Ü T ? R>2
3
Advies niet-ambtelijke adviescommissie WOB.
Onderwijsraad Aan de m i n i s t e r van o n d e r w i j s wetenschappen, de heer d r s . W.J. D e e t m a n , Postbus 2 5 0 0 0 , 2700 LZ Z o e t e r m e e r .
Ons kenmerk
OR 3B/480 TV/AK
en
Uw kenmerk 31 j a n u a r i 1 9 8 9 , HW/HBO/BP/AP-829.128
Nassaulaan 6 2514 JS 's-Gravenhage Tel. 070-63 79 55
•s-Gravenhage,
«| Q M A R ï
1989
Onderwerp
t a a k v e r d e l i n g hoger zorgonderwijs.
gezondheids-
In antwoord op uw b o v e n g e n o e m d e brief (met b i j l a g e n ) , houdende een v e r z o e k om advies met Det reJckrng tot uw De ie ids voornemens inzake t a a k v e r d e l i n g en c o n c e n t r a t i e in het hoger g e z o n d h e i d s z o r g o n d e r w i j s ( H G Z O ) , b e r i c h t de A f d e l i n g t e r t i a i r o n d e r w i j s (hoger b e r o e p s o n d e r w i j s ) van de O n d e r w i j s r a a d u als v o l g t . A l v o r e n s in te gaan op een aantal c o n c r e t e b e l e i d s v o o r n e m e n s ter a f r o n d i n g van het t a a k v e r d e l i n g s p r o c e s H G Z O , met name die welke niet de i n s t e m m i n g hebben van de b e t r o k k e n h o g e s c h o l e n , stelt de Afdeling aan de orde de g e v o l g d e p r o c e d u r e en het kader waarbinnen deze o p e r a t i e is g e p l a a t s t . Procedure. Uit uw brief van 29 f e b r u a r i 1988 aan de v o o r z i t t e r van de Tweede Kamer der S t a t e n - G e n e r a a l is de A f d e l i n g g e b l e k e n dat bij brief van 22 februari 1988 de o n d e r h a v i g e b e l e i d s v o o r n e m e n s aan de b e t r o k k e n i n s t e l l i n g e n voor HGZO ter k e n n i s zijn g e b r a c h t . Voorts is over deze t a a k v e r d e l i n g s o p e r a t i e in het kader van de o n t w e r p - b e s l u i t e n M a c h t i g i n g s w e t beperking i n s c h r i j v i n g h.b.o. op 24 maart 1988 reeds mondeling overleg gevoerd met de vaste C o m m i s s i e van O n d e r w i j s en W e t e n s c h a p p e n van de T w e e d e Kamer (TK, 1 9 8 7 - 1 9 8 8 , 20200 h f d s t . V I I I , nr. 9 6 ) , w a a r n a uw o o r s p r o n k e l i j k e b e l e i d s v o o r n e m e n s op enige o n d e r d e l e n zijn b i j g e s t e l d . Tijdens bedoeld o v e r l e g zijn van de zijde van de c o m m i s s i e k a n t t e k e n i n g e n geplaatst bij de w i j z e w a a r o p deze o p e r a t i e is v e r l o p e n . Uitgangspunt bij uw beleidsvoornemens is dat de verantwoordelijkheid voor het proces van t a a k v e r d e l i n g en conc e n t r a t i e vanaf het begin bij de i n s t e l l i n g e n heeft gelegen, terwijl de rol van de o v e r h e i d beperkt zou zijn tot het achteraf b e o o r d e l e n van de v o o r s t e l l e n en het nemen van f o r m e l e besluiten
Vermeld bij beantwc van een 3 ief kenme
r
ding en datum
2 ter z a k e . De A f d e l i n g c o n s t a t e e r t e v e n w e l dat bij de b e o o r d e l i n g van die voorstellen in een aantal gevallen het aanbod van c o m p e n s a t i e is g e k o p p e l d aan de i n s t e m m i n g van de d e s b e t r e f f e n d e instelling met de v o o r g e s t e l d e k r i m p . Nog a f g e z i e n van de vraag of een d e r g e l i j k e k o p p e l i n g w e n s e l i j k i s , heeft d e z e aanpak naar haar o o r d e e l geleid tot een zekere mate van o n e v e n w i c h t i g h e i d - ook in d e n o m i n a t i e f opzicht - in het beleid ten o p z i c h t e van de instellingen onderling, doordat de ene i n s t e l l i n g compensatie heeft o n t v a n g e n , t e r w i j l deze aan de a n d e r e , o v e r i g e n s op basis van d e z e l f d e a r g u m e n t e n , is o n t h o u d e n . De A f d e l i n g wijst in dit verband bijvoorbeeld op de voorgenomen beëindiging van de b e k o s t i g i n g van de o p l e i d i n g l o g o p e d i e aan de H o g e s c h o o l E i n d h o v e n , w a a r b i j ter c o m p e n s a t i e de o p l e i d i n g m e d i s c h e b e e l d v o r m e n d e en r a d i o t h e r a p e u t i s c h e t e c h n i e k e n aan deze i n s t e l l i n g v e r b o n d e n zal gaan w o r d e n (uw brief van 30 maart 1 9 8 8 , H W / H B O / B P / G S - 8 2 0 . 2 9 2 ) , terwijl de L e i d s e H o g e s c h o o l ter zake geen c o m p e n s a t i e heeft ontvangen. Opmerkelijk hierbij is o v e r i g e n s dat eerstgenoemde hogeschool compensatie verkrijgt voor een opleiding die zij uiteindelijk behoudt. B o v e n d i e n is het gevaar zeer wel v o o r s t e l b a a r dat in sommige g e v a l l e n de g e b o d e n c o m p e n s a t i e strijdig kan zijn met de b e l a n g e n van andere h o g e s c h o l e n in de r e g i o . De A f d e l i n g denkt bij voorbeeld aan het toewijzen van een opleiding HBO-V, ter c o m p e n s a t i e van de b e ë i n d i g i n g van de o p l e i d i n g fysiotherapie, aan de H a a g s e H o g e s c h o o l . Zij vraagt zich af w e l k e g e v o l g e n deze toewijzing zal hebben op de studenteninstroom bij de HBO-Vopleiding, verbonden aan de Hogeschool Rotterdam en aan de e e r d e r g e n o e m d e h o g e s c h o o l te L e i d e n . Kader. Ten aanzien van het kader waarin de onderhavige b e l e i d s v o o r n e m e n s w o r d e n g e p l a a t s t , merkt de A f d e l i n g het volgende op. Zowel in de n o t i t i e (blz. 2) als in de d a a r b i j gevoegde stukken worden deze voornemens bezien als o n d e r d e e l van het d e f i n i t i e v e hoger o n d e r w i j s en o n d e r z o e k p l a n (HOOP 1 9 8 8 ) , waarin het in artikel 115 van de WHBO voorgeschreven HBO-plan is opgenomen. De A f d e l i n g wijst hierbij op de o m s c h r i j v i n g van e e r s t g e n o e m d p l a n , hetwelk g e z i e n kan w o r d e n als een b e l e i d s d o c u ment g e b a s e e r d op (onder m e e r ) de r e l e v a n t e a r t i k e l e n in de W H B O . Dit document dient dan ook steeds in r e l a t i e te w o r d e n g e z i e n tot de o p d r a c h t e n in deze wet v e r s t r e k t (blz. 2 0 , HOOP 1 9 8 8 ) . Tegen deze a c h t e r g r o n d dienen naar het o o r d e e l van de A f d e l i n g de concrete b e l e i d s v o o r n e m e n s te w o r d e n b e z i e n , in het b i j z o n d e r waar het gaat om v o o r n e m e n s w a a r d o o r i n s t e l l i n g e n r e c h t s t r e e k s in hun belang w o r d e n g e t r o f f e n . De A f d e l i n g wijst er in dit verband o v e r i g e n s op dat d e r d e n , w a a r o n d e r b e t r o k k e n i n s t e l l i n g e n , op een v a s t g e s t e l d en bekend gemaakt plan r e c h t e n s r e l e v a n t e v e r w a c h t i n gen mogen b a s e r e n . De A f d e l i n g stelt a l l e r e e r s t vast dat op grond van het b e p a a l d e in a r t i k e l 1 1 6 , t w e e d e lid, van de WHBO het H B O - p l a n als o n d e r d e e l van het HOOP - op u i t e r l i j k 31 januari 1 9 8 8 , althans in januari is v a s t g e s t e l d . In de v i g e r e n d e w e t g e v i n g voor het hoger b e r o e p s o n d e r w i j s is v o o r t s een d u i d e l i j k e k o p p e l i n g gelegd
3 t u s s e n het g e n o e m d e p l a n d o c u m e n t en de b e k o s t i g i n g van h . b . o . v o o r z i e n i n g e n a l s m e d e de b e ë i n d i g i n g d a a r v a n . De A f d e l i n g stelt v e r v o l g e n s vast dat in het d e f i n i t i e v e HOOP met b e t r e k k i n g tot het hoger g e z o n d h e i d s z o r g o n d e r w i j s slechts in a l g e m e n e zin m e l d i n g wordt gemaakt van o n d e r z o e k e n die gaande zijn in het kader van taakverdelingen concentratie-operaties (blz. 220), zonder d a a r b i j c o n c r e t e b e l e i d s v o o r n e m e n s te f o r m u l e r e n . Wel wordt in het g e n o e m d e d o c u m e n t de o m s t a n d i g h e i d vermeld dat op basis van de v o o r s t e l l e n van de H B O - R a a d en het o o r d e e l d a a r o v e r van de ministeriële adviescommissie, de concept-beleidsvoornemens ter zake zijn v a s t g e s t e l d en bij e e r d e r g e n o e m d e brief van 22 februari 1988 aan de i n s t e l l i n g e n zijn kenbaar g e m a a k t . Deze brief heeft dezelfde status verkregen als het p l a n d o c u m e n t zelf, hetgeen inhoudt dat ook de p r o c e d u r e die geldt voor het HOOP d o o r l o p e n zal m o e t e n w o r d e n (blz. 1 7 6 ) . Met deze v o o r s t e l l i n g van zaken heeft de A f d e l i n g grote m o e i t e . Zij is van o o r d e e l dat l a a t s t g e n o e m d e brief noch als o n d e r d e e l noch als annex van het reeds v a s t g e s t e l d e HOOP 1988 kan w o r d e n g e z i e n , nu d e z e v o o r n e m e n s en de d a a r o p a a n g e b r a c h t e wijzigingen dateren van een tijdstip gelegen na het in de w e t g e n o e m d e t i j d s t i p van v a s t s t e l l i n g . De in de W H B O n e e r g e l e g d e p l a n b e p a l i n g e n staan naar haar o p v a t t i n g d a a r a a n in de weg. Concrete
beleidsvoornemens.
Wat betreft de in de notitie opgenomen concrete b e l e i d s v o o r n e m e n s gaat de A f d e l i n g a l l e r e e r s t in op de situatie in de regio Utrecht en in het b i j z o n d e r op de voorgenomen b e ë i n d i g i n g van de b e k o s t i g i n g van de f y s i o t h e r a p i e - o p l e i d i n g van de H o g e s c h o o l "Thim van der L a a n " , w e l k e b e ë i n d i g i n g naar zij heeft b e g r e p e n r e e d s met ingang van het s t u d i e j a a r 1 9 8 9 - 1 9 9 0 zal plaatsvinden. Zij heeft daarbij vastgesteld dat het overleg tussen beide b e t r o k k e n U t r e c h t s e h o g e s c h o l e n is a f g e s l o t e n zonder dat o v e r e e n s t e m m i n g is b e r e i k t over o n d e r l i n g e i n t e g r a t i e van de o p l e i d i n g f y s i o t h e r a p i e aan een der beide h o g e s c h o l e n . De Afdeling heeft o v e r i g e n s uit de n o t i t i e de indruk g e k r e g e n dat b e d o e l d e i n t e g r a t i e u i t s l u i t e n d b e t r e k k i n g heeft op het c o n c e n t r e r e n van deze o p l e i d i n g aan de H o g e s c h o o l M i d d e n - N e d e r l a n d . Nog los van de vraag of het b e ë i n d i g e n van de b e k o s t i g i n g op een zo korte t e r m i j n niet op g e s p a n n e n voet staat met de a l g e m e n e b e g i n s e l e n van b e h o o r l i j k b e s t u u r , merkt de A f d e l i n g op dat de a a n s p r a a k op b e k o s t i g i n g voor een s t u d i e r i c h t i n g verbonden aan een b i j z o n d e r e instelling voor hoger b e r o e p s o n d e r w i j s ex artikel 1 5 8 , eerste lid, onder c, van de WHBO v e r l o r e n g a a t , indien d a a r a a n , mede gelet op de b e l e i d s v o o r n e m e n s bedoeld in artikel 1 1 5 , derde lid, van de WHBO - het H B O - p l a n - , niet langer b e h o e f t e b e s t a a t . N u , zoals in het v o o r g a a n d e b e t o o g d , de onderhavige b e l e i d s v o o r n e m e n s geen onderdeel k u n n e n u i t m a k e n van de in het g e n o e m d e a r t i k e l l i d b e d o e l d e p l a n d o c u m e n t , m e e n t de Afdeling dat b e ë i n d i g i n g van de b e k o s t i g i n g van de in het geding zijnde h o g e s c h o o l r e c h t s g r o n d m i s t . Ook in het aantal bij de instelling ingeschreven studenten (± 860 in het c u r s u s j a a r 1 9 8 8 / 1 9 8 9 ) is geen argument gelegen over te gaan tot beëindiging van de b e k o s t i g i n g ex a r t i k e l 1 5 8 , eerste lid, onder b, of zelfs artikel
4 1 6 6 , e e r s t e lid, o n d e r a. De A f d e l i n g is van oordeel dat v o o r s h a n d s de M a c h t i g i n g s w e t b e p e r k i n g i n s c h r i j v i n g h . b . o . , die ook voor het komend s t u d i e j a a r zal w o r d e n t o e g e p a s t , een v o l d o e n d e v o o r z i e n i n g biedt tot b e ï n v l o e d i n g van de o p l e i d i n g s c a p a c i t e i t . Naast het j u r i d i s c h e aspect stelt de Afdeling ook aan de orde de in de n o t i t i e g e n o e m d e o v e r w e g i n g e n die hebben g e l e i d tot het v o o r n e m e n de o p l e i d i n g f y s i o t h e r a p i e van de H o g e s c h o o l "Thim van der L a a n " niet meer te b e k o s t i g e n . Zij stelt vast dat met name overwegingen van m a c r o - d o e l m a t i g h e i d tot dit v o o r n e m e n hebben g e l e i d . In zijn advies van 15 s e p t e m b e r 1988 inzake de B e s c h i k k i n g b e k o s t i g i n g H B O - v o o r z i e n i n g e n 1 9 8 9 - 1 9 9 2 (OR 3B/499 T) is de Raad nader op dit b e g r i p i n g e g a a n . D a a r b i j werd o p g e m e r k t dat nog grote o n d u i d e l i j k h e i d d a a r o m t r e n t b e s t o n d en er v o o r a l s n o g geen sprake is van een a l g e m e e n t o e p a s b a r e o p e r a t i o n a l i s e r i n g van dit b e g r i p . De Raad w a s van o o r d e e l dat moest w o r d e n voorkomen dat a f h a n k e l i j k van de o m s t a n d i g h e d e n en de t i j d g e e s t daaraan inhoud w o r d t g e g e v e n . D a a r n a a s t woog het o n t b r e k e n van een w e t t e l i j k e v e r a n k e r i n g daarvan voor hem zeer z w a a r . Ook in de o n d e r h a v i g e b e l e i d s n o t i t i e is niet a a n g e g e v e n wat onder m a c r o - d o e l m a t i g h e i d moet w o r d e n v e r s t a a n . Wel w o r d t er een k o p p e l i n g g e l e g d t u s s e n m a c r o - d o e l m a t i g h e i d en de v e r s n i p p e r i n g over veel te k l e i n e s t u d i e r i c h t i n g e n , hetwelk kan l e i d e n tot een o n d o e l m a t i g e v e r d e l i n g van o n d e r w i j s v o o r z i e n i n g e n met een gevaar voor de o p l e i d i n g s k w a l i t e i t (blz. 1 ) . Het is de A f d e l i n g niet a u i d e l i j k wat w o r d t b e d o e l d met "veel te kleine s t u d i e r i c h t i n g e n " . Zij w i j s t in dit v e r b a n d op de h u i d i g e omvang van de b e t r o k k e n h o g e s c h o o l . Ook gaat de n o t i t i e niet in op de r e l a t i e met de o n d e r w i j s k w a l i t e i t . In h o e v e r r e is de omvang b e p a l e n d voor de kwaliteit? De A f d e l i n g heeft uit het verslag van het eerdergenoemd m o n d e l i n g o v e r l e g over de b e l e i d s v o o r n e m e n s o p g e m a a k t d a t , wat betreft de o p l e i d i n g fysiotherapie, naar uw o o r d e e l van een k w a l i t a t i e v e t o e t s i n g moet w o r d e n a f g e z i e n , daar een d e r g e l i j k e t o e t s i n g "moet leiden tot de sluiting van of de ene öf de andere o p l e i d i n g " . T h a n s m o e t de A f d e l i n g c o n s t a t e r e n dat ook zonder een dergelijke toetsing wordt overgegaan tot beëindiging van de b e k o s t i g i n g . De A f d e l i n g geeft u in o v e r w e g i n g , m e d e met het oog op de v e r s t r e k k e n d e g e v o l g e n van uw b e l e i d s v o o r n e m e n s , aan b o v e n g e n o e m d e a s p e c t e n b i j z o n d e r e a a n d a c h t te schenken. Wat betreft uw verzoek - ondanks de door de betrokken i n s t e l l i n g e n in het kader van de b e l e i d s v o o r n e m e n s a a n g e s p a n n e n b e r o e p s p r o c e d u r e s - in te gaan op de v o o r g e s t e l d e beëindiging van de b e k o s t i g i n g van de l o g o p e d i e - o p l e i d i n g e n van de H o g e s c h o o l van A m s t e r d a m en van de Leidse H o g e s c h o o l , beperkt de Afdeling zich e r t o e op te m e r k e n dat v o r e n s t a a n d e o v e r w e g i n g e n , met name die w e l k e b e t r e k k i n g hebben op het ontberen van een r e c h t s g r o n d t e r z a k e , d a a r o p e v e n e e n s van t o e p a s s i n g zijn. H e t z e l f d e geldt o v e r i g e n s voor de o p l e i d i n g docent g e z o n d h e i d s z o r g aan de Haagse Hogeschool.
5 Concluderend geeft de Afdeling u in o v e r w e g i n g uitvoering van deze b e l e i d s v o o r n e m e n s t e n m i n s t e één jaar uit te stellen en deze op te n e m e n in het o n t w e r p - h o g e r o n d e r w i j s en o n d e r z o e k p l a n 1990 dat in s e p t e m b e r van dit jaar zal v e r s c h i j n e n . Op deze w i j z e w o r d e n naar haar o p v a t t i n g de v o o r n e m e n s in het juiste j u r i d i s c h e kader g e p l a a t s t en kan w o r d e n recht gedaan aan de d a a r v o o r g e l d e n d e p r o c e d u r e . De A f d e l i n g v e r t r o u w t erop dat d a a r b i j met het v o r e n staande r e k e n i n g w o r d t g e h o u d e n .
Namens de
(pr
Afdeling/voornoemd,
A . M . P . K n o e r s, plv. v o o r z i t t e r ) ,
dinerend
secretaris).
