Adviesnota aan gemeenteraad

Adviesnota aan gemeenteraad Onderwerp Financieringsvoorstel GlaswebVenray Datum

mei 2016

Kenmerk Team

Naam steller

Germy Thielen/Otto Geene

Teammanager

Ernst-Jan Meerbeek

Maatschappelijke ontwikkeling

Voorstel 1. Instemmen met de gemeentelijke betrokkenheid bij de financiering van de aanleg van het 100% dekkend glasvezelnetwerk volgens het coöperatieve model; 2. Instemmen met 100% garantstelling op de financieringsbehoefte van GlaswebVenray ad maximaal € 17,5 mln; 3. Aan de uitputting van de garantstelling volgens het Groene Gebieden Model nadere voorwaarden te verbinden; 4. De inkomsten uit de safe harbour-premie te reserveren voor risico’s op de garantstelling; 5. De aanleg van het glasvezelnetwerk in de ‘witte’ gebieden door GlaswebVenray aan te merken als Dienst van Algemeen en Economisch Belang (DAEB); 6. College opdracht geven al het nodige te doen ter uitvoering van het voorgaande, met dien verstande dat uiterlijk voor de begrotingsbehandeling het definitieve financieringsscenario wordt voorgelegd aan de raad. Aanleiding In november 2011 heeft de gemeenteraad zich raadsbreed uitgesproken voor de aanleg van een 100% dekkend glasvezelnetwerk in onze gemeente, te beginnen in Vredepeel. De gesprekken met de (commerciële) aanbieders hierover bleven zonder resultaat. In 2013 namen DRO en WRO gezamenlijk het initiatief om de mogelijkheid te verkennen om tot aanleg van een dergelijk glasvezelnetwerk voor Venray te geraken via een coöperatieve werkvorm, GlaswebVenray (GWV). In een motie van juni 2013 gaf de gemeenteraad aan dit initiatief te willen ondersteunen. Met gemeentelijke bijdragen in de vorm van subsidie en een krediet zijn de organisatiekosten van het initiatief mede gefinancierd. Eind mei 2015 is, na een extra periode voor de vraagbundeling, de haalbaarheid beoordeeld. Met aanpassing van onder meer het uitgangspunt dat de aanleg niet tot aan de gevel, maar tot aan de erfgrens plaatsvindt is besloten door te gaan met het initiatief en de financieringsmogelijkheden te verkennen. In eerdere gesprekken met de Provincie Limburg had de Provincie zich bereid getoond om voor 50% bij te dragen in de investering. Eind 2015 is op de door GWV aangereikte businesscase een advies gevraagd aan onderzoeks- en adviesbureau Dialogic. Hoewel de businesscase volgens Dialogic helder en duidelijk is opgebouwd, kwalificeert zij in haar eindadvies aan de Provincie de businesscase als uiterst risicovol. De Provincie Limburg heeft daarop de financieringsaanvraag afgewezen. De bedenkingen van Dialogic richten zich hoofdzakelijk op de naar hun mening te rooskleurige uptake van 5% per jaar in de eerste twee jaar. Daarbij is noch door Dialogic, noch door de Provincie rekening gehouden met de ontwikkelingen zoals het lokale netwerk (Ons Glasweb) en de afspraken over aanleg van glasvezel voor het woningbezit van Wonen Limburg. De Provincie Limburg ziet haar rol beperkt tot de aanleg in het buitengebied en suggereert op basis van het advies een ‘knip’ in de realisatie van het glasvezelnetwerk aan te brengen en in eerste instantie uitsluitend het buitengebied aan te sluiten. De Provincie Limburg zelf heeft een voorstel in voorbereiding om glasvezel in het buitengebied mogelijk te Pagina 1 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad maken met inzet van het beleggingsfonds CIF. Desalniettemin heeft de Provincie aangegeven ook in de opzet van GlaswebVenray als pilotproject te willen participeren. Het burgerinitiatief GWV voorziet in een 100% dekkend glasvezelnetwerk, zoals ook de raad in de motie van 2011 voorstond. Door een 100% dekkend glasvezelnetwerk als uitgangspunt te hanteren worden de relatief hoge aanlegkosten in het buitengebied verdisconteerd met de aanleg van glasvezel in de dichtbevolkte gebieden. Vanuit deze solidariteitsgedachte is GWV opgezet. Het burgerinitiatief in coöperatieve vorm heeft daarnaast het voordeel dat er geen sprake is van een winstoogmerk, vergelijkbaar met de commerciële aanbieders, en de zeggenschap over het netwerk volledig in handen blijft van de Venrayse gemeenschap. In de afgelopen maanden zijn samen met GWV andere financieringsopties verkend. Zo is de BNG bereid tot het verstrekken van een geldlening. Ook de Rabobank heeft aangegeven bereid te zijn om het initiatief mee te financieren. Voor alle financieringsopties geldt echter dat ook van de gemeente Venray als belanghebbende een inspanning wordt verlangd. Dit is mogelijk in de vorm van een garantstelling op een eventuele financiering. Staatssteun Financiering van particuliere initiatieven als Glasweb Venray is uitsluitend mogelijk binnen de Europese regelgeving inzake staatssteun. Dit betekent dat er sprake moet zijn van:  uitvoering van een publieke taak  marktfalen dan wel  marktconformiteit Hoewel het glasvezelnetwerk niet als openbare nutsvoorziening kan worden aangemerkt, neemt het belang en noodzaak van een goede en snelle internetverbinding toe. De waarde van een goed en betrouwbaar netwerk voor onder meer een beter vestigingsklimaat, toepassing van innovatieve diensten voor gezond zelfstandig ouder worden, onderwijs en het ontwikkelen van ICT vaardigheden wordt algemeen aanwezig geacht. Financiële overheidsbemoeienis is toegestaan voor zover sprake is van marktfalen. Voor de aanleg van glasvezel geldt dit in de zogenaamde ‘witte’ gebieden waar onvoldoende capaciteit en internetsnelheid (< 30 mbits) beschikbaar is en investeerders geen afdoende breedbanddekking bieden. Voor alle overige gebieden geldt dat sprake moet zijn van marktconformiteit. Specifiek voor garantstellingen door de overheid geldt dat ingeval de kredietnemer een kleine of middelgrote onderneming is dat een vereenvoudigde beoordeling wordt toegepast als er een minimumjaarpremie, de zogenaamde ‘safe harbour-premie’, in rekening wordt gebracht over het door de overheid gegarandeerde bedrag. Groene Gebieden Model De in 2015 bij de Provincie ingediende businesscase voorziet in de aanleg van glasvezel voor het gehele gebied. Met de medio 2015 behaalde resultaten uit de vraagbundeling is het beoogde deelnamepercentage in de buitengebieden en de meeste dorpskernen behaald, de zogenaamde ‘groene’ gebieden. Voor de wijken in Venray bleef het deelnamepercentage achter bij het beoogde resultaat. Zoals hierboven aangegeven heeft dit in eerste instantie geleid tot een aanpassing in de businesscase voor wat betreft de aanleg tot aan de erfgrens in plaats van de gevel. Dit laat onverlet dat de aanleg in de niet groene gebieden een groter risico met zich brengt. Niet alleen betreft het hier Pagina 2 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad de gebieden waarin ook grote commerciële aanbieders als Ziggo en KPN hun marktaandeel bedreigd zien door het initiatief van GWV, ook de deelnamebereidheid is in deze gebieden lager vanwege de reeds aanwezige voorzieningen. De benodigde uptake voor deze gebieden vergt extra inspanningen en vormt daarmee het grootste risico voor de businesscase. Na een verkenning van enkele varianten heeft GWV besloten om aan de slag te gaan met het zogenaamde ‘groene gebieden model’. In deze opzet wordt de aanleg van het 100% dekkend glasvezelnetwerk gehandhaafd. De realisatie van het glasvezelnetwerk vindt echter gefaseerd plaats op basis van de ‘groene gebieden’. Dit betekent dat met de aanleg wordt gestart zodra het benodigde deelnamepercentage minimaal is bereikt. Deze aanpak sluit aan op de slogan van GWV: glasvezel, alleen als u het wilt. Het eerste businessplan en de meerjarenprognose van het Groene Gebieden Model is op verzoek van de gemeente beoordeeld door het adviesbureau Rebel Group. Rebel Group concludeert in haar advies dat de financiering van het project kwetsbaar is en dat het niet denkbeeldig is dat op enig moment gedurende de looptijd van het project de garantstelling ingeroepen wordt. Zij baseert haar conclusie onder meer op de volgende bevindingen: o

Omdat er te weinig eigen vermogen in het project is, is er te weinig ruimte om tegenvallers op te vangen en tóch ook aan de financieringsverplichtingen te voldoen.

o

Een afname van de vraag in de kernen, doordat er concurrerend aanbod ontstaat. Dit is technisch en contractueel mogelijk.

o

De kasstromen (Dept Service Coverage Ratio) is een flink aantal jaren <1. Dit betekent dat er in dat jaar onvoldoende kasstroom is om aan alle financieringsverplichtingen te voldoen.

o

Wanneer de garantie wordt aangesproken zal er druk ontstaan op de onderpandswaarde van het netwerk. Daarbij tekent het adviesbureau aan dat de onderpandswaarde van de contracten na financiering beperkt is , aangezien die jaarlijks opgezegd kunnen worden.

o

In de getoetste businesscase zijn nauwelijks herinvesteringen opgenomen, terwijl dit wél verwacht kan worden. In de bestaande kasstromen ziet het bureau weinig ruimte om de herinvesteringen uit de geprognotiseerde kasstromen te financieren.

o

Er is weliswaar groei van het aantal aansluitingen in het buitengebied te verwachten, maar in de beleving is dat deze lager zal zijn dan 5%. Een percentage van ruim 3% ‘uptake’ wordt een meer voor de hand liggend uitgangspunt genoemd.

De door Rebel Group gedane aanbevelingen zijn door GWV verwerkt in de businesscase van 9 mei 2016. Concreet zijn de volgende aanpassingen gedaan: 

Hoge marketingkosten ad € 50.000 naar € 30.000+inflatie.



Er ontbrak een voorziening voor oninbare debiteuren  nu is 1% van jaaromzet opgenomen.



Er zijn geen energiekosten opgenomen van de POP’s  thans € 1 per maand per aansluiting opgenomen.



De personele bezetting met € 100.000 werd stevig bevonden  aangepast naar € 60.000.



De reservering voor onderhoud ad € 100.000 vanaf jaar 10 wordt niet toereikend geacht om apparaten en netwerk te onderhouden en vervangingsinvesteringen te doen  in jaar 6 t/m 10 € 50.000 per jaar voor onderhoud opgenomen. Zie hierna.

Pagina 3 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad 

In de kasstroomprognose wordt de herinvestering van € 600.000 na jaar 15 in verband met afkoopcontracten met Eurofiber en Relined gemist  in jaar 16 is € 600.000 als uitgave opgenomen.



Verouderingsrisico van apparatuur is niet opgenomen, nu wordt alles op 30 jaar afgeschreven  in de afschrijvingsduur heeft een knip plaatsgevonden in glasvezelnetwerk 30 jaar en apparatuur 10 jaar.



De verwerking van de Vennootschapsbelasting wordt niet juist toegepast  is aangepast



In de kasstroomprognose ontbreken uitgaven voor herinvesteringen  in jaar 11 is nu € 225.000 opgenomen en in jaar 13 € 200.000 voor apparatuur. In jaar 16 is € 600.000 opgenomen afkoop Dark-fiber.



Rebel Group verwacht wel enige groei (uptake), maar geen 5%, omdat mensen minder bereid zijn in te stappen als ze voor de aansluitkosten moeten betalen; men acht ruim 3% uptake een meer voor de hand liggend uitgangspunt  uptake gewijzigd van 5% in 3,5% in het 1e jaar.



De DSCR (de mate waarin er extra ruimte is in de kasstroom om aan de financieringsverplichtingen te voldoen) die door GWV berekend wordt is gedurende de looptijd van het project regelmatig niet afdoende om te voldoen aan de eisen die mogelijk van banken verwacht wordt voor dit type projecten. Een bufferruimte van bijvoorbeeld 1.2-1.4 voor het periodiek kunnen voldoen aan de verplichtingen zou niet ondenkbaar zijn  GWV mag van de geldverstrekker de betaling van de eerste aflossing op de leningen voor de ‘witte’ gebieden voldoen in het 6e jaar in plaats van in het 3e jaar. Hierdoor geeft de DSCR een beter beeld.

Algemeen kan worden geconcludeerd dat de aanpassingen in de businesscase hebben geleid tot een positievere cumulatieve kasstroom. Voor de inschatting van het risicoprofiel voor een eventuele aanspraak op de garantsteling is het van belang dat blijvend aan de betaling van rente en aflossing op de geldlening(en) kan worden voldaan. Onderstaande overzichten laten zien dat de cumulatieve kasstromen hiertoe toereikend zijn.

Cumulatieve kasstromen vóór en na aanpassing businesscase 5.000.000 4.000.000 3.000.000 €

2.000.000

Vóór

1.000.000

Na

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Jaar

Pagina 4 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad Financieringsopties De aangevulde businesscase volgens het Groene Gebieden Model biedt voldoende basis om met de potentiële financiers in gesprek te gaan. Afhankelijk van de bereidheid van de verschillende partijen om (mee) te financieren zijn op hoofdlijnen een viertal scenario’s mogelijk als resultaat.

SCENARIO 1 In deze financieringsoptie is sprake van een 100% financiering door de BNG, waarvoor de gemeente 100% garant staat. Argumenten voor: - lening BNG tegen aantrekkelijk rentepercentage; - geen directe geldstroom vanuit gemeente naar GWV; - volledige zekerheid op glasvezelnetwerk is voor de gemeente; - inkomsten uit safe harbour-premie zijn voor de gemeente; - risico gemeente neemt af met aflossingen. Kanttekeningen: - risico gemeente blijft aanwezig: consequentie voor weerstandsvermogen; - zorgvuldige procedure volgen i.h.k.v. Europese regelgeving. SCENARIO 2 Met de nieuwe businesscase volgens het Groene Gebieden Model wordt tegemoet gekomen aan de bezwaren van de Provincie Limburg op de oorspronkelijke businesscase. Met deze businesscase en het daarop gebaseerde externe advies van de Rebel Group wordt opnieuw een beroep gedaan op de Provincie om een deel van de financiering voor haar rekening te nemen. Dit kan leiden tot de optie waarbij de BNG en Provincie ieder 50% van de financiering voor hun rekening nemen. Argumenten voor: - gespreide geldstroom vanuit BNG en Provincie Limburg; - geen directe geldstroom vanuit gemeente naar GWV; - gemeentelijke garantsteling mogelijk beperkt tot lening BNG; - inkomsten uit safe harbour-premie voor gemeente; - risico gemeente neemt af met aflossingen; Kanttekeningen: - risico gemeente blijft aanwezig: consequentie voor weerstandsvermogen; - zorgvuldige procedure volgen i.h.k.v. Europese regelgeving i.s.m. Provincie. SCENARIO 3 In deze optie wordt gebruik gemaakt van het aanbod van de Rabobank om een deel van de financiering voor haar rekening te nemen. De financieringsmix ziet er dan als volgt uit: X% financiering door BNG met volledige garantstelling door de gemeente Y% financiering door de Rabobank

Pagina 5 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad Argumenten voor: - gespreide geldstroom vanuit BNG en Rabobank; - gemeentelijke garantsteling beperkt tot lening BNG; - eenvoudige beoordeling marktconformiteit met verwijzing naar voorwaarden Rabobank; - inkomsten uit safe harbour-premie voor gemeente; - risico gemeente neemt af met aflossingen. Kanttekeningen: - in onderling overleg met Rabobank tot juiste verdeling van zekerheden geraken; - risico gemeente blijft aanwezig; consequenties voor weerstandsvermogen; - zorgvuldige procedure volgen i.h.k.v. Europese regelgeving. SCENARIO 4 In optie 4 wordt ingezet op de aanleg van glasvezel in het buitengebied van de gemeente door een derde partij, te weten CIF. In deze optie is niet langer sprake van een coöperatieve onderneming Glasweb Venray. De gemeente lift mee op de provinciale voornemens. Het CIF is een in 2008 opgericht beleggingsfonds. Aandeelhouders zijn onder meer grote pensioenfondsen als APG. Zij richt zich op investeringen in telecommunicatie-infrastructuren waarbij een lange terugverdientermijn wordt gehanteerd. CIF financiert uitsluitend de aanleg van glasvezel in het buitengebied, dit zijn de gebieden waar geen of slechts één NGA aanwezig is (de witte en grijze gebieden). Het CIF werkt met een vijftal providers, drie voor de particuliere markt en twee voor bedrijven. Aanleg vindt uitsluitend plaats nadat in het vraagbundelingstraject, dat plaatsvindt in samenwerking met een lokaal initiatief, minimaal 50% deelname is bereikt. Uitgangspunt van het CIF is dat 100% wordt aangesloten. Dit kan in de praktijk voor 96% worden gerealiseerd met de standaardoplossing waarbij per aansluiting een vastrecht wordt gevraagd van € 9,95. Daarnaast sluit de klant een abonnement af met de provider. Voor de resterende 4% wordt gezocht naar een maatwerkoplossing. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een eenmalige bijdrage. In de gevallen waarin dit niet mogelijk is worden afspraken met Provincie en gemeente gemaakt voor een financiële bijdrage. Argumenten voor: - gemeente draagt geen financieel risico op de aanleg van het glasvezelnetwerk; - CIF voorziet in aanleg en beheer glasvezel in het buitengebied. Kanttekeningen: - geen sprake van een 100% dekkend glasvezelnetwerk; - omvangrijk burgerinitiatief in Venray wordt teniet gedaan (overdracht klantenbestand GWV is niet 1 op 1 mogelijk); - geen eigen, gemeentelijke zeggenschap of sturing op aan te leggen voorziening; - duurdere optie voor inwoners (vastrecht). Beoogd resultaat Aanleg van een 100% dekkend glasvezelnetwerk, te beginnen in de ‘groene’gebieden met voldoende uptake. Pagina 6 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad Argumenten 1.1.

Aanleg van glasvezel mogelijk maken

De aanwezigheid van voldoende snel internet is noodzakelijk voor verbeteringen op tal van terreinen, zoals leefbaarheid, het vestigingsklimaat, zorg en onderwijs. Een algeheel dekkend glasvezelnetwerk biedt daarvoor de beste oplossing. Dit concludeert ook Dialogic in het, in opdracht van de Provincie Limburg uitgevoerde onderzoek. Ondanks de hoge initiële investering heeft glasvezel met het oog op kwaliteit en betrouwbaarheid de voorkeur. Aanleg van glasvezelverbindingen door commerciële aanbieders blijft beperkt tot de gebieden waar reeds voldoende capaciteit (NGA > 30 Mbits) beschikbaar is. 1.2.

Uitvoering geven aan de raadsmoties

Tijdens de begrotingsbehandeling in het najaar van 2011 heeft de raad middels een motie het college opgedragen om in de gesprekken met (commerciële) aanbieders de voorwaarde op te nemen dat sprake moet zijn van een 100% dekkend glasvezelnetwerk. Dit, om ook voor de buitengebieden en de dorpskernen een glasvezelverbinding te realiseren. In juni 2013 is in een motie vastgehouden aan dit uitgangspunt en door de raad uitgesproken dat zij het initiatief van GWV ondersteunt. 1.3.

Gemeentelijke medewerking past binnen strategisch beleid

De Strategische Visie Venray bevat een drietal leidende perspectieven: zelfsturing, kwalitatieve ontwikkeling en (regionale) samenwerking. Het burgerinitiatief GWV sluit volledig aan bij deze uitgangspunten. Bovendien biedt het glasvezelnetwerk kansen om op diverse afzonderlijke beleidsterreinen de beoogde (strategische) ontwikkelingen mogelijk te maken c.q. te versterken. 1.4.

Behoud zeggenschap Venrayse gemeenschap

Met de door GWV gekozen coöperatieve structuur voor eigendom en beheer van het glasvezelnetwerk blijft de zeggenschap over de nieuwe infrastructuur volledig in handen van de Venrayse gemeenschap. Dit betekent zeggenschap over het aanbod op het glasvezelnetwerk (door providers) als ook dat de revenuen ten goede komen aan de inwoners. 2.1. Financiering vraagt om bijdrage gemeente Van de potentiële financiers wordt nadrukkelijk een inbreng van de gemeente Venray verlangd als belanghebbende partij. Zonder bijdrage, in welke vorm dan ook, vanuit de gemeente is financiering elders niet mogelijk. 2.2. Geen directe financiering Van de gemeente wordt geen directe financiering in de vorm van een lening of krediet gevraagd. De bijdrage vanuit de gemeente bestaat uit de garantstelling voor de leningen die GWV elders aangaat. 2.3. Gemeente ontvangt inkomsten uit garantstelling Om te voldoen aan de voorwaarde van marktconformiteit met het oog op de regelgeving rond de staatssteun wordt over het betreffende deel van de garantstelling een premie in rekening gebracht. Deze zogenaamde safe harbour-premie bedraagt minimaal 3,8% en wordt door de gemeente bij GWV in rekening gebracht over het gegarandeerde bedrag.

Pagina 7 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad 3.1. Fasering vraagt om nadere voorwaarden Nadrukkelijk wordt vastgehouden aan het uitgangspunt van een volledig dekkend glasvezelnetwerk. In het Groene Gebieden Model wordt echter wel een fasering aangebracht in de aanleg. Dit betekent weliswaar dat de garantstelling op voorhand toegezegd wordt voor de volledige realisatie, maar aan de uitputting van de garantstelling in de tijd weggezet nadere voorwaarden worden gesteld. 3.2. Voorwaarden m.b.t. financiële haalbaarheid Aanleg in groene gebieden vindt plaats bij voldoende uptake. Bij voldoende uptake is een blijvende financieel haalbare businesscase mogelijk. GWV moet langdurig in staat zijn te voldoen aan haar financiële verplichtingen alvorens overgegaan kan worden tot verdere uitputting van de lening(en) en daaraan verbonden garantstelling. De wijze waarop deze beoordeling plaatsvindt wordt nader uitgewerkt en contractueel vastgelegd met GWV. 4.1. Risico op garantstelling beperken Voor het aandeel in de garantstelling waar geen vrijstelling in het kader van de Europese staatsteunregeling mogelijk is wordt ten behoeve van de marktconformiteit een safe harbour-premie in rekening gebracht. Deze inkomsten voor de garantsteller, in casu de gemeente, zullen gereserveerd worden om het risico te beperken. 5.1. Algemeen belang Een goede en betrouwbare breedbandinfrastructuur is in toenemende mate van belang voor de kwaliteit van leven (zie ook onder 1.1.). De aanleg en het beheer van een dergelijk netwerk betreft een economische activiteit met een publiek belang. De overheid, i.c. de gemeente, is bevoegd om deze dienst als een DAEB aan te merken, waardoor gebruik kan worden gemaakt van de vrijstellingsmogelijkheden binnen de Europese staatssteunregelingen. 5.2. Marktfalen in de ‘witte’ gebieden Binnen de gemeente Venray bestaat een aantal gebieden waarin sprake is van onvoldoende aanbod van breedbandinfrastructuur door investeerders. Voor deze gebieden geldt dat sprake is van marktfalen en is met toepassing van de vrijstellingsmogelijkheden een (financiële) bijdrage van gemeentewege mogelijk. De exacte omvang van de ‘witte’ gebieden wordt aan de hand van nader onderzoek bepaald. 5.3. Melding Europese Commissie Van de aanwijzing van aanleg en beheer van het glasvezelnetwerk door GWV als DAEB en toepassing van de vrijstellingsmogelijkheid zal melding worden gedaan bij de Europese Commissie. 6.1.

Financieringsopties bezien

Met de gemeentelijke ondersteuning in de vorm van een volledige garantstelling op de af te sluiten lening(en) kunnen de gesprekken met de potentiële financiers verder worden opgepakt. In nauw overleg met de gemeente zal een financieringsmix worden gekozen die voorziet in een evenwichtige en gunstige balans tussen risico, zekerheden en voorwaarden voor alle betrokken partijen.

Pagina 8 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad 6.2.

Nadere uitwerking overdragen aan college

De verdere uitwerking en voorbereiding voor het glasvezelnetwerk vergt onderzoek en besluitvorming op tal van zaken. Zo wordt het definitieve financieringsscenario uitgewerkt. Uiterlijk voor de begrotingsbehandeling wordt dit scenario voorgelegd aan uw raad. Daarnaast zijn de juridische consequenties van de staatssteunregeling onderwerp van nader onderzoek en (externe) advisering. Zoals ook door Rebel Group in haar advies aangegeven kan een aanpassing van de leges worden overwogen. Waar nodig zal door het college een raadsvoorstel worden opgesteld. Verder zal de voorbereiding voor de uitvoering (verder) ter hand worden genomen, waaronder de overdracht van de gronden voor de bovengrondse infrastructurele werken. Integraliteit/Relatie met andere beleidsvelden Het glasvezelnetwerk bevordert en stimuleert ontwikkelingen op het terrein van leefbaarheid, (economisch) vestigingsklimaat, onderwijs, zorg en domotica. Kanttekeningen/risico's 1.1 Het door GWV beoogde glasvezelnetwerk voorziet in een toekomstbestendige, betrouwbare en betaalbare breedbandverbinding voor het gehele grondgebied van Venray. Met name voor het buitengebied en enkele dorpskernen is de noodzaak het grootste. Commerciële aanbieders zijn niet bereid om deze aanleg voor hun rekening te nemen. Mocht het initiatief van GWV geen doorgang vinden, dan zal de (digitale) tweedeling tussen buiten- en binnengebied verder toenemen. Deze tweedeling is op dit moment al waarneembaar op het gebied van onderwijs. 1.2 Behalve een noodzakelijke voorziening, is het initiatief van GWV een omvangrijk burgerinitiatief. Het initiatief wordt gekenmerkt door solidariteit tussen dorpen en wijken in Venray. Verder heeft het initiatief een groot aantal nieuwe vrijwilligers gegenereerd die met het traject actief zijn geworden in de Venrayse samenleving. Mocht van gemeentewege niet (langer) een bijdrage worden verstrekt aan het initiatief, dan vraagt dit nadrukkelijk aandacht voor het inmiddels verworven sociaal kapitaal. Communicatie Het voorstel is in samenwerking met en met bijdragen van GWV tot stand gekomen. Financiële gevolgen Garantstelling De gevraagde garantstelling vereist geen directe bijdrage in de financiering. Ten behoeve van de ‘witte’ gebieden en de 1e fase worden 2 leningen verstrekt ter grootte van € 4,5 miljoen respectievelijk € 4,9 miljoen. Vanwege het feit dat de 1e aflossing op de leningen na 5 respectievelijk 2 jaar plaatsvindt, neemt de garantstelling eerst na een aantal jaren af en zal deze eerst in 2040 geheel beëindigd zijn. Onderstaande grafiek geeft inzicht in het verloop van de garantstelling gedurende de looptijd van de financiering:

Pagina 9 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad

Ontwikkeling garantstelling uitgedrukt in € 10.000.000

8.000.000 6.000.000

4.000.000 2.000.000

2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040

-

Risicoanalyse Voor scenario’s 1, 2 en 3 loopt de gemeente risico als gevolg van geheel of gedeeltelijke garantstelling voor de door derden verstrekte financieringen. Het is nu nog onduidelijk in hoeverre de gemeente in scenario 2 en 3 daadwerkelijk garant staat/zekerheden als achtervang heeft en derhalve risico loopt. Indien Glasweb op enig moment niet aan haar verplichtingen jegens financiers kan voldoen, wordt de gemeente als garantsteller aangesproken. De Rebel Group geeft aan dat de financiering van het project kwetsbaar is, echter geeft verder geen onderbouwing van de kans dat het mis gaat. Voor de risicocalculatie gaan we uit van een inschatting van 30%. Indien de gemeente wordt aangesproken, is het potentiële tekort: de restantfinanciering minus de executiewaarde van het onderpand (m.n. glasvezelkabel en apparatuur). Daarnaast heeft de extra renteopbrengst uit hoofde van garantstelling (safe harbour-premie) een drukkend effect op het risico. In de risicocalculatie gaan we ervanuit dat dit jaarlijks wordt gereserveerd. De executiewaarde is onbekend. Voor de risicocalculatie werken we drie scenario’s uit, waarbij de executiewaarde wordt uitgedrukt in een % van de investering/financiering: - 70%: risico 30% - 60%: risico 40% - 50%: risico 50% We gaan ervanuit dat de investering in 2017 wordt geëffectueerd. Het risico voor wat betreft de garantstelling is daarmee in het eerste jaar niet reëel.

Pagina 10 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad 2017

investering potentieel tekort 30% 40% 50% safe harbour hoofdsom % premie cumulatief

2018

9.400

9.187

8.974

2.820 3.760 4.700

2.820 3.760 4.700

2.756 3.675 4.593

2.692 3.590 4.487

4.900 3,8% 186 186

kans op mis gaan

2.634 3.574 4.514

4.687 3,8% 178 551

721

2.448 3.388 4.328

2.206 3.124 4.043

1.972 2.869 3.766

30%

-

4.474 3,8% 170

372

0%

risico 30% 40% 50%

2020

9.400

4.900 3,8% 186

tekort na safeharbour 30% 40% 50%

2019

734 1.016 1.298

30%

30%

662 937 1.213

591 861 1.130

In de risicomatrix wordt het risico als volgt geplaatst.

Potentieel tekort

€ 700.000 <X

Risico

€ 300.000 <X< € 700.000 € 150.000 <X< € 300.000 € 75.000 <X< € 150.000 X< € 75.000

10%

30%

50% Kans

70%

90%

Gevolgen weerstandvermogen Op basis van bovenstaande uitgangspunten heeft dit project de volgende effecten op ons weerstandsvermogen t/m 2020 (conform voorjaarsnota 2016).

Pagina 11 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad stand ultimo Netto weerstandscapaciteit Risico's voor glasweb Netto vrije ruimte vóór glasweb Netto vrije ruimte ná glasweb bij: - 30% risico - 40% risico - 50% risico Weerstandsvermogen Vóór glasweb Ná glasweb bij: - 30% risico - 40% risico - 50% risico

2017 7.776 7.568 207

2018 10.392 7.781 2.610

2019 12.463 8.025 4.437

2020 13.874 7.862 6.011

207 207 207

1.876 1.594 1.312

3.771 3.494 3.217

5.411 5.139 4.866

1,03

1,34

1,55

1,76

1,03 1,03 1,03

1,22 1,18 1,14

1,43 1,39 1,35

1,64 1,59 1,54

Opmerkingen: -

Het risico kan worden opgevangen door het weerstandsvermogen. We houden slechts rekening met de investeringen in de eerste fase. Bij het besluit voor een volgende fase moet telkens een nieuwe risicocalculatie worden gemaakt. Het potentiële tekort loopt na 2020 jaarlijks terug met de in rekening gebrachte safe harbourpremie en het tekort op de aflossing. Het risico wordt berekend volgens de nog bestaande calculatiemethode: tekort x kans . In het nieuwe risicobeleid is aangegeven dat deze calculatie ter discussie staat. Immers Glasweb slaagt of slaagt niet er is geen tussenweg. Dat betekent dat het risico “nihil” is dan wel het volledige tekort (na safe harbour-premie). Hierover moet nog een besluit worden genomen door de raad.

Safe harbour-premie Voor de garantstelling op de lening van € 4.866.246 voor fase 1 dient de gemeente een marktconforme opslagpremie (safe harbour-premie) aan GWV in rekening te brengen die is gebaseerd op het risicoprofiel van de businesscase en hiermee voldoet aan de staatssteunregels. Deze opslag bedraagt 3,8% van het bedrag waarvoor de gemeente risico loopt. Onderstaande grafiek laat zien wat de jaarlijkse en cumulatieve rente-inkomsten van de safe harbour-premie voor fase 1 zijn. Aan deze rente-inkomsten moet nog een bestemming worden gegeven.

Pagina 12 van 13

Adviesnota aan gemeenteraad

Rente-opbrengst garantstelling uitgedrukt in € 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000

Jaarlijkse rente

1.000.000

Cumulatieve rente

500.000 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033 2035 2037 2039 2041

-

Personele/organisatorische gevolgen N.v.t. Juridische gevolgen/rechtmatigheid Het verlenen van een garantstelling aan GWV vraagt om een grote mate van zorgvuldigheid voor wat betreft de staatssteunregelingen. Gelet op de specifieke problematiek zal voor de juridische gevolgen en de juiste procedure extern juridisch advies worden ingewonnen. Fatale termijnen N.v.t. Vervolgtraject besluitvorming Nadere uitvoeringsbesluiten door het College en waar nodig de raad. Evaluatie N.v.t. Bijlagen 1. VERTROUWELIJK: Businessplan Coöperatie GlaswebVenray U.A. d.d. 11 april 2016; 2. VERTROUWELIJK: Meerjarenprognose Coöperatie GlaswebVenray u.a. d.d. 11 april 2016; 3. VERTROUWELIJK: Review initiatief GlaswebVenray door Rebel Group d.d. 19 april 2016; 4. VERTROUWELIJK: Businessplan Coöperatie GlaswebVenray U.A. d.d. 9 mei 2016; 5. VERTROUWELIJK: Meerjarenprognose Coöperatie GlaswebVenray u.a. d.d. 4 mei 2016 Naslagwerk

Pagina 13 van 13