Actieplan 2015 Switch-2-Switch Stichting Energy Valley – 17 december 2014
STRATEGISCH PARTNERS ENERGY VALLEY 2015
2
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord
4
1. Stichting Energy Valley
5
2. Noordelijk Energieagenda
6
3. Energy Valley 2015: Switch2Switch
7
4. SWITCH-inzet Stichting Energy Valley 2015
9
5. Internationale Samenwerking & EU-projecten
18
6. Communicatie
20
7. Bedrijfsvoering
23
8. Financiën
24
3
VOORWOORD De stichting Energy Valley zet zich al ruim 10 jaar in om werk te maken van duurzame energie in Noord-Nederland. De stichting opereert daarbij als clusterorganisatie om markt, kennis en overheid te bundelen en gezamenlijk energie-innovaties te versnellen. Dit wordt op projectbasis gefinancierd. Hierover zijn voor de periode 2012 tot en met 2015 in het strategieplan Energy Valley 4 afspraken gemaakt met provincies, gemeenten, bedrijfs- en kennispartners. De overheidspartners zijn gebundeld in het Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland (BONN) om tot onderling en met de stichting Energy Valley tot eenduidige werk- en subsidieafspraken te komen. Het strategieplan Energy Valley 4 fungeert hierbij als project- en financieringskader tot en met 2015. Naast de activiteiten voor het strategieplan kan de stichting uitvoering geven aan andere werkzaamheden. In de praktijk zijn dit veelal Europese subsidieprojecten In het voorliggende actieplan is de inzet voor 2015 uitgewerkt, waarbij de Noordelijke Energieagenda SWITCH centraal staat. Met de overhandiging van SWITCH aan Minister Kamp is immers een stevige ambitie neergezet om vanuit de regio een bovengemiddelde bijdrage te leveren aan het nationale Energieakkoord. Dit is niet vrijblijvend. De uitvoering van SWITCH vindt plaats onder verantwoording van het BONN. De stichting kan daarbij vanuit de subsidierelatie een aantal taken op zich nemen. De rol van de stichting is in onderliggend actieplan en bijhorend addendum uitgewerkt, als uniform beoordelingskader voor 2015. Daarmee is echter nog niet de volledige uitvoering van SWITCH geregeld. Het actieplan geeft aan wat de stichting kan leveren op basis van bestaande werkafspraken met de publieke en private partners. Maar er zijn ook taken die elders zullen moeten worden neergelegd. Voorwaarde voor een succesvolle uitvoering van SWITCH is wel dat de verdere uitvoering ook geregeld wordt en dat op korte termijn in ieder geval duidelijk wordt hoe het platform energiebesparing & decentrale opwekking en de overige bemensing van de platforms (w.o. de gevraagde secretarissen) wordt ingevuld. Deze vraag is voorgelegd aan het BONN dat hiervoor de verantwoordelijkheid heeft. Voorliggend actieplan is besproken en goedgekeurd door zowel de Strategic Board van de stichting Energy Valley als het BONN. Hiermee is aan de betreffende subsidievoorwaarde voor het strategieplan Energy Valley 4 voldaan. Onder deze conditie hebben we als Raad van Toezicht het actieplan vastgesteld. Hierbij moet wel in acht worden genomen dat 2015 het laatste uitvoeringsjaar is van de periode Energy Valley 4. De voorziene inzet is dus voor 1 jaar, terwijl SWITCH loopt tot en met 2020. Dit betekent dat op korte termijn ook eensluidende afspraken met het BONN moeten worden gemaakt over het definitieve uitvoeringsmodel van SWITCH en de rol van de stichting hierbij in 2016 en verder. Dit is cruciaal om afspraken te kunnen maken met de private partners, alsmede vroegtijdig duidelijkheid te kunnen verschaffen aan het personeel. Stichting Energy Valley Ir. J.C. Volkers Voorzitter Raad van Toezicht
4
1. STICHTING ENERGY VALLEY De stichting Energy Valley (SEV) zet zich als cluster- en netwerkorganisatie in om de ontwikkeling van een innovatieve energiesector in het Noorden aan te jagen en met verduurzaming van de energieketen nieuwe investeringen en banen uit te lokken. Dit sluit aan bij de ontwikkeling van de nationale topsector energie, met cross-overs naar andere topsectoren als water, chemie, biobased, logistiek en high-tech. SEV werkt markt-gestuurd en vervult een adviserende en verbindende rol om met bedrijven, kennis en overheid projecten te ontwikkelen en versnellen. SEV geeft momenteel uitvoering aan het strategieplan EV4 (EV4) waarin afspraken zijn gemaakt met provincies, gemeenten, bedrijven en kennisinstellingen over kerntaken, focus en financiering voor 2012 tot en met 2015. Daarnaast kan SEV aanvullende werkzaamheden vervullen op basis van additionele financiering en/of (EU-)projecten. De operationele inzet uit het strategieplan wordt jaarlijks uitgewerkt in een actieplan, dat mede als aanvraag dient voor provinciale en gemeentelijke subsidies. Dit actieplan betreft het laatste uitvoeringsjaar van het strategieplan EV4. In 2015 zal met de publieke en private partners worden bepaald hoe een eventueel vervolg vorm te geven. >Governance SEV legt over de bedrijfsvoering, personele zaken en financiën verantwoording af aan een onafhankelijke Raad van Toezicht1 (RvT) Daarnaast kent SEV een Strategic Board (SB) met leden uit bedrijfsleven en kennisinstellingen2 die op persoonlijke titel adviseert over de strategische koers. >Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland SEV heeft op basis van het strategieplan EV4 een subsidierelatie met 4 provincies en 6 gemeenten, die zitting hebben in het Bestuurlijk Overleg Noord-Nederland (BONN)3. Hiermee zijn de publieke belangen gebundeld om tot eenduidige (subsidie)afspraken en afstemming met SEV te komen. Het BONN wordt ondersteund door de ambtelijke Werkgroep Energie Noord-Nederland (WENN). >Werkwijze Gezien het publiek-private belang is gekozen voor bovenstaande structuur. Hierbij is een goede taakscheiding en rolvastheid cruciaal. De SB fungeert als klankbord, met een sturende adviesrol voor de inhoudelijke focus en koers van SEV. Het BONN bundelt belangen van provincies en gemeenten om tot uniforme subsidieafspraken te komen. De werkafspraken worden vastgelegd in het actieplan dat ter goedkeuring wordt voorgelegd aan SB en BONN en vervolgens ter vaststelling aan de RvT. SEV doet periodiek verslag over uitvoering en voortgang aan de RvT, SB en BONN. Na afloop van het kalenderjaar wordt een eindverslag en financiële jaarrekening opgesteld. De jaarrekening wordt ter goedkeuring en vaststelling voorgelegd aan de RvT. Het eindverslag en de vastgestelde jaarrekening dienen mede voor verantwoording van de (jaar)subsidies uit provincies en gemeenten. 1
dhr. J.C. Volkers (voorzitter), mw. M.G. Schreur en dhr. T. Branbergen dhr. F.J.M. Crone, dhr. D. Faber, dhr. J.W. van Hoogstraten, dhr. S. Jansen, dhr. P. Korting, dhr. G.J. Lankhorst (interim voorzitter), dhr. H.J. Pijlman, dhr. S. Poppema, dhr. H.D. Post, dhr. G. Schotman, dhr. U. Vermeulen en dhr. R. Wit 3 dhr. H. van de Boer (Prov. Drenthe), dhr. J. Bond (voorzitter, Prov. Noord-Holland),mw. I. Diks (Gem. Leeuwarden), dhr. M. Gijsbertsen (Gem. Groningen), dhr. H. Konst (Prov. Fryslân), dhr. P. Kos (Gem. Den Helder), mw. Y. van Mastrigt (Prov. Groningen), dhr. J. Nagengast (Gem. Alkmaar), mw. H. Vlieger (Gem. Assen) en dhr. R. van der Weide (Gem. Emmen) 2
5
2. NOORDELIJKE ENERGIEAGENDA SWITCH
In 2014 hebben provincies, gemeenten en SEV de Noordelijke Energieagenda SWITCH opgesteld, met als doel een bovengemiddelde bijdrage te leveren aan het Nationale Energieakkoord. Dit vormt het gemeenschappelijke strategische kader voor de regiofocus in komende jaren (tot 2020). >Kwartiermakers Het BONN is verantwoordelijk voor de uitvoering van SWITCH. Hiervoor zijn per thema 2 bestuurlijke kwartiermakers aangewezen en is een regiegroep ingesteld onder voorzitterschap van het BONN. Regiegroep SWITCH Jaap Bond (Noord-Holland) Energiebesparing & Decentrale Opwekking Isabelle Diks (Leeuwarden) / Harmke Vlieger (Assen) Gas in Transitie Hans Konst (Fryslân) / Jan Nagengast (Alkmaar)
Energiesysteem 2.0 Henk van de Boer (Drenthe) / Mattias Gijsbersten (Gem. Groningen) Offshore Energy Yvonne van Mastrigt (Prov. Groningen) / Pieter Kos (Den Helder) Human Capital, MKB & Maatschappij Yvonne van Mastrigt (Prov. Groningen) / René van der Weide (Emmen)
Onder aanvoering van de kwartiermakers worden de uitvoeringsprogramma’s vormgegeven. Hiervoor is per thema een Work-Breakdown Structure (WBS) opgesteld, wat de basis vormt voor de uitvoering in 2015 en verder. Dit behoeft nog wel aanscherping en uitwerking, wat in volle gang is. >Thema-platforms De uitvoering van SWITCH vergt een gecoördineerde publiek-private inspanning. Om dit te borgen wordt per thema een platform opgezet waarin bedrijfsleven, kennisinstellingen, NGO’s en overheden zitting nemen. Dit is nog niet volledig ingevuld en operationeel. Voor de invulling van de platforms kan een verbinding worden gelegd naar de Strategic Board van SEV, waarin reeds diverse relevante spelers vertegenwoordigd zijn. Uiteraard aan te vullen met overige stakeholders. 6
Per platform wordt een regisseur (coördinator) aangesteld om met het platform de inhoudelijke koers te bepalen en sturing te geven aan de uitvoering. BONN blijft verantwoordelijk voor SWITCH, waarbij de taak voor het opzetten en functioneren van het platform wordt uitgevoerd door de coördinator. De realisatie en uitvoering projecten blijft de verantwoordelijkheid van ontwikkelende partijen die onderdeel kunnen uitmaken van het platform. >Rol SEV Het BONN heeft gevraagd op basis van de subsidierelatie een aantal SWITCH-taken bij SEV onder te willen brengen. SWITCH heeft daarbij ook flinke overlap met het strategieplan EV4, maar gaat op een aantal punten verder. SEV heeft als clusterorganisatie op basis van het strategieplan EV4 niet de mankracht, middelen en mandaat om de totaaluitvoering van SWITCH ter hand te nemen. SEV heeft een stevige kennispositie en netwerk met marktcontacten die kunnen worden ingezet om invulling te geven aan SWITCH. Op basis hiervan kan SEV een samenbindende en coördinerende taak vervullen om bedrijven, kennis en overheid te bundelen en betrekken. Op deze wijze kan een gecoördineerde aanpak worden vormgegeven, om de synergie tussen de SWITCH-thema’s te borgen en tot een afgestemde inzet op de nationale en Europese (subsidie)programma’s te komen. In dit actieplan is derhalve aangegeven welke rol en inzet SEV per SWITCH-platform kan vervullen. Waar mogelijk is ook aangegeven welke extra inzet noodzakelijk wordt geacht. In een addendum bij dit actieplan is per onderdeel doel, rol, output en outcome, alsmede inzet van SEV mankracht en werkbudget per actie uitgewerkt. Dit dient als uniform monitorings- en beoordelingskader onder meer voor de subsidies. Het actieplan geeft weer wat SEV kan inbrengen voor de uitvoering van SWITCH, op basis van de (subsidie)afspraken uit het strategieplan EV4. Hiermee is niet de volledige uitvoering georganiseerd. Op de verschillende deelprogramma’s en -projecten kan extra inzet van mankracht en middelen noodzakelijk zijn. Met de platforms dient te worden bepaald hoe dit te organiseren en financieren.
7
3. ENERGY VALLEY 2015: SWITCH-TO-SWITCH SWITCH valt of staat met een goede coördinatie en gedragen inhoudelijk programma-aanpak. De opgave is breed en veelomvattend. Daarbij is geen sprake van centrale uitvoering. Hiervoor bestaat het uit teveel deelthema’s en projecten, afhankelijk van vele actoren en aspecten. SWITCH kan alleen slagen door samenhang en samenwerking. SEV kan als publiek-private clusterorganisatie belangen bundelen om met partners invulling te geven aan de ambities. Dit is in essentie ook de SEV-rol op basis van het strategieplan. Dit wordt in 2015 gesynchroniseerd met SWITCH. Zoals gezegd gaat SWITCH echter verder dan de huidige SEV-taken. Vooral het thema ‘Energiebesparing & Decentrale Opwekking’ is additioneel. Daarnaast richt SWITCH zich op het vormgeven van thema-platforms voor een intensivering en structurering van de strategische en programmatische betrokkenheid van bedrijven, wetenschap, overheden en NGO’s. Ook dit is een additionele taak. De SEV-inzet, op basis van het strategieplan, zal gericht worden op de SWITCH-opgave. Parallel zal met BONN en overige stakeholders een model moet worden vormgegeven voor de totaaluitvoering in 2015 en de jaren daarna. De overlap en synchronisatie-opgave is schematisch weergegeven. Dit is in dit actieplan voor het jaar 2015 uitgewerkt, als laatste uitvoeringsjaar van het strategieplan EV4. Programma
Projecten
Platforms Energiebesparing & Decentrale Opwekking
n.t.b.
Gas in Transitie
Bio Energy & Gas
Energy Valley 4
Energiesysteem 2.0
SWITCH
Modern Power Systems & Grids Offshore Energy
Human Capital, MKB & Maatschappij Knowledge & Internationalisation EU-projecten
De SEV-inzet overlapt reeds stevig met de SWITCH-thema’s Gas in Transitie, Energiesysteem 2.0 en Offshore Energy. SEV heeft hier al een belangrijke inhoudelijke en coördinerende rol, daarmee goed zicht op het speelveld en de spelers. Op basis hiervan kan SEV voor deze thema’s de rol van platformcoördinator invullen, als meewerkend voorman, om partijen te betrekken en een breed gedragen programma uit te werken. Hierbij is het wel gewenst per platform ook een secretaris aan te stellen. De coördinator en secretaris kunnen samen optrekken bij de uitvoering van de inhoudelijke en organisatorische taken. Daarbij heeft SEV voor deze thema’s aanvullende capaciteit, die wordt ingezet voor het aanjagen van projecten en investeringen. 8
De doorsnijdende thema’s Human Capital, MKB & Maatschappij zijn pluriform qua aard en omvang. Met de kwartiermakers moet worden bepaald hoe dit te bundelen in een platform. Hiervoor stelt SEV ad interim een coördinator beschikbaar om een start te kunnen maken met dit platform. Met de kwartiermakers dient te worden bepaald hoe dit platform definitief vorm te geven en bemensen. SEV heeft daarnaast een rol bij een aantal deelprojecten. Enerzijds met de operationele ondersteuning van EAE, Energy College en Energy Challenges, anderzijds met een programmatische aanpak voor innovatieve energie-MKB. Een deel van de SEV communicatie is ook gericht op maatschappelijke betrokkenheid. Dit is echter niet afdoende. Met de SWITCH-kwartiermakers en andere actoren dient een verdiepingsslag te worden gemaakt om tot een plan van aanpak te komen. SEV heeft ook een actieve rol bij het vormgeven en (deels) uitvoeren van EU-projecten, met name rond de Noordzee. Hoewel dit niet direct een SWITCH-thema is, kan dit wel worden benut om de ambities kracht bij te zetten. Daarbij is wel een goede coördinatie gewenst van energieprojecten die naar de EU-programma’s worden gebracht. Zowel om de verbinding naar SWITCH te bewaken, alsmede de inbreng van regio-partijen te synchroniseren. Om dit te borgen kan overwogen worden internationale samenwerking te integreren bij het platform voor de ondersteunde SWITCH-thema’s. Voorts wordt communicatie-inzet van SEV in 2015 ook gericht op versterking van het bedrijfs- en kennisnetwerk, alsmede het zichtbaar maken van de energiekansen van SWITCH. SEV heeft geen rol bij Energiebesparing & Decentrale Opwekking. De exacte (collectieve) inzet op dit thema is ook nog onvoldoende scherp om te beoordelen of en welke rol vervuld kan worden. Het is voor de samenhang en samenwerking wel gewenst een goede brug te slaan naar de overige SWITCHthema’s. Temeer omdat er inhoudelijk verbanden zijn, bijv. naar Smart Grids en MKB/CleanTech. SEV kan hierbij een samenbindende factor. Dit dient echter additioneel georganiseerd te worden. Voorstel is op basis van de thema-uitwerking met de kwartiermakers te bepalen welke (collectieve) inzet nodig is. Om dit uit te werken is vanuit SEV een werkbudget van €10.000 gereserveerd. Op basis van bovenstaande levert SEV de coördinatoren, uitvoeringscapaciteit en werkbudget voor 4 platforms, alsmede coördinatie en capaciteit voor communicatie en EU-projecten die in het kader van SWITCH wordt geplaatst (zie tabel). Hiermee wordt maximaal invulling gegeven aan het verzoek van BONN om een deel van de SWITCH uitvoering ter hand te nemen. platform Energiebesparing & Decentrale Opwekking Gas in Transitie Energiesysteem 2.0 Offshore Energy Ondersteunende thema’s
coördinator pm Patrick Cnubben Mark de la Vieter Albert van der Hem Directie (ad interim)
fte pm 0,4 0,4 0,4 0,4
team fte pm 2,4 1,3 1,3 1,7
totaal fte pm 2,8 1,7 1,7 2,1
werkbudget € 10.000 € 150.000 € 75.000 € 75.000 € 55.000
EU-projecten Communicatie
Ingrid Klinge Karen de Jong
0,4 0,4
2,1 2,6
2,5 3
€ 150.000 € 165.000
SEV bedrijfsvoering
Directie Administratie Secretariaat Huisvesting & Onkosten
1 1,3 2,7
€ 50.000 € 20.000 € 415.000 € 1.165.000
TOTAAL
18,8
De SEV-inzet is het volgende hoofdstuk per SWITCH-thema op hoofdlijnen uitgewerkt. 9
4. SWITCH-INZET STICHTING ENERGY VALLEY 2015 SWITCH - Energiebesparing & Decentrale Opwekking
€10.000 werkbudget
Grootschalige uitrol van energiebesparing en decentrale opwekking is een cruciaal fundament onder SWITCH. Op diverse schaalniveaus lopen reeds talrijke initiatieven en projecten. De nadruk zou vooral moeten liggen op het inzichtelijk maken van het speelveld en de spelers, om vervolgens op basis van kennisdeling en ‘best practises’ tot versnelling en opschaling over te gaan. Daarbij is het van belang een goede verbinding te leggen tussen energiebesparing & decentrale opwek en de andere SWITCH-thema’s. Temeer omdat er een directe inhoudelijke verband is en deze themalijn een belangrijke afzetmarkt kan bieden voor energie-innovaties en (CleanTech) producten en diensten. SEV is vanuit de inhoudelijke focus bij diverse decentrale optie betrokken (o.m. groen gas, wind op zee, smart grids, warmtenetten, e.d.), maar om versnelling en verbinding te organiseren is extra capaciteit gewenst. Om dit effectief vorm te geven zou dit bij centraal belegd moeten worden. Dit zou bij SEV kunnen worden ondergebracht. De thema-aanpak is op dit moment echter nog onvoldoende scherp om te kunnen bepalen hoe dit vorm te geven en welke additionele inzet noodzakelijk is. Voorstel is op basis van het themaplan te bepalen welke overkoepelende inzet noodzakelijk is en hoe dit te organiseren. SEV heeft hier in 2015 geen specifieke uitvoeringscapaciteit voor beschikbaar, maar heeft uit de bestaande begroting €10.000 werkbudget vrijgemaakt die kan worden benut voor de uitwerking van het uitvoeringsplan en -structuur voor dit thema.
SWITCH - GAS IN TRANSITIE
2,8 FTE / €150.000 WERKBUDGET
De uitbouw van gas als transitiebrandstof sluit direct aan bij de regiostructuur en biedt marktkansen voor nieuwe bedrijvigheid en investeringen. Dit is een belangrijk speerpunt voor SWITCH en SEV, waarbij de nadruk ligt op de verduurzaming van de gasketen aan de hand van groen gas / syngas productie, power-to-gas en (bio)LNG als transportbrandstof. De SEV-inzet hierop is nu ondergebracht in het programma Bio Energy & Gas. Dit zal in 2015 worden gecontinueerd onder het SWITCHplatform Gas in Transitie. De inzet is onderstaand uitgewerkt.
10
>Platform Gas in Transitie – 2,8 fte / €10.000 werkbudget Op basis van de SEV-inzet afgelopen jaren is sprake van een stevig fundament, met een groot aantal projecten en brede betrokkenheid van (markt)spelers. Hierbij wordt intensief samengewerkt met de gassector (w.o. Gasunie, GasTerra, NAM, TAQA, GdF, e.a.), agro- en afvalbedrijven (w.o. Omrin, Attero, HVC, Suiker Unie, Avebe, e.a.), reders en scheepsbouw (w.o. Doeksen, AG Ems, SCHN, DBI Borkum e.a.) en talrijke (mkb) technologiepartijen (w.o. Torgas, Differ, Harvestagg, Gensos, e.a.). Deze netwerken worden onder het platform Gas in Transitie verder geformaliseerd en uitgebouwd. De technologieroutes, marktposities en ontwikkelcurves zijn door SEV in kaart gebracht in een (concept) Roadmap Gas in Transitie. Dit als basisdocument om met het platform een breed gedragen programma op te stellen met werkafspraken over de gezamenlijk inzet (SMART). Om dit goed te borgen worden 4 themagroepen georganiseerd, met een overkoepelend platform. De organisatie en samenstelling hiervan zal met de kwartiermakers worden bepaald, voortbouwend op bestaande gremia (Groen Gas en LNG) en netwerken (Power-to-Gas en Vergassing). SEV levert een coördinator voor het platform (0,4 fte) en een uitvoeringsteam (2,4 fte) voor het aanjagen van projecten op de deelprogramma’s. De coördinator treedt op als meewerkend voorman om met het expert-team de brede betrokkenheid te organiseren en formaliseren, en aan de hand van het platformprogramma nieuwe kennis- en investeringsprojecten verder te brengen. Hierbij is €10.000 gereserveerd voor de organisatie van het platform en de werkgroepen (vergaderingen, faciliteiten, e.d.). Voorwaarde is wel dat er een secretaris beschikbaar komt die zorgdraagt voor de organisatorische taken (stukken, verslag, terugkoppeling, monitoring, e.d.). Hiervoor is in 2015 geen SEV-capaciteit beschikbaar. Platform Gas in Transitie Patrick Cnubben (0,4 fte)
Secretaris PM (0,8 fte)
Werkgroep Biochemische Conversie / Vergisting Ruud Paap (0,6 fte) Werkgroep Thermochemische Conversie / Vergassing Frank Brandsen (0,3 fte) / Machiel van Steenis (0,3 fte) Werkgroep Power-to-Gas Machiel van Steenis (0,5 fte) / Patrick Cnubben (0,2 fte) Werkgroep Small-Scale LNG Patrick Cnubben (0,3 fte) / Ruud Paap (0,2 fte)
Inhoudelijk is reeds het nodige voorwerk gedaan om een vliegende start te maken met bovenstaande structuur (concept roadmap en work breakdown structure, e.d.). De voorbereidingen zijn getroffen om in januari een bestuurlijke kick-off bijeenkomst te organiseren met een aantal sleutelspelers uit het veld om verdere werk- en structuurafspraken te maken. De coördinator en themagroepen vervullen vanuit het platform tevens een blijvend een rol als adviseur en aanjager voor onderliggende projecten en programma’s. Hiervoor is €140.000 werkbudget beschikbaar. De werkafspraken worden verder uitgewerkt in het platformprogramma, maar onderstaand is de focus per deelthema op hoofdlijnen kort toegelicht:
11
>Biochemische Conversie / Vergisting – €25.000 werkbudget De nadruk ligt op proces- en keteninnovaties om de kostprijs van biogas en groen gas te verlagen. Hiervoor wordt een aanjaagrol vervuld bij een aantal innovatieprojecten, o.m. op het vlak van grondstof(voor)bewerking, digestaat-scheiding, bioraffinage, enzymen, net-invoeding, e.d. Ook de grootschalige investeringsprojecten verbonden aan de hubs (zoals bi-directionele GOS en BioLNG) zullen blijvend ondersteund worden. De samenwerking met de stichting Groen Gas NL wordt gecontinueerd, met name als het gaat om kennisdisseminatie voor verdere uitrol. Hierover zullen nadere werkafspraken worden gemaakt, als onderdeel van het platformprogramma. >Thermochemische Conversie / Vergassing – €25.000 werkbudget De nadruk ligt op kennisopbouw en praktijktoepassing van biomassa-vergassingtechnologieën aan de hand van (lopende) projecten, w.o. Torgas, MilenaOlga, Biolake, Gensos, e.d. Daarbij wordt de verbinding gelegd naar gebruik van bio-syngas, al dan niet in combinatie met andere technologieën voor toepassing in energie (opwek en opslag), chemie (bouwblok voor producten) en mobiliteit (BioSNG en/of BioLNG) om de business case te versterken. SEV is daarnaast als inhouds-expert en procesbegeleider betrokken bij de uitbouwen van het expertisecentrum biomassavergassing InVesta. >Power-to-Gas – €25.000 werkbudget De nadruk ligt op proof-of-principle en kennisuitbouw en valorisatie middels pilots en demo’s aan de hand van aantal lopende projecten, w.o. Attero Wijster, Torgas Delfzijl en Hyplasma Differ en EnTranCe. SEV heeft hierbij een ondersteunende en coördinerende rol om betrokken partijen en kennis te bundelen en projecten te ontwikkelen. Daarnaast heeft SEV een coördinerende rol voor het sluiten van een green deal met marktpartijen en Rijksoverheid om (proces)afspraken te maken over o.m. technologiesteun, de systeemrol en financieringsopties (capex en opex). >Small Scale (bio)LNG – €65.000 werkbudget De nadruk ligt op de uitrol van LNG voor (veer)boten, treinen en vrachtwagens, alsmede productie van BioLNG uit vergassing/vergisting en/of Power-to-Gas. Hiervoor wordt ondersteuning geboden aan diverse onderzoeks- en investeringsprojecten en heeft SEV een coördinerende rol om met diverse stakeholders tot een programmatische uitrol te komen. Gezien de omvangrijke taak, is het voornemen hier extra (tijdelijke) uitvoeringscapaciteit voor in te schakelen. Daarnaast is het gewenst aangehaakt te blijven bij het Nationale LNG Platform om effectief mee te draaien het (inter)nationale uitrolbeleid. De kosten (€50.000) leggen echter een groot beslag op het werkbudget. In overleg met het platform en de stakeholders dient te worden bepaald wat de mogelijkheden zijn.
SWITCH - ENERGIESYSTEEM 2.0
1,7 FTE / €75.000 WERKBUDGET
12
De toenemende decentralisatie en verduurzaming van het energiesysteem vraagt om een slimme (geïntegreerde) aanpak om vraag en aanbod in balans te houden en de maatschappelijke kosten te optimaliseren. Dit biedt nieuwe marktkansen voor zowel de maakindustrie, als netwerkbedrijven en technologie-ontwikkelaars. De SEV-inzet hierop maakt nu onderdeel uit van het programma Modern Power Systems & Grids. Dit zal in 2015 worden gecontinueerd onder het SWITCH-platform Energiesysteem 2.0. De inzet is onderstaand uitgewerkt. >Platform Energiesysteem 2.0 – 1,7 fte / 5.000 werkbudget De ontwikkeling van geïntegreerde energiesystemen heeft veel raakvlakken met de andere SWITCHthema’s en is een ‘enabler’ om de inpassing van duurzame energieoplossingen te versnellen en optimaliseren. Het is daarmee een doorsnijdend thema.
Energiesysteem 2.0 Energiebesparing / Decentrale Opwekking
Smart Grids / Energieopslag / Warmtenetten
Gas in Transitie
Power-to-Gas
Offshore Energy
E-hub / Net-op-Zee / Energieopslag
SEV vervuld reeds bij diverse deelprojecten een rol als aanjager, met brede betrokkenheid van (markt)spelers, waaronder de netbedrijven (zoals Alliander, Enexis, Gasunie, Tennet, Waterbedrijven, e.a.), energiebedrijven (zoals Eneco, RWE, Akzo, e.a.) en een grote groep (mkb) maak- en technologiebedrijven die (deels) zijn gebundeld in de New Energy Business Community (NEBC). Deze partijen kunnen via SEV actief bij het platform worden betrokken. Mede gezien het doorsnijdende karakter is het belangrijk tot een goede (taak)afbakening te komen voor dit platform. De huidige ontwikkelingen zijn deels versnipperd. Om met het platform tot een versnelling te komen is een meer programmatische aanpak nodig, met duidelijke prioriteiten en werkafspraken met de andere platforms. SEV levert een coördinator (0,4 fte, Mark de la Vieter) om het platform Energiesysteem 2.0 vorm te geven en een uitvoeringsteam (1,3 fte) voor het aanjagen van projecten. De coördinator zal in de opstartfase vooral een rol vervullen om (markt)partijen te betrekken en samen een platformprogramma op te stellen. Aan de hand hiervan dient de exacte uitvoeringsopgave te worden bepaald, alsmede de invulling van de secretaris-functie en eventuele aanvullende capaciteit. Hierbij is €5.000 werkbudget gereserveerd voor de organisatie van het platform. De coördinator en het expertteam vervullen een aanjaagrol om lopende en nieuwe projecten verder te brengen. Hiervoor is €70.000 werkbudget beschikbaar. De werkafspraken worden verder uitgewerkt in het platformprogramma, maar onderstaand is de focus op hoofdlijnen kort toegelicht:
13
>Decentrale Energiesystemen – €50.000 werkbudget De van oudsher onafhankelijk opererende energienetten voor gas-, elektriciteit, maar ook nieuwe energienetten, zoals voor CO2 en stoom, zullen in de toekomst steeds verder geïntegreerd raken. Binnen het thema zal verder onderzocht worden welke kansen er zijn om hier versnelling in aan te brengen, bijvoorbeeld op industrieterreinen en in woonwijken. Hierbij is het wenselijk in ieder geval de netbedrijven te betrekken, alsmede een overleg met (koploper)gemeenten te organiseren voor kennisdeling over decentrale energiesystemen in de gebouwde omgeving. Om de kennispositie uit te bouwen zal SEV het voorstel voor een Joint Energy Competence Centre tussen EnTranCe en EWE-next Energy Centre (Oldenburg) vormgeven. Tevens heeft SEV budget beschikbaar om een procesbegeleider in te huren om met gemeente, bedrijven en kennisinstellingen het project Groningen Smart Energy City (GroSEC) vorm te geven. Dit is vooral gericht op de ontwikkeling van decentrale energieproducten en diensten door het regionale MKB. SEV heeft op projectbasis een adviseur warmtenetten (0,6 fte) beschikbaar, die lokale initiatieven en overheden kan ondersteunen. SEV-nadruk ligt hierbij enerzijds op kennisdeling over de aanpak voor een warmtenet en integratie hiervan in het lokale energiesysteem. Anderzijds kan de SEV-adviseur bij een beperkt aantal projecten een ondersteunende rol vervullen. De afbakening hiervan zal in het platformprogramma worden vastgelegd. Inhoudelijk kan dit onderwerp eventueel onder themalijn 1 (energiebesparing) worden geplaatst, dit is nader te bepalen met de platforms. Voor de grootschalige toepassing en uitrol van decentrale energiesystemen is een goed verbinding met het SWITCH-platform energiebesparing & decentrale opwek gewenst. De exacte invulling hiervan is nog niet uitgewerkt. De systeembenadering dient hierin een goede plek te krijgen. Dit zal samen worden opgepakt met de platform-coördinator. De nadruk zal hierbij liggen op een gerichte aanpak voor proeftuinen met het platform Energiesysteem 2.0 (zoals in Assen, Meppel, Groningen, e.d.), mede om het regionale MKB uit de New Energy Business Community te betrekken voor de ontwikkeling van nieuwe diensten en producten. >Energie-infrastructuur, balancering & -opslag – €20.000 werkbudget De ontwikkeling van een pan-Europees net-op-zee is een belangrijk schakel voor een stabiele en robuuste energievoorziening, en kan de kostprijs van wind op zee verlagen. Dit vereist wel een integrale en Europese aanpak. SEV is met netbeheerders, andere stakeholders en EU-contacten, een verkenning gestart welke mogelijkheden hiervoor zijn. Hierbij wordt nauw opgetrokken met het Platform Offshore Energy en Internationale Samenwerking. Indien voldoende draagvlak aanwezig is, kunnen de mogelijkheden worden samengebracht in een Masterplan Grid NW Europa om tot een gerichte programma-inzet te komen. Daarnaast is het voornemen een proefproject uit te werken om tegen de laagste maatschappelijke kosten windparken op land (of andere grote decentrale opwekking) aan te sluiten. Netbeheerders zijn nu verplicht een over-gedimensioneerd net aan te leggen, terwijl de producenten wellicht best bereid zijn met een lichtere netaansluiting genoegen te nemen. In afstemming met marktpartijen en netbeheerders zal in kaart worden gebracht of hier een proefproject voor kan worden opgezet.
14
Om vraag en aanbod van elektriciteit beter op elkaar af te stemmen is toenemende behoefte aan mogelijkheden voor energieopslag. Deels kan dit worden opgevangen op lokaal niveau (middels smart grids en lokaal geplaatste accu’s). Daarnaast zijn diverse marktpartijen bezig met grotere (centrale) opslagmogelijkheden, waaronder Compressed Air Energy Storage (CAES) en een Valmeer. Met het platform Energiesysteem 2.0 zal worden bepaald welke rol hierin vervuld kan worden, en welke ondersteuning geboden kan worden om (proef)projecten op deze thema’s aan te jagen. De ontwikkeling van Power-to-Gas is onder Gas in Transitie geplaatst.
SWITCH - OFFSHORE ENERGY
1,7 FTE / €75.000 WERKBUDGET
Het Noorden ligt op een strategische positie in het Europese stroomnet en de havens zijn goed gepositioneerd ten opzichte van de Noordzee voor bouw en onderhoud van Nederlandse en Duitse windparken. Dit brengt allerlei nieuwe bedrijvigheid met zich mee. Daarnaast kent de regio een opkomende industrie voor energie-uit-water (zoals getijden, osmose en algenkweek). Dit sluit aan bij de vooraanstaande positie van de Nederlandse waterbouw en biedt exportkansen naar andere deltaregio’s in de wereld. De SEV-inzet hierop maakt nu onderdeel uit van het programma Modern Power Systems & Grids. Dit zal in 2015 worden gecontinueerd onder het SWITCH-platform Offshore Energy. De inzet is onderstaand uitgewerkt. >Platform Offshore Energy –1,7 fte / €5.000 werkbudget SEV is zowel de ontwikkeling van offshore wind als energie-uit-water bij diverse deelprojecten betrokken als aanjager. Het offshore bedrijfs- en kennisnetwerk is samengebracht in NorthernNetherlands Offshore Wind (NNOW, >75 leden) om een goede aanhaking bij de bouw en onderhoud van de windparken te organiseren. SEV heeft hierbij een coördinerende rol met de NOM en KvK. Daarnaast is rond de herontwikkeling van de Afsluitdijk en met het project Energizing Delta’s een actieve groep van marktpartijen georganiseerd (zoals Tocardo, REDstack, Deltares, Strukton, e.a.). Deze bedrijfsnetwerken kunnen via SEV actief bij het platform worden betrokken. SEV levert een coördinator (0,4 fte, Albert van der Hem) die samen met Emiel Adema (0,6 fte, provincie Groningen) de coördinatie voor platform Offshore Energy zal vormgeven. Hierbij is €5.000 werkbudget gereserveerd voor de organisatie van het platform. Daarnaast is vanuit SEV een expertteam (1,3 fte) beschikbaar als aanjager voor de onderliggende deelprojecten en -programma’s, met een werkbudget €70.000. Op hoofdlijnen ligt de focus voor dit platform op:
15
>Offshore Wind Energy – €50.000 werkbudget Uitrolbeleid: in de recente uitrolplannen voor wind op zee zijn vooralsnog tot 2020 beperkt nieuwe locaties in het Noorden voorzien. Om tot een gecoördineerde en gefundeerde lobby te komen zijn de USP’s in kaart gebracht en is een kostprijsstudie uitgevoerd. Met name de gunstige windcondities en synergie met Duitse windparken zijn een belangrijk kracht, die verder zal worden uitgebouwd. Hiervoor zal in afstemming met de Duitse contacten een plan van aanpak worden opgesteld. Faciliterende Havens: om de regiohavens goed te positioneren voor de bouw en onderhoud van offshore windparken op de Noordzee is op initiatief van SEV een gezamenlijke havenagenda opgesteld (Dutch Port United). Deze zal worden benut voor acquisitie van nieuwe offshore windbedrijvigheid, uit te werken in een acquisitieplan. Daarnaast loopt een supply-chain inventarisatie (TKI voert deze uit met stuurgroepsleden NNOW en Energy Board), die o.m. zal worden ingezet om via het NNOW het regionale MKB te betrekken bij de bouw en onderhoud van de windparken. Balancering: een marktconsortium is bezig met de uitwerking van een business plan om offshore windenergie op te slaan in een valmeer om de kostprijs van windenergie te verlagen en de inpasbaarheid te verbeteren. SEV is hierbij adviserend en ondersteunend aan het consortium betrokken. Dit zal inhoudelijk worden ondergebracht bij Platform Energiesysteem 2.0. Mogelijke combinatie met een werkeiland offshore wind wordt daarin meegenomen. Kennis: in de Green Deal Noord-Nederland waren afspraken gemaakt over de financiering van het MCN Kenniscentrum Offshore Wind in Den Helder. Recent heeft het Rijk echter aangegeven dat het tweede deel van middelen niet uit de green deal beschikbaar zal worden gemaakt. Met MCN zal de aansluiting worden gezocht met de EAE, en zal met het Rijk overlegd worden op welke wijze alsnog financieel kan worden bijgedragen. Testlocaties: om tot kostprijsreductie te komen is het van belang nieuwe turbines, constructies en systemen te kunnen testen. Dit is tevens een acquisitie/instrument om nieuwe bedrijvigheid naar de regio te halen. In dit kader wordt een actieve rol vervuld bij de uitwerking van de business plannen voor testlocatie Leeghwater (offshore) en Eemshaven (prototypes). >Energie uit Water – €20.000 werkbudget Energie-uit-water is een belangrijke groeisector. Hiervoor is een stevig fundament gelegd met testlocatie en pilotprojecten (o.m. op de Afsluitdijk) en is de regiokennis en -bedrijvigheid op dit vlak internationaal vermarkt via het project Energizing Delta’s. Dit wordt in 2015 blijvend ondersteund om de (inter)nationale positie van de Afsluitdijk en energie-uit-water te versterken. Dit exacte inzet zal met het projectteam De Nieuwe Afsluitdijk en Energizing Delta’s worden uitgewerkt. Daarnaast biedt zeewier als biomassa-feedstock goede groeikansen, eventueel in combinatie met de windparken voor de kust. Om de bedrijvigheid en kennis op dit vlak uit te bouwen wordt met diverse partijen een Roadmap Biomassateelt op Zee opgesteld. SEV stelt expertise beschikbaar om deze roadmap verder uit te werken, op basis waarvan de vervolg-inzet bepaald kan worden.
16
SWITCH - ONDERSTEUNENDE THEMA’S
2,1 FTE / €55.000 WERKBUDGET
MKB, Human Capital & Maatschappij zijn belangrijke ondersteunende thema’s voor SWITCH. SEV heeft hierbij op een aantal deelonderwerpen een ondersteunende rol. Dit is nu doorsnijdend op de inhoudelijke programma’s georganiseerd, hetgeen zal worden ingezet voor dit platform. >Platform Ondersteunende Thema’s SWITCH – 2,1 fte / €30.000 De ondersteunde thema’s zijn vrij divers. Toch is het ook voor deze thema’s van belang brede betrokkenheid te organiseren en de integratie met de andere SWITCH-platforms te borgen. Voorstel is dit op een soortgelijke wijze als bij Gas in Transitie te doen, middels een overkoepelend platform en daaronder een aantal themagroepen. Om een start te maken met dit platform kan SEV ad interim de coördinator leveren voor dit platform (0,4 fte). Dit zal tijdelijk worden ingevuld door de directie. Gezien andere kerntaken van de directie kan dit niet permanent worden ingevuld. Met de kwartiermakers zal een permanente invulling worden gezocht. Daarnaast is een uitvoeringsteam (1,7 fte) beschikbaar die bij diverse deelprojecten betrokken is en inzetbaar is in de werkgroepen. Hierbij zou een goede optie zijn om internationale samenwerking en EU-projecten als extra themagroep toe te voegen om dit goed te borgen en de verbinding en synergie met de andere SWITCH-platforms te maximaliseren. SEV kan voor deze werkgroep een coördinerende rol vervullen (zie volgende hoofdstuk). SEV heeft geen capaciteit om de rol van secretaris in te vullen. Om de integratie goed te waarborgen is het wel gewenst dat er een secretaris wordt aangesteld. Dit zal op een andere wijze georganiseerd moeten worden. Platform Ondersteunde SWITCH-thema’s Directie SEV (0,4 fte)
Secretaris PM (0,8 fte)
Werkgroep MKB/Innovatie Robbin van der Linde (0,3 fte) Werkgroep Human Capital Frans Hoetink (0,6 fte), Evelien Hofman (0,3 fte), Petra Muller (0,4 fte) Werkgroep Maatschappelijke Betrokkenheid Karen de Jong (0,1 fte) Werkgroep Internationale Samenwerking / EU-projecten n.t.b.
SEV heeft een uitvoerende en ondersteunende rol bij een aantal deelprojecten onder dit platform. Deze inzet zal in 2015 worden gecontinueerd, waarbij een werkbudget gereserveerd van €25.000. Op hoofdlijnen ligt de focus op: 17
>MKB/Innovatie – werkbudget op projectbasis SEV werkt samen met diverse MKB-partijen. Dit is deels geformaliseerd in speciale bedrijfsnetwerken (zoals het Energy Valley Platform, NEBC, NNOW, Energizing Delta’s), maar ook in meer informele netwerken en op projectbasis. De mkb-betrokkenheid zal vooral binnen de inhoudelijke themaplatforms verder worden aangehaakt en geformaliseerd. Daarnaast heeft SEV een ondersteunende rol bij een aantal regio-initiatieven om het innovatieve MKB meer ontwikkelkansen te bieden (zoals IDEA, InVesta, EnTranCe, e.d.). Om tot een meer programmatisch aanpak van het innovatieve energie-MKB te komen is een apart voorstel uitgewerkt. Dit is gericht op goede samenwerking en samenhang tussen bestaande ondersteuningsstructuren en een verdere optimalisatie en ontsluiting van het MKB-instrumentaria (subsidies, financiering, huisvesting, e.d.). Dit voorstel zal worden ingebracht bij het platform om gezamenlijk te bepalen hoe hier uitvoering aan kan worden gegeven. Met de provincie Groningen is een pilotproject gestart voor grensoverschrijdende E-vouchers. De uitvoering ligt (deels) bij SEV (0,2 fte). Daarnaast wordt vanuit het team International Samenwerking verkend of opschaling uit EU-fondsen mogelijk is. SEV maakt tevens onderdeel uit van de regioaanvraag Enterprise Europe Netwerk (o.m. met andere cluster-organisaties). Dit is gericht op betere ontsluiting van het MKB-instrumentaria uit Europa. Indien dit wordt toegekend kan een extra medewerker (1 fte) worden aangesteld om een verbinding te leggen naar MKB-opties en netwerken in de EU. Dit kan worden ingebracht bij de inhoudelijke platforms en bedrijfsnetwerken. Begin 2015 wordt duidelijkheid verwacht over doorgang van het EEN-project. >Human Capital – €25.000 werkbudget Om tot een gerichte ontwikkeling van onderzoek- en onderwijsprogramma’s te komen is de Energy Academy Europe en het Energy College opgezet. SEV heeft hierbij een verbindende rol, om aansluiting te houden bij de regionale marktbehoeften. Dit loopt deels via een bestuurlijke rol bij de EAE. Daarnaast zal in 2015 op projectbasis een liaison beschikbaar worden gesteld voor de EAE (0,3 fte). De aansturing hiervan ligt bij de EAE. SEV levert tevens de coördinator (0,3 fte), een communicatiemedewerker (0,3 fte) en €25.000 werkbudget voor de stuurgroep Energy College. Met de Energy Challenges (energie-competitie basisscholen) wordt de betrokkenheid van jonge jeugd bij energie en de mogelijke interesse in vervolgopleidingen vergroot. Dit is ondergebracht in een zelfstandige stichting, die door SEV wordt ondersteund door het beschikbaar stellen van een secretaris (0,4 fte, Petra Muller). >Maatschappelijke betrokkenheid SEV heeft op projectbasis en vanuit communicatie een rol als bij een aantal maatschappelijke projecten en het genereren van positieve (media)aandacht voor energie in de regio. Dit is echter niet afdoende. Maatschappelijke betrokkenheid vraagt een geïntegreerde aanpak, waarbij diverse actoren een rol vervullen. Voorstel is begin 2015 met de SWITCH-kwartiermakers en een werkgroep van specialisten een verdiepingsslag te maken en hier een plan van aanpak voor op te stellen. SEV kan hier een verbindende rol vervullen, om met name relevante marktpartijen te betrekken.
18
5. INTERNATIONALE SAMENWERKING & EU-PROJECTEN INTERNATIONALE SAMENWERKING & EU-PROJECTEN
2,5 FTE / €150.000 WERKBUDGET
Internationale samenwerking is geen specifiek SWITCH-thema, maar aan de hand van EU-projecten kunnen de ambities van SWITCH zeker kracht worden bijgezet. SEV heeft hiervoor een goed internationaal netwerk opgebouwd. Dit is hybride georganiseerd. Vanuit de basisbezetting is een klein team aan EU-specialisten inzetbaar om projecten vanuit de inhoudelijke lijn naar EUprogramma’s te begeleiden. SEV kan vervolgens in de uitvoering een rol vervullen, mits gefinancierd uit de EU-proecten. Hiermee kan een impuls worden gegeven aan de inhoudelijke programma’s en extra uitvoeringscapaciteit beschikbaar worden gemaakt. Zo is in relatief korte tijd een stevige EUpositie en netwerk opgebouwd om de regionale energieontwikkelingen kracht bij te zetten. >Coördinatie EU-aanvragen – 2,5 fte / €5.000 werkbudget Om gericht gebruik te maken van de EU-fondsen is het gewenst de regio-inzet meer te coördineren. Voorkomen moet worden dat allerlei projecten worden ingediend die deels concurrerend met elkaar kunnen zijn. Het gevaar bestaat dat dezelfde partijen worden gevraagd voor projectdeelname (overvraging) en dat een inconsistent regiosignaal bij de EU wordt afgegeven (slagingskans). Daarbij dienen afspraken te worden gemaakt met de publieke en private partners over centrale coördinatie. Dit wil niet zeggen dat SEV altijd bij betrokken is, maar wel dat er een centraal overzicht is van lopende en beoogde EU-projecten. Op basis hiervan kan een goede prioritering en taak/rolverdeling met elkaar worden overeengekomen. Dit zou ingebed kunnen worden in de werkstructuur voor de ondersteunende SWITCH-thema’s. Internationale samenwerking en EUprojecten zijn immers ook ondersteunend, en door dit op een soortgelijke manier onder te brengen kan dit verder kracht worden bijgezet. Dit is nader te bepalen met de platforms
Platform Energiebesparing & Decentrale Opwek
Platform Gas in Transitie
Platform Energiesysteem 2.0
Platform Offshore Energy
Platform Ondersteunde SWITCH-thema’s
Internationale Samenwerking & EU-projecten
SEV kan hierin een coördinerende rol vervullen. Op basis van de huidige overzichten kan een werklijst worden opstellen met lopende en beoogde EU-projecten die versterkend zijn voor SWITCH. Dit kan worden ingebracht en aangevuld vanuit de platforms om tot een totaaloverzicht en afstemming te komen. De inhoudelijke afstemming en prioritering zal met de thema-platforms plaatsvinden, waarbij ook afspraken worden gemaakt over de begeleidingsrol van SEV. Hiervoor is 2,5 fte en €145.000 beschikbaar. Op hoofdlijnen ligt de focus op: 19
>Acquisitie EU-projecten – €145.000 werkbudget De nadruk ligt op een goede verbinding en afstemming met de EU-programma’s en het opgebouwde EU-netwerk (internationale partner search). Op basis van de lopende programma’s is een aantal EUprojecten in voorbereiding met SEV betrokkenheid, waaronder voor Retrofit LNG-veerboot (Ten-T), Euregio LNG Rijn & Waal (Interreg V-A), Power-to-Gas (H2020), Clean NorthSea Shipping (Interreg VB), Biogas-to-Move (Interreg V-B), MKB-vouchers (Interreg V-A / H2020) en Transition Skills 2 (Interreg V-A). Het team EU-specialisten vervuld hierbij een ondersteunende en coördinerende rol bij de uitwerking van projecten. Hiervoor wordt deels gebruik gemaakt van tijdelijke project-adviseurs (inhuur) om met en de projectpartners de aanvraag op te stellen. Dit zal in 2015 verder in het kader van SWITCH worden geplaatst, waarbij de prioritering, alsmede rol/taakverdeling en inzet van SEVbudget en andere middelen in samenspraak met de platforms zal worden afgestemd. >Uitvoering EU-projecten – SEV-inzet op projectbasis Naast de acquisitie van EU-projecten heeft SEV een uitvoerende rol op een aantal EU-projecten. Dit wordt gefinancierd uit de projecten zelf. Dit betreft de uitvoering (leadpartner) van het European North Sea Energy Alliance (ENSEA, vormgeven energiestrategie en -projecten Noordzee-regio), alsmede de disseminatierol voor Energizing Delta’s (versterken exportpositie energie-uit-water cluster). Deze projecten zullen in 2015 worden afgerond, waarbij voor beide voorbereidingen lopen voor vervolg. Daarnaast is in 2015 sprake van een uitvoeringsrol bij de Interreg-projecten MAP-MEP (ontwikkeling van online tools voor energie op de Noordzee) en Grensoverschrijdende MKB Energievouchers, alsmede het TEN-T project AG Ems (bouw LNG-veerboot).
20
6. COMMUNICATIE POSITIONERING & COMMUNITY BUILDING
3 FTE / €165.000 WERKBUDGET
Het Noorden van Nederland is afgelopen jaren met Energy Valley stevig gepositioneerd krachtige energieregio, waar partijen samenwerken aan een toekomstgerichte energie-economie. Energy Valley is een sterk ‘regiomerk’ en erkend publiek-privaat platform bij bedrijven, kennisinstellingen en beleidsmakers. Daarbij heeft SEV een omvangrijk bedrijfs- en kennisnetwerk, onder meer georganiseerd in het Energy Valley Platform en (informele) deelnetwerken zoals voor Offshore Wind (NNOW), Smart Grids (NEBC), Groen Gas, LNG en Power-to-Gas. De bestaande communicatie is vooral gericht op de triple helix en minder op het grote publiek. Vanuit het oogpunt van maatschappelijke betrokkenheid is ook een versterkte publiekscommunicatie gewenst. De bestaande communicatiemix en -middelen van SEV volstaat daarvoor niet. Dit zal met de kwartiermakers en expert/specialisten worden uitgewerkt onder themalijn 5. De SEV communicatie en (deel)netwerken worden voor SWITCH ingezet. Dit is uitgewerkt in een (concept) communicatieplan. De nadruk ligt hierbij op een goede profilering van SWITCH en de projecten via de bestaande communicatiemix. Op deze wijze kan worden voortgebouwd op bestaande middelen, relatiebestanden en positionering. De inhoud en programmering dient gevoed te worden vanuit de platforms. Voor de uitvoering hiervan heeft SEV 3 fte en €150.000 werkbudget beschikbaar in 2015. De SEV-inzet is onderstaand per onderdeel weergegeven. > Communicatieplatform – €5.000 werkbudget. SEV heeft periodiek afstemming met (een deel) van de publieke en private partners. Gezien de forse gemeenschappelijke SWITCH-opgave is het gewenst dit verder te structureren. SEV kan de communicatie niet alleen dragen. Zowel qua content als media-bereik zijn afspraken gewenst over de gemeenschappelijke positionering en kruisverwijzingen. Dit is een forse opgave gezien het groot aantal betrokkenen en belanghebbenden. Voorstel is hiervoor aan de hand van het (concept) communicatieplan SWITCH goede onderlinge afspraken te maken met de thema-platforms over de communicatielijn en middelen. Dit zal integraal onderdeel moeten zijn van de platform-structuur, waarbij SEV vooral een ondersteunende en coördinerende communicatierol kan vervullen.
Platform Energiebesparing & Decentrale Opwek
Platform Gas in Transitie
Platform Energiesysteem 2.0
Communicatie & Disseminatie
21
Platform Offshore Energy
Platform Ondersteunde SWITCH-thema’s
>Online Communicatie – €15.000 werkbudget De gezamenlijke programma-keuzes en aanpak, alsmede SWITCH-doelen zijn integraal opgenomen op de Energy Valley website. Daarbij kunnen platforms (i.o.) als spreekbuis worden ingezet voor verdere verdieping per thema. Tevens wordt bij actuele content (nieuws, projecten, events, e.d.) de verbinding gelegd naar SWITCH. Dit zal mede gevoed moeten worden vanuit de platforms. De online content is openbaar toegankelijk en wordt periodiek als e-newsletter verzonden naar een breed email-bestand en Twitter (o.b.v. inschrijving). De huidige content is vooral zakelijk. Om een bredere doelgroep te betrekken zal ook een Facebook-pagina worden opgezet, als open platform om ideeën, plannen en projecten te delen. Dit wordt niet centraal onderhouden maar gevoed door de gebruikers zelf, waarbij een link kan worden gelegd naar content vanuit SEV. >Free Publicity – €5.000 werkbudget Via de media kan een groot publiek worden geïnformeerd over SWITCH. Vanuit de bestaande rol treedt SEV hierbij op als publiekprivaat platform om de inhoudelijke berichtgeving te kanaliseren en versterken. Nadruk ligt op concrete projecten en ontwikkelingen, vanuit de direct betrokkenen. Dit vraagt een actief persbeleid. Hiervoor vervuld SEV een coördinerende rol. Zowel bij het opstellen en verzenden van persberichten, alsmede de woordvoering bij nieuwsfeiten. Dit in afstemming en synchronisatie met de platforms. Daarnaast kan via de samenwerking met de Noordelijke Dagblad Combinatie (NDC) periodieke in een energie-special en rubriek ‘In Beeld’ (infographic) aandacht worden besteed aan actuele energieontwikkelingen. Dit zal in het kader van SWITCH worden geplaatst (o.m. via vast persnoot). >Energy Events – €75.000 werkbudget SEV organiseert geregeld kennissessies en bijeenkomsten om de (regionale) energiekansen bij een brede groep ontwikkelende partijen zichtbaar te maken (betrokkenheid en acquisitie). Dit zal in 2015 in het kader van SWITCH worden geplaatst. Voorstel is in samenspraak met de platforms en regiegroep in de 1e helft van 2015 per themalijn een deelsessie (roundtable) te organiseren om de platformprogramma’s te bespreken en een verdieping aan te brengen. Vervolgens kan een aantal (45) bredere SWITCH-sessies worden georganiseerd om meerder partijen te betrekken. Het heeft de voorkeur dit te combineren met actuele ontwikkelingen en kansen (bijv. opening subsidieprogramma’s o.i.d.). Dit in samenspraak met de platforms. Daarnaast zal in de 2e helft van 2015 een jaarcongres SWITCH worden georganiseerd om de voortgang en resultaten te delen. De planning en programmering voor 2015 zal in een separate evenementen-agenda worden uitgewerkt. >Beurzen & Congressen – €17.500 werkbudget SEV wordt tevens geregeld gevraagd een bijdrage te leveren (lezing, workshops, e.d.) bij andere beurzen en congressen. Dit biedt op zich goede gelegenheid de regiokansen breeduit te verspreiden. De capaciteit is echter beperkt, dus hier dient selectief mee om te worden gegaan (per geval te beoordelen). Om tot een goede uniforme positionering te komen zal in ieder geval een presentatietemplate worden opgesteld, die kan worden benut als basis die per gelegenheid op maat kan worden gemaakt. Daarnaast zal een organiserende rol worden vervuld om (in navolging van 2014) met een brede regiodelegatie en energiepartners deel te nemen aan de Hannover Messe.
22
>Resource & overig drukwerk – €37.500 werkbudget SEV publiceert jaarlijks 4 edities van de newsletter Resource onder eigen redactie die in een oplage van 3.500 exemplaren wordt verspreidt. Dit zal in 2015 nadrukkelijk in het kader worden geplaatst van SWITCH. Onder meer om achtergrondinformatie over actuele energiethema’s toe te lichten, verslag te doen van bijeenkomsten en nieuwe (bedrijfs)initiatieven en marktkansen onder de aandacht te brengen. Daarnaast zal in samenspraak met de platforms in 2015 een SWITCH-brochure worden uitgewerkt die kan worden benut voor bijeenkomsten, beurzen en lezingen. Dit kan gecombineerd worden met themaflyers, die eenvoudig te actualiseren zijn om de inzet en voortgang per SWITCH-thema te kunnen toelichten. >Community Building – €10.000 werkbudget SEV heeft een stevige achterban en relatienetwerk. Deels geformaliseerd in het Energy Valley Platform en NNOW, en deels meer informele thema-communities. Het is van groot belang deze netwerken goed bij SWITCH te betrekken. Hiervoor zal in 2015 een goede programmering worden opgezet met de platforms om op inhoud de brede bedrijfs- en kennispartners te informeren en involveren. Daarnaast biedt de Energy Valley website vanaf 2015 ook gelegenheid voor een online community die projecten en informatie met elkaar kan delen. Om de betrokkenheid en toegang tot het netwerk te versterken wordt ingezet op een verder uitbouw van het Energy Valley Platform als centrale community. Hiervoor zal het lidmaatschap laagdrempeliger worden gemaakt en meer gerichte acquisitie plaatsvinden om dit netwerk uit te bouwen.
23
7. BEDRIJFSVOERING >Directie – 1 fte / €50.000 werkbudget SEV kent een tweehoofdige directie (1 fte), verantwoordelijk voor strategie, aansturing, HRM en financiën, alsmede afstemming met de strategische partners. De directie is daarnaast actief bij de uitvoering van een aantal inhoudelijke deeltaken. De directie bewaakt de inzet en financiën van SEV (planning & controle) en draagt zorg voor de vergaderingen van de Strategic Board en Raad van Toezicht. Daarnaast is de directie aanspreekpunt voor BONN en WENN, alsmede de private partners. De werkinzet wordt jaarlijks door de directie vastgelegd in een actieplan en aan de hand hiervan wordt periodiek verslag gedaan van de voortgang en wordt een financieel en inhoudelijke jaarverslag opgesteld. In 2015 is een werkbudget van €50.000 gereserveerd voor de bedrijfsprocessen (HRM, urenadministratie, e.d.) en evaluaties. Hiervan is in ieder geval €20.000 gereserveerd voor het opstellen van de Energy Valley Monitor (fact & figures van de regionale energiesector). De directie legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht en de taken en bevoegdheden zijn vastgelegd in een directiereglement. >Secretariaat – 2,7 fte SEV wordt ondersteund door een team van 3 secretaresses (2,7 fte), die zorgdragen voor het agendabeheer, telefoon-afhandeling en office management voor de gehele organisatie. >Administratie – 1,3 fte / €50.000 werkbudget SEV wordt uit meerdere bronnen gefinancierd en gesubsidieerd. Dit brengt behoorlijke administratielast met zich mee. Dit is in 2014 volledig in eigen beheer geplaatst, met de aanstelling van een controller/administrateur, ondersteund door een vaste boekhouder (inhuurbasis). Daarnaast is €20.000 werkbudget gereserveerd voor bijkomende administratiekosten, waaronder de accountant. >Kantoorkosten Voor de verdere bedrijfsvoering is in 2015 budget gereserveerd voor de overige kantoorkosten: - Huisvesting €140.000 - Reis/verblijf €175.000 - Onkosten €100.000
24
8. FINANCIËN >Kostenbegroting 2015 Onderstaand is de kostenbegroting 2015 voor de stichting Energy Valley weergegeven, conform de begrotingsopzet uit het strategieplan EV4, met een specificatie van de kosten naar SWITCH-thema.
Personeel (in loondienst / detachering) - Energiebesparing & Decentrale Opwekking - Gas in Transitie - Energiesysteem 2.0 - Offshore Energy - Ondersteunende Thema's - Internationale Samenwerking - Communicatie - Directie - Secretariaat - Administratie Kantoorkosten - Huisvesting - Reis/verblijfkosten - Onkosten - Administratie Communicatie - Resource / Drukwerk - Website/Social Media - Beurzen/Congressen - Events/Bijeenkomsten - Strategiestudies Werkbudget (incl. budget inhuur personeel) - Energiebesparing & Decentrale Opwekking - Gas in Transitie - Energiesysteem 2.0 - Offshore Energy - Ondersteunende Thema's - Internationale Samenwerking TOTAAL Project EV4 - 2015
Strategieplan EV4
Actieplan 2015
€ 1.550.000
€ 1.562.500 € 300.000 € 112.500 € 242.500 € 160.000 € 217.500 € 195.000 € 137.500 € 115.000 € 82.500 € 465.000 € 140.000 € 175.000 € 100.000 € 50.000 € 215.000 € 37.500 € 15.000 € 27.500 € 85.000 € 50.000 € 707.500 € 10.000 € 150.000 € 177.500 € 75.000 € 145.000 € 150.000 € 2.950.000
€ 425.000
€ 300.000
€ 600.000
€ 2.875.000
- ENSEA - Energizing Delta’s - Overige EU-projecten TOTAAL Personeelskosten Overige Projecten
€300.000 €25.000 €25.000 €350.000
TOTAAL Stichting Energy Valley 2015
€3.300.000
25
Om een compleet beeld te geven van de exacte inzet in fte’s en euro’s voor SWITCH is onderstaand tevens de begrotingsopzet 2015 weergegeven naar SWITCH themalijn / platform. formatie loondienst/detach. fte werkg. lasten
- Energiebesp. / Dec. Opwek - Gas in Transitie - Energiesysteem 2.0 - Offshore Energy - Ondersteunende Thema's - Internationale Samenwerking - Communicatie - Directie - Secretariaat - Administratie - Reis/verblijf & Onkosten - Huisvesting TOTAAL Project EV4 - 2015
2,8 € 300.000 1,1 € 112.500 1,7 € 242.500 1,5 € 160.000 2,5 € 217.500 3,0 € 195.000 1,0 € 137.500 2,7 € 115.000 1,0 € 82.500 17,3 € 1.562.500
- ENSEA - Energizing Delta’s - Overige EU-projecten TOTAAL Overige Projecten
3,5 0,25 0,25 4,0
€300.000 €25.000 €25.000 €350.000
TOTAAL St. Energy Valley 2015
21,3
€1.912.500
26
werkbudget
projectbasis fte inhuurkosten
0,6 0,6 0,3 1,5
n.t.b.
€ 10.000 € 10.000 € 150.000 € 450.000 € 102.500 € 75.000 € 290.000 € 75.000 € 317.500 € 90.000 € 55.000 € 335.000 € 150.000 € 367.500 € 165.000 € 360.000 € 50.000 € 187.500 € 115.000 € 30.000 € 20.000 € 132.500 € 275.000 € 275.000 € 140.000 € 140.000 € 222.500 € 1.165.000 € 2.950.000 pm pm pm pm
1,5
totaal
pm pm pm pm
€300.000 €25.000 €25.000 €350.000
€222.500 € 1.165.000
€3.300.000
>Dekking Onderstaand is de inkomstenbegroting 2015 weergegeven, uitgaande van de lopende subsidieafspraken uit het strategieplan EV4, alsmede de contractuele (co)financieringsbijdragen uit de private sector (bedrijven en kennisinstellingen). Om contractuele redenen zijn de individuele bijdragen van de private partners niet weergegeven. De bijdrage van het Energy Valley Platform is een raming op basis van (lopende) lidmaatschappen, hetgeen kan fluctueren. Publieke Partners (subsidie) - Provincie Drenthe - Provincie Fryslân - Provincie Groningen - Provincie Noord-Holland - Gemeente Assen - Gemeente Alkmaar - Gemeente Den Helder - Gemeente Emmen - Gemeente Groningen - Gemeente Leeuwarden Private Partners - Gasunie - GasTerra - NAM - TAQA - Groningen Seaports - Alliander - Eneco - Attero - RUG - HG - NHL - Stenden - Energy College - Energy Platform TOTAAL Energy Valley 4 2015
€ 1.875.000 € 393.750 € 393.750 € 393.750 € 393.750 € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 1.075.000 pm pm pm pm pm pm pm pm pm pm pm pm pm €100.000 € 2.950.000
- ENSEA - E-dijken - Overige EU-projecten TOTAAL Overige Projecten
€ 300.000 € 25.000 € 25.000 € 350.000
TOTAAL Stichting Energy Valley 2015
€ 3.300.000
De totaalbegroting voor 2015 is lager dan in 2014. Op basis van de huidige financieringsafspraken zijn de kosten gemaximeerd op €2.950.000 voor het project Energy Valley 4, met daarnaast additionele inzet uit EU-projecten. De huidige basisfinanciering voldoet aan de subsidie-eisen uit het strategieplan EV4, met 36,5% private (co)financiering en 63,5% subsidie. Daarbij zijn wel gesprekken gaande met mogelijke additionele private financiers, maar hiermee zijn nog geen contracten gesloten. Bij eventuele aanvullende private financiering zal in samenspraak met de Raad van Toezicht en in afstemming met de Strategic Board en het BONN worden bepaald hoe dit wordt ingezet.
27
