Actieplan Sportvisserij West-Brabant. Werken aan optimale mogelijkheden voor de sportvisser in West-Brabant

Actieplan Sportvisserij West-Brabant Werken aan optimale mogelijkheden voor de sportvisser in West-Brabant

Actieplan Sportvisserij West-Brabant Uitgevoerd in opdracht van: Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

Biesboschweg 4a 4924 BB DRIMMELEN Tel. : 0162-687260 E-mail: [email protected]

Door: J. Quak, R.J.C.Weijman & R.S. de Wilt

Statuspagina

Titel Samenstelling

Telefoon Telefax E-mail Homepage

Actieplan Sportvisserij West-Brabant Sportvisserij Nederland Postbus 162 3720 AD BILTHOVEN 030-605 84 00 030-603 98 74 [email protected] www.sportvisserijnederland.nl

Opdrachtgever Telefoon Homepage

Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland 0162-687260 www.sportvisserijbelangen.nl

Auteur(s) E-mailadres Aantal pagina’s Trefwoorden

J. Quak, R.J.C.Weijman & R.S. de Wilt [email protected] 70 Actieplan, sportvisserij, West-Brabant, Zuidwest Nederland, Brabant

Versie Datum

Definitief 1 november 2008

Referentie: J. Quak, R.J.C.Weijman & R.S. de Wilt, 2008. Actieplan Sportvisserij West-Brabant. Sportvisserij Nederland, Bilthoven in opdracht van Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland.

© Sportvisserij Nederland, Bilthoven

Overname en verspreiding van tekst en beeldmateriaal is toegestaan, onder vermelding van de bron.

Sportvisserij Nederland is niet aansprakelijk voor gevolgschade, alsmede schade welke voortvloeit uit toepassing van de resultaten van werkzaamheden of andere gegevens verkregen van Sportvisserij Nederland.

Voorwoord

De Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland overkoepelt alle aangesloten hengelsportverenigingen binnen haar werkgebied. Een van de regio’s in dit werkgebied is de regio West-Brabant. Binnen deze regio werken de federatie en de hengelsportverenigingen samen aan het behartigen van de belangen van de sportvisser. Hierbij wordt een optimale belangenbehartiging voor en dienstverlening aan de sportvisser nagestreefd. Vissen en kunnen blijven vissen is het centrale doel, maar dit gaat uiteraard niet vanzelf. Zo spelen er nu en zeker de komende jaren belangrijke ontwikkelingen voor de sportvisserij. Vooruit kijken is daarom noodzakelijk. Inzicht in wat die ontwikkelingen kunnen betekenen voor een goede behartiging van de sportvisserijbelangen is immers van essentieel belang om deze ontwikkelingen op te pakken. Alleen langs de zijlijn meekijken is niet genoeg; door ook daadwerkelijk actief mee te doen kan de sportvisserij ook in de toekomst haar belangen in West-Brabant goed behartigen. Een goede belangenbehartiging voor de sportvisserij valt of staat verder met de medewerking van en samenwerking met andere partijen, zoals waterschap Brabantse Delta, gemeenten, Rijkswaterstaat en terreinbeheerders. Anno 2008 is er gelukkig ook vanuit deze organisaties meer oog voor de sportvisserij. Een goede zaak, waar de sportvisserij dan ook erg blij mee is. Maar ook deze partijen hebben hun wensen richting de sportvisserij. Rekening houden met wensen van elkaar en goede samenwerking zijn daarom belangrijke speerpunten voor de toekomst. Een goede samenwerking begint bij het betrekken van meer personen uit de sportvisserij bij het werk op regionaal niveau. Veel personen kunnen dankzij hun kennis, contacten en creativiteit een belangrijke bijdrage leveren aan het uitvoeren van toekomstige projecten. Bij voorkeur projecten die binnen korte tijd leiden tot resultaat, zoals het verbeteren van de bevisbaarheid van een water of een project ‘onderhoud van visvoorzieningen’. Betrokkenheid en actieve inzet van alle betrokken partijen, ook uit de eigen geledingen, zijn essentiële voorwaarden om met succes te werken aan de toekomst van de sportvisser, de visstand en het viswater in West-Brabant. Het ‘Actieplan Sportvisserij West-Brabant’ is opgesteld als een gezamenlijke stimulans om daaraan te werken. Dit ‘Actieplan Sportvisserij West-Brabant’ zal als leidraad gaan dienen voor de uitvoering van activiteiten door de federatie, de hengelsportverenigingen, de Visstandbeheercommissie en andere betrokken partijen. Het Actieplan wordt uitgebracht als een losbladige nota in een ‘klapper’. Indien nodig kan dan gemakkelijk bijstelling plaatsvinden, zodat het Actieplan up-to-date blijft. Het voordeel hiervan is ook dat niet meer regelmatig nieuwe plannen of visies behoeven te worden opgesteld: één Actieplan als een voortdurend actuele en gezamenlijke leidraad voor de sportvisserij! Wij hebben er alle vertrouwen in, dat dit zal leiden tot een gestructureerde, toekomstgerichte aanpak en daarmee een vruchtbare samenwerking. Jos van den Broek

Voorzitter begeleidingscommissie

Samenvatting

De Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland heeft het initiatief genomen om te komen tot een ‘Actieplan Sportvisserij WestBrabant’. De reden hiervoor komt voort uit het beleid van de federatie. De belangrijkste beleidspunten zijn: • De hengelsport als sport en recreatie te bevorderen in alle uitingsvormen; • De belangen van de ‘sportvissers in het bijzonder’ te behartigen; • Een gevarieerd, toegankelijk en duurzaam aanbod aan hengelsportmogelijkheden te bereiken en te behouden. De federatie wil deze beleidspunten verwezenlijken via een modern en efficiënt pakket dienstverlening, waarvan de aangesloten hengelsportverenigingen – en daarmee de sportvissers - profiteren. De federatie zet in op de volgende drie doelen: 1. Optimale mogelijkheden voor de sportvisser in West-Brabant: nu en in de toekomst. 2. Bijdragen aan het in stand houden van goede viswateren en een gezonde visstand. 3. Een duidelijke en sterke positie voor de sportvisserij als belangrijke recreatievorm. De federatie wil deze doelen bereiken door: • Het opstellen van een breed gedragen en uitvoerbaar ‘Actieplan sportvisserij West-Brabant’; • Het waar nodig zelf uitvoeren van activiteiten en maatregelen uit het Actieplan; • Het waar nodig stimuleren van anderen om activiteiten en maatregelen uit het Actieplan uit te voeren. Om te komen tot een Actieplan, is een aantal activiteiten uitgevoerd. Hiervoor zijn aanvullend de volgende doelen opgesteld: • Het in kaart brengen van de huidige situatie van de sportvisserij, het viswater en de visstand in West-Brabant; • Het in kaart brengen van alle betrokkenen en hun wensen en mogelijkheden voor de sportvisserij en de visstand in WestBrabant; • Het in kaart brengen van ontwikkelingen die nu en de komende jaren van invloed (kunnen) zijn op de sportvisserij; • Het in kaart brengen van knelpunten; • Het in kaart brengen van kansen en (on)mogelijkheden om door activiteiten en maatregelen knelpunten aan te pakken; De uitgevoerde inventarisaties hebben veel informatie opgeleverd over de sportvisserij en de viswateren in West-Brabant. In West-Brabant zijn ruim 30.000 sportvissers actief. Hiervan zijn er 25.000 lid van een van de 69 hengelsportverenigingen in West-Brabant, die zijn op hun beurt weer aangesloten bij de Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland. De sportvissers in West-

Brabant geven per jaar meer dan 9,3 miljoen euro uit aan hun hobby. De belangrijkste viswateren voor de sportvisserij zijn de kanalen, rivieren en geïsoleerde wateren. De sportvisser vindt in West-Brabant in het algemeen nog voldoende mogelijkheden als het gaat om aanbod aan viswater. Voor elk wat wils, ook wat betreft de visstand zijn er geen grote verschillen tussen wensen en het aanbod. Specifieke knelpunten ligen meestal op plaatselijk niveau. De belangrijkste knelpunten voor de sportvisserij zijn: • Slechte of onvoldoende waterkwaliteit, bijvoorbeeld door teveel voedingsstoffen of bagger, teveel of te weinig waterplanten; • Beperkte beschikbaarheid en toegankelijkheid van oevers en viswateren voor de sportvisserij; • Zwerfvuil en afval langs de waterkant; • Versnipperde visrechten, geen uniforme regels en vergunningvoorwaarden. • De toename van aalscholvers. Voor de toekomst van de sportvisserij is overleg en samenwerking met andere partijen, zoals het waterschap Brabantse Delta en Rijkswaterstaat noodzakelijk. De uitvoering van de Kaderrichtlijn Water is hierbij een belangrijk thema. Het Actieplan brengt de onderwerpen en wensen overen-weer in beeld. De VBC Brabantse Delta is een belangrijk platform om de daadwerkelijke aanpak van knelpunten vorm te geven. Door de VBC is een selectie gemaakt van onderwerpen die de komende tijd worden opgepakt. Het Actieplan omvat een overzicht van voorgenomen acties en maatregelen. Van alle betrokkenen binnen de sportvisserij wordt medewerking gevraagd om met het Actieplan aan de slag te gaan. Pas dan kunnen de mogelijkheden voor de sportvisserij daadwerkelijk worden verbeterd. Vooral ook de grotere hengelsportverenigingen dienen hierbij een belangrijke rol te spelen. Ook het overleg met en de betrokkenheid van de specialistengroepen is van wezenlijk belang. Van Sportvisserij Nederland worden initiatieven verwacht bij onderwerpen die vooral op landelijk niveau spelen. Het Actieplan biedt een sjabloon om acties en activiteiten ook projectmatig op te pakken en uit te voeren. Door de losbladige uitvoering is tussentijdse bijstelling mogelijk, waardoor het Actieplan actueel blijft. De federatie zal periodiek voorzien in deze bijstelling en dit communiceren met alle hengelsportverenigingen, specialistenorganisaties en overige partners, waaronder de VBC Brabantse Delta.

Inhoudsopgave

Voorwoord....................................................................................... 5 Samenvatting .................................................................................. 7 1

Inleiding................................................................................ 11 1.1 Aanleiding ..................................................................... 11 1.2 Huidige situatie: Het kan beter!........................................ 13

2

Doelen .................................................................................. 15

3

De aanpak ............................................................................. 3.1 Inventarisatie huidige situatie .......................................... 3.2 Wensbeelden voor 2015 .................................................. 3.3 Wensenlijsten ................................................................ 3.4 Toedeling en selectie van wensen ..................................... 3.5 Acties en activiteiten vaststellen .......................................

17 17 18 19 20 20

4

De sportvisserij en het viswater in West-Brabant........................ 4.1 De sportvisserij .............................................................. 4.2 Hengelsportverenigingen ................................................. 4.3 Economisch belang sportvisserij ....................................... 4.4 Sportvisserijmogelijkheden in West-Brabant ...................... 4.5 Sportvisserijtypen in West-Brabant ...................................

21 21 22 24 24 26

5

De sportvisserij, het viswater en de visstand in 2015: Beelden met betekenis .............................................................................. 32

6

Inventarisaties: meten is weten ............................................... 37 6.1 Uitgevoerde inventarisaties.............................................. 37 6.2 Analyse ......................................................................... 47

7

De wensen op een rijtje..... van wensen naar acties ................... 7.1 Algemeen ...................................................................... 7.2 Wensenlijst .................................................................... 7.3 De actielijsten ................................................................

51 51 51 56

Bijlagen ........................................................................................ 66

- Inleiding -

1

Inleiding

1.1

Aanleiding De Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland heeft het initiatief genomen om te komen tot een ‘Actieplan Sportvisserij WestBrabant’. De reden hiervoor komt voort uit de doelen, taken en werkwijze van de federatie. Deze zijn vastgelegd in onderstaande documenten: • • •

Statuten van de federatie Beleidsnota Deelactiviteiten Werkplan 2006 – 2009.

De belangrijkste beleidspunten uit bovenstaande documenten zijn: • • •

De hengelsport als sport en recreatie te bevorderen in alle uitingsvormen; De belangen van de ‘sportvissers in het bijzonder’ te behartigen; Een gevarieerd, toegankelijk en duurzaam aanbod aan hengelsportmogelijkheden te bereiken en te behouden.

De federatie wil deze beleidspunten verwezenlijken via een modern en efficiënt pakket dienstverlening, waarvan de aangesloten hengelsportverenigingen – en daarmee de sportvissers - profiteren. In 2004 heeft de federatie de Gebiedsvisie Sportvisserij Oost-Brabant uitgebracht. Het doel van deze gebiedsvisie was, de federatie en de hengelsportverenigingen een leidraad te geven voor een planmatige aanpak van de belangenbehartiging, onder andere voor het visstandbeheer. Een eigen visie voor de sportvisserij, het watermilieu en de visstand, maar zeker ook gericht op gewenste vormen van samenwerking. De visie geeft de mogelijkheden (kansen) aan voor de sportvisserij en de visstand en is uitgewerkt in een aantal concrete voorstellen voor projecten. De uitvoering van deze projecten is de afgelopen jaren maar deels van de grond gekomen. Binnen de gelaagde structuur van de sportvisserij, hebben de federatie en de verenigingen als belangrijkste taak om een optimale belangenbehartiging voor de sportvisser te bereiken. Een goed samenspel tussen de federatie en haar aangesloten verenigingen is nodig. Belangrijk hierbij is: doen wat nodig is, goede afstemming in ‘wie doet wat’, duidelijke prioriteiten stellen en keuzes maken (niet alles kan overal en tegelijkertijd). Een optimale belangenbehartiging vraagt de inzet van beroepskrachten en vrijwilligers, georganiseerd in regionale of projectmatige netwerken en op het niveau van de plaatselijke hengelsportverenigingen.

© 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

11

- Actieplan Sportvisserij West-Brabant -

De aandachtspunten zijn hierbij: •

•

•

Wat dient op plaatselijk niveau door de hengelsportverenigingen te worden gedaan? Wat kan de hengelsportverenigingen zelf en waarbij is federatieve of landelijke ondersteuning nodig? Wat dient op regionaal niveau door de federatie te worden gedaan? Wat doet de federatie zelf en waarbij is medewerking nodig van hengelsportverenigingen, specialistengroepen, vrijwilligers of de landelijke organisatie Sportvisserij Nederland? Waar is de medewerking van anderen, zoals het waterschap, gemeenten en Rijkswaterstaat, nodig? Wat kan hierbij de rol van de Visstandbeheercommissie zijn?

Het gezamenlijke doel van de federatie en de hengelsportverenigingen is: Werken aan optimale mogelijkheden voor de sportvisser in West-Brabant. Om hen te kunnen laten vissen, én om hen te laten blijven vissen! Vissen in aantrekkelijke viswateren met een gezonde duurzame visstand. Om dit te bereiken, moeten de hengelsportverenigingen en de federatie verschillende, maar wel samenhangende diensten en producten aanbieden. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen activiteiten en producten voor de sportvisser zelf en activiteiten en producten die zich vooral richten op de randvoorwaarden voor de sportvisserij. Deze randvoorwaarden worden niet alleen door de hengelsportverenigingen en federatie bepaald. Vooral de waterbeheerders spelen een belangrijke rol als het gaat om goed viswater, een gezonde visstand en mogelijkheden om de sportvisserij te beoefenen.

Figuur 1.1

Vissen en blijven vissen… Een goede belangenbehartiging is daarvoor nodig.


12

- Inleiding -

1.2

Huidige situatie: Het kan beter! De federatie ervaart een aantal knelpunten dat een optimale belangenbehartiging voor de sportvisserij nog in de weg staat. Zo komt ten eerste het samenspel tussen de federatie en hengelsportverenigingen bijvoorbeeld niet altijd en overal goed uit de verf. De geringe belangstelling van een aantal hengelsportverenigingen voor een inbreng bij het opstellen van dit Actieplan is hiervoor illustratief. Van een aantal hengelsportverenigingen is de betrokkenheid om gezamenlijk de belangenbehartiging vorm te geven verre van optimaal. De oorzaak hiervan is niet duidelijk. Komen de taken en activiteiten van de federatie niet voldoende voor het voetlicht? Of zijn de mogelijkheden van veel hengelsportverenigingen (te) beperkt? Ten tweede kan het overleg en de samenwerking met andere organisaties nog worden verbeterd. Hoe kan bijvoorbeeld het functioneren van de Visstandbeheercommissie Brabantse Delta en de betrokkenheid van de sportvisserij hierbij worden versterkt?

Figuur 1.2

Het plangebied West-Brabant Alleen via frequent overleg en goede afstemming kunnen voor de toekomst de juiste keuzes worden gemaakt, bijvoorbeeld voor wat betreft de inzet van menskracht en middelen. De federatie wil een beter zicht krijgen op het draagvlak voor gewenste acties en maatregelen. Hoe kunnen knelpunten worden opgelost en omgebogen naar kansen en resultaat? Niet in problemen, maar juist in oplossingen denken. Het gaat in de gewenste discussie dus niet om een vrijblijvend gesprek. De inzet is om te komen tot concrete uitkomsten.


13


Peter Oonincx, voorzitter VBC Brabantse Delta, dagelijks bestuurslid Waterschap Brabantse Delta: ‘De onderwerpen ‘vis’, ‘visstand’ en ‘sportvisserij’ hebben een zeer belangrijke plek gekregen binnen het ‘waterschapsdenken’. Ik voorzie dan ook een geweldig goede toekomst voor de sportvisserij in West-Brabant. Niet in de laatste plaats dankzij de uitstekende samenwerking tussen waterschap en sportvisserij, die gestalte heeft gekregen in de VBC Brabantse Delta. Het waterschap timmert in algemeenheid hard aan de weg voor wat betreft een goede waterkwaliteit. Het helderder wordende water zal enerzijds een kleine verschraling van vissoorten als de brasem en karper tot gevolg hebben. Toch zal er anderzijds een toename van het aantal voorkomende vissoorten komen: in mijn ogen een groot voordeel voor de sportvisser. Wat me richting 2015 wel wat ongerust maakt, is de sterke toename van exotische, uitheemse onderwaterplanten in West-Brabant. In de bestrijding hiervan hebben het waterschap en de sportvisserij elkaar gevonden en zodoende kun je praten over gemeenschappelijke belangen. Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat we de komende jaren een goede en nauwe samenwerking tussen waterschap en sportvisserij zullen houden.’ Plangebied Het plangebied, zoals weergegeven in figuur 1.2, betreft de westelijke helft van de provincie Noord-Brabant en is gelijk aan het werkgebied van het Waterschap Brabantse Delta. Het gebied wordt begrensd door: de landsgrens in het zuiden, de Schelde-Rijn verbinding in het westen, de Bergse Maas, Amer, Hollands Diep en Volkerak in het noorden en de denkbeeldige lijn Waalwijk, Tilburg, Baarle Nassau in het oosten. De hierboven genoemde wateren vallen zelf niet binnen deze visie maar vormen de grens.


14

- Doelen -

2

Doelen

De federatie zet in op de volgende drie doelen: 1. Optimale mogelijkheden voor de sportvisser in WestBrabant: nu en in de toekomst. 2. Bijdragen aan het in stand houden van goede viswateren en een gezonde visstand. 3. Een duidelijke en sterke positie voor de sportvisserij als belangrijke recreatievorm. De federatie wil deze doelen bereiken door: • • •

Het opstellen van een breed gedragen en uitvoerbaar ‘Actieplan sportvisserij West-Brabant’. Het waar nodig zelf uitvoeren van activiteiten en maatregelen uit het Actieplan. Het waar nodig stimuleren van anderen om activiteiten en maatregelen uit het Actieplan uit te voeren.

Om te komen tot een Actieplan, is een aantal activiteiten uitgewerkt. Hiervoor zijn aanvullend de volgende doelen opgesteld: • •

• • • •

•

Het in kaart brengen van de huidige situatie van de sportvisserij, het viswater en de visstand in West-Brabant; Het in kaart brengen van alle betrokkenen en hun wensen en mogelijkheden voor de sportvisserij en de visstand in WestBrabant; Het in kaart brengen van ontwikkelingen die nu en de komende jaren van invloed (kunnen) zijn op de sportvisserij; Het in kaart brengen van knelpunten; Het in kaart brengen van kansen en (on)mogelijkheden om door activiteiten en maatregelen knelpunten aan te pakken; Het bieden van een kader voor discussies en gesprekken over de keuze en uitvoering van maatregelen (speerpunten, prioriteiten, keuzes, aanpak en inzet); Het geven van concrete voorstellen voor projecten.

Werken aan de toekomst is noodzakelijk. Stilstand is immers achteruitgang. Dat geldt te meer nu allerlei nieuwe ontwikkelingen op de sportvisserij afkomen. Belangenbehartiging vraagt beweging, aanpassing en inzet van alle betrokken partijen.


15


Figuur 2.1

‘Werken aan de toekomst!’ Yvonne de Hond (secretaris VBC Brabantse Delta/Waterschap Brabantse Delta): ‘Met het Actieplan Sportvisserij West-Brabant ligt er een goed overzicht van doelen waar we in de toekomst gezamenlijk naar toe willen werken. Met de nadruk op ‘gezamenlijk’. In het bijzonder met de sportvisserij, een grote en belangrijke recreatievorm, die met dit Actieplan een prima instrument in handen heeft om haar belangen te kunnen behartigen. Voor wat betreft de punten uit de actielijst, geeft de VBC Brabantse Delta prioriteit aan het verbeteren van de bereikbaarheid van en voorzieningen langs het viswater voor de sportvisser. Maar ook een betere uitwisseling van visstandgegevens tussen het waterschap en de sportvisserij is voor ons belangrijk. Zo hebben we bijvoorbeeld de gegevens van alle door het waterschap uitgevoerde visstandmonitoringen in de periode 2003 - 2007 op Cd-rom gebrand en onder alle hengelsportverenigingen binnen ons werkgebied verspreid. Voor het waterschap zijn op haar beurt hengelvangstregistratiegegevens weer nuttig. Al met al biedt het Actieplan dan ook een goede basis voor een vruchtbare samenwerking in de toekomst.’

Figuur 2.2

‘Hengelvangstregistratie levert óók het waterschap nuttige informatie over de visstand.


16

- De aanpak -

3

De aanpak

Dit Actieplan is tot stand gekomen aan de hand van een aantal stappen. De verschillende stappen worden hieronder toegelicht: Stappen: 1. Uitvoering inventarisaties huidige situatie (jaar 2006/2007) 2. Opstellen van wensbeelden (richtjaar 2015) 3. Vergelijking van huidige situatie met de wensbeelden, opgeschreven als wensenlijsten (een wens is het verschil tussen de huidige situatie en de toekomstige situatie; een wens komt voort uit een knelpunt) 4. Toedeling en selectie van wensen (keuzes, ambitie) 5. Acties en activiteiten vaststellen

3.1

Inventarisatie huidige situatie De volgende inventarisaties zijn uitgevoerd: • enquêtes onder sportvissers • enquêtes onder hengelsportverenigingen • gesprekken met de regionale afdelingen van de 1 specialistengroepen (KSN, SNB, VNV ) • gesprekken met waterschap Brabantse Delta, Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer • besprekingen in de ingestelde begeleidingscommissie • beschrijving van landelijke en regionale ontwikkelingen van (mogelijk) belang voor West-Brabant. De uitkomsten van bovenstaande inventarisaties worden op een rijtje gezet. De enquêtes onder sportvissers en de hengelsportverenigingen hebben een actueel beeld opgeleverd over de sportvisserij in WestBrabant. De quick-scan geeft informatie over de toestand van de viswateren. In hoofdstuk 4 wordt deze informatie beschreven. Bij de inventarisaties is vervolgens ook een analyse op hoofdlijnen gemaakt: wat betekenen de uitkomsten en hoe moeten we deze beoordelen (zijn het kansen of bedreigingen)? Uit de inventarisaties zijn tenslotte ook de wensen (vaak te duiden als knelpunten) afgeleid als bouwstenen voor het opstellen van het Actieplan.

1

KSN = Karperstudiegroep Nederland SNB = Snoekstudiegroep Nederland België VNV = Vereniging van Nederlandse Vliegvissers © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

17


Hoe staat het er voor met de sportvisserij, het viswater en de visstand in WestBrabant anno 2007? Welke ontwikkelingen zijn nu en in de toekomst van belang voor de sportvisserij? Wat zijn daarin kansen en bedreigingen? Wat zijn de huidige en te verwachten knelpunten? De inventarisaties hebben voor dit project veel informatie en antwoorden opgeleverd. Daarnaast is er dankzij de inventarisaties ook allerlei informatie boven water gekomen voor de hengelsportverenigingen: over hun eigen viswater en hun leden. Deze concrete verenigingsinformatie zal als nevenproduct bewerkt en digitaal terugkomen in bijvoorbeeld BORVIS en Visplanner (http://www.visplanner.nl)

Joëlle Verstraelen (Adviseur Rijkswaterstaat): ‘Sportvissers zijn onze ‘ogen’ in het veld. Onze beheerploeg kijkt vooral onderhoudstechnisch naar de oevers, terwijl sportvissers meer vanuit de gebruiksvriendelijkheid naar onze oevers kijken. Daardoor krijgen wij ook een beter beeld welke wensen er zijn vanuit de sportvisserij. Oude afspraken en overlegvormen met de sportvisserij waren op een gegeven moment wat in de vergetelheid geraakt, maar inmiddels zijn de contacten met deze recreatievorm weer opgepakt. Dat resulteert direct al in een verbetering voor het sportvisserijgebruik. Zo lichten wij de federatie voortaan vooraf in over geplande werkzaamheden, zodat we eventueel wensen kunnen meenemen. En ook houden we bijvoorbeeld rekening met de wens van wedstrijdtrajecten met een gelijksoortig oeverkarakter voor gelijke vangstkansen. In algemene zin houden we bij het beheer tegenwoordig meer rekening met de sportvisserijwensen. En dat komt de bereikbaarheid van onze wateren absoluut ten goede.’

3.2

Wensbeelden voor 2015 Voor de situatie van de sportvisserij, het viswater en de visstand in 2015 zijn toekomstbeelden gemaakt. Beelden in woord, foto’s en schetsen als impressie voor de toekomst. Verwacht wordt, dat in het tijdpad naar 2015 allerlei ontwikkelingen zullen leiden tot kleine, maar soms ook grote veranderingen voor ‘vis en visser’. Veranderingen die zullen doorwerken naar de manier waarop de belangenbehartiging en de dienstverlening aan de sportvisser moet worden vorm gegeven.


18

- De aanpak -

Figuur 3.1

De roofblei: nu al geen bijzondere vissoort meer…

3.3

Wensenlijsten Vanuit de inventarisaties zijn wensenlijsten opgesteld. De wensen zijn niet alleen afkomstig vanuit de sportvisserij, ook het waterschap en Rijkswaterstaat hebben hun wensen kenbaar gemaakt. Een wens betekent eigenlijk dat de huidige situatie voor dit onderwerp als niet voldoende wordt beoordeeld. Door een activiteit of maatregel (te doen of te laten) kan de toekomstige situatie wel gaan voldoen. Voorbeeld 1: zwerfvuil en rommel aan de waterkant leidt soms tot overlast en ergernis. De wens is om dit aan te pakken. Een activiteit kan zijn het organiseren van een ‘schoonmaakdag’ door de hengelsportvereniging. Voorbeeld 2: het waterschap constateert dat niet duidelijk is wie verantwoordelijk is voor het onderhoud van visplaatsen / visvoorzieningen. De wens is dat hierover duidelijke afspraken en uitvoering plaatsvindt. De activiteit kan zijn: dit in de Visstandbeheercommissie Brabantse Delta te bespreken, afspraken te maken en deze vervolgens met de hengelsportverenigingen te communiceren. Belangrijk is of de huidige diensten en producten van de federatie en de hengelsportverenigingen in dit licht actueel en voldoende zijn. Kortom, kunnen de federatie en de hengelsportverenigingen goed aan de slag met de wensenlijsten die voor hen bedoeld zijn? Of vragen de uitkomsten om nieuwe diensten of een andere aanpak? De analyse maakt zichtbaar waar we aan de slag zouden kunnen en/of moeten. © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

19


Figuur 3.2

Van wens…

Figuur 3.3

…naar maatregel!

3.4

Toedeling en selectie van wensen In stap 4 geven we een aanzet voor prioriteiten, ambitie, selectie en toedeling van wensen.

3.5

Acties en activiteiten vaststellen Afgesloten wordt met stap 5, een lijst met acties en activiteiten. Deze zijn bedoeld als aanzet tot maatregelen en projecten.


20

- De sportvisserij en het viswater in West-Brabant -

4 4.1

De sportvisserij en het viswater in WestBrabant

De sportvisserij Kennis van de sportvisserij en sportvissers in West-Brabant is belangrijk om de wensen van deze groep in kaart te brengen. Gegevens over deze sportvissers en de hengelsportverenigingen zijn verzameld door middel van twee enquêtes; één gericht aan de sportvissers en één gericht aan de verenigingen. In West-Brabant zijn ruim 30.000 sportvissers actief. Hiervan zijn er 25.000 lid van een van de 69 hengelsportverenigingen in West-Brabant, die op hun beurt weer zijn aangesloten bij de Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland.

Figuur 4.1

Met ruim 30.000 sportvissers in West-Brabant is vissen één van de belangrijkste buitenactiviteiten. De georganiseerde sportvisserij in Nederland is gelaagd opgebouwd. Een sportvisser is lid van een plaatselijke hengelsportvereniging, deze verenigingen worden regionaal overkoepeld door hengelsportfederaties. Landelijk worden de federaties overkoepeld door Sportvisserij Nederland. Tabel: Georganiseerde sportvisserij in Nederland

Sportvissers lid van verenigingen Verenigingen Federaties Specialistenorganisaties Sportvisserij Nederland

Aantal 430.000 1.000 9 3 1


21


4.2

Hengelsportverenigingen Hengelsportverenigingen vormen de basis van de georganiseerde hengelsport, ook in West-Brabant. De helft van de hengelsportverenigingen huurt zelf het visrecht van een aantal wateren. Hiermee voorzien deze hengelsportverenigingen hun leden van een ‘schriftelijke toestemming’ om op deze wateren te mogen vissen. Binnen 75% van de ondervraagde verenigingen zijn commissies verantwoordelijk voor een onderdeel van de activiteiten binnen de vereniging. Veel voorkomende commissies zijn de wedstrijdcommissie, jeugdcommissie, controlecommissie en de lokale visstandbeheercommissie. Bij de verenigingen in West-Brabant zijn circa 470 vrijwilligers actief. Per jaar worden meer dan 850 viswedstrijden georganiseerd. Dit geeft aan dat de wedstrijdvisserij van groot belang is in deze regio. De jeugdcommissies leren de kinderen in hun regio op een verantwoorde manier om te gaan met vis en milieu en geven voorlichting over de techniek van het sportvissen. Circa 10% van de sportvissers in West-Brabant is jonger dan 14 jaar. De controlecommissies zorgen ervoor dat opgeleide verenigingscontroleurs sportvissers aan de waterkant op hun schriftelijke toestemmingen controleren. Vanuit de controlecommissies is er behoefte om deze handhaving samen met de lokale politie en Buitengewone Opsporingsambtenaren goed te organiseren. De lokale visstandbeheercommissies houden zich bezig met het beheren van de visstand en inrichting van het eigen verenigingswater. Vanuit deze commissies is sterk behoefte aan overleg met de beherende instanties van het water en de oevers. Een aantal hengelsportverenigingen onderhoudt contacten met gemeenten en het waterschap en zijn vertegenwoordigd in de regionale Visstandbeheercommissie Brabantse Delta.

Figuur 4.2

De verenigingen zien wedstrijdvissen als een belangrijke activiteit.


22


Uit bovenstaande blijkt de maatschappelijke betekenis van de hengelsportverenigingen. De verenigingen hebben niet alleen de taak om de sportvisser van zijn schriftelijke toestemming te voorzien, maar hebben ook een belangrijke sociale rol voor haar leden. Een aantal hengelsportverenigingen is in het bezit van een eigen clubhuis, waar leden graag bij elkaar komen. Een eigen locatie stimuleert het verenigingsleven. Er is dan ook vanuit verschillende verenigingen aangegeven dat er behoefte is aan een eigen locatie, bij voorkeur nabij het viswater.

Profiel hengelsportverenigingen in West-Brabant • Bij de meeste hengelsportverenigingen zijn commissies actief voor jeugd- en wedstrijdzaken; • De meeste hengelsportverenigingen hebben geen moeite vrijwilligers te vinden voor bestuurs- en commissiefuncties; • Wedstrijdvissen is een belangrijke activiteit; • De helft van de hengelsportverenigingen heeft een eigen website en/of een verenigingsblad; • De helft van de commissieleden van de hengelsportverenigingen heeft een of meer cursussen gevolgd en zet in op planmatig visstanden visserijbeheer; • Circa 25% van de hengelsportverenigingen zet soms of regelmatig vis uit; • De meeste hengelsportverenigingen hebben ad-hoc of meer periodiek contact met de gemeente; • Bij circa de helft van de hengelsportverenigingen vindt nachtvisserij plaats.


23


4.3

Economisch belang sportvisserij De georganiseerde sportvissers in West-Brabant geven per persoon gemiddeld € 312 per jaar uit aan hun hobby. Voor heel West-Brabant is dit cumulatief meer dan 9,3 miljoen euro op jaarbasis. Dit geld wordt uitgegeven aan een verscheidenheid aan hengelsportmaterialen, voer en aas, magazines visboten, visreizen enzovoorts.

Figuur 4.3

Sportvissers besteden veel geld aan hun hobby, zoals aan materialen.

4.4

Sportvisserijmogelijkheden in West-Brabant Sportvissers zijn te gast in de natuur en maken gebruik van de mogelijkheden die wateren bieden (recreatief medegebruik). Deze mogelijkheden zijn veelal min of meer toevallig aanwezig. Hierbij kan gedacht worden aan open plekken langs de oever, die vervolgens veelal door betreding redelijk open blijven en zodoende een geschikte visplek worden en blijven. Soms zijn specifieke voorzieningen voor sportvissers aanwezig, zoals vissteigers, visstoepen en hekoverstapjes. De sportvisser bevindt zich bij voorkeur in de natuur, op het gras en tussen het riet. De sportvisser zoekt meestal een eigen plekje langs de waterkant dat voldoet aan de persoonlijke wensen. Hierdoor zijn sportvissers veelal zeer verspreid in het gebied aanwezig. Slechts op zeer specifieke plaatsen zullen meerdere sportvissers bij elkaar zitten, zoals bij viswedstrijden. Sportvissers stemmen de vismethode en hun gedrag af op hun wensen. De favoriete vissoort is daarbij bepalend. Zo is de sportvisserij op één van de grotere West Brabantse kanalen anders van karakter en beleving dan bijvoorbeeld op de Boven-Mark. De meest favoriete typen viswateren in West-Brabant zijn de rivieren en de kanalen. Hierbij zijn de wateren Mark, Roosendaalse- en Steenbergse Vliet, Wilhelminakanaal en het Oude Maasje het meest populair.


24


Kenmerkend voor deze wateren is dat ze lijnvormig zijn en een groot gebied beslaan. Hierdoor bieden zij sportvissers door het hele gebied goede mogelijkheden. Gemiddeld legt de sportvisser in West-Brabant zo’n 5 tot 10 kilometer af om bij het viswater te komen. Belangrijke motieven waar de stekkeuze van afhangt zijn het vissen in een rustige en mooie natuurlijke omgeving, waarbij de visplekken gemakkelijk te bereiken zijn. Opvallend is dat goede vangsten en of er veel verschillende soorten kunnen worden gevangen hieraan ondergeschikt zijn. Een visdag van een sportvisser in West-Brabant bestaat gemiddeld uit twee tot vier uur vissen en het merendeel doet dit wekelijks. De meeste sportvissers vissen in het voorjaar, de zomer en het najaar. Circa twintig procent van de sportvissers in West-Brabant vist ook in de winter.

Figuur 4.4

Het Oude Maasje: een zeer geliefd water voor wedstrijdvissers Guido Waajen (VBC Brabantse Delta / Waterschap Brabantse Delta): ‘Als waterschap willen we de inrichting van het water in de toekomst nog meer gaan afstemmen met de waterrecreatie, zodat de waterrecreant toch kan blijven genieten van een mooi water. Niet alles kan overal, maar bij aanleg van bijvoorbeeld een natuurvriendelijke oever of vistrap willen we absoluut rekening houden met de wensen van bijvoorbeeld de sportvisserij. Op sommige andere plekken zullen er - vanuit de KRW – ten opzichte van nu wel beperkingen komen voor de sportvisserij, maar daar krijgt de sportvisserij op andere plekken dus weer nieuwe visplekken voor terug. Visstekken die in een fraaie omgeving gelegen zijn. Visstekken met een hogere belevingswaarde. In dat opzicht zeker een vooruitgang voor de sportvisserij. Om spijkers met koppen te slaan, hebben we bij het zien van de actielijst uit het concept Actieplan meteen al een aantal acties opgepakt. En door zo nu en dan de actielijst weer tegen het licht te houden, willen we er als waterschap continue voor waken dat zaken in de ‘vergeethoek’ geraken.’


25


4.5

Sportvisserijtypen in West-Brabant Om goed in te kunnen spelen op de wensen van de sportvisser worden verschillende sportvisserijtypen onderscheiden. Op grond van gedragskenmerken, de vismethode en gewenste vissoorten kunnen zes verschillende sportvisserijtypen worden onderscheiden. Naast deze typen worden nog jeugd en mindervalide sportvissers onderscheiden. Voor jeugdige sportvissers gelden bijzondere eisen voor wat betreft de veiligheid aan het viswater, maar ook rondom het viswater. Geschikt viswater voor de jeugd ligt in een goed bereikbare omgeving. De oevers zijn liefst flauw aflopend en het water direct langs de kant niet te diep. Daarnaast is een gevarieerde visstand met gemakkelijk vangbare vissen uiteraard een voordeel. Mindervalide sportvissers stellen specifieke eisen aan de toegankelijkheid van visplekken en de bevisbaarheid van het water vanaf de oever. Belangrijk hierbij, zijn de ontsluiting van het viswater, aangepaste visplaatsen in de vorm van een vissteiger en andere voorzieningen zoals schuilgelegenheid. Omdat de jeugdige visser en de mindervalide visser binnen alle sportvisserijtypen kunnen vallen, zullen zij verder niet apart worden behandeld. Per type sportvisser wordt hierna beschreven welke wensen deze heeft ten aanzien van visstand, viswater en de omgeving daarvan. Tevens wordt vermeld welk percentage sportvissers in West-Brabant tot dit type behoord (resultaten uit enquête onder sportvissers en gesprekken met specialistengroepen). Recreatievissers (42 % in West-Brabant) De recreatievissers vormen de grootste groep sportvissers in WestBrabant. Dit komt overeen met het landelijke beeld. Dit type sportvisser maakt gebruik van een vaste hengel of werphengel en vist op allerlei soorten ‘witvis’ (brasem, blankvoorn etc.). Natuurbeleving en ontspanning zijn belangrijke motieven, naast het vangen van vis. Recreatievissers maken van alle watertypen gebruik. Belangrijke eisen zijn goede bereikbaarheid en bevisbaarheid. Hierbij kan gedacht worden aan parkeermogelijkheden in de directe omgeving van het water en plekken om te kunnen vissen (‘stekken’).

De recreatievisser © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

26


Wedstrijdvissers (17 % in West-Brabant) Het competitie-element is een belangrijke reden voor sportvissers om mee te doen aan viswedstrijden. Een goede toegankelijkheid en bevisbaarheid van een water en uniforme omstandigheden over relatief lange oevertrajecten, zijn belangrijke eisen aan wedstrijdwateren. Verder is het wenselijk dat er een relatief groot bestand aan blankvoorn en brasem aanwezig is. Vooral op de kanalen en andere uniforme lijnvormige wateren zijn voor de wedstrijdvisserij van belang.

De wedstrijdvisser Snoekbaarsvissers (13 % in West-Brabant) Snoekbaars is een gewilde sportvis (en consumptievis) die zowel vanaf de kant als vanuit bootjes bevist wordt. Snoekbaars is vooral te vinden in de troebele en diepere wateren. De snoekbaarsvisser richt zich dus op dit type wateren. De aanwezigheid van een (openbare) trailerhellingen is nodig om vanuit de boot te kunnen vissen. Verder kunnen eenduidige meeneemlimieten en controle belangrijke aspecten in het beheer zijn.

De snoekbaarsvisser


27


Karpervissers (9 % in West-Brabant) Het karpervissen is de laatste jaren sterk in populariteit toegenomen. Dit uit zich ook in de grote toename van gespecialiseerde vismaterialen. De eisen aan toegankelijkheid en bevisbaarheid zijn over het algemeen beperkt, zolang er maar mogelijkheden om te vissen aanwezig zijn. De moderne vorm van karpervissen (met elektronische beetverklikkers) is erg toegankelijk en populair. Het nachtvissen in bewoonde gebieden leidt soms tot overlast. Regulering hiervan vraagt de aandacht.

De karpervisser Karperstudiegroep Nederland (KSN) is de specialistenvereniging op het gebied van de karpervisserij. Zij organiseren regelmatig regiobijeenkomsten en jeugdviskampen. Karperstudiegroep Nederland is actief in het behartigen van de belangen van de karpervisser. Bekend zijn de vele spiegelkarperprojecten in Nederland die door de Karperstudiegroep zijn geïnitieerd. In West-Brabant zijn er nog geen spiegelkarperprojecten. In de regio zuid waar West-Brabant onderdeel van uitmaakt, zijn zo’n 130 karpervissers aangesloten bij de karperstudiegroep. In werkelijkheid vissen volgens de Karperstudiegroep duizenden mensen in deze regio gericht op karper. De nachtvisserij is erg belangrijk voor de karpervisser. Snoekvissers (9 % in West-Brabant) De snoek spreekt veel sportvissers aan. Het is een vissoort die een groot formaat kan bereiken, verder heeft hij een markant uiterlijk en is het een felle jager. De snoekvisser is een actieve visser. Struinend langs de oever (of vanuit de boot) gaat men op zoek naar de snoek. Hiermee dient bij de inrichting van een water rekening te worden gehouden. Oevers dienen toegankelijk te zijn over grote lengtes. Kleine obstakels zijn over het algemeen geen probleem. Wel problematisch zijn zeer sterk begroeide oevers. Een aantal rivieren en kanalen in West-Brabant zijn interessant voor bootvissers. Hiervoor dient wel een trailerhelling of ligplaatsen voor boten aanwezig te zijn. Voor een gezonde snoekstand is een gevarieerd © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

28


watermilieu met voldoende waterplanten noodzakelijk.

De snoekvisser Snoekstudiegroep Nederland België (SNB) is de specialistenvereniging van de snoekvissers in Nederland en België. In West-Brabant telt deze club zo’n 80 à 90 leden. Het werkelijke aantal snoekvissers ligt veel hoger, dit komt volgens de Snoekstudiegroep omdat deze visserij erg toegankelijk is. Het aantal snoekvissers vanuit de boot is echter klein. Het looprecht langs de oevers is erg belangrijk omdat de snoekvisser een mobiele en struinende visser is. Een probleem onder de snoekvissers in West-Brabant is dat er ondanks een meeneemverbod nog vaak snoek wordt meegenomen. Vliegvissers (2 % in West-Brabant) De beleving van het vissen en de specifieke vistechniek zijn de belangrijkste motieven voor de vliegvisser. Men vist actief langs het viswater. Van belang is dat het viswater helder is en niet te diep. Er wordt gevist met imitaties van insecten en vis(larven) die door de vis op zicht worden gepakt. De toegankelijkheid van het viswater is erg belangrijk omdat de vliegvisser een struinende en mobiele visser is. West-Brabant biedt een aantal uitgesproken kansen voor de vliegvisserij. Zo komt in de beken een aantal zeer interessante vissoorten voor, zoals kopvoorn en winde. Het vliegvissen speelt zich vooral af op plaatsen met een hoge natuurwaarde. Het gebruik heeft een extensief karakter.


29


De vliegvisser De Vereniging van Nederlandse Vliegvissers (VNV) is de specialistenorganisatie voor de vliegvissers in Nederland. Binnen het plangebied zijn er twee grote vliegvisverenigingen, te weten ‘HSV de Ruisvoorn Tilburg’ en ‘Daddy Longlegs’. Deze verenigingen organiseren werpcursussen, vliegbindavonden en uitstapjes naar vliegviswateren in Nederland, België en Duitsland. De landelijke organisatie telt bijna 4000 aangesloten leden. Vliegvissers zijn actieve en struinende vissers en lopen soms wel 10 tot 15 km per dag. Daarvoor zijn goed bereikbare oevers nodig, dit is in West-Brabant niet altijd het geval. Ook het looprecht langs de oevers is voor vliegvissers erg belangrijk. Werner Donkers (KEHSV De Kleine Voorn – Etten-Leur): ‘Mede door de KRW zal de visstand op veel wateren in West-Brabant in 2015 veranderd zijn. Een andere samenstelling van de visstand hoeft zeker niet ongunstig te zijn voor de totale sportvisserij. Theoretisch gezien kun je zeggen: ‘minder vis’ is ‘minder vangen’. Ik voorzie hierin echter geen groot probleem. Er komen juist tal van nieuwe mogelijkheden voor bepaalde sportvissertypen, zoals de snoek- en vliegvisser. De visrechten in West-Brabant zijn vooralsnog wel een groot probleem; deze zijn erg versnipperd. Wij ondersteunen daarom het voornemen uit het Actieplan om op regionaal niveau te komen tot een betere en bredere uitwisseling van visrechten: meer viswater in minder documenten voor meer sportvissers.’


30


Aal Uit het onderzoek onder sportvissers in West-Brabant blijkt, dat 7% van de sportvissers graag gericht op paling vist en deze naar alle waarschijnlijkheid voor eigen consumptie gebruikt. Vergeleken met het landelijke beeld ligt dit percentage relatief hoog. In afwachting van de uitwerking van de EU-aalverordening is de toekomst van de aal, de aalvisserij en het te voeren beleid op dit moment nog niet goed weer te geven. Duidelijk is wel dat het er met de aalstand buitengewoon slecht voorstaat. Uit onderzoek is ook gebleken dat de paling uit het rivierengebied vaak een te hoog gehalte bevat aan pcb’s. Dit brengt risico’s mee voor de volksgezondheid (Voedsel en Warenautoriteit, VWA). Of de norm van pcb’s ook in West-Brabant wordt overschreden, is niet bekend. Aan sportvissers wordt geadviseerd om zelfgevangen aal niet of zeer beperkt te consumeren. Vanuit de eigen verantwoordelijkheid voor het noodzakelijke herstel van de aal, is door Sportvisserij Nederland besloten tot een terugzetverplichting voor aal per 1 januari 2009.


31


5

De sportvisserij, het viswater en de visstand in 2015: Beelden met betekenis

In dit hoofdstuk kijken we op twee manieren naar de sportvisserij, het viswater en de visstand. In de eerste plaats beschrijven we op hoofdlijnen de maatschappelijke omgeving waarin de sportvisserij zich afspeelt en zich de komende jaren naar verwachting zal afspelen. In de tweede plaats hebben we een aantal personen gevraagd een korte impressie te geven van hun beeld bij de sportvisserij, de sportvisser en de visstand/ viswater rond 2015. Deze impressies zijn weergegeven in woorden, schetsen en illustraties. Een deel hiervan is verspreid in het Actieplan opgenomen. De sportvisserij speelt zich af in een maatschappelijke omgeving en niet op een eiland. Wat er in de maatschappij gebeurt, kan invloed hebben op de sportvisserij, nu en in de toekomst. Soms direct, soms indirect. Soms snel, soms langzaam. Doel: Op hoofdlijnen in kaart brengen van actuele ontwikkelingen die van invloed (kunnen) zijn op de sportvisserij, de visstand en het viswater. Deze ontwikkelingen vormen het maatschappelijke kader waarin de sportvisserij nu en in de toekomst haar belang en positie dient te behouden en waar mogelijk te versterken. Dit geldt landelijk, maar ook regionaal en lokaal. Deze drie niveaus zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Resultaat: De volgende Europese en landelijke ontwikkelingen, zullen nu en in de toekomst gaan spelen, voor de hengelsportverenigingen en de federatie. In het bijzonder voor hengelsportverenigingen die zelf visrechten huren. •

•

•

• •

Eigenaren van viswater streven naar schaalvergroting in de uitgifte van visrechten (eigenaren willen af van een sterk versnipperde uitgifte van visrechten, er wordt gestreefd naar meer uniformiteit in voorwaarden, expiratiedata e.d.); De handhaving van de naleving van visserijregels (controle) zal meer een eigen verantwoordelijkheid (privaatrechtelijk) van de sportvisserij gaan worden; De sportvisserij zal worden geconfronteerd met meer recreatieve gebruikersgroepen en daarmee meer ‘concurrentie’ op het water, en zal zich daarom beter moeten profileren; Tegelijkertijd geven waterbeheerders aan meer rekening te willen houden met de recreatieve betekenis van de sportvisserij; Onderzoek naar de visstand – uitgevoerd met ‘grote vistuigen’ door hengelsportverenigingen – kan vanaf 1 mei 2008 uitsluitend nog onder de ontheffing van Sportvisserij Nederland of onder die van het waterschap plaatsvinden;


32

- De sportvisserij, het viswater en de visstand in 2015: Beelden met betekenis -

•

•

•

Meer aandacht voor visserij en visstandbeheer vanuit kritische natuur- en dierenwelzijnorganisaties, mogelijk ook via de politiek op gemeenteniveau; De minister van LNV wil het functioneren van de visstandbeheercommissies (VBC’s) versterken, een belangrijk onderwerp hierbij is het in Visstandbeheercommissie verband opstellen en uitvoeren van visplannen. Met de oprichting van de nieuwe landelijke organisatie ‘Sportvisserij Nederland’ per 2006 is een traject van nieuwe dienstverlening en professionalisering ingezet. De meerwaarde ervan voor de federatie en de hengelsportverenigingen zal nog verder zichtbaar moeten worden. Wat zijn de mogelijkheden om de belangenbehartiging te verbeteren? Wat zijn de gevolgen?

Rien Luijks (HSV De Kruisweel – Kruisland): ‘In 2015 moét alles anders zijn. De waterkwaliteit moet volgens de KRW op orde zijn. Maar daarnaast moeten er rond 2015 – als gevolg van dit Actieplan – ook een aantal activiteiten zijn georganiseerd ten behoeve van de sportvisserij. Een van die activiteiten heeft bijzonder hoge prioriteit. Ik heb het dan over de toegankelijkheid en bevisbaarheid van het West-Brabantse viswater voor sportvisser. Want vissen kan alleen als de oever zich daarvoor leent.’ Maatschappelijke trends en ontwikkelingen (korte en langere termijn) met mogelijke betekenis voor de sportvisserij Algemeen • De rol van de overheden verandert van ‘zorgen voor…’ naar ‘zorgen dat…’. Er komt meer ruimte voor maatschappelijke organisaties en hun initiatieven. Maatschappelijke organisaties worden meer beschouwd als een van de bindende elementen in de samenleving. Er komen minder, maar wel betere handhaafbare regels. • Welzijn van jeugd, positie van jeugd in de maatschappij, natuurbeleving van jeugd, onderwijsveranderingen en maatschappelijke stages (waarvoor de sportvisserij is gevraagd stageplekken te bieden) worden steeds belangrijker. • Vergrijzing/ verzilvering; grote wijzigingen in arbeidsparticipatie en –uitstroom, met daardoor een toename van de vrijetijdsbesteding en recreatie. • Instroom/ integratie allochtone bevolkingsgroepen, binding met en betrokkenheid bij de samenleving. Ook recreatie en natuur spelen hierbij een rol. • Digitalisering, nieuwe communicatievormen, zeker ook voor de jeugd. • Steeds grotere dynamiek en snelheid in ontwikkelingen en veranderingen, toenemende complexiteit voor beleid, bestuur en uitvoering. Maar ook: meer behoefte om (kort) te ontspannen en meer behoefte aan gezelligheid, natuur, rust, ruimte en beleving. • Druk op vrijwilligerswerk (aantal, omvang) vanuit de calculerende © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

33


burger: ‘als ik wat doe, wat krijg ik er dan voor terug?’ (in de vorm van status, resultaat en plezier. Minder bedoeld in de financiële zin) Richard Machielsen (HSV Visserslust – ‘s Gravensmoer): ‘Onze hengelsportvereniging vindt de bereikbaarheid en bevisbaarheid van het viswater zeer belangrijk. Niet in de laatste plaats voor invalide sportvissers en sportvissers die slecht ter been zijn. Je ziet dat er langs ons viswater nu al het een en ander wordt gerealiseerd voor invalide sportvissers. Bijvoorbeeld doordat er paden naar de stekken zijn aangelegd en stekken beter worden gemaaid en onderhouden. In dat opzicht is de situatie al een stuk verbeterd. Maar het kan en moet nog veel beter. Zeker gezien de vergrijzing zal er in 2015 in vergelijking met nu een absolute toename zijn van het aantal sportvissers dat slecht ter been is. En voor hen willen wij ook in de toekomst een goed bereikbare én bevisbare visoever kunnen garanderen.’ Natuur en milieu, dierenwelzijn • Natuur en milieu krijgen politiek/ bestuurlijk meer aandacht; instandhouding soorten en natuur (Natura 2000, de aal, aandacht voor negatieve gevolgen door uitbreiding exoten). • Duurzaamheid als leidend principe voor omgang met en gebruik van natuur (waaronder vissen) en milieu. • Meer aandacht voor welzijn van dieren, waaronder vissen.

Figuur 5.1

Van troebel water naar helder en plantenrijk water zorgt voor verschuiving in de visstand. Water • Klimaatverandering – Waterbeheer 21ste eeuw, water als instrument voor ruimtelijke ordening. • Uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW); meer aandacht en invloed vanuit het waterbeheer op het visstandbeheer en visserijbeheer. • Alles rondom ‘het water’ wordt meer vanuit samenwerking, communicatie en de belevingswaarde benaderd. Bestuurlijke afwegingen bij kosten en baten zijn niet langer alleen ‘technisch’, maar ook gemeten aan de waarde voor gebruikers. De sportvisserij


34

- De sportvisserij, het viswater en de visstand in 2015: Beelden met betekenis -

•

wordt gevraagd ‘mee te doen’. Door wijziging van het kiesstelsel, kunnen gebruikers en organisaties meer invloed uitoefenen op het bestuur en beleid van de waterschappen.

Remco Schreuders (HSV ‘t Wachtertje - Klundert): ‘De waterkwaliteit wordt steeds beter: het water wordt steeds schoner. Door meer vegetatie en veranderende fysisch-chemische omstandigheden, verandert daarmee ook de visstand. Ook komt er in de nabije toekomst meer onderscheid tussen wateren die voor de KRW een grote rol spelen en wateren die geen of een minder grote rol spelen voor de Kaderrichtlijn Water. De KRW zal niet altijd ten voordele van de sportvisserij uitpakken, en daarom is het taak om hier vanuit de sportvisserij alsook de VBC inspraak op te hebben en te houden. Ook dit Actieplan kan daar een bijdrage aan leveren, door te zorgen dat het Actieplan ook op lokaal niveau goed tot uiting komt. Van het vissen “an sich” verwacht ik dat het in 2015 een nóg grotere en belangrijkere vorm van openluchtrecreatie is, dan nu het geval is. Het is zaak om hier ook op lokaal niveau als hengelsportvereniging op in te springen.’

Figuur 5.2

De Kaderrichtlijn Water resulteert mogelijk in minder visbiomassa, maar tegelijkertijd worden de individuele vissen groter.


35


Aad van de Linden (De Baroniesche Hengelaars) ‘Veel wateren moeten in de toekomst gaan voldoen aan de door Kaderrichtlijn Water (KRW) gestelde eisen. Deze gestelde eisen komen in het kort neer op voedselarmere en heldere wateren. Tijdens de ontwikkeling hier naar toe zal de visstand veranderen. Als meer sportvissers hun vangsten bij gaan houden en registreren (bijvoorbeeld via vangstenregistratie.nl), kan dit proces worden gevolgd. Deze veranderende visstand zal uiteindelijk hoofdzakelijk gaan bestaan uit een ruisvoorn/ snoek bestand. Natuurlijk is deze visstand – bestaande uit gezonde, sterke en grote vissen - niet verkeerd. Wateren die niet aan de KRW (hoeven te) voldoen, zullen hoofdzakelijk bestaan uit het bekende blankvoorn/ brasem bestand. Verder voorzie ik een steeds verdere afname van plaatsen waar gevist mag worden. Enkele redenen hiervoor zijn: bedrijven die zich langs het water vestigen, natuurbeheer, plannen om de oevers te veranderen, en het opnieuw aanbrengen van de vroegere meanders. Als deze trend doorzet komt er meer natuurgebied waar de sportvisserij niet meer gewenst is. Door deel te nemen aan visstandbeheercommissies en inspraak bij de vele veranderingen in en langs de waterkant hopen we deze trend te kunnen doorbreken. Vooral door vissers te geleiden (zonering) naar visstoepen, zodat zij niet in het wilde weg langs de waterkant (lees:in het riet) gaan zitten. Als steeds meer bevisbare oeverlengte verdwijnt, bestaat de kans dat in de toekomst steeds meer vissers daar gaan zitten waar ze niet mogen komen.

Figuur 5.3

Niet alles is overal mogelijk, maar met compensatie voor niet of minder toegankelijke gebieden, kan de sportvisser tóch zijn plekje blijven vinden.


36

- Inventarisaties: meten is weten -

6

Inventarisaties: meten is weten

In dit hoofdstuk wordt beschreven welke onderwerpen zijn onderzocht en waarom (met welke doelen). Een deel van de informatie is al in de vorige hoofdstukken beschreven. Voor de analyse en het vervolg worden in dit hoofdstuk de resultaten zoveel mogelijk vertaald in wensen. Deze zijn per onderwerp genummerd en komen terug in de wensenlijst in het volgende hoofdstuk.

6.1

Uitgevoerde inventarisaties Quick-scan milieu van de viswateren De doelen van de milieu “quick-scan” bij de viswateren zijn: • Het verzamelen van informatie voor het te voeren eigen beheer en de knelpunten van de bevisbaarheid en de visstand in kaart brengen; • Het verzamelen van informatie om als knelpunten/ wensen in te brengen bij het waterschap, Rijkswaterstaat en gemeenten, bij voorkeur via de Visstandbeheercommissie. De resultaten en de wensen/knelpunten die uit deze inventarisatie naar voren zijn gekomen, aangegeven met de codering ‘VW’, zijn: • Bij veel wateren zijn er op dit moment nog problemen met de waterkwaliteit. Het betreft vooral te hoge concentraties fosfaat en stikstof/nitraat. Soms zijn er ook problemen door een te laag zuurstofgehalte [VW1] • Er is bij 14% van de wateren geconstateerd dat deze te ondiep zijn met risico op vissterfte, meestal is hier een baggerprobleem [VW2] • De waterplantenbegroeiing is soms teveel en soms te weinig ten aanzien van het viswatertype [VW3] • De bevisbaarheid en bereikbaarheid: bij 17% respectievelijk 12 % van de onderzochte wateren is sprake van knelpunten [VW4]

Enquêtes sportvissers: De doelen van de sportvisserijenquête zijn: • Het verzamelen van informatie over wat er leeft bij de sportvisser in West-Brabant. Wat vindt de sportvisser van de sportvisserijmogelijkheden? Waar en hoe vist hij of zij? Wat is de betekenis van de sportvisserij in West-Brabant kwalitatief en kwantitatief? • Analyse en presentatie van de (lokale) informatie voor terugkoppeling aan de hengelsportverenigingen. © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

37


De resultaten en de wensen die uit deze inventarisatie naar voren zijn gekomen, aangegeven met de codering ‘S’, zijn: • De bereikbaarheid en bevisbaarheid (hiermee wordt de oeverbegroeiing bedoeld, niet het looprecht) van een aantal wateren is onvoldoende [S1]. • Verschillende wateren zijn te ondiep door de aanwezigheid van te veel bagger [S2]. • Zwerfvuil veroorzaakt overlast en ergernis bij sportvissers [S3]. • Een afname van een deel van de visstand door een toename van wegvraat door aalscholvers [S4].

Figuur 6.1

De aalscholver lijkt in toenemende mate van invloed te zijn op de visstand. Zowel uit de enquête onder de sportvissers als onder die van de hengelsportverenigingen komt dit beeld naar boven.

Enquête hengelsportverenigingen Het doel van de enquêtes bij de hengelsportverenigingen is: • Het verzamelen van informatie over wat er speelt bij de hengelsportverenigingen. Hoe functioneren zij? Waar houden zij zich mee bezig? Hoe zijn de hengelsportverenigingen georganiseerd? Wat gaat goed, waar liggen knelpunten en problemen? Wat is de betekenis van hun mening, kwalitatief en kwantitatief? De resultaten en de wensen die uit deze inventarisatie naar voren zijn gekomen, aangegeven met de codering ‘H’, zijn: • Problemen door slechte bevisbaarheid van de oevers [H1] • De aanwezigheid van te veel bagger [H2] • Toename van aalscholvers [H3] © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

38


• • • • • •

Het slecht onderhouden van water en oeverplanten [H4]. Hinder door aanwezigheid van een beroepsvisser [H5]. Hangjeugd, vandalisme zorgen beperkt voor problemen [H6] Het achterlaten van afval veroorzaakt overlast en ergernis [H7]. De bereikbaarheid en bevisbaarheid van de oevers is voor een aantal wateren een knelpunt [H8, zie ook H1]. Sommige hengelsportverenigingen zouden graag willen beschikken over een eigen accommodatie / clubgebouw met een vissteiger[ H9].

Figuur 6.2

Op sommige plekken zien hengelsportverenigingen maaibeheer, ook voor wat betreft waterplanten.

Figuur 6.3

Veel sportvissers ergeren zich aan afval langs de waterkant; helaas ook een probleem dat mede wordt veroorzaakt door sportvissers zelf.. .

graag

actiever

Workshop begeleidingscommissie Met de begeleidingscommissie is een thematische workshop gehouden. Per thema zijn daaruit verschillende knelpunten, wensen en ideeën naar © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

39


voren gekomen. Deze zijn gecodeerd met de letters ‘BC’. Specifiek lokale problemen zijn hierbij niet meegenomen, omdat deze al via de enquêtes gehouden onder de hengelsportverenigingen zijn ingebracht. Thema Viswater en oevers • Knelpunten bereikbaarheid van viswater/ oevers [BC1]. o Beperkte parkeermogelijkheden bij het viswater o Bevisbare gebieden worden met hekken afgesloten (industrie/ Staatsbosbeheer) • Behoefte aan specifieke visstekken voor [BC2]: o Jeugd o Karpervissers o Vliegvissers o Ouderen /mindervaliden • Aanleggen en onderhouden van visstoepen en vissteigers [BC3] • Meer controle op het illegaal dumpen van afval/ inrichten meldpunt hiervoor [BC4] • Plaatsen van vuilnisbakken en organiseren van vuilruimacties [BC5] Thema Communicatie • Versterken promotie van ‘Vissen in West-Brabant’ als tegenhanger van de negatieve publiciteit op het gebied van beeldvorming over stroperij, overlast, rommel, lawaai en vandalisme [BC6] • Beter contact met de federatie is gewenst[ BC7] • Betrokkenheid van vrijwilligers bij de hengelsportverenigingen vergroten [ BC8] Thema Visstandbeheer • De uitvoering en gevolgen van de Kaderrichtlijn Water vragen veel aandacht, onder meer door de veronderstelde verandering in de samenstelling van de visstand. Overleg over de Kaderrichtlijn Water uitvoering met waterschap is gewenst [BC9] • Er is meer variatie gewenst in de visstand in bijvoorbeeld scheepvaartkanalen [ BC10]. • Het opzetten en uitvoeren van spiegelkarperprojecten [BC11].

Figuur 6.4

De Karperstudiegroep Nederland ziet het opzetten en uitvoeren van een 'spiegelkarperproject' als zeer gewenst.


40


Thema Visrechten/ vergunning • Er is meer eenduidigheid gewenst in vergunningen en uniforme regelgeving ( het streefbeeld is om tot één vergunning te komen) [BC12] • Visrechten moeten meer in één hand komen zodat er minder versnippering is op dit gebied [BC13] • Informatie over visstekken op de website visplanner.nl aanbieden [BC14] • Verkrijgen van nieuwe visrechten en behouden van bestaande [BC15] • Overeenkomsten sluiten met Staatsbosbeheer, Brabants Landschap en het waterschap betreffende looprechten. Protocol recreatief medegebruik sportvisserij opstellen [BC16] • Een pasjessysteem invoeren voor het nachtvissen [BC17]

Figuur 6.5

Er is behoefte aan meer eenduidigheid in vergunningen en regelgeving.

Figuur 6.6

Het reguleren van het nachtvissen - via bijv. een pasjessysteem - heeft elders in Nederland al tot positieve resultaten geleid.


41


Thema diversen • Meer jeugd opleiden en activiteiten voor de jeugd organiseren (via scholen en dergelijke) [BC18] • Een inventarisatie maken van beschikbaar wedstrijdwater [BC19] • Een inventarisatie maken van goede visstekken, zowel bestaande als potentiële [BC20] • Een inventarisatie maken van wateren voor specifieke sportvisserijtypen [BC21]

Gesprek met de specialistengroepen: Karperstudiegroep Nederland, Snoekstudiegroep Nederland België, Vereniging van Nederlandse Vliegvissers Het doel van de inventarisatie bij de specialistenorganisaties is: • Het verzamelen van informatie over de omvang van de groep specialisten in het gebied, wensen kenbaar te laten maken en zicht te krijgen op activiteiten van de organisatie. Opmerking: specialisatie in de sportvisserij is in kwaliteit en kwantiteit een belangrijke trend. Dit heeft ook geleid tot organisatie van hun specifieke belang. De federatie vindt overleg met en betrokkenheid bij de totstandkoming van dit actieplan (en het vervolg) van wezenlijk belang. De resultaten en de wensen die uit deze gesprekken naar voren zijn gekomen, aangegeven met de codering ‘SP’, zijn: • Karperstudiegroep (9% van de sportvissers): Er is meer behoefte aan visplaatsen buiten het stedelijke gebied [SP1], ook is er behoefte aan meer regulering voor het nachtvissen door middel van het uitgeven van een nachtvispas en handhaving daarop[SP2], meer controle, gedragscode opstellen om overlast te verminderen[SP3] • Snoekstudiegroep: (9% van de sportvissers): Er is behoefte aan meer bereikbaarheid (looprechten) en toegankelijkheid van viswateren [SP4]. Het meenemen van snoek door enkele ‘sportvissers’ geeft problemen voor de visstand. Meer aandacht is nodig voor controle en handhaving, ook voorlichting. [SP5] . Enkele voorzieningen, zoals een trailerhelling, is gewenst. [SP6] • Vereniging Nederlandse Vliegvissers (2% van de sportvissers): Voor de vliegvissers is het van belang dat het viswater helder is en niet te diep. Het gebruik heeft een extensief karakter. Het vliegvissen speelt zich vooral af op plaatsen met een hoge natuurwaarde. Door het extensieve gebruik levert dit geen noemenswaardige problemen op voor die natuurwaarden van gebieden. Door natuurorganisaties wordt dit gebruik soms wel als probleem gezien. [SP7]


42


Gesprek met waterschap Brabantse Delta De doelen van de inventarisatie bij het waterschap zijn: • Informatie verzamelen over actuele ontwikkelingen • Informatie verzamelen over de beelden beleidsvorming bij het waterschap over de sportvisserij, visrechten, het visstandbeheer en het recreatieve medegebruik • Zicht krijgen op mogelijkheden voor overleg, samenwerking De resultaten en de wensen die uit deze gesprekken naar voren zijn gekomen, aangegeven met de codering ‘WS’, zijn: • Visstandbeheercommissie: De organisatie en het programma van de visstandbeheercommissie (VBC) moet minder vrijblijvend ingevuld worden. Waterschap Brabantse Delta wil graag meer betrokkenheid van hengelsportverenigingen realiseren bij het werk van de visstandbeheercommissie. Het waterschap ziet een centrale rol voor de visstandbeheercommissie bij afstemming, samenwerking en informatie-uitwisseling. Door bijvoorbeeld het houden van themabijeenkomsten per regio en de hengelsportverenigingen hierbij beter te betrekken. Het waterschap ziet de visstandbeheercommissie ook als platform voor een meer informele omgang met de sportvisserij [WS1]. • Waterschap Brabantse Delta heeft interesse voor een rol van de sportvisserij bij de monitoring van de visstand, wat kan hierbij door de sportvisserij de bijdrage zijn in de vorm van hengelvangstregistratie of een visploeg? [WS2] • De functie ogen en oren in het veld van de sportvisserij vindt het waterschap van belang [WS3] • Waterschap Brabantse Delta is betrokken bij het samenstellen van een visatlas voor Noord-Brabant [WS4] • Waterschap Brabantse Delta wil komen tot een opschaling van visrechten wat inhoudt dat er minder versnippering, minder administratie en meer uniformiteit in voorwaarden komt [WS5] • Meer transparantie en regulering van visuitzettingen door hengelsportverenigingen is gewenst door waterschap Brabantse Delta [WS6] • Waterschap Brabantse Delta ziet problemen ontstaan door overmatig voeren in een aantal geïsoleerde wateren [WS7] • Waterschap Brabantse Delta signaleert toename van OostEuropese ‘sportvissers’, deze verstoren onder andere het migratieonderzoek [WS8] • Vis als gezamenlijk communicatiemiddel biedt mogelijk ook kansen voor projecten en samenwerking [WS9]. • Waterschap Brabantse Delta ziet graag voorbereiding en uitvoering van gezamenlijke projecten. Gezamenlijk zoeken naar speerpunten en projecten, in visstandbeheercommissie verband zichtbaar maken [WS10] • Waterschap Brabantse Delta staat open voor reële voorstellen voor aangepast maaibeheer ten behoeve van de sportvisserijmogelijkheden (bevisbaarheid) [WS11] © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

43


• •

•

•

Waterschap Brabantse Delta vraagt aandacht voor het probleem van zwerfvuil, mede veroorzaakt door sportvissers [WS12] Waterschap Brabantse Delta is betrokken bij voorzieningen, zoals visstoepen bij natuurvriendelijke oevers. Er is behoefte aan meer informatie over knelpunten en wensen voor voorzieningen, bijvoorbeeld op gebiedskaarten aangegeven. Dit onderwerp bij voorkeur op de agenda van de visstanbeheercommissie [WS13] Waterschap Brabantse Delta wil graag betere afspraken met de sportvisserij over onderhoud van visplaatsen en visstekken [WS14]. Waterschap Brabantse Delta ziet bij weinig gemeenten kennis over vis, visstandbeheer en de visserij. Dit is een lacune bij het opstellen van gemeentelijke waterplannen. Is hier een rol voor de visstandbeheercommissie en/of hengelsportverenigingen weggelegd? [WS15]

Het waterschap kiest bij de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water voor een pragmatische benadering. Maatregelen voor de inrichting van wateren nemen een belangrijke plaats in. Deze maatregelen zijn mede bedoeld voor het herstel van karakteristieke en duurzame visstanden. De KRW-doelen, maatlatten en monitoring worden momenteel uitgewerkt. Ook herstel van vismigratie is een belangrijk speerpunt . De mogelijkheden voor de sportvisserij worden bepaald door de visstand en het viswater, waarbij de KRW doelen lang niet overal zijn gericht op het bereiken van helder, plantenrijk water.

Figuur 6.7

Het waterschap staat open voor reële voorstellen voor aangepast maaibeheer ten behoeve van de sportvisserij. Gesprek met Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat is de beheerder van de scheepvaartkanalen binnen WestBrabant: Wilhelminakanaal, Amertak en Oude Maasje


44


De doelen van de inventarisatie bij Rijkswaterstaat zijn: • Het verzamelen van informatie over actuele ontwikkelingen • Het verzamelen van informatie over de beelden beleidsvorming bij Rijkswaterstaat over de sportvisserij, visrechten, het visstandbeheer en het recreatieve medegebruik • Zicht krijgen op mogelijkheden voor overleg en samenwerking De resultaten en de wensen die uit deze gesprekken naar voren zijn gekomen, aangegeven met de codering ‘RW’, zijn: • Rijkswaterstaat wil meer aandacht voor recreatiemogelijkheden (waaronder sportvisserij) voor haar wateren en oevers en verwacht concrete ideeën van de sportvisserij voor verbetering van de bereikbaarheid, bijvoorbeeld door een viskansenkaart kanalen. Speerpunt hierbij zijn de locaties waar werkzaamheden, zoals verbreding gaan plaatsvinden. Graag ziet men een lijst met bijvoorbeeld concrete voorstellen [RW1]. • Inbreng voor recreatief medegebruik bij voorkeur door of via de federatie ten behoeve van toekomstige visies en plannen. Waar nodig in samenhang met de kanalen in Oost-Brabant [RW2] • Overleg: Rijkswaterstaat wil vooralsnog niet structureel in Visstandbeheercommissie Brabantse Delta participeren, wel op basis van voor Rijkswaterstaat relevante agendapunten. Jaarlijks overleg tussen sportvisserij en de watermanager is wenselijk [RW3]. • Gevraagd wordt naar de mogelijkheden om door middel van hengelvangstregistratie bij te dragen aan visstandmonitoring voor de Kader Richtlijn Water [RW4].

Figuur 6.8

Mogelijk kan hengelvangstregistratie bijdragen aan visstandmonitoring voor de Kaderrichtlijn Water.


45


Gesprek met Staatsbosbeheer De doelen van de inventarisatie bij Staatsbosbeheer zijn: • Het verzamelen van informatie over actuele ontwikkelingen • Het verzamelen van informatie over de beelden beleidsvorming bij SBB/ terreinbeheerders over de sportvisserij, visrechten, het visstandbeheer en het recreatieve medegebruik • Zicht krijgen op mogelijkheden voor overleg en samenwerking. De resultaten en de wensen die uit deze gesprekken naar voren zijn gekomen, aangegeven met de codering ‘SB’, zijn: • Bij de terreinbeheerders is geen tot weinig visie en beleid over de sportvisserij, het visstandbeheer, recreatief medegebruik en samenwerking. • Betrokkenheid van Staatsbosbeheer via de visstandbeheercommissie kan een mogelijkheid zijn, afhankelijk van de thema’s of onderwerpen die op de agenda van de visstandbeheercommissie staan. Interesse voor zaken aan en onder de waterspiegel groeit wel. Het thema acceptatie en ontwikkeling van recreatie in natuurgebieden komt bij Staatsbosbeheer hoger op de agenda. • Tussen de federatie, een aantal hengelsportverenigingen en Staatsbosbeheer zijn ad-hoc wel bilaterale contacten. • De bovenstaande punten zijn samengevat in: ‘het over-en-weer beter duidelijk krijgen van de wensen en behoeften’ [SB1]

Inventarisatie Werkplan hengelsportfederatie Het Werkplan van de federatie biedt een overzicht van programmapunten, uitgewerkt voor een aantal thema’s. Het beschrijft de activiteiten van de federatie voor de planperiode 2006 tot en met 2009, waar de beleidsdoelen van de federatie aan ten grondslag liggen. In de opzet van deze nota zijn de activiteiten uit het Werkplan ‘vertaald’ als wensen. Er is een selectie gemaakt van de punten die van belang zijn voor WestBrabant, voor zover nog niet uitgevoerd of nog lopend. Het doel van de inventarisatie bij de hengelsportfederatie is: • Het verzamelen van informatie over relevante punten (‘wensen’) uit het Werkplan van de federatie De resultaten en de wensen die uit deze inventarisatie naar voren zijn gekomen, aangegeven met de codering ‘FZ’, zijn (per thema): Thema jeugd • Het stimuleren en faciliteren van wedstrijden voor de jeugd [FZ1] • Het bevorderen van aandacht voor jeugd en jeugdopleiding [FZ2] Thema verhuur/vergunningen/controle • Waar mogelijk de overdracht van federatieve visrechten van © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

46


• • •

plaatselijke wateren aan plaatselijke hengelsportverenigingen [FZ3] Het digitaal vastleggen van visrechten en vergunningsvoorwaarden [FZ4] Advisering met betrekking tot meer eenduidigheid in vorm en inhoud van vergunningen bij hengelsportverenigingen [FZ5] Het maken van afspraken met hengelsportverenigingen over samenwerking in een BOA-project [FZ6]

Thema wateren visstandbeheer • Het onderzoeken van de mogelijkheid naar een periodieke raadpleging van sportvissers over wensen, knelpunten en beleving (panel van sportvissers) [FZ7] Thema wedstrijden • Een nadere verkenning naar het opzetten van een competitie ten behoeve van een federatief kampioenschap [FZ8] • Een wedstrijdboek maken met alle hengelsportverenigingen die op federatief water wedstrijden organiseren [FZ9]

6.2

Analyse In deze paragraaf kijken we naar de uitkomsten van de inventarisaties. Het gaat hierbij vooral om de belangrijkste zaken en hoofdlijnen. Hoe moeten we deze interpreteren en wat is de betekenis ervan als onderwerp voor het Actieplan? 1. Analyse sportvisserij (enquête sportvissers en gesprekken met specialistengroepen) 2. Analyse hengelsportverenigingen (enquête hengelsport– verenigingen en inbreng vanuit begeleidingscommissie ) 3. Analyse gesprekken met waterschap, Rijkswaterstaat en terreinbeheerders Analyse sportvisserij De belangrijkste viswateren voor de sportvisserij zijn kanalen, riviertjes en geïsoleerde wateren. De betekenis van de sportvisserij in het stedelijke gebied zou nog nader kunnen worden onderzocht. De sportvisser vindt in West-Brabant voldoende mogelijkheden als het gaat om aanbod aan viswater. Voor elk wat wils, ook wat betreft de visstand zijn er geen grote verschillen tussen wensen en het aanbod. Ook de specialisten vinden redelijke tot goede mogelijkheden voor hun visserij. Knelpunten (huidige situatie afgezet tegen de wensen) liggen vooral lokaal op het gebied van bevisbaarheid en bereikbaarheid van het viswater (oeverbegroeiing, baggerlagen, geen looprecht). De overlast door zwerfvuil levert ergernis op. De toename van aalscholvers vindt men verontrustend. De specialistengroepen hebben een aantal specifieke wensen op het gebied van visstandbeheer, promotie, controle. © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

47


Analyse hengelsportverenigingen en inbreng van de begeleidingscommissie De respons van hengelsportverenigingen op de enquête is laag vergeleken met vergelijkbare enquêtes elders in het land. De respons op de enquête die voor de Gebiedsvisie Oost-Brabant is gehouden was 68%. Dit plaatst vraagtekens bij de betrokkenheid van een aantal hengelsportverenigingen bij de totstandkoming van dit Actieplan. Een vergelijkbaar beeld is zichtbaar bij de deelname aan de plenaire VBC-bijeenkomsten. Een belangrijke vraag is dan ook hoe de participatie van een aantal hengelsportverenigingen kan worden vergroot. De belangrijkste wensen van de hengelsportverenigingen liggen op het terrein van bereikbaarheid en bevisbaarheid. Dit komt overeen met de uitkomsten van de enquête onder de sportvissers. Deze knelpunten zijn vooral locatiegebonden, dus specifiek voor een aantal wateren of delen daarvan. Ook vanuit de begeleidingscommissie wordt dit onderwerp als het belangrijkste knelpunt gesignaleerd.

Figuur 6.9

De slechte bereikbaarheid van de oevers wordt door veel hengelsportverenigingen als belangrijkste knelpunt ervaren. Een aantal hengelsportverenigingen heeft specifieke wensen; deze zijn alleen voor de betreffende vereniging van toepassing. Opvallend is dat in het algemeen de hengelsportverenigingen weinig verenigingsmensen inzetten dan wel problemen ervaren op het gebied van Jeugd, Controle en Visstandbeheer. Binnen het takenpakket van de federatie zijn dit belangrijke speerpunten. Afgezet tegen het dienstenpakket van de federatie aan de hengelsportverenigingen kan dit betekenen dat: 1. Het aanbieden van dit pakket tegemoet komt aan de wensen en problemen voorkomt (het werk van de federatie is effectief); 2. De hengelsportverenigingen onvoldoende oog hebben voor deze werkgebieden (het werk van de federatie is nog niet voldoende


48


effectief); 3. De hengelsportverenigingen zelfstandig deze onderwerpen oppakken en uitvoeren, zonder gebruik te maken van het federatieve dienstenpakket (het werk van de federatie is overbodig en niet effectief). Bovenstaande kan betekenen dat er tussen vraag en aanbod onvoldoende verband is. Een van de doelen van dit actieplan is het verkrijgen van meer inzicht in deze materie. Analyse Waterschap, Rijkswaterstaat, terreinbeheerders Waterschap Brabantse Delta heeft een groot aantal onderwerpen en aandachtspunten ingebracht. Europese richtlijnen en de uitvoering ervan worden kaderstellend voor de concrete invulling van het visstandbeheer. Het waterschap ziet de visstandbeheercommissie Brabantse Delta als een belangrijk platform voor overleg en samenwerking. Men verwacht van de sportvisserij een actieve deelname en inbreng. Het waterschap kan alleen rekening houden met de wensen van de sportvisserij als deze duidelijk en concreet zijn, bijvoorbeeld als het gaat om knelpunten voor de bevisbaarheid. Het waterschap wil meer aandacht schenken aan recreatie (kansen) en onder voorwaarden bijdragen aan voorzieningen. Het waterschap wil inzetten op meer maatschappelijke participatie van de sportvisserij bij het waterbeheer. De sportvisserij is in deze zienswijze een klant met een grote achterban en met een meer dan gemiddelde vorm van beleving bij wateren natuur. Er is waardering voor een aantal activiteiten van de sportvisserij, zoals de ‘ogen en oren’ in het veld. Wel is er behoefte aan meer transparantie in het doen en laten van de hengelsportverenigingen, zoals visuitzettingen. Het waterschap vraagt aandacht voor het probleem van zwerfvuil door sportvissers. Als verhuurder van visrechten wil het waterschap de huidige versnippering van visrechten aanpakken en komen tot een ‘herverkaveling’ van visrechten. Op het gebied van bijvoorbeeld monitoring ziet het waterschap gezamenlijke kansen. Ook Rijkswaterstaat wil meer aandacht gaan schenken aan de recreatie, waaronder de sportvisserij. Rijkswaterstaat zet in op een publieksvriendelijke en klantgerichte benadering. Rijkswaterstaat ziet de sportvisserij als een relevante ‘klant’ en wil daarom graag periodiek overleg met de sportvisserij. Als de wensen van de sportvisserij concreet worden aangegeven, wil Rijkswaterstaat hier graag rekening mee houden. Zo verwacht Rijkswaterstaat een aantal concrete projectvoorstellen, bijvoorbeeld voor bereikbaarheid en bevisbaarheid, zodat deze meegenomen kunnen worden bij geplande werkzaamheden van Rijkswaterstaat aan kanaaltrajecten. Rijkswaterstaat vraagt de sportvisserij om te onderzoeken of hengelvangstregistratie zodanig kan worden opgezet dat daarmee kan worden bijgedragen aan de monitoring van visstanden. Recreatie lijkt ook bij Staatsbosbeheer een belangrijker aandachtspunt te worden. Ook de aandacht voor het ‘wel en wee’ onder de waterspiegel © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

49


groeit. Een duidelijk beleid en wensen ten aanzien van de sportvisserij ontbreken nog. Wel is er de wens om de contacten met de sportvisserij de komende jaren te intensiveren, dit geldt mogelijk ook voor contacten met het Brabants Landschap en Natuurmonumenten. Dit is nog niet verder in kaart gebracht.


50

- De wensen op een rijtje..... van wensen naar acties -

7 7.1

De wensen op een rijtje..... van wensen naar acties

Algemeen In het voorgaande zijn vanuit de verschillende groepen en organisaties allerlei wensen, verwachtingen en ideeën aangegeven. Voor het Actieplan zijn de twee meest belangrijke vragen: waarmee aan de slag te gaan en wie gaat er mee aan de slag? De wensen hebben allerlei vormen. De wensen betekenen meestal een knelpunt, waarvoor acties en activiteiten nodig zijn om deze op te lossen. Sommige daarvan zijn eenvoudig, andere ingewikkeld. Sommige zijn goedkoop, andere oplossingen vragen veel geld en inspanningen. En “haalbaar en betaalbaar” zijn belangrijke randvoorwaarden om aan de slag te kunnen gaan. Meestal is een andere partij of belanghebbende nodig om met een bepaalde maatregel of activiteit de wens te realiseren en/of het knelpunt op te lossen. Alle wensen van alle partijen zijn onderstaand in de ‘Wensenlijst’ met hun code uit paragraaf 6.1 weergegeven.

7.2

Wensenlijst Viswater VW1 = Er zijn problemen met de waterkwaliteit VW2 = Te ondiep viswater veroorzaakt door een baggerprobleem VW3 = Er zijn teveel waterplanten of juist te weinig waterplanten (voor gewenst viswatertype) VW4 = Er zijn knelpunten op het gebied van bevisbaarheid en bereikbaarheid Sportvissers S1 = De bereikbaarheid en bevisbaarheid is onvoldoende [ook VW3, 4] S2 = Te ondiep viswater veroorzaakt door een baggerprobleem [ook VW2] S3 = Ergernis en overlast door zwerfvuil S4 = Toename van aalscholverpredatie Hengelsportverenigingen H1 = Knelpunten op het gebied van bevisbaarheid en bereikbaarheid [zie ook S1, VW4]] H2 = Teveel bagger aanwezig [zie ook S2, VW3] H3 = Aalscholverpredatie [zie ook S4] H4 = Slecht onderhoud aan water en oeverplanten [zie ook S1, VW3] H5 = De aanwezigheid van beroepsvisserij (niet in het plangebied © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

51


aanwezig) H6 = Overlast door hangjeugd en vandalisme H7 = Het achterlaten van afval en zwerfvuil [zie ook S3] H8 = Onvoldoende bereikbaarheid van het viswater = H1 H9 = Behoefte aan eigen accommodatie en vissteigers Begeleidingscommissie [vertegenwoordigers hengelsportverenigingen en sportvissers] BC1 = Knelpunten bereikbaarheid van viswater en -oevers BC2 = Er is behoefte aan specifieke visstekken voor: • Jeugd • Karpervissers • Vliegvissers • Ouderen en minder valide sportvissers BC3 = Aanleggen en onderhouden van visstoepen en vissteigers BC4 = Meer controle op (illegale)stortplaatsen en behoefte aan een centraal meldpunt BC5 = Plaatsen van vuilnisbakken en organiseren van vuilruimacties BC6 = Promotie van ‘Vissen in West-Brabant' om negatieve publiciteit te voorkomen over: • Overlast • Rommel • Lawaai • Vandalisme BC7 = Beter contact met de federatie BC8 = Betrokkenheid van vrijwilligers bij hengelsportverenigingen vergroten BC9 = Kaderrichtlijn Water vraagt veel aandacht waaronder de verandering van samenstelling vissoorten. Graag de Kaderrichtlijn Water uitvoering bespreken met het waterschap BC10 = Er is meer variatie gewenst in visstand in bijvoorbeeld scheepvaartkanalen BC11 = Het opzetten en uitvoeren van Spiegelkarperprojecten BC12 = Meer éénduidigheid in vergunningen en uniforme regelgeving (streefbeeld naar één vergunning) BC13 = Visrechten in één hand, gevolg is minder versnippering van visrechten BC14 = Informatie over visstekken plaatsen op de Visplanner (website) BC15 = Verkrijgen van nieuwe visrechten en behouden van bestaande BC16 = Overeenkomsten met Staatsbosbeheer, Brabants Landschap en het waterschap inzake looprechten/ Protocol recreatief medegebruik sportvisserij BC17 = Pasjessysteem voor het nachtvissen invoeren BC18 = Jeugd opleiden door middel van activiteiten voor de jeugd te organiseren (via scholen) BC19 = Inventariseren van wedstrijdwater BC20 = Inventariseren van goede visstekken (bestaande en potentiële) BC21 = Inventariseren van wateren voor specifieke sportvisserijtypen


52


Specialistengroepen SP1 = Meer specifieke visplaatsen voor karpervissers buiten stedelijk gebied SP2 = Invoeren van een nachtvispas en handhaving hierop organiseren SP3 = Meer controle, gedragscode opstellen ten aanzien van eventuele overlast SP4 = Behoefte aan meer bereikbaarheid (waaronder looprechten) SP5 = Meer aandacht voor controle en handhaving, ook voorlichting over het meenemen van snoek SP6 = Meer voorzieningen, zoals trailerhellingen zijn gewenst. SP7 = Verbeteren van het imago van vliegvissen bij natuurorganisaties Waterschap WS1 = Visstandbeheercommissie zaken minder vrijblijvend invullen, meer betrokkenheid van hengelsportverenigingen is hierbij gewenst. Het waterschap ziet een centrale rol van de visstandbeheercommissie voor afstemming, samenwerking en informatie uitwisseling. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld themabijeenkomsten per regio en hierdoor de hengelsportverenigingen beter te betrekken. Het waterschap ziet de visstandbeheercommissie ook als platform voor meer informele omgang met de sportvisserij. WS2 = Er is interesse voor een mogelijke rol van visstandmonitoring door sportvisserij WS3 = Ogen en oren functie van sportvisserij in het veld behouden en versterken WS4 = Het uitwerken van een Visatlas. WS5 = Opschaling en uniformering van visrechten is gewenst: minder versnippering waardoor minder administratie ontstaat WS6 = Betere regulering en transparantie van visuitzettingen is gewenst WS7 = Het waterschap heeft enkele vragen bij de mogelijke voerproblematiek in enkele geïsoleerde wateren WS8 = Het waterschap signaleert een toename van Oost-Europese ‘sportvissers’, deze verstoren onder andere migratieonderzoeken WS9 = Vis als gezamenlijk communicatiemiddel biedt de mogelijk en kansen voor projecten en samenwerking. WS10 = Voorbereiding en uitvoering van gezamenlijke projecten. Gezamenlijk zoeken naar speerpunten en projecten, dit in visstandbeheercommissie verband zichtbaar maken WS11 = Het waterschap staat open voor reële voorstellen op het gebied aangepast maaibeheer ten behoeve van de sportvisserijmogelijkheden (bevisbaarheid) WS12 = Het waterschap vraagt aandacht voor het probleem van zwerfvuil, mede veroorzaakt door sportvissers WS13 = Het waterschap is betrokken bij voorzieningen, zoals visstoepen bij natuurvriendelijke oevers. Er is bij het waterschap behoefte aan meer informatie over knelpunten en wensen voor voorzieningen, door dit bijvoorbeeld op gebiedskaarten aan te geven. Dit onderwerp bij voorkeur op de agenda van Visstandbeheercommissie plaatsen. WS14 = Betere afspraken maken met de sportvisserij over het onderhoud aan visplaatsen en visstekken. WS15 = Waterschap ziet bij weinig gemeenten kennis over vis, © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

53


visstandbeheer en de visserij. Dit is een lacune bij het opstellen van gemeentelijke waterplannen. Is hier een rol voor de visstandbeheer– commissie en/of hengelsportverenigingen weggelegd? Rijkswaterstaat RW1 = Verwacht concrete ideeën van de sportvisserij, zeker voor verbetering van de bereikbaarheid. Speerpunt hiervoor zijn locaties waar werkzaamheden, zoals verbreding, gaan plaatsvinden. Graag ziet Rijkswaterstaat een lijst met bijvoorbeeld tien concrete voorstellen, bijvoorbeeld als een viskansenkaart. RW2 = Rijkswaterstaat ziet graag de inbreng voor recreatief medegebruik via de federatie ten behoeve van toekomstige visies en plannen. Waar nodig in samenhang met kanalen in Oost-Brabant RW3 = Aandachtspunt: Waterkrachtcentrales in de Limburgse en Brabantse kanalen. Er schijnen hiervoor eerste plannen te bestaan. Omdat dit niet speelt in West-Brabant wordt dit niet verder meegenomen RW4 = Overleg: Rijkswaterstaat heeft geen voorkeur om structureel in de visstandbeheercommissie Brabantse Delta te participeren, wel op basis van relevante agendapunten. Een jaarlijks overleg met de watermanager is zeker mogelijk en gewenst RW5 = Gevraagd wordt naar mogelijkheden om door middel van hengelvangstregistratie bij te dragen aan vismonitoring (ten behoeve van de Kaderrichtlijn Water) Staatsbosbeheer SB1 = De behoeften en wensen over en weer duidelijk krijgen. Federatie FZ1 = Stimuleren en faciliteren van wedstrijden voor de jeugd FZ2 = Het bevorderen van de aandacht voor jeugd en jeugdopleiding FZ3 = Het waar mogelijk overdragen van visrechten op plaatselijke wateren aan hengelsport–verenigingen (dit is beperkt voor West-Brabant) FZ4 = Het digitaal vastleggen van visrechten en vergunningsvoorwaarden FZ5 = Advisering aan hengelsportverenigingen over meer eenduidigheid in vorm en inhoud van vergunningen bij hengelsportverenigingen FZ6 = Maken van afspraken met hengelsportverenigingen over samenwerking in BOA-project (controle) FZ7 = Het onderzoeken van de mogelijkheid om sportvissers periodiek te raadplegen over hun wensen, knelpunten en beleving van de sportvisserij FZ8 = Een nadere verkenning naar het opzetten van een competitie ten behoeve van een federatief kampioenschap FZ9 = Een wedstrijdboek maken (ook voor West-Brabant) met alle hengelsportverenigingen die op federatief water wedstrijden organiseren We hebben de bovenstaande wensen met hun code vervolgens in een wensenmatrix opgenomen. In deze wensenmatrix is aangegeven “wie van wie” wat verwacht (actie of activiteit, doen of laten). Een wens is gezet onder het eerst bestemde “loket”. Wensen van sportvissers, als lid van een van de hengelsportverenigingen, zijn daarom meestal onder “hengelsportverenigingen” vermeld. De wensenmatrix kunt u achter in dit rapport vinden als bijlage I. © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

54


Voorbeeld 1. De ‘Quick-scan’ heeft voor een aantal viswateren aangegeven dat deze te ondiep zijn, meestal door een te dikke baggerlaag. De wens is dat deze problemen worden aangepakt. De code hiervoor is ‘VW2’. Alleen de gemeenten en/of het waterschap hebben een taak voor het onderhoud en op diepte houden van wateren. VW2 komt in het schema daarom terug onder gemeente respectievelijk waterschap. Voorbeeld 2. Vanuit de Karperstudiegroep is de wens naar voren gekomen voor een pasjessysteem voor het nachtvissen, gekoppeld aan controle en handhaving [SP2]. Uitsluitend hengelsportverenigingen en de federatie met visrechten kunnen een dergelijke maatregel treffen. ‘SP2’ komt in het schema terug onder hengelsportverenigingen respectievelijk federatie. Voorbeeld 3. Het waterschap wil graag betere afspraken maken met de sportvisserij over het onderhoud van visplaatsen en voorzieningen [WS14]. Deze wens ligt bij de hengelsportverenigingen, voor het gehele beheergebied van het waterschap. Omdat de Visstandbeheercommissie Brabantse Delta een goed platform is voor overleg en afspraken over deze onderwerpen, is dit in het schema terug te vinden onder “Visstandbeheercommissie”. Voorbeeld 4. Rijkswaterstaat heeft een wens ten aanzien van het meedoen van sportvissers aan HVR (hengelvangstregistratie), om bijvoorbeeld de ontwikkelingen in de visstand voor de Kaderrichtlijn Water te monitoren. Om dit te organiseren zijn acties van hengelsportverenigingen, specialistengroepen en/of federatie denkbaar. Ook de visstandbeheercommissie kan hierin een rol vervullen. © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

55


Of en welke onderwerpen zo “verhuizen” naar de visstandbeheercommissie Brabantse Delta is met de visstandbeheercommissie besproken. De visstandbeheercommissie heeft vervolgens een selectie van onderwerpen gemaakt, waarmee deze de komende periode aan de slag wil gaan.

7.3

De actielijsten In deze paragraaf geven we een overzicht van de wensen en hieruit voorgenomen acties en activiteiten. Deze zijn voor de sportvisserijorganisaties weergegeven in tabel 7.1. Om het overzicht te verbeteren, zijn een aantal samenhangende onderwerpen uit de wensenlijst geclusterd. Een deel van de acties en activiteiten is als project-idee opgenomen. Opzet en uitvoering zullen in overleg tussen de federatie en Sportvisserij Nederland verder worden uitgewerkt in projectbeschrijvingen (zie sjabloon). De door de VBC Brabantse Delta geselecteerde onderwerpen komen terug in tabel 7.2. De VBC zal hieraan verder uitwerking geven.


56


Tabel 7.1 Van wensen naar acties en activiteiten Geclusterde wensen per thema

Trekkende partij(en)

Actie of activiteit

Sportvisserij Nederland/ hengelsportverenigingen

Organiseren en uitvoeren van hengelvangstregistratie in West-Brabant. Dit uitwerken in een projectvoorstel door Sportvisserij Nederland. Naar aanleiding van het deelproject Brabantse Vissen zijn momenteel tien hengelsportverenigingen actief. De Federatie facilliteert dit door het onderwerp op de algemene ledenvergadering te agenderen.

MONITORING, REGISTRATIE Sportvissers stimuleren om door hengelvangstregistratie (HVR) bij te dragen aan informatie voor het visstandbeheer. Waar mogelijk hengelvangstregistratie bruikbaar maken als aanvulling op de visstandmonitoring zoals deze voor de Kaderrichtlijn Water is voorgeschreven.

BEREIKBAARHEID Het verbeteren van de bereikbaarheid van viswateren

Hengelsportverenigingen

Het creëren van betere mogelijkheden voor de sportvisserij met boten

Er is (lokaal) behoefte aan specifieke visstekken en/of voorzieningen voor: jeugd, karpervissers (buiten stedelijk gebied), vliegvissers en mindervalide sportvissers

Verwerven van looprechten, afhankelijk van de lokale situatie en de behoefte hieraan Snoekstudiegroep De federatie zal met Snoekstudiegroep Nederland België Nederland België overleggen over realisatie van trailerhellingen, met vervolgens een verdere uitwerking van wensen over de locaties door Snoekstudiegroep Nederland België. Federatie Noordwest-Nederland zal in 2008 een dergelijk project oppakken en kan mogelijk informatie geven. Financiële ondersteuning vanuit het Fonds Verbetering Sportvisserijmogelijkheden kan worden onderzocht. Hengelsportverenigingen, De federatie organiseert een overleg met Karperstudiegroep Karperstudiegroep Nederland en Vereniging Nederlandse Vliegvissers voor een Nederland, Vereniging verdere uitwerking. Voor de verdere aanpak dienen Nederlandse Vliegvissers Karperstudiegroep Nederland en Vereniging Nederlandse Vliegvissers in overleg te treden met de betreffende hengelsportverenigingen. Bij de behoefte aan lokale voorzieningen voor de jeugd en mindervalide sportvissers zullen de hengelsportverenigingen zelf het initiatief dienen te nemen, bijvoorbeeld door overleg met de gemeente.


57


Rijkswaterstaat verwacht concrete ideeën van de sportvisserij voor Federatie het verbeteren van de bereikbaarheid van viswateren. Speerpunten hiervoor zijn locaties waar werkzaamheden, zoals verbreding, gaan plaatsvinden. Graag ontvangt men een lijst met concrete voorstellen (viskansenkaart). Ook verwacht men van de sportvisserij een inbreng bij toekomstige visies en plannen voor de kanalen. BEVISBAARHEID

Het actiepunt is inmiddels uitgevoerd. Voor vervolgoverleg met Rijkswaterstaat wordt ingezet op het overleg in de visstandbeheercommissie Aa en Maas.

Het verbeteren van de bevisbaarheid van een aantal wateren, Hengelsportverenigingen, Overleg starten met de verantwoordelijke beheerder waar sprake is van een dikke baggerlaag en/of een te geringe of te visstandbeheercommissie (gemeente of waterschap) over de mogelijke aanpak. Het forse bedekking met waterplanten. Voor de betreffende wateren en concreet benoemen van knelpunten, wateren en locaties is locaties wordt verwezen naar het inventarisatierapport. hierbij van belang. Het overleg met het waterschap dient plaats te vinden in de visstandbeheercommissie. ONDERZOEK Er is voor de belangrijkste viswateren behoefte aan informatie over de mogelijkheden voor specifieke sportvisserijtypen, aanwezigheid van visstekken of -trajecten per type. Dit betreft ook de wedstrijdvisserij. Deze behoefte komt ook voort om in te kunnen spelen op de potentiële veranderingen in viswateren en visstanden als gevolg van afnemende nutriënten en andere maatregelen die voortvloeien uit de Kaderrichtlijn Water. Er is behoefte om structureel informatie te verwerven over sportvissers naar hun wensen, de knelpunten die zij ervaren en de beleving van de sportvisserij.


58

Federatie, interessant De federatie neemt het initiatief tot overleg met de voor specialistengroepen. Aan Sportvisserij Nederland wordt visstandbeheercommissie gevraagd hiervoor een project op te zetten en uit te voeren.

Federatie, interessant Momenteel loopt er een ‘pilot’ voor dergelijk onderzoek in het voor gebied van de benedenrivieren en het Volkerak-Zoommeer. visstandbeheercommissie Afhankelijk van de uitkomst hiervan, zal zo’n onderzoek, gericht op periodieke raadpleging voor West-Brabant worden opgezet.


REGELGEVING, CONTROLE, VISRECHTEN Het is mogelijk dat overmatig voeren door sportvissers in enkele geïsoleerde wateren effect heeft op de waterkwaliteit. In die situaties is regulering van het voergebruik gewenst, evenals controle op de naleving ervan.

Waterschap, Aan het waterschap wordt gevraagd beleid te ontwikkelen visstandbeheercommissie voor dit onderwerp, vergezeld van voorstellen voor een concrete aanpak. Dit beleid en de aanpak wordt vervolgens in de visstandbeheercommissie geagendeerd en waar nodig tot uitvoering gebracht. Opmerking: Sportvisserij Nederland is recent een onderzoek gestart naar de mogelijke effecten van het voeren door sportvissers.

De controle en handhaving op het verbod tot het meenemen van snoek laat te wensen over (het verbod is opgenomen in de Landelijke Lijst van Viswateren als onderdeel van de schriftelijke toestemming voor de sportvisserij).

Federatie, Snoekstudiegroep Nederland België

Het nachtvissen, meestal door karpervissers, leidt soms tot Federatie, Sportvisserij overlast. Om te komen tot een goede balans tussen het aanbod en Nederland de vraag naar mogelijkheden en problemen te voorkomen, is regulering van de nachtvisserij gewenst.

De federatie zet in op verbetering van de controle via de Buitengewone Opsporingsambtenaren. Aan de voorlichting over het meeneemverbod van snoek zal op de federatieve website en in een van de regio edities van ‘Het Visblad’ aandacht worden geschonken. Aan Snoekstudiegroep Nederland België wordt gevraagd hieraan bij te dragen in de vorm van een tekstvoorstel. De federatie neemt het initiatief tot overleg met de Karperstudiegroep Nederland voor specifieke punten en bijdragen. Aan Sportvisserij Nederland wordt gevraagd te komen tot een landelijke aanpak en richtlijnen voor dit thema. Door hengelsportverenigingen, naar behoefte. Zo nodig kan ondersteuning door federatie worden gevraagd.

Sommige hengelsportverenigingen ervaren beperkingen in de sportvisserijmogelijkheden doordat visrechten niet zijn uitgegeven, niet kunnen worden verworven dan wel worden opgezegd.


Het waterschap (als verhuurder) streeft op termijn naar opschaling van de uitgifte en ligging van de visrechten.

Waterschap, Aan het waterschap wordt gevraagd beleid te ontwikkelen visstandbeheercommissie voor dit onderwerp, vergezeld van voorstellen voor een concrete aanpak. Dit beleid en de aanpak wordt vervolgens in de Visstandbeheercommissie geagendeerd en waar nodig tot uitvoering gebracht.


59


Er wordt overlast ervaren door een sterk groeiende groep van voornamelijk Oost-Europese sportvissers (werkzaam en woonachtig in Nederland), die waarschijnlijk niet op de hoogte is van de regelgeving of zich daaraan niet conformeert.

Sportvisserij Nederland

Het maken van afspraken over de samenwerking tussen de Federatie federatie en de hengelsportverenigingen in het BOA-project GEDRAG, AFVAL, OVERLAST Door sportvissers wordt (soms, lokaal) ergernis en overlast Hengelsportverenigingen ervaren. Dit betreft het gedrag van andere sportvissers, evenals vuil en rommel aan de waterkant. Ook intimidatie en vandalisme zoals elders maatschappelijk wordt ervaren laten de sportvisserij niet ongemoeid. Het verminderen van ergernis en overlast van zwerfvuil mede achtergelaten door sportvissers. Bijv. door plaatsen vuilnisbakken en vuilruimacties.

VISSTAND- EN VISSERIJBEHEER, LEEFMILIEU VISSEN Er is behoefte aan een gevarieerd karperbestand in een aantal West-Brabantse wateren.


60

Karperstudiegroep Nederland, Visstandbeheercommissie , hengelsportverenigingen

Sportvisserij Nederland wordt gevraagd voor verschillende groepen "nieuwe Nederlanders" informatie over het sportvissen te ontwikkelen en hierover de voorlichting te verzorgen. Deze informatie kan dan ook in de regio WestBrabant worden aangeboden. is uitgevoerd

Specifieke problemen dienen door de hengelsportverenigingen bij de gemeente te worden aangekaart. De oplossingen zijn divers, afhankelijk van het probleem. Zwerfvuil kan worden aangepakt door het plaatsen van vuilnisbakken en/of een mede door de sportvisserij georganiseerde "schoonmaakdag". Overlast door "eigen" sportvissers dient via eigen regelgeving te worden aangepakt en gehandhaafd (zie ook hiervoor bij nachtvissen). Voor overlast die door niet sportvissers wordt veroorzaakt is de gemeente het aanspreekpunt voor handhaving van de openbare orde en milieuaspecten. Aan de Karperstudiegroep Nederland wordt gevraagd hiervoor uitgewerkte projectvoorstellen te ontwikkelen. Deze voorstellen dienen in de visstandbeheercommissie te worden geagendeerd. Na besluiten over de aanpak kunnen de projecten worden uitgevoerd in samenwerking met de visrechthebbende(n) van de betreffende wateren. Er is samenhang met het voor de kanalen op te stellen Visplan Rijkswateren. Voor de Limburgse en Brabantse kanalen zal in 2009 hiervoor een "plan van aanpak" worden opgesteld, met uitvoering in 2010. Vanuit het landelijke project "Versterking VBC's" kan Sportvisserij Nederland ondersteuning bieden.


De visstand in de scheepvaartkanalen wordt (soms) als te weinig gevarieerd ervaren.

Opmerking: de maakbaarheid van visstanden is beperkt. De feitelijke milieuomstandigheden bepalen de omvang en samenstelling van de visstand. De inrichting, waterkwaliteit en het gebruik van het water zijn de meest belangrijke factoren. De uitvoering van het waterbeheer (waaronder de Kaderrichtlijn Water) bepalen nu en voor de toekomst de condities. Specifieke activiteiten vanuit de sportvisserij zijn hiervoor niet relevant, mogelijk met uitzondering van een karperproject.

Er wordt lokaal overlast ondervonden van de predatie door aalscholvers op vis.


Het mogelijke effect van aalscholvers op de visstand is een herkenbaar, maar ook complex maatschappelijk vraagstuk. Voor de toekomst is er ook een koppeling met de veranderingen in de visstand als gevolg van minder voedingsstoffen en het uitvoeren van maatregelen vanuit de Kaderrichtlijn Water. De aalscholver is ook een soort waarvoor instandhoudingdoelen vanuit Natura 2000 zijn opgesteld. Het is een landelijk onderwerp. Sportvisserij Nederland is hierbij betrokken. Mogelijke resultaten in de vorm van minder overlast zijn echter op korte termijn niet te verwachten.

Het verbeteren van de waterkwaliteit, het verbeteren van de waterdiepte in wateren met een dikke baggerlaag, het realiseren van een gevarieerde bedekking met waterplanten.

Hengelsportverenigingen, Voor de betreffende wateren en locaties wordt verwezen visstandbeheercommissie naar het Inventarisatierapport. Speciefieke problemen dienen door de hengelsportverenigingen zo onderbouwd mogelijk (bijvoorbeeld met kaart, foto’s, meetresultaten) bij de eigenaar/beheerder te worden aangekaart. Voor wateren in eigendom/beheer van het waterschap is de VBC hiervoor het aangewezen platform.


61


JEUGD Er is bij verschillende hengelsportverenigingen behoefte aan een pakket activiteiten voor de jeugd, gericht op werving en het "vasthouden" van jeugdleden, evenals de opleiding van jonge sportvissers en het organiseren van wedstrijden.

COMMUNICATIE, SAMENWERKING, INFORMATIE Natuurorganisaties hebben niet altijd een juist beeld van het "vliegvissen" .

Hengelsportverenigingen, Op basis van specifieke behoeften en mogelijkheden van de Sportvisserij Nederland hengelsportverenigingen, biedt Sportvisserij Nederland hiervoor verschillende instrumenten aan. Het deelnemen aan cursussen voor jeugdbegeleiders, kan door de federatie financieel worden ondersteund.

Aan de Vereniging Nederlandse Vliegvissers wordt gevraagd hiervoor specifieke acties en producten te ontwikkelen. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van het bestaand "protocol zonering sportvisserij", zoals voor beken in Oost-Brabant is opgesteld. Het opstellen en uitgeven van een visatlas Noord-Brabant Provincie, waterschappen Hiervoor wordt momenteel voor geheel Noord-Brabant een (verspreiding van vissoorten, informatie) wordt als gewenst gezien. project uitgevoerd in opdracht van de provincie en de waterschappen. Ook vanuit de sportvisserij wordt een bijdrage geleverd door het aanleveren van informatie, waaronder hengelvangsten. Het onderwerp heeft de interesse van de visstandbeheercommissie. Aan Sportvisserij Nederland wordt gevraagd hengelvangstregistratie samen met de hengelsportverenigingen verder te stimuleren. Zie verder thema ‘Monitoring en registratie’. Het waterschap wil graag gezamenlijk met de sportvisserij Visstandbeheercommissie Hiervoor worden vooralsnog geen specifieke acties projecten en onderwerpen oppakken en uitvoeren. Vis en vissen benoemd. bieden mogelijkheden als gezamenlijk communicatiemiddel richting een breed publiek. Er is behoefte aan meer informatie over de sportvisserij en de Sportvisserij Nederland Zie hiervoor de site van Sportvisserij Nederland en mogelijkheden voor de sportvisserij op het Internet. Visplanner (www.visplanner.nl). De Visstandbeheercommissie heeft interesse voor dit onderwerp.


62

Vereniging Nederlandse Vliegvissers


Sommige hengelsportverenigingen vinden het moeilijk in contact te Federatie, komen met de federatie (andersom ook). hengelsportverenigingen

Er zijn hiervoor verschillende mogelijkheden aanwezig. De federatie beschikt inmiddels over een eigen kantoor te Drimmelen. De medewerkers zijn per telefoon, fax en e-mail bereikbaar. Ook de regiobijeenkomsten zijn goede contactmomenten. De hengelsportverenigingen wordt nadrukkelijk gevraagd hieraan deel te nemen.

DIVERSEN Sommige hengelsportverenigingen willen graag beschikken over een eigen accommodatie (clubhuis).

hengelsportverenigingen

Het vinden, inzetten en behouden van voldoende vrijwilligers is voor veel hengelsportverenigingen een terugkerend vraagstuk.

Hengelsportverenigingen, Sportvisserij Nederland

Hengelsportverenigingen dienen hiervoor overleg met de gemeente te voeren. Binnen een aantal voorwaarden is (gedeeltelijk) subsidie mogelijk vanuit het Fonds Verbetering Sportvisserijmogelijkheden van Sportvisserij Nederland Voor de plaatselijke activiteiten is dit een zaak voor de hengelsportverenigingen. Tegelijkertijd is het een landelijk thema. Sportvisserij Nederland wordt gevraagd hiervoor beleid op te zetten en te ondersteunen bij de uitvoering ervan.


63


Tabel 7.2 Actielijst Visstandbeheercommissie Brabantse Delta ACTIEPUNTEN EN AANDACHTSVELDEN VISSTANDBEHEERCOMMISSIE BRABANTSE DELTA ALGEMEEN Visstandbeheercommissie zaken als organisatie en programma minder vrijblijvend invullen, meer betrokkenheid van hengelsportverenigingen is hierbij gewenst. Het waterschap ziet hierbij een centrale rol voor de visstandbeheercommissie waarbij het gaat over afstemming, samenwerking en informatieuitwisseling. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld themabijeenkomsten per regio te organiseren waarbij hengelsportverenigingen beter betrokken worden. De visstandbeheercommissie benutten als platform voor meer informele omgang tussen de sportvisserij en de waterbeheerder.

Wens/ knelpunt

Actie

VERBETEREN BEREIKBAARHEID, BEVISBAARHEID, TOEGANKELIJKHEID, VOORZIENINGEN Er zijn knelpunten op het gebied van de bereikbaarheid van het viswater en de oevers. Dit komt door Betere bereikbaarheid en bevisbaarheid creëren van beperkte parkeermogelijkheden bij het viswater en de bevisbare gebieden worden met hekken viswateren afgesloten doordat er plaats gemaakt moet worden voor industrie. Doordat er gebieden voor sportvissers worden afgesloten door terreinbeheerders ontstaan er problemen op het gebied van de bereikbaarheid van het viswater en de oevers. Er is behoefte aan meer bereikbaarheid (door middel van looprechten) en toegankelijkheid van viswateren.

Een balans vinden tussen bescherming flora & fauna en de belangen van de hengelsport

De bereikbaarheid en bevisbaarheid van een aantal wateren is onvoldoende, de waterplantenbegroeiing is soms teveel en soms te weinig ten aanzien van het viswatertype. Waterschap Brabantse Delta staat open voor reële voorstellen voor aangepast maaibeheer ten behoeve van de sportvisserijmogelijkheden.

Overleg en afspraken maken over aangepast maaibeheer

Er is behoefte aan specifieke visstekken voor jeugd, karpervissers, vliegvissers, ouderen en Betere afspraken maken tussen waterschap en de mindervalide sportvissers, ook is er behoefte aan meer visplaatsen en moeten bestaande visplaatsen sportvisserij over het onderhoud van visplaatsen en beter onderhouden worden. Het waterschap is betrokken bij voorzieningen, zoals visstoepen bij visstekken. natuurvriendelijke oevers. Ook hier is behoefte aan beter contact tussen hengelsporters en het waterschap om hierover de knelpunten en wensen over en weer duidelijk te krijgen. © 2008 Sportvisserij Nederland / Federatie van hengelsportverenigingen Zuidwest Nederland

64


MONITORING, REGISTRATIE Waterschap Brabantse Delta ziet bij weinig gemeenten kennis over vis, visstandbeheer en de visserij. Dit is een lacune bij het opstellen van gemeentelijke waterplannen. Beter contact tussen sportvissers en het waterschap waarbij de sportvissers met hun praktijkervaring de ogen en oren in het veld kunnen zijn voor het waterschap Het waterschap wil graag meer transparantie en regulering van visuitzettingen door hengelsportverenigingen. REGELGEVING, CONTROLE

Betere uitwisseling van gegevens tussen hengelsportverenigingen en het waterschap Het opzetten van een project hiervoor (doelen, werkwijze, middelen), bij voorkeur in VBC-verband Informatie-uitwisseling over visuitzettingen tussen hengelsportverenigingen en het waterschap

Meer eenduidigheid in vergunningen en meer uniforme regelgeving (streefbeeld naar één vergunning)

Overleg en afspraken maken over opschaling van visrechten en uniformering van regelgeving.

COMMUNICATIE, SAMENWERKING, INFORMATIE Bij veel wateren zijn er op dit moment nog problemen met de waterkwaliteit. Er is bij een aantal wateren geconstateerd dat deze te ondiep zijn met risico op vissterfte, meestal is hier een baggerprobleem.

Samenwerking tussen het waterschap en de hengelsportverenigingen bij de aanpak van waterkwaliteitsproblemen. Het opzetten en uitvoeren van spiegelkarperprojecten. Voorbereiding en uitvoering van gezamenlijke projecten. Gezamenlijk zoeken naar speerpunten en projecten en dit in de visstandbeheercommissie zichtbaar maken Bij Staatsbosbeheer is geen tot weinig visie en beleid over de sportvisserij, het visstandbeheer, recreatief Behoeften en wensen over en weer duidelijk medegebruik en samenwerking. krijgen Kaderrichtlijn water vraagt veel aandacht onder andere door de verandering van de samenstelling van Bespreken van de Kaderrichtlijn Water uitvoering vissoorten tussen hengelsportverenigingen en het waterschap Uitwisseling van ervaringen met andere visstandbeheerscommissies Sportvisserij Nederland zal initiatief nemen voor meer uitwisseling tussen VBC’s (in kader van het project Verbetering functioneren VBC’s in opdracht van het ministerie van LNV).


65

Bijlagen

Bijlage I

Wensenmatrix .................................................................67

Bijlage II

Sjabloon ‘Projecten Sportvisserij West-Brabant’...................68

Bijlage I

Wensenmatrix

Wensen matrix wens aan wens door Sportvissers


HengelsportSportvissers verenigingen S3 S1,S2,S4

Rijkswaterstaat Gemeenten Staatsbosbeheer

Begeleidingscommissie Federatie Sportvisserij Nederland

VW1,VW2, VW3,VW4, H1,H7, H8

H7

Specialisten.

Waterschap

Specialisten VBC S1, S2, S4

WS3,WS8, WS12

SP1,SP2, SP3, SP5, SP3,SP4, SP5,SP6 SP7 WS1,WS5,WS 6,WS7,WS11, WS12,WS13, WS14,

WS 1 t/m WS 15

RW1, RW5

RW4, RW5

Waterschap S3

Rijkswaterstaat S3

VW1,VW2, VW3,VW4, H1,H7, H8

H7

Gemeenten Staatsbosbeheer Federatie S3 S3 VW1, VW2, VW3, VW4, H1,H6,H8, H9 H7 H3 SP7 SP2 , SP3, SP5

SP4, SP6

WS2,WS3, WS4,WS9, WS10 RW1, RW2,RW3?, RW4

WS15

SB1

BC5,BC8, BC11,BC12,B C13,BC15,BC 17,BC18,BC1 9,BC20,BC21

BC1, BC2, BC3, BC4, BC9, BC11, BC3,BC11, BC13, BC9,BC16, BC15, BC16 BC1, BC2

BC10,BC11

BC3,BC4

BC16

SB1 BC 11, BC12, BC13, BC15, BC17, BC19, BC20 FZ1 -FZ9


H3

Bijlage II

Sjabloon ‘Projecten Sportvisserij WestBrabant’

Titel project Uitvoerder project

Korte omschrijving project

Projectnr. [naam, bijvoorbeeld federatie] [gegevens contactpersoon] [doel, relevantie, inhoud, werkwijze, verwacht resultaat]

Looptijd / doorlooptijd / periode

Van [jaar – maand]

Projectteam

[namen]

Overig betrokken bij project

[naam / namen]

Benodigd veldwerk

[Aantal dagen / weken in periode ] In dagen /weken:

Benodigde menskracht

tot [jaar – maand]

[Uitvoering door:]

Kosten / budget Datum / jaar Evt. bijzonderheden

Projectevaluatie: inhoud proces financieel

[korte omschrijving van resultaat, bijzonderheden, leerpunten]

N.B. Indien gewenst, kunnen in bijlagen nadere specificaties worden gegeven, zoals een gedetailleerdere begroting e.d.

Sportvisserij Nederland Postbus 162 3720 AD Bilthoven

Actieplan Sportvisserij West-Brabant. Werken aan optimale mogelijkheden voor de sportvisser in West-Brabant

Recommend Documents