1
Inhoudsopgave 2
Voorwoord
4
ADJIEDJ BAKAS “Bier goed tegen de dorst”
6
Verpakkingen en Milieu
8
Cijfers Nederland 2007
28 12
GUIDO AERTS “Een perfect gemaakt bier: sensatie
Grondstoffen en Voedselveiligheid
vanaf de aanblik tot en met het door-
14
REINILDIS VAN DITZHUYZEN
slikken”
“Bier vind ik deftiger dan champagne” 30
Participaties
34
Cijfers Wereld 2006
35
Links en afkortingen
37
Centraal Brouwerij Kantoor
“Bier blijft”
38
Colofon
PR/PA
39
Kerngegevens
16
Juridische en Sociale Zaken
18
Cijfers Europa 2006
21
Bier en Samenleving
24
PETER KLOSSE
26
2
Voorwoord Waar u ook ter wereld komt, overal kunt u een glas Nederlands bier drinken. Nederlands bier valt op elk continent in de smaak. Dat is terug te zien in het feit dat Nederland jaren achtereen een plaats inneemt in de top 3 van bierexporterende landen. In 2007 hebben de Nederlandse brouwers ruim 17 miljoen hectoliter geëxporteerd. De binnenlandse afzet van de Nederlandse CBK brouwerijen is in 2007 met 1,1% gedaald. De consumptie per hoofd van de Nederlandse bevolking is in 2007 met 3,1% gedaald naar 77,2 liter (tegenover 79,4 liter in 2006). Dit is te verklaren door een lagere afzet van bier door de niet-CBK brouwers op de Nederlandse markt in combinatie met een toename van de Nederlandse bevolking. Net als in voorgaande jaren is pils in 2007 de favoriete biersoort van de Nederlandse consument. In 2007 bedroeg de binnenlandse afzet van pils ruim 9,5 miljoen hectoliter. Uit het Nationaal Bieronderzoek 2007 blijkt dat pils het favoriete bier is van 68% van de Nederlandse consument, gevolgd door witbier (34%) en overig speciaal bier (30%). Maar waarom vinden we bier zo lekker? Wat is zo bijzonder aan de smaak van bier en wat is smaak eigenlijk? Smaak is in ieder geval één van de meest fundamentele zintuigen van de mens. Smaak is deftig gezegd: “De perceptie van de interactie van de fundamentele smaken van zoet, zuur en bitter.” Over het proeven wordt gesteld: “De primaire smaken kunnen met de tong worden waargenomen. Om iets helemaal te proeven moeten ook de secundaire smaken geproefd worden en dat gebeurt voor een belangrijk deel met de neus.” Vier ‘smaakmakers’ zullen – ieder vanuit een andere invalshoek – belichten hoe bier smaakt, hoe de smaak is opgebouwd en hoe het wereldwijd wordt gedronken en geschonken. Adjiedj Bakas beschrijft de trends die hij ziet op het gebied van de ontwikkeling van smaak en doelgroep van bier. Zo ziet hij de moslimpopulatie als potentiële doelgroep in de toekomst. Uit het Nationaal Bieronderzoek 2007 valt een andere trend op te maken: vrouwen kopen steeds vaker bier (41% in 2007 t.o.v. 26% in 2006).
3
Reinildis van Ditzhuyzen bespreekt de Goede Smaak rondom het drinken van bier, de populariteit van bier en waarom proosten zo sterk is geassocieerd met bier. De Nederlandse consument noemt als typische bier proostmomenten de meer informele momenten zoals voetbal kijken, het begin van het weekend of beloning na een dag hard werken, zo valt te lezen in het Nationaal Bieronderzoek. Peter Klosse benoemt naast de potentie van bier als het gaat om gastronomische inzetbaarheid ook de rol die de zintuigen van de consument spelen bij zijn smaakbeleving. Volgens de Nederlandse consument zijn de meest belangrijke elementen bij het genieten van bier de smaak en de temperatuur. Daarna volgen uiterlijk, geur, met wie je drinkt en waar je het bier uit drinkt. Guido Aerts legt uit waarom bier zo lekker smaakt en hoe het drinken van bier een ware sensatie kan zijn. Daarnaast drukt hij de lezer op het hart bier altijd koel te bewaren. Gelukkig blijkt uit het Nationaal Bieronderzoek 2007 dat 71% van de Nederlandse consumenten bier in de koelkast bewaart. Daarbij valt overigens op dat mannen vaker dan vrouwen hun bier koud leggen. Daarnaast vindt u in dit jaarverslag een inhoudelijke toelichting op de vijf beleidsterreinen van het CBK: Verpakkingen en Milieu, Grondstoffen en Voedselveiligheid, Juridische en Sociale Zaken, Bier en Samenleving en PR/PA. Wij kunnen ons voorstellen dat u na het lezen van het bovenstaande zelf de smaak van bier nader wilt analyseren. Tijd om het glas te heffen: op uw gezondheid!
Hans Wiegel
Jack Verhoek
Adjiedj Bakas Adjiedj Bakas is al ruim twintig jaar één van de belangrijkste trendwatchers van Nederland. Hij is een veelgevraagd spreker op congressen door Europa. Bakas heeft samen met industrywatcher Rob Creemers het boek ‘Leven zonder olie’ geschreven dat gaat over de ontwikkelingen in de nieuwe energieeconomie in de komende decennia. Het CBK vroeg hem welke trends waar te nemen zijn binnen onder meer de smaak van bier.
Bier goed tegen de dorst
“Alle lagen van de bevolking drinken graag een glas bier, want de bittere smaak helpt goed tegen de dorst. De Nederlandse consument is over het algemeen merktrouw. Opvallend
Bakas ziet een toenemende trend dat de sjiekere restaurants gerechten bereiden met bier, maar ook dat bier wordt geschonken bij
is wel dat een aantal consumenten geneigd is om voor de smaak
een gerecht.
andere, buitenlandse merken ernaast te proberen.”
Bakas: “Tegenwoordig wordt alles gemixt, zowel zakelijk als privé.
Dit zijn enkele waarnemingen van Adjiedj Bakas, al twintig jaar één
Een mooi voorbeeld is het klassieke Perzische tapijt: dat verschijnt
van de bekendste trendwatchers van Nederland.
steeds vaker in een moderne woonkamer.”
Over restaurants gesproken,
Bakas – bekend van de bestsellers ‘Megatrends Nederland’, ‘Megatrends Europe’ en ‘De Toekomst van God’ – onderzoekt trends op
En een vooruitblik naar 2020? “Ik schat in dat de
demografisch, economisch, sociaal, politiek en technologisch gebied
biermarkt over het algemeen hetzelfde beeld vertoont. In de grote
met verschillende onderzoekspartners zoals universiteiten. Gezien
steden zal meer bier gedronken worden dan in de sterk vergrijsde
de vele trends in smaak is het CBK erg benieuwd naar de trends die
gebieden. De moslimpopulatie zal zijn toegenomen. Zij houden van
Bakas waarneemt in de smaak van bier.
een zoetere smaak, dus het rosé bier zou best in de smaak kunnen vallen. Ouderen drinken veel minder, een grote bierpul is voor hen
“De smaak van bier nodigt uit tot vernieuwingen, zoals chips met biersmaak en kwispelbier speciaal voor de
minder aantrekkelijk. Overigens drinkt de hoofdmoot van de grijze
viervoeter.”
waren, alleen dus iets minder.”
consumenten exact dezelfde merken die ze dronken toen ze jonger
Parallel hieraan loopt de gezondheidsmanie waar de Nederlandse tentieel voor de light bieren: “Met name vrouwen willen gezond eten
Het favoriete bier van Adjiedj Bakas is een witbier, “met een schijfje citroen. Heerlijk, op een terrasje. Het smaakt
en drinken. De light bieren kunnen hier mooi op inspelen.”
lekker fris, net ietsje minder bitter.”
Wat betreft de ontwikkeling van de globale biermarkt ziet Bakas naast een licht dalende consumptie ook
Voor meer informatie: www.bakas.nl en www.levenzonderolie.nl
consument volop aan meedoet. Dit biedt volgens Bakas veel groeipo-
veel kansen: “Een land als China is enorm in opkomst en laat nu al een explosieve groei in bierconsumptie zien. Daar liggen veel kansen. En vergeet de moslimpopulatie niet, zij drinken in toenemende mate bier. In Turkije wordt bijvoorbeeld ook bier gebrouwen.” Bakas wijst erop dat de bevolking snel vergrijst. “Levensmiddelenbedrijven moeten hierop inspelen door kleinere porties aan te bieden. Zo zal de horeca kleinere bierglazen moeten gebruiken, ouderen drinken nu eenmaal minder. In Duitsland bestaan horecagelegenheden en restaurants die speciaal voor ouderen kleinere porties serveren.“
6
Verpakkingen en Milieu Als je werkt aan een natuurproduct, ben je gewend aan een verantwoord omgaan met de omgeving. Daar komen de grondstoffen
Bier en milieu: een tweeeenheid
Ook van een sector waar ambachtelijkheid en receptuur nog steeds een grote rol spelen, mag
immers vandaan. Brouwers
worden verwacht dat continu gewerkt wordt aan vermindering van milieudruk. De brouwerijsector kent op dit punt grote ambities, die overigens niet van de laatste tijd zijn.
werken dan ook intensief
Een paar feiten: • Nederlandse brouwerijen horen tot de meest energiezuinige in de wereld.
aan een duurzaam milieu-
• Meer dan 80% van de verpakkingen (flessen, kratten, fusten, pallets) is herbruikbaar en gaat
beleid, deels gezamenlijk,
• De recyclingpercentages van de belangrijkste verpakkingsmaterialen voor bier liggen op een
jarenlang mee. Dat spaart grondstoffen en energie. internationaal hoog niveau.
deels individueel.
Nieuwe uitdagingen voor 2020
Inspanningen uit het verleden bieden echter geen garantie voor de toekomst. De overheid vroeg in 2007 het bedrijfsleven nieuwe doelstellingen te formuleren voor milieubeleid, met een nieuwe horizon: 2020. Overheid en bedrijfsleven sloten daarom het zogenaamde duurzaamheidsakkoord. De tot dusver afgesloten convenanten hadden meestal een looptijd tot 2012. En hoewel de lat erg hoog ligt – zeker voor bedrijven die al wereldtop zijn – gaan ook de brouwers de nieuwe uitdagingen aan. Zo is besloten een grootschalig onderzoek te doen naar energiebesparing in de hele keten: van graan tot tapkraan. Medio 2008 hebben alle brouwerijen een overzicht op maat met de meest realistische opties om nog verder energie te besparen.
7
Verpakkingenbelasting
2007 bleek ook het jaar van de invoering van verpakkingenbelasting. En hoewel de ratio achter
< Bier en milieu: een twee-eenheid
deze belasting goed te volgen is, is het toch zeer de vraag of een belasting van tienden van centen per verpakking invloed zal hebben op de wijze van verpakken of van consumeren. Het is
< Nieuwe uitdagingen voor 2020
zelfs de vraag of de administratieve rompslomp voor bedrijven opweegt tegen de opbrengsten
> Verpakkingenbelasting
voor de fiscus.
> Verpakkingenakkoord
Verpakkingenakkoord
Positief is het feit dat er een akkoord is gesloten tussen VROM, VNG en bedrijfsleven over de
> Minder verpakkingen, meer keuze
uitvoering van het verpakkingenbeleid voor de komende jaren. Waar de meeste verpakkingsmaterialen in Nederland hoge recyclingpercentages kennen in vergelijking met ander EU-landen was kunststof tot dusver een buitenbeentje. Dat gaat nu veranderen. Afgesproken is de komende jaren toe te werken naar een recyclingpercentage van 42%. Een koppositie binnen Europa.
Minder verpakkingen, meer keuze
Zoals gezegd, verreweg de meest bierverpakkingen zijn hervulbaar. Dat leidt tot structureel minder verpakkingen in vergelijking met andere producten. Tegelijkertijd valt er voor de consument steeds meer te kiezen in het bierschap: een flesje (hervulbaar en eenmalig), een blikje (groot, heel groot en klein), een glas uit de thuistap of uiteraard een goed glas bier in de horeca. Een pilsje of een speciaalbiertje (zie elders in dit jaarverslag) – altijd op maat verpakt – geeft een waarborg voor de kwaliteit van het product, met oog voor het milieu geproduceerd. Door de Nederlandse brouwers. Aan u de keuze.
DE PARADEPAARDJES VAN DE BRAND BIERBROUWERIJ De Brand Bierbrouwerij (1340) is de oudste brouwerij in Nederland. De bijzondere bieren van Brand hebben een vaste plek in de Nederlandse biercultuur verworven. Brand Oud Bruin: Donkerkleurig zoet bier met milde smaak, smaakmaker van het vlammetje, de schuss of half-om. Brand Dubbelbock: Roodbruin krachtig herfstbier met robuuste smaak. Brand Sylvester: Robijnkleurig, krachtig winterbier met aroma’s van fruit en zoete kruiden. Brand Lente Bock: Goudbruin, volmoutig voorjaarsbier met frisse, fruitige smaak. De voorjaarsklassieker uit Limburg. Brand Up: Goudblond pilsener met frisse krachtige smaak, gebrouwen volgens oorspronkelijk pilsrecept. Brand Imperator: Amberkleurig vol moutig speciaalbier met rijke smaak. Één van de oudste speciaalbieren van Nederland.
8
BIERPRODUCTIE IN HL
Nederland 2007 In 2007 hebben de Nederlandse brouwerijen meer dan
2007
2006
27.258.827
26.478.888 5.708.316
Productie per kwartaal 1e kwartaal
5.826.510
2e kwartaal
7.525.279
7.322.229
3e kwartaal
7.321.907
6.969.701
4e kwartaal
6.585.131
6.478.642
27 miljoen hectoliter bier gebrouwen. De binnenBIERAFZET IN HL
2007
landse afzet bedroeg ruim
Totaal
12.643.934
12.974.254 *
2006
10 miljoen hectoliter. Het
Afzet geïmporteerd bier
2.400.949
2.508.932 *
aandeel van pilsener bieren
Afzet binnenlands bier
10.242.985
10.465.322
710.480
619.458
februari
699.676
780.967
maart
781.683
801.207
april
948.023
841.904
mei
989.350
1.030.305
juni
930.641
1.059.674 965.242
Afzet per maand
bedroeg 95%. De consumptie in Nederland is ten opzichte van voorgaande jaren licht gedaald.
januari
juli
887.142
augustus
995.070
949.035
september
781.722
882.332
oktober
816.437
795.809
november
790.349
798.449
december
912.412
940.940
Afzet naar biersoort Alcoholarm en -vrij bier
113.846
121.457
Zwaar
9.849.381
10.096.424
Extra zwaar
178.099
154.812
Overige
101.659
92.629
Fust en kelderbier
2.915.764
2.955.374
Klein verpakt
7.327.221
7.509.948
Afzet naar verpakking
*
gecor rigeerde cijfers
9
2006
77,2
79,4*
0,7
0,7
21,6
21,5
1,3
1,3
cijfers
2007
CAPITA CONSUMPTIE IN LITERS Bier Waarvan alcoholarm en -vrij Wijn (excl. inlandse vruchtenwijnen) Gedistilleerd (liters pure alcohol)
BESCHIKBAAR GEKOMEN HOEVEELHEID BIER PER HOOFD VAN DE BEVOLKING IN NEDERLAND De (tijdelijk) hogere consumptie per hoofd van de bevolking in de negentiger jaren is vooral het gevolg geweest van de populariteit van laag- en non-alcoholische bieren. liter
100 90 80
beschikbaar gekomen
70
bier per hoofd van de
60
bevolking
50 40 30 20
*
10
gecor rigeerde cijfers
waar van alcoholar m
0 2007
2005
2003
2001
1999
1997
1995
1993
1991
1989
1987
en -vrij bier
BRONNEN: Centraal Brouwerij Kantoor Commissie Gedistilleerd Productschap Wijn
10
Nederland 2007
ACCIJNSOPBRENGST IN EURO’S
BESTEMMING BIEREXPORT IN HL
2007
2006
Europese Unie
4.719.849
4.141.571
Verenigd Koninkrijk
957.488
924.042
Spanje
900.157
756.620
Frankrijk
591.552
551.657
Italië
502.635
470.264
Ierland
510.206
343.286
Duitsland
144.535
212.385
België/Luxemburg
573.418
434.942
Griekenland
125.008
110.376
Portugal
74.392
95.374
Oostenrijk
12.432
39.844
Denemarken
38.336
53.707
Malta
39.138
32.009
Zweden
29.465
27.531
Polen
42.490
27.657
Finland
13.874
11.463
Slovenië
23.887
12.800
Cyprus
12.843
9.513
Litouwen
10.316
6.087 6.235
Estland
9.630
Tsjechië
16.805
4.076
Letland
11.285
4.356 6.490
Hongarije
37.820
Slowakije
15.063
857
Bulgarije
17.701
13.258
Roemenië
9.373
3.684
Overig Europa
380.787
335.670
2007 Totaal
313.000.000
Tarieven Bier (5% alc.vol.)
Totaal
25,11
Afrika
1.092.347
399.968
Noord-Amerika
8.720.067
9.133.410
Midden- en Zuid-Amerika
483.969
518.322
2006
Azië
1.362.230
1.208.819
319.000.000
Oceanië
156.556
131.834
25,11
Overig
100.037
127.030
Tarieven Bier (5% alc.vol.)
11
2006 16.013.566
BIEREXPORT IN HL Bierexport per kwartaal
3.634.671
3.506.684
1e kwartaal
4.657.261
4.390.346
2e kwartaal
4.657.972
4.173.092
3e kwartaal
4.065.938
3.943.444
4e kwartaal
PRODUCTIE, EXPORT, BINNENLANDSE AFZET EN GEÏMPORTEERDE AFZET De stijging van de Nederlandse bierproductie in de afgelopen jaren is vrijwel geheel te danken aan de export. De binnenlandse afzet vertoont een lichte daling. miljoenen hectoliters
28 productie
26 24 22 20 18
cijfers
2007 17.015.842
expor t
16 14 12 10
binnenlandse af zet
8 6 4 2
geïmpor teerde af zet
0 2007
2005
2003
2001
1999
1997
1995
1993
1991
1989
1987
BRONNEN: Centraal Brouwerij Kantoor Commissie Gedistilleerd Productschap Wijn
12
Grondstoffen en Voedselveiligheid Voedselveiligheid en kwaliteit zijn essentieel voor de Nederlandse mouterijen en
HACCP
Europese regelgeving verplicht levensmiddelenproducenten om producten op de markt te zetten
brouwerijen. Daarom stellen
die voldoen aan voedselveiligheidsnormen. Onderdeel van deze verplichting is het opstellen van een hygiënecode waarin de mogelijke gevaren per processtap en daaraan gekoppeld de
zij hoge eisen aan zowel de
te nemen maatregelen zijn genoemd. In 2007 is de HACCP werkgroep van het Centraal Brouwerij Kantoor een aantal keren bij elkaar geweest om de huidige versie van de HACCP Code
grondstoffen als het mout-
voor mouterijen en brouwerijen te updaten. Deze werkgroep neemt daarbij als uitgangspunt de hygiënecode voor de Nederlandse mouterijen en brouwerijen uit 2003. Naar verwachting zal het
en brouwproces. Binnen de
aangepaste document begin 2008 klaar zijn en op de website van het Centraal Brouwerij Kantoor worden gepubliceerd.
keten worden regelmatig onderzoeken uitgevoerd om de kwaliteit van de brouw-
Collectief onderzoek
De mouters en brouwers willen de kwaliteit van de brouwgerst zo optimaal mogelijk houden. Om
gerst hoog te houden.
te beoordelen welke brouwgerstrassen het beste toepasbaar zijn in het mout- en brouwproces voeren de mouters en brouwers gezamenlijk het jaarlijkse brouwgerstrassenonderzoek uit (binnen het verband van de Stichting NIBEM). Over de brouwgerst van het jaar 2007 hebben de mouters en brouwers een oordeel gegeven dat in de vorm van een persbericht bekend is gemaakt. Het persbericht is te lezen op de website van Stichting NIBEM: www.nibem.nl.
Bierverordening en Kruidenregeling
De kwaliteitscriteria en de toegestane ingrediënten voor het bereiden van bier zijn vastgelegd in de Bierverordening 2003 van het Productschap Dranken. Op die manier wordt gewaarborgd dat bier wordt geproduceerd conform de geldende voedselveiligheidsnormen. Mocht een brouwer een kruid willen toevoegen aan het brouwproces dan dient hij hiervoor een
13
ontheffing van de Bierverordening aan te vragen bij de Commissie Bier. De Commissie Bier kan op basis van de Kruidenregeling ontheffing verlenen. Voorwaarde is dat een extern bureau onderzoek doet naar de mogelijke gevolgen voor de voedselveiligheid die kunnen ontstaan door het
< HACCP
gebruik van het bewuste kruid. Op de website van de Commissie Bier staan de kruiden genoemd waarvoor ontheffing is verleend. Voor het gebruik van de daar genoemde kruiden hoeft niet
< Collectief onderzoek
opnieuw een ontheffing te worden aangevraagd.
< Bierverordening en Kruidenregeling
Biobrandstoffen
> Biobrandstoffen
In 2007 publiceerde de Europese Commissie de ‘Renewable Energy Roadmap’ waarin als doelstelling staat opgenomen dat in 2020 10% van de transportbrandstoffen uit biobrandstoffen moet bestaan. Er bestaan twee soorten biobrandstoffen: de eerste generatie die rechtstreeks afkomstig is van teelt en de tweede generatie die afkomstig is van onder meer bijproducten van de levensmiddelenindustrie. De mouters en brouwers maken zich ernstig zorgen over de invloed van de eerste generatie biobrandstoffen op het milieu en de toekomstige beschikbaarheid van brouwgerst. Teelt van biobrandstoffen zal naar verwachting gaan wedijveren met teelt van grondstoffen voor de levensmiddelenindustrie. De mouters en de brouwers richten zich om die redenen liever op de tweede generatie biobrandstoffen. Het Centraal Brouwerij Kantoor en de Sociëteit der Nederlandse Mouters hebben samen met andere levensmiddelenbedrijven een brief gezonden naar het Nederlandse kabinet waarin zij hun standpunten toelichten.
DE SEIZOENSBIEREN VAN DE BUDELSE BROUWERIJ. Binnen het assortiment van de Budelse bierbrouwerij bieden de traditionele seizoensbieren voor elk jaargetijde een passend bier om van te genieten. Verfrissend in de lente en de zomer, hartverwarmend tijdens de herfst en de winter. De 3 seizoensbieren zijn: Budels MeiBock: Fris ondergistend voorjaarsbier. Diepgoudgeel van kleur en gebrouwen uit een uitgekiende moutmelange. Alcoholpercentage 6,5%. Budels WinterBier: Bovengistend bier dat warmte brengt tijdens de koude wintermaanden. Dieprood van kleur, vol en aangenaam van smaak, en gebrouwen uit een melange van diverse mouten. Alcoholpercentage 7,5%. Budels Bock: Krachtig ondergistend herfstbier met een rijke, volle smaak. Robijnrood van kleur en met een traditie van meer dan 40 jaar gebrouwen uit speciaal gebrand mout. Alcoholpercentage 6,5%.
Reinildis van Ditzhuyzen De historica Reinildis van Ditzhuyzen geniet veel bekendheid met haar boeken over koningshuizen en de geschiedenis van het Huis van Oranje. Daarnaast heeft zij een groot aantal boeken geschreven over etiquette en omgangsvormen, zoals ‘Hoe hoort het eigenlijk? de Dikke Ditz’ en ‘De Dunne Ditz’ (mini-etiquetteboekje). Het CBK wilde van haar weten: bestaat er een etiquette voor het drinken van bier? Is het deftig om bier te drinken?
Bier vind ik deftiger dan champagne
“Bier heeft altijd bij deftige kringen gehoord.
gevolgd, wat betekent dat het etiket van het bierflesje dat wordt uitge-
Bier wordt vanaf het moment van ontstaan gedronken door alle lagen
schonken aan de gasten wordt getoond.”
van de bevolking, dat is nu nog steeds zo. Bier was in de Middeleeuwas,” aldus Van Ditzhuyzen. “Champagne daarentegen werd vroeger
Het glas waaruit gedronken wordt beïnvloedt volgens Van Ditzhuyzen de beleving. Zo kregen
alleen door deftige mensen gedronken. Toen de ‘gewone’ mensen
de glazen waaruit duurdere dranken werden gedronken een steeds
steeds meer geld gingen verdienen wilden zij de deftige mensen imi-
hogere steel, een kelk op een voet als het ware. “Drinken uit zulke
teren. Zo drong champagne door tot de andere, minder deftige lagen
glazen had aanzien. De meeste bierglazen hebben geen oor of steel.
van de bevolking. Onder het mom van ‘duur is deftig’ wordt champag-
Tegelijkertijd heeft bier zich ontwikkeld in vele soorten. De biermarkt
ne tegenwoordig te pas en te onpas geschonken. Doodzonde, want
vertoont veel variatie.”
champagne is op die manier ernstig gedevalueerd.”
Van Ditzhuyzen wijst op de trappisten-, de abdij- en de speciaalbie-
wen een gezond alternatief voor water dat in die tijd sterk vervuild
ren. “Deze bieren zijn zo prestigieus dat zij uit een glas met een steel
Wat net zo oud is als bier is het klinken. “Het
worden gedronken.”
klinken is samen met bier ontstaan. In de Middeleeuwen deelden de mensen hun kroezen of glazen, wat leidde tot verbroedering. Later
Natuurlijk kent het drinken van bier één hele duidelijke etiquette,
kreeg iedereen zijn eigen kroes. Om de verbroedering in ere te houden
namelijk het drinken met mate. “Iedere consument moet verstandig
werden alle kroezen tegen elkaar aan geknald. Klinken werd echter al
omgaan met drank, zoals dat voor alles geldt.”
snel geassocieerd met dronkenschap en gelal. De deftige mensen wilden daarmee niet geassocieerd worden en hebben dus het aanraken
Bier zit Van Ditzhuyzen in het bloed: “Mijn voorva-
van de glazen tijdens het klinken afgeschaft.”
der, Claes von Ditsinchausen, werd in 1631 burger van de stad Zevenaar en heeft daar rond 1638 een brouwerij gestart. Vanaf het begin
Van Ditzhuyzen grijpt de gelegenheid aan voor een kort lesje ‘klinken’:
is hij de stadsbierbrouwer en levert hij zijn bier onder meer aan de
“Op de juiste manier klinken gaat als volgt: glas in de lucht, richt
Magistraat. Dit blijkt onder meer uit de stadsrekeningen van Zevenaar
het glas naar degene die wordt toegedronken, neem een slok, wenk
uit 1638 die hem ‘de nieuwe brouwer Claes van Ditsinchausen’ noem-
nogmaals met het glas en ga zitten.”
den. Tien jaar later, in 1648, pachtte hij het bieraccijns van de stad Zevenaar. Tot 1812 bleef deze brouwerij, ‘De Kroon’ genaamd, in bezit
Bestaat er eigenlijk een drankenetiquette? “Niet
van mijn familie. Naar aanleiding van onze familiegeschiedenis heeft
zozeer. Het gekozen drankje wordt vaak bepaald door het moment en
mijn vader het boek ‘Brouwers, Burgers en Buitenlui’ geschreven.”
de sfeer. Bier wordt bij uitstek gedronken op borrels bij vrienden thuis of in de kroeg, op een verjaardag of tijdens een jubileum. In elk geval
Toch heeft ze zelf nooit bier gedronken, op drie momenten in haar
wordt bier verbonden met gezelligheid en een ontspannen sfeer. Bier
leven na:
roept dus positieve associaties op. Iedereen is toch op zoek naar
“Na mijn drie zwangerschappen dronk ik Oud Bruin vanwege het zog.”
gezelligheid en ontspanning?” Volgens Van Ditzhuyzen zou het best kunnen dat de dineretiquette die restaurants hanteren van toepassing wordt op bier. “Goede restaurants schenken in toenemende mate bieren bij hun gerechten. Bij het uitschenken van het flesje bier zal de dineretiquette worden
Voor meer informatie over Reinildis van Ditzhuyzen zie www.dikkeditz.nl
16
Juridische en Sociale Zaken Het beleidsterrein Juridische Zaken omvat zowel Nederlandse als Europese wetgeving. Wetgeving kan op
Accijnsverhoging
Begin 2007 werd de branche opgeschrikt door een voorgenomen accijnsverhoging van het vierde
allerlei terreinen het functi-
Kabinet Balkenende, bestaande uit CDA, PvdA en ChristenUnie. In het coalitieakkoord werd het voornemen geuit om 200 miljoen euro extra op te halen door een verhoging van de accijns op
oneren van de Nederlandse
drank en tabak. Indien deze verhoging ‘eerlijk’ over bier, wijn, gedistilleerd en tabak zou worden verdeeld zou dit een verhoging van 6,85% van de accijns op bier, wijn en gedistilleerd beteke-
brouwerijen beïnvloeden.
nen. Maar bij de presentatie van het Belastingplan op de derde dinsdag van september, waarin dit voornemen verder werd uitgewerkt, bleek dat alleen de accijns op bier zou worden verhoogd
Vereenvoudiging en vermin-
en wel met 30%! Bovendien was het te innen accijnsbedrag inmiddels verhoogd van 200 naar 300 miljoen euro! De opbrengst via de bieraccijns bedraagt € 100 miljoen. De Nederlandse
dering van administratieve
bieraccijns staat zowel voor als na de accijnsverhoging op een eenzame 7e plaats boven in de EU, vlak na Scandinavië en de Britse eilanden.
lasten en het creëren van een De voorgenomen extravagante verhoging van de bieraccijns werd in het Belastingplan toegelicht
gelijk speelveld op Neder-
door de volgende tekst: ‘Wat betreft de keuze binnen de sector alcohol is gekozen voor het verhogen van de accijns op bier omdat juist die drank een belangrijke rol speelt bij het drankmisbruik
lands en Europees niveau
onder (voornamelijk) jongeren’. Het CBK heeft vervolgens aangetoond dat deze tekst niet klopte. Ten eerste omdat uit onderzoek van het Instituut voor Verslavingsonderzoek (IVO) blijkt dat van
zijn speerpunten voor het
de jongeren die veel drinken 86% van zijn of haar drank via de ouders krijgt. Bij jongeren die niet veel drinken is dit 62%. Uit hetzelfde onderzoek bleek bovendien dat niet bier, maar gedistilleerd
CBK. In 2007 was de wijzi-
de meest gedronken drank is. De Nederlandse bevolking drinkt van zijn totale ‘alcoholintake’ 16,9% gedistilleerd. Bij jongeren is dit 58%. Bier wordt door 51,5% van de bevolking gedronken
ging van de accijnswetgeving
en door 27% van de jongeren. Een andere vreemde redenering van het kabinet was om de maatregel per 1 januari 2009 te laten ingaan in verband met koopkrachteffecten. Als het probleem zo
voor bier één van de belang-
ernstig is, kan men een dergelijk uitstel niet begrijpen. Daarnaast voerde het CBK als tegenargument aan dat een dergelijke accijnsverhoging leidt tot grote weglekeffecten richting België en
rijkste aandachtspunten.
Duitsland gezien de veel lagere accijnzen in die landen. De accijns per kratje bier is in Duitsland € 0,82, in België € 1,48 en in Nederland in 2009: € 2,82. Het weglekken betekent minder inkomsten voor de schatkist, schade aan de economie en geen enkel effect op het gesuggereerde tegengaan van alcoholmisbruik. Ondanks alle informatie heeft de Kamer met de voorgenomen accijnsverhoging ingestemd.
17
Accijnzen in de EU
In Europa wordt nog steeds gediscussieerd over een verhoging van de minimum accijnstarieven voor de meeste alcoholhoudende dranken. Het minimumtarief voor bier is thans € 0,0935 per liter van 5% en voorgesteld wordt dit tarief met 4,5% te verhogen. Het tarief wordt daardoor na de verhoging € 0,0977. In Nederland geldt op dit moment een tarief van €0,2511. Nederland wordt door deze maatregel dus alleen getroffen bij export naar landen met een minimumtarief
< Accijnsverhoging
(zoals ons buurland Duitsland). Het tarief gaat dáár immers omhoog en dus ook de prijzen. Het valt moeilijk te voorspellen wat de invloed is van een verhoging van 4,5%. De verhoging van het
> Accijnzen in de EU
minimumtarief geldt ook voor intermediaire producten en gedistilleerd. Voor wijn geldt een minimumtarief van € 0,00. In 17 van de 27 EU landen wordt dit nultarief toegepast. Iedere
> Etikettering
verhoging van het tarief van andere dranken dan wijn vergroot dus de afstand en de concurrentiepositie ten opzichte van wijn. In het verslagjaar is mede door dit laatste argument door de EU geen besluit genomen over de voorgenomen verhoging van de minimumtarieven.
Etikettering
In 2007 is de Europese Commissie begonnen met het herzien van de Europese etiketteringsrichtlijn. De Europese Commissie heeft aan alle lidstaten een consultatiedocument gestuurd waarin zij om input heeft gevraagd. De herziene wetgeving zal de vorm krijgen van een Verordening. Verordeningen zijn direct toepasbaar in alle lidstaten, waardoor voor alle landen duidelijk wordt wat de geldende wetgeving is. In de loop van 2008 zal de tekst van de etiketteringsverordening worden gepubliceerd. Vanaf 3 oktober 2007 is het verplicht om flessen alcoholhoudende dranken die worden verkocht op de Franse markt te voorzien van een zwangerschapslogo. Het Centraal Brouwerij Kantoor is ongelukkig met deze ontwikkeling aangezien het een handelsbelemmering betekent voor brouwers die willen exporteren naar Frankrijk.
GROLSCH WEIZEN: HET EERSTE NEDERLANDSE WEIZENBIER Grolsch Weizen is de kijk van Grolsch op genieten van een eeuwenlange traditie in Duits Hefe Weizenbier. Grolsch Weizen is ambachtelijk gebrouwen volgens het Duitse Rheinheitsgebot met alleen water, gerstemout, tarwemout, gist en hop. Het is de kunst om de rijke schuimkraag bij het schenken uit de fles hoog boven de rand van het glas te krijgen. Grolsch Weizen is verkrijgbaar in de traditionele smaken Premium Weizen (Hefe) en Dunkel Weizen. Grolsch Premium Weizen bevat 5,3% alcohol en heeft een krachtige niet-zoete, volfrisse weizensmaak. Grolsch Dunkel Weizen bevat 6,0% alcohol en heeft een volmondige, licht zoete karamelsmaak. Beide volfrisse bieren die passen bij ieder seizoen in het jaar.
18
KERNGEGEVENS
productie (x 1.000 hl)
Europa 2006
Duitsland
Nederland heeft in 2006 de vierde plaats ingenomen van bierproducerende landen in Europa. Daarnaast was Nederland in 2006 de grootste bierexporteur van Europa, met Duitsland dat jaar op de twee plaats.
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Tsjechië Ierland Duitsland Verenigd Koninkrijk Polen België Nederland Spanje Frankrijk Italië
CONSUMPTIE
liter
107.174
Verenigd Koninkrijk
53.764
Polen
34.084
Spanje
33.600
Nederland
26.479
Tsjechië
19.787
België
18.311
Frankrijk
16.029
Italië
12.818
Ierland
9.377
Oostenrijk
8.818
Portugal
8.358
Denemarken
8.180
Hongarije
6.930
Finland
4.548
Griekenland
3.850
Slowakije
3.795
Zweden
3.868
Zwitserland
3.494
Litouwen
3.093
Letland
2.960
Noorwegen
2.534
Slovenië
2.025
Estland
1.270
Cyprus
380
Luxemburg
333
Malta
75
19
export
geïmp. afzet
binnenl. afzet
(x 1.000 hl)
(x 1.000 hl)
(x 1.000 hl)
per hoofd
14.799
5.668
5.222
8.167
92,10
1.014
247
90,80
(liter) 116,00
*
*
*
16.014
2.189
10.465
73,40 79,40
3.536
202
9.370
158,10
10.112
1.171
20.200
89,00
1.720
5.953
17.851
33,00
781
5.814
*
4.757
880
30,30 124,80
Nederlands bier is overal ter 0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000 x 1.000 hl
wereld verkrijgbaar: meer
Nederland
dan driekwart van de export
Duitsland België
is bestemd voor landen bui-
Verenigd Koninkrijk Ierland
ten Europa.
Tsjechië Frankrijk
Met 79,4 liter per hoofd van
Polen Italië
de bevolking ligt de biercon-
Spanje
EXPORT 0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000 x 1.000 hl
Verenigd Koninkrijk Frankrijk
sumptie in Nederland rond het Europees gemiddelde in 2006. Traditionele koploper
Italië Duitsland
was Tsjechië met over 2006
Nederland België
een consumptie per capita
Ierland Polen
van maar liefst 158 liter.
Tsjechië Spanje
GEÏMPORTEERDE AFZET *
niet bekend
20
ACCIJNSTARIEVEN IN EURO’S PER HL
Europa 2006
AANTAL EN OMVANG BROUWERIJEN 2006
*
aantal
aantal
Bulgarije
9,24
Roemenië
9,29
Letland
9,32
Duitsland
9,45
Luxemburg
9,52
Tsjechië
9,72
Spanje
9,96
Litouwen
10,14
Frankrijk
13,00
Griekenland
14,24
Slowakije
15,48
Zwitserland
16,18
Portugal
16,19
Estland
18,53
brouwerijen
werknemers
Polen
19,25
Duitsland
1.300
32.600
België
20,53 24,00
België
125
6.000
Oostenrijk
Tsjechië
96
5.500
Hongarije
24,12
Oostenrijk
63
4.000
Italië
24,58
Verenigd Koninkrijk
60
21.000
Cyprus
24,20
Denemarken
53
4.820
Nederland
25,11
Polen
28
*
Denemarken
34,21
Zwitserland
24
2.000
Slovenië
34,40
Spanje
21
7.037
Zweden
78,95
Italië
15
2.500
Verenigd Koninkrijk
95,00
Finland
15
3.000
Finland
97,25
Nederland
14
7.500
Frankrijk
14
4.500
Zweden
13
3.500
Ierland
7
2.020
Portugal
8
1.653
Griekenland
6
1.800
Noorwegen
5
3.000
Luxemburg
4
285
niet bekend
** brouwerijen met een productie van > 10.000 hectoliter
**
Ierland
99,35
Noorwegen
232,70
21
Bier en Samenleving Bier is al 6000 jaar een onlosmakelijk deel van de samenleving. Brouwers zijn
Coalitieakkoord
van mening dat hun product
Op 7 februari 2007 werd het Coalitieakkoord gepubliceerd. Daarin werd gesteld dat er een verbod op reclame voor alcohol op radio en televisie komt tot 21.00 uur. In 2005 speelde minister
– dat met zoveel zorg is ge-
Hoogervorst met dezelfde gedachte, maar hij zag daar vanaf toen bleek dat de branche zich inzette om de norm ‘geen alcohol onder de 16’ intensief te ondersteunen. De reclamecode voor
brouwen – ook verantwoord
alcoholhoudende dranken schrijft voor dat er geen reclame mag worden uitgezonden als het aantal kijkers onder de 18 meer dan 25% van het totaal aantal kijkers uitmaakt. Op bepaalde
moet worden gedronken.
jongerenzenders is reclame voor alcohol sowieso taboe. Kennelijk was deze kennis niet aanwezig bij de onderhandelaars van het coalitieakkoord. In landen waarin reclame geheel of gedeeltelijk
Het alcoholbeleid dat brou-
verboden is, is geen sprake van vermindering van alcoholmisbruik. Het CBK heeft in een brief aan de Tweede Kamer en via de pers enerzijds de noodzaak onderstreept van het tegengaan van drin-
wers propageren baseert zich
ken onder de 16 maar anderzijds gewezen op bovenstaande feiten die samen met de verhoging van de accijns typische vormen van symboolpolitiek genoemd kunnen worden.
op een verantwoorde consumptie.*
STIVA
De Nederlandse brouwers participeren actief in de Stichting Verantwoord Alcoholgebruik. Zo is in het verslagjaar opnieuw intensief gewerkt aan een aanpassing van de reclamecode voor alcoholhoudende dranken, mede door het voorgenomen reclameverbod op radio en TV. De wijziging krijgt in 2008 zijn beslag. Er komt o.a. een nieuwe slogan: ‘Alcohol onder de 16, natuurlijk niet’, alsmede voorschriften om die slogan duidelijk bij alle commercials te tonen. In het verslagjaar werd door STIVA de site: ‘genietmaardrinkmetmate.nl’ gelanceerd. Doel is consumenten bewust
< Coalitieakkoord
te maken van de alcoholinhoud per (standaard)glas. Ook in 2007 werd de site ‘pratenoveralcohol.nl’ gelanceerd. De site biedt ouders een steun in de rug om het gesprek aan te gaan met hun
< STIVA
kinderen over alcohol. Op verzoek van STIVA heeft KPMG Sustainability o.a. over de nalevingsprocedures van de code een Assurance afgegeven. Eind 2007 vond in de Tweede Kamer een
* Verantwoorde consumptie betekent volgens de Gezondheids-
Algemeen Overleg plaats over de eerder verschenen alcoholbrief van de ministers Klink, Ter Horst
raad maximaal 1 (vrouw) à 2 (man) glazen per dag. Uiteraard
en Rouvoet. STIVA heeft tevoren schriftelijk op die ‘hoofdlijnenbrief alcoholbeleid’ gereageerd.
geldt dat men in sommige situaties niet behoort te drinken,
STIVA tekende in het verslagjaar het European Road Safety Charter, samen met een tiental andere
denk o.a. aan kinderen en aan verkeersdeelname. [Advies
Nederlandse organisaties in het kader van het Europees Handvest Verkeersveiligheid. STIVA
Richtlijn Goede Voeding, 18 december 2006]
vertegenwoordigt de alcoholbranche in de Bob-campagne.
22
BOB
Via STIVA participeren de brouwers al sinds de aanvang van de Bob-campagne in 2001 actief om verkeersdeelname met alcohol tegen te gaan. In de campagne van 2007 lag de focus op het bedanken van de Bob met de slogan ‘Je bent top Bob’. Daarbij werd ook verwezen naar de website www.jebenttopbob.nl. Het bereik van de campagne onder het algemene publiek is met 95% zeer hoog. Verder wordt de campagne door het publiek met een 7,2 boven de benchmark (6,6) van de Rijksvoorlichtingsdienst gewaardeerd. De waardering voor de Bob-campagne en de behaalde effecten laten zien dat de Bob-campagne, ondanks dat het concept al meerdere jaren wordt gebruikt, nog steeds in staat is het publiek te activeren en bewuster te maken van de gevaren van verkeersdeelname met alcohol.
Alcohol Research
In 2007 is besloten de activiteiten van de Stichting en de Stuurgroep Alcohol Research meer te profileren. Beide instanties maken gebruik van dezelfde afkorting, maar hun activiteiten verschillen. Allereerst is de Stichting SAR de rechtspersoon via welke de financiële ondersteuning van brouwers, wijn en gedistilleerd loopt die betrekking heeft op het alcohol onderzoek door o.a. TNO. De Stuurgroep SAR fungeert als klankbord ten behoeve van onderzoek dat volstrekt onafhankelijk wordt verricht en waarvan de resultaten in ‘peer-reviewed’ artikelen verschijnen. Doel van de SAR is om door het verspreiden van objectieve wetenschappelijke gegevens bij te dragen aan een verantwoorde alcoholconsumptie. Dit gebeurt voornamelijk via TNO door het project ‘Onderzoek’. De Stichting heeft in 2007 besloten het project ‘Communicatie en Informatie’ zelf ter hand te nemen en daarvoor een ‘Scientific Communicator’ in de arm te nemen. De informatie zal vooral via de website www.alcoholengezondheid.nl
GRAND PRESTIGE – SMAAKVOL KROONJUWEEL VAN HERTOG JAN In de authentieke Hertog Jan brouwerij in Arcen brouwen Gerard van den Broek en zijn team met vakmanschap en passie de bijzondere speciaalbieren van Hertog Jan. Kroonjuweel is Hertog Jan Grand Prestige, een gerstewijn met een volle en rijpe smaak waarin zoet en bitter duidelijk te onderscheiden zijn. En net als bij een goede wijn kan Hertog Jan Grand Prestige jarenlang bewaard worden, waarbij het bier zich doorontwikkelt tot een bijzondere drank met een portachtig karakter. In de kelders van de brouwerij bewaart Gerard van den Broek zijn mooiste flessen om met brouwerijbezoekers deze bijzondere ervaring te delen.
worden verspreid. TNO werkt onder andere samen met de Harvard School of Public Health om de relatie tussen matige alcoholconsumptie en de kans op hartinfarcten bij mannen met hoge bloeddruk te kunnen vaststellen. Matige drinkers met hoge bloeddruk bleken een lagere kans te hebben te overlijden aan een hartaanval. De resultaten zijn begin 2007 gepubliceerd in het vooraanstaande tijdschrift ‘Annals of Internal Medicine’.
23
Europa
In 2006 presenteerde de Europese Commissie de ‘EU Strategie ter ondersteuning van de lidstaten bij het beperken van aan alcohol gerelateerde schade’. Op basis van die strategie is het ‘EU Alcohol en Gezondheid Platform’ medio 2007 geïnstalleerd door Eurocommissaris Kyprianou. Via the Brewers of Europe is door de brouwers een groot aantal commitments afgegeven. Voorwaarde voor deelname aan het Platform, dat openstaat voor NGO’s, industrie en andere belanghebben-
< BOB
den, is het afgeven van commitments. Het CBK heeft de verplichting op zich genomen voor een drietal commitments. De Europese brouwers zijn ook actief in een aantal werkgroepen binnen het
< Alcohol Research
Platform.
> Europa LIMBURGS LAND PILSNER – EKO
In 2007 hebben de Nederlandse boeren 261.153 ton brouwgerst geproduceerd. In de provincie NoordHolland was de opbrengst van Nederlandse brouwgerst per hectare het hoogst. De Nederlandse mouterijen produceren gezamenlijk jaarlijks ruim 300.000 ton mout.
De Gulpener Bierbrouwerij gebruikt voor haar bieren milieuvriendelijk geteelde grondstoffen die in het Limburgse Mergelland voorkomen. De brouwerij onderscheidt zich door het brouwen van bier op duurzame wijze: met oog voor de natuur en hart voor de mensen die het moeten maken. Dit alles met als doel de lekkerste hoogwaardige bieren te brouwen. Bij het brouwen van Limburgs Land Pilsener wordt gebruik gemaakt van ecologisch geteelde brouwgerst van gerstteler Norbert Huijts uit Voerendaal en ecologisch geteelde hop van het Golingrass. Limburgs Land Pilsner is een pilsner met een mild kruidig hoparoma. Het aroma van de hop voert de boventoon en niet de bitterheid. Limburgs Land is gecertificeerd door Skal, merkhoudster van het wettig gedeponeerde EKO-keurmerk.
“Bier wordt al eeuwen gedronken en dat zal ook zo blijven. De biermarkt heeft zich ontwikkeld in vele
Toch moet ook een factor als het weer niet vergeten worden. “Bij warm weer drinkt men liever een witbier dan bijvoorbeeld een trappist.”
soorten met verschillende smaken. Daarom ben ik het oneens met mensen die stellen dat er sprake is van smaakvervlakking bij de
Bij het bespreken van de gastronomische inzetbaarheid van bier
consument, waarmee wordt bedoeld dat authentieke producten, zoals
legt Klosse het door hem onderzochte begrip ‘smaakclassificatie’
bier, steeds zoeter worden. De consument zou daardoor minder be-
uit: “Smaakclassificatie brengt smaak in beeld als een regenboog
hoefte hebben aan keuze. Dat dat onzin is zie je terug in de biermarkt:
met 8 separate onderverdelingen. De soortgelijke eigenschap van
15 jaar terug was er hoofdzakelijk pils te koop, terwijl de laatste jaren
smaak wordt per dimensie beschreven. Ik heb 3 dimensies in smaak
het assortiment aan speciaal bieren zich uitbreidt. De biermarkt staat
aangebracht (filmend mondgevoel, strak mondgevoel en smaakrijk-
duidelijk bloot aan seizoens-, alcohol- , temperatuurs- en aromatische
dom). Op die manier kan ik de smaak van op zichzelf ongelijksoortige
invloeden. De consument wordt daarbij steeds smaakbewuster en
producten onderling goed vergelijken en in de keuken hele bijzondere
begrijpt beter welke smaak bij welk moment past,” zegt Klosse. “Mijn
combinaties maken. Met dit uitgangspunt kunnen bieren heel goed
gasten vragen mij tegenwoordig welke bieren ik schenk. Vroeger bleef
gecombineerd worden met gerechten, zelfs eventueel ter vervanging
het bij “Doe mij maar een pilsje”.”
van wijn. Bier kan net als wijn benoemd worden met smaakfactoren. Zo leveren bij bier de lage serveertemperatuur en de koolzuur een
Het feit dat pils nog steeds zo’n belangrijk segment in de biermarkt is, schrijft Klosse toe aan de bit-
strak mondgevoel terwijl de alcohol en de koolhydraten een filmend
terheid en het relatief lage alcoholgehalte. “Naast het alcoholgehalte
het zoet het alcoholgehalte belangrijker is dan het koolzuurgehalte.
zorgt de bitterheid ervoor dat pils doordrinkbaar is, het geeft een
De ijskoude bieren geven een strak mondgevoel omdat de lage ser-
plezierige smaak en zorgt dat de pils goed verteerbaar is, dat is een
veertemperatuur het strakke mondgevoel van het bier versterkt.”
mondgevoel geven. Zoetere bieren noem ik ‘filmend’ omdat behalve
belangrijke kwaliteit van pils. Bitter is dus niet onprettig, zoals veel
geconsumeerd. Naast bier zijn koffie, thee en chocolade goede
Klosse heeft via een bier- en spijsproeverij ontdekt dat bier prima als vervanging van wijn kan dienen. “Er werden daar ragout-achtige spijzen geproefd met
voorbeelden.”
speciaal bieren. Daar merkte ik dat dat soms prima combinaties ople-
mensen denken. Integendeel, bitter is een heel belangrijk onderdeel van heel veel belangrijke producten die wereldwijd en masse worden
verde. Dat heeft ons wel aan het denken gezet. Ik denk dat toprestau-
Welke factoren hebben invloed op de smaakbeleving van de consument?
rants in de toekomst vaker zullen overwegen om bieren te schenken
“Smaak wordt zeker niet alleen bepaald door de tong”, stelt Klosse.
bevat en dat de gast nog redelijk wakker naar huis gaat.”
bij hun gerechten. Het voordeel van bier is dat het minder alcohol
“Er zijn talloze factoren, deels van binnenuit, die smaak beïnvloeden. Bij het daadwerkelijk proeven is de tong (de smaakpapillen) slechts
Klosse grijpt de gelegenheid aan voor een oproep aan de restaurants:
één van de factoren, naast geur (retronasaal) en gevoel (vanwege het
“De restaurants moeten durven van de gebaande paden af te wijken.
koolzuur). Maar vergeet de ogen niet, die proeven ook mee. De con-
Bier is heel veelzijdig en is dus gastronomisch prima inzetbaar.”
sument baseert de meeste keuzes op hetgeen hij ziet, bij vrienden en krijgt de temperatuur van de mond en wordt vermengd met speeksel.
En wat is de persoonlijke biervoorkeur van Klosse?
Geurmoleculen ontstaan en stijgen op naar de neus. Op dat moment
“Ik drink zelf graag een witbier, hoewel ik vroeger tijdens studenten-
wordt smaak geregistreerd, dat is het retronasale effect van geur.”
feestjes heel graag een pilsje dronk.”
op tv. Geur gaat pas een rol spelen als het bier doorgeslikt is. Het bier
Peter Klosse Hoe proeft de consument zijn bier? En neemt bier een plaats in in de gastronomie? Deze vragen prikkelen Peter Klosse, eigenaar van Hotel Gastronomique ‘De Echoput’ in Hoog Soeren. Klosse promoveerde aan de Universiteit van Maastricht op zijn Smaakstijlenconcept en heeft in 1991 de Academie voor Gastronomie opgericht. Hotel Gastronomique ‘De Echoput’ is lid
Bier blijft!
van de prestigieuze ‘Alliance Gastronomique’.
26
PR/PA Het CBK behartigt de belangen van de Nederlandse brouwers en hun bier. De inzet van mensen en
Nationaal Bieronderzoek
Voor het derde jaar heeft het CBK onderzoek laten uitvoeren naar de associaties die de Neder-
middelen is gericht op het
lander met bier heeft. Dit jaar stonden bijzondere biermomenten centraal. Uit het onderzoek blijkt dat Nederlanders graag met elkaar proosten: 67% wordt vrolijk van het glas klinken. Voor
versterken van kennis en in-
Nederlanders is de betekenis van proosten: elkaar gezondheid toewensen (22%). Dat het drinken van een glas bier per dag goed kan passen in een gezonde levensstijl, is de meeste bierliefheb-
zicht over de brouwerijsector
bers echter onbekend. Typische proostmomenten met een glas bier zijn de wedstrijden van het Nederlands elftal (75%) of die van het eigen sportteam (62%). Het Nationaal Bieronderzoek 2007
bij politici, ambtenaren en
is in oktober 2007 uitgevoerd onder 495 Nederlanders tussen de 18-65 jaar die minstens een keer per maand bier drinken.
opinieleiders.
Biertapsociëteit
Ieder jaar op de derde dinsdag van november organiseert het CBK de Biertapsociëteit, een bijeenkomst voor politici, beleidsmakers en maatschappelijk verwante organisaties. De minister van Volksgezondheid Ab Klink was spreker tijdens de Biertapsociëteit. De aanwezigen konden zich ook dit jaar meten tijdens een biertapwedstrijd en onderwijl genieten van speciale amuses, bereid door topkok Angélique Schmeinck.
WAT MAAKT SWINCKELS’ VOLMAAKT? Dit unieke, superieure pilsener is gebrouwen van zuiver mineraalwater, een blend van de beste gerstemoutsoorten en speciaal geselecteerde Cascade hop uit de Amerikaanse Yakima Vallei. Maar het voornaamste is dat Swinckels’ Volmaakt niet gepasteuriseerd is en daarom vers gekoeld van de brouwerij komt. Waardoor niets van de bijzondere, verse smaak verloren gaat. Swinckels’ Volmaakt is bier zoals de brouwer het dagelijks proeft. Geniet ervan!
Bockbier, Ambassadeur van de herfst Onder deze titel vierden de Nederlandse brou-
wers de start van het bockbierseizoen. Tijdens een feestelijke bijeenkomst op 17 september in de Westergasfabriek in Amsterdam waren bockbieren van vrijwel alle CBK-brouwers te proeven. Naast de brouwers waren ook tachtig horeca-
27
ondernemers uitgenodigd die zich bijzonder inzetten voor het belangrijkste Nederlandse sei-
< Nationaal Bieronderzoek
zoensbier. Uit handen van CBK-directeur Jack Verhoek ontving Gert Jan Hageman van restaurant ‘De Kas’ de eerste Herfstbockaal voor zijn inzet voor seizoensproducten.
< Biertapsociëteit < Bockbier, Ambassadeur van de herfst
Biertapwedstrijd voor prominenten Op de horecavakbeurs Horecava organiseerde het CBK op de woensdag twee ludieke biertap-
wedstrijden. ‘s Ochtends traden journalisten van de Nederlandse horecavakbladen tegen elkaar in het strijdperk. ‘s Middags kwamen prominenten uit de horecawereld tegen elkaar uit. Thérèse Boer van Restaurant ‘De Librije’ en voorzitter van het Gastvrijheidsgilde bleek de beste prominente biertapper.
Bier en gezondheid
Op 18 december 2006 publiceerde de Gezondheidsraad de Richtlijnen Gezonde Voeding. Voor het eerst doet de Gezondheidsraad een kwantitatieve uitspraak over alcoholconsumptie. Voor diegenen die drinken adviseert de Gezondheidsraad maximaal één glas per dag voor vrouwen en twee glazen per dag voor mannen. Men maakt expliciet geen onderscheid tussen de verschillende typen dranken. Naar aanleiding van het rapport van de Gezondheidsraad heeft het CBK onderzoek laten uitvoeren onder Nederlandse diëtisten. Uit dat onderzoek komt naar voren dat diëtisten goed op de hoogte zijn van de adviezen van de Gezondheidsraad. Wel hebben zij een veel positievere houding ten aanzien van wijn dan ten aanzien van bier. Opvallend was dat de overgrote meerderheid aangaf dat zij behoefte heeft aan informatie over verantwoorde alcoholconsumptie. Om aan de informatiebehoefte te voldoen, heeft het CBK samen met een onafhankelijke organisatie voorlichtingsmateriaal ontwikkeld dat bestaat uit twee delen: • Voorlichtingsmateriaal dat de diëtist met de cliënt kan bespreken. Dit materiaal gaat op een toegankelijke manier in op vragen als “wat is verantwoord drinken”, “hoeveel glazen zijn dat”, “maakt het uit wat ik drink” en “hoe groot is een standaard glas”. • Achtergrondinformatie voor de diëtist. Hierin wordt de wetenschappelijke onderbouwing van het voorlichtingsmateriaal gegeven. Dit voorlichtingsmateriaal is op te vragen bij het CBK. De Nederlandse Vereniging van Diëtisten en de Diëtisten Coöperatie Nederland zijn medeafzenders van het voorlichtingsmateriaal. In november 2007 heeft het CBK haar voorlichtingsmateriaal voor diëtisten gepresenteerd tijdens de algemene ledenvergadering van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten.
> Biertapwedstrijd voor prominenten > Bier en gezondheid
Guido Aerts Waarom smaakt bier zoals het smaakt en waarom wordt het wereldwijd gedronken? Het CBK legde deze en andere vragen voor aan Guido Aerts, hoofd van de biochemische afdeling van de technische universiteit in Gent. Smaakstabiliteit van bier en ‘high tech hopping’ hebben zijn speciale aandacht.
Een perfect gemaakt bier: sensatie vanaf de aanblik tot en met het doorslikken
Waarom smaakt bier zoals het smaakt? “De smaak
Hoewel de twee belangrijkste ingrediënten van pils hop en pilsmout
van bier is een samenspel tussen een complex aroma en de smaak-
zijn, bestaat er volgens Aerts tussen de pilsmerken veel smaak-
gewaarwording via de tong. De bierdrinker heeft een smaakbeleving
verschil. “Hop is voor alle pilseners essentieel en moet in de juiste
vanaf het moment dat hij kijkt naar een glas bier. De kleur, helder-
hoeveelheden op het juiste moment worden toegevoegd aan het
heid en de sprankelende schuimkraag geven bier een sensationele
brouwsel. Per pilsener verschilt dat.”
aanblik. Vervolgens wordt de neus verwend door hop- en gistaroma’s. een advies aan iedere bierconsument: “Slik bier niet meteen door.
Daarnaast is gistaroma essentieel voor de smaak van pils. “Het hoparoma samen met het gistaroma maakt pils een
Laat het bier warm worden in de mond, zo proef je de complexiteit van
goede dorstlesser. Iedere brouwer zal erop letten dat de smaak vlug
de smaak intenser. Aroma’s binden zich op de receptoren van de tong
opkomt, maar niet te lang blijft hangen. Een scherp bittere smaak ligt
waardoor een ronde smaak ontstaat.”
niet lekker in de mond.” Toch draagt volgens Aerts ook de alcohol-
De bierdrinker krijgt dorst, neemt een slok en slikt door.” Aerts geeft
component bij aan de populaire smaak van pils. “Light bieren moeten
Aroma is belangrijk voor de smaak, volgens Aerts.
extra gehopt worden om het goede mondgevoel te waarborgen.”
“Aroma vindt zijn oorsprong in het gistingsproces, onder te verdelen tuur gisten, de ondergistende bieren, kennen minder gist maar een
In de Verenigde Staten wordt volgens Aerts bier heel anders gedronken en gebrouwen. “Daar zijn de
relatief sterke hopcomponent en dus een relatief sterk hoparoma. Pils
light bieren erg populair. De consumenten drinken hun bier met een
bevat een combinatie van gist- en hoparoma’s. Ik denk zelfs dat pils
schijfje citroen, maar dat is helemaal geen bier drinken. Amerikaans
om die reden wereldwijd zo populair is. Hier op de universiteit is uit
bier vind ik van mindere kwaliteit. Ik drink liever bieren met een Euro-
een vergelijking tussen de smaak van moutwijn – pils zonder hop –
pees karakter: kwalitatief goed en met een bittere smaak. Bitterheid
en de smaak van pils eerder al gebleken dat hop een onmisbaar
hoort bij de sensatie van het drinken van bier.”
in ‘ondergisting’ en ‘bovengisting’. Bieren die bij een lage tempera-
ingrediënt is voor pils.“
bieren zoals donkere bieren, bevatten vanwege de temperatuur rela-
Genoeg over aroma’s en hop. Welke externe factoren kunnen de smaak van bier beïnvloeden? “Zuurstof laat bier snel verouderen en geeft bier een vieze
tief meer gistingsaroma. Tegelijkertijd wordt er bij het brouwen van
smaak. Daarom moet bier niet heel lang bewaard worden na aankoop,
donkere bieren gebruik maakt van speciale mouten, zoals gebrande
tenzij het gaat om een bier dat nagist op de fles. Daarnaast is bier
mout of caramel mout. Die bieren bevatten relatief minder hop, de
bewaren op kamertemperatuur uit den boze. Een te hoge temperatuur
‘zoete’ elementen domineren.”
geeft het bier een papiersmaak vanwege het vrijkomen van verkeerde
“Bieren die gisten bij een hogere temperatuur, de bovengistende
aromastoffen. Tot slot gaan bier en licht niet samen. Stel bier bloot
Binnen de Nederlandse biermarkt is een lichte toename te zien van speciaal bieren. “De echte
aan licht en de bittercomponent verdwijnt in zijn geheel. Ook zal het
bierliefhebber drinkt een mooi, klassiek pils, maar proeft daarnaast af
king hiermee rekening.”
bier er minder fraai uit gaan zien. De brouwers houden via de verpak-
en toe een speciaal bier. De ‘gewone’ consument schuift op naar wat zoetere bieren met minder koolzuur. Ik denk dat pils zich zal ontwik-
Aerts is een rasechte pilsliefhebber. “Ik heb pils leren drinken tijdens
kelen tot een minder bitter bier. In vergelijking met 10 jaar geleden
de studententijd, maar ook door mijn werk drink ik graag pils. Wij
smaken de meeste pilseners tegenwoordig al minder bitter.”
werken voor brouwerijen en experimenteren met allerlei soorten hop in onze eigen universiteitsbrouwerij, dus er komt hier van alles langs.”
30
Participaties Het Centraal Brouwerij Kantoor is op nationaal en internationaal niveau via samenwerking of lidmaat-
The Brewers of Europe
The Brewers of Europe is de overkoepelende brancheorganisatie voor de bierbrouwers en hun
schap betrokken bij diverse
brancheorganisaties in Europa. De drie belangrijkste doelstellingen zijn: - het behartigen van de belangen van de Europese bierbrouwers
organisaties. Het CBK zoekt
- het ondersteunen van de instituten van de Europese Unie op het gebied van beleid en wet-
waar mogelijk allianties met
- zorgdragen dat de Europese bierbrouwers kunnen blijven voldoen aan de wensen van de
andere organisaties in de be-
Het CBK en dus de Nederlandse brouwerijen stonden aan de wieg van the Brewers of Europe en
geving, voor zover dit effect heeft op de productie, marketing en verkoop van bier consumenten in de Europese Unie en de rest van de wereld. zijn nog steeds zeer nauw betrokken bij haar activiteiten.
langenbehartiging van haar leden.
EBC
Het CBK is aangesloten bij the European Brewery Convention (EBC). Het EBC vervult sinds 2006 de rol van technische component van the Brewers of Europe. Begin 2008 zal het EBC verhuizen naar het ‘Brewershouse’, de zetel van the Brewers of Europe in Brussel.
Productschap Dranken
Het Productschap Dranken is op 1 juli 2002 bij Instellingsbesluit van 6 mei 2002, Stb. 264 ingesteld als opvolger van het Produktschap voor Bier, het Bedrijfschap Frisdranken en Waters, het Productschap Gedistilleerde Dranken en het Bedrijfschap Slijters. Het Productschap Dranken is een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, waarin ondernemers en werknemers uit de vier sectoren samenwerken.
Commissie Bier
Voor de beleidsvoorbereidende werkzaamheden van de vier sectoren binnen het Productschap Dranken zijn Commissies werkzaam. De Nederlandse brouwers maken deel uit van de Commissie Bier. De voornaamste taken liggen op het gebied van wetgeving: de bierverordening en de
31
< The Brewers of Europe verpakkingsverordening. Bij de Commissie Bier is iedere brouwer met een eigen brouwketel in
< EBC
Nederland verplicht ingeschreven. Het secretariaat van de Commissie Bier is gevestigd in het
< Productschap Dranken
‘Brouwershuis’ in Amsterdam.
< Commissie Bier
FNLI
De Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) is de koepelorganisatie van bedrij-
> FNLI
ven en brancheorganisaties in de Nederlandse levensmiddelenindustrie (food en non food). Zij fungeert als platform van de levensmiddelenindustrie – zowel spreekbuis als aanspreekpunt –
> VNO-NCW
voor handelspartners, bedrijven en brancheorganisaties, NGO’s, overheid, politiek en de media in Nederland, wanneer het onderwerp de individuele branches overstijgt.
> AWVN > STIVA
VNO-NCW
De brouwers zijn via het CBK en rechtstreeks nauw betrokken bij het werk van deze werkgeversorganisatie. VNO-NCW levert een platform voor kennisuitwisseling en belangenbehartiging richting overheid.
AWVN
De Algemene Werkgeversvereniging Nederland adviseert de brouwerijen op het gebied van arbeidsvoorwaarden, CAO-overleg en arbeidsverhoudingen.
STIVA
De Stichting Verantwoord Alcoholgebruik, STIVA, verenigt de Nederlandse producenten en importeurs van bier, wijn en gedistilleerde dranken.
GOUVERNEUR BLONDE Lindeboom gebruikt de volgende smaakmakende ingrediënten: Limburgs Bourgondisch, ambachtelijk gebrouwen, speciaalbier van hoge gisting, fijn aroma, mooie goudgele kleur, authentiek karaktervol, fameus familierecept, rijk genieten, royale hoeveelheid lichtmout, fiere, fruitige afdronk, uitgelezen smaakkarakter, lange brouwtraditie, werkelijke aandacht, kwaliteitsgrondstoffen, bier van Hier, vertrouwd gevoel, fris doordrinkbaar, noblesse oblige. Men neme voor al deze ingrediënten de koperen brouwketel van 2,5 meter doorsnee van Lindeboom Bierbrouwerij en vult deze met 9.500 liter water uit eigen bron. Vervolgens 6 weken lang brouwen, gisten, lageren, filtreren en afvullen. U serveert daarna iets bijzonders van Lindeboom!
Langs deze weg geven de Nederlandse brouwers voor een belangrijk deel invulling aan het alcoholbeleid: het terugdringen van alcoholmisbruik en het bevorderen van een verantwoorde alcoholconsumptie. Een van de hoofdtaken van STIVA is de bevordering van maatschappelijk verantwoorde commerciële communicatie via de reclamecode voor alcoholhoudende dranken.
32
BOB
De succesvolle campagne van BOB is het resultaat van de samenwerking van onder andere de ministeries van Verkeer en Waterstaat en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Veilig Verkeer Nederland, de producenten en importeurs van alcoholhoudende dranken (waaronder het CBK), Korps Landelijke Politiediensten, Koninklijk Horeca Nederland en Team Alert.
SAR
SAR staat voor Stuurgroep én voor Stichting Alcohol Research. De Stichting draagt financieel bij aan het project ‘Alcohol, gezondheid en maatschappij’ van TNO Kwaliteit van Leven, dat bestaat uit het onderdeel: ‘Alcoholonderzoek’. De uitkomsten van het (klinisch) TNO onderzoek worden gepubliceerd in vooraanstaande medische tijdschriften. In stichting en stuurgroep spelen de Nederlandse brouwers naast vertegenwoordigers uit de sectoren wijn en gedistilleerd een actieve rol. De Stichting Alcohol Research heeft als taak (naast de financiering van het onderzoek) het onderdeel communicatie en informatie gestalte te geven via een Scientific Communicator. Deze informatie wordt verspreid via www.alcoholengezondheid.nl.
ALFA EDEL PILS: BIER MET EEN EIGEN KARAKTER Alfa Edel Pils is een natuurzuiver pilsener met 5% alcohol. Bier met een eigen karakter: gul van smaak en een subtiel bouquet. De ideale drinktemperatuur is 7/8° Celsius. Alfa Edel Pils wordt bereid uit gerstemout, natuurhop en bronwater. Alfa is de enige brouwerij in Nederland die haar brouwwater uit een officieel erkende bron – de ALFA bron – verkrijgt. Uit een officiële bron mag jaarlijks een bepaalde hoeveelheid bronwater worden gehaald. Dit garandeert in de toekomst een natuurzuivere kwaliteit van het water en geeft daarmee ook exclusiviteit aan de Alfa bieren.
Stichting NIBEM
De Stichting Nederlands Instituut voor Brouwgerst, Mout en Bier (NIBEM) verenigt alle schakels in de gerst-mout-bier keten. Het NIBEM streeft ernaar om in wetenschappelijk en in technisch opzicht de verbeteringen te bevorderen van hetgeen in de ruimste zin van het woord samenhangt met gerst, mout en bier. Het NIBEM voert jaarlijks een gerstrassenonderzoek uit en organiseert jaarlijks de Zomerexcursie en de Brouwersdag. Het CBK is vertegenwoordigd in het NIBEM bestuur en het secretariaat voor het NIBEM bestuur en een aantal commissies. Meer informatie over Stichting NIBEM is te vinden op www.nibem.nl
33
< BOB
Sociëteit der Nederlandse Mouters De Sociëteit der Nederlandse Mouters behartigt de belangen van de Nederlandse mouterijen.
< SAR < Stichting NIBEM
Momenteel kent de Sociëteit drie leden. Punten van aandacht zijn voedselveiligheid, biobrandstoffen, explosieveiligheid en andere voor de mouterijen relevante onderwerpen. De Sociëteit
> Sociëteit der Nederlandse Mouters
is aangesloten bij Euromalt, de Europese brancheorganisatie van mouterijen. Het CBK voert het secretariaat van de Sociëteit.
> Stichting Nederland Schoon > Stichting Kringloop Blik
Stichting Nederland Schoon
> Stichting Promotie Glasbak
Stichting Nederland Schoon is in 1991 door het bedrijfsleven – waaronder de brouwers en de ANWB – opgericht. SNS houdt zich bezig met de preventie en bestrijding van de hinder van zwerfafval. Nederland Schoon ontwikkelt en realiseert preventie- en bewustwordingsprojecten waarbij ‘Schoon als waarde’ het uitgangspunt is.
Stichting Kringloop Blik
Het CBK is vertegenwoordigd in het bestuur van Stichting Kringloop Blik. Deze stichting stelt zich ten doel het materiaalhergebruik van blikken verpakkingen te bevorderen en de kennis over de blikkringloop te vergroten. Door samenwerking in de Stichting Kringloop Blik weet de gehele keten bestaande verpakkingen te optimaliseren en de hoeveelheid afval te reduceren.
Stichting Promotie Glasbak
De Stichting Promotie Glasbak stimuleert de recycling van eenmalige glasverpakking via de glasbak. De Nederlandse brouwers ondersteunen de Stichting Promotie Glasbak financieel.
Een liter pils bestaat bij benadering voor 92% uit water, voor 7,99% uit gerstemout en voor 0,01% uit hop. In absolute getallen komt dit ongeveer neer op 6 liter water, 150 gram gerstemout en 0,1 gram hop.
34
Wereldwijd 2006 Wereldwijd werd in 2006 1.686,9 miljoen hectoliter geproduceerd.* In het rijtje bierexporterende landen is Nederland in 2006 één plek gestegen. De weergegeven cijfers hebben betrekking op 2006. Het cijfermateri-
BIERPRODUCTIE IN HL (X 1.000)
2006
2005
China
351.515
306.156
Verenigde Staten
231.822
230.245
Duitsland
107.174
105.500
Rusland
99.900
89.200
Brazilië
97.000
90.000
Japan
62.980
63.430 72.500
Mexico
59.403
Verenigd Koninkrijk
54.133
56.021
Spanje
33.600
31.300
Polen
32.500
31.421
Zuid-Afrika
27.000
25.900
Nederland
26.479
24.560
Venezuela
24.772
22.250
Canada
23.636
23.156
Tsjechië
19.800
19.069
België
18.383
17.274
Australië
17.200
17.090
Frankrijk
16.030
16.394
aal over 2007 was nog niet beschikbaar. 0
100
200
300
400
500
600 x miljoen hl
BIEREXPORT IN HL (X 1.000)
2006
2005
Mexico
16.829
15.900
Europa 2006
Nederland
16.014
13.782
2005
Duitsland
14.799
14.203
Amerika 2006
België
10.112
8.814
2005
Verenigde Staten
4.402
4.463
A zië 2006
Verenigd Koninkrijk
5.222
4.313
2005
Canada
3.600
3.551
Afrika 2006
Tsjechië
3.536
3.100
2005
Portugal
2.040
1.307
Australië/Oceanië 2006
Frankrijk
1.720
1.800
2005
China
1.819
1.415
Spanje
**
763
Italië
781
760
Oostenrijk
666
597
Brazilië
451
320
BIERPRODUCTIE NAAR WERELDDEEL *
BRON: T he Bar th repor t 2005/2006
** niet bekend
35
Links Bier en gezondheid
www.bierengezondheid.be
Bob
www.bobjijofbobik.nl
Links en afkortingen
Centraal Brouwerij Kantoor
www.cbk.nl
Commissie Bier
www.commissiebier.nl
DPB
www.drankenpallet.nl
EBC
www.europeanbreweryconvention.org
FNLI
www.fnli.nl
Nedvang
www.nedvang.nl
Productschap Dranken
www.productschapdranken.nl
SAR
www.alcoholengezondheid.nl
STIVA
www.stiva.nl www.alcoholonderde16nogevenniet.nl www.genietmaardrinkmetmate.nl www.pratenoveralcohol.nl
Stichting Kringloop Blik
www.kringloopblik.nl
Stichting Promotie Glasbak www.glasbak.nl The Brewers of Europe
www.brewersofeurope.org
Veilig Verkeer Nederland
www.veiligverkeernederland.nl
VNO-NCW
www.vno-ncw.nl
Regelingen en convenanten Bierverordening 2003
www.commissiebier.nl
Convenant Benchmarking
www.benchmarking-energie.nl
Convenant Cadmiumhoudende kratten
www.commissiebier.nl
Kruidenregeling
www.commissiebier.nl
Leeftijdscampagne
www.alcoholonderde16nogevenniet.nl
Overzicht BTW en accijnstarieven
www.cbk.nl
Reclamecode voor Alcoholhoudende Drank
www.stiva.nl
Verpakkingsverordening 2003
www.commissiebier.nl
36
Lijst van afkortingen AO/IC
Administratieve Organisatie / Interne Controle
CBK
Centraal Brouwerij Kantoor
CV
Convenant Verpakkingen
DPB
Dranken Palletbeheer Nederland B.V.
EBC
European Brewery Convention
EU
Europese Unie
EVA
Europese Vrijhandels Associatie
Geschatte benodigdheden
FNLI
Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie
per biersoort.
GFL
General Food Law
1 liter pils:
HACCP
Hazard Analysis of Critical Control Points
6 liter water
IVA
Instructie Verantwoord Alcoholgebruik
150 gram mout
KHN
Koninklijk Horeca Nederland
0,1 gram hop
MJA
Meerjaren Afspraak Energie-efficiency
NIBEM
Nederlands Instituut voor Brouwgerst, Mout en Bier
NIGZ
Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie
1 liter donker bier (Oud Bruin):
NOC*NSF
Nederlands Olympisch Comité * Nederlandse Sport Federatie
5 liter water
PINT
Vereniging Promotie Informatie Traditioneel Bier
110 gram mout
ROA
Regulier Overleg Alcoholbeleid
0,1 gram hop
SAR
Stuurgroep Alcohol Research
SdNM
Societeit der Nederlandse Mouters
SNS
Stichting Nederland Schoon
STIVA
Stichting Verantwoord Alcoholgebruik
1 liter zwaarder, donker bier: 5 liter water
VNO-NCW
Verbond van Nederlandse Ondernemingen - Nederlands Christelijk Werkgeversverbond
230 gram mout
VWS
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
0,1 gram hop
WHO
World Health Organisation, Wereld Gezondheidsorganisatie
°P
graden Plato (stamwortgehalte)
1 liter witbier: 5 liter water 155 gram mout 0,1 gram hop
37
De vereniging het Centraal Brouwerij Kantoor (CBK) behartigt de belangen van de brouwers en hun bier door te fungeren als spreekbuis naar politiek en publieke opinie. De inzet van mensen en middelen is gericht op het versterken van kennis en inzicht over de brouwerijsector bij politici en ambtenaren in zowel Den Haag als Brussel, alsmede op het verbeteren van het imago van bier door het actief benaderen van de publieke opinie en de consument. Na de beruchte crisisjaren werd op 18 september 1939 het CBK opgericht. Het doel van het CBK werd de behartiging van de belangen van de Nederlandse brouwindustrie. Destijds betekende dat, dat de onderlinge verhouding van de brouwerijen door de dreigende oorlog niet mocht worden gewijzigd. Elke brouwerij die zich aansloot, machtigde het CBK overeenkomsten aan te gaan betreffende de aankoop en distributie van grondstoffen. In de afgelopen decennia is er veel veranderd, maar nog altijd behartigt het CBK de belangen van de Nederlandse brouwindustrie. Waar in de begintijd de taken lagen in het aankopen en verdelen van grondstoffen, zijn deze nu gericht op communicatie en participatie. Dat doet het CBK op vijf beleidsterreinen: Public Affairs & Public Relations, Alcohol & Maatschappij, Grondstoffen & Voedselveiligheid, Duurzaam Ondernemen en Juridische Zaken. Het CBK onderhoudt ten behoeve van haar leden contacten met de Nederlandse overheid, met supranationale organisaties, met de sociale partners, met branchegenoten en met de wetenschappelijke wereld. Voorts neemt het CBK deel aan diverse samenwerkingsverbanden die tot doel hebben verantwoord en bewust omgaan met de productie en consumptie van bier te bevorderen en te promoten. Dit gebeurt o.a. door voorlichting van het Nederlandse publiek. Naast deze taken voert het CBK ook het secretariaat van de Commissie Bier van Het Productschap Dranken, van Stichting NIBEM en van de Societeit der Nederlandse Mouters. Tenslotte is ook Drankenpallet Beheer Nederland B.V. in het ‘Brouwershuis’ gehuisvest.
38
Colofon Dit is een uitgave van het Centraal Brouwerij Kantoor Dagelijkse Groenmarkt 3-5 2513 AL Den Haag Postbus 179 2501 CD Den Haag Het CBK is lid van The Brewers of Europe, Telefoon (070) 318 07 10 Fax
(070) 310 61 73
Email
[email protected]
Internet www.cbk.nl Ontwerp en realisatie En-i communicatieconcepten, Nijmegen Fotografie En-i Nijmegen (Martien Schouten, Thea van den Heuvel), Barbara Huijgen Druk SHD Grafimedia, Swalmen Met dank aan: Drs. Adjiedj Bakas Drs. Reinildis van Ditzhuyzen Dr. Peter Klosse Prof. dr. Guido Aerts
die meer dan 3.000 Europese brouwerijen en 95% van alle Europese bieren vertegenwoordigt www.brewersofeurope.org
39
Bierproductie
27.258.827
hl
Export
17.015.842
hl
Import
2.400.949
hl
12.643.934
hl
Consumptie Hoofdelijk verbruik
77,2
liter
Binnenlandse afzet naar biersoort Alcoholarm en -vrij bier
113.846
hl
9.849.381
hl
Extra zwaar
178.099
hl
Overig
101.659
hl
Zwaar (incl. pils)
Kerngegevens 2007
Binnenlandse afzet naar verpakking Fust en kelderbier
2.915.764
hl
Klein verpakt
7.327.221
hl
ACCIJNSOPBRENGST: € 313.000.000
ONTWIKKELING HOOFDELIJK GEBRUIK 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2006 2007
78,9 86,4 84,4 90 85,8 82,8 79,4 77,2
liter liter liter liter liter liter liter liter
Dagelijkse Groenmarkt 3-5 2513 AL Den Haag Postbus 179 2501 CD Den Haag
Telefoon
(070) 318 07 10
Fax
(070) 310 61 73
Email
[email protected]
Internet
www.cbk.nl
