Fedict Activiteitenrapport 2009
Fedict | Maria-Theresiastraat 1/3 Rue Marie-Thérèse | Brussel 1000 Bruxelles | www.fedict.belgium.be
Activiteitenrapport 2009
e-government voor iedereen
Fedict Activiteitenrapport 2009
Inhoud
Voorwoord
1. Een organisatie in beweging
6 10
Fedict en e-government sinds 2001
10
Fedict vandaag
14
2. De activiteiten in 2009
34
Fedict
34
Fedict Shared Services
64
Fedict Select
68
Ondersteunende diensten
70
3. Performantiebeheer en middelen
Tot slot
78 82
p. 3
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 4
Fedict Activiteitenrapport 2009
Voorwoord
p. 5
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 6
Voorwoord Beste lezer Ook in 2009 is Fedict blijven timmeren aan de digitale samenleving. De basisfundamenten voor egovernment legden we de voorbije jaren al. Onze activiteiten van 2009 waren er dan ook vooral op gericht om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij e-government. Door ons dienstenaanbod uit te breiden, door het gebruik van computer en internet te stimuleren en door ontwikkelaars de kans te geven mee te bouwen aan eID-initiatieven, hebben we e-government op alle fronten opengetrokken. De lancering van de federale portaalomgeving en de Federal Service Bus in 2008 waren mijlpalen voor e-government. Met de federale portaalomgeving biedt Fedict federale overheidsdiensten een flexibel web content management systeem aan. Daardoor kunnen ze de ontwikkelingskosten voor hun websites beperken, terwijl ze de inhoud zelf kunnen beheren met behoud van specifieke functies. En die ‘gemutualiseerde’ aanpak bleef niet zonder succes. Bij de lancering in 2008 had
de federale portaalomgeving twee klanten: Belgium.be en Fedweb. Eind 2009 waren al 16 sites geïntegreerd in de portaalomgeving. Ook de FSB bewijst dat onze diensten steeds meer ingang vinden. Het platform waar verschillende beschikbare webservices via een overzichtelijke interface uniform ter beschikking gesteld worden, bood bij zijn lancering zeven webservices van de Kruispuntbank van Ondernemingen aan. Eind 2009 is de FSB uitgegroeid tot een platform met connectiviteit naar onze belangrijkste partners, wat het mogelijk maakt om in de toekomst op veel grotere schaal gebruikers aan te spreken. Ook op andere fronten slagen we erin meer mensen te betrekken. Om de mogelijkheden van de eID optimaal te benutten, spreken we ontwikkelaars aan. Samen met een focus op open source is dat de basis van onze nieuwe aanpak. Een aanpak die de stabiliteit en kwaliteit van eID-initiatieven ten goede komt, aangezien experts ter zake wereldwijd significante verbeteringen aanleveren.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Voorwoord door Jan Deprest, voorzitter van het Directiecomité
Deze vruchtbare kruisbestuiving achter de schermen, resulteert in mooie resultaten vóór de schermen. Mybelgium bijvoorbeeld is een portaal dat bestaande elektronische overheidsdiensten bundelt en ze toegankelijk maakt via één centrale en beveiligde webtoegang. De burger logt eenmaal in met zijn of haar eID en krijgt via een overzichtelijke interface toegang tot verschillende online overheidsdiensten en persoonlijke dossiers. Ook sign.belgium.be is een realisatie waar we trots op zijn. Dankzij deze website ondertekenen burgers met hun eID documenten en controleren ze de geldigheid van elektronische handtekeningen. E-government is natuurlijk pas zinvol als iedereen zijn weg vindt naar de aangeboden diensten en toepassingen. Daarom hebben we fors geïnvesteerd in initiatieven die toegang en kennis bevorderen. Met Start2Surf @home en Start2Surf PC Bonus lanceerden we twee acties die het computer- en internetgebruik bij de Belgische burger moeten verhogen. Daarnaast hebben we hard gewerkt aan de promotie van eID-toepassingen. Fedict gaf daarvoor een subsidie aan Living Tomorrow. Een eID-bus doorkruiste het hele land om de toepassingen tot bij de mensen te brengen en in Living Tomorrow in Vilvoorde
werd getoond welke dagelijkse applicaties op basis van de eID in de toekomst mogelijk zijn. België speelt een voortrekkersrol op vlak van elektronische identiteiten en deelt die knowhow graag met andere landen. STORK en Taiex zijn slechts twee projecten die de mogelijkheden van e-government in de verf zetten. Zowel vóór als achter de schermen werkt Fedict verder aan de informatisering van de Staat, aan de informatisering van de samenleving en aan de ontwikkeling van ons land als ICTkennisregio. Met één doel voor ogen: e-government voor iedereen. Dit document geeft een overzicht van onze voornaamste activiteiten en legt uit hoe we dat in 2009 aanpakten. Veel leesplezier. Jan Deprest Voorzitter van het Directiecomité
p. 7
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 8
Fedict Activiteitenrapport 2009
Een organisatie in beweging
p. 9
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 10
Een organisatie in beweging Een verhaal van continue verandering
1.1 Fedict en e-government sinds 2001
Fedict is een jonge federale overheidsdienst (FOD) gespecialiseerd in e-government. Na zijn oprichting in 2001 legt de FOD zich toe op de ontwikkeling en het onderhoud van de basisinfrastructuur voor e-government. Om nog meer klantgericht te werken, vertaalt Fedict deze bouwstenen naar diensten voor de klanten, geconcretiseerd in een dienstencatalogus. Na het uitbouwen en uitdragen van dit dienstenaanbod richt Fedict zich op het stimuleren van de vraagzijde. De informatisering van de Staat kan immers enkel een succes worden als de samenleving zich informatiseert. Er worden hierbij aanvankelijk vooral acties en projecten op nationaal vlak opgestart, maar al snel wordt de boodschap internationaal uitgedragen. Fedict profileert België als een ICT-innovatie- en -kennisregio in het buitenland. Omdat de beveiliging van informatiesystemen en -overdracht in het kader van e-government essentieel is, initieert Fedict in 2005 Information Security. Om de ambitieuze doelstellingen te blijven waarmaken, heeft Fedict het geschikte ICT-personeel nodig. Met de integratie van e-gov vzw kan sinds 2006 snel en efficiënt ingespeeld worden op deze personeelsbehoeften. Deze vzw houdt zich bezig met de rekrutering van gespecialiseerde ICT-medewerkers. Eerst voor Fedict, later voor andere federale overheidsinstellingen. De FOD blijft zich organisatorisch continu in vraag stellen.
Dit leidt in 2007 tot een nieuwe interne structuur: een matrixstructuur waarbij de projecten en diensten gebundeld worden in horizontale programma’s, ondersteund door verticale competence pools. Bovendien vult Fedict de behoeften van zijn klanten niet meer louter technisch in. De dienst werkt nu ook vanuit een procesmatig en holistisch perspectief. De FOD beschouwt een end-to-endaanpak van het beheer van bestuursprocessen over verschillende overheidsdiensten heen (‘cross-overheid’) als essentieel voor de verdere succesvolle ontwikkeling van e-government. E-government zelf wordt daarbij veel ruimer gezien dan ‘een elektronische versie van de bestaande administratieve diensten’. Het is gericht op een betere dienstverlening en schept nieuwe relaties tussen overheden, burgers en ondernemingen. Om deze dienstverlening nog efficiënter te laten verlopen, integreert Fedict in 2008 ICT Shared Services, de dienst die operationele en specifieke ICT-services aanbiedt aan federale overheidsdiensten. Sindsdien positioneert Fedict zich als een holding met drie entiteiten: Fedict, e-gov vzw en ICT Shared Services. Om die positionering op een uniforme manier uit te dragen, worden zowel de naam als de look and feel van de drie entiteiten op elkaar afgestemd. E-gov vzw en ICT Shared Services worden omgedoopt tot respectievelijk Fedict Select en Fedict Shared Services.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Mijlpalen van Fedict
2001 n Fedict opgericht
2006 n Integratie e-gov vzw
2002 n Fedict operationeel
2007 n Matrixwerking
De Fedictorganisatie evolueert naar een
2002-2003 n Informatisering van de Staat
matrixwerking met verticale competentiepools
Implementatie eerste bouwstenen
(directoraten-generaal) en horizontale
en realisaties van Fedict
2004 n Service-concept
programma’s (projecten en diensten). n Business Process Management
De bouwstenen worden vertaald naar diensten
BPM wordt een nieuwe ‘competence’
voor de klanten, geconcretiseerd in een
binnen Fedict.
dienstencatalogus. n Informatisering van de samenleving Na het uitbouwen en uitdragen van het aanbod richt Fedict zich op het stimuleren van de vraagzijde.
2005 n ICT-innovatie- en -kennisregio
Fedict profileert België als ICT-innovatieen -kennisregio in het buitenland. n Information Security geïnitieerd
2008 n Reactualisatie en ‘verservicen’ van de bouwstenen
n Integratie ICT Shared Services en omdoping tot Fedict Shared Services n E-gov vzw wordt Fedict Select.
p. 11
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 12
Een organisatie in beweging
Drie gerelateerde domeinen De aanpak van Fedict spitst zich toe op drie gerelateerde domeinen: de informatisering van de Staat, de informatisering van de samenleving en het uitbouwen van een ICT-innovatie- en -kennisregio. De informatisering van de Staat omvat het aanbieden van diensten rond de bouwstenen, de invoering van e-governmenttoepassingen en hun integratie in verschillende overheidsprocessen. Fedict realiseert projecten samen met verschillende overheidsinstanties. Actieve ondersteuning en informatieveiligheid vormen de belangrijke speerpunten van zijn opdracht.
De informatisering van de samenleving stimuleert het gebruik van e-governmenttoepassingen. Het beleid van Fedict omvat zes aspecten: n de digitale kloof verkleinen omdat toegang tot de digitale
wereld meer maatschappelijke kansen en meer welvaart schept; n het gebruikersbelang vooropstellen als uitgangspunt, niet de technologische mogelijkheden; n marktstimulerende – dus geen interventionistische – campagnes voeren ten voordele van het ICT-gebruik; n samenwerken met de privésector voor deze campagnes; n de Belgische ICT-sector stimuleren door Belgische producten in campagnes op te nemen en door succesvolle implementaties internationaal te promoten; n algemene nationale campagnes combineren met gefocuste acties die de argumentatie uitdiepen voor een specifieke doelgroep.
Fedict Activiteitenrapport 2009
De ontwikkeling van België als ICT-regio heeft een dubbel doel: de Belgische ICT-bedrijven helpen om nieuwe markten aan te boren in het buitenland en de belangstelling wekken van buitenlandse bedrijven om in België te investeren. Het overkoepelende doel is de ontwikkeling van een Belgische kennismaatschappij. Fedict ondersteunt en versnelt die ontwikkeling door projecten en diensten rond nieuwe technologieën te ontwikkelen en via verschillende kanalen over deze initiatieven te communiceren.
Basisprincipes van e-government n n n
n n
De klant staat centraal, niet de overheid. Informatie die al aanwezig is, mag de overheid niet opnieuw vragen. De beveiliging, de integriteit en de vertrouwelijkheid van informatie moeten gegarandeerd zijn. Administratieve formaliteiten moeten tot een minimum herleid worden. E-government houdt rekening met de digitale kloof en omvat acties om die kloof te verkleinen.
p. 13
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 14
Een organisatie in beweging
1.2 Fedict vandaag
Fedict tracht de belangen van een groot aantal actoren zo optimaal mogelijk te verenigen. De visie en kernwaarden vormen de leidraad.
Visie In nauw overleg met de minister verantwoordelijk voor Informatisering streeft Fedict naar een snelle, doorzichtige, gebruiksvriendelijke, effectieve, efficiënte en betrouwbare dienstverlening van de overheid aan haar klanten.
Waarden Innovatie, loyaliteit, integriteit, proactiviteit, resultaatgerichtheid, collegialiteit en klantgerichtheid zijn de kernwaarden van Fedict. Ze geven aan hoe de organisatie denkt, handelt en gezien wil worden. De Fedictmedewerkers hanteren deze waarden als professionele normen.
n Integriteit impliceert dat betrouwbaarheid een volwaar-
dig onderdeel moet zijn van de deontologie. n Proactiviteit betekent dat Fedict, zonder de eigendom te willen claimen van bepaalde processen, nieuwe en betere manieren voorstelt inzake dienstverlening aan en communicatie met de gemeenschap. n Resultaatgerichtheid vertrekt vanuit de gedachte dat iedereen die op diensten van Fedict een beroep doet een klant is en recht heeft op een kwaliteitsproduct. n Collegialiteit schept een werksfeer waarin teamgeest, samenwerking, open communicatie, wederzijdse ondersteuning en het investeren in elkaars succes centraal staan. n Klantgerichtheid betekent dat Fedict naar een optimale oplossing voor alle klanten streeft.
n Innovatie verwijst naar de creatieve ingesteldheid van
F edict. De organisatie gebruikt zijn competenties om nieuwe technologieën, manieren van aanpakken en oplossingen te zoeken en toe te passen, met als doel een toekomst te creëren die een verrijking inhoudt voor de gemeenschap. n Loyaliteit betekent dat Fedict eenduidig wil spreken bij de interpretatie en invoering van politieke beslissingen en bij de dagelijkse contacten met partners, klanten en leveranciers.
De waarden van Fedict
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 15
Structuur Fedict is niet alleen een innovator op het vlak van technologieën en dienstverlening. De afgelopen jaren ging de dienst op een vernieuwende manier om met de ontwikkeling van zijn eigen organisatie. Fedict positioneert zich als een holding met drie entiteiten, elk met hun eigen core business, en verscheidene ondersteunende diensten. De entiteiten focussen op specifieke kerntaken. n Fedict levert geïntegreerde end-to-enddiensten inzake e-government en biedt diensten aan rond de generieke bouwstenen. n Fedict Shared Services biedt federale overheidsdiensten operationele en specifieke ICT-services aan. n Fedict Select staat in voor de selectie en werving van werknemers met ICT-gerelateerde profielen voor de federale overheid.
Fedict positioneert zich als een holding met 3 entiteiten en 10 ondersteunende diensten.
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 16
Een organisatie in beweging
De entiteit Fedict
Evolutie Sinds zijn ontstaan heeft Fedict een bottom-upbenadering gehanteerd waarbij de dienstverlening gestoeld was op het uitbouwen van enkele generieke en transversale bouwstenen. Deze bouwstenen vormen de fundamenten voor de ICT-aanpak binnen de overheid: n de netwerkomgeving met FedMAN (Federal Metropo-
litan Area Network), het hogesnelheidsnetwerk van de federale overheid; n de transactieomgeving met de FSB (Federal Service Bus), de intelligente ‘tussenpersoon’ die de communicatie tussen de burger, ondernemer en overheidsmedewerker (van welke overheid dan ook) enerzijds en de federale overheid anderzijds structureert en ze op een doorzichtige manier laat verlopen; n de toegangs- en toepassingsomgeving met het federale portaal, inclusief de verschillende componenten die de communicatie tussen de diverse toepassingen mogelijk maken;
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 17
n de beveiligingsomgeving met als essentiële componen-
ten het gebruikersbeheer (‘user management’), het federale token en – vooral – de eID; n de informatieomgevingen met de authentieke bronnen zoals het Rijksregister, de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) en de Sociale Zekerheid. Nu concentreert de FOD zich meer op verschillende aspecten van ICT-ondersteuning, op de ontwikkeling van e-governmenttoepassingen, op campagnes en projecten ter bevordering van de informatisering van de samenleving en op de internationale promotie van België als ICT-innovatie- en -kennisregio. In de loop der jaren werkte Fedict steeds meer vanuit de vragen en behoeften van zijn klanten: burgers, andere overheidsdiensten en ondernemingen. Deze evolutie ging gepaard met een belangrijke verschuiving: de klemtoon ligt op diensten in plaats van op de ontwikkeling van bouwstenen en technische ondersteuning.
De bouwstenen van Fedict
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 18
Een organisatie in beweging
Missie
Waarden
De opdracht van Fedict is zesledig:
De medewerkers van Fedict hanteren de waarden van de Fedictholding: innovatie, loyaliteit, integriteit, proactiviteit, resultaatgerichtheid, collegialiteit en klantgerichtheid.
n het uitwerken en ondersteunen van een gemeenschappe-
lijke strategie inzake e-government en het opvolgen van de uitvoering ervan; n het bevorderen en bewaken van de homogeniteit en de consistentie van het beleid, in overeenstemming met die gemeenschappelijke strategie; n het begeleiden van de federale overheidsdiensten bij de implementatie van de gemeenschappelijke strategie; n het uitwerken van de nodige normen, standaarden en basisarchitectuur voor een efficiënte inzet van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning van de strategie en het opvolgen van de naleving van die normen en standaarden; n het uitwerken van projecten en diensten die alle federale overheidsdiensten kunnen overkoepelen en die de gemeenschappelijke strategie ondersteunen; n het beheren van de samenwerking van de federale overheid met andere overheden op het terrein van e-government en informatie- en communicatietechnologie.
De stakeholders n De klanten van Fedict zijn zowel ambtenaren, onderne-
mingen als burgers. n De leveranciers zijn publieke organisaties als Smals en BELNET enerzijds en privéondernemingen anderzijds. n De partners zijn andere overheidsdiensten en privéondernemingen. n De medewerkers van Fedict hebben een diepgaande professionele kennis, goede communicatievaardigheden en bezitten managementcapaciteiten of kunnen die ontwikkelen. n De publieke opinie omvat voor Fedict voornamelijk het parlement, de pers, de gebruikersorganisaties en -panels, de werkgeversorganisaties en vakbonden en de academische en wetenschappelijke wereld. n Het beleid en de regelgeving van het parlement en de regering zijn richtinggevend.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Structuur en werking Fedict als entiteit is opgebouwd rond drie competentiegebieden. Voorheen waren dat de vier directoraten-generaal. Gezien de evolutie van competenties binnen Fedict werden deze vier directoraten-generaal omgevormd tot drie ‘competence pools’. Deze competence pools (CP) schakelen medewerkers in met het juiste profiel voor specifieke taken en voorzien waar nodig in de gepaste opleiding en omkadering. De competence pools worden aangestuurd door een directeur-generaal. n CP PPSM verzorgt het Programme, Project and Service Management. n CP SASS concentreert zich op System Architecture, Standards and Support. n CP IBA is gespecialiseerd in Information and Business Analysis.
De stakeholders van Fedict
Fedict beheert en levert geïntegreerde end-to-enddiensten inzake e-government en biedt diensten aan rond de generieke bouwstenen. Fedict werkt met afgelijnde programma’s - de businessdomeinen binnen de organisatie - die de projecten en diensten van Fedict omvatten. Ze worden samen met de middelen vastgelegd in een masterplan. Programma’s worden gesponsord door een Senior Responsible Owner (SRO). De SRO is een lid van het Directiecomité of de voorzitter in de hoedanigheid van business sponsor.
p. 19
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 20
Een organisatie in beweging
De interne organisatie van Fedict is gebaseerd op een matrixstructuur waarbij de programma’s een beroep doen op de competence pools voor de nodige expertise en competenties. Door die vernieuwende aanpak vormen de competence pools geen ‘eilanden’, maar werken ze nauw en permanent samen.
De verschillende programma’s van Fedict worden ondersteund door de competence pools.
De werking van Fedict situeert zich op drie niveaus: n Het strategische niveau: voorzitter en Directiecomité Het Directiecomité en zijn voorzitter vertalen het beleid van de minister en zijn beleidscel in strategische en operationele objectieven, programma’s en andere activiteiten. De strategische aansturing zorgt ervoor dat de activiteiten van de drie entiteiten van Fedict in overeenstemming zijn met de strategische objectieven. Wanneer het beleid in tegenspraak is met de missie zal het Directiecomité via de voorzitter en de beleidscel lobbyen voor de aanpassing van het beleid.
Fedict Activiteitenrapport 2009
n Het tactische niveau: Opera De leden van het Directiecomité en de voorzitter van Fedict treden, naast hun hoedanigheid van directeur-generaal, stafdirecteur en voorzitter, op als Senior Responsible Owners (SRO’s) van de initiatieven binnen Fedict. Samen vormen ze Opera, wat staat voor ‘Opportunity, Evaluation and Recommendation of Actions’. Opera beoordeelt opportuniteiten, beheert de catalogus van aangeboden diensten, coördineert de activiteiten en signaleert knelpunten en risico’s die zich over de programma’s heen kunnen manifesteren. In de vergaderingen van Opera worden alle opdrachten van Fedict op elkaar afgestemd om met de beschikbare middelen een maximaal rendement te behalen in functie van de gedefinieerde strategische en operationele objectieven. n Het operationele niveau: de Programme Matrix Teams De operationele aansturing en de opvolging van initiatieven gebeurt per programma door een Programme Matrix Team (PMT). Een PMT bestaat uit een programme manager, programme service manager, programme business analyst en een programme architect. Een programma is een geheel van projecten en diensten. Voor de projecten zijn project managers verantwoordelijk, voor de diensten service managers.
Een programma bestaat uit meerdere projecten en services.
p. 21
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 22
Een organisatie in beweging
De entiteit Fedict shared services
Evolutie De vier horizontale federale overheidsdiensten (FOD Kanselarij van de Eerste Minister, FOD Budget & Beheerscontrole, FOD Personeel & Organisatie en Fedict) zijn relatief kleine organisaties die overkoepelende diensten aanbieden aan alle FOD’s. Daarom werd in 2001 beslist om één gemeenschappelijk ICTbeleid te ontwikkelen voor strategie, ontwikkeling, implementatie en operationele ondersteuning van ICT-oplossingen. Dat gemeenschappelijke beleid vertaalde zich in een gezamenlijke dienstverlening onder de naam ICT Shared Services. Na de oprichting werd in 2003 een eerste Management Plan uitgewerkt om een visie en algemeen werkkader te definiëren. ICT Shared Services werd succesvol geïmplementeerd en groeide uit tot een belangrijke pijler in de uitbouw van een efficiënt e-government. Eind 2008 werd ICT Shared Services als een aparte entiteit geïntegreerd in de Fedictholding en werd het omgedoopt tot Fedict Shared Services. Binnen de Fedictkoepel staat Fedict Shared Services in voor het leveren van operationele en specifieke ICT-services aan federale overheidsdiensten.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Mijlpalen van Fedict Shared Services
2001 n ICT Shared Services opgericht
2003 n Eerste Management Plan ICT Shared Services
2008 n Integratie ICT Shared Services binnen Fedict en omdoping tot Fedict Shared Services
p. 23
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 24
Een organisatie in beweging
Missie
Waarden
Fedict Shared Services richt zich op volgende taken:
De medewerkers van Fedict Shared Services hanteren de waarden van Fedict: innovatie, loyaliteit, integriteit, proactiviteit, resultaatgerichtheid, collegialiteit en klantgerichtheid.
n operationele en specifieke ICT-diensten leveren aan de
federale overheidsinstellingen die de dienstverlening onderschreven hebben om hun strategische doelstellingen te helpen realiseren. De focus ligt op het bijdragen aan de realisatie van businessprojecten en operationele ondersteuning op basis van meetbare SLA’s (Service Level Agreements); n operationele, hoog-kwalitatieve, marktconforme ICTinfrastructuur en -diensten aanbieden aan federale overheidsinstellingen; n als pilootgebruiker optreden voor oplossingen die gebouwd worden door Fedict; n de nodige operationele dienstverlening en ondersteuning van oplossingen, services en ICT-infrastructuur van Fedict opnemen en integreren bij federale overheidsinstellingen; n de beschikbare services en oplossingen van Fedict optimaliseren in de dienstverlening aan de klanten (waar mogelijk en voor zover het past in hun strategie en beantwoordt aan hun behoeften); n specifieke projecten uitvoeren volgens de programma werking en het organisatiemodel binnen Fedict.
Stakeholders n De klanten van Fedict Shared Services zijn diverse fede-
rale overheidsinstellingen en beleidscellen. n De medewerkers zijn zowel werknemers op de payroll van Fedict Shared Services, externe medewerkers (consultants) als medewerkers die op de payroll van de klant staan, maar aangestuurd worden door de stafdirecteur van Fedict Shared Services. n Voor de andere belanghebbenden zoals leveranciers, partners, publieke opinie, beleidsmensen en regelgevers is Fedict Shared Services volledig ingeschreven in de algemene context van Fedict.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Structuur en werking De operationele en specifieke ICT-diensten worden geïdentificeerd, uitgebouwd en uitgebaat door een virtuele organisatie waarvan de medewerkers gehuisvest zijn bij de klanten van Fedict Shared Services. Met de meeste klanten zijn er protocolakkoorden die de prestaties vastleggen onder de vorm van ‘Service Level Agreements’. De medewerkers worden, net als het budget, functioneel aangestuurd door Fedict Shared Services. Die functionele aansturing gebeurt door de managementstructuur en op basis van een protocol akkoord met de klant. Als de medewerkers tewerkgesteld zijn bij Fedict of door Fedict Select gerekruteerd zijn, worden ze zowel functioneel als hiërarchisch aangestuurd door de stafdirecteur van Fedict Shared Services.
De stakeholders van Fedict Shared Services
Daarnaast kan Fedict Shared Services een beroep doen op de competenties binnen Fedict en zijn ondersteunende diensten. Die ruime, bijkomende ervaring en expertise komen de kwaliteit van de dienstverlening ten goede.
p. 25
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 26
Een organisatie in beweging
De entiteit Fedict Select
Evolutie Door de wet van 17 juli 2001 kunnen federale overheidsdiensten zich verenigen voor activiteiten met betrekking tot informatiebeheer en –veiligheid. Om functies binnen die twee domeinen sneller in te vullen, werd e-gov vzw opgericht. In 2002 was e-gov vzw operationeel en startte het met de rekrutering van gespecialiseerde IT-medewerkers voor Fedict. Een jaar later werd die dienstverlening aangeboden aan de andere leden van de vzw, de federale overheidsdiensten en de federale instellingen die niet tot de sector van de sociale zekerheid behoren. In 2006 werd e-gov vzw ondergebracht bij Fedict. Eind 2008 integreerde Fedict ICT Shared Services en sindsdien positioneert Fedict zich als een holding met drie entiteiten. Om de relatie tussen de verschillende entiteiten te benadrukken, werden de naam en de look and feel van de entiteiten op elkaar afgestemd. E-gov vzw werd Fedict Select.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Mijlpalen van Fedict Select
2001 n Wet van 17 juli 2001
n E-gov vzw opgericht
2002 n Activering van e-gov vzw: rekrutering voor Fedict
2003 n Opstart van de rekrutering voor de andere leden
2006 n Integratie e-gov vzw binnen Fedict
2008 n Fedict Select wordt de publieke benaming van e-gov vzw.
p. 27
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 28
Een organisatie in beweging
Missie
Stakeholders
Fedict Select concentreert zich op volgende taken:
De werking van Fedict Select wordt bepaald door verschillende stakeholders: leden, leveranciers, werknemers, de publieke opinie en het overheidsbeleid en de regelgeving.
n op vraag van de leden competente medewerkers met ICT-
gerelateerde profielen zoeken, rekruteren en ter beschikking stellen opdat de leden hun missie en visie zouden realiseren; n effectieve, efficiënte en transparante processen in verband met rekrutering, HR-administratie en boekhouding implementeren, opvolgen en continu verbeteren; n de homogeniteit en consistentie van het rekruteringsbeleid voor alle leden bewaken en bevorderen; n de samenwerking met de leden op het vlak van de ICTgerelateerde aanwervingen beheren en de samenwerking met Fedict Select als wettelijke werkgever van de gedetacheerde medewerkers vastleggen.
Waarden Werknemers gerekruteerd door Fedict Select en gedetacheerd bij een van de leden, worden volledig geïntegreerd in het HR-beleid van die FOD. Van de gedetacheerde werknemer wordt verwacht dat hij of zij de waarden en de identiteit van de betreffende FOD respecteert. De medewerkers binnen Fedict die zich bezighouden met de opdracht van Fedict Select hanteren dezelfde kernwaarden als die van Fedict.
n De leden van Fedict Select zijn de federale overheidsdien-
sten en de federale instellingen die niet tot de sector van de sociale zekerheid behoren. n Fedict Select doet een beroep op publieke of privédienstenleveranciers om de gevraagde ICT-gerelateerde profielen aan te bieden en de aangeboden dienstverlening te garanderen. n Fedict Select wil de beste medewerkers aantrekken. Hun sleutelkenmerken zijn een diepgaande professionele ICTkennis, goede communicatievaardigheden en managementcapaciteiten of de capaciteit om die te ontwikkelen. n De publieke opinie beïnvloedt de activiteiten van Fedict Select. Fedict Select positioneert zich proactief in de ICTrekruteringsmarkt als erkende en valabele werkgever voor ICT-gerelateerde professionelen, onder meer met rekruteringscampagnes. n Op vlak van overheidsbeleid en regelgeving vindt Fedict Select zijn oorsprong in de wet van 17 juli 2001. Daarnaast is Fedict Select onderhevig aan de vzw-wet geving en werkt het met zijn leden samen op basis van bijzondere samenwerkingsmodaliteiten.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Structuur en werking
De stakeholders van Fedict Select
Fedict Select is een vereniging zonder winstoogmerk. Ze kan enkel diensten verlenen aan haar leden en uitsluitend op hun vraag. Fedict Select begeleidt en ondersteunt hen bij de rekrutering van gespecialiseerde ICT-medewerkers. Om snel en efficiënt in te spelen op de vragen en behoeften van de leden, werft Fedict Select de werknemers zelf aan en detacheert ze vervolgens naar de betreffende overheidsinstelling. De leden nemen de werknemers van Fedict Select op in hun organisatie en integreren ze in het HR-beleid. Dat houdt onder meer in dat alle financiële en HR-gerelateerde activiteiten (promoties, evaluaties, opleidingen enz.) in de mate van het mogelijke ook voor de gedetacheerde medewerkers toegepast worden. Naast het selectie- en aanwervingsproces staat Fedict Select in voor de personeelsadministratie, inclusief relaties met de vakbonden, juridische administratie en boekhouding. Voor deze laatste twee taken doet Fedict Select een beroep op de ondersteunende diensten van de Fedictkoepel. Het kan ad hoc een beroep doen op de competenties van de verschillende competence pools en ondersteunende diensten.
p. 29
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 30
Een organisatie in beweging
Ondersteunende diensten
De ondersteunende diensten bieden hun expertise aan de drie entiteiten en andere diensten aan. Dit zijn Marcom (Marketing-communicatie), FMSO (Fedict Management Support Office), Juridische dienst, Internationale relaties, Overheidsopdrachten, Service Desk, Infosec, Budget en Beheerscontrole, Personeel en Organisatie en Secretariaat en Logistiek. n Marcom verzorgt de interne en externe communicatie
van Fedict. n FMSO staat in voor een continue opvolging van de werking van de organisatie om strategisch advies aan het beleid te verlenen. n De Juridische dienst zorgt voor de juiste wettelijke omkadering van de ICT-projecten en -diensten van Fedict en draagt bij tot juridisch correcte besluitvorming en reglementering inzake e-government. n Internationale relaties zet België als ICT-kennisregio op de wereldkaart. n Overheidsopdrachten schrijft overheidsopdrachten uit en volgt de uitvoering ervan op. n De Service Desk is het centrale aanspreekpunt voor klanten van Fedict die inlichtingen wensen of hulp zoeken bij technische problemen voor Fedictdiensten.
Fedict Activiteitenrapport 2009
n Infosec biedt expertise en ondersteuning op het vlak van
informatieveiligheid. n Budget en Beheerscontrole bewaakt de werkingsmiddelen, projectbudgetten en beschikbare human resources van Fedict. n Personeel en Organisatie beheert de human resourcesactiviteiten van de organisatie. n Secretariaat en Logistiek levert professionele ondersteuning aan de voorzitter, de directeuren-generaal en hun respectievelijke dienst en bezoekers.
p. 31
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 32
Foto Living Tomorrow
Fedict Activiteitenrapport 2009
De activiteiten in 2009
p. 33
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 34
De activiteiten in 2009 2.1 Fedict
1. Frontoffice Het programma Frontoffice groepeert alle projecten en diensten met een online toepassing voor burgers, ondernemingen en overheidsmedewerkers. Frontoffice zorgt ervoor dat elke gebruiker gemakkelijk en efficiënt toegang krijgt tot de informatie die hem of haar aanbelangt.
n Federale portaalomgeving De nieuwe federale portaalomgeving die in 2008 in gebruik werd genomen, werd ontworpen als een flexibel web content management systeem (WCMS). Hierdoor kunnen federale overheidsdiensten een beroep doen op de infrastructuur van het portaal voor de implementatie van hun website. Dankzij deze ‘gemutualiseerde’ aanpak beperken de overheidsdiensten de ontwikkelingskosten voor hun websites. Ze kunnen de inhoud van de sites zelf beheren met behoud van specifieke functionaliteiten. Fedict staat in voor het exploitatieluik van de federale portaalomgeving en begeleidt de overheidsdiensten bij het ontwikkelen van hun site. Bij de lancering van de portaalomgeving had Fedict twee klanten: het federale portaal Belgium.be en het portaal voor het federale personeel Fedweb. Eind 2009 waren er al 16 klanten. Deze exponentiële groei van klanten bracht een verdubbeling van het aantal pageviews met zich mee: van 2,2 miljoen per maand naar 4,4 miljoen. Ondanks de verdubbeling in pageviews, verbeterde de performantie aanzienlijk van 1,7 seconde naar 0,8 s econde.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Sites geïntegreerd in de federale portaalomgeving (op 31 december 2009) Portaal: n www.belgium.be FOD’s: n FOD Kanselarij van de Eerste Minister: kanselarij.belgium.be n Personeel en Organisatie voor het portaal van het federale personeel: www.fedweb.belgium.be n Fedict: www.fedict.belgium.be n FOD Financiën: financien.belgium.be n FOD Buitenlandse Zaken: diplomatie.belgium.be n FOD Economie: economie.fgov.be / statbel.fgov.be
Andere overheidssites: n Staatsveiligheid: staatsveiligheid.belgium.be n De Infoshop: infoshop.belgium.be n Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen: www.cgvs.be n Insituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen: igvm-iefh.belgium.be n Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten: www.fagg-afmps.be n Quickonomie : www.quickonomie.be n Dag van de duurzame ontwikkeling: www.dagduurzameontwikkeling.be n eID: eid.belgium.be n Felink: www.felink.be
p. 35
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 36
De activiteiten in 2009
n WCMS Light Sommige overheidsinstanties hebben voor de implementatie en het onderhoud van hun site geen behoefte aan een uitgebreid web content management systeem. Het zijn klanten die een standaardwebsite willen zonder specifieke eisen en zonder bijzondere functionaliteiten. Om ook hen het voordeel van ‘mutualisatie’ te bieden, startte Fedict met de voorbereiding van een nieuwe service, een WCMS Light. Het is een lichter web content management systeem dat op open source gebaseerd is. Concreet zullen in dit systeem twee soorten sites geïntegreerd worden: een vijftigtal sites, waaronder Monarchie.be en Premier.be, en tijdelijke evenementensites, zoals projectgebaseerde of campagnegerelateerde marketingsites. De lightversie moet toelaten dergelijke sites binnen de maand online te plaatsen.
n Mybelgium Samen met de Kanselarij lanceerde Fedict Mybelgium.be. Dit portaal bundelt bestaande elektronische overheidsdiensten en maakt ze toegankelijk via één centrale en beveiligde webtoegang. De burger krijgt via een overzichtelijke interface toegang tot de verschillende online overheidsdiensten en persoonlijke dossiers zonder zich telkens opnieuw te moeten identificeren. Eenmaal ingelogd op Mybelgium.be met de eID, komt de gebruiker via deze ‘one stop shop’ terecht op een selectie van gepersonaliseerde websites waarop hij of zij transacties kan uitvoeren. Gebruiksvriendelijkheid en efficiëntie staan voorop. Daarom werden de bestaande onlinediensten gebundeld in overzichtelijke clusters. Eind 2009 waren al 85 onlinediensten toegankelijk via Mybelgium.be. Dat aanbod breidt voortdurend uit en zal van Mybelgium.be uiteindelijk een compleet elektronisch burgerloket maken dat permanent geopend is.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Mybelgium bundelt bestaande elektronische overheidsdiensten en maakt ze toegankelijk via één centrale en beveiligde webtoegang.
p. 37
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 38
De activiteiten in 2009
n eBirth eBirth vereenvoudigt en automatiseert de procedures van kennisgeving van geboorte. De rollen van de verschillende actoren betrokken bij de verwerking van de geboortegegevens blijven ongewijzigd. eBirth laat een zorgverstrekker toe een geboorte elektronisch mee te delen aan de Burgerlijke Stand van de gemeente van geboorte en de statistisch medische gegevens direct te versturen naar de gemeenschappen. De ambtenaren van de Burgerlijke Stand ontvangen de gegevens van de geboorte en kunnen de socio-economische gegevens doorsturen naar de gemeenschappen. Voor de geboorteaangifte moeten ouders wel nog langsgaan bij de Burgerlijke Stand.
naar communicatie met de betrokken partijen. Fedict lanceerde twee websites waar alle informatie over eBirth terug te vinden is. Voor alle gemeenten met een materniteit organiseerde Fedict een reeks infosessies om de dienst Burgerlijke Stand te informeren over de implementatie van eBirth. Meer dan 90% van de doelgroep werd hiermee bereikt. In samenwerking met het eHealth-platform hadden ook infosessies plaats voor alle ziekenhuizen en zorgverstrekkers.
Fedict heeft twee specifieke toepassingen ontwikkeld: eBirth Medical voor ziekenhuizen en zorgverstrekkers en eBirth City voor de Burgerlijke Stand van de gemeente waar de geboorte plaatsvond. Elke toepassing is beschikbaar via twee types interface: een webtoepassing of webservices. De webtoepassing is via een internetbrowser op een beveiligde wijze toegankelijk. De webservices maken rechtstreekse integratie mogelijk van de verschillende eBirth-functionaliteiten met de software van ziekenhuizen of gemeenten.
n Europese Dienstenrichtlijn De Dienstenrichtlijn is een Europese richtlijn die het zakendoen vergemakkelijkt voor bedrijven die in de Europese Unie diensten verrichten of afnemen. Artikel 8 van de richtlijn die in Belgisch recht omgezet werd, moest voor eind 2009 in voege zijn en stelt dat alle procedures die een bedrijf moet doorlopen om zijn diensten in de EU te kunnen aanbieden elektronisch en vanop afstand uitgevoerd moeten kunnen worden. Ook alle informatie moet vanop afstand beschikbaar zijn. Fedict stond in voor het luik ‘automatisering’ en bouwde een architectuur die deze twee componenten voorop stelt.
Naast de technische ontwikkeling ging de aandacht in 2009
Na de technische ontwikkeling en communicatie zal Fedict eBirth in eerste instantie uitrollen in de drie pilootgemeenten: Bornem, Etterbeek en Marche-en-Famenne. Later volgt dan een stapsgewijze veralgemeende uitrol.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Vooraleer een buitenlandse onderneming zijn diensten in België kan aanbieden, moet ze over de nodige vergunningen beschikken en bepaalde procedures doorlopen. Het bedrijf kan hiervoor rechtstreeks contact opnemen met de administraties of kan zich tot één van de negen ondernemingsloketten wenden. Fedict heeft in samenwerking met de FOD Economie alle betrokken administraties en de ondernemingsloketten toegang gegeven tot de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) zodat ze alle procedures en vergunningen eenvoudig kunnen registreren op één centrale verzamelplaats. Omdat tot dan toe enkel in België gevestigde ondernemingen in de KBO opgenomen konden worden, werd de kruispuntbank aangepast. Sindsdien is het mogelijk buitenlandse ondernemingen die in België diensten aanbieden zonder er zich te vestigen, in de KBO onder te brengen. De ondernemingen krijgen zo een speciaal statuut. Ze krijgen, net als Belgische ondernemingen, een ondernemingsnummer dat ze kunnen gebruiken voor hun communicatie en interactie met de verschillende administraties. Voor ondernemingsloketten en administraties biedt de keuze voor de KBO ook voordelen. Omdat zij gewoon zijn met de KBO te werken, verloopt het registreren van de procedures vlot. Er werd ook een standaardproces gedefinieerd om de status van een aanvraag eenvoudig te kunnen opvolgen. Zo wordt de KBO een centraal register dat per onderneming een geconsolideerd beeld geeft van alle aangevraagde ver-
gunningen en de status ervan. De aangepaste versie van de KBO werd in november 2009 in productie gebracht.
De website van de Dienstenrichtlijn
p. 39
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 40
De activiteiten in 2009
Voor het tweede luik van de Europese Dienstenrichtlijn, het vanop afstand ter beschikking stellen van informatie, bouwde Fedict een portaalsite. Eind december 2009 ging een voorlopige versie van www.dienstenrichtlijn.be online. Op basis van de procedurecatalogus die bij Fedict Shared Services gehost wordt, beschrijft deze site de verschillende procedures waaraan een buitenlandse dienstverlener moet voldoen om in België zijn diensten te kunnen aanbieden. De definitieve site die later online gaat, zal dezelfde informatie bevatten, maar wordt uitgerust met extra functionaliteiten zoals een zoekmotor. De site zal geïntegreerd worden in de algemene site www.business.belgium.be. n eLoket
In 2009 werd het platform eLoket uitgebreid met twee nieuwe toepassingen. Naast het aangeven van kleine criminaliteit en het melden van afwezigheid, kan men nu ook alarminstallaties elektronisch aangeven en energiekorting online aanvragen. De ondersteuning van het platform werd eenvoudiger dankzij de invoering van een administrator console die het beheer van de incidenten vereenvoudigt en kleine wijzigingen aan de applicatie toelaat. Vanaf 1 juli 2010 wordt de aangifte van alarminstallaties wettelijk verplicht. Met Aline zorgde Fedict ervoor dat die aan-
gifte elektronisch kan gebeuren. De ontwikkeling gebeurde onder toezicht van de FOD Binnenlandse Zaken. Aline is voor het publiek toegankelijk via www.police-on-web.be. Daarmee werd het aantal applicaties dat het eLoket-platform via de site aanbiedt verder uitgebreid. Het eLoket-platform herbruikt belangrijke componenten wat de totale kost van de applicatie minimaliseert. Een tweede toepassing die werd toegevoegd aan het eLoketplatform, is Fortar. Elke Belgische burger die aan bepaalde voorwaarden voldoet, kan een forfaitaire vermindering voor de energiekosten aanvragen. Tot voor 2009 kon deze energiekorting uitsluitend aangevraagd worden door een formulier in te dienen bij de FOD Economie. Om dit proces te vereenvoudigen, heeft Fedict in samenwerking met de FOD Economie een nieuwe website gelanceerd waar zo’n aanvraag elektronisch ingediend kan worden. Het volstaat voor een gebruiker met zijn of haar eID, token of gebruikersnaam in te loggen op www.energiekorting.be en zijn of haar bankrekeningnummer in te vullen. Voldoet de aanvrager aan de vermelde voorwaarden, dan stort de FOD Economie het bedrag op zijn of haar rekening. Net zoals voor Aline, zorgde de integratie van Fortar in het eLoket-platform voor een serieuze besparing en een snelle ontwikkeling.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Aline is toegankelijk via de website van Police-on-web.
p. 41
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 42
De activiteiten in 2009
n eSafe
n Fed-e-View/Administration
De FOD Binnenlandse Zaken zocht een systeem dat de burger in staat stelt informatie op een veilige manier te registreren en te bewaren. In die context onderzocht Fedict de digitale kluis. Deze eSafe kan bijvoorbeeld elektronische duplicaten van attesten van waardevolle kunstwerken of kopieën van serienummers bevatten. Lokale besturen kunnen de digitale kluis als communicatiemiddel met hun burgers gebruiken. Bepaalde aanvragen van attesten kunnen dan volledig digitaal verlopen: een burger vraagt online een attest aan en de gemeente plaatst het vervolgens in zijn of haar digitale kluis.
Fed-e-View/A peilt naar het informatiseringsniveau van de backoffice van de federale administraties. Het onderzoek werd in 2004 voor de eerste keer gevoerd. De indicatoren uit de bevraging van 2004 werden uitgebreid en aangepast aan de omstandigheden van 2009, goed voor een totaal van 24 indicatoren en 110 subindicatoren. Onder andere de technologische evolutie en de evolutie van de federale overheid op organisatorisch vlak werden in rekening gebracht. Door beide resultaten naast elkaar te leggen, kan een perfect beeld geschetst worden van de mate waarin de informatisering van de administraties op vijf jaar tijd geëvolueerd is. Onder andere de evolutie in budget, resources, personeel, gebruik van open source, maturiteit van processen en de mate waarin de backoffices de integratie van e-governmentdiensten toelaten, werd hierdoor duidelijk. In totaal werden de ICT-afdelingen van 51 instanties uitgenodigd deel te nemen aan de enquête. Het gaat om alle federale en programmatorische overheidsdiensten, alle instellingen van de sociale zekerheid en alle federale wetenschappelijke instellingen. De responsgraad bedroeg meer dan 95%. Het onderzoek stelt de ICT-managers in
Met de voorstudie werd nagegaan of het concept van een digitale kluis gebruikt kan worden voor het bewaren en delen van informatie en in welke mate daar behoefte aan is. Naast een beschrijving van de functionele aspecten en vereisten bevatte de voorstudie ook een architectuurvoorstel. Er werd een inschatting gemaakt van het budget en de tijdsplanning. Fedict voerde deze opdracht uit in samenspraak met de FOD’s Economie en Binnenlandse Zaken en de steden Antwerpen en Luik. Het rapport was eind 2009 klaar.
Fedict Activiteitenrapport 2009
staat zich te vergelijken met andere ICT-departementen van de federale overheid en een gepast actieplan op te stellen. Eind 2009 waren de resultaten via de ‘Fed-e-View/A-barometer’ online beschikbaar voor de ICT-managers. In een latere fase wordt het rapport ook beschikbaar voor het publiek. Omdat België deelneemt aan Europese benchmarks op vlak van e-government kon het onderzoek op grote interesse rekenen van de Europese Commissie en andere Europese lidstaten. De methodologie van Fed-e-View/A dient als model voor dergelijke onderzoeken in de andere lidstaten. Fed-e-View/A kadert in de globale eGov Monitor.
p. 43
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 44
De activiteiten in 2009
Egov Monitor De eGov Monitor geeft de stand van zaken in België weer op het vlak van e-government. De monitor consolideert en harmoniseert een aantal indicatoren die door Fedict of andere organisaties gemeten worden. Dit brengt de voorwaarden in kaart voor de realisatie en het gebruik van e-government in België. De monitor volgt onder meer het informatiseringsniveau van de backoffice van de federale administraties, het aantal en de moeilijkheidsgraad van online administratieve diensten en de evolutie van het percentage gezinnen dat internet gebruikt voor hun transacties met de overheid. Er wordt ook nagegaan wat de ontwikkeling van e-government in de weg staat. De ontwikkeling van deze tool en de identificatie van de sleutelindicatoren zijn gebaseerd op de methodologie van Europese benchmarks, op internationale best practices, op studies van Belgische administraties en op onderzoeken van Fedict zelf. Dit conceptuele kader werd in 2009 met de steun van het Federaal Wetenschapsbeleid (programma AGORA) vertaald in
een operationeel dashboard. Dat wordt geleidelijk aan verrijkt met gegevens die Fedict verzamelt in samenwerking met andere administraties en bestuursniveaus. Deze samenwerking is noodzakelijk om bestaande data te verifiëren en ontbrekende gegevens te verzamelen. De meeste indicatoren van de eGov Monitor worden gepubliceerd. Zo krijgt iedereen betrouwbare, actuele en combineerbare gegevens, die een duidelijk beeld geven van de situatie van e-government in België.
Fedict Activiteitenrapport 2009
n Inventaris administratieve processen Een administratief proces is de interactie of de informatiestroom tussen een gebruiker (burger of onderneming) en een (of meerdere) administratie(s) in het kader van een dienstverlening (uitkeringsaanvraag, subsidie, premie enz.) of een wettelijke verplichting (vergunning, aangifte, registratie, toelating, licentie enz.). Fedict heeft in 2009 de processen in kaart gebracht die betrekking hebben op de federale overheid. Dat resulteerde in een inventaris van 368 processen betreffende burgers en 242 processen betreffende ondernemingen. Hieruit werden drie sets processen geïdentificeerd waarvoor een informatisering het meest interessant is: alle processen die te maken hebben met het overlijden van een persoon, processen in verband met reizen naar het buitenland en alle processen die te maken hebben met de financiële bijstand voor ondernemingen wat betreft import en export. Voor deze processen ging Fedict na hoe ze vereenvoudigd kunnen worden. Het inventariseren gebeurde in samenwerking met de Dienst voor Administratieve Vereenvoudiging.
p. 45
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 46
De activiteiten in 2009
2. Identity & Access Management
n Federal Authentication Service
Het programma Identity and Access Management (IAM) bundelt alle projecten rond identiteits- en toegangsbeheer. Het is een coherent geheel van diensten gericht op het registreren, identificeren en verlenen van toegangsrechten aan natuurlijke personen, rechtspersonen, systemen en toepassingen.
De Federal Authentication Service (FAS) speelt binnen dit programma een centrale rol. De FAS is een dienst van de federale overheid waarmee gebruikers zich kunnen registreren en authenticeren voor het gebruik van overheidsapplicaties. De bekendste voorbeelden zijn de authenticatie met het federale token, onder andere bij Tax-on-Web of met de eID, onder andere bij de diensten ondergebracht bij Mybelgium. Heel wat overheidsdiensten maken gebruik van de FAS voor het ontsluiten van hun e-services. n Rollenadministratie
De toepassing ‘Rollenadministratie’ laat een persoon binnen een onderneming toe verschillende rollen te beheren. Enkel een wettelijke vertegenwoordiger van een onderneming of een veiligheidsbeheerder kan zo’n beheerrol hebben. Een wettelijke vertegenwoordiger is elke persoon die een bedrijf juridisch kan binden. Hij of zij kan ofwel rechtstreeks aan een persoon toegang geven tot een bepaalde overheidsapplicatie (een toepassingsrol) ofwel het rollenbeheer delegeren aan een of meerdere veiligheidsbeheerders. Net zoals een wettelijke vertegenwoordiger kan een veiligheidsbeheerder een toepassingsrol toekennen aan een persoon. Op basis van deze toepassingsrol zal de toepassing van de federale overheid kunnen beslissen of de betrokken persoon de toepassing kan gebruiken en welke delen ervan.
Fedict Activiteitenrapport 2009
delegeert beheer
wettelijke vertegenwoordiger
veiligheidsbeheerder
kent rol toe
kent rol toe
persoon die toegang krijgt tot een overheidsapplicatie (vb. alarmsysteembeheerder)
Een voorbeeld van een toepassingsrol is de rol van alarmsysteembeheerder. De alarmsysteembeheerder heeft van de wettelijke vertegenwoordiger of van (een van) de veiligheidsbeheerder(s) het recht gekregen om de registratie van een alarmsysteem via Aline voor hem of haar uit te voeren op Police-on-web. Om dit mogelijk te maken heeft Fedict begin 2009 de IAM-diensten uitgebreid met ‘Enterprise Admin’, een module die beheert wie welke rol mag aannemen binnen een onderneming. Enterprise Admin was een eerste stap in het beschikbaar stellen van een geïntegreerd gebruikersbeheer aan ondernemingen, waarbij de registratie en het toekennen van een rol volledig online gebeurt. Naast het pilootproject ‘Enterprise Admin’ trof Fedict ook alle technische voorbereidingen om het rollenbeheer in het kader van Digiflow en eBirth uit te breiden naar ambtenaren. De uitbreiding moet het mogelijk maken om de rollen voor deze toepassingen op individuele basis te beheren. Daarnaast werd dit federale systeem van rollenbeheer gesynchroniseerd met dat van Vlaanderen, dat – in tegenstelling tot Brussel en Wallonië – zijn eigen systeem heeft.
p. 47
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 48
De activiteiten in 2009
n Mandaatbeheer Het systeem MaGMa maakt het elektronische beheer van mandaten mogelijk. Het kan daarbij gaan over mandaten tussen natuurlijke personen, tussen ondernemingen of tussen natuurlijke personen en ondernemingen. In eerste instantie werd een mandaatsysteem ontwikkeld voor de registratie van mandaten voor Tax-on-web. Bij de belastingaangifte doen veel mensen immers een beroep op hun boekhouder. Om de aangifte in te dienen, moet de boekhouder over een volmacht beschikken. MaGMa houdt die volmachten op elektronische manier bij en stelt ze ter beschikking van toepassingen. De toepassingen kunnen vervolgens het bestaan van een mandaat tussen mandaatgever en mandaathouder verifiëren. Ondertussen is MaGMa uitgegroeid tot een generieke dienst waarbij het mogelijk is verschillende types mandaten te registreren. Eind 2009 was dit goed voor een totaal van 1,7 miljoen actieve mandaten. n Professionele beroepsgroepen In 2009 is Fedict gestart met een dienst die voor professionele beroepsgroepen bijhoudt of een bepaalde persoon tot die groep behoort. De dienst werd in eerste instantie ontwikkeld voor de gerechtsdeurwaarders. De toegang tot applicaties wordt voor hen aanzienlijk vereenvoudigd aangezien ze zich niet meer telkens opnieuw hoeven te registreren als
gerechtsdeurwaarder. De toepassingen kunnen dankzij deze dienst controleren of iemand de professionele hoedanigheid van gerechtsdeurwaarder heeft. Fedict vervult hierbij twee taken, enerzijds als technische operator en anderzijds als integrator. De taak als technische operator houdt in dat Fedict ondersteuning biedt aan de professionele beroepsgroepen om via een webinterface een professionele hoedanigheid te registreren en te beheren. Anderzijds vervult Fedict een taak als integrator, waarbij de betrokken professionele hoedanigheden aan de toepassingen ter beschikking gesteld kunnen worden. Fedict fungeert bij deze dienst dus enkel als tussenpersoon. De professionele beroepsgroepen blijven eigenaar van de data en moeten voor elk gebruik hun goedkeuring geven.
Fedict Activiteitenrapport 2009
n Basis voor een federaal IAM IAM is van essentieel belang voor de verdere ontwikkeling van e-government. Samen met de FOD’s Financiën, Justitie en Economie deed Fedict een voorstudie om een visie te bepalen voor het toekomstige federale IAM. Fedict lanceerde een aanbestedingsronde om met externe partners de verschillende bouwstenen van het project te ontwikkelen. Op korte termijn zal binnen deze opdracht gewerkt worden aan drie luiken: een algemene IAM-service voor bedrijven, het hertekenen van de modules voor de authenticatie van natuurlijke personen en het rollenbeheer voor publieke instellingen. Hiermee wil Fedict in de toekomst meerdere geïntegreerde IAM-services aanbieden aan overheidsdiensten die er gebruik van willen maken. Met de FOD Financiën is verder overeengekomen dat zij instaat voor de uitwerking van een generieke oplossing voor het mandaatbeheer dat volledig elektronisch zal verlopen.
p. 49
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 50
De activiteiten in 2009
3. Application Integration Middleware
n Federal Service Bus
Het programma Application Integration Middleware (AIM) creëert een herbruikbare infrastructuur voor de elektronische uitwisseling van gegevens tussen de instanties van de federale overheid onderling en met hun partners. AIM werkt ook een aantal standaarden en richtlijnen uit om dit op een efficiënte en veilige manier te laten verlopen.
De Federal Service Bus (FSB) is een platform waar verschillende beschikbare webservices via een overzichtelijke interface uniform ter beschikking gesteld worden. Het zijn toepassingen die de federale overheidsdiensten aanbieden aan hun partners: gebruikers binnen de overheid, externe organisaties en bedrijven. Ze maken de authentieke bronnen binnen de overheidsdatabases toegankelijk. De FSB biedt zowel voor gebruikers als voor leveranciers voordelen. Gebruikers bereiken via één contactpunt de gestandaardiseerde webservices van verschillende overheidsdiensten en leveranciers ontwikkelen en ontsluiten op een eenvoudigere manier nieuwe en veilige webservices. Het FSB-platform draait op het datacentre van Fedict en is sinds november 2008 volledig operationeel. Het bood toen zeven webservices van de KBO aan. In 2009 kenden die webservices een nieuwe release en zijn ze aangevuld met bijkomende services rond ondernemingen. Om niet enkel ondernemingsgegevens, maar ook persoonsgegevens te kunnen opvragen, werd de FSB uitgebreid met Personservice. Via deze webservice hebben notarissen, gerechtsdeurwaarders en ondernemingsloketten toegang tot de gegevens uit het Rijksregister en het Bisregister. Het
Fedict Activiteitenrapport 2009
Bisregister bevat de personen die bij de Belgische socialezekerheidsinstellingen gekend zijn, maar niet in het Rijksregister opgenomen zijn, bijvoorbeeld door een langdurig verblijf in het buitenland. Personservice maakt de integratie van de gegevens uit deze twee authentieke bronnen mogelijk waardoor notarissen, gerechtsdeurwaarders en ondernemingsloketten op één plaats terecht kunnen voor de opvraging ervan. Omdat Fedict als single point of contact fungeert, hoeven ze geen rekening te houden met de complexe, achterliggende structuur van de combinatie van deze gegevens.
Gemigreerde UME-stromen n
De inproductiename van de FSB betekende de start van de ontmanteling van zijn voorganger, de Universal Messaging Engine (UME). Om continuïteit voor de klanten te waarborgen, werden in 2009 alle bestaande UME-stromen in de FSB geïntegreerd. Het UME-protocol werd behouden, zodat de klanten hun toepassingen niet hoefden aan te passen. De integratie in de FSB vereenvoudigt aanzienlijk een toekomstige, definitieve overstap naar webservices.
n n n n n n n
FOD Financiën RSVZ eDepot Digiflow Police-on-web FOD Economie (KBO) FOD Justitie Belgisch Staatsblad
n n n n n n
Rijksregister KSZ RSZ User management Fedict Mybelgium.be Ondernemingsloketten: Go-Start & KMO Direct
p. 51
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 52
De activiteiten in 2009
Sinds 2009 doet ook de Nationale Loterij een beroep op de FSB. Via een webservice kan de Nationale Loterij nagaan of personen die zich identificeren voor online gaming services inwoner zijn van België én ouder dan 18 jaar. Net als de notarissen, gerechtsdeurwaarders en ondernemingsloketten bij Personservice, heeft de Nationale Loterij geen toegang tot de persoonsgegevens zelf, maar krijgt ze een eenduidig antwoord van Fedict. Ze komt enkel te weten of een persoon in aanmerking komt voor hun online gaming services of niet. Andere belangrijke services die in de FSB geïntegreerd werden, zijn Fortar en De Vierde Weg. Dankzij de integratie van bestaande en nieuwe services is de FSB in 2009 uitgegroeid tot een platform met connectiviteit naar alle belangrijke partners. Hiermee heeft Fedict de basis gelegd om op veel grotere schaal gebruikers aan te spreken. n De Vierde Weg
Een notaris of een gerechtsdeurwaarder is wettelijk verplicht om de overheid op de hoogte te brengen van de verkoop van onroerende goederen. Zo krijgen de FOD Sociale Zekerheid en het departement Belastingen en Invorderingen van de FOD Financiën de kans om na te gaan of de betrokken partij al dan niet sociale of fiscale schulden heeft bij de overheid. Indien dit het geval is, heeft de overheid een bepaalde ter-
mijn om zijn schuldvordering te betekenen. Het project De Vierde Weg zorgt ervoor dat de overdracht van berichten, ontvangstbevestigingen en kennisgevingen voor deze transacties elektronisch gebeurt. Eind september 2009 werd een nieuwe release van De Vierde Weg in gebruik genomen. De basis bleef onveranderd, maar er werden enkele juridische en technische veranderingen aangebracht. Eerder dat jaar was De Vierde Weg al volledig geïntegreerd in de FSB en verhuisde het naar het datacentre van Fedict. n Digiflow Digiflow is de portaaltoepassing waarmee overheidsadministraties attesten kunnen opvragen bij verschillende authentieke bronnen. Die vertrouwelijke informatie is beschikbaar via verschillende toegangen (‘contexten’), zodat bij de consultatie ervan duidelijk is wie welke informatie opvroeg en waarom (met welke ‘finaliteit’). Een voorbeeld van zo’n context is Télémarc of ‘Overheidsopdrachten’. Télémarc helpt aanbestedende overheden controleren of ondernemingen bij de toewijzing van overheidsopdrachten over de nodige attesten beschikken. In 2009 werd een nieuwe context toegevoegd aan Digiflow: ‘Regularisatie verblijfsrecht’. Het gaat om opvragingen van attesten in het kader van de regularisatie
Fedict Activiteitenrapport 2009
van vreemdelingen. Vreemdelingen zonder papieren kunnen een regularisatie aanvragen op basis van verschillende criteria. Ze komen bijvoorbeeld in aanmerking voor regularisatie als ze kunnen aantonen dat ze een vaste werkplaats hebben. Dankzij de context ‘Regularisatie verblijfsrecht’ kunnen de administraties van de gewesten de nodige gegevens opvragen om te controleren of de werkgever in orde is met zijn wettelijke verplichtingen. Het project loopt in samenwerking met de FOD Sociale Zekerheid. 8.000
p. 53
Naast de creatie van deze nieuwe context werden technische ingrepen gedaan die de rapportering over Digiflow aanzienlijk verbeteren. De veiligheidsbeheerders hebben een veel beter overzicht van wie ze toegang hebben verleend tot Digiflow en of de administratie deze toegang effectief gebruikt. Sinds 2009 draait Digiflow op het datacentre van Fedict.
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
Het gebruik van Digiflow blijft jaar na jaar stijgen.
0 Jan ‘07
Apr ‘07
Jul ‘07
Okt ‘07
Jan ‘08
Apr ‘08
Jul ‘08
Okt ‘08
Jan ‘09
Apr ‘09
jul ‘09
okt ‘09
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 54
De activiteiten in 2009
4. Infrastructuur Het programma Infrastructuur levert de gemeenschappelijke technische basisarchitectuur voor de e-govern mentdiensten en -bouwstenen van Fedict. Er wordt gestreefd naar beschikbaarheid, performantie en flexibiliteit.
n Datacentre Sinds mei 2008 stelt Fedict zijn e-governmentdiensten ter beschikking vanuit een eigen datacentre. Het is een op open standaarden gebaseerde omgeving waarin via virtualisatie verschillende toepassingen worden gehost op 54 servers. Die omgeving biedt veel flexibiliteit omdat nieuwe toepassingen snel en strikt gescheiden van de bestaande toepassingen op de aanwezige infrastructuur ondergebracht kunnen worden. Deze structuur laat toe om, onafhankelijk van de onderliggende hardware, een test- en acceptatieomgeving op te zetten en een productieomgeving gebaseerd op verschillende besturingssystemen te ondersteunen. Op de 54 servers draaien ondertussen meer dan 170 verschillende virtuele omgevingen, voor zowel de web- als applicatie-servers. Dit is voor sommige machines goed voor een benuttingsgraad van meer dan 70%, waar dat vroeger ‘slechts’ 15-20% was.
In 2009 ging de aandacht vooral naar het verder verhogen van de beschikbaarheid en performantie. De lijst met toepassingen die op het eigen datacentre draaien, werd verder uitgebreid. De Vierde Weg, eDepot, Digiflow en Police-on-web migreerden naar het datacentre en met Aline en Mybelgium draaien sinds 2009 twee nieuwe toepassingen op het datacentre.
Fedict Activiteitenrapport 2009
n eID
De afgelopen jaren werd hard gewerkt aan de technische ontwikkeling en verspreiding van de eID. Met het oog op de toekomst ligt de focus sinds 2009 op de verschillende eID-toepassingen en de promotie ervan. Begin 2009 werd een nieuwe upgrade van de eID-middleware in gebruik genomen. Dat is de software die de communicatie tussen de eID-kaartlezer en de computer regelt. De nieuwe release zorgde voor een significante kwaliteitsstijging bij de drie ondersteunde platformen: Windows, Mac OS en Linux. Dankzij de upgrade wordt de middleware vlot geïnstalleerd op de meest verspreide distributies binnen Linux, zoals Fedora, Ubuntu en Debian. Bovendien laat de nieuwe release meer combinaties toe van operating systems met internet browers. Gebruikers van Internet Explorer, Mozilla Firefox, Safari, Opera enz. kunnen – voor zover de leverancier het toelaat – hun favoriete browser gebruiken op gelijk welk platform zonder dat de eID-middleware aan performantie inboet. Naast de middleware stelt Fedict zijn eID-diensten ter beschikking via de eID-applet, een browsercomponent die het gebruik van de eID binnen webapplicaties toelaat. Het is een online alternatief voor de eID-middleware. In tegenstelling tot de eIDmiddleware vereist de applet geen installatie, maar draait het
vanop de server van de webapplicatie. Op lange termijn zal de eID-applet gebruiksvriendelijker, veiliger en bijgevolg populairder worden dan de middleware. Om de mogelijkheden van de eID optimaal te benutten, hanteert Fedict een nieuwe aanpak. Een kortere opvolging van leveranciers, een uitgesproken keuze voor open source en een intensieve samenwerking met ontwikkelaars staan centraal. Tot voor 2009 sloot Fedict voor het onderhoud van de eID-middleware langetermijncontracten af. Sinds 2009 hanteert Fedict een nieuwe benadering waarbij ontwikkelaars en ondersteunende diensten op kortere termijn aangestuurd worden. Zo worden de kwaliteit en de service sneller en makkelijker beheerd. Daarnaast kiest Fedict er resoluut voor om alles in open sourceomgeving te ontwikkelen. Het komt erop neer dat de broncode van eID-initiatieven via code.google.com beschikbaar is voor geïnteresseerden. Zij kunnen de software vrijblijvend nakijken en eventuele verbeteringen voorstellen en/of uitvoeren. Deze vruchtbare kruisbestuiving, waarbij experts ter zake wereldwijd significante verbeteringen aanleveren, stuwt de stabiliteit en kwaliteit van de broncode de hoogte in. In lijn met deze nieuwe aanpak ontwikkelde Fedict een eID Developer’s Guide voor de gemeenschap van ontwikkelaars. Deze pragmatische en laagdrempelige gebruikersgids bevat richtlijnen voor het ontwikkelen van eID-toepassingen aan de hand van voorbeelden.
p. 55
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 56
De activiteiten in 2009
Verder zette Fedict een eID-testomgeving op om het voor ontwikkelaars makkelijker te maken eID-applicaties te ontwikkelen en te testen. De nieuwe testmethodologie laat toe om meerdere profielen te koppelen aan één fysieke testkaart. Deze eID-testkaart zal zich, al naargelang het gebruikte profiel, gedragen als een eID, een kids-ID of een Vreemdelingenkaart. Met behulp van de website env.dev.eid.belgium.be kunnen ontwikkelaars profielen aanmaken, waarbij ze de vrijheid hebben de gegevens in de kaart naar wens aan te passen. Daarnaast worden er standaardprofielen aangeboden die klaar zijn voor gebruik. Elke kaart is goed voor 250 profielen. Eenmaal een profiel gekozen, kunnen de ontwikkelaars inloggen op hun eigen applicatie om tests uit te voeren. Sign.belgium.be is de opvallendste eID-toepassing die in 2009 gelanceerd werd. Dankzij deze website ondertekenen burgers met hun eID documenten en controleren ze de geldigheid van elektronische handtekeningen. De dienst is gekoppeld aan het federale portaal en aan Mybelgium.be. Voor de meest courante bestandstypes wordt online een pdf gecreëerd, waaraan een pagina met de elektronische handtekening wordt toegevoegd. Voor minder compatibele formaten werkt sign.belgium.be met XAdES, een internationaal erkende open standaard voor het elektronisch ondertekenen van documenten. Ook de authenticiteit van elektronisch ondertekende do-
cumenten kan worden geverifieerd. Na het opladen van het digitaal ondertekende document krijgt de gebruiker onmiddellijk te zien of de handtekening geldig is.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Dankzij sign.belgium.be ondertekenen burgers met hun eID documenten en controleren ze de geldigheid van elektronische handtekeningen.
p. 57
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 58
De activiteiten in 2009
5. E-society
n Start2Surf
E-government is pas efficiënt als iedereen zijn weg vindt naar de aangeboden diensten en toepassingen. Daarom is het belangrijk om initiatieven te nemen die de toegang en de kennis stimuleren. Deze initiatieven worden gebundeld in het programma E-society.
Start2Surf is een initiatief van de federale overheid om het computer- en internetgebruik bij de Belgische burger te verhogen. Dit project is opgesplitst in verschillende acties voor verschillende doelgroepen. Met Start2Surf @home richtte de federale overheid zich op alle Belgen die thuis nog niet over internet beschikken. In functie van de basisgebruiker werden vier interessant geprijsde computerpakketten samengesteld: een nettop, een desktop, een netbook en een laptop. Elk basispakket bestond uit een personal computer, kantoor- en beveiligingssoftware, een breedbandinternetabonnement van een jaar, een computer- en internetopleiding en een kaartlezer. Bovendien kon elke koper die belastingplichtig is in België, genieten van een belastingvoordeel. Fedict stond garant voor de technische normen en de kwalitatieve vereisten van elk van de pakketten. In totaal erkende Fedict acht consortia die één of meerdere van deze basispakketten mochten aanbieden onder het Start2Surf @home-logo. De actie werd ondersteund door een grootschalige informatiecampagne. Zo werd een brief met bijhorende brochure naar meer dan 5,2 miljoen gezinnen gestuurd en liepen er radiospotjes op verschillende zenders. Alle informatie over Start2Surf @home was te vinden op www.iedereenonline.be. Via deze site konden internauten
Fedict Activiteitenrapport 2009
een postkaart sturen naar familie, vrienden en kennissen die nog niet online waren om hen te overtuigen een computer met internet aan te schaffen. De verkooppunten konden ook op Teletekst geraadpleegd worden. Start2surf PC Bonus was bedoeld voor de werkgevers. Zij konden werknemers met een bescheiden inkomen stimuleren een computerpakket te kopen door (deels) tussen te komen in de kosten. Enkel werknemers met een brutojaarinkomen van maximaal 29.900 euro kwamen in aanmerking voor de actie. Zij konden een computer(pakket) kopen bij een leverancier naar keuze. Hun werkgever betaalde vervolgens tot 760 euro (inclusief btw) terug, een voordeel dat fiscaal vrijgesteld was.
p. 59
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 60
De activiteiten in 2009
n Promotie van de eID Sinds het najaar van 2009 beschikt elke Belg ouder dan 12 over een eID. Om de burgers te informeren over de toepassingsmogelijkheden van de kaart en ze te promoten, gaf Fedict een subsidie voor drie jaar aan Living Tomorrow. Om de eID-toepassingen naar de mensen te brengen, bouwden Fedict en Living Tomorrow in samenwerking met de FOD Binnenlandse Zaken een eID-bus. Onder het motto ‘In 1,2,3 met je eID’ deed de eID-bus van april tot september 70 gemeenten en events aan. Op de bus waren een aantal eID-toepassingen te zien die op dat moment al beschikbaar waren. Er werd ook een voorsmaakje gegeven van wat in de toekomst mogelijk zal zijn. Er werden 35.000 kaartlezers uitgedeeld en bezoekers kregen een pakket met informatie over eID-toepasingen van onder meer De Lijn en Tax-On-web. Het pakket bevatte ook een toegangsticket tot ‘Welcome to e-Belgium!’, een rondleiding in Living Tomorrow in Vilvoorde. Tijdens deze rondleiding beleven bezoekers een dag met de eID. Ze kunnen er zien wat vandaag al mogelijk is en hoe de eID ons leven zal veranderen in de toekomst. De rondleiding loopt tot eind 2011 en Living Tomorrow ontwikkelt jaarlijks nieuwe toepassingen en boeiende demo’s. Foto Living Tomorrow
Fedict Activiteitenrapport 2009
n BuildIT 09 Met BuildIT 2009 bouwde Fedict verder op het succes van het jaar ervoor. De uitgangspunten voor deze kostenloze ITzomerstage waren nog steeds dezelfde: kinderen van federale overheidsmedewerkers veilig leren omgaan met internet en hen warm maken voor ICT. De inhoud van het lessenpakket werd opgefrist. Onderwerpen die in 2008 minder populair bleken, maakten plaats voor nieuwe. Hierdoor werd de cursus ook boeiend gehouden voor kinderen die het jaar ervoor aan BuildIT hadden deelgenomen en nu opnieuw van de partij waren. Naast een website maken en een inleiding tot programmeren, ging de aandacht in 2009 uit naar blogs en sociale netwerksites. Er werd dieper ingegaan op de geschiedenis en de werking van het internet en het gebruik van online zoekmachines. De Federal Computer Crime Unit (FCCU) benadrukte het belang van verantwoord internetten. In totaal namen 200 kinderen deel aan BuildIT 2009. Dat zijn er 40 meer dan het jaar ervoor. 53% van de kinderen was Nederlandstalig, de verdeling jongens-meisjes was 60% - 40%. Fedict kon voor BuildIT 2009 op de steun rekenen van OFO-IFA, dat zijn lokalen in de Maria-Theresiastraat ter beschikking stelde. Voor het middagmaal werd een beroep gedaan op het restaurant van de FOD Financiën in de Kunstlaan.
p. 61
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 62
De activiteiten in 2009
6. Infosec
n CERT.be
Het programma Infosec groepeert alle projecten en diensten rond informatieveiligheid. In 2009 werden enkele belangrijke stappen gezet.
Eén van die belangrijke stappen was ongetwijfeld de oprichting van CERT.be, het Belgische Computer Emergency Response Team. CERT.be is een team van computerbeveiligingsexperten dat instaat voor preventie, informatie en coördinatie op vlak van informatieveiligheid. Het wordt uitgebaat door BELNET, onder controle van Fedict en voor rekening van BIPT, het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie. In juli 2009 tekende Fedict een protocolakkoord met BELNET voor de organisatie van CERT.be en op 1 september was de dienst operationeel. In een eerste fase richtte CERT.be zich tot aanbieders van kritieke infrastructuur en overheidsdiensten. De dienst biedt informatie over beveiligingsincidenten en ondersteuning bij de behandeling ervan, coördineert incidenten op grote schaal en biedt hulp bij de oprichting van computer emergency response teams binnen de verschillende sectoren zoals de banksector. Om de kwaliteit van beveiligingsbeheer te bevorderen, verzorgt CERT.be professionele educatie en training bij de doelgroep. De beveiligde website, www.cert.be, staat centraal in de communicatie van CERT.be. De site die op 1 september 2009 online ging, bundelt alle informatie over beveiligingsincidenten. De informatie wordt door CERT.be van gespecialiseerde websites en bij buitenlandse CERT’s gehaald of door leveranciers
Fedict Activiteitenrapport 2009
aangeleverd. Naast de website communiceert CERT.be ook via Twitter en RSS feed. Iedere waarschuwing bevat de inschatting van het gevaar (met gradaties van laag tot kritiek) en advies voor mogelijke acties. n Inventaris van kritieke infrastructuur
Een ander belangrijk project op vlak van informatieveiligheid was de opstart van een inventaris van kritieke infrastructuur. Dit kadert in een algemene Europese strategie ter bescherming van de kritieke infrastructuur, bekrachtigd in Richtlijn 2008/114/EG (8 december 2008). In 2009 werd een lastenboek opgesteld dat de functionaliteiten van het systeem beschrijft. Daarna werd een openbare aanbesteding gelanceerd en na de onderhandelingsronde werden twee leveranciers geselecteerd, een voor de ontwikkeling en een voor de kwaliteitsgarantie.
p. 63
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 64
De activiteiten in 2009
2.2 Fedict Shared Services
Fedict Shared Services levert logistieke diensten aan zijn klanten. Deze diensten omvatten onder andere ondersteuning aan lokale helpdesks en servertoepassingen als e-mail, back-up en monitoring. n Incidenttool voor Fedict
In 2009 heeft Fedict Shared Services zijn servicemanagementtool technologisch vernieuwd. Deze servicemanagementtool omvat de service-informatie en de assets waarover de klanten beschikken. Het geeft een duidelijk beeld van de problemen en incidenten die zich voordoen met de bijhorende escalaties naar de directie. De laatste versie maakt een volledige integratie met de verschillende portalen en backend-applicaties zoals Yourict.be en Belgium.be mogelijk.
n Monitoring Fedict Shared Services heeft nog een stap voorwaarts gezet op vlak van monitoring. Dankzij de laatste evoluties in zijn monitoringtools kan Fedict Shared Services nu niet enkel meer de applicaties end-to-end monitoren, maar ook de relaties tussen verschillende problemen en incidenten met elkaar in verband brengen. Dit maakt een betere probleemdiagnose en een meer proactieve alarmering mogelijk. n Interne portaalsites
Het aantal klanten dat gebruik maakt van de collaboratieve tools als Sharepoint-portalen is sterk gestegen. Ook de vraag naar gefocuste, gecentraliseerde en actuele informatie voor medewerkers binnen werkgroepen neemt toe. Met interne portaalsites komt Fedict Shared Services aan deze behoefte tegemoet, zonder het dynamische karakter (aantal mensen, duurtijd enz.) van de werkgroepen uit het oog te verliezen. Onder andere voor de Directiecomités van de FOD’s Kanselarij en Budget en Beheer bouwde Fedict Shared Services in 2009 interne portaalsites.
Fedict Activiteitenrapport 2009
n IT-infrastructuur Het aantal beleidscellen dat voor zijn IT-infrastructuur een beroep doet op Fedict Shared Services is ook in 2009 verder gegroeid. Zo mocht de dienst de beleidscellen van Begroting, Fraudebestrijding, Mobiliteit en de Regeringscommissaris verwelkomen. Met onder meer het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding en de Ombudsdienst voor Energie nam ook het aantal agentschappen en instituten op de klantenlijst toe. Doordat Fedict Shared Services vanuit een servicegeoriënteerde benadering werkt, kan het de nodige middelen snel inzetten. Fedict Shared Services coördineert de integratie, geeft ondersteuning bij de installatie en biedt de nodige server infrastructuur aan. Elke klant wordt als een autonome entiteit geïnstalleerd en kan het gebruik van geleverde diensten zelfstandig beheren.
Ook neemt Fedict Shared Services deel aan heel wat proof of concepts met de recentste technologieën. Fedict Shared Services blijft zoeken naar oplossingen voor uitdagingen waar de overheid dagelijks mee geconfronteerd wordt. Denk hierbij aan Blackberry-services, mobiliteit voor de ambtenaren door middel van webmail en PDA- en applicatieconnectiviteit. Een ‘always-online-situatie’ staat voorop, zonder de veiligheid van de gegevens uit het oog te verliezen.
n Balanced Scorecard 1.0 In 2009 heeft Fedict Shared Services het resultaat van zijn proof of concept van de Balanced Scorecard verder uitgebouwd tot een volledig functioneel dashboard. Ondertussen zijn er al vier klanten gestart met het opbouwen van de Key Performance Indicators voor hun eigen dashboard op basis van de technologie en infrastructuur van Fedict Shared Services. n Europese Dienstenrichtlijn
Eind december 2009 was de Europese Dienstenrichtlijn van kracht. Fedict Shared Services leverde de backend-infrastructuur zodat de informatie afkomstig van de verschillende administraties op een gestructureerde manier aangeleverd kon worden enerzijds en omgezet kon worden naar een XML-formaat dat de zoekmotor en het Belgium-portaal kunnen lezen anderzijds.
p. 65
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 66
De activiteiten in 2009
n Transversale applicaties van horizontale FOD’s
n SSIOCOM
Fedict Shared Services leverde alle nodige operationele diensten bij de grote transversale applicaties dat het ondersteunt, zoals e-Premier, FEDCOM en eHR. Daarnaast vergrootte Fedict Shared Services de functionaliteit voor de business met nieuwe initiatieven. Dankzij App-V bijvoorbeeld moeten applicaties niet meer lokaal geïnstalleerd worden, maar kunnen door applicatievirtualisatie toch gebruikt worden.
SSIOCOM staat voor ‘Shared Services Input & Output Contribution Model’. SSIOCOM laat toe het totale ICTverbruik en de bijdrage in de kosten van alle Fedict Shared Services-klanten in één oogopslag te analyseren. Het model werd binnen de FOD Kanselarij van de Eerste Minister ontwikkeld met het oog op een maximale transparantie en een efficiënt gebruik van mensen en financiële middelen binnen de virtuele Fedict Shared Services-organisatie. Deze aanpak is gebaseerd op een direct verband tussen de effectief gebruikte ICT-diensten en de overeenkomstige kosten ervan. Het wordt een wezenlijk onderdeel van het portfoliomanagement dat binnen Fedict Shared Services in nauw overleg met de klant gevoerd zal worden. In een eerste fase werd de kostprijs van de gebruikte ICT-diensten volgens verdeelsleutels aan de verschillende klanten die er gebruik van maken, toegewezen. In een tweede fase zullen een aantal vereiste boekhoudgegevens door middel van een interface vanuit Fedcom aangeleverd worden en zullen de gebruikte parameters verder geoptimaliseerd worden.
n Voice over Internet Protocol (VoIP)
Fedict Shared Services heeft in 2009 heel wat VoIP-initiatieven genomen. De bedoeling is om door middel van schaalbaarheid en het bundelen van de verschillende VoIP-oplossingen tot geïntegreerde oplossingen te komen rond businessapplicaties, zoals Unified Communications. Fedict Shared Services vertrekt daarbij vanuit een klantgerichte benadering, zodat de klanten hun huidige VoIP-oplossingen en PABX-oplossingen (en bijhorende contracten) niet volledig moeten vernieuwen. Respect voor de autonomie van de klanten blijft de eerste zorg.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Het monitoring dashboard van Fedict Shared Services
p. 67
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 68
De activiteiten in 2009
2.3 Fedict Select
Fedict Select staat in voor de rekrutering van gespecialiseerde IT-medewerkers voor federale overheidsdiensten. n Rekruteringscampagne Ook in 2009 was er veel vraag naar geschikt IT-personeel. Fedict Select voerde een geïntegreerde rekruteringscampagne in zowel off- als online media. De campagne splitste zich op in twee golven, één van juni tot halfweg juli en één van halfweg september tot het einde van het jaar.
Centraal in de campagne stond www.fedictselect.be, de vernieuwde website van Fedict Select. Alle advertenties verwezen naar deze site waar meer dan 50 openstaande IT-vacatures gebundeld werden in 9 algemene profielen. Per profiel werd, naast een algemene beschrijving, ook een overzicht gegeven van alle op dat moment openstaande jobs.
Fedict Activiteitenrapport 2009
n Selecties in 2009 In 2009 nodigde Fedict Select 304 kandidaten uit voor een interview. Potentiële kandidaten werden gevonden via actieve zoekopdrachten in databases, een mediacampagne en contacten op beurzen. Fedict Select wierf 36 nieuwe medewerkers aan. 43 vacatures stonden eind 2009 nog open.
Op 31 december 2009 telde Fedict Select 175 gedetacheerden bij 12 federale overheidsdiensten.
Selecties 2009 Screening potentiële kandidaten via n zoekopdrachten in databases (378 potentiële kandidaten) n mediacampagne (±1400 potentiële kandidaten) n beurscontacten (209 potentiële kandidaten) n
n
Deze contacten leidden tot 304 persoonlijke interviews.
n
36 nieuwe medewerkers werden aangeworven.
n
43 vacatures stonden eind 2009 nog open.
p. 69
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 70
De activiteiten in 2009
2.4 Ondersteunende diensten
n Marcom
Marcom verzorgt de interne en externe communicatie van Fedict. Voor de dagdagelijkse interne communicatie zet het Fedict Insite en Mails2fedict in. Fedict Insite is het intranet dat sinds september 2007 een centrale verzamelplaats vormt voor relevante informatie voor de medewerkers. Ze vinden er onder meer informatie over de organisatie en de projecten, interne procedures en personeelsaangelegenheden. In 2009 werd het intranet geregeld geüpdatet en uitgebreid met enkele nieuwe rubrieken. Voor mededelingen die extra aandacht vereisen, gebruikt Marcom Mails2fedict. Een Mail2fedict is een e-mail in een vast sjabloon die naar alle medewerkers gestuurd wordt. In 2009 werden 62 Mails2fedict verstuurd. Twee maal per jaar organiseert Marcom een Fedictdag, in januari en september. In januari trok Fedict naar Kortrijk waar een combinatie van cultuur en ontspanning op het programma stond. De Fedictdag in september stond in het teken van de culturele diversiteit binnen Fedict. De medewerkers konden gerechten uit verschillende culturen proeven en naar aanleiding van dit thema werd een ‘Cookbook’ gemaakt met recepten van de medewerkers van Fedict.
Wat betreft de externe communicatie was Marcom de drijvende kracht achter de e-society-campagnes Start2Surf en de promotie van de eID. Ook stond de dienst opnieuw in voor de organisatie van de Nieuwjaarscocktail, die in de loop der jaren uitgegroeid is tot een van de drukst bezochte ontmoetingen uit de ICT-sector. Het is voor ICT-managers uit zowel privéals overheidssector ondertussen de ideale gelegenheid om in een informele sfeer met collega’s contacten te leggen of te versterken. Daarnaast organiseerde Marcom opnieuw BuildIT. De dienst was ook erg nauw betrokken bij de rekruteringscampagne van Fedict Select.
Fedict Activiteitenrapport 2009
n FMSO
n Juridische dienst
FMSO staat in voor een continue opvolging van de werking van de organisatie om strategisch advies aan het beleid te verlenen. Het is verantwoordelijk voor de Fedict governance standaarden, het in regel zijn met methodologische voorschriften, het opstellen en bewaken van processen en de kwaliteitscontrole. FMSO stelt ook de Balanced Scorecard van de organisatie op.
De Juridische dienst zorgt voor de juiste wettelijke omkadering van de ICT-projecten en -diensten van Fedict en draagt bij tot juridisch correcte besluitvorming en reglementering inzake e-government. De dienst formuleert adviezen en biedt ondersteuning aan Fedict en andere FOD’s in het domein van het informaticarecht, het administratief recht en ICT-contracten.
In 2009 bracht FMSO de behoeften van de organisatie in kaart aan de hand van interviews met medewerkers op alle niveaus. Op basis van deze interviews stelde FMSO clusters van behoeften op waaraan een prioriteit gegeven werd. In totaal werden vier prioriteitsfasen gedefinieerd. In de eerste fase werd gefocust op het project portfoliomanagement. Fedict gebruikt voor zijn projecten een methodologie gebaseerd op Prince 2. FMSO vertaalde de algemene Prince 2-methodologie naar een aangepaste versie voor Fedict. Het stelde de nodige templates op en zorgde voor het uitschrijven en de publicatie van alle te volgen procedures. FMSO ziet er ook op toe dat deze procedures toegepast worden. Deze eerste fase werd eind 2009 afgerond. In de tweede fase zal het service management aan bod komen.
Fedict beschouwt het juridische luik van zijn programma’s en projecten als essentieel. Het komt aan bod bij de definiëring van programma’s, tijdens de contractuele fase en tijdens de uitvoering van projecten. In 2009 was de Juridische dienst onder meer betrokken bij de eID, eBirth, eSafe, reizen met de eID en de webservice van de Nationale Loterij. De dienst werkte ook aan het wettelijk kader voor de e-societycampagnes van Start2Surf. Daarnaast werd verdergewerkt aan het ‘Voorontwerp van wet houdende oprichting en organisatie van een Federale Dienstenintegrator’. Dit voorontwerp van een ‘Fedictwet’ schept een wettelijke basis voor de activiteiten van Fedict als dienstenintegrator. Fedict wordt in het voorontwerp als een ‘trusted third party’ gezien die instaat voor de coördinatie en controle van bepaalde informatieverstrekking en dienstverlening bij de federale overheid. De Juridische dienst levert de juridische en technische adviezen aan het Sectoraal comité voor de Federale Overheid.
p. 71
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 72
De activiteiten in 2009
n Internationale relaties De dienst Internationale relaties moet België als ICT-kennisregio op de wereldkaart zetten. In 2009 ontving Internationale relaties 3 buitenlandse delegaties en werden 25 buitenlandse reizen ondernomen. De dienst nam deel aan STORK, het drie jaar durende pilootproject van de Europese Unie rond eIDinteroperabiliteit. STORK, kort voor Secure idenTity acrOss boRders linKed, wil de verschillende nationale eID-systemen op elkaar afstemmen zodat elke nationale elektronische identiteit over de grenzen heen gebruikt kan worden. In 2009 waren alle lidstaten het eens over de specificaties hiervoor en werd een eerste PEPS (Pan European Proxy Server) ontwikkeld. Bovendien mocht STORK in 2009 vijf nieuwe leden verwelkomen, waarmee het totale aantal op 19 kwam te staan. Een ander Europees programma waar België aan deelneemt, is Taiex. Dat programma laat toe dat bestaande Europese lidstaten andere of toekomstige lidstaten helpen om bij te benen in domeinen waarin ze nog niet even ver staan. Internationale relaties gaf in Tirana (Albanië) een workshop over e-government.
Internationale relaties onderhoudt zowel binnen als buiten Europa contacten en zet vormen van bilaterale samenwerking op. Zo trok de dienst naar Portugal om er meer te weten te komen over Magalhaes, een project waarbij in scholen laptops gegeven worden aan kinderen. Verder werd Internationale relaties in Zuid-Afrika uitgenodigd om er de stand van zaken op e-governmentvlak te gaan opmeten en waren er informele contacten met Nederland. België speelt een voortrekkersrol op vlak van elektronische identiteiten en deelt die knowhow graag met andere landen. Het deed dat bijvoorbeeld tijdens de internationale videoconferentie van de Wereldbank over dienstverlening en elektronische identiteiten en op IST Africa, het jaarlijkse congres van de Afrikaanse publieke sector. De eID was ook het onderwerp van een gastcollege dat de dienst gaf aan de Ulster University. Daarnaast was Internationale relaties voorzitter en gastheer van het ICA-congres. ICA is de International Council for Information Technology in Government Administration, de verzameling van ICT-overheidsdiensten van over heel de wereld. Eénmaal per jaar houdt ICA een congres rond een bepaald thema. In 2009 vond het congres voor de eerste keer in Brussel plaats en was het thema ‘Leveraging ICT in govern-
Fedict Activiteitenrapport 2009
ment to address economical stability’. 55 vertegenwoordigers uit 25 landen zakten af naar Brussel om er ervaringen rond dit thema uit te wisselen. Om de twee jaar vindt ook de Ministerial eGovernment Conference plaats. Deze keer ging de conferentie door in het Zweedse Malmö. Tijdens de conferentie gaan ministers verantwoordelijk voor e-government met elkaar in conclaaf om overeenstemming te bereiken over de ‘Ministerial Declaration on e-government’. Deze verklaring is een omschrijving van de e-governmentontwikkelingen in de Europese Unie voor de jaren die volgen. n Overheidsopdrachten
De dienst Overheidsopdrachten heeft expertise in het hele proces, van overheidsopdrachten uitschrijven tot het opvolgen van de uitvoering ervan: n lastenboeken opmaken; n overheidsopdrachten publiceren volgens de wettelijke
bepalingen; n lastenboeken publiceren via de juiste kanalen; n ondersteuning geven bij de evaluatie van offertes; n ondersteuning geven bij het verkrijgen van de goed-
keuring van het advies van Inspecteur van Financiën;
n contracten opstellen volgens de afgesproken kwaliteits-
en serviceniveaus; n gunning van de opdrachten; n de uitvoering van de opdrachten opvolgen. In 2009 heeft de dienst Overheidsopdrachten 149 bestekken of lastenboeken gerealiseerd. Er werd ook bekeken hoe het proces van overheidsopdrachten efficiënter en transparanter kan verlopen. Het verloop van het proces werd verduidelijkt en projectleiders werden nauwer betrokken. Daardoor kregen ze meer controle over het administratieve en budgettaire luik van hun projecten, wat de overbelasting van Overheidsopdrachten verminderde. Voor bijna alle documenten in het kader van een overheidsopdracht werden templates gecreëerd. Een nieuwe tool maakte het mogelijk om op voorhand een timing te maken van het uitbestedingsproces.
p. 73
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 74
86.294
De activiteiten in 2009
100.000 90.000 80.000 70.000 60.000
20.000
11.326
30.000
13.718
40.000
23.410
50.000
10.000 0
2006
2007
2008
2009
n Service Desk
n Infosec
De Service Desk is het centrale aanspreekpunt voor klanten van Fedict die inlichtingen wensen of hulp zoeken bij technische problemen voor diensten aangeboden door Fedict. De Service Desk wil klanten bij een onderbreking of storing van de dienstverlening zo snel mogelijk weer toegang verschaffen tot de betrokken service (incident management). De dienst rapporteert ook dagelijks zijn activiteiten (aantal ontvangen e-mails, telefoonoproepen, …) aan het management.
Infosec biedt expertise en ondersteuning op het vlak van informatieveiligheid. Het werkt reglementen uit en zet sensibiliseringsacties op voor het personeel. Verder biedt Infosec ondersteuning op het vlak van het beheer van de veiligheidsrisico’s die aan informatiesystemen verbonden zijn.
In de loop van 2009 behandelde de Service Desk 86.294 supportvragen. Dat is meer dan het drievoudige van het jaar ervoor. Voor die toename zijn twee redenen. Door een beroep te doen op een extern callcenter voor de behandeling van oproepen in verband met het token konden meer telefonische oproepen behandeld worden. Daarnaast blijft het aantal supportvragen over authenticatiemethodes (eID, token) toenemen aangezien ook het aantal applicaties dat er gebruik van maakt groeit.
In 2009 werkte Infosec mee aan twee projecten die België moeten helpen beter bestand te zijn tegen computerincidenten en -agressie: de oprichting van een nationaal Computer Emergency Response Team en de specificatie van een inventaris van kritieke informatie-infrastructuur. Ook heeft Infosec het werk van het overlegplatform voor de informatieveiligheid (BELNIS) gecoördineerd, steun geboden aan diverse overheidsdiensten op gebied van risicobeheersing en een project begeleid van de Programmatorische Overheidsdienst Wetenschapsbeleid over cryptografie. n Budget en Beheerscontrole
Budget en Beheerscontrole (B&B) waakt over de werkingsmiddelen, projectbudgetten en beschikbare human resources van Fedict. Sinds 2009 maakt het daarvoor gebruik van Fedcom. Fedict is daarmee de eerste FOD die het nieuwe boekhoudsysteem invoert. De concrete cijfers voor 2009 zijn terug te vinden in hoofdstuk 3, Performantie en middelen (vanaf pagina 80).
Fedict Activiteitenrapport 2009
n Personeel en Organisatie
Personeel en Organisatie (P&O) beheert de human resourcesactiviteiten van de organisatie. Samen met de verschillende competence pools bepaalt P&O de competentievereisten, trekt de dienst nieuwe medewerkers aan en zorgt ervoor dat medewerkers de geschikte opleiding krijgen. Zo volgden alle project managers in 2009 een Prince 2-opleiding en alle service managers een ITIL-opleiding. Aan de hand van ontwikkelcirkels worden de persoonlijke noden bij het personeel in kaart gebracht. Ook werkte de dienst een actieplan uit op basis van de personeelstevredenheidsenquête van het jaar ervoor.
Op 31 december 2009 telde Fedict 82 personeelsleden waarvan 52 gedetacheerd vanuit Fedict Select. Tot de overige 30 overheidspersoneelsleden behoren 5 mandaathouders, 18 statutairen en 7 contractuelen. Fedict telt 32% vrouwen en 70% universitairen onder zijn personeel. De gemiddelde leeftijd is 41,1 jaar. Van alle medewerkers is 66% Nederlandstalig.
Fedict streeft naar een combinatie van experten met parate deskundige kennis en werkkrachten met het nodige doorgroeipotentieel. In het kader van de verdere professionalisering rekruteerde P&O 11 nieuwe werknemers. n Secretariaat en Logistiek
Het secretariaat en de logistieke ondersteuning vallen onder de dienst P&O. Het gaat om vier managementassistentes, een onthaalverantwoordelijke, twee onderhoudsverantwoordelijken en een chauffeur. Deze medewerkers leveren professionele ondersteuning aan de voorzitter, de directeuren-generaal en hun respectievelijke dienst en bezoekers. Ze doen dat vanuit een sterke klant- en dienstgerichte visie.
2009 Voorzitter & ondersteunende diensten
29
CP PPSM
23
CP SASS
22
CP IBA
6
Fedict Shared Services Totaal
2 82
Aantal medewerkers per dienst (in koppen)
p. 75
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 76
Fedict Activiteitenrapport 2009
Performantiebeheer en middelen
p. 77
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 78
Performantiebeheer en middelen Performantiebeheer binnen Fedict Performantiebeheer moet de organisatie in staat stellen zichzelf en zijn activiteiten voortdurend te verbeteren. Ook in 2009 is Fedict blijven investeren in performantiebeheer. Aan de hand van de Balanced Scorecard ging Fedict maandelijks na in hoeverre zijn strategische en operationele doelstellingen gerealiseerd werden. Met het oog op een voortdurende verbetering van de interne werking en de dienstverlening bouwde Fedict een performantiebeheersysteem uit binnen alle niveaus van de organisatie. Er zijn drie types dashboard: n Het Programmadashboard maakt het mogelijk om de verschillende programma’s operationeel op te volgen. Men volgt per programma de relevantie, het budget, de klantentevredenheid, de ontwikkeling van opportuniteiten, de strategische alignering en de diversificatie van de dienstencatalogus op. n Een dashboard per CP (PPSM, SASS en IBA) volgt de implementatie en het gebruik van specifieke methodologieën op. Verder worden per CP ‘hiring, staffing & skilling’ opgevolgd. n Een dashboard voor de ondersteunende diensten diensten (Marcom, Juridische dienst, B&B, …) volgt de activiteiten van de ondersteunende diensten nauw op.
De keuze van een nieuwe tool in 2009 laat Fedict in de toekomst toe de gegevens makkelijker te verzamelen, te berekenen en te publiceren. Behalve voor het opvolgen van de strategie hanteert Fedict performantiebeheer ook als een instrument om verandering binnen de organisatie te stimuleren. Performantiebeheer wordt de motor tot een actiegerichte cultuur binnen alle niveaus van de organisatie. Het management van Fedict ziet er via de maandelijkse rapporteringscycli op toe dat het systeem niet als een evaluatie-instrument wordt gebruikt, maar in de eerste plaats als een middel om bijsturingsacties te definiëren binnen alle niveaus van de organisatie. Een van de Key Performance Indicators die zowel op operationeel (dashboard Supporting Services – Service Desk) als op strategisch niveau wordt opgevolgd, is de ‘evolutie van de klachten’. De Service Desk is het single point of contact (SPOC) voor klachten en vragen met betrekking tot de Fedictservices. Fedict ontving deze klachten telefonisch, per e-mail of via het online klachtenformulier dat sinds 2009 op de contactpagina van de website van Fedict aangeboden wordt.
Fedict Activiteitenrapport 2009
Klachten in 2009
30
WCMS IAM
25
In 2009 werden in totaal 135 klachten ontvangen. Dit is een gemiddelde van ongeveer 11 klachten per maand. De aard van de klachten is als volgt: n 66 met betrekking tot IAM n 24 met betrekking tot de eID n 16 met betrekking tot Police-on-web n 10 met betrekking tot andere Fedictservices (WCMS, Start2Surf, MaGMa, FSB, FedMAN en Digiflow) n 19 klachten waren ‘out of scope’, wat wil zeggen dat ze geen betrekking hebben op diensten uit de dienstencatalogus van Fedict.
Start2Surf Police-on-web
20
21
15
10
1
8
4
5
0
Magma Out of scope
17
1 1 jan/09
1 3 feb/09
4 2 mrt/09
FSB FedMAN
8 1 1 51 apr/09
1
1
4 3 mei/09
2
3
5
1 2 1
1 3
2 1 1
jun/09
jul/09
aug/09
sep/09
3
1
3
5
3 5
1 1 1
1 1
1
okt/09
nov/09
dec/09
Bovenstaande grafiek toont het maandelijkse aantal klachten per service in 2009.
Op strategisch niveau wordt het aantal klachten behandeld, maar voor het monitoren van de Service Desk worden meerdere operationele KPI’s opgevolgd: n Totaal aantal klachten n % ontvankelijke klachten n Gemiddelde antwoordtijd n % klachten beantwoord binnen de overeengekomen antwoordtijd n …
p. 79
elD Digiflow
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 80
Performantiebeheer en middelen
Indicatoren inzake begroting en beheerscontrole 2007
2008
218
299
Aantal vastleggingen * Aantal bestelbonnen
305
Gemiddelde betalingstermijn Betalingen >50 dagen
2007
2008
2009
2.494
2.256
2.948
418
380
384
Sociale dienst
11
11
11
1.217
Erelonen
4
4
4
Werking
561
604
906
Energie
38
44
50
Vergoedingen
34
34
40
637
686
1.000
350
0
Lonen statutairen
288
Aantal bestellijnen Aantal facturen
2009
656
Aantal ordonnanceringen *
Werkingsmiddelen inclusief lonen (in duizenden euro)
1.705
1.504
2.463
36 dagen
37 dagen
25 dagen
2,66 %
5,00 %
6,9 %
Lonen contractuelen
Werking *
Vastleggingen en ordonnanceringen bestaan niet meer sinds 2009. Ze werden
Werking egov vzw
vervangen door bestelbonnen in Fedcom.
ICT-werking
120
156
159
Smals/Egov
3.900
3.913
4.435
100
0
70
20
70
255
198
202
7.905
8.070
9.209
Toelage ICA Investeringen ICT-investeringen Totaal
Fedict Activiteitenrapport 2009
Werkingsmiddelen per dienst (in duizenden euro)
2009 2.123
Desk, HRM AIM
2.203
IAM
7.137
Front
2.254
IBA
193
Infrastructure/Network
1.406
eID
3.533 73
Service Management/Project Management
Diensten voorzitter/secretariaat/ facilitaire ondersteuning
1.903
1.850
Fedict Shared Services
539
1.442 2.376
Shared Services
349
UME/FSB
859
678
757
10.299
1.828
EindKlanten
507
Authentieke bronnen (BAOBAB, KBO enz.)
343
12
E-society
113
426
Interne Werking (ALL)
352
2.061
Identity & Access Management
1.265
Application
2.063
Application Integration
12.737
Voorbereiding Andere opdrachten Totaal
354 355 18.189
27.563
26.862
29
2.747
414
96
3.257
2
189
28
7
224
23
2.179
328
76
2.583
22
2.084
314
73
2.471
6
568
86
20
674
82
7.767
1.170
272
9.209
Competence pools
Totaal
3.697
Datacentre
Fedict Shared Services Programme Project and Service Management System Architecture, Standards & Support Information and Business Analysis
User Management Portail ‡ Portal integration Framework (PIF)
Ondersteunende diensten
6.527
Infosec
totaal
2008
lonen
2007
personeel
Projecten en programma’s Support FMSO, Marcom, Jur. dienst, Intern. rel., Service
werking
vastgelegd
investeringen
Budgetten voor gerealiseerde projecten (in duizenden euro)
p. 81
Fedict Activiteitenrapport 2009
p. 82
Tot slot Hoe e-government in de toekomst zal evolueren, valt moeilijk te voorspellen. Wel zeker is dat het een steeds grotere rol zal opeisen in ons dagelijkse leven. Sedert de oprichting van Fedict in 2001 is er veel veranderd en die evolutie zal zich de komende jaren exponentieel voortzetten. Uiteraard is daarbij voor Fedict een belangrijke taak weggelegd. Een taak die we met veel energie, inzet en kennis zullen vervullen. We gaan verder op het elan van de voorbije jaren: toepassingen en diensten lanceren die de dienstverlening van de overheid aan burgers en ondernemingen verbeteren. We blijven werken aan dat ene doel: e-government voor iedereen. Sinds 2009 heeft iedere Belg ouder dan 12 een eID. Daarmee hebben we dé tool in handen om dat doel te realiseren. Onze nieuwe aanpak ten aanzien van de eID garandeert ons bovendien een hele resem nieuwe toepassingen. En hoe meer toepassingen, hoe meer gebruikers we aanspreken. Maar daar houdt het niet op. We beseffen dat het niet volstaat om toepassingen te maken. We moeten die ook tot bij de gebruiker brengen. Daarom bljven we initiatieven nemen die het computer- en internetgebruik stimuleren. Ook de promotie van eID-toepassingen blijft de komende jaren op de agenda staan.
Alle toepassingen zijn afhankelijk van een solide basis. Die basis legden we de voorbije jaren. Ook in de toekomst blijven de bouwstenen belangrijk. Zo werken we aan de derde generatie van FedMAN, het hogesnelheidsnetwerk van de federale overheid en aan de tweede generatie van ons datacentre. Meer toepassingen en meer gebruikers doen ook het belang van identiteits- en toegangsbeheer toenemen. In 2009 zetten we al de eerste stappen voor een Identity and Access Management dat aan de toekomstige eisen voldoet. De bouwstenen zijn niet enkel de basis om nieuwe e-govern menttoepassingen te maken. Ze maken ook synergie-effecten mogelijk. Het beste voorbeeld daarvan is de federale portaalomgeving, waarbij verschillende FOD’s voor hun websites een beroep doen op de infrastructuur van Fedict. Synergie wordt een duidelijke doelstelling binnen het beleid van Fedict. De intense samenwerking tussen Fedict, Fedict Shared Services en Fedict Select is daar nog een bewijs van. We leven in een snel evoluerende samenleving. Wij zijn alvast klaar voor de nieuwe uitdagingen die de toekomst met zich meebrengt en kijken dan ook met een open geest, veel enthousiasme en een grote belangstelling uit naar de volgende jaren.
Colofon Redactie: Bert Stragier, Mila Druwe en Cypres Lay-out: CIBE Communicatie en Cypres Eindredactie en coördinatie: Mila Druwe en Bert Stragier Vertaling: CIBE Communicatie en Magali Gemenne Foto’s: Living Tomorrow en Fedict Dank aan allen die aan dit rapport hebben meegewerkt. Ce rapport est également disponible en français. Fedict – Federale Overheidsdienst ICT Maria-Theresiastraat 1/3 1000 Brussel Tel. +32 2 212 96 00 Fax +32 2 212 96 99
[email protected] www.fedict.belgium.be Verantwoordelijke uitgever: Jan Deprest
Fedict Activiteitenrapport 2009
Fedict | Maria-Theresiastraat 1/3 Rue Marie-Thérèse | Brussel 1000 Bruxelles | www.fedict.belgium.be
Activiteitenrapport 2009
e-government voor iedereen