen van overleggen concludeert het auditteam, dat er met deze vertegenwoordigers vanuit het werkveld is en wordt gesproken over de structuur en de inhoud van de opleiding.


Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet ‘Niveau Bachelor’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Geraadpleegd: Studiegids, Tabel met opleidingscompetenties en Matrix met opleidingscompetenties naar Dublin Descriptoren. 1.2.1. De opleiding heeft het beroepsprofiel vertaald in subcompetenties c.q. eindkwalificaties van de opleiding. Daarnaast is een set eindtermen van de opleiding gekoppeld aan 10 generieke HBO-kwalificaties. Deze zijn vervolgens gekoppeld aan de 5 dimensies van de Dublin Descriptoren. Aan ieder Dublin-onderdeel zijn vervolgens sub-eindtermen van de opleiding gekoppeld, die overeenkomen met de sub-eindtermen van het functieprofiel/ beroepsprofiel. De sub-eindtermen zijn vervolgens gekoppeld aan lesmodulen. Het accent van de modulen over de drie opleidingsjaren verschuift van Dublin niveaus 1en 2- kennis, inzicht en toepassing- naar uiteindelijk niveau 5: zelfstandig leervermogen. De opleiding ervaart de verschuiving van 1 richting 5 als een toename/verdieping van niveau. 1.2.2. De opleiding heeft de koppeling aan het HBO-bachelor niveau voor een groot deel uitgewerkt in gedragsindicatoren. Onder de Dublin dimensie ‘kennis’ zijn kennisonderdelen vermeld. De opleiding heeft de opleidingscompetenties gerelateerd aan de Dublin Descriptoren. Enkele voorbeelden daarvan zijn: Kennis en inzicht De bouw en fysiologie van het menselijk lichaam. De oorzaken voor het ontstaan van ziekten. De mogelijke interacties, bijwerkingen, doseringen e.d. m.b.t. regelmatig voorgeschreven geneesmiddelengroepen. Toepassen Kennis en inzicht Medisch-biologische expertise toepassen om farmacotherapeutische richtlijnen te begrijpen. Medisch-biologische expertise toepassen bij diagnose en advisering in het kader van zelfzorg. Herkennen van (mogelijke) problemen met interacties, bijwerkingen, doseringen e.d. m.b.t. regelmatig voorgeschreven geneesmiddelengroepen. Oordeelsvorming Medisch-biologische expertise gebruiken bij het nemen van beslissingen binnen het kader van de farmacotherapeutische richtlijnen en binnen de grenzen van de eigen bevoegdheid. Medisch-biologische expertise gebruiken bij de voorlichting van apothekersassistenten en cliënten, zodat ze het waarom van richtlijnen en instructies beter begrijpen. Herkennen van problemen op het gebied van interacties, bijwerkingen, doseringen, medicatiemisbruik en het vermogen deze zelfstandig op te lossen, voorzover dit past binnen de eigen bevoegdheid.


Communicatie Participeren in een gesprek met collega’s uit dezelfde disciplines over de medisch-biologische achtergronden van een ziektegeval. De eigen visie op zelfzorgkwesties medisch-biologisch kunnen onderbouwen. Als inhoudelijk expert, collega’s en andere disciplines adviseren over mogelijke interacties, bijwerkingen, doseringen en medicatiemisbruik. Leervaardigheden Volgen van wetenschappelijke ontwikkelingen en discussies op het gebied van geneeskunde en biologie. De eigen medisch-biologische expertise laten groeien om het inzicht in Farmaceutische patiëntzorg te verdiepen. Ontwikkelingen bijhouden in de (internationale) vakliteratuur en via vakgenoten m.b.t. interacties, bijwerkingen, doseringen en medicatiemisbruik.

Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft in de Studiegids, de Tabel met opleidingscompetenties en de Matrix met opleidingscompetenties naar Dublin Descriptoren kunnen lezen hoe de opleiding de relatie legt tussen de Dublin Descriptoren, de HBO-generieke kwalificaties en de opleidingscompetenties. De opleiding heeft de opleidingcompetenties direct gerelateerd aan de Dublin Descriptoren en getoetst aan de 10 generieke HBO-kwalificaties. De opleidingscompetenties zijn indirect gekoppeld aan de beroepscompetenties. Het auditteam is van mening, dat de eindkwalificaties van de opleiding derhalve voldoen aan het niveau Bachelor zoals weergegeven in de zgn. Dublin Descriptoren.


Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet ‘Oriëntatie HBO’ is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen “Oriëntatie HBO” kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. 1.3.1. Hoger Onderwijs Zoals al onder 1.2. is beschreven heeft de opleiding Farmaceutisch Consulent de opleidingscompetenties direct gerelateerd aan de Dublin Descriptoren en getoetst aan de 10 generieke HBO-kwalificaties. Het auditteam is van mening dat de opleiding op basis hiervan gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs (zie ook onder 1.2.) 1.3.2. Beroepsonderwijs Zoals onder 1.1 is beschreven heeft de opleiding zich gebaseerd op het landelijke functieprofiel c.q. beroepsprofiel van de bachelor Farmaceutisch Consulent. Dit profiel is door de eigen beroepsgroep vastgesteld. Het auditteam is van mening dat de opleiding Farmaceutisch Consulent een beroepsopleiding is en heeft geconstateerd dat hierover afstemming plaats heeft gevonden met het beroepenveld. (zie ook onder 1.1.) De eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en sluiten aan bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding Farmaceutisch Consulent. 1.3.3. Voor het overige blijkt de ‘Oriëntatie HBO’ ook uit het programma van de opleiding. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1.

Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De eindcompetenties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren en de HBO-generieke kwalificaties.

De opleiding baseert zich op het landelijke vastgestelde beroepsprofiel.

•

De eindcompetenties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en sluiten aan bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding Farmaceutisch Consulent.


SAMENVATTEND OORDEEL “DOELSTELLINGEN OPLEIDING”: VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp ”Doelstellingen Opleiding” als voldoende. De opleiding heeft de op basis van de landelijke functieprofiel een eigen set opleidingscompetenties uitgewerkt. De eindcompetenties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor en corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar.

Met de beroepenveldcommissie heeft de opleiding overleg gevoerd over het opleidingsprofiel en de eindcompetenties. Alumni zijn tevreden over de vaardigheden die zij binnen de opleiding hebben kunnen verwerven en de aansluiting van de opleiding op de huidige werkzaamheden.


Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen HBO; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing.

Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet ‘Eisen HBO’ is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Geraadpleegd: Visiedocument, Literatuurlijst en voorbeelden van afstudeerscripties, studie-handleidingen. Tijdens de audit heeft het auditteam studiehandleidingen ingezien, deze beschrijven voor iedere module de wijze waarop kennisontwikkeling plaatsvindt via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met het beroepenveld en/of toegepast onderzoek. De literatuurlijst geeft een overzicht van de literatuur en het overige studiemateriaal van de diverse modulen. 2.1.1. De gebruikte vakliteratuur in de modulen van ieder vak is relevant. De vakliteratuur in zijn totaliteit is werkvelddekkend en op HBO-niveau. Het auditteam heeft kunnen constateren, dat een klein deel Engelstalige literatuur gebruikt wordt in de opleiding. Studenten hebben toegang tot digitale databanken van Saxion Next. Hier wordt echter nog slechts beperkt gebruik van gemaakt. Het auditteam heeft met de opleiding gesproken over de uitbreiding van gebruik van (digitale) internationale vakliteratuur en heeft er vertrouwen in dat dit op korte termijn gerealiseerd gaat worden. 2.1.2.Het auditteam heeft kunnen constateren dat overige studiematerialen: o.a. de casussen relevant en actueel zijn en op HBO-niveau. 2.1.3.Studenten werken allen in een relevante beroepssituatie, als (senior) apothekersassistenten of (aankomend) farmaceutisch consulent binnen een apotheek. Daardoor komen zij vrijwel dagelijks in contact met de beroepspraktijk. De opleiding zorgt voor een constante wisselwerking tussen wat geleerd wordt in de opleiding en wat geleerd wordt in de praktijk, doordat er in de modulen (theorie en casussen) en door de docenten in de begeleiding steeds op de praktijk ingespeeld wordt. Omgekeerd kan het geleerde rechtstreeks worden toegepast in de praktijksituatie van het werk. Dit gebeurt in elke fase van het onderwijsprogramma. 2.1.4.Het opleidingsprogramma wordt voor een groot deel (zie ook Facet Personeel) uitgevoerd door docenten die uit de beroepspraktijk afkomstig zijn, dan wel daar thans nog werkzaam zijn. 2.1.5.Een belangrijk deel (74%) van de docenten is ook op dit moment werkzaam in de beroepspraktijk.


2.1.6.Afstudeeronderzoeken worden in samenwerking met of in opdracht van de werkgever gekozen en op locatie uitgevoerd. 2.1.7.Het auditteam heeft kunnen constateren dat afstudeeronderzoeken actueel en relevant zijn voor de problematiek van de beroepspraktijk. In de ‘’Visie op de opleiding’’ worden een aantal belangrijke actuele ontwikkelingen in de professie van Farmaceutisch Consulent genoemd. Per ontwikkeling wordt daarbij aangeven op welke wijze de opleiding daar aandacht aan besteedt en in welke modulen dat aantoonbaar terug te zien is. Modulen worden jaarlijks geactualiseerd. 2.1.8.De opleidding onderhoudt structurele contacten met het werkveld, via de Raad van Advies en de beroepenveldcommissie. Dit heeft geleid tot concrete input op programma niveau, ten behoeve van de realisatie van het programma. De opleiding heeft een plan ontwikkeld om de Raad van Advies en de beroepenveldcommissie te betrekken bij de periodieke actualisering van het onderwijs. De opleiding heeft structurele plannen deze betrekkingen in de nabije toekomst verder te intensiveren. 2.1.9.Het opleidingsprogramma is opgebouwd rond opdrachten in de modulen en de afstudeerfase, die de actuele ontwikkelingen en de problemen in het vakgebied reflecteren. Afstudeeronderwerpen worden op dit punt gecontroleerd door de beroepenveldcommissie. 2.1.10.De opleiding voorziet in werkvormen met behulp waarvan studenten getraind worden in de vereiste generieke en specifieke vaardigheden. De opleidingscompetenties behelzen de ontwikkeling van beroepsvaardigheden. Ze geven niet alleen aan wat de afgestudeerde weet, maar ook wat hij of zij kan. De vaardigheid van de student ontwikkelt zich gedurende de opleiding van vaardigheid om correct toe te passen (volgens een protocol of onder toezicht van een leidinggevende), via de vaardigheid om zelfstandig te werken op basis van het eigen oordeelsvermogen, naar de vaardigheden om op hoog niveau over de materie te communiceren, leiding te geven aan / coaching en het zich zelfstandig in de materie verder te ontwikkelen. De opleiding zorgt daarbij voor een wisselwerking tussen wat geleerd wordt in de opleiding en wat geleerd wordt in de praktijk. In de praktijk oefenen en doorontwikkelen draagt bij aan een betere beheersing van hetgeen geleerd is in de opleiding, en de kennisvermeerdering en reflectie op de opleiding tillen het functioneren in de praktijk op een hoger plan. De praktijkopdrachten binnen de modulen zorgen ervoor dat de student een relatie legt van theorie naar praktijk en de reflectieverslagen over de beroepsuitoefening realiseren het omgekeerde. Het leren door de combinatie van opleiding en praktijk wordt verdiept, doordat tijdens de introductiemodule grondig wordt ingegaan op het didactisch concept van de opleiding en het “leren-leren”. De studieloopbaanbegeleiding zorgt dat dit leerconcept door de student in het vervolg van de opleiding ook daadwerkelijk wordt waargemaakt.


Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft kennisgenomen van het door de opleiding gehanteerde studiemateriaal en constateert dat het materiaal relevant, actueel, werkvelddekkend en op HBO niveau is. Studenten hebben toegang tot databanken van Saxion Next. Hier wordt echter nog beperkt gebruik van gemaakt. Het auditteam heeft met de opleiding gesproken over de uitbreiding van het gebruik van (digitale) internationale vakliteratuur en heeft er vertrouwen in dat dit op korte termijn gerealiseerd gaat worden.

Het auditteam heeft kunnen constateren dat er een klein deel Engelstalige literatuur gebruikt wordt in de opleiding.

Het auditteam is van mening, dat de opleiding er voldoende voor zorgt dat kennisontwikkeling van studenten ook plaatsvindt via beroepsgerichte onderdelen in elke fase van het onderwijsprogramma, door wisselwerking met de beroepspraktijk via praktijkopdrachten en door het doen van relevant toegepast onderzoek.

Het auditteam concludeert, dat het programma aantoonbare verbanden heeft met actuele ontwikkelingen in het werkveld, door de input van de beroepenveldcommissie, doordat het onderwijs structureel door docenten aan de actualiteit wordt aangepast en docenten via hun werk en andere contacten bekend zijn met deze actualiteit en deze toepassen in hun onderwijs. De betrokkenheid van de Raad van Advies en de beroepenveldcommissie bij de actualisering van het onderwijs zal in de nabije toekomst worden geïntensiveerd.


Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet ‘Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma’ is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Geraadpleegd: Visiedocument, Studiegidsen, Moduulbeschrijvingen, Competentieprofiel, Leerplan en Studiehandleidingen. 2.2.1.In een competentieprofiel (matrix) zijn de (sub)competenties c.q. eindkwalificaties gekoppeld aan de programmaonderdelen van het eerste, tweede en derde jaar, dit zijn jaar twee, drie en vier van de Bacheloropleiding Farmaceutisch Consulent. Iedere module heeft een studiehandleiding. In elke daarvan wordt aangegeven aan welke opleidingscompetenties de module bijdraagt. Dit onderdeel van de studiehandleidingen is nog in ontwikkeling, de eerste vernieuwde versies zijn gereed. Daarnaast wordt aangegeven wat de relatie is met de eisen van vakgenoten en de beroepspraktijk en hoe de kennisontwikkeling plaatsvindt door middel van vakliteratuur en aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en waar het HBO- niveau van de module uit blijkt. Doordat deze studiehandleidingen deel uitmaken van de portal van de opleiding, waartoe ook docenten toegang hebben, weten docenten op elk moment aan welke eisen hun onderwijs moet voldoen. Studenten kunnen docenten hier ook op aanspreken. 2.2.2.De eindtermen van de opleiding zijn een directe afgeleide van het functieprofiel Farmaceutisch Consulent. In het competentieprofiel (matrix) worden de (sub)competenties gekoppeld aan de 5 dimensies van de Dublin Descriptoren, De opleiding ervaart de verschuiving van 1 (kennis) richting 5 (leervermogen) als een toename/verdieping van niveau. In de matrix zijn de competenties eveneens overzichtelijk gekoppeld aan de studieonderdelen. Elk studieonderdeel dekt meerdere (sub)competenties, de hogere jaren bovendien de meer verdiepende dimensies van de Dublin Descriptoren. Aan de beschrijving van de competenties en doelstellingen in de modulehandleidingen wordt gewerkt. De eerste modulen zijn inmiddels gereed en correct uitgevoerd. 2.2.3.In de competentieprofiel (matrix) zijn de competenties gekoppeld aan de leerdoelen van de modulen. Leerdoelen geven aan tot op welk niveau of welk aspect van opleidingscompetenties in de desbetreffende module zullen worden getoetst, en waar het leren dus (ten minste) op gericht moet zijn. Een opleidingscompetentie wordt gedurende de opleiding via meerdere leerdoelen opgebouwd. Leerdoelen laten over de studiejaren een toenemende complexiteit zien. Aan het eind van de opleiding heeft de student alle competenties bereikt. 2.2.4.De opleiding heeft de leerdoelen voor een groot deel geoperationaliseerd in termen van meetbaar gedrag en/of product. Alleen bij zgn. ‘kennisleerdoelen’ is dit niet het geval. Kennis en toepassing van kennis worden getoetst via schriftelijke en mondelinge tentamens. 2.2.5.De opleiding heeft de leerdoelen in een schema nader gespecificeerd in subleerdoelen.


2.2.6.In het leerplan worden jaaroverzichten gegeven van de modulen. In het competentieprofiel (matrix) is steeds aangegeven via welke modulen studenten de mogelijkheid hebben om de opleidingscompetentie te bereiken. Inhoud en werkvormen van elk programmaonderdeel zijn zodanig, dat het realiseren van de leerdoelen voor studenten haalbaar is. De studenten die het auditteam tijdens de visitatie sprak waren tevreden over het programma. Zij waren van mening dat zij veel in korte termijn leren, dat het onderwijs op hoog niveau is en dat het goed aansluit op hun praktijksituatie. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft kennisgenomen van de competentiematrix van de opleiding en heeft kunnen constateren, dat de opleiding duidelijk heeft beschreven welke competenties in welke modulen aan de orde komen. De opleiding is bezig om in de moduulbeschrijvingen competenties en de leerdoelen voor de betreffende modulen duidelijk vast te leggen. In de eerste modulen is dit goed gebeurd. Daarmee is het programma een adequate concretisering van de eindcompetenties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen.

Het auditteam heeft kennisgenomen van de geleidelijke opbouw van het programma en verdieping van niveau en is van mening, dat de opleiding hiermee goed zorgt dat de studenten uiteindelijk het gewenste eindniveau van de competenties kunnen behalen. Uit de competentiematrix blijkt dat alle competenties in meerdere onderwijsonderdelen aan bod komen.

De studenten die het auditteam tijdens de visitatie sprak waren tevreden over het programma.


Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet ‘Samenhang Programma’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen Geraadpleegd: Visiedocument, Studiegids, Competentiematrix en Leerplan. 2.3.1.Het programma kent een horizontale afstemming. Wanneer er in de modulen gewerkt wordt aan dezelfde competenties, vermeldt de opleiding welke bijdrage deze module levert aan de ontwikkeling daarvan. Binnen- en buitenschools leren vullen elkaar aan en versterken elkaar. Studenten voeren tijdens hun werk opdrachten uit voor de modulen. Zo is het eerste jaar van de opleiding er mede op gericht de studenten kennis en vaardigheden te laten verwerven die direct meerwaarde opleveren voor hun werksituatie. Daardoor kunnen ze opdrachten aan op Hbo-niveau, waarin ze het geleerde kunnen toepassen en leerervaringen opdoen die de juiste voedingsbodem opleveren voor de leerdoelen van de verdere modulen. De opleiding zorgt ook in de periode na het eerste jaar voor een goede afstemming door wisselwerking tussen opleiding en praktijk op steeds hoger niveau. Studenten passen wat ze leren in de binnenschoolse modulen, toe in hun werk; docenten spelen in op de praktijkervaring van de student. De studieloopbaanbegeleiding zorgt, met de student, voor afstemming tussen opleidingsmodulen en werkervaringsdeel. De studieloopbaanbegeleider heeft toegang tot het digitale portfolio in de portal, en neemt voortdurend in detail kennis van de inhoud van het binnenschoolse en buitenschoolse leren leren. De opleiding heeft concrete plannen ontwikkeld om buitenschools leren te expliciteren en te borgen. Zo wordt op dit moment de betrokkenheid van de apotheek en de apotheker bij het leren en beoordelen van de student beter afgestemd en concreter gemaakt. Dit gebeurde tot voor kort nog niet structureel. Het auditteam heeft kennis genomen van de plannen en heeft geconstateerd dat de opleiding goed op weg is naar een borging van het buitenschools leren. 2.3.2.Het programma kent een verticale afstemming. Het leerplanschema is ingedeeld in vijf leergebieden – herkenbaar aan verschillende kleuren in het leerplanschema - die een doorlopende leerlijn vormen. Deze modulen zijn qua inhoud op elkaar afgestemd en er sprake is van een toenemende moeilijkheidsgraad/complexiteit. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam en heeft kunnen constateren dat in het programma al een duidelijke horizontale en verticale samenhang is aangebracht. Verticaal door de doorlopende leerlijnen per leergebied, horizontaal door afstemming van theorie en praktijk in moduulopdrachten en afstudeeropdrachten. De betere borging van binnen- en buitenschools leren is in ontwikkeling. De opleiding is hiermee reeds goed op weg.


Facet 2.4. Studielast Criterium Het facet ‘Studielast’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen? Bevindingen Geraadpleegd: Visiedocument, Leerplanschema en Studiegids, Studentenenquêtes. 2.4.1.De studiebelasting van de opleiding is gebaseerd op het bachelor-mastersysteem en het Europese studiepuntensysteem (ECTS). De opleiding omvat 240 EC’s. De opleiding biedt nu nog alleen een postpropedeutisch deel van de opleiding, aansluitend op Mbo-4 Apothekersassistent. Voor gediplomeerde apothekersassistenten Mbo-4 duurt de opleiding derhalve 3 jaar. Zij krijgen voor het eerste jaar vrijstelling. Er wordt door de opleiding gewerkt aan een mogelijkheid van instroom van Havo- en VWO gediplomeerden. De opleiding Farmaceutisch Consulent zal voor kandidaten met een Havo of VWO diploma 4 jaar duren. Havisten volgen nu elders eerst de opleiding Mbo-4 Apothekersassistent voordat ze instromen. De formele propedeutische fase heeft een omvang van 60 ECTS en komt overeen met de eisen voor Mbo-4 Apothekersassistent. Dat deze studielast realistisch is blijkt uit het gegeven dat de elders bestaande verkorte programma’s Mbo-4 Apothekersassistent voor Havisten en VWO’ers ten minste een volledig studiejaar beslaan. Het leerplan laat zien dat het postpropedeutische gedeelte van de opleiding uit 180 ECTS bestaat. Dit is materieel geborgd door in elke studiehandleiding een onderdeel op te nemen over de opbouw van de aan die module toegekende studielast. In de studentenevaluaties wordt gevraagd naar de werkelijke studielast. Daaruit blijkt dat studenten per week 3 lesuren en 6-11 uren aan zelfstudie besteden. Dit is naast het werk in de apotheek. De resultaten van de enquêtes worden teruggekoppeld. De studiebelasting van 60 EC’s per jaar bestaat uit een binnenschools leren: 32 EC’s en buitenschools leren: 28 EC’s uit te voeren in de eigen praktijksituatie Het binnenschools studieonderdeel bestaat uit: lesuren (wekelijkse e-learning college sessies á 3 uren en eens per maand klassikale bijeenkomsten á 3 uren), wekelijkse groepspraktijkopdrachten zelfstudie-uren. Bij navraag tijdens de audit bleken de studenten gemiddeld 15-20 uren per week aan het binnenschoolse deel van hun studie te besteden. De toegekende EC’s voor buitenschools leren zijn gebaseerd op het aantal uren dat studenten volgens de CAO per jaar werken, bij een aanstelling van 2 dagen per week. Studenten werken over het algemeen full time in een apotheek. Een deel van de werktijd wordt gebruikt voor de uitvoer van praktijkopdrachten, het overige voor het in de praktijk brengen van wat er in het theoretische deel van de opleiding is geleerd. Studenten zijn zonder uitzondering zeer gemotiveerd. Zij werken georganiseerd en consciëntieus. Mede door deze inzet en houding is een combinatie van een volle baan en een veeleisende opleiding mogelijk.


Zoals het leerplanschema aangeeft is de spreiding van de studielast over het studiejaar evenwichtig: zowel over de (huidige drie) studiejaren als binnen ieder schooljaar. De toetsing is eveneens gespreid. Aangezien de modulen niet tegelijkertijd stoppen en starten, levert dit over het algemeen een gespreide toetsing op. Tevens zijn er vier momenten per jaar voor schriftelijke herkansingen. Bij het maken van het leerplan en de toetsplanning is ook rekening gehouden herkansingen. Daarvoor is een rustpauze ingebouwd tussen bepaalde zware modulen die op elkaar voortbouwen, zodat de student al werkend aan de herkansing het fundament voor de daaropvolgende module kan verstevigen. 2.4.2.In de studentenevaluaties, die aan het einde van ieder cursusjaar worden uitgevoerd, wordt gevraagd naar de werkelijke studielast. Wanneer de werkelijke studielast te zeer afwijkt van de geplande, worden door de opleiding maatregelen genomen. De studenten die het auditteam tijdens de visitatie sprak vonden het programma zwaar maar studeerbaar. Zij waren van mening dat met de vereiste vooropleiding en een portie discipline de opleiding goed te volgen was naast een (bijna) volledige baan als apothekersassistent. Uit evaluaties blijkt dat 18% van de uitval te wijten is aan de zwaarte van de combinatie leren en werken. 2.4.3.Tijdens de studieloopbaanbijeenkomsten wordt met de student de studievoortgang en voorkomende studiebelemmerende factoren besproken. Indien nodig worden maatregelen in het programma van de student genomen. 2.4.4.De studielast ligt vast in het leerplan en de studiehandleidingen. Van elke module is doordacht hoe de student de tijd besteedt en of dit haalbaar is binnen de beschikbare studielast. De indeling van de studiehandleiding waarborgt dat de docent hier bewust over nadenkt. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft kennisgenomen van het leerplan en het beleid omtrent de spreiding van de onderwijsactiviteiten en de toetsen en de communicatie van de studiepunten en studiebelastingsuren naar de studenten. Het auditteam is van mening dat de opleiding daarmee voldoende zorgt dat het programma studeerbaar is. Het aantal contacturen is passend bij een deeltijd opleiding Farmaceutisch Consulent en de hoge mate van zelfstandigheid en het afstandleren zijn passend bij de karakteristieken van een gemiddelde student van deze opleiding.

Via de studieloopbaanbegeleiding zorgt de opleiding er op adequate wijze voor dat de studievoortgang van elke student zo goed mogelijk verloopt. De studenten zijn over het algemeen zeer tevreden over de studielast. Daar waar nodig treft de opleiding verbetermaatregelen. Het auditteam is op grond van bovenstaande van mening dat de opleiding met de geboden begeleiding op adequate wijze zorgt dat de studievoortgang van elke student zo goed mogelijk verloopt.


Facet 2.5. Instroom Criterium Het facet ‘Instroom’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluit het programma qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek? Bevindingen Geraadpleegd: Visiedocument, Studiegids, OER en Jaarverslag 2.5.1.De opleiding stelt als vooropleidingseis de opleiding MBO-4 Apothekersassistent. Afgestudeerden van deze opleiding krijgen vrijstelling voor de propedeuse, omdat deze propedeuse gelijk staat aan een MBO-4 opleiding voor Apothekersassistent. De opleiding gaat er niet vanzelfsprekend vanuit dat alle studenten met een diploma Mbo niveau 4 Apothekersassistent automatisch geschikt zijn voor het beroep van Farmaceutisch Consulent en het functioneren op Hbo niveau. Daarom is in de OER geregeld dat studenten hun vrijstellingen voor de propedeuse pas kunnen aanvragen als ze met succes de hoofdfasevakken Communicatie, Anatomie, Farmacotherapie 1, en Pathofysiologie hebben gehaald. Pas dan hebben ze namelijk aangetoond dat ze uit hun voorafgaande opleiding ook daadwerkelijk het leereffect hebben gehaald dat past bij het propedeusegedeelte van een Hbo-opleiding. Wanneer de student deze vakken niet haalt moet hij de opleiding verlaten. Havisten en VWO’ers volgen eerst een opleiding Mbo-4 Apothekersassistent, voordat zij kunnen instromen. Dit gebeurt nu nog elders. De opleiding is echter voornemens om vanaf september 2009 bij voldoende belangstelling, voor Havisten en Vwo’ers een versneld programma voor Mbo-4 Apothekersassistent aan te bieden (Zie ook Facet 2.4 en onder 2.5.2). De opleiding is een deeltijdopleiding die eisen stelt aan passend werk: studenten moeten ten minste 16 uur per week relevant werk verrichten. Hiervoor is een intakeprocedure. Er worden geen eisen gesteld aan het aantal jaren werkervaring. Voor het niveau van de passende werkzaamheden in de hoofdfase is het een vereiste dat studenten uiterlijk in het tweede studiejaar voldoen aan de eisen in de Wet BIG om voorbehouden handelingen te mogen verrichten. Dat vereist formeel een diploma tot Apothekersassistent. Om die reden is en blijft het verwerven van een diploma tot Apothekersassistent voor Havo en VWO instromers een noodzakelijke tussenstap op weg naar het bachelordiploma Farmaceutisch Consulent. 2.5.2.Het uitgangspunt van het onderwijsprogramma is de gediplomeerde apothekersassistent. Daarbij wordt uitgegaan van een werken denkniveau dat overeenkomt met de start van de postpropedeutische fase. De modulen van het eerste studiejaar (dit is dus feitelijk het tweede jaar van de bachelor fase) sluiten hier zowel qua inhoud als qua vorm op aan. Er wordt voortgebouwd en ingespeeld op de opleiding en werkervaring van een apothekersassistente Mbo-4. Daarnaast wordt steeds aangegeven wat de studenten in de praktijk met het geleerde kan. In de introductiemodule, alsmede via de Studiegids worden studenten voorbereid op het werken met de digitale leeromgeving. De opdrachten van de modulen maken gebruik van het feit dat studenten werken in de beroepspraktijk. De opleiding biedt voor de werksituatie zowel een verbreding en verdieping van kennis en inzichten. Daardoor groeien studenten in toenemende mate in de rol van Farmaceutisch Consulent, die in standaard en nietstandaard situaties met kennis en inzicht en in hoge mate van zelfstandigheid verantwoordelijkheid kan dragen voor de Farmaceutische Patiëntenzorg van een apotheek in zowel een leidinggevende en ontwerpende als adviserende rol.


De instroom van de toekomstige propedeuse zal met ingang van september 2009 gericht zijn op Havo en VWO instroom. Saxion Next werkt op dit moment samen met ROC Da Vinci aan een toekomstige instroomroute voor Havisten en Vwo’ers, die zich vanaf het begin van hun verkorte opleiding tot apothekersassistent gaan richten op doorstroming naar Hbo Farmaceutisch Consulent. Deze toekomstige studenten zullen een gecombineerde opleiding Mbo-4 met propedeuse Hbo gaan volgen. Deze verweving van de eindtermen van Mbo-4 en HBO propedeuse in het opleidingsprofiel is reeds uiteengezet in het Visiedocument van de opleiding. In de toekomstige propedeuse zullen de Havisten en VWO’ers in snel tempo kennis maken met de beroepspraktijk van een apothekersassistent. De binnenschoolse modulen zullen mede de functie van kennismaken met de praktijk van de apotheek hebben, waar studenten twee dagen per week in een relevante functie zullen werken. Het onderwijs zal er rekening mee houden dat studenten in de praktijk nog geen voorbehouden handelingen mogen verrichten. Zij zullen praktische geoefend worden in de lessen. Ook al gaat het hier om een opleiding Mbo-4, het theoretisch niveau zal aansluiten op het niveau van Havisten en Vwo’ers. Het auditteam heeft de instroom van Havo en VWO met de opleiding besproken. Formeel kan deze doelgroep niet worden geweigerd. Het team is van mening dat aan de voorbereiding van instroom van deze groep goed wordt gewerkt en dat daarbij aan de vraag hoe de opleiding in haar onderwijs rekening houdt met deze groep, mede gezien het verschil in motivatie en (werk)ervaring, voldoende aandacht wordt gegeven. 2.5.3.De opleiding kent op dit moment een zeer homogene instroom van uitsluitend Mbo-4 Apothekersassistenten. Hierdoor komen deficiënties nagenoeg niet voor. Daar waar problemen met de leerstof voorkomen zijn de lijnen naar de docent kort en direct. Tijdens de audit zeiden studenten tevreden te zijn over de aansluiting met het Mbo-4 Apothekersassistenten. De opleiding werft geen studenten in het buitenland en heeft geen visie op de internationale instroom. Uiteraard zijn er wel in Nederland woonachtige studenten van buitenlandse afkomst op de opleiding. Omdat uit de kengetallen is gebleken dat deze groep studenten gemiddeld langer over de opleiding doet en gemiddeld vaker stopt, wordt met ingang van dit studiejaar bij hen meer aandacht besteed aan Nederlands, vooral in het kader van studiebegeleiding. 2.5.4.De opleiding kent de onder 2.5.1. beschreven intakeprocedure voor Mbo-4 Apothekersassistent leidend tot besluitvorming m.b.t. de vrijstelling van het eerste jaar. 2.5.5.De opleiding kent een procedure voor de waardering van eerder verworven competenties / kwalificaties om te bepalen of een kandidaat in aanmerking komt voor vrijstellingen. Deze staat beschreven als stappenplan in de OER. De evc procedure is echter nog niet toegepast. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam is van mening, dat de opleiding Farmaceutisch Consulent de toelatingseisen via het Mbo4 Apothekersassistent en aan de hand van een intakeprocedure duidelijk heeft vastgelegd en dat aan de voorbereiding van instroom van HAVO en VWO goed wordt gewerkt, waarmee voor deze groepen een mogelijkheid wordt geschapen van directe instroom in september 2009.


Facet 2.6. Duur Criterium Het facet ‘Duur’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium:3 Voldoet de opleiding aan de formele eis (240 ECTS) m.b.t. de omvang van het curriculum van een HBO bachelor opleiding? Bevindingen Geraadpleegd: Visiedocument, Studiegids, OER en Jaarverslag 2007 Blijkens de programmabeschrijving bedraagt het totaal aantal studiepunten van de opleiding 240 ECTS. De opleiding heeft per programmaonderdeel de omvang gedefinieerd in EC’s. De opleiding biedt nu nog alleen een postpropedeutisch deel van de opleiding, aansluitend op Mbo-4 Apothekersassistent. De formele propedeutische fase heeft een omvang van 60 ECTS, welke overeenkomt met de eisen voor Mbo-4 Apothekersassistent. Het leerplan laat zien dat het postpropedeutische gedeelte van de opleiding uit 180 ECTS bestaat. Oordeel: voldoende Het auditteam heeft geconstateerd, dat de opleiding een omvang heeft van 240 EC’s, reden dit facet als voldoende te kwalificeren.

3

In feite gaat het hier niet om een criterium, maar om een formele vereiste. Zie de voetnoot bij beslisregel E.


Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud Criteria Het facet ‘Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud’ is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAOcriteria: Is het didactisch concept in lijn met de doelstellingen? Sluiten de werkvormen aan bij het didactisch concept? Bevindingen Geraadpleegd: Visiedocument, Competentiematrix, Studiegids, Studiehandleidingen en Jaarverslag 2007. 2.7.1 In een tabel heeft de opleiding de competenties gekoppeld aan de onderwijsmodulen. Per module wordt in de studiehandleiding aandacht besteed aan de vertaling van leerdoelen tot criteria waar de studenten hun leeractiviteiten op kunnen richten en waar de docent de toetsing op richt. Het didactische concept van de opleiding is voor de studenten opgenomen in de Studiegids. Tevens is in de visie op de opleiding en in het jaarverslag een hoofdstuk gewijd aan de didactiek. Hierin wordt het didactisch concept beschreven, alsmede de relatie tussen de leerdoelen en de gekozen werkvormen en studieactiviteiten. Het didactisch concept betreft modulair onderwijs met een sterke kenniscomponent waarbij integratie van theorie en praktijk centraal staat. Studenten worden steeds gestimuleerd nieuw opgedane kennis direct te koppelen aan situaties in de praktijk. Naarmate de opleiding vordert, wordt steeds meer gebruik gemaakt van verworven kennis en inzicht uit voorafgaande modulen. Het leerproces wordt hierdoor een cumulatief proces. Het didactisch concept wordt toegelicht tijdens de introductiemodule voor studenten en tijdens de introductie van nieuwe docenten. Dit opdat docenten en studenten de bedoeling van werkvormen doorzien en daar zelf actief over mee kunnen denken. De opleiding heeft de volgende didactisch werkvormen genoemd en beschreven: E-Learning : het internet wordt gebruikt als virtueel klaslokaal, communicatiemiddel en voor de facilitering van informatiebronnen, opdrachten en resultaten. Methodisch werken: een planmatig gestructureerde wijze van aanpak, bijv. t.b.v. prakijkopdrachten. Portfolio: een doelgericht document m.b.t. persoonlijke groei en bereikte competenties. Studie- en studentbegeleiding. Tijdens E-learning bijeenkomsten (3 uur/week) en klassikale bijeenkomsten (eens per 3-4 weken) vinden de groepsbijeenkomsten plaats. 2.7.2.Het didactisch concept voorziet in onderwijsvormen die passen bij de eindkwalificaties, generiek zowel als beroepsspecifiek op het gebied van kennis en inzicht, toepassing daarvan, oordeelsvorming, communicatie en leervermogen. 2.7.3.De didactische werkvormen en studieactiviteiten van studenten zijn gekozen op basis van het didactisch concept en zijn relevant en geschikt met het oog op het ontwikkelen van de opleidingscompetenties en de integratie van theorie en praktijk. In de Studiehandleidingen staat aangegeven aan welke opleidingscompetenties wordt gewerkt en welke werkvormen daarbij worden gebruikt. De voor de opleiding zo belangrijke component Communicatie (bijv. met patiënten en collega deskundigen) wordt tijdens de groepsbijeenkomsten ingeoefend, onder meer door middel van simulaties. In elke modulehandleiding is tevens een onderdeel opgenomen waarin de werkvormen beschreven staan die de integratie realiseren van praktijk en theorie.


De in ontwikkeling zijnde verbeteringslag in de integratie van binnen- en buitenschools leren zal naar verwachting het aanleren van beroepsvaardigheden verder versterken. 2.7.4.Tijdens de audit is door het auditteam via de digitale leeromgeving gecommuniceerd. Dit bleek eenvoudig, overzichtelijk en effectief. De gevraagde studenten waren allen zeer tevreden over de e-learning bijeenkomsten en de andere faciliterende mogelijkheden die de digitale leeromgeving hen biedt. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft kennisgenomen van de didactische uitgangspunten van de opleiding en is van mening dat deze uitgangspunten actuele onderwijskundige inzichten reflecteren, die passen bij de in de eindcompetenties opgenomen eisen, die aan een (beginnend) beroepsbeoefenaar worden gesteld.

Het auditteam heeft kennisgenomen van de verschillende werkvormen die de opleiding hanteert binnen de verschillende leerlijnen en is op basis hiervan van mening, dat deze corresponderen met het didactisch concept en de studenten voldoende in staat stellen de vereiste eindcompetenties te verwerven.

Uit de programmabeschrijving blijkt dat het didactisch concept in voldoende mate in de opleiding is ingebed.

De in ontwikkeling zijnde verbeterslag in de integratie van binnen- en buitenschools leren zal naar verwachting het aanleren van beroepsvaardigheden verder versterken. De opleiding heeft daarvoor concrete plannen ontwikkeld.

Studenten zijn tevreden over de werk-/onderwijsvormen.


Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing Criterium Het facet ‘Beoordeling en Toetsing’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Wordt door de beoordelingen, toetsingen en examens adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd? Bevindingen Geraadpleegd: Toetsplan, Studiehandleidingen, OER, Moduulboeken 2.8.1.De opleiding heeft een toetsbeleid, dat is vastgelegd in een helder geformuleerd toetsplan. Dit toetsbeleid staat onder verantwoordelijkheid van de Examencommissie, die het document dan ook heeft vastgesteld. Implementatie van het toetsbeleid wordt samen met de Examencommissie gerealiseerd. De Examencommissie heeft als functie te waarborgen dat de beoordelingen, toetsingen en examens op adequate wijze meten of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het leerplan hebben gerealiseerd. Daarnaast behandelt de commissie evt. bezwaren van studenten. De commissie bewaakt ook eventuele fraude bij toetsing en examinering. 2.8.2.In het toetsbeleid zijn de organisatie van de toetsing, de planning van de toetsen en terugkoppeling goed beschreven. De opleiding kent 10 toetsvormen, namelijk het schriftelijk tentamen, het mondelinge tentamen, het schriftelijk of digitaal beroepsproduct, werkstuk, praktijktoets, mondelinge presentatie, reflectieverslag, eindscriptie, eindgesprek en portfolio. Ieder daarvan is gekoppeld aan de Dublin Descriptoren, die door de opleiding tevens als competentieniveaus worden beschouwd (Zie facet 2.2). Aan de toetsing worden kwaliteitseisen gesteld die in het toetsplan zijn beschreven per criterium, zoals validiteit, representativiteit, betrouwbaarheid etc. Toetsings- en beoordelingscriteria liggen eveneens vast in de OER en in de studiehandleidingen van de modulen. 2.8.3.De opleiding kent in het beoordelings- en toetsingsysteem een procedure van bezwaar en beroep. Deze staat beschreven in de OER. Toetsings- en beoordelingscriteria zijn vastgelegd in het OER en de studiehandleidingen en zijn daarmee inzichtelijk voor alle belanghebbenden. 2.8.4. Bewaking van de kwaliteit vindt plaats door de Examencommissie aan de hand van lijsten met kwaliteitsvragen, die zijn weergegeven in het toetsplan. Deze vragen hebben betrekking op het OER, de uitwerking van de toetsing in de modulewijzer en de uiteindelijke toets en het nakijkwerk. De examencommissie checkt daarmee in principe elke toets. Waar nodig worden verbeteracties ondernomen. Zo wordt bijvoorbeeld op dit moment gewerkt aan de verbetering van de interdocent-betrouwbaarheid. Bij de beoordeling wordt het effect van meeliftgedrag uitgezuiverd doordat de student vooraf een plan van aanpak indient met een duidelijke taakverdeling (zowel qua hoeveelheid werk als niveau en leerzaamheid). Dit plan wordt vervolgens goedgekeurd door de docent. Na afloop wordt door studenten ook een procesrapportage ingeleverd, waarin wordt geverifieerd of de taakverdeling conform de afspraak was. 2.8.5.Door de al eerder genoemde koppeling van toetsvorm aan Dublin Descriptoren heeft de opleiding de relatie tussen toetsvorm en leerdoel (kennis en inzicht, oordeelsvorming, communicatie etc) verduidelijkt. De toegepaste toetsvormen zijn afgestemd op de te behalen leerdoelen. In elke studiehandleiding wordt aangegeven wat de leerdoelen en criteria zijn, en via welke toetsvorm deze worden getoetst. De relatie tussen leerdoelen en toetsvormen is beschreven in het toetsplan. Gebruik van het toetsplan wordt bevorderd doordat de Examencommissie het toetsplan en de bijbehorende checklists gebruikt bij het bewaken van de toetskwaliteit.


Het auditteam observeert dat toetsing van het buitenschools leren aanscherping verdient. Tot voor kort werd werkplekleren indirect getoetst, via de werkstukken, praktijkopdrachten en de eindscriptie van de binnenschoolse programmaonderdelen. Zoals eerder opgemerkt is de opleiding doende om werkplekleren een integraal onderdeel van het totale onderwijs te laten zijn. Tijdens de audit is toetsing op de werkplek, bijvoorbeeld door de apotheker en met behulp van een portfolio, besproken. De opleiding heeft daar concrete plannen voor die zij op korte termijn zal implementeren. De toetsingscriteria van praktijkonderdelen zullen daarbij in samenspraak met het beroepenveld worden opgesteld. De apotheker zal bij de begeleiding en toetsing van het buitenschools leren een prominentere rol krijgen. De huidige toetsing van de kwaliteit van de werkplek vindt plaats door middel van de intake, waarin specifieke eisen gesteld worden aan het niveau van het werk en aan de kwaliteit van de praktijkopdrachten, die op het werk worden uitgevoerd. 2.8.6.De opleiding garandeert dat binnen 30 dagen na een tentamen de uitslagen bekend zijn. Studenten zijn vervolgens in de gelegenheid om, indien zij dit wensen, zelf vragen te stellen over het tentamen aan de desbetreffende docent. Daarnaast wordt in toenemende mate gebruikt gemaakt van het portfolio, zowel ten behoeve van het verzamelen van bewijsstukken als de bespreking van de voorgang tijdens de studieloopbaanbegeleiding. 2.8.7.Nieuwe docenten worden geïntroduceerd in de techniek en gangbare werkwijze van toetsing. 2.8.8.Bij het afstuderen zijn twee externe examinatoren, afkomstig uit het beroepenveld, betrokken. 2.8.9.Voor de docenten zijn er, als hulpmiddel, toetsen beoordelingsformats geschreven, waarmee inzichtelijk gemaakt wordt of hun toets alle te beoordelen onderdelen bevat en of het beoogde niveau wordt getoetst. 2.8.10.Er is door de opleiding, ten behoeve van het afstuderen, een beoordelingsconcept met criteria vastgesteld. Dit wordt bij iedere student in de afstudeerfase wordt gehanteerd. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft het toetsbeleid helder geformuleerd en is nu in de breedte bezig met de implementatie van dit beleid. Het auditteam heeft er vertrouwen dat dit beleid aan het einde van dit schooljaar volledig zal zijn geïmplementeerd.

Het auditteam heeft kennisgenomen van de Moduulhandleidingen en de handleiding voor afstuderen en is van mening dat daarin duidelijk is vermeld hoe en wat er getoetst wordt en op basis van welke criteria de beoordeling plaatsvindt.

De opleiding kent in het beoordelings- en toetsingsysteem een procedure van bezwaar en beroep.

De opleiding gaat het leren op de werkplek beter in kaart brengen en toetsen. Het auditteam heeft er vertrouwen in dat de opleiding er voor zorgt dat het werkplekleren met ingang van 2009-2010 valide en betrouwbaar zal worden getoetst.


SAMENVATTEND OORDEEL “PROGRAMMA”: VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp “Programma” als voldoende

Kennisontwikkeling van studenten vindt voldoende plaats en het gehanteerde studiemateriaal is relevant, actueel, werkvelddekkend en op HBO-niveau. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het werkveld. De docenten met hun veelal praktijkgerichte achtergrond spelen hierin een belangrijke rol. Het programma waarborgt dat studenten de benodigde beroepsvaardigheden kunnen ontwikkelen.

Het programma is een adequate concretisering van de eindcompetenties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. In de moduulbeschrijvingen heeft de opleiding de competenties en leerdoelen voor de betreffende modulen vastgelegd. De opleiding zorgt er goed voor, dat de studenten uiteindelijk het gewenste eindniveau van de competenties kunnen behalen. Uit de competentiematrix blijkt, dat alle competenties in alle differentiaties aan bod komen. De opleiding biedt voldoende mogelijkheden zich te verbreden en te verdiepen. Er wordt door de opleiding serieus gewerkt aan de verbetering van samenhang tussen het binnen- en buitenschoolsprogramma. Studenten zijn over het algemeen tevreden over het programma en de relevantie van de opleiding en over de directe toepasbaarheid op hun werk.

De opleiding heeft het aantal studiepunten en studiebelastingsuren duidelijk vastgelegd en borgt de studeerbaarheid van het programma door de onderwijsactiviteiten en de toetsen evenwichtig te spreiden. Het aantal contacturen is passend bij een opleiding Farmaceutisch Consulent. De opleiding zorgt er voldoende voor dat alle studenten het programma kunnen volgen. De studenten vinden over het algemeen dat het programma goed studeerbaar is.

De opleiding heeft de toelatingseisen duidelijk vastgelegd. De opleiding zorgt er voldoende voor dat de aansluiting van de instromende studenten vanuit Mbo 4 Apothekersassistenten goed verloopt. De opleiding werk aan een plan voor HAVO en VWO instroom. Studenten zijn tevreden over de aansluiting vanuit het Mbo-4.

De opleiding heeft haar didactisch concept duidelijk beschreven. Het didactisch concept reflecteert actuele onderwijskundige inzichten en is passend bij de in de eindcompetenties opgenomen eisen, die aan een (beginnend) beroepsbeoefenaar worden gesteld. De verschillende werkvormen corresponderen met het didactisch concept van de opleiding en stellen de studenten in staat de vereiste eindcompetenties te verwerven. Studenten zijn zeer tevreden over de werk-/onderwijsvormen.

In de verschillende handleidingen is duidelijk vermeld hoe en wat er getoetst wordt en op basis van welke criteria de beoordeling plaatsvindt. Met de verschillende toetsvormen die de opleiding hanteert, meet de opleiding op een adequate wijze of de student de geformuleerde leerdoelen heeft bereikt.


Onderwerp 3: Inzet van Personeel Dit onderwerp kent drie facetten: 1. eisen HBO; 2. kwantiteit personeel; 3. kwaliteit personeel.

Facet 3.1. Eisen HBO Criterium Het facet ‘Eisen HBO’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Wordt het onderwijs voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk? Bevindingen Geraadpleegd: Personeelsplan, CV’s van docenten Het personeelsplan van de opleiding behandelt de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische kwaliteiten waar docenten aan moet voldoen. Het geeft tevens aan op welke wijze en in welke mate het onderwijs van de opleiding Farmaceutisch Consulent wordt verzorgd door docenten die een verbinding leggen tussen de opleiding en de beroepspraktijk. 3.1.1. Aan de opleiding zijn 39 docenten verbonden. Zij worden ingezet voor de modulen binnen 4 leergebieden: Medisch Farmaceutisch, Mens en Communicatie, Zorgmanagement en Onderzoek. De opleiding hanteert een standaard personeels-format, waardoor zij een goed beeld heeft van het personeelsbestand en docenten effectief kunnen worden ingezet. Bij de werving van docenten speelt ervaring in de beroepspraktijk een grote rol. In het standaard CV voor docenten Farmaceutisch Consulent is daarom een item ‘huidige relatie met de beroepspraktijk” opgenomen en wordt beschreven wat de ervaring is met een van de leergebieden. Van de bij de opleiding betrokken docenten is 74% naast het werk als docent, op een of meer manieren betrokken bij de relevante beroepspraktijk. Hiervan is in het personeelsplan een overzichtelijk schema weergegeven. 56% heeft ervaring met apotheken, 41% met ziekenhuizen, 6% met de farmaceutische industrie. Een andere criterium bij de aanname van nieuwe docenten is ‘een aantoonbare bewezen bijdrage van de kandidaat aan het vakgebied’. In het personeelsbeleidsdocument is een overzicht van ‘staat van dienst’ van docenten opgenomen. Voorbeelden van staat van dienst van docenten Farmaceutisch Consulent: Promotie, beurzen en prijzen: 4 docenten Publicaties: 17 docenten Internationale oriëntatie en/of interculturele kennis en ervaring Europa: 4 docenten, Duitsland: 1 docent, Groot Brittannië: 3 docenten, Noord Amerika: 3 docenten, Overige landen: 3 docenten. Interculturele scholing of verzorging van onderwijs: 4 docenten Lid van Internationale commissies: 4 docenten Meerdere docenten zijn actief lid (geweest) van beroepsorganisaties 3.1.2. Docenten zetten hun ervaring en netwerk direct of indirect in voor de opleiding, bijvoorbeeld in hun eigen modulen of ten behoeve van (eind)opdrachten in eigen of andere studieonderdelen. 3.1.3. Externe begeleiders zijn allen apothekers van de werkplek van de studenten. 3.1.4. Uit gesprekken met studenten tijdens de audit en uit eerder enquêtes onder studenten blijkt, dat studenten zeer tevreden zijn met de kennis van het vakgebied van hun docenten.


Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: Het overgrote deel van de docenten heeft zelf praktijkervaring en/of houdt op andere wijze nauw contact met de beroepspraktijk van de Farmaceutisch Consulent. Daarnaast houden docenten steeds contact met de beroepspraktijk door de verzorging van de modulen voor de opleiding, de opdrachten en het afstuderen, waarin een grote wisselwerking is van theorie en praktijk.

Studenten zijn zeer positief over de actuele kennis van docenten van het vakgebied en het beroepenveld.

Het auditteam concludeert op basis van bovenstaande en op basis van de gesprekken tijdens de audit en de CV's, dat de docenten die het onderwijs verzorgen een goede verbinding leggen tussen de opleiding en de beroepspraktijk.


Facet 3.2. Kwantiteit Personeel Criterium Het facet ‘Kwantiteit Personeel’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Wordt er voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen? Bevindingen Geraadpleegd: Personeelsplan 3.2.1. De gemiddelde inzet van de 39 bij de opleiding betrokken docenten bedraagt 374 uren per jaar. Op het totaal van 14.586 uren komt dit neer op circa 9 fte. Er zijn 280 studenten (2007-2008). Docent-Student ratio is berekend als 1:31. Acht medewerkers hebben een vast dienstverband, 31 worden tijdelijk of flexibel ingezet. Docenten besteden toegekende uren aan doceren, toetsen en beoordelen, begeleiden / coachen, onderwijsontwikkeling, begeleiden van studenten bij onderzoek en zij vervullen overige rollen binnen het onderwijsteam. Voor ieder onderdeel zijn voldoende uren beschikbaar gesteld. Per jaar krijgen docenten voldoende uren voor de ontwikkeling van hun modulen. Door het voornamelijk ‘’afstandonderwijs’’ zijn docenten weinig reistijd kwijt. Dit is een van de reden waarom veel docenten bereid zijn voor de opleiding te werken. Er wordt gewerkt in docententeams binnen de leergebieden. Naast de inzet van docenten is er voor de opleiding 1 administratieve kracht. Ondersteunende taken op het gebied van ICT, Financiën e.d. worden verricht vanuit Numerando Farmacie algemeen (behalve Opleidingen heeft Numerando Farmacie ook een afdeling detachering), vanuit de ICT-leverancier en vanuit Saxion Next. Het auditteam beoordeelt de bovengenoemde docentformatie en de ondersteuning goed voor het type onderwijs. 3.2.2.De animo om les te geven in de opleiding is groot. Er is meer aanbod dan vraag. De opleiding zorgt ervoor dat er steeds een flinke pool met reserve docenten aanwezig is. Er wordt gewerkt met een standaard c.v. waaruit geschikte docenten eenvoudig zijn te selecteren. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam is op grond van bovenstaande van mening, dat de opleiding goed borgt dat er voor nu en ook op de langere termijn voldoende personeel is om de opleiding Farmaceutisch Consulent met de gewenste kwaliteit te verzorgen.


Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Criterium Het facet ‘Kwaliteit Personeel’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het personeel gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma? Bevindingen Geraadpleegd: Personeelsplan en CV.’s van docenten Het personeelsplan van de opleiding behandelt op een overzichtelijke wijze de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische kwaliteiten waar docenten aan moet voldoen. 3.3.1. Voor alle docenten geldt, dat zij tenminste een bacheloropleiding hebben. Eén docent heeft een aan de bachelor gelijkwaardige opleiding, 2 docenten zijn gepromoveerd en de overige 36 docenten hebben een opleiding op master niveau. De in het personeelsplan genoemde opleidingen van docenten zijn door het auditteam relevant bevonden voor de opleiding Farmaceutisch Consulent. Vrijwel alle docenten ontwikkelen zich in beroepsgerelateerde activiteiten, wat ten goede komt aan het onderwijs. 3.3.2. De opleiding hanteert bij sollicitatie en beoordeling van docenten een standaard CV waarin zij de relevante inhoudelijke kennis- en ervaringsgebieden, de onderwijskundige kwaliteiten, de organisatorische kwaliteiten, de recente ervaring met het beroepenveld en de beroepspraktijk en de internationale deskundigheid systematisch worden langsgelopen. Dit standaard CV wordt in elke gesprekscyclus van een resultaatgerichte beoordelingscyclus geactualiseerd. Aan een systeem van intervisie tussen docenten wordt door de opleiding gewerkt. De verwachting is dat dit op korte termijn gereed zal zijn en nog dit schooljaar in werking zal treden. 3.3.3. Onderwijskundige eisen worden bekeken op teamniveau. Per docent wordt daarbij gekeken naar de rollen die hij daadwerkelijk binnen de opleiding vervult. Waar nodig wordt training gegeven op de rol die versterking behoeft. Bij toetsing wordt, indien gewenst, versterking geboden door de examencommissie, bijvoorbeeld in de begeleiding van de docent en de controle op toetsen. Waar nodig kan de examencommissie de toetsing ook (deels)overnemen. Van de docenten die aan de opleiding verbonden zijn heeft 71% aantoonbare onderwijskundige kennis en/of ervaring met lesgeven voordat zij bij de opleiding kwamen. Bovendien: Opleidingscoordinator: heeft een erkende opleiding didactische vaardigheden voor HBO. Afstudeerbegeleiders en examinatoren: hebben een interne scholing Afstudeerbegeleiding en examinering van Numerando gevolgd. Lesdocenten: hebben een eerdere didactische scholing gevolgd of komen voor een externe training in aanmerking. Kerndocenten: gaan, voor zover nog niet gerealiseerd, het komende jaar een didactische scholing volgen bij IVLOS (Universiteit Utrecht) of ELAN (Universiteit Twente). Examencommissie:hebben didactische vaardigheid op HBO niveau of een docententraining of interne training afstudeerbegeleiding of examinering gevolgd. Voor deze groep wordt opleidingsbehoefte nog eens nader onderzocht.


3.3.4. De didactische kwaliteiten van een nieuwe docent worden beoordeeld aan de hand van een proefles. Beginnende docenten worden in alle gevallen ingewerkt in de wijze en procedures van de opleiding. Voor het virtuele lesgeven worden docenten individueel opgeleid. 3.3.5.Voor vaste medewerkers is er een begin gemaakt met het periodiek evalueren, door middel van functioneringsgesprekken. Er wordt daarbij hiervoor gebruik gemaakt van de competentiemanagement gesprekscyclus zoals die bij Numerando Farmacie breed is ingezet. Per jaar vinden er met iedere vaste docent een cyclus van drie gesprekken plaats; een planningsgesprek, een functioneringsgesprek en een beoordelingsgesprek. Voor freelancers en docenten op projectbasis wordt gewerkt met een afstemmingsgesprek. In de gesprekken komen de evaluaties, die door studenten zijn uitgevoerd, ter sprake. De uitkomsten van de evaluaties die over individuele docenten gaan, worden in het functioneringsgesprek besproken, om zo tot individuele verbeterpunten te komen. Een scholingsplan maakt deel uit van het personeelsplan. Individuele afspraken over scholing komen tot stand in de functioneringscyclus. 3.3.6. Op basis van de gesprekken met de docenten en de CV's concludeert het auditteam, dat de huidige docenten beschikken over goede inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische kwaliteit voor de realisatie van het programma. 3.3.7.Uit interviews met studenten blijkt dat zij zeer tevreden zijn met de kennis van het vakgebied en de deskundigheid van hun docenten. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam beoordeelt het in het personeelsplan beschreven mechanisme van kwaliteitsborging van docenten voldoende.

De docenten beschikken over voldoende inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische kwaliteit voor de realisatie van het programma.

Functioneringsgesprekken hebben regelmatig plaats. Zij hebben naast de beoordeling de functie van een plan tot persoonlijke ontwikkeling als docent. Daar waar wenselijk worden docenten in staat gesteld door middel van cursussen zich verder te ontwikkelen.

Vrijwel alle docenten ontwikkelen zich in beroepsgerelateerde activiteiten, wat ten goede komt aan het onderwijs.

SAMENVATTEND OORDEEL “INZET VAN PERSONEEL”: VOLDOENDE Het auditteam kwalificeert het Onderwerp “Inzet van Personeel” als voldoende Het auditteam beoordeelt het in het personeelsplan beschreven mechanisme van kwaliteitsborging van docenten goed. Het overgrote deel van de docenten heeft zelf praktijkervaring en/of houdt op andere wijze nauw contact met de beroepspraktijk van de Farmaceutisch Consulent. Daarnaast houden docenten steeds contact met de beroepspraktijk door de verzorging van de modulen, opdrachten en afstuderen, waarin een grote wisselwerking van theorie en praktijk. De opleiding borgt dat er voor nu en ook op de langere termijn voldoende personeel is om de opleiding Farmaceutisch Consulent, met de gewenste kwaliteit, te verzorgen.


De docenten beschikken over voldoende inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische kwaliteit voor de realisatie van het programma. Daar waar wenselijk worden docenten in staat gesteld door middel van cursussen zich verder te ontwikkelen.

Studenten zijn zeer positief over de actuele kennis van docenten van het vakgebied en het beroepenveld en zeer tevreden over de inhoudelijke deskundigheid van de docenten.

Conform de “Beslisregels Accreditatie” zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan ‘voldoende’. Het auditteam beoordeelt evenwel alle drie facetten van het onderwerp “Personeel” als goed. Dit rechtvaardigt (zie: ‘Beslisregels’ onder E) een kwalificatie ‘goed’ voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie ‘goed’ als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen.


Onderwerp 4: Voorzieningen Dit onderwerp kent twee facetten: 1. materiële voorzieningen; 2. studiebegeleiding.

Facet 4.1. Materiële Voorzieningen Criterium Het facet ‘Materiële Voorzieningen’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn de huisvesting en de materiële voorzieningen toereikend om het programma te realiseren? Bevindingen Geraadpleegd: Studiegids, Jaarverslag 2007. 4.1.1.De hoofdlocatie van de opleiding is in Zeist. De volgende activiteiten worden daar, in het Numerandogebouw georganiseerd: kick-off; studieloopbaangesprekken; beoordelingscyclus medewerkers en docenten; eindgesprekken van de studenten; tentamens en hertentamens; back office gedeelte van de opleiding. In de locatie van Saxion Next, te Deventer worden de diploma-uitreikingen gehouden. 4.1.2. Het leerprogramma is een mix van klassikale (fysieke) bijeenkomsten en e-learning. Bijeenkomsten van studenten vinden plaats in het ROC Midden Nederland, aan de Vondellaan in Utrecht. Dit is een centrale, goed bereikbare locatie, voor de studenten die uit het hele land komen. Echter, e-learning is het meest belangrijke aspect van de opleiding Farmaceutisch Consulent. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van het virtuele leersysteem van Greensquare en Courseware. Via dit middel zijn er wekelijks e-learning college sessies. Het digitale leersysteem wordt eveneens ingezet ten behoeve van de groepspraktijkopdrachten, het opzoeken en doorsturen van informatie en het communiceren van studenten onder elkaar en met de docent. Tijdens de audit is door het team, via de digitale leeromgeving met een groep studenten gecommuniceerd. De leeromgeving is door het auditteam geschikt bevonden voor de bovengenoemde aspecten van onderwijs en voor de betreffende doelgroep. Een van de kritische succesfactoren van het systeem is de constante bereikbaarheid van de website. Deze is o.a. gewaarborgd doordat er een back-up server is, die garandeert dat bij uitval van de ene server, een andere het overneemt. Inzake de digitale leeromgeving wordt nauw samengewerkt met Greensquare en Courseware, organisaties op het gebied van onderwijs en ICT. Zij hebben mede aan de basis gestaan van de ontwikkeling van de opleiding. 4.1.3.Studenten hebben toegang tot de (internationale) literatuur van Saxion. Deze is voor een groot deel digitaal, via een database, beschikbaar en daardoor zeer geschikt voor het leren op afstand. Er wordt echter op dit moment nog niet voldoende gebruik van het systeem gemaakt. Het beter toegankelijk maken van de bestanden en het vertrouwd maken van studenten en docenten met de mogelijkheden, waardoor zij effectief en efficiënt met de database kunnen werken, is tijdens de audit besproken. Het auditteam heeft er vertrouwen in dat de opleiding hier aandacht aan besteedt en dat het gebruik van de database en internationale literatuur aan het einde van dit studiejaar zal zijn geoptimaliseerd. 4.1.4.De opleiding stelt eisen aan passend werk binnen een apotheek, waarmee de materiële voorzieningen van werkplekleren geborgd zijn.


4.1.5.Vanwege de geringe omvang van de opleiding gebeurden evaluaties met betrekking tot de voorzieningen tot nu alleen mondeling. Over het algemeen zijn studenten en docenten tevreden over de voorzieningen, zowel de locatie bij het ROC in Utrecht als het virtuele leersysteem. Dit blijkt ook uit de tijdens de audit afgenomen interviews met studenten en eerdere schriftelijke enquêtes. Daar waar klachten zijn worden deze op korte termijn behandeld en teruggekoppeld. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De huisvesting zowel als het digitale leersysteem zijn voldoende toereikend om het programma te realiseren.

Studenten hebben toegang tot de digitale, (internationale) literatuur van Saxion. Het auditteam heeft kennisgenomen van de te nemen maatregelen met betrekking tot het beter gebruik van digitale databestanden en heeft er vertrouwen in dat aan het eind van dit studiejaar het gebruik daarvan, alsmede van internationale vakliteratuur zal zijn geoptimaliseerd.

Studenten zijn tevreden over de voorzieningen.


Facet 4.2. Studiebegeleiding Criteria Het facet ‘Studiebegeleiding’ is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten adequaat met het oog op de studievoortgang? Sluiten de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten aan bij de behoefte van de studenten? Bevindingen Geraadpleegd: Studiegids, Moduulbeschrijving Studieloopbaanbegeleiding, Jaarverslag 2007. 4.2.1.Leerprocesbegeleiding vindt voornamelijk plaats door de docenten van de modulen in de (werken hoor-)colleges. Docenten richten zich erop niet alleen via eenrichtingsverkeer hun kennis over te dragen, maar ook bewust waar te nemen in hoeverre de studenten leren wat geleerd moet worden, door vragen te stellen, te observeren hoe studenten opdrachten uitvoeren en daarop feedback te geven. De studieloopbaanbegeleiding krijgt vorm door een vaste studieloopbaanbegeleider per student gedurende de 3 studiejaren. Hij/zij helpt de student om wegwijs te worden in wat de opleiding en het beroep van hem/haar verwachten en bespreekt met de student de studievoortgang, zowel qua studiepunten als kwalitatief en de eventuele problemen die zich daarbij voordoen. Gedurende de studie zijn er vaste, klassikale begeleidingsmomenten: 1e jaar: Tijdens de introductiebijeenkomst wordt er met name aandacht besteed aan studievaardigheden; 2e jaar: Een afgestudeerde Farmaceutisch Consulent komt vertellen over zijn/haar functie en de eigen loopbaanplanning; 3e jaar: Discussie over de verschillen en overeenkomsten van de verschillende functies in de apotheek. Studenten hebben daarnaast persoonlijke gesprekken met hun studiebegeleider. Zij kunnen bovendien te allen tijde contact opnemen met hun begeleiders via de mail. De opleidingscoördinator onderhoudt contact met de studieloopbaanbegeleiders over de studievoortgang van individuele studenten. Bij complexe vragen kan de studieloopbaanbegeleider de student doorverwijzen naar de opleidingscoördinator. De digitale leeromgeving bevat EKP, een leermanagementfaciliteit waarin de student het lesmateriaal terugvindt en de docent en studieloopbaanbegeleider de inspanningen en voortgang van de studenten online kunnen volgen en waar nodig feedback kunnen geven. Het portfolio wordt in toenemende mate gebruikt bij de studiebegeleiding, zowel bij het stellen van doelen en het verzamelen van bewijsstukken als bij reflectie. 4.2.2.In de Studiegids vindt de student een inleiding over de visie van de opleiding op het beroep, de opleidingscompetenties, het leerplan met de modulen, het didactisch concept, de toetsing en beoordeling, de positie van de propedeuse in de opleiding, de studiebegeleiding en de organisatie van het onderwijs. Deze punten komen ook aan de orde in de introductiemodule. Daarnaast zijn over al deze elementen in de portal uitgebreide informatiebronnen beschikbaar, of via de portal toegankelijk. 4.2.3.Aankomende studenten krijgen informatie via telefoongesprekken, beurzen, voorlichtingsbijeenkomsten, publicaties in bijvoorbeeld het magazine van Optima Forma, teksten op internet en een brochure. De brochure wordt geregeld geactualiseerd.


De opleiding legt er de nadruk op dat de opleiding geen “cursus is die je er even bij doet”, maar een opleiding die een behoorlijk beslag legt op de (vrije) tijd. Anderzijds wordt aangegeven dat ruime werkervaring, levenservaring en voorkennis uit cursussen van Mbo+ niveau verlichtend werken op de studielast. 4.2.4. De studenten die het auditteam sprak, waren goed te spreken over de begeleiding van de docenten in de modulen en in de studiebegeleiding. Problemen die de studievoortgang belemmeren worden over het algemeen snel en effectief opgelost. Tijdens en na de lessen kunnen zij goed bij de docenten terecht voor vragen. De studenten vinden de contacten met de studiebegeleider makkelijk te leggen en plezierig. 4.2.5.De studiebegeleiding en het functioneren van de begeleider zijn als onderdeel opgenomen in de studentenevaluatie. Uit deze evaluaties blijkt eveneens dat studenten zeer tevreden zijn. Het auditteam constateert dat de Studeerloopbaanbegeleiding goed is georganiseerd en dat studenten er zeer tevreden over zijn. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De studiebegeleiding die binnen de opleiding wordt geboden is goed met het oog op de studievoortgang. Studenten krijgen begeleiding van de docenten die de modulen verzorgen en begeleiding van een SLB-er bij hun studieloopbaan.

De wijze waarop de opleiding aankomende en zittende studenten informeert is goed met het oog op de studievoortgang.

Studenten zijn goed te spreken over de aandacht en de begeleiding door de docenten en over de SLB.

SAMENVATTEND OORDEEL “VOORZIENINGEN”: VOLDOENDE Het auditteam kwalificeert het Onderwerp “Voorzieningen” als voldoende . De huidige huisvesting en het digitale leersysteem zijn voldoende toereikend om het programma te realiseren. De bereikbaarheid en het gebruik van digitale databestanden wordt op korte termijn geoptimaliseerd.

Studenten zijn zeer tevreden over de voorzieningen.

De studiebegeleiding die binnen de opleiding wordt geboden is goed met het oog op de studievoortgang. Studenten krijgen begeleiding van de docenten die de modulen verzorgen en begeleiding van een SLB-er bij hun studieloopbaan.

De wijze waarop de opleiding aankomende en zittende studenten informeert is goed met het oog op de studievoortgang.

Studenten zijn goed te spreken over de aandacht en de begeleiding door de docenten en over de SLB.

Conform de “Beslisregels Accreditatie” zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan ‘voldoende’. Het auditteam beoordeelt evenwel één facet van het onderwerp “Voorzieningen” als voldoende en één als goed. Dit rechtvaardigt (zie: ‘Beslisregels’ onder E) een kwalificatie ‘goed’ voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie ‘goed’ als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen.


Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg Dit onderwerp kent drie facetten: 1. evaluatie resultaten; 2. maatregelen tot verbetering; 3. betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld.

Facet 5.1. Evaluatie Resultaten Criterium Het facet ‘Evaluatie Resultaten’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Wordt de opleiding periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen? Bevindingen Geraadpleegd: Jaarverslag 2007 en Jaarplan 2008 5.1.1. Op organisatieniveau zijn door Saxion Next in haar Businessplan streefcijfers en kerngetallen vastgesteld, die zijn doorgevoerd naar het Jaarplan en het standaard jaarverslag. Op opleidingsniveau zijn het jaarplan en het jaarverslag de belangrijkste documenten voor de planning & control cyclus. In het jaarverslag beschrijft de opleiding per hoofdstuk de belangrijkste bevindingen wat betreft belangrijke externe ontwikkelingen, de tevredenheid van de betrokkenen en de behaalde resultaten. Aan het einde van elk hoofdstuk concludeert de opleiding wat de verbeterpunten zijn. In het jaarplan vermeldt de opleiding wat zij het komende jaar wil bereiken qua verbeteringen en benodigd nieuw beleid. In het aansluitende jaarverslag komt de opleiding er vervolgens op terug, wat er van de doelstellingen en voorgenomen activiteiten is terechtgekomen. 5.1.2. Sinds de start van de opleiding zijn er steeds op diverse niveaus mondelinge evaluaties uitgevoerd die hebben geleid tot actiepunten. Deze zijn of direct ingezet of doorgeschoven naar het jaarplan van het volgende jaar. De volgende evaluaties zijn uitgevoerd: In 2007 zijn met betrekking tot doelstellingen in de relatie functieprofiel met opleiding: evaluatie met de afstudeerbegeleiders omtrent het afstudeerproject; evaluaties met de studieloopbaanbegeleiders; evaluatie onder de afgestudeerde farmaceutisch consulenten. In 2007 zijn met studenten, afstudeerbegeleiders en beoordelaars, docenten en studieloopbaanbegeleiders mondelings evaluaties gehouden over het programma. Deze hebben geleid tot een lijst verbeterpunten t.b.v. het programma, die in 2008 is geïmplementeerd. In 2008 is naar aanleiding van gesprekken met bij het onderwijs betrokkenen een lijst samengesteld van verbeterpunten t.a.v. de kwaliteit van het personeel, die in 2008 is geïmplementeerd. In 2008 zijn in mondelinge gesprekken met studenten en medewerkers de lokalen geëvalueerd, die zijn teruggekoppeld naar de opleiding. In 2008 is een basis gelegd voor het systematisch evalueren van alle vakken in het curriculum. Er zijn studenten-evaluatieformulieren gemaakt voor ieder studiejaar. Daarin wordt gevraagd naar het aantal uren dat men met de studie bezig is, naar een mening over de organisatie van de opleiding en naar de waardering voor de individuele modulen. De eerste studentenevaluaties zijn inmiddels uitgevoerd. Daarnaast zijn in 2008 de eerste alumni-evaluaties uitgevoerd.


5.1.3. Naar aanleiding van de meest recente evaluaties, is de opzet van de evaluaties zelf geëvalueerd. Dit zal resulteren in een nieuw evaluatieplan, waarin evaluatiebeleid, evaluatieonderzoeken en evaluatieplanning beschreven worden. Het evaluatieplan gaat er vanuit dat de evaluaties bij de juiste doelgroepen informatie verwerven over alle kwaliteitsitems, dat scores tussen opleidingen vergeleken worden om best practices naar boven te halen, dat scores tussen jaren vergeleken worden om ontwikkelingen te zien, dat de scores dienen als input voor de gesprekscyclus en dat er vergeleken kan worden tussen cohorten en studentkenmerken. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Op organisatieniveau zijn er door Saxion Next in haar Businessplan streefcijfers en kerngetallen vastgesteld, welke zijn doorgevoerd naar de planning en het standaard jaarverslag.

Uit het jaarverslag 2007 blijkt dat de opleiding regelmatig spreekt met studenten, docenten en werkveld over de verschillende aspecten van de interne kwaliteitszorg.

De opleiding maakt lijsten met verbeterpunten, welke zij óf gelijk doorvoert óf invoert in het volgende jaarplan.


Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering Criterium Het facet ‘Maatregelen tot Verbetering’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Vormen de uitkomsten van periodieke evaluaties van de opleiding de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen? Bevindingen Geraadpleegd: Jaarverslag 2007 en Jaarplan 2008 5.2.1.De uitkomsten van de evaluaties worden gerapporteerd in het jaarverslag, waar ook beschreven wordt wat de opleiding van de evaluatie heeft geleerd en welke verbetermaatregelen direct of voor het komende jaar worden genomen. Het jaarplan van het volgende jaar heeft deze acties en verbetermaatregelen overgenomen. De evaluaties in het jaarverslag hebben betrekking op de NVAO onderwerpen. In een evaluatieplan en in de reglementen van de commissies(beroepenveldcommissie, Raad van Advies en examencommissie) ligt vast met welke commissies, welke evaluaties worden besproken. De evaluaties vormen tevens input voor de gesprekscyclus en leiden langs die weg tot verbetering op docentniveau. De opleidingsmanager koppelt maatregelen n.a.v. evaluaties ook via een mededeling terug naar studenten omdat een dergelijke terugkoppeling cruciaal is om een hoge enquêterespons te blijven krijgen. Ten aanzien van de uitkomsten van de evaluaties wordt als uitgangspunt gehanteerd dat als er bij een item onvoldoendes zijn gegeven (score 1 of 2 op een schaal van 1-6 of rapportcijfer < 6) én het gemiddelde voor dat item is lager dan 4 resp. 7, dan wordt een probleemanalyse opgesteld die met de studenten besproken wordt. Is er sprake van ofwel een of meer onvoldoendes, ofwel een gemiddelde van lager dan 4 resp. 7, dan is het een aandachtspunt, dat wél wordt besproken met de studenten om na te gaan welke verbeteringen mogelijk zijn, echter, zonder uitgebreide probleemanalyse. 5.2.2. Voorbeelden van verbetermaatregelen die de opleiding in de afgelopen periode heeft genomen naar aanleiding van evaluaties, zijn:

Curriculum verbetering van module Anatomie. Structureel werkoverleg met de groep afstudeerbegeleiders en beoordelaars en daarnaast met de groep docenten. Uniforme modulebeschrijvingen voor alle vakken. Bij grote groepen (28-30 studenten) grotere lokalen reserveren. Systematische evaluaties voor de verschillende groepen (studenten, docenten, stagebegeleiders, alumni, werkveld) volgens een evaluatieplan.

Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft in het evaluatieplan aangegeven hoe en wanneer zij evalueert en op welke wijze zij invulling geeft aan verbetermaatregelen.

De uitkomsten van periodieke evaluaties van de opleiding vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen, welke bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen.

De opleiding toont aan, dat zij de afgelopen jaren heeft gewerkt en blijft werken aan het verbeteren van de interne kwaliteit van de opleiding.


Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Criterium Het facet ‘Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn -en zo ja op welke wijze- medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld actief betrokken bij de interne kwaliteitszorg van de opleiding? Bevindingen Geraadpleegd: Jaarverslag 2007 en Jaarplan 2008 5.3.1.De betrokkenheid van medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld bij de kwaliteitszorg ligt vast in de Saxion Next reglementen van de opleidingscommissie i.o., de beroepenveldcommissie, de Raad van Advies en de examencommissie. Jaarlijks doet de opleidingsmanager in het jaarverslag verslag van de inbreng van de commissies en van wat de opleiding daarmee heeft gedaan. In het verleden zijn mondelinge vragen gesteld aan een veelvoud van bij het onderwijs betrokken partijen. Vanaf 2008 wordt gewerkt met schriftelijke jaarevaluaties voor studenten en alumni. Op het moment van afname krijgt de desbetreffende groep betrokkenen via de e-mail het verzoek om de evaluatie in te vullen. Het beroepenveld is betrokken bij evaluatie, doordat de opleiding in de bijeenkomsten het onderwerp steeds op de agenda te zet. Ook worden bij die gelegenheden scripties beoordeeld op relevantie en niveau. 5.3.2.De uitkomsten van de evaluaties zullen worden besproken in de toekomstige Opleidingscommissie, voor zover het niet over individuele docenten gaat. De evaluatie-uitkomsten m.b.t. individuele docenten worden besproken in de functioneringsgesprekken. In het jaarverslag van de opleiding legt de opleidingsmanager verantwoording af over de afname van de evaluaties, de resultaten ervan en wat de opleiding met de resultaten doet. De reglementen schrijven voor dat het jaarverslag in de commissies wordt geagendeerd, waardoor de commissies hun oordeel kunnen geven over de mate waarin de opleiding lering trekt uit de feedback. 5.3.2.In het OER staat een procedure beschreven voor bezwaar en beroep van studenten, waarin hij/zij met betrekking tot het onderwijs en de examens bezwaar kan aantekenen bij de opleidingsmanager en in beroep kan gaan bij het College van Beroep voor de examens van de hogeschool. 5.3.3. De opleiding is bezig met een medewerkerstevredenheidsonderzoek. Het auditteam onderschrijft dit initiatief en heeft er vertrouwen in dat dit onderzoek op korte termijn zal worden uitgevoerd. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft de betrokkenheid van medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld bij de kwaliteitszorg vastgelegd in de Saxion Next reglementen van de Opleidingscommissie, de beroepenveldcommissie, de Raad van Advies en de examencommissie.

Het in het verleden mondeling uitgevoerde systeem van evaluatie wordt meer en meer overgenomen door een consequent uitgevoerd systeem van schriftelijke evaluatie, waarin een meervoud aan partijen betrokken. Dit systeem zal in de loop van dit jaar verder zijn beslag krijgen.


De opleiding koppelt de uit de kwaliteitsevaluaties afkomstige resultaten terug naar de betrokken partijen: Raad van Advies, Opleidingscommissie, beroepenveldcommissie, Examencommissie, docenten en studenten.

De opleiding kent een klachtenprocedure voor studenten, welke staat beschreven in de OER: studenten kunnen bezwaar aantekenen bij de opleidingsmanager en in beroep kan gaan bij het College van Beroep voor de examens van de hogeschool.

De opleiding werkt aan de uitvoering van een medewerkers-tevredenheidsonderzoek.

SAMENVATTEND OORDEEL “INTERNE KWALITEITSZORG”: VOLDOENDE Het auditteam kwalificeert het Onderwerp “Interne Kwaliteitszorg” als voldoende. In het businessplan zijn door de opleiding de streefcijfers en kerngetallen vastgesteld. De opleiding toont aan dat ze de afgelopen jaren periodiek heeft geëvalueerd.

De opleiding heeft de resultaten van evaluaties aan de hand van de kengetallen geanalyseerd en verbeterbeleid geformuleerd. De opleiding toont aan, dat zij de afgelopen jaren heeft gewerkt en blijft werken aan het verbeteren van de interne kwaliteit van de opleiding.

De opleiding heeft de betrokkenheid van medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld bij de kwaliteitszorg vastgelegd in reglementen.

De opleiding kent een klachtenprocedure voor studenten, welke staat beschreven in de OER.

De opleiding werkt aan een medewerkers-tevredenheidsonderzoek, dat op korte termijn zal worden uitgevoerd.


Onderwerp 6: Resultaten Dit onderwerp kent twee facetten: 1. gerealiseerd niveau; 2. onderwijsrendement.

Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Criterium Het facet ‘Gerealiseerd Niveau’ is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Zijn de gerealiseerde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties? Bevindingen Geraadpleegd: Afstudeerhandleiding 6.1.1. Voor het afstuderen voert de student een opdracht uit voor de apotheek waarin hij/zij werkzaam is. In de afstudeerhandleiding heeft de opleiding beschreven waaraan de opdracht en het verslag moeten voldoen en hoe de begeleiding en beoordeling plaatsvinden. 6.1.2. De student wordt vanuit de opleiding begeleid door een afstudeerbegeleider en binnen het bedrijf door de apotheker. 6.1.3. De studiehandleiding voor afstuderen geeft aan hoe de scripties beoordeeld worden. Er zijn criteria opgesteld voor het projectvoorstel /onderzoek, de scriptie, de presentatie en het eindgesprek. Op alle onderdelen moet de student voldoende scoren. Uit die criteria blijkt dat door middel van deze beoordeling het functieprofiel en het gewenste Hbo-bachelorniveau worden afgedekt. Deze studiehandleiding is vanwege het grote belang daarvan opgesteld door de Examencommissie. Bij het afstuderen en de beoordeling is ten minste een onafhankelijk vertegenwoordiger uit het werkveld betrokken. Los van de beoordeling van de individuele student worden over de scripties in het algemeen de mening gevraagd van de Raad van Advies, de beroepenveldcommissie en de Examencommissie. Aan Raad van Advies en beroepenveldcommissie wordt regelmatig een mening wordt gevraagd over de actualiteit en niveau van de lijst van afstudeeronderwerpen en over het niveau van het uiteindelijke producten. Jaarlijks wordt aan afstudeerbegeleiders van ieder afstuderend cohort gevraagd om een scriptie gemotiveerd voor te dragen voor de Numerando Farmacie Award, die door de Beroepenveldcommisie wordt beoordeeld en gehonoreerd. Bij de jurering is een afvaardiging van de Examencommissie aanwezig. Het auditteam heeft kennisgenomen van de afstudeerhandleiding en is van mening dat de opleiding hierin duidelijk heeft beschreven wat er van de student wordt verwacht en hoe de beoordeling plaatsvindt. Het auditteam is op grond van bovenstaande van mening, dat de opleiding voldoende borgt dat de student alle competenties op het gewenste eindniveau heeft verworven. 6.1.4.De afstudeerwerkstukken waar het auditteam zelf steekproefsgewijs inzage in heeft gehad, zijn in hun probleemstelling actueel en uitdagend en bovendien van een zodanige diepgang en complexiteit dat voor het realiseren ervan de afstudeerders dienen te beschikken over een kennisniveau en analytisch vermogen dat normaliter van HBO-bachelorstudenten moet en mag worden geëist. Het auditteam is zeer te spreken over de kwaliteit van de door hem beoordeelde eindwerkstukken die als goed worden getypeerd. 6.1.5. Uit een recente enquête onder alumni is gebleken dat zij tevreden zijn over het niveau van de vaardigheden die zij binnen de opleiding hebben kunnen verwerven en de aansluiting van de opleiding op de huidige werkzaamheden op Hbo niveau.


Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleidingen als goed De opleiding heeft in de afstudeerhandleiding duidelijk beschreven wat er van de student wordt verwacht en hoe de beoordeling plaatsvindt.

De opleiding betrekt ook deskundigen uit het werkveld bij de beoordeling.

De opleiding borgt voldoende dat de student alle competenties op het gewenste eindniveau heeft verworven.

Alumni zijn tevreden over de voorbereiding op de beroepspraktijk en vinden de aansluiting van de opleiding op de huidige werkzaamheden goed.

Werkvelddeskundigen constateren dat het niveau van de afgestudeerden aansluit bij de eisen die het beroepenveld stelt aan starters op de arbeidsmarkt.

Eigen waarneming van de afstudeerwerkstukken door het auditteam leidt tot het oordeel, dat de afstudeerders in sterke mate beschikken over een kennisniveau en analytisch vermogen dat normaliter van HBO-bachelorstudenten mag en moet worden geëist.


Facet 6.2. Onderwijsrendement Criteria Het facet ‘Onderwijsrendement’ is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn er, al dan niet in samenspraak met verwante opleidingen, streefcijfers geformuleerd in vergelijking met andere relevante opleidingen? Voldoet het onderwijsrendement aan deze streefcijfers? Bevindingen Geraadpleegd: Jaarverslag 2007 6.2.1. De opleiding heeft vastgelegd wat haar kengetallen zijn, en aan welke streefcijfers de verschillende evaluatie-uitkomsten moeten voldoen (zie ook 5.1). Deze streefcijfers representeren de doelstellingen op instellingsniveau. 6.2.2. De opleiding heeft in haar jaarverslag een hoofdstuk over rendementen opgenomen. Dit is opgedeeld in de onderstaande onderdelen. Uit de rendementsgegevens en de analyse door de opleiding Farmaceutisch Consulent blijkt: Ontwikkeling instroom en studentenaantal: instroom en uitstroom per jaar. De opleiding is in 2003 gestart. Er zijn twee instroomcohorten per jaar, in september en maart. Het 10e cohort is inmiddels gestart. De instroom is redelijk constant; plm. 100 per jaar. Het laatste jaar neemt het studentenaantal zelfs iets toe. De uitval per cohort is 10-20%, in de eerste cohorten is plm. 85% geslaagd. De redenen om te stoppen zijn geanalyseerd en teruggekoppeld. Selecterende werking van het eerste studiejaar De streefwaarde t.a.v. de selecterende werking van het eerste studiejaar is dat ten minste de helft van de totale uitval van een cohort plaatsvindt in het eerste studiejaar (uitval jaar 1/totale uitval > 50%). De waarde t.a.v. de selecterende werking van het eerste studiejaar blijkt voor de opleiding tot Farmaceutisch Consulent gemiddeld 69%. Percentage studenten van een cohort dat na 2 jaar de propedeuse heeft behaald. Dit percentage is voor de opleiding Farmaceutisch Consulent gemiddeld 82%, met dien verstande dat deze studenten vrijstelling hebben gekregen voor de propedeuse nadat ze hebben voldaan aan de eisen die in 2.5.1. staan vermeld. Percentage dat binnen de nominale studieduur is afgestudeerd Dit percentage is voor de opleiding Farmaceutisch Consulent gemiddeld 68% De gemiddelde rendementsuitkomsten, geaggregeerd op het niveau van de instelling, voldoen aan de door de opleiding opgestelde streefcijfers. De opleiding heeft bovendien de rendementsuitkomsten per cohort geanalyseerd en vergeleken met deze streefcijfers. Daar waar deze afweek is er notitie van gemaakt. Naast bovenstaand onderzoek heeft de opleiding gegevens verzameld over de kenmerken van de student: zijn vooropleiding (voorafgaand aan de opleiding Mbo-4 Apothekersassistent), leeftijd, aantal jaren werkervaring en moedertaal. De opleiding heeft uit deze kengetallen in vergelijking met de streefcijfers de conclusie getrokken dat de groep allochtone studenten / studenten met een andere moedertaal, aandacht behoeft omdat hun studiesucces maar nauwelijks de streefwaarde van 50% gediplomeerd na 4 jaar hoofdfase haalt, terwijl de totale populatie van de opleiding daar ruim boven zit. Dit probleem krijgt momenteel specifieke aandacht.


De opleiding onderneemt actie om ook deze doelgroep binnenboord te houden. 6.2.3. De eerste cohorten die zijn afgestudeerden van de opleiding Farmaceutisch Consulent, zijn geëvalueerd. Dit leverde de volgende informatie op: Ongeveer 70 % van de afgestudeerden is werkzaam als Farmaceutisch Consulent. Er zijn 3 farmaceutisch consulenten met een eigen adviesbureau. Er is 1 afgestudeerde die werkzaam is als filiaalmanager in de retailbranche, 1 afgestudeerde werkt als formulemanager en er zijn 2 afgestudeerden werkzaam in de farmaceutische industrie als rayonmanager. 34 % van de Farmaceutisch Consulenten werkt fulltime als Farmaceutisch Consulent in de apotheek de overigen werken gecombineerd met de functie van apothekersassistent. 6.2.4. De resultaten met betrekking tot bovenstaande kengetallen zijn aldus geanalyseerd. Vervolgens zijn zij benut voor verbeterbeleid. Via de enquêtes en de analyse in het jaarplan komen zij als actiepunten in het jaarverslag, waarin zij tevens worden gekoppeld aan de respectievelijke partijen, die vervolgens concrete actie ondernemen. Het auditteam heeft kennisgenomen van de analyse en de verbetermaatregelen en is van mening dat de opleiding hiermee aantoont waar nodig te werken aan het verhogen van de rendementscijfers. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft vastgesteld wat haar kerngetallen zijn en aan welke streefcijfers de verschillende evaluatie-uitkomsten moeten voldoen.

De opleiding analyseert jaarlijks de rendementsresultaten en beschrijft deze met het geformuleerde verbeterbeleid in het jaarplan.

De opleiding toont met de genomen verbetermaatregelen aan waar nodig te werken aan het verhogen van de rendementscijfers.

SAMENVATTEND OORDEEL “RESULTATEN”: VOLDOENDE Het auditteam kwalificeert het Onderwerp “Resultaten” als voldoende.

De opleiding heeft in de afstudeerhandleiding duidelijk beschreven wat er van de student wordt verwacht en hoe de beoordeling plaatsvindt. Zij betrekt bij de beoordeling ook deskundigen uit het werkveld. De opleiding borgt voldoende dat de student alle competenties op het gewenste eindniveau heeft verworven. Alumni en werkveld zijn van mening, dat het niveau van de afgestudeerden aansluit bij de eisen die de arbeidsmarkt stelt. Eigen waarneming van de afstudeerwerkstukken door het auditteam leidt tot het oordeel, dat de afstudeerders in sterke mate beschikken over een kennisniveau en analytisch vermogen dat normaliter van HBO-bachelorstudenten mag en moet worden geëist.

De opleiding heeft streefcijfers vastgelegd en analyseert jaarlijks de rendementsresultaten en beschrijft deze met het geformuleerde verbeterbeleid het jaarplan. De opleiding toont met de genomen verbetermaatregelen aan waar nodig te werken aan het verhogen van de rendementscijfers.

Conform de “Beslisregels Accreditatie” zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan ‘voldoende’. Het auditteam beoordeelt evenwel één facet van het onderwerp


“Resultaten” als goed en één als voldoende. Dit rechtvaardigt (zie: ‘Beslisregels’ onder E) een kwalificatie ‘goed’ voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie ‘goed’ als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen.


3.

SAMENVATTEND OORDEEL

3.1.

Oordeelschema HBO bachelor opleiding Farmaceutisch Consulent deeltijd HBO BACHELOR OPLEIDING Farmaceutisch Consulent deeltijd

Onderwerp / Facet

Oordeel

1. Doelstellingen Opleiding

V

1.1. Domeinspecifieke Eisen

V

1.2. Niveau Bachelor

V

1.3. Oriëntatie HBO

V

2. Programma

V

2.1. Eisen HBO

V

2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma

V

2.3. Samenhang Programma

V

2.4. Studielast

V

2.5. Instroom

V

2.6. Duur

V

2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud

V

2.8. Beoordeling en Toetsing

V

3. Inzet van Personeel

V*

3.1. Eisen HBO

G

3.2. Kwantiteit Personeel

G

3.3. Kwaliteit Personeel

G

4. Voorzieningen

V*

4.1. Materiële Voorzieningen

V

4.2. Studiebegeleiding

G

5. Interne Kwaliteitszorg

V

5.1. Evaluatie Resultaten

V

5.2. Maatregelen tot Verbetering

V

5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld

V

6. Resultaten

V*

6.1. Gerealiseerd Niveau

G

6.2. Onderwijsrendement

V

Samenvattend oordeel

V

*Extra aantekening: goed.


3.2.

Integraal oordeel/ advies aan NVAO

Op basis van zijn bevindingen met betrekking tot alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde onderwerpen en facetten, concludeert het auditteam dat de door de Hogeschool Saxion Next verzorgde deeltijd HBO bachelor opleiding Farmaceutisch Consulent in aanmerking komt voor accreditatie door de NVAO.


BIJLAGE I:

Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaring auditoren

Drs G.J. (Hans) Stoltenborg De heer Stoltenborg studeerde psychologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en was al gedurende zijn studie werkzaam in projecten op het terrein van onderwijs en opleiding. Na een aantal jaren in de onderwijsresearch werkte hij op het gebied van het post-HBO en andere vormen van commerciële dienstverlening vanuit onderwijsinstellingen. Door een stationering in Brussel leerde hij de EU en het internationale projectenbeleid goed kennen. De afgelopen jaren werkt hij vanuit het kantoor van Hobéon in Den Haag op onderwerpen als marktonderzoek, ontwikkeling van nieuwe opleidingen, competentiegericht leren, kwaliteitszorg en accreditatie. Ook voert hij het projectmanagement van innovatieprojecten en is hij betrokken bij internationale onderwijsprojecten. Prof dr H. de Gier De heer De Gier is apotheker en sinds november 2003 werkzaam als deeltijd hoogleraar Farmaceutische Patiëntenzorg aan de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). Farmaceutische Patiëntenzorg is al sinds 1988 zijn interessegebied. Hij maakt zich sterk voor medicatiebegeleiding, waarbij de patiënt in de apotheek de beschikking heeft over goed leesbare teksten. De Gier was direct betrokken bij de uitvoering van een initiatief van PharmaPartners, waarbij door 200 apothekers gewerkt werd aan de Grote Geneesmiddelen Encyclopedie. Hij is bij deze organisatie thans adviseur, alsmede bij de Stichting Health Base. Via zijn internationale contacten is hij sinds 1995 betrokken bij de ontwikkeling van het Elektronisch Pharmaceutisch Dossier (EPD). Internationaal heeft De Gier sinds 2000 veel bijgedragen aan de uitwisseling van kennis over patiëntenvoorlichting en apotheekinformatie, als (former)-President van de Pharmacy Information Section en lid van de programmacommissie van de Board of Pharmaceutical Practice van de FIP (internationale apothekersorganisatie). Dr. H. Buurma, PhD PharmD De heer Buurma studeerde farmacie in Groningen. Hij is vanaf 1985 directeur van Apotheek Stevenshof, alsmede van het SIR Institute for Pharmacy Practice and Policy, beide te Leiden. Hij is bovendien verbonden aan het departement Farmacoepidemiologie en Farmacotherapie van de Universiteit van Utrecht. Tussen 1978 en 1985 was hij onder andere werkzaam bij de afdeling Sociale Farmacie en Farmacoepidemiologie van de Universiteit van Groningen en in Apotheek Jansen te Hoogeveen. Hij is lid van het bestuur van de Stichting Prisma, die zich inzet voor het farmaceutisch praktijkonderzoek in Nederland. Sinds kort is hij onderwijsdirecteur in het kader van het Specialisme Openbare Farmacie. Hij is auteur van diverse artikelen, coauteur van diverse boeken en redactielid van tijdschriften op het terrein van farmacie. G.C. (Rianne ) Versluis Mevrouw Versluis is in 1979 afgestudeerd aan de Pedagogisch Academie. Tot 2001 is zij werkzaam geweest in verschillende functies binnen het dovenonderwijs als leerkracht, intern begeleider en teamcoördinator. Daarna heeft zij in een gemeente een aantal jaren gewerkt als (senior) beleidsmedewerker Welzijn. Het formuleren van (nieuw) beleid op het brede terrein van welzijn was daar een van haar voornaamste taken. Bij Hobéon is zij sinds 2006 met name nauw betrokken bij de accreditatie van hoger beroepsopleidingen. C. Warmerdam Mevrouw Warmerdam is studente Process & Food Technology aan de Haagse Hogeschool, waar zij in 2008 haar propedeuse haalde.


Drs. C.W. Bruin-Mosch Mevrouw Bruin-Mosch is onderwijskundige. Zij is deskundig in en heeft ervaring met kwaliteitsverbetering in het beroepsonderwijs (MBO en HBO). Haar specialisaties zijn accreditatie, het ontwerpen van kwaliteitszorgsystemen en assessmentmethodieken, het uitwerken van modellen voor erkenning van verworven competenties (EVC-procedure en portfolio-assessment), het ontwikkelen van enquêtes en toetsinstrumenten. Tot haar werkzaamheden behoort de begeleiding van scholen in het HBO bij de ontwikkeling van nieuwe opleidingen en bij de aanvraag voor accreditatie van deze opleidingen.








BIJLAGE II: Programma Visitatie Programma Audit opleiding Farmaceutisch Consulent – deeltijd, Numerando Farmacie/ Hogeschool Saxion Next; 28 oktober 2008 Ruimte 1 1

Tijd 12.45 – 13.15 13.15 – 13.30

Gesprekspartners

Auditoren Auditteam* Managementteam Auditteam: Hans Stoltenborg, Bernadette Lohuis (directeur Saxion Next) Rianne Versluis Henk Buurma Odette Koppers (opleidingsmanager, Han de Gier directeur Numerando Farmacie, Chantal Warmerdam apotheker) Ceciel Bruins Juliëtte Tonino (opleidingcoördinator, docent)

Onderwerpen Voorbespreking Kennismaking Definitieve vaststelling programma

1

13.30 – 14.30

Managementteam Auditteam Bernadette Lohuis (directeur Saxion Next)

Strategisch beleid, visie, missie Marktpositie – instroom Relatie werkveld (Raad van Advies/Beroepenveldcommissie) Internationalisering Personeelsbeleid Deskundigheidsbevordering Rendementen Kwaliteitszorg resultaten Beroeps- en opleidingsprofiel Relatie beroepenveld Didactisch concept Aansluiting instroom en programma Studeerbaarheid, Studielast Praktijkcomponent/stages-werk Onderwijsontwikkeling Internationalisering Toetsen en beoordelen: toetsplan/ validiteit - objectiviteit Kwaliteitsborging van praktijkcomponent Resultaten / rendementen vrijstellingen bezwaar en beroep Interne terugkoppeling, verificatie Relatie beroepenveld Onderwijsontwikkeling Eindkwalificaties Samenhang programma Toetsen en beoordelen Praktijkcomponent/stages Internationalisering Materiele voorzieningen Deskundigheidsbevordering Studiebegeleiding Visie op stage en werk Studiebegeleiding bedrijfsbegeleider Toetsen en beoordelen stage-werk Afstudeeropdracht/ eindexamen Relatie eindkwalificaties en programma

Odette Koppers (opleidingsmanager, directeur Numerando Farmacie, apotheker) Juliëtte Tonino (opleidingcoördinator, docent) 1

14.30- 15.15

2

3.2.1. 2

1

1 15.15 – 15.30 15.30 – 16.30

Curriculum commissie Henk de Jong (docent, apotheker) Mirjam Bastings (docent, onderwijskundige) Marjowella Stael (docent, zelfstandige)

Hans Stoltenborg, Henk Buurma Chantal Warmerdam

Toetscommissie/Examencommissie Jeroen Mentink (voorzitter examencommissie,, apotheker) Juliëtte Tonino (opleidingscoördinator, docent)

Rianne Versluis Han de Gier Ceciel Bruins

Pauze Docenten Henk de Jong (docent, apotheker) Marjowella Stael (docent, zelfstandige) Mirjam Bastings (docent, onderwijskundige)

Auditteam Hans Stoltenborg, Han de Gier Chantal Warmerdam

Stage-werk/Afstuderen Laurens Ekkel (onderzoekslijn) Jeroen Mentink (afstudeercoördinator) Liane Vermeulen (studieloopbaanbegeleider) Tineke Sessink (zelfstandig)

Rianne Versluis Henk Buurma Ceciel Bruins


Ruimte 2

Tijd 16.30-17.15

Gesprekspartners Auditoren Kwaliteitszorg Hans Stoltenborg, Bernadette Lohuis (directeur Saxion Next) Ceciel Bruins Odette Koppers (opleidingsmanager, directeur Numerando Farmacie, apotheker) Juliëtte Tonino (opleidingcoördinator, docent) Verificatie documenten

17.15-17.45

Rondleiding voorzieningen

Rianne Versluis Henk Buurma Han de Gier Chantal Warmerdam Auditteam

1

17.45-18.30

Diner

Auditteam

1

18.30-19.30

Auditteam

2

19.30 – 20.00

Virtuele ontmoeting met Chantal Warmerdamen Sabine van Son (2e jaar) Saskia Beckers (2e jaar) Marloes Donkers (3e jaar) Ronald Bomhof (3e jaar) Marjolijn Boven (4e jaar) Mariska Vols (4e jaar) Nader te bepalen gesprekspartners (iedereen beschikbaar)

1

20.00 – 20.30

1

20.30

Alle gesprekspartners & genodigden

Auditteam

Onderwerpen Evaluatie van resultaten Maatregelen tot verbetering en vastlegging Betrekken van medewerkers, Chantal Warmerdamen, alumni, werkveld Klachtenregeling

diner, interne terugkoppeling, verificatie en bepaling ‘pending issues’ / verdieping en/of additionele onderwerpen Informatievoorziening Programma Praktijkcomponent Toetsen en beoordelen Studiebegeleiding (incl. stageswerk) Studeerbaarheid, studielast Materiële voorzieningen Pending issues

Auditteam

Intern overleg en bepaling voorlopige beoordeling

Auditteam

Terugkoppeling voorlopige beoordeling

* Auditteam: Drs. G.J. Stoltenborg (Hans)

Lead-auditor / adviseur Hobéon C erificering

G.C. Versluis (Rianne)

onderwijskundige/ adviseur Hobéon Certificering

Dr. H. Buurma (Henk)

Werkvelddeskundige – apotheker

Prof. Dr. J.J. de Gier (Han)

vakdeskundige – hoogleraar aan het Universitair Centrum voor Farmacie Rijksuniversiteit Groningen

C. Warmerdam (Chantal)

studentlid/ student Proces- en foodtechnologie

Drs. C.W. Bruins-Mosch (Ceciel)

secretaris Hobéon Certificering


Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Farmaceutisch Consulent deeltijd. Hogeschool Saxion Next

Recommend Documents