ACTUEEL. Informatieblad van de Vlaamse Ouderenraad OUDERENWEEK: Afgiftekantoor: Leuven 1 - P

Afgiftekantoor: Leuven 1 - P 209987

Belgie - Belgique P.B. Leuven 1 BC 4192

ACTUEEL Informatieblad van de Vlaamse Ouderenraad EK:

OUD

WE N E R E

ACTIES IN 6 STATIONS! Meer info binnenin.

Driemaandelijks informatieblad Jaargang 10, nr. 4 - oktober/november/december 2009

ACTUEEL-Informatieblad

Inhoud

Vo o rwo o rd .....................

1

Nieuw s van d e Vlaam se Oud erenraad ......................................................................................................2 Nieuw s uit d e Co m m issies en Werk gro ep en ............................................................................................5 Nieuw s van d e Overheid ...........................................................................................................................14 Vaccineren tegen seizo ensgriep ................................................................................................................15 Het ‘Ro llend Oo g’: nieuw senio renm agazine o p tvbrussel ..................................................................16 Vro egtĳd ige o p sp o ring van d e ziek te van Alzheim er ...........................................................................18 Stap je Sterk : een initiatief van S-Sp o rt ....................................................................................................20 Pluk d e Dag - een d o cuso ap o ver leven m et d em entie .........................................................................21 Theatervo o rstelling ‘Mannen van 85’.......................................................................................................21 Van De Kleine Prins to t Keetje Tip p el ......................................................................................................22 Betek enisvo lle ro llen in wo o nzo rgcentrum ............................................................................................26 Senio ren in d e weer vo o r beter verk eer ...................................................................................................29 Culinair genieten tĳd ens d e Week van d e Sm aak ..................................................................................29 Literatuur .....................

30

Led en van het OOK - Vlaam se Oud erenraad .........................................................................................31 Agend a .........................

2

33

Voorwoord Het was boeiend Goddie De Smet, voorzi�er Nog steeds niet uitgebold, wel ingerold. Zowat 17 jaar geleden - al een hele tĳd geleden als u het mĳ vraagt - begonnen we met een groep sterk gemotiveerde mensen aan het OOK. Het hee� veel tĳd, energie en uithoudingsvermogen gekost om te komen tot wat de Vlaamse Ouderenraad nu is. In het totaal passeerden 8 verschillende ministers de revue; dat is een gemiddelde van goed twee jaar. De ministers kwamen en gingen, maar de ouderen zĳ deden verder. Ook voorzi�ers komen en gaan. Na een eerste en tweede mannelĳke voorzi�er, was het de beurt aan een vrouw. Dat was niet zo evident toen, maar er werd gesteld naar de omstandigheden (het overlĳden van de voorzi�er tĳdens de legislatuur) dat ik de lopende periode wel kon afwerken. Dus aanpakken was de boodschap. In het begin wankelbaar maar met motivatie, veel steun en volharding komt men een eind op weg.


Uit die tĳd herinner ik mĳ de onderkomens die we gehad hebben bĳ de verschillende organisaties en later de eerste huisvesting in het huis van gelĳke kansen met daaraan gekoppeld een zelfstandig secretariaat met een voltĳdse medewerker. De vele en soms (te) lange vergaderingen, de voorbereidingen van de hoorzi�ingen, de Ouderenparlementen met goede en minder goede afloop. Ik wil hier niet de geschiedenis van de Vlaamse Ouderenraad schrĳven, maar enkel een paar voorbeelden aanhalen. Want ik vertel hier niets nieuws voor degenen die zelf al jaren meedraaien in hun eigen vereniging en daarenboven zich ook nog inze�en voor de Vlaamse Ouderenraad. Ik wil alleen maar zeggen: ‘t was niet altĳd gemakkelĳk, meegaand, resultaat bereikend enz.,enz., maar het was wel altĳd boeiend.

1

N�� V�� O�� Het beleidsplan – naar de uitwerking Mie Moerenhout, directeur Op een Bĳzondere Algemene Vergadering van de Vlaamse Ouderenraad op 24 juni 2009 werd het beleidsplan van de Vlaamse Ouderenraad voor 2010-2014 goedgekeurd. Met dit beleidsplan willen we binnen de Vlaamse Ouderenraad meer planmatig aan ’t werk gaan. Een bĳkomend doel is dat de Vlaamse Ouderenraad met dit plan een voorzet wil geven aan de volgende beheersovereenkomst met de Vlaamse regering. Sedert december vorig jaar werden de strategische doelstellingen vertaald in operationele doelstellingen. Naderhand worden deze laatste doelstellingen omgezet in een meerjarenplan en geconcretiseerd in jaarprogramma’s. Momenteel liggen een aantal vragen bĳ de coördinerend minister voor Ouderenbeleid Jo Vandeurzen. Kan de vzw OOK omgevormd worden tot de vzw Vlaamse Ouderenraad zodat er meer duidelĳkheid is voor iedereen? Consequentie daarvan is dat de Vlaamse Ouderenraad een definitieve erkenning krĳgt van de Vlaamse Overheid i.p.v. per 5 jaar. De visie op de Vlaamse Ouderenraad werd herzien. Er werd geopteerd voor twee opdrachten: 1. Advies en informatie 2. Overleg en sensibiliserering Ook hierover vragen we het akkoord van de coördinerend minister voor Ouderenbeleid. De opsplitsing is het resultaat van de zoektocht naar het verschil en de nood aan één of twee organisaties, het OOK en de Vlaamse Ouderenraad. Daarbĳ kwam aan bod wat de ouderenorganisaties misten de voorbĳe jaren, nl. het overleg tussen de ouderenverenigingen. Daartegenover miste de Vlaamse Ouderenraad voldoende gedragenheid voor de sensibiliserende activiteiten als Ouderenweek en Ouderenparlement. Via het overleg zou bereikt moeten worden dat alle ouderenverenigingen deze als iets van hen beschouwen. De formules van Ouderenweek en Ouderenparlement zullen herbekeken worden om het sleet van de voorbĳe jaren weg te stoffen.

2

Zeven prioritaire thema’s en werkdomeinen werden vastgelegd: * Bestaanszekerheid, economie en arbeid * Welzĳn, gezondheid en zorg * Wonen, mobiliteit en veiligheid leren en maatschappelĳke * Cultuur, participatie * Sport en bewegen * Federaal Ouderenbeleid * Internationaal Ouderenbeleid Deze beslissing brengt mee dat aan alle werkgroepen en commissies werd gevraagd tegen het einde van dit jaar de werking af te ronden met een eindverslag. Vanuit de ervaring van de voorbĳe werkperiode kunnen ze suggesties en handva�en meegeven voor de toekomst. Aan de lidorganisaties werd gevraagd geknipte en geëngageerde vertegenwoordigers voor de voor hun organisatie relevante commissies aan te duiden. De nieuwe commissies zullen van start gaan begin 2010. De wĳzigingen tengevolge van het beleidsplan en het zoeken naar een betere organisatie van de Vlaamse Ouderenraad brengt mee dat het Huishoudelĳk Reglement in aanpassing is. Er volgt nog een duidelĳk vrĳwilligersbeleid. Via een personeelsbehoe�eplan en een financieel plan wil de Vlaamse Ouderenraad duidelĳk maken wat er nodig is om de uitvoering van het beleidsplan mogelĳk te maken.

Via deze lange en ingewikkelde weg zal de werking van de Vlaamse Ouderenraad duidelĳker worden, maar ook sterker staan. En… iedereen zal kunnen vaststellen dat de ouderen serieus bezig zĳn.


De Vlaamse Ouderenraad maakte kennis met Jo Vandeurzen Mie Moerenhout, directeur Op 21 september had een delegatie van het Dagelĳks Bestuur afspraak met onze coördinerend minister voor Ouderenbeleid, de heer Jo Vandeurzen. We hadden onze agenda voorbereid, want het was ons doel er iets meer van te maken dan een koffieklets. Ook onze nieuwe verantwoordelĳke minister had een agendapunt. Hĳ vroeg naar onze aandachtspunten vanuit het regeerakkoord voor zĳn beleidsnota. De uitwerking van het woonzorgdecreet en de lang achtergebleven uitvoeringsbesluiten voor het lokaal Ouderenbeleid gaven we aan als onze bekommernissen. Van het Vlaams Ouderenbeleidsplan, dat binnen het jaar na aantreden van de nieuwe regering moet worden opgesteld, wil de minister meer maken dan een optelsom van de activiteiten van de administraties. Hĳ stuurt aan op een goede betrokkenheid van de ouderen en de Vlaamse Ouderenraad bĳ de opmaak van dit plan. Vanuit een toelichting van het beleidsplan stelden we de minister een aantal vragen, die begrĳpelĳk niet onmiddellĳk konden beantwoord worden, nl. de definitieve erkenning als Vlaamse Ouderenraad en de omvorming tot één organisatie vzw Vlaamse Ouderenraad. De eerste beheersovereenkomst loopt af eind dit jaar. Er werd voorgesteld deze met een jaar te verlengen zodat de continuïteit gewaarborgd is. Ondertussen kunnen oppuntstellingen, de afwerking van het Huishoudelĳk Reglement en het opstellen van een financieel plan weloverwogen gebeuren.

Vanwege de kennis van het hele ouderenveld ziet de Vlaamse Ouderenraad zich als een geschikte kandidaat voor het actualiseren van de 60-plusgids. Bovendien denken we dat deze via de website constant up-to-date kan worden gehouden; een werk dat de Vlaamse Ouderenraad wil uitvoeren. Beide voorgaande punten kunnen verwezenlĳkt worden als de middelen daarvoor worden ter beschikking gesteld. Als laatste punt stelden we voor om tĳdens het EU-voorzi�erschap in 2010 dementie op de agenda te ze�en. Bovendien stelden we voor om een conferentie te programmeren over de manier waarop het Ouderenbeleid tot stand komt in de verschillende landen. Minister Vandeurzen voelde de noodzaak van een spoedig overleg om de meest dringende punten tesamen aan te pakken. Verder komt er een structureel overleg tussen de minister en de Vlaamse Ouderenraad. De minister bepleit tevens dat alle administraties voldoende gesprek aangaan met de ouderen. Hoopvol waren we na deze eerste ontmoeting. We kĳken nu uit naar die eerste belangrĳke afspraak.

En bĳ zĳn aantreden confronteerden we de minister reeds met de vraag naar een definitieve locatie voor het secretariaat want de tĳdelĳke oplossing van de huidige accommodatie loopt af midden 2011. Onze droom van het ‘Huis van de ouderen’ werd aangekaart. Als Vlaamse Ouderenraad willen we werken aan de deskundigheidsbevordering van de ouderen die participeren aan het lokale Ouderenbeleid.


3

Vlaamse Ouderenraad en Jeugdraad maken samen advies Kathy Louagie, stafmedewerker De banden met de Vlaamse Jeugdraad werden drie jaar geleden wat sterker aangehaald toen ze ons contacteerden n.a.v. hun thema ‘Intergenerationele solidariteit’. Nu drie jaar later kunnen we u het eindproduct presenteren: een gezamenlĳk advies over intergenerationele solidariteit. De samenleving vergrĳst en vergroent. Het aantal ouderen stĳgt jaar na jaar, terwĳl de groep jongeren steeds kleiner wordt door het dalend aantal geboortes. In het advies geven de Vlaamse Ouderenraad en de Jeugdraad een aantal beleidsaanbevelingen om passend te reageren op deze veranderingen. Het advies bevat drie grote luiken. In een eerste komen de vergrĳzing en de toekomst van de sociale zekerheid aan bod. Jongeren en ouderen willen een samenleving die gebaseerd is op een sociaal contract waarin generaties solidair zĳn met elkaar. Dit is een pleidooi voor het repartitiestelsel. Tegelĳkertĳd moet het een rechtvaardig systeem zĳn, want de solidariteit mag niet ten koste gaan van één generatie.

vooroordelen weggewerkt kunnen worden, wat automatisch begrip en respect met zich meebrengt. De Vlaamse Ouderenraad en Jeugdraad benadrukken in het advies hun wens om van intergenerationele solidariteit een politieke prioriteit te maken. Beide organisaties dringen aan op: - oplossingen voor de betaalbaarheid van het sociaal systeem die de solidariteit tussen de generaties niet in de weg staan, met een rechtvaardig systeem als uitgangspunt - stimulansen voor meer intergenerationeel contact en intergenerationele samenwerking, in alle levenssferen waar jongeren, ouderen en de tussengeneraties elkaar kunnen ontmoeten en elkaar nodig hebben. Het volledige advies kunt u raadplegen op www.vlaamse-ouderenraad.be of bestellen bĳ het secretariaat.

Een tweede luik gaat over de inspraak. Beleidsinitiatieven die zowel invloed hebben op jongeren als ouderen worden vaak genomen zonder dat de betrokken partĳen gehoord worden. Denk maar aan het Generatiepact, de pensioenconferentie, het Zilverfonds… Ouderen en jongeren willen mee aan tafel zi�en en willen op een constructieve manier meewerken en zoeken naar oplossingen. Het laatste luik benadrukt de nood aan intergenerationeel contact en intergenerationele samenwerking. Ouderen en jongeren komen niet dikwĳls spontaan met elkaar in contact. Indien dit gebeurt, is dit meestal in familieverband. Nochtans is het contact en de samenwerking tussen generaties een belangrĳke voorwaarde voor het behoud van de solidariteit in onze maatschappĳ. Via contact en samenwerking leren beide groepen elkaar kennen, waardoor

4


N�� C�� W�� Stuurgroep Ouderenweek-Ouderenparlement Kathy Louagie, Stafmedewerker Ouderenweek 2009: 16 – 22 november Iedere rol betekenisvol Ook tĳdens de Ouderenweek 2009 staat het thema ‘De rollen van de ouderen in een vergrĳzende maatschappĳ’ centraal. Heel wat ouderen ze�en zich in als vrĳwilliger, als grootouder, als mantelzorger, als lid van een ouderenadviesraad, in een ouderenvereniging, … Hun bĳdrage is onbetaalbaar en zĳ doen dit kosteloos. Toch is hun engagement niet altĳd zichtbaar. De Vlaamse Ouderenraad wil samen met de ouderenorganisaties aantonen dat ouderen nog heel wat in hun mars hebben. We willen een positief verhaal brengen over de vergrĳzing; een verhaal waar het kostenplaatje even naar de achtergrond verdwĳnt en de inzet van de ouderen in de schĳnwerpers staat. De Ouderenweekbrochure ‘Iedere rol betekenisvol’ snĳdt verschillende thema’s aan, die ook aan bod zullen komen op het Ouderenparlement van 2010. Om dit Ouderenparlement zorgvuldig voor te bereiden, krĳgen de ouderenorganisaties per thema een aantal stellingen toegestuurd. Het is de bedoeling om deze binnen hun organisatie en met hun achterban voor te bereiden. We geven alvast de stellingen mee. STELLINGEN Arbeid – vrĳwilligerswerk Om de pensioenen betaalbaar te houden, moeten ouderen langer werken. Oudere werknemers zĳn niet belangrĳk voor de bedrĳven. Ouderen moeten meer vrĳwilligerswerk doen. Politiek – inspraak Ouderen vertegenwoordigen ouderen in de politiek. Ouderen hebben politiek geen impact. Ouderen moeten zich verenigen om politieke druk uit te oefenen.


Ouderen als zorgdragers Mantelzorg en kinderopvang door ouderen zouden beter vervangen worden door professionele zorg. Mantelzorg verhindert participatie. Vooral oudere vrouwen worden te zwaar belast. Ouderen als consument Ouderen dragen niet bĳ aan de economische groei. Ouderen moeten betrokken worden bĳ het ontwikkelen van producten. Ouderen moeten gebruik maken van hun consumentenmacht/-kracht. Wenst u hierover mee te deba�eren? Contacteer dan uw ouderenorganisatie, de lokale of provinciale ouderenadviesraad. De brochure van de Ouderenweek kunt u raadplegen op www.vlaamse-ouderenraad.be of aanvragen op het nummer 02 209 34 55. Naast boeiende getuigenissen van onder andere politicus Herman De Croo en An Hermans, worden er ook een aantal activiteiten aangeboden. De Ouderenweek is hét moment bĳ uitstek om deze te programmeren. Bent u klaar om er tĳdens de Ouderenweek in te rollen? Laureaten wedstrĳd ‘Uitgebold? Ingerold!’ De Vlaamse Ouderenraad deed vorig jaar een oproep aan alle Vlaamse ouderenorganisaties om een rollenboek samen te stellen. Zo’n rollenboek bestaat uit getuigenissen van ouderen die een betekenisvolle rol vervullen in de maatschappĳ. Met dit initiatief wil de Vlaamse Ouderenraad het negatieve beeld dat klee� aan de vergrĳzing doen kantelen en focussen op de meerwaarde die ouderen te bieden hebben. Elke lokale ouderenvereniging, elke ouderenadviesraad, elk dienstencentrum of woonzorgcentrum kon dus zelf de handen uit de mouwen steken en aan de slag gaan. Uit de verschillende inzendingen werden uiteindelĳk vĳf rollenboeken genomineerd.

5

De Vlaamse Ouderenraad presenteert u graag de vĳf laureaten: AanSTEKELĳk

Gedreven leven Genks engagement in vĳ�igvoud

Op de cover van het rollenboek van S-Plus prĳkt een grote cactus. In aanSTEKELĳk willen ouderen ‘hun stekels’ gebruiken om andere ouderen te prikkelen om ook aan slag te gaan als vrĳwilliger, om ook een rol op te nemen in onze samenleving. Het boek bevat 10 getuigenissen van mensen actief binnen S-Plus. Met dit rollenboek trekt de ouderenvereniging de komende maanden langs hun lokale afdelingen.

Voor dit rollenboek bundelden de Genkse seniorenraad, de Dienst Sociaal Welzĳn en de dienstencentra hun krachten. Het boek laat de lezer meekĳken over de schouder van een vĳ�igtal ouderen met een cruciale rol in de maatschappĳ. Om de rollen van de ouderen kenbaar te maken, wordt dit rollenboek in alle Genkse brievenbussen bezorgd.

Meer informatie: Corry Maes, nationaal tel. 02 515 17 84

secretaris

S-Plus,

Meer informatie: Liliane Tielens, secretaris seniorenraad Genk, tel. 089 65 43 60

Een beetje van dit, een beestje van dat Alle teksten uit dit rollenboek zĳn gebaseerd op verhalen van rusthuisbewoners en werden samen mét de bewoners en het animatieteam opgesteld. Een vrĳwilliger in het rusthuis hield de pen vast. Om het boek te illustreren deden ze beroep op de leerlingen van het 6de leerjaar en op een 14-jarige kleinzoon van een bewoner. Het rusthuis wil dit boek in de toekomst actief gaan gebruiken in hun intergenerationele samenwerking. Ze willen klassen uitnodigen in het rusthuis en ook vertellers erop uit sturen om voor te lezen in scholen. Meer informatie: Luc De Gussem, directeur Woonzorgcentrum Schelderust, We�eren, tel. 09 368 85 00

6


Een levende stad

Het dienstencentrum Ter Patershove en de seniorenadviesraad sloegen de handen in elkaar om de inzet van de Diksmuidse ouderen in de kĳker te ze�en. In dit rollenboek vertellen ouderen gevat waar ze mee bezig zĳn, wat hen drĳ� en wat hen doet dromen. Stuk voor stuk boeiende verhalen van mensen met enorm veel inzet en enthousiasme. Meer informatie: Greet Verbrugghe, Dienstencentrum Ter Patershove, tel. 051 51 91 50 of 0498 16 82 25

Werkgroep Media De Ouderenweek laten we dit jaar niet ongemerkt voorbĳ gaan! Zo hee� de werkgroep media een actie voorbereid om het Ouderenweekthema en de Vlaamse Ouderenraad bĳ een ruimer publiek bekend te maken. Tĳdens die week zal de Vlaamse Ouderenraad aanwezig zĳn in verschillende stations in Vlaanderen. Benieuwd wat er te gebeuren staat? Breng ons dan zeker een bezoekje!

Een zee van goodwill

Met veel plezier en met volle inzet zĳn een groep Blankenbergse ouderen op pad gegaan om anderen te interviewen. Wekelĳks werd er vergaderd over opbouw, lay-out, timing, enz. Een plaatselĳke schrĳfster op lee�ĳd ze�e de vele getuigenissen om in warme menselĳke verhalen. Hun samenwerking resulteerde in het boek: Een zee van goodwill. Meer informatie: Suzy Coeck, Seniorendienst Blankenberge, tel. 050 42 99 42 of 0472 39 69 77 Op 16 november wordt tĳdens een persconferentie in het station van BrusselCentraal de winnaar van deze wedstrĳd bekend gemaakt. De prĳs wordt overhandigd door minister Vandeurzen, coördinerend minister voor Ouderenbeleid. Station Brussel-Centraal: 16 november van 8.00 tot 10.30 uur Station Brugge: 17 november van 15.00 tot 17.30 uur Station Antwerpen-Centraal: 18 november van 14.00 tot 17.00 uur Station Hasselt: 19 november van 15.00 tot 17.30 uur Station Gent-St-Pieters: 20 november van 14.00 tot 17.00 uur Station Leuven: 21 november van 14.00 tot 17.00 uur


7

Commissie Mobiliteit Bart Beernaert, stafmedewerker In de laatste bĳeenkomst werd de heer Eddy Gielis van Enter vzw uitgenodigd om uitleg te geven bĳ het eindrapport van het ‘onderzoek naar een toegankelĳk vervoersysteem voor Vlaanderen’, het Vademecum ‘Toegankelĳk publiek domein’ en de nieuwe ‘Ontwerpgids Meegroeiwonen’. Enter vzw, het Vlaams Expertisecentrum Toegankelĳkheid, wil als organisatie integrale toegankelĳkheid bevorderen en Universal Design (d.i. ‘ontwerpen voor iedereen’) promoten met het oog op gelĳke kansen voor iedereen en in het bĳzonder voor personen met een handicap en ouderen. Onderzoek naar een toegankelĳk vervoersysteem voor Vlaanderen In opdracht van de afdeling Beleid Mobiliteit en Verkeerveiligheid van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken voerde Enter vzw een ‘onderzoek naar he�omen voor een geïntegreerd, complementair en gebiedsbedekkend toegankelĳk vervoersysteem voor Vlaanderen’ uit. Samen met vervoersaanbieders en gebruikers werkte Enter vzw een organisatiemodel voor een toegankelĳk vervoersysteem uit. Via beleidsaanbevelingen hoopt men het organisatiemodel te kunnen realiseren. Vademecum ‘Toegankelĳk publiek domein’ Onder de supervisie van het Agentschap Wegen en Verkeer werd het Vademecum ‘Toegankelĳk publiek domein’ door Enter vzw opgesteld. Dit vademecum is een revisie van de brochure ‘Naar een Integraal Toegankelĳk Openbaar Domein’ uit 1999. Uit het nieuwe vademecum blĳkt dat toegankelĳkheid een complex gegeven is. Daarom wordt het DOD-principe door Enter naar voor geschoven. DOD staat voor: de doorgang die steeds voldoende breed en obstakelvrĳ moet zĳn de oppervlakte die een effen, voldoende aaneengesloten, solide en slipvrĳ loopoppervlak vormt, met de nodige natuurlĳke of kunstmatige geleiding een drempelloos voetgangersgebied dat zowel de looproute als de oversteekplaatsen omvat

8

Ontwerpgids Meegroeiwonen Enter vzw hee� samen met het Departement Ruimtelĳke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed van de Vlaamse Overheid een nieuwe ‘Ontwerpgids Meegroeiwonen‘ samengesteld. Het begrip meegroeiwonen gaat uit van een dynamische visie op mens en ruimte, de eigen woning en haar omgeving. Op woningniveau is aanpasbaar en flexibel bouwen het basiskenmerk. Het maakt dat een woning zich kan aanpassen aan zĳn bewoners en niet omgekeerd. Dit betekent van meet af aan comfort en veiligheid voor iedereen, wat levenslang wonen mogelĳk maakt. Meer informatie over Enter vzw vind je op www.entervzw.be. Je kan het Vademecum ‘Toegankelĳk publiek domein’ gratis bestellen of downloaden via de website van de Vlaamse Overheid: h�p://publicaties.vlaanderen.be. Een papieren versie van ‘Ontwerpgids Meegroeiwonen’ kan je bestellen via Enter vzw. De gids zelf is gratis maar voor de verzending en administratieve kosten rekent men 10,00 euro aan. Indien je geïnteresseerd bent, kan je een mail sturen naar [email protected]. De elektronische versie van de ontwerpgids kan kosteloos gedownload worden via h�p://www.entervzw.be/assets/files/MGWontwerpgids_v15.pdf.


Commissie Inkomen Jul Geeroms, voorzi�er Naar aanleiding van de nationale pensioenconferentie die de vorige minister van pensioenen Marie Arena wou organiseren, werkte de Commissie Inkomen van de Vlaamse Ouderenraad een voorstel van advies uit inzake de pensioenen. Dit voorstel werd goedgekeurd door de Algemene Vergadering van 24 juni. De voornaamste bekommernis van de Vlaamse Ouderenraad is de welvaartsvastheid van de pensioenen van de huidige gepensioneerden. De pensioenen moeten niet alleen geïndexeerd blĳven maar ook gelĳke tred houden met de evolutie van de lonen.

Het volledige advies waarvan hier de kerngedachten zĳn weergegeven, kan men aanvragen op het secretariaat van de Vlaamse Ouderenraad of raadplegen op de website onder het luik ‘Adviezen’. Ondertussen is het nog niet duidelĳk wat de plannen zĳn van de nieuwe minister van pensioenen, Michel Daerden.

Dit is de voorbĳe jaren niet het geval geweest, met als resultaat: een sterke achteruitgang van de pensioenen in vergelĳking met de lonen van de actieven en de laagste pensioenen in vergelĳking met de ons omringende landen. Daarom stelt de Vlaamse Ouderenraad naast een regelmatige welvaartsaanpassing van de pensioenen ook een over 5 jaar gespreide inhaaloperatie voor die er moet toe leiden dat de opgelopen achterstand minstens ten dele wordt ingelopen. Verder vraagt de Vlaamse Ouderenraad bĳzondere aandacht voor de armoede onder de gepensioneerden. De inkomensgarantie (IGO) voor ouderen zou minimaal gelĳk moeten zĳn aan de Europese armoedegrens. Wat de toekomstige gepensioneerden aangaat: de beste garantie voor een degelĳk pensioen voor iedereen is, volgens de Vlaamse Ouderenraad, een aanzienlĳke versterking van het we�elĳk pensioenstelsel. Aanvullende pensioenstelsels zĳn niet voor iedereen weggelegd en komen vooral diegenen ten goede die reeds een relatief hoog we�elĳk pensioen hebben. De Vlaamse Ouderenraad pleit er dan ook voor dat maatregelen zouden worden genomen opdat in de toekomst het pensioen 75 % zou bedragen van het gemiddelde beroepsinkomen van de vĳf beste jaren uit de beroepsloopbaan van werknemers en zelfstandigen.


Pensioenpunten Ook Brussel en Leuven hebben nu een pensioenpunt. Op een pensioenpunt kan u terecht met alle vragen tegelĳk, ook al hebt u een gecombineerd pensioen omdat u in verschillende sectoren werkte, vb. als zelfstandige en ambtenaar. Vlaanderen hee� een pensioenpunt in Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Hasselt, Kortrĳk, Leuven, Oostende, Sint-Niklaas en Turnhout. Adressen en openingsuren vindt u op: h�p://www.rvponp.fgov.be/onprvp2004/NL/F/ F_a/F_a_04.asp of telefonisch via de gratis groene lĳn 0800 502 46 tĳdens de kantooruren.

9

Commissie Sport & Bewegen Sandra Vandereet, voorzi�er Beleidsadvies Sport en Bewegen Het beleidsadvies zal integraal verstuurd worden naar de huidige minister van Sport, Philippe Muyters, samen met het antwoord van de vorige minister van Sport, Bert Anciaux. Hierin werd immers gesteld dat de aanbevelingen van de Vlaamse Ouderenraad nu�ig kunnen zĳn voor de volgende beleidsperiode. Het volledige advies, alsook het antwoord van de minister, zĳn terug te vinden op de website www.vlaamse-ouderenraad.be. Senior Games 2009 De tweede editie van de Senior Games te Blankenberge zit erop. Op dinsdag 29 en woensdag 30 september genoten een 3400 senioren van tal van initiaties en competities (badminton, bowling, curve bowls, dans, loopwedstrĳd, petanque, tennis, zwemmen). We kunnen terugblikken op een heel geslaagd evenement. De eerste reacties van deelnemende groepen zĳn unaniem lovend. De sfeerbeelden, alsook de uitslagen van de verschillende competities zĳn binnenkort terug te vinden op www.seniorgames.be. Op naar de volgende editie!

Seniorensportcampagne: Sportelen Vanuit de Vlaamse Ouderenraad zal een brief verstuurd worden naar mevrouw Carla Galle (BLOSO) waarin de Vlaamse Ouderenraad vraagt om als adviesraad uitdrukkelĳk betrokken te worden bĳ het uitdenken van campagnes en bĳ het plannen van sport- en bewegingsactiviteiten voor ouderen. Ondertussen loopt de campagne gewoon verder en zĳn de eerste sportelactiviteiten reeds doorgegaan. Vanaf 2010 zullen ook andere sportfederaties sportelweken en –trips kunnen organiseren. Voor meer info: www.sportelen.be.

10

Financiële ondersteuning voor initiatieven van de Vlaamse Sportfederaties: Prioriteitenbeleid 2009-2012 Het draagvlak van de sportelcampagne kan vergroot worden door ze te associëren met bestaande initiatieven of via het stimuleren en ondersteunen van nieuwe initiatieven. Minister voor Sport Bert Anciaux hee� de maatregel genomen om binnen het decreet op de sportfederaties, de facultatieve opdracht prioriteitenbeleid, vanaf 2009 toe te spitsen op de doelgroep van de 55-plussers. Sportfederaties worden op die manier uitgenodigd en aangemoedigd om vernieuwende projecten in te dienen die vertrekken vanuit een maximale samenwerking, zowel op lokaal als op Vlaams niveau, met specifieke netwerkorganisaties voor senioren en sport. Volgende federaties nemen deel in 2009: Bond voor Lichamelĳke Opvoeding vzw FROS Amateursportfederatie vzw Gezinssportfederatie vzw Natuurvriendensp ortfederatie vzw Sportievak vzw

S-Sport Federatie vzw Vlaamse Atletiekliga vzw Vlaamse Badminton Liga vzw Vlaamse Ju-Jitsu Federatie vzw Vlaamse Tafeltennisliga vzw Vlaamse Vereniging voor Golf vzw

Meer bewegen is…

Senioren aan de Top

Senioren in actie Fit4Life Zet de seniorenverenigingen in beweging Stap je sterk Start to run voor Senioren Fit en Gezond, als je Badmintont Zelfverdediging voor senioren Blĳf jong, speel pingpong Life Time Golfen


Commissie Zorg en Wonen Roger Van Ranst, voorzi�er De tĳd gaat snel. Vooral ouderen weten dat wel! Het is nu al meer dan een half jaar geleden dat het Woonzorgdecreet werd goedgekeurd door het Vlaams Parlement. Na de eerste delen van het woonzorgdecreet zullen binnenkort de commissieleden hun inzicht nog verscherpen voor volgende woonvormen die in het decreet behandeld worden: - gastopvang - assistentiewoningen - dagverzorgingscentra - centra voor herstelverblĳf - kortverblĳf Verder rich�en de leden van de commissie zich de laatste maanden op een beter inzicht in de regelgeving voor de werking van o.a. de lokale dienstencentra: - de personenalarmering, met specifieke regels voor het Brussels Hoofdstedelĳk Gewest - de werkingsprincipes: laagdrempeligheid, voorkoming van vereenzaming, aandacht voor de toegankelĳkheid van het zorgaanbod voor o.a. ethnisch-culturele minderheden Ondertussen hee� onze commissie zich ook verdiept in: - de wet op de patiëntenrechten - palliatieve zorg - wilsbeschikking - euthanasiewet Op deze wĳze zullen de commissieleden voor de organisaties en verenigingen die zĳ vertegenwoordigen een duidelĳke meerwaarde kunnen betekenen. Nu de dubbele focus van onze commissie (zorg en wonen) op zĳn einde loopt, dank ik de leden voor hun grote en solidaire inzet en volharding. Zĳ verdienen een erepluim!


Het Woonzorgdecreet – stand van zaken Het Woonzorgdecreet is definitief goedgekeurd en in het Staatsblad verschenen op 14 mei 2009. We mogen nu definitief spreken van woonzorgcentra i.p.v. rusthuizen en RVT’s. Dit decreet regelt zowel de thuiszorg als de residentiële ouderenzorg. Een eerste pakket uitvoeringsbesluiten verscheen op 5 juni. Dit pakket handelt over de programmatie, de erkenningsvoorwaarden en de subsidieregeling voor woonzorgvoorzieningen en verenigingen van gebruikers en mantelzorgers, en gee� ook de overgangsmaatregelen aan. Aan de uitwerking van de andere uitvoeringsbesluiten hee� de nieuwe regering nog een hele kluif. Dit betekent dat de thuiszorg en de residentiële ouderenzorg nog niet onmiddellĳk zullen functioneren zoals het Woonzorgdecreet het voorziet met assistentiewoningen en samenwerking in netwerken voor thuiszorg en woonzorgcentra.

11

Werkgroep Onderwĳs, Vorming en Cultuur De verkiezingen voor het Vlaams Parlement zĳn achter de rug. De Vlaamse Regering is gevormd en er is een R�� gesloten voor de periode 2009-2014. Stilaan geraakt ook de samenstelling van de kabine�en bekend en men mag verwachten dat deze vlĳtig aan het schrĳven zĳn aan de beleidsverklaring voor de domeinen waarvoor de onderscheiden ministers bevoegd zĳn. In deze context hee� de werkgroep zich tĳdens zĳn jongste bĳeenkomst beraden over hoe hĳ op een constructieve wĳze kon inspelen op dit gebeuren. Daarbĳ hee� de werkgroep in de eerste plaats het Vlaams regeerakkoord bekeken. Met bĳzonder veel waardering hebben we kunnen vaststellen dat de ouderen deze keer niet vergeten zĳn als het om �� gaat. Hierover staat in het regeerakkoord le�erlĳk: “Ook ouderen die niet meer opgenomen zĳn in het arbeidsproces moeten via ‘levenslang en levensbreed leren’ kansen krĳgen om leerervaringen op te doen. Die ervaringen zĳn gericht op het verwerven van inzichten, vaardigheden en houdingen, en zĳn verbonden met de uitdagingen in die levensfase. De toegang en het gebruik van informatietechnologie aanmoedigen en vergemakkelĳken is daarbĳ een belangrĳk aandachtspunt.” (p.26-27) Deze optie van de Vlaamse regering sluit volledig aan bĳ het standpunt dat over het levenslange leren in de schoot van de werkgroep is ontwikkeld en in bespreking is bĳ de lidorganisaties van de Vlaamse Ouderenraad. Men kan er ook een echo in beluisteren van de ‘workshop Oudereneducatie’ die vorig jaar door de werkgroep werd georganiseerd. Inmiddels is de Raad van Bestuur akkoord gegaan met het zenden van een brief over het levenslange leren aan de heer Pascal Smet, als Vlaams minister van Onderwĳs en coördinerend minister voor het levenslange leren en aan mevrouw Joke Schauvlieghe, Vlaams minister van Cultuur, om onze bĳzondere interesse voor deze materie te beklemtonen. Minder opgetogen is de werkgroep over de aandacht die ouderen krĳgen in de paragraaf over C�� in het Vlaams regeerakkoord. Hierin worden ouderen niet als zodanig genoemd. Wat

12

overigens niet wil zeggen dat de geformuleerde intenties niet voor ouderen van belang zouden zĳn. Geopteerd wordt voor een cultuurbeleid waarin maatschappelĳk engagement, participatie, interculturaliteit en sociale cohesie centraal staan. Het verenigingsleven en het vrĳwilligerswerk blĳven een bĳzonder aandachtspunt. Zo zal de Vlaamse Regering onder meer volop inze�en op het ‘Internationaal Jaar van de vrĳwilliger (2011)’. Ze wil zich ook inze�en voor ‘cultuureducatie’ en zoveel mogelĳk doelgroepen stimuleren tot actieve cultuurbeleving (deelnemen en deel hebben). Daartoe zal onder meer een overeenkomst worden gesloten over de beleidsdomeinen Onderwĳs, Cultuur (CJSM) en Welzĳn heen. Verder wordt een meerjarenplan voor de culturele infrastructuur in het vooruitzicht gesteld en wil men de regionale/intergemeentelĳke samenwerking alle kansen geven. Met het thema van de Ouderenweek en het Ouderenparlement van 2010 waarin het gaat over de waarde van de ouderen in een vergrĳzende maatschappĳ, stipt de werkgroep een belangrĳke rol aan die door vele ouderen wordt waargemaakt, nl. de rol van cultuurdrager. Het zĳn vooral ouderen die cultuur overdragen aan kinderen, kleinkinderen en anderen uit de jongere generaties, belangrĳk toch om niet verloren te gaan. Anderzĳds gee� de rol die ouderen in de cultuur opnemen ook aan dat ouderen niet enkel cultuur consumeren, maar ook actief zĳn in het culturele spectrum, zoals erfgoed, stamboomonderzoek, bĳ toneel en literatuur, als schilder en auteur, enz. maar ook als organisatoren van en hulp bĳ allerhande culturele activiteiten. Voorts liep nog steeds �� bĳ de lidorganisaties over een standpunt van de Vlaamse Ouderenraad over ‘De verdere ontwikkeling en de financiering van de oudereneducatie’. De organisaties hadden tot 1 oktober de tĳd om hun inbreng te doen in dit proces. Nadien zal er, mede in het licht van de regeerverklaring, een nieuwe versie worden gemaakt en voorgelegd aan de Raad van Bestuur en de Algemene Vergadering. Verwacht wordt


Werk jĳ een uurtje mee? Huib Hinnekint, voorzi�er dat dit proces tegen het einde van het jaar afgerond zal zĳn. Opnieuw is de vraag naar voor gekomen naar een stand van zaken wat betre� de �� voor het werken met ouderen. Op dit ogenblik hee� hier kennelĳk niemand een goed zicht op. Gegeven de voortschrĳdende vergrĳzing, zou het een goede zaak zĳn mocht er eens een ernstige studie kunnen gebeuren van de sterke en zwakke kanten van de opleidingen voor deze, in belang toenemende, sector. Onder meer aan de Vlaamse Onderwĳsraad zal worden gevraagd in hoeverre hĳ hierbĳ behulpzaam kan zĳn. Tenslo�e blĳ� de werkgroep oog hebben voor de mogelĳkheden tot uitwisseling van kennis en ervaring in Europees verband (o.m in het kader van het G��-project). Er wordt gewerkt aan een nota die de ouderenorganisaties hierin het nodige inzicht moet kunnen geven. Maar hier is nog heel wat werk aan. Op initiatief van de Werkgroep Onderwĳs, Vorming en Cultuur stuurde de Vlaamse Ouderenraad een brief aan de betrokken ministers over het item ‘levenslang leren’ in het Vlaamse regeerakkoord. Voor de huidige regering is het duidelĳk dat gepensioneerden ook leerkansen moeten krĳgen en daar vraagt de Vlaamse Ouderenraad overleg en betrokkenheid voor. Minister-president Peeters antwoordt in een brief: “Het is evident dat de Vlaamse Regering en meer bepaald de respectieve bevoegde Ministers in dialoog zullen gaan met de sector vooraleer tot concrete implementaties over te gaan. Het opzet van het levenslang en levensbreed leren is immers te belangrĳk om dit concept zonder voorafgaand overleg met de ouderen en hun organisaties te implementeren. U mag hiervoor alvast op mĳn steun rekenen.”

Joke Van den Broeck werkt aan een geschikt instrument waarmee de persoonlĳkheid van ouderen kan in beeld worden gebracht. Daarvoor is ze op zoek naar een 500-tal ouderen die bereid zĳn een vragenlĳst in te vullen. De vragenlĳst kan worden opgestuurd, thuis ingevuld en teruggestuurd in een gefrankeerde briefomslag (op kosten van het onderzoek). Het invullen ervan neemt ongeveer een uurtje in beslag. Er worden vier categorieën ouderen gezocht: 50-60 jarigen, 60-70 jarigen, 70-80 jarigen en 80plussers. De verwerking is volledig anoniem. Mensen die bereid zĳn om mee te werken, nemen contact op via onderstaande kanalen: Joke Van den Broeck Vrĳe Universiteit Brussel Tel.: 02 629 23 53 E-mail: [email protected] Vele lezers zullen zich Jan Das herinneren want Jan was de eerste voorzi�er van het OOK. Jan is op 29 september 2009 op 86-jarige lee�ĳd overleden. Enkele jaren geleden schreef Jan deze tekst voor zĳn herinneringskaartje. VERRĲZEN is altĳd weer opnieuw door die diepe nacht te gaan en zaad te zĳn dat sterven moet en brood te zĳn dat breken moet. En altĳd weer opnieuw geloven dat het kan: doorheen het donker en de dood de zachte ochtend van het Leven en het Licht ontwaren. Jan Das


13

N�� O�� Het regeerakkoord ‘Vlaanderen 2009-2014 – Een daadkrachtig Vlaanderen in beslissende tĳden – Voor een vernieuwende, duurzame en warme samenleving’ Bart Beernaert, stafmedewerker Wat kunnen ouderen verwachten van de nieuwe Vlaamse Regering? De Vlaamse Ouderenraad ging in het regeerakkoord dat op 9 juli 2009 verscheen op zoek naar de items die deel uitmaken van een beleid voor ouderen. Het regeerakkoord van de Vlaamse Regering is opgesplitst in zes doelstellingen: een duurzaam werkgelegenheidsen investeringsplan als antwoord op de economische crisis, toekomstgericht handelen via Vlaanderen in Actie, inze�en op een warme samenleving, een slagkrachtige overheid, gezonde openbare financiën en de staatshervorming met aandacht voor Brussel en de Vlaamse Rand. Natuurlĳk ligt niet in al deze doelstellingen de nadruk op de ouderenpopulatie. Vaak richten vooropgestelde maatregelen zich naar een bredere groep die ook ouderen omvat.

Zenith Geld Recht &

De volledige tekst ‘Selectie van de items die deel uitmaken van een beleid voor ouderen’ kunt u aanvragen op het secretariaat of raadplegen op www.vlaamse-ouderenraad.be onder de rubriek Nieuws – Overheid.

Dagelijks Da D g lijk van 10u tot 17u30 paleis 3 & 8

Werk & Sa menle ving

-50

%

14

id Laat je verle

Zenith 2009: Laat je verleiden Van dinsdag 17 november tot en met zaterdag 21 november gaat de 16de editie door van de Zenithbeurs. Ook dit jaar kunt u de Vlaamse Ouderenraad een bezoekje brengen op de beurs. Tĳdens de Ouderenweek vindt u ons in Paleis 3 stand 3234 van Brussels Expo. Meer informatie: www.salonzenith.be.

€8 � €4

Bij afgifte van deze bon aan de kassa van Zenith 2009, betaalt u slechts € 4 voor uw inkomticket i.p.v. € 8. (1 bon per persoon)

en …

Voor meer info surf naar :

www.salonzenith.be Ontdek er ook de mogelijkheid om een gratis kaart te bekomen.

48844

Fit , Mooi & Gezond

le Lifesty

Het regeerakkoord houdt heel wat belo�es in zich, het is aan de Vlaamse Regering om deze te realiseren. De Vlaamse Ouderenraad zal dit van nabĳ opvolgen en is bereid om constructief mee te werken en mee te denken, om zo tot een Vlaams beleid te komen dat aan alle ouderen ten goede komt.

17-21 | 11 | 2009

Reductiebon

erisme Vrije Tijd & To

In het regeerakkoord worden ouderen voornamelĳk in termen van vergrĳzing, zorg en de bĳhorende kost gezien. Gelukkig komen er ook enkele thema’s zoals levenslang leren, vrĳwilligers en sport en bewegen aan bod. Over het algemeen blĳ� het regeerakkoord in vage, oppervlakkige doelen steken, zoals bĳ de participatie van ouderen in het beleid. Er is ook geen duidelĳkheid over de reeds lang verwachte uitvoeringsbesluiten voor het lokale Ouderenbeleid.


V�� , ��

Hoeveel mensen ziek zullen worden van de Mexicaanse griep en hoeveel er aan zullen sterven, valt moeilĳk te voorspellen. In het slechtste geval wordt een derde van de bevolking ziek. Het zullen vooral de kwetsbare personen zĳn die eraan overlĳden. Alle 65-plussers behoren zeker tot deze groep. De enige doeltreffende bescherming tegen deze pandemische griep is vaccinatie. Het zal zeker tot het einde van de herfst duren voor er voldoende griepvaccin tegen Mexicaanse griep beschikbaar is. Hoe en wie dan best gevaccineerd wordt, is nog niet duidelĳk. Vaccineren tegen seizoensgriep blĳ� belangrĳk Dat in ons land jaarlĳks meer dan duizend mensen aan de complicaties van de seizoensgriep sterven, lĳkt door de vrees voor een Mexicaanse grieppandemie wat op de achtergrond te verdwĳnen. De enige manier om je tegen seizoensgriep te beschermen, is vaccinatie. Nog te weinig mensen met een verhoogd risico op verwikkelingen doen dat. Volgens het laatste rapport van de mutualiteiten laten amper één derde van de chronisch zieken jonger dan 65 jaar zich vaccineren. Dat is veel te weinig. De 65-plussers doen het beter. Zes op tien laten zich vaccineren tegen de seizoensgriep. De Europese ministers van volksgezondheid streven ernaar dat 75 procent zich laat inenten. Seizoensgriepvaccinatie helpt niet tegen Mexicaanse griep Als je je tegen de seizoensgriep laat vaccineren, ben je niet beschermd tegen de Mexicaanse griep. Dat komt omdat het Mexicaanse griepvirus, een heel nieuw virus is. Het kon nog niet in het seizoensgriepvaccin worden opgenomen. Voor de Mexicaanse griep komt er een nieuw vaccin dat apart van het seizoensgriepvaccin moet worden gegeven.


Deze winter mogen we zoals elk jaar een seizoensgriep verwachten. Daarnaast zal de Mexicaanse griep zeker toeslaan. Wanneer juist weten we niet. Het aantal slachtoffers dat de griep dit jaar zal vellen zal, door de twee griepopstoten, zeker hoger zĳn. Om de schade zoveel mogelĳk te beperken, is seizoensgriepvaccinatie voor alle kwetsbare groepen meer dan ooit aan te raden. Laat je in oktober of november zeker vaccineren tegen seizoensgriep. Hoe goed zĳn de Vlamingen gevaccineerd tegen seizoensgriep? Thuiswonende 65-plussers 50 tot 64-jarigen Rusthuisbewoners Mensen met diabetes jonger dan 65 Mensen met diabetes ouder dan 65 jaar

62.3% 18.5% 80.5% 31% 72.4%

(bron IMA)

Meer informatie op www.griepvaccinatie.be en www.influenza.be

Dit jaar laat ik me zeker vaccineren tegen seizoensgriep.

U toch ook?

Vaccinatie is sterk aangeraden bij mensen met diabetes of een andere chronische ziekte, bij 65-plussers, zwangere vrouwen en gezondheidspersoneel

Spreek erover met uw huisarts en apotheker

www.griepvaccinatie.be en www.influenza.be

15

© VIGEZ 2009

Door het opduiken van een nieuw griepvirus geraakte de wereld in de ban van de Mexicaanse griep. In al die heisa zou je vergeten dat in ons land elk jaar minstens duizend personen sterven aan de complicaties van seizoensgriep. Vooral mensen met chronische ziekten (diabetes, long- en hartaandoeningen, nierinsufficiëntie, enz.) en 65plussers zĳn vatbaar.

Het ‘Rollend Oog’: nieuw seniorenmagazine op tvbrussel

Jongeren vinden dat de media hen niet goed in beeld brengen. Niet zoals zĳ ‘echt’ zĳn. Ouderen vinden dat ook, of dat alle tv en radio voor jonge mensen is. Het zal wel te maken hebben met het zelfrespect van elke generatie, en met het andere, betere beeld dat we elk van onszelf hebben. Ouderenverenigingen willen dan hun eigen programma. We komen in het nieuws als het slecht gaat, of te duur worden. De media kĳken er anders tegenaan. Er is de journalistieke autonomie en de creativiteit van de regisseur, de drive van de opinieschrĳver. Hier en daar ziet de schrĳvende periodieke pers ook een commerciële meerwaarde, maar dan dicteert de markt. Aan kĳkcĳfers, luisterdichtheid en cimcĳfers ligt het zeker niet: deze mensen hebben tĳd en interesse. Er is een brede vraag van de ouder geworden en ouderwordende mens naar voor hem herkenbare 16

tv-uitzendingen. Niet onbegrĳpelĳk want tv is verpozing, de vriend in huis, een breedbeeldzicht op de veranderende wereld, het is zien en gezien worden. Het bindt en kan u aan het denken en het werken ze�en. Tvbrussel hee� een grote kĳkdichtheid bĳ de ouderwordende Vlaamse Brusselaar en eigenlĳk bĳ iedereen die overdag tĳd hee�. Bovendien hee� Vlaams Brussel een uitgebreide ouderenwereld. Een televisieplatform voor deze generaties was de evidente vraag van de Ouderenraad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Wordt het dan doelgroepentelevisie? Een beetje wel maar liever niet, want na de ouderentv komt er dan rusthuizentv, kleutertv en midlifecrisistv… Community-television dan maar. Ook hiervan een beetje. Dit vooral om de samenhorigheid die dergelĳke tv uitstraalt.


Kris De Smet

Of een soort zendgemachtigde derde? Neen, want niemand kĳkt naar tv waar de andere generaties snel monkelend de knop bĳ omdraaien. Of goede ouwe schooltelevisie: saaie educatieve en informatieve programma’s, hooguit de nationale geografie van de Vlaamse ouderenwereld? Niet nodig, want het bestaand aanbod is eigenlĳk groot genoeg voor wie het zien wil. Een dagelĳks of wekelĳks nieuwsjournaal? Dat laten we al bĳ al liever aan de beroepsjournalist over; de gebroken armen en benen kunnen we er op onze lee�ĳd gerust nog bĳnemen...! De slotsom wordt dus een beetje van al het voorgaande dat nog best onder de noemer feel good-tv kan getypeerd worden. Een magazine dat mensen laat zien in al hun rollen en opeenvolgende generaties van oma en opa, tot de vrĳwilliger in het schoolcomité of die gepensioneerde die computerles gee�, van de begeleider van een wandelen fietsclub tot de beheerder van een natuurreservaat en van de medewerker tot het doodgewone lid van een culturele of ouderenvereniging, maar ook als mantelzorger. Een magazine dat ouderen brengt in hun eigenzinnig gebreid web van contacten en relaties met andere mensen, verenigingen en bezigheden, van passies en zorgen, van de huiskamer tot de heel grote stad. Linking Generations

Vanaf 5 oktober brengt het productiebedrĳf Linking Generations elke werkdag een half uur tv in het bĳzonder gericht op ouderen maar eigenlĳk voor iedereen. Uitzending van 12.00 tot 12.30 uur en opnieuw van 17.30 tot 18.00 uur (dan volgt het nieuwe dagelĳks twintig minuten Nieuws uit de hoofdstad). Het programma hee� dezelfde naam. Met Linking Generations is de juiste toon meteen gezet. De juiste. Tv is duur. De Vlaamse Gemeenschapscommissie sponsort, tvbrussel levert zendtĳd en de studio.


Linking Generations hee� drie onderdelen: Er is ‘BREIN AKSIE’: een studioprogramma dat naast een spelgedeelte met wekelĳks één kandidaat ook zeer veel aandacht hee� voor het wetenschappelĳke aspect van wat we allemaal (zouden) kunnen met ons brein. Neurologe Barbara Pickut (UA) gee� wekelĳks tips om de hersenen fit te houden. Er is ‘FIT TEEVEE’: een bewegingsprogramma dat aanzet tot bewegen. Hiervoor werd een beroep gedaan op Yves Van Craenenbroeck van vzw Fitclass. Tenslo�e is er ‘HET ROLLEND OOG’: een doorleefde reportagereeks die wekelĳks een opmerkelĳk persoon volgt in zĳn vĳf dagen activiteit, omgeving en bezorgdheden. In de dertien weken tot eind dit jaar komen aldus alvast 75 gezichten, figuren, verenigingen, organisaties, instellingen in beeld. Bĳ dit programmaonderdeel speelt de Brusselse Ouderenraad een grote rol. Bĳ de reportages is de interactie met jonge generaties een heel belangrĳke invalshoek. Bĳ de keuze van de weekfiguren werd een evenwicht gezocht tussen bekende Brusselse Vlamingen, naast spilfiguren uit de ouderenwereld en naast de anonieme bezoeker van rusthuisbewoners en het bestuurslid van de seniorenclub. Wanneer een organisatie, vereniging of welzĳnsinstelling vernoemd wordt, verschĳnen de contactgegevens in beeld. Zo mag tv allicht een vriend in huis zĳn, zelfs de betere vriend. Voor heel wat alleenwonende of immobiele ouderen allicht…hun enige vriend… Meer informatie vindt u op: www.linkinggenerations.be.

17

Vroegtĳdige opsporing van de ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een hersenaandoening, die leidt tot dementie. Dementie is een klinisch syndroom gekenmerkt door cognitieve achteruitgang, het optreden van psychologische en gedragsmatige symptomen en beperkingen in de activiteiten van het dagelĳkse leven. We gaan hier even nader op in. Bĳ cognitieve achteruitgang werken de functies die met aangeleerde kennis te maken hebben, steeds minder goed. Dit zĳn: het geheugen, de taal, het denken, de waarneming en het uitvoeren van handelingen, de concentratie en het tempo. Bĳ het optreden van psychologische symptomen kan dit gaan om angst of depressie. Er treden ook vaak gedragsstoornissen op. Mensen met dementie worden ongedurig, zĳn ‘s nachts onrustig, soms achterdochtig of agressief. Ook het uitvoeren van dagdagelĳkse activiteiten wordt moeilĳker. Zo kan de persoon met dementie bĳvoorbeeld problemen krĳgen met het koken, zichzelf aankleden of autorĳden. De ziekte van Alzheimer wordt gekenmerkt door een lange preklinische fase. Dit betekent dat er al beschadiging van de hersenen is voordat de symptomen merkbaar zĳn. Tĳdens het sluipende begin, treedt er al aanzienlĳke en onomkeerbare hersenschade op. Dit alles is de oorzaak van de vaak laa�ĳdige vaststelling van de diagnose dementie. De aandoening dementie tre� ongeveer 5% van de 65-plussers en tot 30% van de 80-plussers. Het voorkomen van de ziekte verdubbelt elke 5 jaar na de lee�ĳd van 60 jaar. Demografische ontwikkelingen, met name de veroudering van de bevolking, zorgen voor een toename van de ziekte van Alzheimer. Dit betekent dat de ziekte een steeds belangrĳker gezondheidsprobleem wordt en dat er nood is aan meer inspanningen met betrekking tot opsporing en behandeling. Momenteel is de beste manier om de ziekte te benaderen een vroege behandeling, met als doel het ziekteproces af te remmen. Met acetylcholinesterase-remmers worden bescheiden resultaten beschreven. Een lichte tot matige verbetering van de cognitieve mogelĳkheden en van de functionele toestand kan, althans bĳ een deel van de patiënten met de ziekte van Alzheimer, aangetoond worden. Momenteel 18

18

bestaan er nog geen middelen die leiden tot de genezing, de ziekte kan enkel tĳdelĳk afgeremd worden. Als de behandeling in een vroeg stadium van de ziekte wordt opgestart, hee� ze een beter effect. Naast het starten en optimaliseren van een therapeutisch beleid is de vroegtĳdige diagnose belangrĳk om verschillende andere redenen. Het gaat dan o.a. om comorbiditeit waarbĳ verschillende ziektes gelĳktĳdig aanwezig zĳn. In dat geval moet vermeden worden dat medicatie voor de ene aandoening een negatieve invloed op het geheugen hee�. Ook het opstarten van psychosociale ondersteuning van de patiënt en de familie waarbĳ zowel de patiënt als de familie geholpen worden in het omgaan met de ziekte van Alzheimer, wordt mogelĳk door een vroege diagnose. Kortom een snelle diagnose leidt tot een betere planning van de zorg. Zolang er geen eenvoudige biologische testen, zoals bv. een bloedonderzoek om de ziekte van Alzheimer op te sporen, voor handen zĳn, blĳven cognitieve en gedragsmatige stoornissen de vroegste en meest betrouwbare manier om de ziekte te herkennen. De ziekte van Alzheimer wordt in de eerste plaats gekenmerkt door geheugenstoornissen, maar studies wĳzen steeds meer op het belang van de achteruitgang van andere cognitieve functies. Het gaat dan bĳvoorbeeld om vermindering van de aandacht en een achteruitgang van de reactiesnelheid in de eerste stadia van de ziekte. Niet alleen de snelheid maar vooral de verschillen in het presteren op reactietĳdentesten blĳken de vroege opsporing van de ziekte van Alzheimer goed te meten. In een reeks van vier studies werd de praktische bruikbaarheid van een reactietĳdentest aangetoond. De test bestaat uit verschillende taken met stĳgende moeilĳkheidsgraad waarbĳ de persoon moet reageren op licht- en geluidssignalen. Met toenemende lee�ĳd en met toenemende cognitieve problemen is er een grotere vertraging van de reactiesnelheid en een toename van de variabiliteit in de prestaties waarneembaar. Voornamelĳk de complexe taken van de reactietĳdentest die beroep doen op selectieve en alternerende aandacht bleken gevoelig voor het opsporen van beginnende cognitieve problemen. ACTUEEL-Informatieblad ACTUEEL-Informatieblad

Bovenstaande onderzoeksgegevens bewĳzen het belang van punten die de Vlaamse Ouderenraad formuleerde in het advies rond dementie, nl. vroegtĳdige diagnose en ondersteuning van patiënt en familie. Een vroegtĳdige diagnose kan de huidige mogelĳke behandelingen in het dementeringsproces betere kansen geven tot een verlengd behoud van het zelfstandig functioneren en kwaliteit van leven.

DANSHART 2009: Dansmarathons met een hart voor Alzheimer

ACTUEEL-Informatieblad ACTUEEL-Informatieblad

Van 10 uur naar 20 uur

Dansmarathons

10 UUR NON STOP

3 LOCATIES

AALST:

zaal de Brug Info: 0475/34.43.70

met een hart voor Alzheimer

1 DOEL

Onder het e meterschap loos van Joyce De Troch b Ab nk Fra

Deze ouderen gaan vol enthousiasme hun beste (dans)beentje voorze�en. Ook jĳ kan hiermee de Vlaamse Alzheimer Liga vzw steunen. Steunkaarten en informatie voor dit initiatief zĳn te verkrĳgen op: 02 546 15 37 (S-Sport Brabant), 0475 34 43 70 (S-Sport Oost-Vlaanderen), 014 40 92 83 of 0477 31 84 19 (S-Sport Antwerpen), 02 515 17 22 (S-Sport Nationaal). Een steunkaart kost € 2,50 en kan de dag zelf gebruikt worden als inkomkaart. Ook als je niet aanwezig kan zĳn, kan je hen steunen door een kaart te kopen.

DANSHART 27 november ‘09 © foto -

Op vrĳdag 27 november 2009 gaan de ouderen van S-Sport hun grootste uitdaging ooit aan. In een groots opgezet evenement, ‘D�� ‘09’ zullen drie steden (Aalst, Oud-Turnhout, Zaventem) vertegenwoordigd door hun S-Sportclubs, de strĳd aangaan om non-stop van 10.00 tot 20.00 uur te dansen. Met dit initiatief wil S-Sport de ziekte Alzheimer in het daglicht plaatsen, want de winst van de verkoop op drank, eten en steunkaarten gaat integraal naar hen.

Ellen Gorus Geriatrie (UZ Brussel) en gerontologie (VUB) Klinisch psycholoog (MSc) en gerontoloog (PhD) [email protected] [email protected] Laarbeeklaan 101/103 - 1090 Brussel Tel 02 477 63 97- Fax 02 477 63 64 www.uzbrussel.be www.vub.ac.be/GERO

OUD-TURNHOUT: O.C. De Djoelen Info: 014/40.92.83

ZAVENTEM:

zaal Hof ter Meren Info: 02/546.15.37

V.U. S-Sport - Sint-Jansstraat 32 - 1000 Brussel

Selectieve aandacht is de capaciteit om relevante informatie te selecteren en irrelevante te negeren. Alternerende aandacht is het vlot en voortdurend kunnen wisselen tussen twee verschillende taken. Er werd ook aangetoond dat reactiesnelheid en variabiliteit verbeteren door een behandeling met galantamine (een AchE-remmer) bĳ patiënten met de ziekte van Alzheimer.

Initiatief ten voordele van de Vlaamse Alzheimer Liga

Laat je Hart en Benen Spreken!

www.s-sport.be

Help hen slagen in hun opzet 10 uur non-stop te dansen en kom naar één van de locaties: Zaventem: zaal Hof ter Meren – Stationstraat 103 Aalst: zaal De Brug – Hertshage 11 Oud-Turnhout: zaal De Djoelen – Steenweg op Mol 3 Laat je hart en benen spreken!

19 19

Stap je Sterk: een initiatief van S-Sport Wie kan deelnemen? Elke 50-plusser kan deelnemen, van de nietactieve senior tot de sportieve senior! Deelnameprĳs voor leden S-Sport bedraagt slechts €10, voor nieuwe leden €15. Niet-leden betalen €30. In deze prĳs zit inbegrepen: Een uitstekende stappenteller met handleiding Het boekje ‘Stappen naar gezondheid’ Deskundige begeleiding van jouw wandelcoach Een basis voor een goede gezondheid

10 weken lang stappen met als doel de dagelĳkse beweging te verhogen en zo een gezonde levensstĳl te bekomen. Dit is waar het wandelproject ‘Stap je Sterk’ om draait. 50 % van de mensen beweegt immers te weinig! Nochtans is te weinig bewegen één van de grootste risicofactoren voor onze gezondheid… Ouderen die vaak bewegen voelen zich gewoon beter en kunnen 8 tot 14 jaar langer zelfstandig wonen! Het initiatief gaat uit van S-Sport, een ouderensportfederatie, en wil alle 50-plussers aanze�en tot meer beweging. ‘Stap je sterk’ richt zich dus naar alle ouderen: zowel zĳ die weinig of niet bewegen, als de actievere ouderen, zowel leden als niet-leden, allen kunnen deelnemen. Het project kan rekenen op de steun van de Vlaamse Overheid. Wat is ‘Stap je Sterk’? Gedurende 10 weken gaan we 1 maal per week in groep wandelen, dit onder begeleiding van een wandelcoach. De andere dagen wordt iedereen aangezet zoveel mogelĳk zelf met de stappenteller op pad te gaan. Er gaan overal in Vlaanderen initiatieven door, misschien ook wel dicht bĳ jou in de buurt! Of beter nog, je kunt gewoon zelf met een groep vrienden een initiatief opstarten!

20

Wat heb je nodig? Een stappenteller, inbegrepen in het deelnamepakket, een paar stevige schoenen en een goede ingesteldheid en je bent klaar om er tegenaan te gaan! Wat kun je doen? Een aantal mensen in jouw vriendenkring warm maken om samen met jou gedurende 10 weken te gaan stappen en samen te starten met ‘Stap je Sterk’! Of neem gerust even een kĳkje op onze website www.s-sport.be voor een initiatief bĳ jou in de buurt!

Heb je nog vragen? Wil je zelf een initiatief opstarten? Neem dan zeker contact met ons op! Contactpersoon: Caroline Casteleyn S-Sport Federatie vzw Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel Tel. 02 515 04 76 E-mail: [email protected] of [email protected] Website: www.s-sport.be


Pluk de Dag – een docusoap over leven met dementie

Een project van het Dementienetwerk Provincie Antwerpen i.s.m. RTV Kempen/Mechelen Op 7 oktober star�e de reeks ‘Pluk de Dag’: een docusoap over leven met dementie. Zeven weken lang kon men het lief en leed van een vĳ�al dementerende personen en hun verzorgers volgen. Het gaat om mensen die zowel thuis als in een woonzorgcentrum verblĳven. Op een boeiende, soms grappige en soms ontroerende manier waren we getuige van het dagelĳks leven van deze mensen en hun verzorgers. De reeks werd uitgezonden op RTV Kempen/Mechelen. Buiten deze regio was het programma te bekĳken via TVtheek van Telenet ( digitale televisie). Met dit programma wil het Dementienetwerk Provincie Antwerpen een zo ruim mogelĳk publiek sensibiliseren. Het voornaamste opzet is om personen met dementie niet langer als ‘vreemd’ te laten ervaren.

Het ‘Pluk de Dag-weekend’ Aansluitend op de reeks ze�en in de provincie Antwerpen verschillende organisaties die zorg dragen voor personen met dementie hun deuren open. Het gaat hierbĳ om woonzorgcentra, thuiszorgdiensten, ziekenhuizen, thuiszorg-winkels. Tĳdens het weekend van 21 en 22 november 2009 laten ze het publiek kennismaken met hoe ‘het leven met dementie’ er bĳ hen uitziet. De bezoeker kan dan deelnemen aan allerlei activiteiten en happenings die op één of andere manier verwĳzen naar dementie. Meer informatie over dit aanbod is te vinden in de folder ‘Pluk de Dag-weekend’ op www.dementie.be.

Theatervoorstelling ‘Mannen van 85’ We zien vader en zoon in een heel herkenbare relatie: vader op lee�ĳd en alleenwonend, zoon druk bezig en af en toe eens tĳd makend voor een bezoekje. En plots, het sluipende begin, ‘vergeten is niet dementeren’, zegt de dokter, nog niet. Het proces is onomkeerbaar, de afloop bekend, maar de weg moeten ze gaan: vader, zoon, broers en zussen. De opnames in het ziekenhuis, de thuiszorg, het rusthuis toch niet. Wanneer: Zondag 15 november 2009 om 14.30 uur Waar: Zinnema - Vlaams Huis voor Amateurskunsten, Veeweidestraat 24-26, 1070 Anderlecht Kaarten (4 euro): Onthaal Seniorencentrum, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel, 02 210 04 60 of fax 02 210 04 70, [email protected]

“‘Mannen van 85’ is niet confronterend, wel herkenbaar, niet choquerend, wel ontroerend, geen verhaal, maar een belevenis. Zoals zovelen hebben wĳ dementie van dichtbĳ meegemaakt, bĳ iemand die ons nabĳ was. Die beleving hebben wĳ op scène gezet en willen wĳ graag aan u toevertrouwen met alle opgekropte en tegenstrĳdige emoties die de ziekte oproept. Wĳ hopen dat het inspirerend werkt voor al wie ooit met dementie geconfronteerd is of wordt.” Peter Lambert en Johan Van Vaerenbergh

T

D E MW

We z

Peter Lambert, Joh

Zonda Zinnema Vlaams Huis voor Ingang: 4,00 euro

Kaarten: onthaal 02/210 04 60 fax


We zien vader en zoon in een heel herkenbare relatie: vader beja tijd makend voor een bezoekje. En plots, het sluipende begin, ‘verg

21

Het proces is onomkeerbaar, de afloop bekend, maar de weg moet het ziekenhuis, de thuiszorg, het rustoord toch niet.

VAN DE KLEINE PRINS TOT KEETJE TIPPEL Vrĳwilligers lezen voor aan ouderen Het personeel in Vlaamse woonzorgcentra hee� niet veel tĳd over om zĳn bewoners voor te lezen. Een nieuw gezicht, een nieuwe stem, een nieuw boek, het kan wonderen doen. Een verslag van het eerste Vlaamse voorleespunt voor ouderen, waar vrĳwilligers trakteren op mooie verhalen.

Twee jaar geleden groeide bĳ LINC een idee. De Leuvense vzw wil iedereen voorleeskriebels geven en rich�e al verschillende voorleespunten voor kinderen op. Daar lezen vrĳwilligers op regelmatige basis voor aan peuters, kleuters en lagereschoolkinderen. Maar LINC bese�e dat ook ouderen genieten van voorgelezen worden. Het veld werd verkend. Marĳke Schout van LINC nam een kĳkje in verschillende Vlaamse woonzorgcentra, legde contact met de Rode Kruisbibliotheken, woonde de studiedag ‘Luisteren in je leunstoel’, door de Nederlandse experte José Franssen, bĳ en ontdekte mooie vrĳwilligerswerkingen, onder meer in Grimbergen. Inspiratie genoeg om zelf een voorleespunt voor ouderen uit de grond te stampen! Home Vogelzang uit Heverlee ontving Marĳke met open armen voor haar eerste experimenten. Ondertussen leest ze er tweewekelĳks voor aan een groepje ouderen, en hee� ze drie andere

22

vrĳwilligers warm gemaakt en opgeleid om op kamers te gaan voorlezen. Hoe dat loopt? Marĳke, personeelslid Barbara Bos en bewoners Anna, Maria, Hendrik, en Meneer Guffens vertellen. De voorlezer vertelt… ‘De wereld binnenbrengen’

Wat vind je zo fijn aan het voorlezen aan ouderen? M��: “Ik voel het als een verrĳking, het is een wisselwerking. Ik breng iets, en krĳg iets terug. Zo vertellen de ouderen mĳ allerlei dingen die ik nog niet wist. Ik las eens een beschrĳving van een bloementuin voor, uit Villa Keetje Tippel van Stefan Brĳs, toen ik op een voor mĳ onbekende bloemennaam stoo�e. Een vrouw die voor het eerst meeluisterde, heel ingetogen, wist geheel onverwachts te vertellen hoe die bloem eruitzag. Het mooiste vind ik dat je een wereld binnenbrengt bĳ de ouderen. Dankzĳ het voorlezen kunnen ze terugdenken aan dingen die ze vroeger hebben gedaan, zoals een treinuitstap of een reis. Het is veel meer dan dat uurtje voorlezen. Met wat geluk hebben ze iets om over na te denken, om over te praten. Ze leren elkaar een beetje beter kennen.” Hoe verliep de eerste keer? M��: “Ook voor mĳ was het zoeken: naar het juiste materiaal, de beste manier, de goede interactie. Als de mensen opmerkingen hadden, durfden ze die vaak niet tegen mĳ zeggen maar kwamen ze mĳ ter ore via het personeel. Ik las te snel, te stil. Mĳn opleiding woordkunst doet me nu stilstaan bĳ articulatie, de juiste klemtonen, enzovoort. Ook de band met de ouderen verbetert. Al snel voel je ze een beetje loskomen.” Welke boeken werden het warmst onthaald? M��: “Twee ezels, het reisverslag van Michiel Hendryckx, en de illustraties in het prentenboek De vrouw en het jongetje van Geert de Kockere vonden ze heel mooi. Ook Water voor de olifanten


van Sara Gruen viel in de smaak. Dat hee� veel te maken met de verteller, een man van 90 jaar die als dierenarts de wereld rondtrok met een circus en nu in een rusthuis woont. Het leven daar, met alle belemmeringen, krĳgt een plaats in zĳn boek. Ook vader- en moederfiguren zĳn herkenbaar. Daarom werken de bloemlezingen Moeder en Vader van Gerda Dendooven goed.” Hoe lees je die best voor? M��: “Ik heb geleerd niet alleen voor te lezen, maar ook te pauzeren, het even in eigen woorden samen te va�en, ruimte te laten voor reflectie. Ik schrap passages, lees een deel voor en vertel de rest. Dat brengt variatie, maar vraagt meer voorbereiding van de voorlezer. Bĳ het begin van elk voorleesmoment herhaal ik wat er de vorige keer aan bod kwam. Maar het allerbelangrĳkste is de ouderen een goed gevoel te geven, het gevoel dat ze zelf veel weten en te vertellen hebben. Dat gaat van kermissen tot bloemen en het vervoer van vroeger. Mĳn vooroordelen over ouderen zĳn alvast gesneuveld. Ik word elke keer aangenaam verrast!” Het personeelslid vertelt … ‘Liever naar het voorlezen dan naar de mis’ Werd voor de komst van de LINCvrĳwilligers al voorgelezen bĳ jullie? B��: “Af en toe, maar het was voor ons veel werk, en vooral een hele zoektocht om geschikte boeken te vinden. Onze verhaaltjes hadden niet altĳd succes, maar het is dan ook heel moeilĳk iets te vinden dat de ouderen allemaal goed vinden. Ze zĳn geen gemakkelĳk publiek. Iets als De kleine prins vinden ze leuk maar ze staan vaak heel sceptisch tegenover voorlezen. Vaak denken ze luidop: “Wat komt die van de animatie nu weer vertellen?” Ouderen kunnen soms cru reageren. Een vrouw zei me ooit: “Als je zo blĳ� zagen, slaapt iedereen hier meteen.” Bracht de workshop door LINC soelaas? B��: “Ja, de lesgeefster Marĳke is gedrevener en actiever bezig met de zoektocht naar boeken. Ze toonde ons filmpjes over hoe het niet moet en vertelde over de afwisseling van samen lezen, af en toe pauzeren en samenva�en. Marĳke las zelf voor, met heel veel enthousiasme en inleving. Uiteindelĳk moet je het gewoon doen. Een beetje op je gemak zĳn, en dan oefenen. En van fouten leer je.”


Wat is jouw favoriet voorleesboek? B��: “Sommige kortverhalen vallen in de smaak, je kunt er goed over napraten. Ik vind De kleine prins nog steeds heel mooi. De meeste ouderen reageren er enthousiast op omdat ze het kennen uit hun jeugd, bĳvoorbeeld uit de Franse les. Ik hou van sprookjes, van boeken waarbĳ je je verbeelding moet gebruiken. Maar alle ouderen hebben een oorlog meegemaakt en zĳn naar mĳn gevoel veel meer ‘down to earth’ dan wĳ. Waarschĳnlĳk daarom dat ze het meest houden van duidelĳke, realistische verhalen. Ze zĳn niet zo dromerig of onschuldig.” Hoeveel bewoners wonen er nu de voorleessessies bĳ? B��: “Ongeveer tien mensen, die grotendeels dezelfde blĳven. De meesten lezen zelf graag of hebben vroeger zelf veel gelezen. Soms vertellen ze dat het frustrerend is omdat ze zich niet meer goed herinneren wat er de week voordien is verteld. Sommigen, die altĳd graag gelezen hebben, willen zelfs helemaal niet voorgelezen worden. Ze hebben het gevoel zo zelfstandigheid op te geven en dat is heel moeilĳk. Het besef dat ze zelf niet meer kunnen lezen is des te harder. Volledig nieuw is dat vrĳwilligers nu ook voorlezen op de kamers, één op één. Dan zĳn de mensen veel vriendelĳker dan in groep, waar ze elkaar ook meer afleiden.” Hoe zĳn de reacties op de nieuwe voorlezers? B��: “De mensen kĳken vooral erg uit naar Marĳke. Ze hee� fans! Sommigen laten de mis vallen om naar haar te gaan luisteren. Ze hee� een ander effect op de mensen dan wĳ, haar zien werkt verfrissend. Het verhaal dat ze vertelde over apen, wekte nieuwsgierigheid op. Ze zoeken naar meer, het stimuleert om na te denken. Een andere vrĳwilliger, die op de kamer komt voorlezen had een boek van Pater Damiaan meegebracht en binnenkort bekĳken we de film. Eén bewoner zei me dat hĳ zich na een tĳdje toch dingen herinnert. Ook in groep worden er naar aanleiding van bepaalde boeken herinneringen opgehaald. De mensen herkennen dingen van vroeger en spreken erover. Het is dus goed voor het geheugen, en voor de verbeelding.” Zie je moeilĳkheden? B��: “We moeten vooral opboksen tegen het idee van veel bewoners, als zou voorlezen alleen

23

iets zĳn voor kinderen. Velen willen om dezelfde reden geen animatiefilms bekĳken. Toen ik eens een soort sprookje voorlas, met een prins en een ĳspaleis - ik vond het een fantastisch verhaal -, protesteerden ze: “Weet je wel hoe oud ik ben!” De schrik zit er bĳna op voorhand in dat ze te kinderachtig zullen worden behandeld. Het probleem bĳ moeilĳkere verhalen is dan weer dat ze vaak problemen hebben om te volgen. Laatst hoorden ze een reisverhaal, iets ‘volwassen’ van inslag en toch met niet te veel verhaallĳnen of personages. Ik vind het raar dat zo weinig mensen individueel willen worden voorgelezen. Nochtans zĳn er die de hele dag alleen zi�en. Maar waarschĳnlĳk schrikt het af om iemand vreemd binnen te laten. Dat is wel jammer, maar hopelĳk evolueert het. De mensen in de groep praten erover en ze�en elkaar aan om mee te gaan naar het volgende voorleesuurtje. Dat is pas goede reclame!” De oudere vertelt … ‘Onmiddellĳk verkocht’

Meneer Guffens

Bent u van bĳ het begin naar het voorleesuurtje hier in Vogelzang gegaan? M�� G��: “Ja. Ik ga nu al anderhalf jaar naar het voorlezen. De eerste keer ging ik luisteren toen er in het huiskrantje ‘t Gazetje stond aangekondigd dat er iemand speciaal zou komen voorlezen. En niet de eerste de beste! Dat was Marĳke. Ik was onmiddellĳk verkocht.”

24

Bent u een lezer? M�� G��: “Wĳ hebben veel boeken in huis. (wĳst op enkele volle boekenkasten) Door mĳn slechte ogen lees ik nu enkel nog tĳdschri�en en weekbladen, maar ik heb altĳd graag en veel gelezen. Vooral geschiedenis en aardrĳkskunde boeien me, omdat ik via boeken de hele wereld kan overschouwen. Bĳ het voorlezen hoor ik ook graag verhalen over vroeger. Mĳn kleinkinderen horen me er graag over vertellen, en aan mĳn eigen kinderen heb ik veel voorgelezen. Mĳn mama hee� mĳ leren lezen, met Mickey Muis. Dat was een vervolgverhaal in de krant toen en ik was daar echt aan verhangen. Na de bewaarschool – zo noemde men vroeger de school voor de lagere school - liep ik in één trek naar huis om het te kunnen lezen! Ik kon al lezen voor ik naar het eerste leerjaar ging … Toen ik zeven was, volgde ik de Spaanse Burgeroorlog in de krant. Het voelde als het begin van echte leven, en het echte lezen. Ik ben blĳven lezen.” Welk boeken zou u graag nog voorgelezen krĳgen? M�� G��: “Vooral reisverhalen, boeken waardoor je in een andere omgeving komt. Zelf ben ik niet buiten West-Europa geweest, maar ik hoor graag over verre bestemmingen: van Griekenland tot de Noordpool. Ook boeken over Limburg interesseren me. Drie van mĳn grootouders zĳn van daar a�omstig, en ik wil wel weten hoe het leven er daar vroeger aan toe ging.” Wat vindt u zo tof aan het voorlezen? M�� G��: “Ik vind alles goed: de inhoud, de reacties van de mensen, de uitleg van Marĳke tussendoor. Ze hee� een duidelĳke stem, niet te stil, maar ook niet te luid. Ze vraagt de mensen naar hun gedacht. Het is natuurlĳk helemaal anders dan voorlezen voor kinderen. Die hangen aan je lippen. Hier is het zoeken naar de juiste toon en het juiste ritme. Wĳ zĳn nu met een twaal�al waarvan acht mensen heel regelmatig komen, en vier af en toe. Het is ook echt gezellig, al zi�en we soms in een vrĳ grote kring door de rolstoelen. Voor mĳ zou het elke week mogen. Of zelfs drie keer per week!”


Drie niet-lezers houden van voorlezen! Anna Vermeylen, Maria Hubin en Hendrik Dumortier, bewoners van Home Vogelzang, luisteren graag mee in groep. M��: “Marĳke, die leest heel goed voor! Niet iedereen kan dat. Iedereen kan haar verstaan. Ze hee� een heel klare stem.” A��: “Wĳ gaan alle drie altĳd. Nu om de veertien dagen.” M��: “We mogen mee kiezen welk boek, maar wĳ kennen daar niks van. Als we een boek niet zo goed vonden de vorige keer, dan neemt ze de volgende keer iets anders. Sommigen in de groep weten wel veel van boeken en schrĳvers. Ik heb graag iets over dieren. Maar dat is voor iedereen anders, he. Ik ga omdat Marĳke zo goed voorleest.” A��: “Ik vind alle verhalen wel goed. Ik zou graag eens horen van Pater Damiaan, want die is van mĳn dorp. En die gaat binnenkort heilig worden verklaard!” M��: “Ik ben geen lezer. Ik heb wel altĳd een boek klaarliggen maar eigenlĳk lees ik zelf niet. Hendrik is ook geen boekenlezer.” (Hendrik knikt instemmend.) A��: “Het papierke van de Almanak, dat lees ik elke dag. En dat is het.”

v.l.n.r.: Anna, Maria en Bertha

Dit interview werd opgetekend door Marjan Goedhart en Katrien Steyaert van LINC vzw. Rust- en verzorgingstehuizen die al een voorleeswerking hebben of er één willen beginnen kunnen een workshop boeken bĳ LINC, www.linc-vzw.be, [email protected], 016 31 66 00.


Nieuwe brochure AGE: ‘Hoe gezond ouder worden promoten in Europa, een toolkit voor regionale en locale actoren’ De veroudering van de Europese bevolking zal een grote impact hebben op lokaal en regionaal niveau. Deze demografische trend zal inderdaad leiden tot een ingrĳpende verschuiving in de structuur van de bevolking in onze gemeenten, steden en regio’s en dat zal een invloed hebben op het beleid. Dit biedt zowel kansen als uitdagingen, die moeten worden geïdentificeerd en correct begrepen worden om doeltreffend te kunnen worden aangepakt. Daarom hee� het Comité van de Regio’s en AGE, het Europees Ouderenplatform, de brochure ‘How to promote Ageing Well in Europe?’ ontwikkeld om lokale actoren hierbĳ te helpen, zodat zĳ op een adequate manier kunnen inspelen op deze uitdagingen. Deze brochure is een handig instrument met nu�ige informatie en bevat heel wat voorbeelden van projecten die gefinancierd zĳn door verschillende Europese programma’s. Ze kan gebruikt worden door lokale actoren om actief ouder worden en een grotere solidariteit tussen de generaties te promoten. Bovendien is de brochure een hulpmiddel, zodat lokale actoren actief kunnen deelnemen aan het Europees Jaar voor de bestrĳding van armoede en sociale uitsluiting in 2010 en zich kunnen voorbereiden op het Europees Jaar van actief ouder worden en intergenerationele solidariteit in 2012. Suggesties of goede praktĳkvoorbeelden kunt u doorgeven aan AGE via [email protected]. De brochure is beschikbaar op de website op: h�p://www.age-platform.org/EN/spip. php?article841.

25

Betekenisvolle rollen in een woonzorgcentrum In ons woonzorgcentrum St-Antonius wonen 144 senioren. Valide senioren, zorgbehoevende en demente senioren. Een grote familie, waarbĳ we samen werken aan een kwaliteitsvolle zorgverlening. We maken samen van ons huis, een warme thuis waar het goed is om te leven en waar het goed is om te werken. In ons woonzorgcentrum is er een duidelĳke verschuiving van lee�ĳd merkbaar. Senioren worden ouder en ouder. Demografie (rusthuis) Ouderen 1970

Er is niet alleen een lee�ĳdsverschuiving merkbaar… er is ook duidelĳk een grote mentaliteitsverandering: Ouderen vervullen nieuwe rollen en activiteiten, een deelname van de oudere in de vergrĳzende maatschappĳ. Ook in ons woonzorgcentrum veranderen de rollen van senioren en 80-plussers. Men is niet meer langer op rust. De rollen die onze ouderen in ons woonzorgcentrum uitoefenen, vormen een meerwaarde, een meerwaarde voor henzelf, voor het woonzorgcentrum, voor de maatschappĳ. Men rolt er zomaar in, zonder te beseffen dat men eigenlĳk een meerwaarde betekent. Anderen helpen omdat ze het gewoon leuk vinden, maar dikwĳls beseffen ze niet dat dit een grote meerwaarde hee�. We beschikken in ons huis over een enorme rĳkdom, waarbĳ we ‘iedere rol’ zeker in de kĳker kunnen ze�en! Ons woonzorgcentrum is in de eerste plaats een ontmoetingsplaats waar jong en oud van elkaar kunnen leren. Iedere ‘unieke senior’ hee� zĳn levenservaring, levensverhaal, levenswĳsheid waar wĳ als jongeren veel van kunnen leren. Iedere ‘unieke senior’ die ondanks tegenslagen en ongemakken, mogelĳkheden en beperkingen, nog rollen vervult in ons huis! Jong en oud verweven met elkaar, voor elkaar en door elkaar betekent een enorme rĳkdom. Samen jong en oud, ontplooien, groeien en openbloeien is in ons woonzorgcentrum zeer ��!

Ouderen 2009

26

Onze ouderen vervullen nog tal van rollen, van onschatbare waarde! * Rolstoelvervoer: Vele senioren helpen invalide senioren zich te verplaatsen naar het restaurant, een luchtje scheppen, naar de kiné brengen. * Wasactiviteit: Elke morgen omstreeks 9.00 uur gaan verschillende bewoners naar de kelder. Hier vervullen ze elke dag een taak namelĳk: was opplooien. * Wasactiviteit in De Driesprong: ‘s Morgens na het ontbĳt komen een aantal bewoners naar het lokaal De Driesprong om daar dagelĳks was op te plooien. Zo dragen ze elk hun steentje bĳ en het is nog gezellig ook. * Vissen voeren: We hebben een dame van 75 jaar die dagelĳks ons aquarium in het woonzorgcentrum verzorgt.


* Pastorale werkgroep: De pastorale raad bestaat uit 7 leden: 2 personeelsleden, 2 vrĳwilligers, 1 pastoor, 2 senioren. Een oudere van 93 jaar is koster. Hĳ zorgt voor het goede verloop tĳdens de viering, zet voor de viering het altaar klaar, hangt liedjesnummers op, deelt de communie uit. Na de viering zet hĳ de kapel terug op orde. Een oudere van 79 jaar zorgt voor verschillende pastorale aangelegenheden zoals: enveloppen uitdelen en ophalen van 11-11-11-acties, welzĳnszorg, broederlĳk delen. Hĳ helpt mee bĳ de pastorale activiteiten: ziekenzalving, lichtmis. Dit bezorgt de senioren een eigenwaarde en zorgt ervoor dat ze hun nu�ig maken in de maatschappĳ, ze spelen een rol in maatschappĳ. * Toneelgroep: Elke donderdag rond 10.30 uur tref je verschillende bewoners aan in de cafetaria. Daar gaat het wekelĳks onderonsje tussen de toneelspelers door. Deze oefenen elke week getrouw en bĳ een feest of een gelegenheid spelen ze toneel. Zelfs buiten ons huis worden optredens verzorgd, onder andere bĳ de verenigingen. Gezellig oefenen en lachen staan dan op het menu. * Onthaalgroepje voor nieuwe bewoners: Senioren helpen nieuwe bewoners zich zo vlug mogelĳk thuis te voelen in dit grote huis. Ze brengen bezoeken en helpen de senioren wegwĳs. * Groepje ouderen die op ziekenbezoek gaan: Vĳf ouderen gaan geregeld op bezoek bĳ senioren die in het ziekenhuis liggen. * Groepje ouderen die vertegenwoordigd zĳn op begrafenissen: Bĳ een overlĳden gaan deze ouderen ook naar de begrafenis. * Post rondbrengen: Eén senior zorgt dagelĳks voor de postbedeling.

* Kalender en verjaardagen bĳhouden: Iedere dag houdt een oudere ons verjaardagshoekje bĳ. Wanneer iemand jarig is, wordt deze in de kĳker gezet. Ook onze dagelĳkse kalender wordt bĳgehouden. * Huishoudclub: helpen bĳ de afwas in de leefruimte. Enkele senioren helpen het verzorgend personeel bĳ de afwas. * Zangkoor: Het zangkoor bestaat uit 12 ouderen tussen 75-93 jaar. Ze repeteren één keer in de week onder leiding van een vrĳwilligster om de zondagviering op te luisteren. Het gee� hen een eigenwaarde, respect en ze stellen zich ten dienste voor andere kerkgangers. Zĳ voelen zich nu�ig en betekenen iets voor de maatschappĳ. Ook kunnen zĳ hier hun vroegere hobby of passie blĳven uitoefenen. * Bewonersraad: In ons woonzorgcentrum beschikken we over een bewonersraad. Hierin zetelen 5 senioren die maandelĳks vergaderen, klachten behandelen en suggesties doorgeven. van Hechtel/Eksel: * Seniorenadviesraad Drie senioren van het rusthuis zetelen in de seniorenadviesraad van Hechtel/Eksel. * Seniorenadviesraad van Peer: Twee senioren zĳn lid van de seniorenadviesraad van Peer. * Eetfestĳn: Om de 2 maanden organiseren we een eetfestĳn. De opbrengst hiervan gaat integraal naar de animatie van het woonzorgcentrum. Ook hier kunnen we op de ouderen rekenen. * Feestcomité: Voor de organisatie van feesten en de verfraaiing van ons huis, hebben we een feestcomité, waarin verschillende ouderen zetelen. Ze helpen aan feestelĳkheden, bloemschikken, … kortom ze zorgen voor een warme inrichting van ons huis. * Samenkomst: Maandelĳks organiseren we een samenkomst voor alle ouderen. We bespreken samen de activiteiten en wensen. * Knutselclub: Dagelĳks zĳn er ouderen die in ons lokaal komen knutselen. De afgewerkte materialen worden verkocht en de opbrengst gaat ook integraal naar de animatiedienst. * Tuinieren: Enkele ouderen tuinieren in onze aangepaste tuiniersbak. Met deze groenten en fruit, kunnen we in ons huis koken, confituur maken,… De lee�ĳd van de senioren varieert van 75 tot zelfs 1 senior van 101 jaar en ook zĳ komt geregeld nog een handje toesteken bĳ de


27

knutselactiviteiten. Bovendien beschikken we in ons huis over een zeer grote vrĳwilligersgroep (±140 vrĳwilligers), waarvan de lee�ĳden zeker boven de 65 liggen. De oudste vrĳwilligers zĳn 80 jaar. We organiseren tal van animatieactiviteiten voor onze senioren in ons huis: zwemmen, kienen, turnen, volksdansen, voordrachten, sport en spel, kortom teveel om op te noemen. Ook voor deze animatieactiviteiten kunnen we een beroep doen op vrĳwilligers. Besluit: De problematiek van de vergrĳzing is een probleem voor jong en oud. Laat ouderen meedenken, mee beslissen, meedoen. Zĳ beschikken over de levenservaring en levenswĳsheid. In ons woonzorgcentrum beschikken we over een enorme rĳkdom, waarbĳ iedere rol, hoe klein die ook lĳkt, betekenisvol is. Ook in een woonzorgcentrum zĳn ouderen actief, hier vinden ze nog een doel in hun leven. Fĳn dat bĳ dit thema, een woonzorgcentrum, ‘positief’ in het daglicht wordt gesteld.

Iedere rol betekenisvol Gedicht van een senior in het woonzorgcentrum Dat men zelf oud wordt, bese� men niet, ook als het een ander ziet. We hebben onze jaren, grĳzer worden de haren. Een rimpel die zich verdiept, dat is de schoonheid die ouder worden biedt. Men is er niet altĳd goed gezind van We trachten met die ouderdom en kwaaltjes te leven. Zolang als dat kan, ook al is het misschien maar even We nemen op tĳd onze rust en zĳn nog lang niet uitgeblust. We kunnen nog vele taken doen, met voor iedereen een rol, Zoals plooien van de was, babbelen met de buren, zo kan men hier aan besparing doen En dat is in deze crisistĳd wel van doen. Er zĳn nog andere mogelĳkheden om zich te amuseren Zoals luisteren naar muziek in de ‘pit’ Drinken van een pintje bier Zo wordt men zeker fit en er is ook plezier. Zo hee� ouder worden ook zĳn schoonheid En vraagt ook dankbaarheid. We zullen proberen met de tĳd mee te gaan en de jeugd te verstaan. We kunnen nog dromen dat er mooie dagen komen. Zo is oud worden betekenisvol en is men blĳ want iedereen draagt zĳn steentje bĳ. Meer informatie: Liliane Daniëls Woonzorgcentrum St-Antonius Rode kruisstraat 25 3990 Peer 011 63 20 65

28


SENIOREN IN DE WEER VOOR BETER VERKEER Nieuwe LBV-brochure helpt seniorengroepen bĳ het opze�en van mobiliteitsacties De vierde uitgave in de reeks van Wegwĳsboekjes van de LBV behandelt een erg actueel thema, namelĳk het mobiliteitsvraagstuk. Denk maar aan de aanslepende discussie rond de ontsluiting van de ring rond de stad aan de Schelde, of de onheilspellende berichten die ons bereiken over de economische impact van de dichtgeslibde autowegen. Maar ook in onze directe en persoonlĳke levenssfeer worden we dagelĳks geconfronteerd met situaties waarin we ons verplaatsen. Niet zelden ervaren we daarbĳ beperkingen of roept het een enkele keer frustraties op. Als individu staan we hier vaak machteloos tegenover. Anders wordt het wanneer we als groep op constructieve wĳze problemen aan de kaak kunnen stellen en voorstellen doen die leiden tot een betere mobiliteit en verkeersituatie in de eigen buurt of gemeente. Lokale ouderenverenigingen kunnen hierbĳ een belangrĳke rol spelen. Overheden die het mobiliteitsthema serieus nemen, zullen zeker luisteren naar wat zĳ hierover te vertellen hebben. Bovendien hebben ouderen dankzĳ hun ervaringsdeskundigheid, vaak een unieke kĳk op de zaak, die bĳ de beleidsmakers weleens ontbreekt.

Deze nieuwe LBVpublicatie bevat geen pasklare antwoorden of oplossingen. Daarvoor is de mobiliteitstoestand te zeer a�ankelĳk van de plaatselĳke situatie. Wel wordt in deze brochure een stapsgewĳze aanpak voorgesteld om, met een door feiten onderbouwd en door iedereen gedragen plan, actie te ondernemen. De brochure kan besteld worden door storting van 5 euro op rekeningnummer 3100005171-19 van de Liberale Beweging voor Volksontwikkeling vzw, Livornostraat 25, 1050 Brussel met vermelding ‘mobiliteit’ en het afleveradres. Sociaal-culturele organisates en non-profit instanties kunnen een gratis pdf-versie aanvragen. Meer informatie: Frederik Fluyt, stafmedewerker Liberale Beweging voor Volksontwikkeling vzw 02 538 59 05, frederik.fl[email protected]

Culinair genieten tĳdens de Week van de Smaak! Van 12 tot 22 november kunnen we onze smaakpapillen in Vlaanderen en Brussel weer culinair laten verwennen. Tĳdens deze vierde editie mag Leuven zich Stad van de Smaak noemen. Onder de noemer ‘Passie Voor Smaken’ bundelen meer dan 70 Leuvense organisaties en horecazaken hun krachten en presenteren ze een aanbod om duimen en vingers bĳ af te likken. Maar niet alleen in Leuven kan je terecht voor een culinaire ontdekkingstocht. Ben je benieuwd wat er in jouw provincie op het programma staat tĳdens de Week van de Smaak? Surf naar www. weekvandesmaak.be en ontdek de provinciale programmabrochures.


29

L I T E R A T U U R

Respectvol omgaan met personen met dementie Johan Abrahams

De auteur stelt in dit boek het perspectief van de persoon met dementie centraal. Kritische vragen worden gesteld over onvolkomenheden in de zorgverlening: de dwang van het hygiënisme, de valkuil RESPECTVOL OMGAAN MET van de a�ractiviteit, PERSONEN MET DEMENTIE de eeltvorming, de geïnstitutionaliseerde leefomgeving, de gelĳke monniken gelĳke kappenbenadering,… Ook ethische vragen zoals vroegtĳdige zorgplanning, medische handelingen bĳ het levenseinde, euthanasie en dementie maar ook het gebruik van poppen, het leugentje om bestwil

en de toepassing van vrĳheidsbeperkende maatregelen blĳven niet onbehandeld. Om behulpzaam te zĳn bĳ de meningsvorming dienaangaande worden de antwoorden in procontrapolen aangereikt zodat zorgverleners in discussie kunnen treden. De praktische grondslag van dit boek uit zich in de vertaling van de meest voorkomende dagelĳkse zorgitems: voedingszorg, hygiënezorg, palliatieve en overlĳdenszorg, slaaphygiëne en mobiliteitszorg. De lezer krĳgt tevens een schat aan informatie over dementie als aandoening, de typische symptomen en voorkomend complex gedrag. Het boek is bestemd voor middenkaders, diensthoofden, ergo- en kinesitherapeuten, kwaliteitscoördinatoren, vormingsverantwoordelĳken en directies van woonzorgcentra. Het kan ook voor onderwĳsdoeleinden worden gebruikt.

JOHAN ABRAHAMS

EEN PRAKTIJKGIDS VOOR DE ZORGSECTOR

R�� - J�� AB�� - A�� - 208 ��.; ISBN 978 90 3347 602 0

Psychogeriatrie, een medische gids Psychische verschĳnselen bĳ ouderen beter herkennen en begrĳpen Lucien De Cock Iedereen wil graag op een voortreffelĳke manier ouder worden. In een fit lichaam. En met een heldere geest. Hoe werken onze hersenen precies en hoe veranderen ze bĳ het ouder worden? Wat zĳn de voornaamste psychische aandoeningen op oudere lee�ĳd? Voor welke symptomen moet je alert zĳn? En welke kwalen zĳn uiting van welke ziekte? Wat kan je met medicatie verhelpen? Waar kan de geriatrische patiënt terecht?

waarneming, geheugen, denken, handelen, spreken, gevoelens tot gedrag. Het verklaart op een heldere manier alle mogelĳke geestelĳke aandoeningen als dementie, depressie, acute verwardheid, ziekelĳke achterdocht, slaapstoornissen, angst, veranderingen in de persoonlĳkheid... Met bĳzondere aandacht voor persoonlĳke en sociale aspecten van het ouder worden zoals rouwen, zich moeilĳk aanpassen aan nieuwe situaties, veranderende seksualiteit, eenzaamheid... Een praktisch en uiterst compleet standaardwerk. Een absolute aanrader vol tips voor ieder ouder wordende mens, voor familie, professionele en maatschappelĳke leiders en begeleiders in de ruimste zin.

Deze medische gids gee� een volledig overzicht van alle hersenfuncties van bewustzĳn, HAM

JOHA

N ABRA

S

P��, �� - D�� - 520 ��.; ISBN 978 90 5826 582 1 T AN ME OMGA ENTIE TVOL RESPEC NEN MET DEMSECTOR PERSO IJKGIDS VOOR DE ZORG EEN PRAKT

30

30

ACTUEEL-Informatieblad ACTUEEL-Informatieblad ACTUEEL-Informatieblad

Leden van het OOK - Vlaamse Ouderenraad Lodewĳk De Raet  Stichting  ABVV-Senioren Hoogstraat 42, 1000 Brussel Kon. Maria Hendrikaplein 64a, 9000 Gent tel.: 02 289 01 30 [email protected] www.abvv-senioren.be

 ACLVB-Senioren Poincarélaan 72-74, 1070 Brussel

tel.: 09 222 57 51 [email protected] - www.aclvb.be

 CD&V-Senioren Wetstraat 89, 1040 Brussel tel.: 02 238 38 13 [email protected] www.senioren.cdenv.be

Grĳze Panters  De Karel Oomsstraat 11 bus 9, 2018 Antwerpen tel.: 03 216 23 31 josee.vanwe�[email protected]

 FedOS, Federatie van Ona�ankelĳke Senioren Warmoesstraat 13, 1210 Brussel tel.: 02 218 27 19 [email protected] www.fedos.be

 Fevlado-Senioren Stropkaai 38, 9000 Gent

tel.: 09 224 46 76 [email protected]



GOSA, Grootouders- en Seniorenactie Gezinsbond Troonstraat 125, 1050 Brussel tel.: 02 507 89 45 [email protected] www.gezinsbond.be

 GROEN!PLUS Sergeant De Bruynestraat 78-82, 1070 Anderlecht tel.: 02 219 19 19 [email protected] www.groen-plus.be

 IMPACT vzw

Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt tel.: 011 23 68 28 dre.wi�[email protected]


tel.: 09 382 75 70 [email protected] www.de-raet.be

 LBV, Liberale Beweging voor Volksontwikkeling Livornostraat 25, 1050 Brussel tel.: 02 538 59 05 [email protected] www.lbvvzw.be

 Minderhedenforum Vooruitgangsstraat 323/4

1030 Brussel tel.: 02 245 88 30 [email protected] www.minderhedenforum.be

 NEOS, Netwerk van Ondernemende Senioren Tweekerkenstraat 29, 1000 Brussel tel.: 02 238 04 91 [email protected] www.neosvzw.be

trefpunt 55+  OKRA, Haachtsesteenweg 579, 1031 Brussel tel.: 02 246 44 41 [email protected] www.okra.be

trefpunt 55+  OKRASPORT, Haachtsesteenweg 579, 1031 Brussel tel.: 02 246 44 36 [email protected] www.okrasport.be

vzw  Enter Belgiëplein 1, 3510 Kermt

tel.: 011 87 41 38 [email protected] www.entervzw.be

 SCV, Senior Consultants Vlaanderen vzw Lieven Bauwensstraat 20, 8200 Brugge tel.: 050 45 60 86 [email protected] www.scvonline.be

31

 

    



Seniorencentrum (Brussel) Leopoldstraat 25, 1000 Brussel tel.: 02 210 04 60 [email protected] www.seniorencentrum-brussel.be Seniorenraad Landelĳke Beweging Diestsevest 40, 3000 Leuven tel.: 016 28 60 30 [email protected] www.landelĳkegilden.be [email protected] www.kvlv.be Seniornet Vlaanderen vzw Koningsstraat 136, 1000 Brussel tel.: 015 73 04 54 voorzi�[email protected] www.seniornetvlaanderen.be S-PLUS Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel tel.: 02 515 02 56 [email protected] www.s-plusvzw.be Sportievak vzw Groeningelaan 40, 8500 Kortrĳk tel.: 056 31 10 01 e-mail: [email protected] www.sportievak.be S-Sport Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel tel.: 02 515 02 41 [email protected] www.s-sport.be VDOR, Vereniging Directeurs Openbare Rusthuizen Bruisbeke 36, 9520 Sint-Lievens-Houtem tel.: 053 60 30 20 [email protected] www.vdor.be

 









Vlaams Meldpunt Ouderenmisbehandeling Grotenbergstraat 24, 9620 Zo�egem tel.: 09 360 33 66 [email protected] www.meldpuntouderenmishandeling.be VVDC, Vereniging van Vlaamse Dienstencentra Langemeersstraat 6, 8500 Kortrĳk tel.: 056 24 42 00 zonnewĳ[email protected]ĳk.be www.dienstencentra.org VVP, Vereniging van Vlaamse Provincies Boudewĳnlaan 20-21, 1000 Brussel tel.: 09 267 75 46 [email protected] www.vlaamseprovincies.be VVSG, Vereniging Vlaamse Steden en Gemeenten Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel tel.: 02 211 55 00 [email protected] www.vvsg.be VVVG, Vlaams Verbond voor Gepensioneerden Carnotstraat 47 bus 1, 2060 Antwerpen tel.: 03 233 50 72 [email protected] www.vvvg.be WOAS, West-Vlaams Overleg Adviesraden van Senioren Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries tel.: 050 40 33 13 [email protected]

Vieux Rose Rootjesweg 65, 9200 Dendermonde tel.: 052 22 38 58 [email protected] www.vieuxrose.be

32



Agenda Commissie Beleidsparticipatie

Commissie Sport & Bewegen

Werkgroep Onderwĳs, Vorming & Cultuur

nog geen data beschikbaar

15 december

16 november

Commissie Inkomen

Commissie Zorg & Wonen

Stuurgroep OW-OP



30 november

Commissie Internationaal Ouderenbeleid

Werkgroep Media

Raad van Bestuur

10 december

25 november

Commissie Mobiliteit

Werkgroep Multicultureel Samenleven

Algemene Vergadering

1 december


9 november

16 december

OUDERENWEEK 16 t.e.m. 22 november

Andere 12-22 november 17-21 november

Week van de Smaak Zenithbeurs

Raadpleeg regelmatig de website van de Vlaamse Ouderenraad. Alle vergaderingen en belangrĳke activiteiten worden aangekondigd. Mogelĳke wĳzigingen, aanvullingen en agenda van vergaderingen komen online. Leden die niet over een internetverbinding beschikken, worden per brief of telefonisch ingelicht in geval van wĳzigingen in de planning.

33

Actueel - Informatieblad van de Vlaamse Ouderenraad

Drukwerk: Drukkerĳ Lamine, Herent Verantwoordelĳke uitgever: Mie Moerenhout Redactie: Mie Moerenhout en Kathy Louagie Lay-out: Eveline Soors Foto’s cover: Danny Willems Secretariaat Vlaamse Ouderenraad - OOK vzw Koloniënstraat 18-24 bus 7 - 1000 Brussel Tel.: 02 209 34 51 Fax: 02 209 34 53 E-mail: [email protected] Website: www.vlaamse-ouderenraad.be

ACTUEEL. Informatieblad van de Vlaamse Ouderenraad OUDERENWEEK: Afgiftekantoor: Leuven 1 - P

Recommend Documents