Komk. Werken aan diversiteit in de Chiro

n i r e m m o Komk

Werken aan diversiteit in de Chiro

merin m o k m O K

Inhoud

1. In de Chiro is iedereen welkom 2. Uitgesloten wegens... 3. Kevin, Mariem en Amar 4. En nu...aan de slag x x x x

Stap 1: Smijt het in de groep Stap 2: Een blik op je buurt en leden Stap 3: Over de drempel Stap 4: Samen sterk

5. Warempel: een drempel x x x x

Drempel 1: Geld maakt niet gelukkig Drempel 2: Onbekend maakt onbemind Drempel 3: Bouw geen muren rond culturen Drempel 4: Tussen droom en daad

6. We houden (van) u x Aandachtspunten bij activiteiten x Begeleiden in de Chiro x Contact met de ouders

7. Waar kun je terecht? x x x x



Wat heeft de Chiro je te bieden? Wat bestaat er aan extern aanbod? Waar vind je centen? In je buurt

Werke

en aan diversiteit in de Chiro



merin m o k m O K

1. In de Chiro is iedereen welkom “Chiro wil werken aan diversiteit...

Chiro wil toegankelijk zijn... Chiro wil inclusief werken...”

Veel dure woorden? Waar hebben ze het over? Dat heeft niets met jou te maken? Fout! Het gaat over jou en jouw Chirogroep! Onze Chirodroom is kinderen en jongeren leren samenleven via spel, hen een kijk geven op zichzelf en de wereld. We willen hen samenbrengen in hun vrije tijd, elke week opnieuw, op bivak of op weekend. En dat willen we graag voor álle kinderen! Of ze nu veel of weinig weten, dik of dun zijn, vlot in de omgang zijn of een beetje verlegen, veel of weinig kunnen, blank of zwart zijn, of het nu jongens zijn of meisjes, of ze graag jongens zien of meisjes, en noem maar op. Alle kinderen willen we een plaats geven in onze Chirogroep. En niet zomaar een plaats! Mensen van allerlei pluimage komen naast elkaar te staan. Iedereen brengt knotsgekke ideeën, talenten en visies mee. Gül kan niet zo snel lopen, maar kan alle kwiks aan het lachen brengen omdat ze als de beste grapjes vertelt. Bram is erg verlegen, maar kraakt supersnel alle codes die nodig zijn om het bosspel te winnen. Al die verschillen maakt het Chiroleventje minder eentonig, maakt elk kind rijker. We worden erdoor verrast en kunnen leren van elkaar. En al gauw merken we eerder de gelijkenissen, komen we onszelf tegen. Osman en Siebe zijn allebei gek op dezelfde popgroep. Dorien en Jelle zijn dol op vegetarisch koken. Enzovoort. Het blijft niet bij dromen alleen: we maken er graag werk van. We zetten stappen om als Chiro toegankelijk te zijn voor alle kinderen en jongeren. We willen zoveel mogelijk af van de hokjes en proberen inclusief te werken. Mensen uit hun hokje halen, vraagt een inspanning: Mehmet die het Nederlands nog niet zo machtig is of Janne die met haar rolstoel het lokaal zomaar niet in 1-2-3 binnenrijdt, of Cindy wiens ouders het lidgeld moeilijk kunnen betalen, laat staan die gekke uitstap naar de zee. Kiezen voor diversiteit is niet altijd een makkelijke keuze. Het vraagt een aanpak die wellicht anders is dan je gewoon bent en je kunt op een aantal moeilijkheden botsen.



Daarom geeft de Chiro ideeën en achtergrondinformatie en willen we ondersteunen waar we kunnen, zodat onze groepen de deur open kunnen zetten voor alle kinderen en jongeren.

Deze brochure is alvast een eerste zetje. Een boekje vol tips en ideeën die je in je eigen groep kunt gebruiken. Hoe je eraan begint. Mogelijke drempels en hoe je die kunt aanpakken. Voorbeelden van andere Chirogroepen.

uitgesloten 2. Uitgesloten wegens...

We zijn allemaal gelijk. Je hebt een dak boven je hoofd, gaat naar school, hebt een job. Er is openbaar vervoer. In je vrije tijd kun je kiezen uit duizend en één dingen om te doen. Als je ziek bent, vangt de gezondheidszorg je op. We gaan er gemakkelijk van uit dat iedereen evenveel kansen heeft om aan alles deel te nemen. En dat is niet het geval.

We zijn allemaal verschillend. Je hebt je eigen thuissituatie, broers of zussen. Je ouders zijn samen of gescheiden, of misschien woon je niet bij je ouders? Je bent een jongen of een meisje. Je gaat naar het ‘gewoon’ of ‘buitengewoon’ onderwijs. Je hebt een beperking of niet. Je ouders hebben het financieel makkelijk of moeilijk, zijn van allochtone afkomst of ze zijn rasechte Vlamingen, ze zijn werkloos of ze werken in de bank. Die factoren spelen mee in jouw opvoeding en in de kansen die je krijgt om te groeien. Duizend en één dingen bepalen hoe toegankelijk onderwijs, gezondheidszorg en vrijetijdsbesteding zijn voor elk kind. Als je ouders het financieel moeilijk hebben, is het niet zo vanzelfsprekend om naar de dokter of de tandarts te gaan. Als je niet gewoon bent dat conflicten thuis worden uitgepraat, zal je dit op school zelf ook minder doen. Sommige kinderen komen meer negatief in aanraking met het onderwijs en de hulpverlening dan andere kinderen. Een kind wiens ouders van OCMW-steun leven, zal door de omgeving anders bekeken worden dan een kind wiens vader bakker is. Een kind dat thuis vaak zelf zijn plan moet trekken, zal minder vlug aanvaarden dat jij zegt wat het moet doen. Als je thuis geen Nederlands spreekt, krijg je al gauw het advies om beroepsonderwijs te volgen. Wie in een kwetsbare positie leeft, heeft meer kans om opnieuw ‘gekwetst’ te worden. In het onderwijs, op de arbeidsmarkt, in de hulpverlening, enzovoort. Dat noemen we ‘een systeem van maatschappelijke kwetsbaarheid’. Een kind krijgt een bepaald etiket opgekleefd en vaak zal het daar na verloop van tijd ook naar handelen.



merin m o k m O K “Hij heeft nooit gedeugd.” “Zie je wel dat ze een dommerik is!” “Als je amper Nederlands spreekt, doe dan maar iets met je handen.” Ook in onze eigen Chirowerking komt dat terug. Niet iedereen krijgt dezelfde kansen. Het start al bij de wervingsactie. Ga je in alle scholen en straten in je buurt werven? Spreek je iedereen op dezelfde manier aan? Kent iedereen de Chiro wel voldoende om te weten wat er gebeurt? Daarna komt het erop aan je leden te behouden. Bij sommige is dat makkelijker dan bij andere. De leden van wie de ouders ook in de jeugdbeweging zaten, zul je makkelijker kunnen behouden. Maar wat met de leden wiens ouders de Chiro niet kennen? Wat met leden die in een instelling zitten? Wat met leden met een handicap? Ook in de Chiro stellen we voorwaarden tot deelname. Je vertrekt hierbij vanuit je traditie, vanuit wat je kent. Vanuit bepaalde waarden en normen. Verwacht je van de leden dat ze elke keer weer piekfijn in rood Chiro-T-shirt en beige short uitgedost zijn? Spelen jullie week na week keiharde pleinspelen? Hoort een leider er pas echt bij als hij na de activiteit mee een pintje pakt? We bouwen – vaak onbewust – drempels in. Sommige kinderen sluit je hier makkelijker door uit. Welke drempels er zoal kunnen zijn en hoe je eraan kunt werken, vind je terug in hoofdstuk 4.



3. Kevin, Mariem en Amar In wat volgt, willen we die kinderen en jongeren beschrijven die je moeilijker bereikt of kunt behouden. We willen hen geen ‘etiket’ opkleven. Je leest in de eerste plaats de persoonlijke verhalen van kinderen en jongeren. Het onderstaande geeft je een bril om bewuster te kijken naar zaken waar je anders minder snel bij zou stilstaan.

omst Mensen van allochtone afk ele achhebben een andere cultur ten en een tergrond, andere gewoon e kennen andere vrijetijdsinvulling. Z al niet. de jeugdbeweging meest

omst hebben Mensen van allochtone afk grond, andere een andere culturele achter vrijegewoonten en een andere er perde In het weekend is er mind tijdsinvulling. Ze kennen oor de ard t. soneel in instellingen, wa jeugdbeweging meestal nie er verblijkinderen en jongeren die beweging ven moeilijk naar de jeugd gebracht kunnen worden.

Voor mensen met financiële problemen zijn de kosten die aan de Chiro verbonden zijn vaak te hoog. aak en het v d in v s i’ in Holeb e outen m zich t o k ij il e mo ing. dbeweg de jeug

In sommige gezin nen worden heel andere omgangsv ormen gebruikt dan in de jeugdbew eging.

Mensen die beroepsonderwijs volgen, hebben vaak andere interess es dan ASO-jongeren. Mensen met een handicap lkom weten niet altijd dat ze we zijn in de Chiro.

jaar r in een leefgroep. Ons huis is te klein Renzo, 7 mam a en papa, maa

Ik woon niet bij mijn onze opvoeders zijn ook wel lief. en mijn papa is weg. Ik mis mijn mama, maar soms mag ik ook bij mama blijven Soms mag ik wel eens een dag naar huis en heel slapen. over de Chiro vertellen. Dat is iets Op maandag in de klas zijn er altijd kinderen die in de leefgroep gaat niemand daar met spelletjes en soms ook schilderen. Bij ons die bij hun papa en mama wonen. naartoe. Ik denk dat het alleen voor kinderen is



merin m o k m O K

ar Femke, 19 ja enen ren en woog maar 1300 gram. Doordat mijn hers

Ik ben veel te vroeg gebo ns de bevalling, zal ik nooit kunnen een tijdje geen zuurstof gekregen hebben tijde Mijn oudere zus ging naar de Chiro. lopen. Ik zit al mijn hele leven in een rolstoel. urlijk kon ik niet alles meedoen, Toen ik zes jaar was, mocht ik ook komen. Natu mij. En als ze een fietstocht wilden maar de leiding bedacht altijd wel iets leuks voor Ik weet dat het niet altijd gemakdoen of zo, dan sloeg ik wel eens een keertje over. eld. Sinds vorig jaar ben ik leidster kelijk was, maar ik heb me er altijd welkom gevo bijvoorbeeld kinderen uit een boom bij de speelclub. Sommige dingen kan ik niet, er te is als dat van de kinderen, komen ze soms snell halen. Maar omdat mijn hoofd op dezelfde hoog iets aan mij vertellen.

Sara, 12 jaar

Twee jaar geleden ging ik voor het eerst naar de Chiro. Annelies, mijn vriendinnetje van op school, heeft me de eerste keer meegeno men. Ik probeer elke zondag te gaan. Alleen als we geld moeten meenemen, dan zeg ik thuis dat er geen Chiro is. Annelies vraagt dan ’s maandags wel eens waa rom ik er niet was. Dan verzin ik iets, want niemand moet weten dat we dat niet kunnen betalen. Voor het bivak is er een spaarsysteem. Hopelijk kan ik dit jaar ook weer mee, want het vorige bivak was echt de max.

Steven, 17ietsjatoenar ik 13 jaar was. In mijn klas zat een toffe

Ik merkte voor het eerst buik toen ik met hem sprak. jongen en op een dag voelde ik vlinders in mijn na betrapte ik mezelf er steeds Help, ik was verliefd op een jongen! Het jaar daar besefte ik dat ik homo was. Zeker vaker op dat ik naar jongens zat te kijken. Toen bivak al met sommigen in hetzelfde in de Chiro durfde ik niets vertellen. Ik had op he gestaan. Bij de kerels gingen de bed geslapen en samen met hen onder de douc maar wat mee en gaf commentaar op gesprekken elke zondag over meisjes. Ik lachte met de Chiro. Mijn geheim begon te meisjes die langsliepen. Vorig jaar ben ik gestopt was graag leider geworden. zwaar te wegen. Ik vind het wel spijtig, want ik



Amar, 20 jaaen.rVoor kleine kinderen lijkt me dat nog wel leuk,

Ik heb nooit in de Chiro gezet den, dan heb ik daar maar als ik jongeren van 14-15 jaar zie spelen en zich verkle helijk. Ik ga wel regelwel vragen bij. Ook die korte broeken vind ik nogal belac Daar kun je poolen of als matig naar de allochtonenwerking bij ons in de buurt. een tornooi. Sinds ik aan het mooi weer is, organiseren we een voetbalmatch of er tijd voor. de universiteit studeer, heb ik daar wel minder en mind

Mariem, 9 jaar Dan komen ze meestal spelen op ons plein.

Op zondag stond ik dikwijls te kijken. de Ze hebben een rode T-shirt. Op een dag mocht ik meedoen. De prins vond gaf prinses terug, omdat wij hem geholpen hadden. De mevrouw die erbij was, ik mocht dan goed, het vonden me een papiertje mee. Als ik zin had en mijn ouders mama vanaf nu altijd meespelen. Ik ben naar huis gerend om het te vertellen. Maar straat zei dat ze die mevrouw niet kent. En papa zei dat er genoeg kinderen in de de wonen om mee te spelen. Van een prins had hij nog nooit gehoord. De volgen huis waren, zondag stond ik weer aan de kant te kijken. Toen de andere kinderen naar gepraat. En nu mag ik is de mevrouw mee naar ons thuis gegaan. Ze heeft lang met papa en mama elke week naar de Chiro en heb ik ook een rode T-shirt.

Kevin, 11 jaar

Ik ging bijna naar he t vierde leerjaar toen mijn vader zijn werk voor mijn ouders plot verloor. Het was s niet meer vanzelfsp rekend om te kopen hebben. Net als iede w at anderen wel reen wilden mijn ou ders een auto en een die op afbetaling. Ik tv, dus kochten ze heb geleerd om te ge nieten van dingen te morgen kun je al je rij rwijl je ze hebt, kdom weer kwijt zijn. Veel centen zijn er th voor de Chiro. Toen uis niet over de leider op een dag op de stoep stond om ontvangen, deden w he t bivakgeld te e alsof we niet thuis waren. De zondag da de leiders mij dat m arna vertelden ijn bivak wel betaald werd door de Chiroka Voor het bivak heb ik s. zakgeld gekregen va n mijn ouders zodat Ik heb het allemaal ik niet opviel tussen uitgegeven aan snoe de andere kinderen. p en speelgoedgewee iemand zei: “Ik dach rtjes. De leiding was t dat jij geen geld ha toen boos op mij en d?”

Dasha, 14 jaar

2 jaar geleden zijn we me t ons gezin vanuit Roemen ië naar België gekomen. Mijn vader werd toen al ee n tijdje gezocht door de po litie. We moesten telkens vluchten en voelden ons nie t meer veilig in Roemenië. Sindsdien wonen we met mijn vader, moeder, 2 bro ers en 3 zussen in een kle in huisje. Vooral in het be was het moeilijk, omdat nie gin mand van ons Nederland s sprak. Ik heb ondertusse al veel Nederlands geleerd. n Op school werd ik goed op gevangen en ik heb nu ee heleboel vriendinnen. Op n zondag gaan ze naar de Ch iro. Wat ze daar doen, lijk wel plezant. Alleen op biv t mij ak gaan, zie ik niet zitten . Het doet me denken aa we in Roemenië altijd mo n de tijd dat esten vluchten.

Bjortnzeve, nd1e8jaarjauatoamrechanica. Als ik mijn neeflijhoktorzove’nrtecelhtleenvrovieerndzijenn-

Ik zit in he jaloers. Het n ik soms wel eens be , iro Ch toe te geven. Een de in n re avontu rf ik op school niet du t Da n. ve le be sten. Zij d wat te jes over die Chiroga op kliek en er valt altij m ig at lm ge re ijn klas maken ne kinderen bezig paar mannen van m is te werken en klei at gr n da nd ke ee w in het gaan liever werken te houden.



merin m o k m O K

4. En nu: aan de slag! Stel, je leest deze brochure door van A tot Z, je bent wel geprikkeld door het thema en je wilt er graag iets mee aanvangen. Dan rijst meteen de vraag: hoe beginnen we eraan? Hoe krijgen we meer diversiteit binnen onze Chirogroep? Hoe kunnen we nét iets toegankelijker zijn? Het grote werk zul je als groep zelf moeten waarmaken, maar hierbij vind je alvast een stappenplan dat je kunt volgen om de theorie om te zetten in de praktijk!

Stap 1: Gooi het in de groep Je Chirogroep toegankelijker maken, dat doe je niet zomaar. Het is belangrijk om voor de ‘daden’, eerst goed na te denken en met de leidingsploeg eens stil te staan bij dit thema, erover te discussiëren en ieders mening te weten. Maak zeker voldoende tijd vrij op de agenda van de leidingskring en geef iedereen de kans om zijn of haar mening te geven. Niemands mening is ‘fout’. Wat willen jullie graag bereiken? Hoeveel extra tijd kunnen jullie vrijmaken? Staan jullie sterk genoeg? Heeft jullie Chirogroep voldoende draagkracht? Er bestaat een degelijke en toffe methodiek Draaikracht om met de leidingsploeg stil te staan bij die vragen. Het is een interactief spel met stellingen en weetvragen om het thema duidelijk te maken en eventuele discussies erover op gang te brengen. Je krijgt heel wat tips en weetjes over hoe je diversiteit in je groep kunt brengen. Je kunt die methodiek aanvragen via [email protected] of 03-231 37 95, of je kunt ze downloaden op www.chiro.be/diversiteit.

Stap 2: Een blik op je buurt en leden Wie komt er naar je Chirogroep? Zijn er kinderen die de stap naar jullie groep nog niet zetten? Waar zijn er kansen in je buurt om die kinderen toch te bereiken en zo aan diversiteit binnen de groep te werken? We bekijken of je Chirogroep een afspiegeling is van de buurt waarin de lokalen liggen. Probeer inzicht te krijgen in de samenstelling van je groep en de contacten met je buurt. Dat kun je als volgt doen.

10

x

Breng het in kaart! x Kopieer een plan van de (ruime) omgeving van jullie lokalen. Geef de verschillende straten en buurten een bepaalde kleur, bijvoorbeeld blauw voor de rijkere villastraten, geel voor sociale woonwijken, rood voor straten met arbeidershuizen. Je kunt zo nodig een tocht door de buurt maken om meer te weten te komen. Zo geeft de ingekleurde kopie een beeld van arm(er) en rijk(er) in je buurt.

x Overloop nu je ledenlijst en zet voor elk lid een kopspeldje op de plek waar hij of zij woont. Je kunt eventueel verschillende kleuren gebruiken per afdeling. x Zet nu ook organisaties en instanties op het plan die een rol kunnen spelen bij het in contact komen met leden. Denk onder meer aan scholen, de speelpleinwerking, het OCMW, een opvangcentrum voor vluchtelingen, werkingen met allochtonen en instellingen. Je kunt ze aanduiden met een bepaald symbool op een kopspeldje. x Neem nu een bol wol en kijk of er een link is tussen de leden en bepaalde instanties. Bijvoorbeeld: Zit Gert op school X? Werd Gül naar ons doorgestuurd door organisatie Y? Als er linken zijn, verbind dan de twee kopspeldjes met een woldraad. x

Bekijk nu je buurt en leden met een diversiteitsbril! x Als je de kaart bekijkt, wat valt je dan op? x Zijn er buurten/straten waarvan er geen kinderen en jongeren in jullie Chirogroep zitten? Uit welke wijken komen zij? Komen ze uit arme of rijke gezinnen? x Welke leden zitten er wél in jullie groep? Uit welke buurt? Uit welk type onderwijs? x Zijn er scholen waarvan er opvallend veel of weinig kinderen naar jullie komen? x Zijn er organisaties of instanties waarmee je kunt samenwerken om bepaalde kinderen te bereiken door ze bijvoorbeeld te betrekken bij de werving?

Blinde vlekken of kansen gevonden in de omgeving? Elders in deze brochure vind je tips om ermee aan de slag te gaan. Veranderingen in de ploeg kun je bijhouden op de kaart, bijvoorbeeld om een jaarlijkse evolutie te zien.

Stap 3: Over de drempel Er zijn heel wat drempels in onze Chirowerking, waardoor sommige kinderen en jongeren de stap naar de Chiro niet zetten. Voor jullie actief op zoek gaan naar manieren om die kinderen toch te bereiken, is het niet slecht om stil te staan bij de mogelijke drempels van jullie groep. Ga op zoek naar kleine inspanningen die de figuurlijke opstap iets lager kunnen maken. Bespreek binnen de leidingsploeg wat jullie in de groep kunnen veranderen of aanpassen. Het lijstje met drempels en bijbehorende tips in het volgende hoofdstukje kan daarvoor een goede hulp zijn. Stippel een aantal routes uit die je kunt volgen om bepaalde drempels lager te maken. Bijvoorbeeld: wat zullen jullie doen met ouders die geen middelen hebben om lidgeld, uniform of bivak te betalen? Zorgen jullie voor tweedehandskledij, passen jullie de prijzen algemeen aan of gebruik je de Chirokas om tussen te komen?

11 Je zult merken dat drempels aanpassen niet altijd eenvoudig is. Hoe ver willen jullie gaan? Sommige zaken vinden jullie wel degelijk te belangrijk om opzij te schuiven, ook al zijn jullie zich ervan bewust dat dit een drempel kan zijn. Bij zulke beslissingen ligt ook niet alles bij de leidingsploeg. Je huidige leden, ouders van je leden, de moeilijk bereikbare kinderen en jongeren zelf zijn ook spelers in het veld. Stel dat je extra inspanningen levert om een kind in een rolstoel op te nemen in de rakwiploeg, dan zijn er misschien ouders van andere rakwi’s die veronderstellen dat

merin m o k m O K hun kind nu minder aandacht krijgt. Afwegingen maken is dus nodig. Wat vinden wij als leidingsploeg belangrijk? Waar willen we wel voor gaan? Wat kunnen we, rekening houdend met onze huidige leden?

Stap 4: Samen sterk Je drempels aanpakken is niet altijd voldoende om contact te krijgen met die kinderen die je moeilijk bereikt.. Voor hen is de stap naar jullie vaak te groot. Soms heb je nood aan een helpende hand van buitenaf. Iets of iemand kan een brug slaan tussen jullie en die kinderen. Wie of wat dat kan zijn en hoe je het aanpakt, lees je hieronder.

x

Werken met een brugfiguur

De naam ‘brugfiguur’ spreekt voor zich: zo iemand slaat een brug tussen jullie en die kinderen. Zij kennen de kinderen, kennen de familiale omstandigheden en kunnen jou heel specifieke en concrete tips geven om naar bepaalde kinderen en hun ouders toe te stappen. Anderzijds genieten zij vaak ook het vertrouwen van de kinderen en hun ouders. Als die brugfiguur in de Chiro gelooft, zal de stap voor de kinderen en hun ouders makkelijker te zetten zijn.

12

Denk maar aan een juf of leraar van een school met allochtone kinderen, een leider van het speelplein waar veel kinderen met minder financiële mogelijkheden zitten, een leefgroepbegeleider die in een instelling werkt voor geplaatste kinderen en jongeren of kinderen met een handicap. Wanneer je naar iemand toe stapt om te vragen of die een brugfiguur wil zijn tussen jullie en bepaalde kinderen is het belangrijk dat jullie informatie meegeven en goede afspraken maken. Bepaalde mensen kennen de Chiro helemaal niet. Leg goed uit wat jullie doen en waar jullie voor staan. Vertel waarom jullie met brugfiguren willen werken en hoe jullie de samenwerking zien. Anderzijds is het ook goed om te weten met welke organisatie of instantie jullie te maken hebben en wat hun kijk op de situatie is. Bespreek dat telkens met de volledige leidingsploeg, zodat het door de hele groep gedragen wordt.

x

Een samenwerking opzetten

Een goed contact met je brugfiguur kan leiden tot een samenwerking met de betreffende organisatie. Of je kunt ook rechtstreeks naar een organisatie toestappen. Een eerste stap kan een gezamenlijke activiteit zijn waarop je een groep kinderen met hun begeleiding uitnodigt. Daar komt wel heel wat bij kijken. Om je op weg te helpen, geven we je wat tips en een aantal voorbeelden van gezamenlijke activiteiten die er al geweest zijn.

Tips bij de opzet

x Jouw ploeg moet eerst go ed uitmaken wat je wil en wa arom je bepaalde keuzes maakt. Iedereen van de leiding moet goed mee zijn in de argumenten en erachter staan. Denk samen aan een concreet aan bod voor je naar de betreffende organisatie stapt. Betrek bij die besliss ingen ook je leden. Luister naar wat zij een uitdag ing zouden vinden. x Iedereen heeft wel al geh oord van de Chiro, maar we inigen kennen het echt. Investeer dus de nodig e tijd in het bekendmaken van jullie werking. Het omgekeerde geldt ook: jullie kennen de andere gro ep ook niet door en door. Kom twee à drie kee r samen om het ijs al wat te bre ken. Dat maakt de kans op slagen van een gez amenlijke activiteit groter. x Zorg voor een contactpe rsoon binnen je leidingsploeg . Vraag bij de andere organisatie ook naar één con tactpersoon, dat vergemakk elijkt de communicatie. x Je kunt de jongeren ook samen laten beslissen wat ze graag willen doen. Als begeleiding moet je dat wel wat in goede banen leid en. Leg de keuzes open en gooi vragen in de groep: “Actief of rustig? Een hele dag of een korte activiteit? Bij de organi satie, bij de Chiro of elders ?” Betrek hen ook in de voorbereiding. x Wanneer jullie overleggen over de inhoud van een act iviteit, zoek dan naar gedeelde interesses en ver trouwde zaken, zoals sport, muziek of koken. Speel in op elkaars capaciteit en door elkaar ‘les’ te geven in Arabische dans, typisch Vlaams koken, enzovo ort. x Als jullie het eens zijn ove r de aard van de activiteit – bijvoorbeeld een namiddag samen spelen en als afsluiter een gezamenlijke picknick – praat dan alles op voorhand goed door met de begeleidingsp loe g en de eventuele brugfiguren. Denk hierbi j bijvoorbeeld aan afspraken in verband met leefregels en hoe je reagee rt wanneer ze overtreden wo rde n. Jongeren van een instelling kunnen het bijv oorbeeld gek vinden dat je enkel mag roken tijdens het vieruurtje of dat gsm’s niet gebruikt worden in de Chiro. Moslimkinderen reageren bijvoorbe eld anders op spelen met lich amelijk contact. Kijk wat haalbaar is en wat de gewoonten zijn in beide we rkin gen. x Evalueer de activiteit en de samenwerking. Dat doe je bes t eer st elk binnen je eigen werking, daarna sam en met de organisatie. In de bijl age vinden jullie een vragenlijst die kan helpen om een samenwerk ing te evalueren.

13

merin m o k m O K nlijke ac tiviteiten Voorbeelden van gezamewerkingen voor asielkinderen of kinderen

14

er speelplein x In bepaalde gemeenten zijn samenwerkinmogelijkheden. Er zijn al heel wat le ncië fina der min t me en ger en jon gen. Vaak bestaat zo’n pen en zulke speelpleinwerkin gen geweest tussen Chirogroe zijn voor de Chiroiddag met activiteiten die typisch am eln spe één uit ing erk enw sam werking. Op die kenmerkend is voor de speelplein groep en één speelnamiddag die n zowel Chiroleden de sfeer in beide groepen en lere van fd roe gep er rdt wo r nie ma ren elkaar beter kennen. als speelpleinkinderen en –jonge kunnen een bron van hebben al plaatsgevonden en n eite ivit act ijke enl am gez e Dez inspiratie zijn: lekker Turks etenchtone meisjesbeweging met een allo een bij dag mid kna koo n x Ee Chiroliedje als tafelmoment...) tje als afsluiter. (En wellicht een jongerenwerking. t je Chirogroep en een allochtone me llen tba voe e agj idd nam n x Ee ele gekke spelen) t leuke tochttechnieken en enk x Een daguitstap naar zee (me door de Dienst parcours volgen georganiseerd wen tou g eda iati init een n me x Sa Avontuurlijke Activiteiten. asielcentrum om stappen gezet hebben naar een die pen roe rog Chi van tal zijn x Er ft geleerd dat daar wel nemen op bivak. Ervaring hee vluchtelingenkinderen mee te eite loont. Er zijn en maar dat het meer dan de mo kijk t kom bij ing reid rbe voo wat chtelingenprobleld een vormingsmoment over vlu leidingsploegen die bijvoorbee trum om de kinderen oekjes brachten aan het asielcen bez atig elm reg , den volg tiek ma n uit ervaring blijkt tellen wat Chiro en een bivak is. E te leren kennen en ouders te ver stap zetten om het Chiroavonturen makkelijker de vol ak biv een na en der kin die dat elijkse activiteiten te komen. volgend Chirojaar naar de wek vluchtelingenkindeniet voldoende draagkracht om ben heb pen roe rog Chi e der x An rojaar op bezoek op bivak. Zij gaan 2 keer per Chi ren en -jongeren mee te nemen lletjes te spelen met chtelingen om per afdeling spe vlu r voo trum cen ang opv een bij enkele mama’s in het s vieruurtje wordt er dan door de kinderen van het centrum. Al al enkele nieuwe leden ookt. Op die manier hebben zij gek iets trum cen gen elin cht vlu bij. pen hebben nauw een OCMW. Een aantal Chirogroe er is ten een gem este me de x In doorgeven van kinij kunnen je namen en adressen contact met het lokale OCMW. Z hebben ze een zicht el niet makkelijk hebben. Ook ncie fina het die rt buu je in en der r de Chiro komen of nneer die kinderen effectief naa op vluchtelingen in je buurt. Wa vanuit het OCMW. financiële tegemoetkoming zijn een er kan ak, biv op an ega me rt met een MPI, een ben een samenwerking opgesta x Een aantal Chirogroepen heb een handicap opvangt. dat kinderen en jongeren met t ituu Inst h gisc ago Ped h disc Me ro. In sommige erking verschilt van Chiro tot Chi De intensiteit van zo’n samenw met een mentale eling opgestart voor jongeren afd rte apa een er is pen roe rog Chi t een lichamelijke n kiezen ervoor om kinderen me handicap. Andere leidingsploege ere Chirogroepen schillende afdelingen. Nog and ver de in en nem te op p dica han dicap mee te nemen. deren en jongeren met een han besloten om enkel op bivak kin ld instellingen voor ook al opgestart met bijvoorbee zijn en ing erk enw sam lijke rge x De en en jongeren, een internaat voor dove kinder geplaatste kinderen en jongeren, enzovoort. jongeren, zoals bijvoornaar maatschappelijk kwetsbare x Jeugdwerk specifiek gericht geren een vrijetijdsen Habbekrats vzw, biedt die jon vzw JES , vzw Lejo tos, Ark ld bee gdwerk, zoals Chiro. r samenwerkingen met ander jeu aanbod en staat zeker open voo

Relativerende noot: Het lijkt misschien dat alles mogelijk is, zolang je maar probeert. Jammer genoeg is dat niet zo. Soms lever je heel wat inspanningen en levert het toch niet de verwachte resultaten op. Ondanks bijvoorbeeld de vele huisbezoekjes aan de ouders van allochtone kinderen willen zij hun kind toch liever naar allochtoon jeugdwerk laten gaan. Of een goed voorbereide activiteit met de kinderen van een instelling uit je buurt kan niet doorgaan omdat er onverwachts problemen zijn in de instelling. Probeer hierin realistisch te zijn en laat zeker de moed niet zakken na één ontgoocheling: je zult merken dat bij een geslaagde activiteit de voldoening nog zo groot is.

15

merin m o k m O K

5. Warempel: een drempel Ze zijn handig bij fikse plensbuien, maar houden – naast kleine overstromingen – ook rolstoelpatiënten buiten: drempels. Maar ook een woeste hond, een doordringende geur of een kapotte deurbel kunnen er mee voor zorgen dat mensen je huis niet in raken. Ook dat noemen we dan ‘drempels’. We hebben het hier over de drempels van Chirogroepen: wat er mee voor zorgt dat bepaalde kinderen minder makkelijk in je groep raken en hoe je ze er misschien overheen kunt helpen.

Drempel 1: Geld maakt niet gelukkig Het is geen geheim: de ene kan meer betalen dan de andere. En bij de Chiro komen ook kosten kijken: lidgeld, bivakgeld, geld voor speciale activiteiten, Chirokleren,... Als je alles optelt, kom je aan een flinke som!

x

Tip 1: Hou Chiro goedkoop

Geen enkele ouder vindt het leuk als het lidgeld hoog is of de activiteiten duur. En dat hoeft ook niet! Chirogroepen krijgen subsidies of organiseren zelf financiële acties (een verkoop of een eetfestijn...) om met de Chirokas zoveel mogelijk kosten op te nemen. Probeer niet te veel activiteiten te programmeren die geld kosten, na een tijdje wordt dat een gewoonte. En een leuke activiteit hoeft natuurlijk niet veel geld te kosten: je vindt hopen spelen in de spelfiches, de afdelingsboeken, Dubbelpunt en op www.chiro. be/spelen. Door de kosten zo laag te houden, voorkom je voor een stuk dat bepaalde leden een etiket opgeplakt krijgen (“Kenny krijgt de armenprijs, Kenny krijgt de armenprijs...”).

x

16

Tip 2: Maak eventueel uitzonderingen

Omdat je je prijzen al laag houdt, vallen er al niet veel kinderen meer uit de boot. Enkele drenkelingen moet je toch nog opvissen. Bij een ouderbezoek maak je dan discreet wel enkele afspraken en uitzonderingen. Denk er altijd aan hoe je de mensen in hun waardigheid laat. Vinden ze het belangrijk om wel een deel te betalen? Hebben ze liever een bivakspaarplan dan een bivakkorting? Betaalt het lid voor de ogen van de vrienden op de activiteit wel en krijgen ze het daarna terug? Bespreek dat grondig in de leidingsploeg en probeer met de leiding een oplossing te vinden waar iedereen zich achter kan scharen.

x

Tip 3: Een extra duit in het zakje

OCMW’s krijgen vaak centen van de regering “om de sociale, sportieve en culturele participatie van hun cliënten, individueel of in groep, te bevorderen”. Stel hen voor (of doe dat via de jeugdraad) om daarmee de kosten van het Chirolid-zijn voor hun klanten op

te vangen. Ook andere diensten, speciale jeugdhuizen of instellingen zoals mutualiteiten of jeugddiensten kunnen voor hun klanten of leden een tegemoetkoming doen.

De Chirogroepen in de stad Sint-Niklaas geven zich bij het plaatselijke OCMW op als jeugdwerkorganisatie die zich openstelt voor kansarmen. Het OCMW organiseert voor de leiding een vorming over ‘werken met kinderen uit kansarme gezinnen’ van Uit de Marge vzw, betaalt 80% van de kosten terug aan de ouders en legt een materialenbank aan met kampeermateriaal (rugzakken, slaapzakken,...) dat uitgele end kan worden aan hun cliënten. Ouders en leid(st)ers zijn heel tevreden. Het helpt om kansarme kinderen in de Chiro te houden.

x

Tip 4: Doe een aanvraag bij het Solidariteitsfonds

De Chiro heeft een Solidariteitsfonds, waarin de Chiro zelf en een aantal Chirogroepen jaarlijks geld storten. Als je groep inspanningen doet om toegankelijker te zijn voor speciale doelgroepen, maar je groepskas kan dat moeilijk dragen, dan kun je een beroep doen op dat fonds. Lees er meer over op www.chiro.be/Solidariteitsfonds, vraag het aan je gewest of verbond of bel naar het nationaal secretariaat (03-231 07 95).

x

Tip 5: Spring bij voor Chirokledij

Chirokledij heeft iets speciaals: als je ze allemaal aanhebt, voel je je samen thuis. Ze zijn ook stevig om in te spelen. Het is gemakkelijk om je leden te herkennen in een massa. Je groep komt ermee naar buiten als eenheid. En als iedereen hetzelfde draagt, dan wordt het moeilijker om op te scheppen met de nieuwste merkkledij. Maar voor sommige mensen is Chirokledij toch wat duur.

17

merin m o k m O K x Bepaal daarom als groep welke stukken van het Chiro-assortiment je ‘verplicht’. Pas die keuze aan aan je publiek. Heb je een overwegend armer publiek, kies dan ook voor minder stukken. x Zet een tweedehandssysteem op in je groep. Zamel de oude stukken van leden die stoppen of gegroeid zijn weer in en verkoop ze door aan nieuwe of kleinere leden. x Geef voor de Chirokledij korting uit de groepskas.

Drempel 2: Onbekend maakt onbemind Chiro is jouw leven, maar niet dat van iedereen (jammer genoeg). Het gaat zelfs verder: sommige mensen hebben een volledig verkeerd beeld van wat Chiro is. En andere mensen weten zelfs helemaal niet wat het is. Dus bel hen, schrijf hen, laat iets van je ho-o-ren!

x

Tip 1: De werf op!

Ongetwijfeld is september een drukke maand: je gaat van start met een nieuw jaar en probeert zoveel mogelijk nieuwe leden bij de groep te krijgen. Daarover lees je alles in de brochure ‘Gezocht: leden (m/v)’ of op www.chiro.be/bekendmaking. Op het moment dat je je wervingsactie aan het voorbereiden bent, moet je misschien ook eens nadenken of je promo iedereen bereikt. Zit iedereen hier in de lagere school? Bereiken we dan de kinderen met een handicap of gaan die naar een speciale school? Kan iedereen onze folders lezen of moeten we ook in een andere taal werken? Moeten we bepaalde mensen meer persoonlijk aanspreken dan andere?

x

18

Tip 2: Overtuig de ouders

Elk kind is een schat, die streng bewaakt wordt. Niet door een beter dan gemiddelde zeerover, maar wel door zijn of haar ouders. Wil je de poort tot die schat openen, dan moet je voorbij hen raken! Ouders moeten dus goed geïnformeerd worden. x Vaak weten ouders niet wat Chiro is of wat er gebeurt. x Ze kennen niemand van de leiding. x Ze denken dat hun kinderen er veel te ‘los’ aangepakt worden. x Ze (h)erkennen het belang van een jeugdbeweging als zinvolle vrije tijd niet, waar je mensen leert kennen en verantwoordelijkheid leert opnemen. En dus hebben ze geen vertrouwen in de werking, zeker niet genoeg om er hun kinderen naartoe te sturen. Trek dus de boer op – of beter, de ouder – en spreek ze aan, ga op bezoek en vertel hen wat je waard bent. Bespreek dat vooraf in je eigen groep en maak duidelijke afspraken over zulke thema’s voor je die bekend maakt aan mogelijke leden en ouders. Bezoeken aan ouders zijn ook de ideale gelegenheid om meer over hun leefwereld te weten te komen. Wat verwachten zij? Wat kan voor hen niet?

Ga je voor het eerst op bezoek bij ouders? x Zorg ervoor dat je het bekendmakingsmateriaal, de kalender en foto’s van het vorige bivak van je groep bij hebt. Voor ouders van allochtone afkomst is het misschien interessant om iemand te zoeken die dat kan vertalen. x Spreek af wie het woord zal voeren en wat je zeker moet zeggen. Geef o.a. uitleg over waarvoor het lidgeld allemaal dient (verzekering, kosten lokalen, kosten startdag,...). x Denk bij allochtone ouders ook aan je kleding. Slordig gekleed zijn is voor hen een teken dat je geen respect toont. x Vraag de ouders expliciet naar hun verwachtingen ten opzichte van de begeleiding, van de leefregels, specifieke aandachtspunten bij de situatie van hun kind, enzovoort. Geef uitleg bij regels die niet helemaal overeenkomen met die verwachtingen. x Geef hen voldoende tijd en ruimte om hun bezorgdheden aan te brengen. x Hou er rekening mee dat een huisbezoek niet voor alle ouders evident is, verwittig nieuwe ouders vooraf dat je komt. Leg ook uit wat het doel van die huisbezoekjes is, bv. om het contact tussen leiding, leden en ouders levendig te houden. x Vergeet vooral niet om ook eens af te wijken van het onderwerp en het over je studies, het werk van de ouders of pakweg de Tour de France te hebben.

x

Tip 3: Werk aan je imago

Schreeuw het van de daken: de Vlamingen vinden de jeugdbeweging positief! Ze zien de jeugdbeweging als een plaats waar je positieve waarden leert, zoals ‘omgaan met andere mensen’. Maar niet iedereen ziet het zo.

19

merin m o k m O K Op één punt komen we al duidelijk negatief over: 25 % van de (oud-)leden vindt dat je leert drinken in de jeugdbeweging. Bij mensen die nooit in de jeugdbeweging gezeten hebben, loopt dat op tot 35 %. Voor leren roken schommelt het van 18 tot 23 % . Werk aan de winkel voor ons imago, dus!? Neem het imago van je groep eens onder de loep (een simpele rondvraag op de markt kan je helpen). Is je lokaal het slechtst onderhouden gebouw in de straat? Ligt het terrein vol afgedankte autobanden en winkelkarretjes? Zie je vanop straat geen leiding wanneer de kleinste leden aankomen? Staat er altijd een groepje keti’s te roken aan de deur voor de activiteit? Waren de aspi’s weer stomdronken op de kermis? Staat de radio elke week loeihard uit het raam te brullen? Je kunt je imago positief beïnvloeden door kleine dingen te veranderen. Sta er even bewust bij stil met de leidingsploeg.

x

Tip 4: Sla een brug en een goed figuur met een brugfiguur

De proost of VB is een kei in het overtuigen van ouders om hun kinderen naar de Chiro te sturen: hij of zij komt ten minste volwassen over. Bij speciale doelgroepen werkt dat net zo. Een Turkse winkelier die de Chiro aanprijst, een leerkracht in een concentratieschool, iemand van het OCMW, iemand van een allochtone zelforganisatie of een vereniging waar armen het woord nemen, iemand van de instelling voor mensen met een handicap of een doventolk: het zijn allemaal brugfiguren. Maar ook zij kennen de Chiro vaak niet. Het is jouw taak om hen die te leren kennen. Overtuig hen ervan dat een jeugdbeweging een waardevolle plaats is om goed omkaderd te ontspannen, vrienden te maken, verantwoordelijkheid te nemen,... Kortom: omdeel te nemen aan de maatschappij!

Drempel 3. Bouw geen muren rond culturen De ene mens gedraagt zich anders dan de andere. Dat is normaal. Dat heeft vaak niet zomaar met verschillen tussen personen te maken. Het heeft veel te maken met je achtergrond en eigen cultuur: dat waarvan iemand geleerd heeft dat het de juiste manier is van reageren, het juiste eten is om te eten, de juiste manier om iets doen of te zeggen, wat wel of niet belangrijk is. Niet al die dingen leer je bewust op school. Van heel wat van die dingen zie je dat je ouders het zo doen, zijn het zaken die je vaak hoort zeggen door je grootouders of op de speelplaats, die altijd zo gebeuren en dus ook wel zo horen, zeker?

x

Tip 1: Sla een gat in je Chiromuur

20 We hebben een eigen Chirotaaltje en eigen Chiromanieren, eigen Chiroliedjes en eigen Chirokleren. We weten allemaal dat bepaalde dingen belangrijker zijn wanneer we ons in de Chiro bevinden dan op andere momenten... Chiro is een cultuur! En in een ‘andere cultuur’ gedropt worden is vaak moeilijk. En kun je je niet genoeg . Onze cijfers haalden we uit BAERT K. Jeugdbewegingen in de media: een studie naar de voorstelling, de publieksreceptie en het imago van jeugdbewegingen in Vlaanderen. Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 2002, 166 p.

aanpassen, dan blijf je vaak zelf weg of zorgt de groep daar wel voor. Hoe zit dat in jouw groep? Hebben jullie elke week een openingskreet? Moet de nieuwe leiding maar ‘te weten komen’ dat ze de week voor het bivak de hele week in het lokaal verwacht worden om de laatste voorbereidingen mee te maken? Is het uit den boze om je pet op te houden tijdens het eten? Ga na welke ‘Chirogewoonten’ jouw groep allemaal heeft. Wat je wel zeker wil behouden, leg je duidelijk uit aan nieuwe leden en/of leiding. Maar sommige dingen kun je wellicht ook afschaffen.

moet je regelmatig hillende Chirogroepen

n voor je mee

naar de werking kome

In versc jongeren minder mag op bivak. kwetsbare kinderen en lijk pe ap ch ats ma or t vo klusOm tal van redenen is da mt (co-ouderschap, bij gere niet regelmatig ko jon of d kin n ee m ak aro rza evident. Ga na wa dat er geen specifieke oo ijkheden,...). Als je merkt eil mo n, me n en ble aa pro rek ers sp n een ge sen, vervo elmaat niet inziet, ga da reg n va g lan be t he d af het kind niet is, maar dat het kin mogelijk te komen. Str el ve zo om n ere tiv mo . ief te d iets te ontzeggen (bv probeer hem/haar posit t wel komt. Door het kin he als t he n loo be ar als het niet komt, ma dat het afhaakt. bivak), loop je veel kans

21

merin m o k m O K

x

22

Tip 2: Stap in een wereld van verschillen

De meeste jongeren die actief zijn bij de Chiro hebben een algemeen vormende opleiding gevolgd. Vandaar zullen ze vlugger mensen uit hun omgeving aanmoedigen om bij de Chiro te komen en zal de Chiro het aanbod afstemmen op hun interesses en sterktes. Het wordt soms een beetje een ‘kliekje’ met een eigen muziekvoorkeur, hobby’s, manier van spreken en eigen klederdracht. Op die manier wordt er een ‘wij’ en een ‘zij’ gecreëerd en krijgt de ene groep een zeer stereotiep beeld van de andere: ze vinden bv. Chiro dan niet cool, je kunt er niet doen wat je wilt en wanneer je het wilt, het zijn onnozele spelletjes, je moet in je eigen wijk verkleed rondlopen, enzovoort. Ook al zijn sommige waarden ‘algemeen’, zoals zelfstandigheid, eerlijkheid en respect voor ouderen, niet iedereen zet ze in dezelfde volgorde. Vlaamse jongeren plaatsen ‘zelfstandigheid’ boven ‘respect voor ouders’. Bij moslimjongeren is het vaak andersom. Het spreekt vanzelf dat er soms culturele verschillen opduiken waar je niet aan gedacht had. Raar maar waar, maar er is geen leuk lijstje van wat al die culturele verschillen kunnen zijn. Er zijn dan ook talloze verschillende culturen en de ene mens houdt al sterker vast aan de eigen cultuur dan de andere.

Omgaan met alcohol is een goed voorbeeld van een cul turele drempel voor moslimjongeren. Vanaf ket ileeftijd experimenteren Vla amse jongeren met alcoh Moslimjongeren zijn hier nie ol. t mee bezig en het schrikt voo ral moslimmeisjes af. En de ouders van moslimkinder bij en maak je wellicht geen kan s als je hen zou begroeten met een pintje in de hand .

religieuze voorschriften bij het Joodse en moslimjongeren houden zich meestal aan tijdens de Ramadan,...). Maar ja, je eten (enkel Halal-vlees, geen varken, niets overdag hebt ook Vlaamse jongeren die vegetarisch eten...

x

Tip 3: Geef jezelf een (begeleidings)houding

Je past je houding aan aan het kind en de situatie. Niet iedereen vindt hetzelfde leuk als jij, en daarvoor kun je ze niet uitsluiten. Sommigen moet je dan stimuleren, anderen moet je gewoon even wat ruimte geven.

Over hoe je je begeleidingshouding aanpast, lees je alles in het hoofdstukje over begeleidingshouding.

Drempel 4. Tussen droom en daad Duizend dingen kunnen ervoor zorgen dat iemand niet in een Chirogroep stapt. Misschien wil hij nu gewoon echt niet spelen, speelt zij liever computerspelletjes, zitten ze in een instelling met minder personeel op zondag die hen dus niet naar de Chiro kunnen brengen of moeten ze een weekendjob doen om de gsm-kosten of studies te kunnen betalen. Maar misschien kun jij toch hen toch overtuigen hoe leuk Chiro is? Hier nog wat ideeën!

x

Tip 1: Ook eenrichtingsstraten leiden ergens naartoe

Een Chirogroep haalt vooral leden uit het eigen dorp of de eigen buurt. Geen Chirogroep in de buurt, is dan geen Chirolid worden. Da’s duidelijk. Maar misschien gaat het vooral om een onveilige route over een groot kruispunt of een onbewaakte overweg. Of is het Chiroheem net iets te ver om er alleen te voet naar toe te trekken en hebben ze thuis geen auto, heeft het kind geen fiets of willen de ouders het kind niet brengen?

23

merin m o k m O K Denk dan na over hoe je de kinderen kunt ophalen of begeleiden. Wie weet kun je zelfs persoonlijk dat verkeerspunt veiliger maken?! (Zelf in dat dorp een Chirogroep gaan oprichten kan natuurlijk ook.)

x

Tip 2: Speel niet elke week hindernissenparcours

Trappen, smalle deuren, kleine toiletten: we nemen die hindernissen meestal zonder problemen. Voor mensen met een handicap ligt dat anders. Om je lokaal voor bv. rolstoelgebruikers toegankelijk te maken, moet je er wel al één en ander aan aanpassen. Voor meer info en met vragen over je lokalen en subsidies, kun je terecht bij het aanspreekpunt Lokalen: [email protected].

x

Tip 3: Dragen = spieren x uithouding

Droom je van een groep waar diversiteit troef is? Dan heb je ook al door dat je dat niet alleen kunt. Je ploeg moet erachter staan, je moet bereid zijn eraan te werken én je moet die inspanningen kunnen volhouden. Als de nodige extra inspanningen door de voltallige leidingsploeg gedragen worden, dan valt het makkelijker dan als je met slechts enkelingen het gewicht moet torsen. Kunnen jullie het met z’n allen aan? Willen jullie elkaar aanmoedigen wanneer het eens wat moeilijker te dragen lijkt? Kortom, heeft jullie ploeg voldoende draagkracht? Dat kom je te weten door ‘naam van de methodiek’ te spelen.

24

6. Leden behouden Nieuwe leden werven is één ding. Ze houden is een tweede, zeker als het gaat over kinderen en jongeren die moeilijk te bereiken zijn. Zij durven al sneller afhaken omdat zij de Chirotraditie niet kennen. We geloven dat leden behouden de beste werving is. Want als jullie leden tevreden zijn en graag naar de Chiro komen, doet mondelinge reclame de rest. In dit hoofdstukje lees je waaraan je zoal moet denken om je leden te behouden. Het zijn hulpmiddelen om je drempels blijvend laag te houden. Je zult merken dat dat niet enkel geldt voor de nieuwe leden, maar toch leggen we daar de nadruk op. We hebben het achtereenvolgens over speltips, een goede begeleidingshouding en het contact met ouders.

6.1. Aandachtspunten bij activiteiten We willen kinderen en jongeren boeiende spelnamiddagen bezorgen, dat is ons doel! En als we de kinderen met vol enthousiasme willen laten spelen, moeten we ‘het spel’ wel aanpassen aan de groep kinderen en jongeren waarmee we spelen. Niet elk kind of elke jongere is dezelfde. Ook elke situatie is anders. Om het voor iedereen boeiend te maken, moet je met heel wat zaken rekening houden. Dat geldt voor de kinderen en jongeren die we nu moeilijker bereiken, maar ook voor je huidige leden. Je speelt sowieso al in op je leden en hun gewoontes, je spel is al aangepast aan de kinderen. Dus zo heel verschillend is het niet. We geven je wel bij elk spelelement wat specifieke aandachtspunten mee, gericht naar kinderen die we moeilijk kunnen bereiken.

x

Doel

Elk spel heeft één of meerdere doelen. Wat wil je bereiken met je spel? Wil je kennismaking bevorderen, fantasie vergroten, de groepsgeest een ‘boost’ geven? En welk doel geef je op aan de spelers? Moeten ze winnen of gewoon plezier maken? t mox Stop met een spel op he voel ment dat iedereen het ge erd hebuse heeft dat ze zich geam s laat ben. Als je je spel eindeloo duren, dan raakt het ‘op’.

of ADHD t autisme e m n re e nodig x Kind meer tijd t a w t e n ADHD hebben eren met d in K l. e p dachtsvoor vrij s et een aan m n re e d un zijn kin moeilijk h e kunnen Z . is rn é o bij én sto ngere tijd la r o o v t h kan aandac speluitleg w u Jo . n e Ze wezaak houd ng duren. la te l a n e nergie voor h spaarde e e g p o n u ef ten met h hyperacti ardoor ze a w , jf li b geen ijn. kunnen z

x “Wat is hier de bedoeling van? ” is een vraag di e van een aant al kinderen van al lochtone afkom st sneller zal kom en dan bij Vlaa m se kinderen. Spel om het spel, zo nder duidelijk doel, vinden ze vaak ra ar: een kringspel w aarbij je met ee n dansje en een liedje telkens vo or iemand anders moet gaan staa n, enkele bewegin gen doet, van plaats wisselt en doorgaat, is zo ’n voorbeeld.

25

merin m o k m O K

x Kinderen met autisme hebben moeite met so ciale contacten en communicatie , vaak in combi natie met stereotie pe gedraginge n of interesses. Ee n speelclubber met autisme ka n bijvoorbeeld perfect meedo en en opgaan in een spel, zolang hij maar geen lichamelijk cont act hoeft te he bben met de an dere kinderen.

26

HD x Voor kinderen met AD de voorzie je best voldoen n. variatie in je activiteite lijke Geef hen wel een duide structuur.

x Voorzie voor kinderen met een (mentale) handicap niet enkel opdrachten waar je (schoolse) kennis voor nodig hebt.

lichamelijke x Hou rekening met de tel het doel conditie van je leden. S enk hierbij van je spel hierop af. D rlijvige onder andere aan zwaa t een kinderen of kinderen me waarbij spelichamelijke handicap, elste kind’ len met als doel ‘het sn ontatie te zijn een pijnlijke confr nnen. ku t kan zijn met wat ze nie

x

Inkleding

Een ingeklede activiteit slaat meestal beter aan. Ze trekt de aandacht of prikkelt de fantasie. Inkleden kan op verschillende manieren: lokaal, verkleedkledij, randanimatie,... Pas je inkleding aan aan je publiek! ns x Zeker (allochtone) jonge t bijvoorme vinden een inkleding enstift beeld een handtas en lipp meestal belachelijk.

kent. den goed le je je t a oor hen x Zorg d rmijd je v e v r ie n a Op die m n (thuisderwerpe n o e g li e ing te gevo pelinkled s n e e in ) akt situatie,... k aangep Wat ludie . n e rk e tiseverw of stigma n e ts e w k lijkt, kan ding in l met inkle e p s n e E eeld. ren. a, bijvoorb m e th s g een dru den zullen ochtone le ll a e ig m voelen. Som geviseerd jk li e k k a m s al zich ge htoon som c o ll a ls a n Zij moete n vragen af en zulle a m g ti s t van da ns zo noren voor o e ij b n e b heb sspel. maal drug

x

x Moslimmeisj es schrikken ee rder op van spelletje s waarin je veel lichamelijk cont act hebt of die eerder seksueel getint zijn, zelfs al is het enkel in de naam.

x Anderzijds kan een inkleding de ideale manier zijn om een kind met een handicap positief in de kijker te zetten. Doe dat wel enkel wanneer je een kind of jongere genoeg kent.

Terrein

Voor je aan de slag gaat, kies je een terrein dat aangepast is aan de weersomstandigheden en de grootte van de groep, en baken je dat af. is een x Voor iemand met ADHD g heel superprikkelende omgevin lokaal lastig. Zorg voor een ruim tige kleu(of buitenterrein) met rus ren.

x Voor men sen in een ro lstoel organiseer je de activit eiten niet op een hob belig, zand e rig terrein. Hou h et voldoend e veilig en doenbaar. A ls het echt n iet anders kan, beden k dan een le uke rol voo r x Vertel ander het kind (b staligen niet v. p u n te ngeefster, en ke l tot waar het te scheidsrech ter). rrein zich uitst rekt, maar markeer het ook (met bijvoorbeeld emmers, lint, krijt of stoelen).

27

merin m o k m O K x

Materiaal

Voor veel spelen voorzie je materiaal . Zorg ervoor dat je dat bij de hand hebt wanneer het spel begint. anciële x Hou rekening met de fin n van en materiële mogelijkhede zin of kinderen uit een armer ge vouvluchtelingen. Gebruik een toch t dig kosteloos materiaal, da eft. enige spektakelwaarde he

x Geef kinderen met autisme wanneer je voorwerpen verstopt een afbeelding van het voorwerp waarnaar ze op zoek moeten gaan.

voor een x Zorg bij knutselwerkjes en weet ere voorbeeldje, zodat ied . wat ze proberen te maken

28

x

Uitleg

De speluitleg is een belangrijk onderdeel van het spel op zich. Wie de spelregels niet (voldoende) kent, kan niet meedoen of stuurt het spel in de war. Daarom is de uitleg, en de manier waarop je uitleg geeft, heel belangrijk. uit. Gex Leg het spel verstaanbaar korte bruik de juiste woorden en ereen zinnen. Stel je zo op dat ied ntueel de je duidelijk ziet. Geef eve stapspeluitleg in verschillende pen.

x Noem eerst de na am van een slechthorende en kij k de slechthorende aan als je tege n hem/haar spreekt. Houd je ha nd niet voor je mond, maar maak oo k geen overdreven bewegingen met je mond of ga niet roepen.

x Beschouw ge brek aan oogcon tact bij kinderen met autisme niet als onbeleefd of te gendraads, vaak is het voor hen er g bedreigend. duidelijx De speluitleg kun je ver hand ken of visualiseren aan de t toe te van een tekening, door he slow (in t passen op een kind, he st een motion) voor te doen of eer . proefspelletje te spelen

e eren met autism x Herhaal bij kind je opdracht op een aantal keren ier, zodat ze de net dezelfde man te verwerken. kans krijgen die

x Ga na je speluitleg na of iedereen het spel begrepen heeft . Vraag niet gewoon “Heeft ied ereen het spel begrepen?”, want velen durven dat niet toegeven. Vraag in de plaats daarvan aan iem and uit de groep of hij of zij het sp el nog eens kan uitleggen. Is dat nie t zo, dan moet je je uitleg opnie uw doen, misschien persoonlijk aa n één iemand of aan een klein groepje.

29

merin m o k m O K x

Spelregels

Zelfs al beweert iedereen dat ze het spel al kennen, toch kun je de spelregels best op voorhand bepalen en bij het begin van het spel duidelijk maken. Zo voorkom je misverstanden. Speel lang genoeg met dezelfde spelregels en leg het spel volledig stil wanneer je een aanpassing doet. ls beperkt x Hou het aantal spelrege ntale voor mensen met een me handicap.

x Leg het nut van spelregels uit.

x

x Afspraken die gemaakt zijn, moet je nakomen. Gebeurt dat niet, dan zullen je leden (terecht) teleurgesteld zijn in hoe het gelopen is (en ben je een deel van hun vertrouwen kwijt).

Aangepast

Hou rekening met het aantal kinderen, hun leeftijd, hun achtergrond, enzovoort. Het is best mogelijk dat je een spel onverwacht moet aanpassen: vanwege de weersomstandigheden, aan de beschikbare ruimte of door de groep die onverwacht kleiner of groter is. of slechtx Laat iemand een blinde peel ziende altijd begeleiden. S antin duo (waarvan iemand ver n woordelijk is voor het duwe p dat van de rolstoel) en let ero hte van het vertrouwen ten opzic niet die begeleidende persoon geschaad wordt.

ochtone afkomst x Jongeren van all voor kritiek en zijn vaak gevoelig een dingen voor de drempel om all , is soms heel een groep te doen hoog.

30

x Wanneer je een fietstocht plant, moet iemand met een rolstoel of een blinde niet thuisblijven: met een aangepaste fiets of tandem worden ook zij mobiel.

x Vooral bij jonge pubers en zeker bij allochtonen kan het gebeuren dat jongens en meisjes liever in een aparte groep spelen. x Vanaf 12 jaar is spelen niet voor iedereen meer zo vanzelfsprekend. Een avontuurlijk aanbod slaat dan vaak meer aan (zoals ontdekking van de stad, avontuurlijke sporten en hevige spelen).

ie moein jongeren d e n re e d in K x m zich dervinden o lijkheden on leven te chappelijke in het maats eer dan nnen veel m ku , n e av h d han aan in de nderen opg doorsnee ki n spel. strijd van ee e ti n e rr cu n co ak ‘de het leven va Doordat ze in hen heel , is het voor jn zi r’ ze ie rl ve . Vaak is m te winnen belangrijk o s vals ot dat ze zelf ro g zo il w e d erd n of gefrustre zouden spele op met ies. Let dus rl ve ij b n ke ra ncurebruik van co regelmatig g l: geef veel len en voora e sp e d n re re k al hebachteraf, oo bevestiging ewonnen. ben ze niet g

x Wees voorzichtig met het té veel aanpassen van je spel aan kinderen met een handicap. Ze zijn zich (meestal) bewust van hun handicap en ervaren opzichtige aanpassingen soms eerder negatief. Het benadrukt nóg eens dat ze anders zijn en voelen zich dan eerder een last. Een doof kindje zal zich misschien meer amuseren in een spel dat ze maar half begrijpt dan wanneer de rest van de ploeg heeft zitten wachten tot zij het spel volledig begrepen heeft.

iteiten heb je x Voor knutselactiv nodig – ideaal niet echt veel ‘taal’ voor anderstaligen.

31 Meer tips om spelen en activiteiten aan te passen (en spelen zelf ), vind je in: x “Anders gewoon, gewoon anders”, Chirojeugd Vlaanderen x “Breng eens wat kleur in je voortuin. Spelen met kinderen uit andere culturen”, samenwerkingsverband van Jeugd Rode Kruis met Opvang Asielzoekers Rode Kruis Vlaanderen x “Werf van de eeuw, gezocht: leden m/v”, Chirojeugd Vlaanderen

merin m o k m O K 6.2. Begeleiden in de Chiro Als Chiroleid(st)er heb je een eigen plaatsje in het leven van je leden. Ze zien je als hun grote vriend of vriendin, maar toch ietsje anders dan hun vrienden van op school of in de buurt. Net als hun leerkrachten of ouders ben je een volwassene, maar toch anders. Ze kijken naar je op, vertrouwen je. Je hebt een speciale rol, die je best koestert. In de Chiro willen we kinderen op een goeie manier begeleiden. Dat is niet evident. Het lukt niet altijd om een goeie begeleidingshouding te vinden in elke situatie. Je moet hierin groeien en eraan werken. Doe dat liefst stap voor stap. Probeer uit, maak die keuzes waar je je goed bij voelt. Jezelf blijven is de boodschap. Denk ook niet dat je alles tegelijk moet kunnen. Een goeie begeleidingshouding vinden, lukt met vallen en opstaan. Ontdek je sterke en zwakke kanten en vraag ook aan anderen hoe ze jou ervaren als begeleid(st)er. Speel je sterke kanten uit. Denk eraan dat er altijd situaties zullen zijn waar je moeilijker mee om kunt gaan. Wees je daarbij goed bewust van je eigen achtergrond. Je bent zelf in een bepaalde situatie opgegroeid, komt uit die bepaalde familie, hebt die bepaalde vrienden. Bij je leden zie of ervaar je misschien dingen die je minder goed begrijpt. Wees je er goed van bewust dat jouw kijk op je leden wordt beïnvloed door je eigen achtergrond. Je zult je hierbij wat moeten aanpassen aan je leden. Elke groep, elk individu vraagt soms een andere aanpak. De volgende vuistregels kunnen je al op weg helpen.

x

Veiligheid

Je leden moeten zich kunnen thuisvoelen in de Chirogroep. Bouw daarom elke week mee aan een herkenbare plek waar ze zichzelf mogen zijn, zich veilig voelen en graag gezien worden. Dat noemen we ‘psychische’ veiligheid. Let ook op de ‘fysieke’ veiligheid. Zorg ervoor dat je spelen en je materiaal zo veilig mogelijk zijn. Voorkom gevaarlijke situaties en ongelukken. Laat je tito’s bijvoorbeeld geen hangbrug oversteken op 7 meter hoogte. Geef je leden structuur, ook dat geeft hen veiligheid. Als ze weten wat er zal komen, zijn ze rustiger. Ze genieten van wat nu gebeurt, zonder bezig te zijn met wat nog komt. Een goeie manier om moeilijk gedrag te voorkomen!

32

Praat de leefregels goed door, zodat iedereen er hetzelfde onder begrijpt. Maak goede afspraken met je medebegeleiding en zorg dat je op dezelfde lijn staat. Wees consequent en duidelijk. Stel zelf geen gedrag dat je bij je leden zou afkeuren. Denk eraan dat je voor hen een rolmodel bent. Als je afspreekt dat er niet gesnoept mag worden voor vier uur, haal dan ook zelf je kauwgom uit je mond. Laat het blijken als een kind of jongere je teleurstelt. Zeg het als er

iets gebeurt wat je niet leuk vindt. Maak zo jouw grenzen duidelijk. Leg daarbij goed uit waarom je dat vindt. Maak duidelijk dat het niet gaat om de persoon, maar om het gedrag dat hij of zij stelt. Niet elk kind is het gewoon dat een volwassene hem of haar opdraagt wat te doen. Bij sommige kinderen en jongeren stoot een te duidelijk leiderschap af. Hou hier ook rekening mee. Kinderen en jongeren met een handicap zijn dan weer een ‘overveilige’ omgeving gewoon. Voor hen kan het eens leuk zijn om daarin grenzen te doorbreken. Bij holebi-jongeren is de psychische veiligheid enorm belangrijk om zich te kunnen outen. Als ze die niet voelen, zullen ze snel afhaken, zonder dat je weet waarom. Aan jou om te werken aan een hechte groep en om de thema’s seks en relaties uit de stoerdoenerij te halen. Jeugd en Seksualiteit vzw heeft alvast heel wat interessante uitgaven om mee aan de slag te gaan. Het handboek ‘Levende Lijven’ is te koop in De Banier. De map ‘Mond vol tanden’ staat vol achtergrond en werkvormen om te leren omgaan met seksueel getinte situaties in het jeugdwerk. “Jorre is hyperactief en zit nooit stil. Bij het begin van de activiteit vertellen we hem altijd wat we in de namiddag gaan doen. Zo weet hij wat hij kan verwachten. Dat maakt hem al wat rustiger.” “Ellen zit in een rolstoel. Meestal letten we erop dat ze overal meekan. Vorige week kwamen we onderweg een hobbelig terrein tegen. Ellen was in een gekke bui en begon volop te racen met de rolstoel – en dat moet ook eens kunnen, ze moet altijd al voorzichtig aan doen.”

x

Observeren

Observeren is meer dan gewoon kijken. Observeren is goed kijken, interpreteren en dan iets doen met wat je bedacht hebt. Door goed te observeren, kun je iets beter begrijpen, een mening toetsen of iets nieuws ontdekken. Maar observeren kan ook leiden tot echt handelen: een spelregel aanpassen, een lid straffen of gevaarlijke situaties vermijden. Je kunt observeren door aan de kant te staan of door mee te spelen. Wie naast het spel staat, heeft de positie van scheidsrechter. Wie goed observeert, kan heel wat objectieve gegevens waarnemen. Zo ontstaat er minder discussie over winnen en verliezen. Wie deelneemt, krijgt dan weer heel andere informatie binnen. Je voelt makkelijker aan of een spel haalbaar is. Vooral gevoelsmatige zaken kun je veel beter opmerken als je meedoet. Zijn er kleine irritaties, is het spel boeiend, gaan de leden erin op? Ook als je meedoet, kun je ingrijpen in het spelverloop: enthousiasme overbrengen, iemand er meer bij betrekken,... Als je als leiding meespeelt, is dat je doel: ervoor zorgen dat alle leden plezier beleven aan het spel.

33

merin m o k m O K “Niels is al een paar weken afwezig. Misschien komt het wel door Stefaan. Die 2 maakten de laatste tijd voortdurend ruzie. Hoe dat kwam, weet ik eigenlijk niet. Ik had ze misschien toch wat beter in het oog gehouden. Want wat moet ik er nu mee?”

Maar observeren gaat verder dan het spel op zich. Het gaat ook om de groep en de individuen uit de groep. Bekijk goed hoe het er in je groep aan toe gaat. Wie gaat om met wie? Komt iedereen aan bod? Doet iedereen mee? Probeer aan te voelen wat er bij je gasten omgaat en speel daarop in. Reageer op situaties die je opvallen. Als iemand een paar weken niet meer komt, ga dan eens langs om te horen wat er scheelt. Over omgaan met pesten en met moeilijk gedrag lees je straks meer. Hou geregeld een evaluatie: van de activiteiten, maar ook van de groep en – waarom niet? – van jezelf als leiding en van de leden.

x

Waarderen

Je leden waarderen, is elk kind waardevol vinden. Dat start met ervoor te zorgen dat je voldoende weet over elk van je leden. Ken je hun thuissituatie? Weet je waar ze school lopen? Wat doen ze in hun vrije tijd nog? Vertrek vanuit wat hen bezighoudt, vanuit hun leefwereld. Leer hun karakter kennen en bied hen in de Chirogroep een plek waar ze zichzelf kunnen zijn. Geef hen respect, ook al zijn ze anders dan jij. Geef hen een luisterend oor en je begrip. Probeer het goede te zien in al je leden en blij te zijn dat ze bij jou in de ploeg zitten. Schenk evenveel aandacht aan alle leden: zowel de leden die je het best liggen (je lievelingen) als de leden met wie het minder goed klikt (het zeurende meisje met de snottebel, bijvoorbeeld). Zoek het mooie in je leden door wie ze zijn, wat ze doen of wat ze kunnen. Laat je niet afleiden door een slechte eerste indruk. Wees oprecht in het tonen van emoties. Laat zien aan je leden dat je hen graag ziet en waardeert. Wees enthousiast. Zo wordt je afdeling een plek waar je leden zich goed voelen. Toon je waardering als je leden iets goed doen: een glimlach, een aanmoediging,... Benoem het gedrag dat je waardeert. Ook als je moeilijk gedrag ervaart, is het belangrijk om positief contact te blijven houden. Gebruik ik-boodschappen. Praat uit jezelf en meen wat je zegt. Wees daarbij zo concreet mogelijk. Zeg niet “jij bent altijd zo luidruchtig”, maar zeg wel “ik vind het niet leuk dat je roept tegen mij, ik heb liever dat je gewoon praat”.

34 Speel in op je groep en vertrek vanuit hun ervaringen. De inbreng van je leden leg je niet naast je neer of schuif je niet zomaar weg. Je doet iets met de ideeën, gevoelens en signalen van je leden. Als ze inspraak krijgen, voelen ze zich verantwoordelijk voor wat er tijdens je activiteiten en in je groep gebeurt. Al je leden waarderen is niet eenvoudig: het heeft te maken met graag zien, veel geduld hebben, voortdurend nieuwe kansen geven, vooroordelen opzij zetten en jezelf uitda-

Met die algemene vuistregels over een goede begeleidingshouding kom je al heel ver. 4 specifieke situaties diepen we verder uit: moeilijk gedrag, pesten, conflicten en straffen en belonen.

x

Omgaan met moeilijk gedrag

Woedebuien, weglopen, sabotage: de minder aangename kanten van het werken met kinderen en jongeren. Iedereen maakt het wel eens mee. Bij sommige kinderen of jongeren ervaar je dat soort moeilijk gedrag meer dan bij andere. Misschien ben je dat niet gewoon en weet je niet goed hoe je ermee om moet gaan. Een ongepaste straf volgt, je reageert heel kwaad – en het kind wordt bevestigd in zijn gedrag. Na verloop van tijd beslis je dat het kind niet meer mag komen, omdat het toch onhandelbaar is. Liever vermijden we dat soort situaties. Als je merkt dat je geen goeie manier vindt om met moeilijk gedrag om te gaan, bespreek dat dan op de leidingskring. Doe een beroep op ervaren leiding, volg een cursus of zoek informatie op. Komen jullie er zelf niet uit, neem dan contact op met de ouders of deskundigen. Je weet immers niet wat de oorzaak is van dat gedrag. Meer informatie vind je alvast in de folder ‘Omgaan met moeilijk gedrag’, die je kan bestellen via [email protected].

We halen er enkele tips uit: x Schrijf een kind of jongere niet af na een paar moeilijke situaties. x Wees consequent. x Maak telkens het onderscheid tussen het gedrag en de persoon. x Zorg dat het niet altijd dezelfde leid(st)er is die conflictsituaties moet oplossen. x Humor helpt je om een moeilijk moment om te keren. Zorg wel dat je geen kinderen uitlacht. x Ga niet over je eigen grenzen. Leg uit waarom je een grens stelt. x Hou altijd rekening met de achtergrond van het kind. x Schenk vooral aandacht aan positief gedrag en minder aandacht aan negatief gedrag.

Sofie heeft weer een van haar buien. Ze weigert een stap te zetten op tocht, reageert nukkig op alles wat je haar vraagt of zegt... Je hebt er je buik van vol. Het is altijd hetzelfde met dat kind. Je maakt je kwaad en zegt dat ze net haar laatste kans heeft gemist, vanaf volgende week moet ze niet meer komen naar de Chiro.

Najib loopt altijd weg. Het spel is nog maar pas begonnen of niemand nog weet waar hij is. Na lang zoeken vind je hem altijd terug in één of ander hoekje. Vaak vind je hem zelfs een paar straten verder dan het lokaal. Als hij dan toch zo graag wegloopt, dan mag hij dat eens als activiteit doen. Nog voor de werking vandaag begint, drop je Najib 3 straten verder. En dat hij zich de hele middag niet laat zien!

35

merin m o k m O K Jeffrey is groot en sterk. Thuis heeft hij het niet zo makkelijk. Toch laat hij dat aan niemand merken. Integendeel, in de groep speelt hij nogal gauw de baas. Niemand mag immers weten dat hij bang is van zijn vader. Hij heeft niet de mooiste kleren, maar hij maakt dat goed door een grote mond op te zetten. Sommige kinderen zijn bang van Jeffrey. Sam wordt na de Chirowerking opgehaald door zijn moeder. “Mama’s kindje,” sist Jeffrey dan.

x

Omgaan met pesten

Let op met pestgedrag. ‘Anders zijn’ is voor kinderen en jongeren een makkelijke aanleiding tot pesten. Soms wordt iemand gepest omwille van het uiterlijk, maar er zijn meerdere oorzaken mogelijk. Misschien wil de pester zich manifesteren of speelt de thuissituatie een rol. Of gebeurt het louter uit verveling? Pesten komt vooral voor bij kinderen tussen 10 en 14 jaar. Ze komen los van hun ouders, en groepsvorming staat centraal. Erbij horen is belangrijk, en dat brengt ook uitsluiting met zich mee. Jouw houding als leid(st)er is van belang bij pestgedrag. Als je zelf bazig bent of kinderen vernedert, werk je pestgedrag in de hand. Als je onzeker bent, durf je misschien geen tegengewicht bieden. Wees je goed bewust van je voorbeeldfunctie!

Hoe pak je pesten het beste aan? x Maak afspraken over hoe je met elkaar omgaat, bv. ‘we doen elkaar geen pijn’ en ‘in de groep wordt er niet gepest’. Zo weet iedereen waar ze aan toe zijn. x Heb oog voor pesten in je groep. Denk niet dat het bij jou niet voorkomt omdat je leden het je niet vertellen. x Reageer direct als je pesten ziet gebeuren. Maak duidelijk dat het niet kan. x Reageer niet overbeschermend. Soms helpt het om iemand te wijzen op gedrag dat onbewust het pesten ‘uitlokt’. Maak duidelijk dat dat niet zijn of haar schuld is, dus verwijt het de gepeste zeker niet. x Hou een gesprek met de pester. Maak duidelijk dat pesten niet kan. Wijs de pester op de eerder gemaakte afspraken. Pols naar het waarom. Misschien zit de pester zelf met problemen. x Straf de pester als het pesten blijft duren. Doe dat dan wel efficiënt, om te vermijden dat de pester zich nadien wreekt op de gepeste. Beloon positief gedrag van de pester. x Pak ook de omstanders aan. Zij beïnvloeden het pestgedrag sterk.

Meer achtergrondinfo en activiteiten om mee aan de slag te gaan, vind je in het boek ‘Pesten in het jeugdwerk’ van Jeugd en Vrede, te koop in De Banier.

36

x

Conflicten aanpakken

Soms ontstaan er conflicten tussen kinderen en jongeren onderling. Soms zijn er conflicten tussen je leden en jou als leiding. Niet iedereen gaat hier op dezelfde manier mee om. Niet iedereen heeft hier een ‘praatcultuur’ in. Sommigen hanteren de regel ‘liever kloppen dan klappen’. Je zult snel ontdekken wat je eigen tolerantiegrens is. In welke mate kan die manier van omgaan met conflicten voor jou? Maak kort en krachtig duidelijk waarom voor jou een bepaalde manier van kwaad zijn kan en een andere niet. Gebruik niet te veel woorden en ga zeker niet preken. Enkele tips om met conflicten om te gaan. x Durf tussenbeide te komen bij conflicten tussen leden. x Zorg voor rust, bv. door de kinderen elk op een stoel aan een andere kant van het lokaal te zetten. x Vraag beide partijen waarom dit gebeurt. Laat de gasten onder woorden brengen wat hen kwaad maakt. x Zoek samen met de kinderen of jongeren naar een oplossing. x Verlies je zelfcontrole niet. Als je wilt dat je gasten rustig blijven, doe je dat best ook zelf. Dit betekent niet dat je je niet kwaad mag maken. Leg dan vooral uit waarom je kwaad bent. x Als je merkt dat je toch je zelfcontrole verliest, las dan voor jezelf een pauze in. x Rond de situatie op een positieve manier af als ze opgelost is.

Shana en Kobe waren eerst goed aan het samenspelen, en plots ontstond er ruzie. Je hebt ze eerst maar wat laten bekvechten, maar het ging van kwaad naar erger. Eens goed roepen helpt altijd, dus dat heb je dan maar gedaan. Ze begonnen eerst nog elkaar te verwijten, maar je moest er niets van horen. Het is altijd hetzelfde met die twee.

37

merin m o k m O K Eva was weer ambetant vandaag. Sara begon te huilen omdat Eva haar geschopt had. Vorige week was het ook al van dat. Je hebt het haar eens goed doen voelen. 10 rondjes rond het gebouw lopen, en daarna een half uur met haar hoofd naar de muur. Je hebt je eens goed kwaad gemaakt en gezegd dat het nu wel genoeg is geweest.

38

x

Straffen en belonen

Vraag het foldertje over ‘omgaa n met moeilijk gedrag’ op via divers [email protected].

Liever dan negatief gedrag af te straffen, kiezen we voor het belonen van positief gedrag. Toon dat je het waardeert als iemand iets goeds doet. Een aanmoediging, glimlach of schouderklopje is altijd leuk om te krijgen. Zeg het kind ook wat het goed heeft gedaan. Geef iedereen verantwoordelijkheid, ook dat geeft een goed gevoel. Toch is het soms nodig om een kind een straf te geven.

Hou bij straffen deze vuistregels in acht. x Laat de straf zo snel mogelijk volgen op het negatieve gedrag, zonder impulsief te worden. x Ga na of het kind weet wat het verkeerd heeft gedaan. x Gebruik geen vernederende straffen en lijfstraffen. Dat heeft enkel een omgekeerd effect. x Gebruik geen strafhoekje maar een afkoelplekje. Hier kan het kind tot rust komen. x Geef een straf met betrekking tot het te bestraffen feit. Bv. het lokaal overhoop gooien betekent dat je het achteraf moet opruimen. x Blijf zelf kalm. Als dat niet lukt, ga dan even buiten en laat iemand anders het van je overnemen. x Vermijd groepsstraffen. Dat kweekt eerder een gevoel van solidariteit in de groep, tegen jou. x Overleg ook met andere leiding, zodat iedereen weet welke straf er gegeven wordt. x Rond een straf af en doe een praatje met het kind. Zo herstel je het contact.

6.3. Contact met ouders Een goede band met de ouders is belangrijk. Zij geven hun kinderen elke week in jouw handen en vertrouwen je met diegenen die hen het dierbaarst zijn. Je overtuigt hen in de eerste plaats door je werking op zich. Als hun kind enthousiast naar huis komt met leuke verhalen, zijn ze zelf ook tevreden. Maar om echt het vertrouwen van de ouders te krijgen is er meer nodig. Je smeedt een band door ouders bij activiteiten te betrekken, met een ouderavond en huisbezoeken. En als je dat vertrouwen behoudt, wordt de kans veel groter dat je leden blijven komen. We geven je een aantal mogelijkheden mee om een goed contact op te bouwen en het vertrouwen van de ouders te krijgen.

x

Huisbezoeken

We geloven dat huisbezoeken de grootste troef zijn om een vertrouwensband te krijgen met ouders. Bij veel Chirogroepen gebeurt dit 1 of 2 keer per jaar: bij aanvang van het werkjaar om hun leden in te schrijven of als voorbereiding van het bivak. Maar bij nieuwe leden die de stap naar de Chiro niet makkelijk gezet hebben is dit waarschijnlijk niet voldoende. Vaak is Chiro voor hen iets onbekend, weten zij niet wat het is of hebben zij er een totaal verkeerd beeld van. Met één keer om geld komen voor de inschrijving, koop je zeker het vertrouwwen van de ouders niet.... x Bereid je huisbezoek voor. Denk op voorhand na wat je wil zeggen, wat je wilt vragen. Probeer je in hun plaats te stellen: wat zou jij willen weten over Chiro als je jouw kind overtuigd wilt meegeven met de leiding? Een mama van een kindje met ADHD zal willen weten hoe haar kind het stelt in de Chiro, hoe de andere leden met het kind omgaan. Ouders van moslimmeisjes willen de garantie dat hun dochter niet met jongens in eenzelfde kamer slaapt en ze hebben al vragen over een gemengde werking op zich. Bij mensen die het financieel minder makkelijk hebben, zul je misschien meer informatie moeten geven over mogelijke spaarsystemen of over waar het inschrijvingsgeld eigenlijk voor dient. Probeer hierop in te spelen en probeer tussen de regels te lezen. x Neem voldoende tijd om op huisbezoek te gaan. Haastig binnen en buiten lopen komt niet geruststellend over. Geef de ouders de tijd om met hun prangende vragen boven water te komen. x Overleg met de ouders, leg hen uit waarom je graag eens op huisbezoek wilt komen. x Neem eventueel een brugfiguur mee die het vertrouwen heeft van de ouders (iemand die jullie en de ouders goed kent, een leerkracht, iemand van de allochtonenwerking,...). Hij of zij kan jullie ook wat meer achtergrondinformatie geven over de thuissituatie van die leden. x Een open houding en duidelijk maken dat je begrip hebt voor hun cultuur en/of situatie kan veel doen. x Denk bij allochtone ouders ook aan je kleding. Slordig gekleed zijn is voor hen een teken dat je geen respect toont. x Het is makkelijker als je met z’n tweeën op ouderbezoek kunt gaan, zodat je elkaar kunt ondersteunen. Laat altijd dezelfde leid(st)ers bij dezelfde familie op huisbezoek gaan. Zo kan er een vertrouwensrelatie ontstaan.

39

merin m o k m O K x

Een oudercontact organiseren

Voor sommige ouders kan een huisbezoek controlerend overkomen of houden zij zonder meer hun thuissituatie liever voor zich. Respecteer die keuze en denk na over andere mogelijkheden. Zo kun je een oudercontact organiseren in de Chirolokalen, bijvoorbeeld na de werking. Dan zien ze ook eens met eigen ogen waar hun kind in het weekend komt spelen, wie er allemaal in de leidingsploeg zit, wat wellicht nog meer vertrouwen geeft. Het geeft mensen ook de kans om op de achtergrond te blijven en enkel te luisteren naar wat je vertelt. Zorg er wel voor dat je voldoende tijd maakt voor ouders die je toch nog even onder vier ogen willen spreken. Als die mogelijkheid er is, kun je ook met de leidingsploeg naar het buurthuis trekken. Daar voelen ze zich in een veilige omgeving en zullen ze makkelijker vragen durven stellen. De drempel is ook lager dan als zij naar jou toe moeten gaan.

x

Kleine contactmomenten

We denken daarbij vooral aan de babbeltjes voor en na de werking. Elke ouder kan dat belangrijk vinden, maar voor mensen die de Chiro niet kennen, spelen die kleine momenten een grote rol. Ze hebben er wellicht meer nood aan om te weten wat hun kind die week gespeeld heeft en of het zich goed geamuseerd heeft. Het is ook een moment dat ze je als leiding bezig zien met hun kind. Na een drukke namiddag kan dat wel eens lastig zijn, maar probeer hier toch het belang van in te zien.

x

Onrechtstreeks contact

Naast al die rechtstreekse contacten is het onrechtstreekse contact misschien wel van even groot belang. Je contact met hen loopt in de eerste plaats via hun kind. Wat een Chirolid thuis vertelt, is het eerste en meest voorkomende signaal dat de ouders krijgen. Zijn het gepaste activiteiten? Zijn de kinderen enthousiast? Worden de kinderen goed opgevangen? Heeft de leiding genoeg aandacht voor elk individu? Ook andere zaken die niet via het kind gaan, kunnen meespelen. Als er een brief wordt gestuurd, is die dan duidelijk en verzorgd opgesteld? Waren de leden op tijd thuis? Zat een uitnodiging voor een feestje op tijd in de bus? Ook hier vind je weer een belangrijke mogelijkheid om het vertrouwen van de ouders te winnen.

x

40

Een oudersenquête

Een schriftelijke bevraging bij de ouders kan gesprekken aanvullen die je met de ouders hebt. Voor sommige mensen kan het een gemakkelijker manier zijn om te verwoorden wat ze kwijt willen. Voor anderen schrikken ‘formulieren’ eerder af. Het is een beetje wikken en wegen.

7. Waar kun je terecht? Werken aan meer diversiteit, je staat er niet alleen voor. Er bestaat heel wat materiaal waar je mee aan de slag kunt gaan. Een aantal organisaties kunnen je op weg helpen. Ook in de Chiro kun je terecht met je vragen.

7.1 Wat heeft de Chiro je te bieden? x

Draaikracht

Speel het spel, voer het gesprek in je leidingsploeg en ontdek hoe jullie tegenover diversiteit staan. Breng je eigen Chirogroep en buurt in kaart. Ontdek je eigen drempels en mogelijkheden. Je krijgt tips en suggesties om mee aan de slag te gaan.

x

Het Solidariteitsfonds

Doe je al heel wat inspanningen om kinderen die het financieel moeilijk hebben op te nemen in je groep? Kan je eigen groepskas dat niet alleen dragen? Dan kun je een beroep doen op het Solidariteitsfonds voor financiële steun. Een aanvraagformulier vind je op www.chiro.be/Solidariteitsfonds.

x

Vluchtelingenproject

Dat project geeft Chirogroepen de kans om op bivak vluchtelingenkinderen mee te nemen. We bieden je een stappenplan en heel wat achtergrondinformatie aan om mee aan de slag te gaan. Je zet daarbij zelf de stap naar het OCMW of andere instanties om in contact te komen met vluchtelingenkinderen. Een verrijkende ervaring voor je Chirogroep, en voor de kinderen die je meeneemt.

x

Brochures

Anders gewoon – Gewoon anders Die brochure vertelt je alles over het opnemen van kinderen met een handicap in je groep. Hoe pas je je begeleidingshouding aan? Waar moet je op letten? Hoe kun je voor leuke en uitdagende activiteiten zorgen? Waar kun je terecht? Gezocht: leden (m/v) Een brochure over leden werven, waar we ook dieper ingaan op het werven en behouden van kinderen die je moeilijk bereikt.

41

merin m o k m O K x

Andere publicaties/spelen

In de Chiro maken we in heel wat publicaties plaats voor het thema diversiteit. x Dubbelpunt: je vindt er geregeld een artikel of een themanummer waarin diversiteit in de kijker wordt gezet x De afdelingsboeken: informatie en activiteiten om met jouw afdeling te spelen en te werken rond dit thema x www.chiro.be/diversiteit: de meest recente informatie over diversiteit in de Chiro x Jongerenbrochures Spoor ZeS: jaarlijks maakt Spoor ZeS samen met Welzijnszorg materiaal aan over het thema ‘kansarmoede’. Dat zijn ook activiteiten waar je mee in je Chirogroep aan de slag kunt. x De spelmaker. Twee spelen over omgaan met uitsluiting. Sander is voor -12-jarigen, Sierra Oscar Lima kun je spelen met +12-jarigen. Je ervaart aan den lijve wat het is om uitgesloten te worden.

x

Workshops

We ontwikkelden een aantal workshops voor op cursussen, gewestavonden, verbondelijke activiteiten, enzovoort. Je kunt ze allemaal aanvragen via [email protected] of op 03-231 07 95. Een greep uit ons aanbod: x workshop over diversiteit en toegankelijkheid: een algemene kennismaking met het thema x Gelijkekansengesprek: een stellingenspel over gelijke kansen voor allochtonen x BuitenBeentjes BinnenLaten: Hoe kijk jij naar anderen? Welke drempels zijn er in de Chiro voor maatschappelijk kwetsbare kinderen? En hoe kun je hieraan werken? x Omgaan met moeilijk gedrag: hoe ga je om met gedrag dat we als ‘moeilijk’ omschrijven? x Omgaan met andere culturen: een workshop over het interculturele thema

42

7.2 Wat bestaat er aan extern aanbod? De organisaties zullen je zeker nog verder kunnen doorverwijzen. Er zijn immers heel wat regionale of plaatselijke organisaties, verenigingen... bezig met dat thema. x

Organisaties

Uit de Marge vzw Deelwerking toegankelijkheid Sint-Jacobsnieuwstraat 50 9000 Gent 09-233 00 56 [email protected] www.uitdemarge.be Dat is het Vlaamse steunpunt voor jeugdwerk en jeugdbeleid voor maatschappelijk kwetsbare jeugd. Uit de Marge ondersteunt werkingen die zich specifiek richten op maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. Uit de Marge heeft in elke provincie een steunpunt. Op de website vind je contactgegevens van hun steunpunten en van lokale werkingen. Het project ‘toegankelijkheid’ richt zich op het ‘gewone’ jeugdwerk. Je kunt een vorming of procesbegeleiding aanvragen. Iemand komt ter plaatse om samen met jullie de drempels die je hebt duidelijk te maken. Je wordt op weg geholpen om hieraan te werken. Daarnaast zijn er ook vormingen over omgaan met conflicten en grensoverschrijdend gedrag, motiverend werken, enzovoort. Die vormingen worden voor een stuk terugbetaald door de provincie. JES vzw Werkhuizenstraat 3 1080 Molenbeek 02-411 68 83 [email protected] www.jeugdenstad.be Die jeugddienst is actief in Gent, Antwerpen en Brussel. Aan de hand van de werkvorm ‘straathoekwerk’ bereiken ze maatschappelijk kwetsbare jongeren. JES organiseert voor hun jongeren ook kadervorming. JES kan je tips geven over het bereiken van die jongeren, en wie weet is er een samenwerking mogelijk? Arktos coördinatiedienst Valkerijgang 26 3000 Leuven 016-29 57 74 [email protected] www.arktos.be Ook Arktos richt zich tot maatschappelijk kwetsbare jongeren. In heel wat gemeenten organiseren ze voor hen vrijetijdsactiviteiten. Perfect voor een samenwerkingsproject.

43

merin m o k m O K Lejo vzw Antwerpsesteenweg 701-703 9040 Sint-Amandsberg 09-223 21 54 [email protected] www.lejo.be Die landelijke jeugddienst bereikt vooral jongeren uit de bijzondere jeugdbijstand en leerjongeren uit het deeltijds onderwijs. Ze hebben een wekelijkse werking en organiseren kampen. Ook met hen kun je in zee gaan voor een samenwerking. Wel Jong Niet Hetero Casa Rosa Kammerstraat 22 9000 Gent 09-269 28 17 [email protected] www.weljongniethetero.be Een vrijwilligersorganisatie voor en door holebi-jongeren in Vlaanderen en Brussel. Ze groepeert en begeleidt heel wat lokale holebi-jongerengroepen. PAJ vzw (Platform Allochtoon Jeugdwerk) Oudstrijdersstraat 9 2140 Antwerpen 03-204 10 10 [email protected] www.paj.be Dat is een koepel van allochtone jeugdorganisaties. Via hen kom je in contact met een plaatselijke werking van allochtone jongeren. Ze bieden ook kadervorming aan. Steunpunt allochtone meisjes en vrouwen Koningsstraat 136 1000 Brussel 02-209 34 69 [email protected] www.samv.be

44

Het SAMV wil allochtone meisjes en vrouwen een gezicht en een stem geven in onze samenleving. Via hen kom je in contact met plaatselijke werkingen. Ze bieden ook spelen en publicaties aan. www.shoufshouf.be Die site is een virtuele ontmoetingsplaats voor allochtone en autochtone jongeren.

www.groepintro.be Groep Intro VZW richt zich naar maatschappelijk kwetsbare jongeren en heeft hieromtrent heel wat kennis in huis. Ze kunnen ingeschakeld worden in een samenwerkingsproject of willen speciaal in jouw groep een vormingssessie komen geven om jouw ploeg te leren hoe om te gaan met de eigenheid van deze kinderen en jongeren. Welzijnszorg vzw Huidevetterstraat 165 1000 Brussel 02-502 55 75 [email protected] www.welzijnszorg.be Welzijnszorg richt zich op de meest kwetsbaren in onze samenleving. In de Welzijnsschakels komen die mensen samen. Via die organisatie kom je in contact met mensen die je meer info kunnen geven of met wie je een samenwerking kunt aangaan. Elk jaar voert Welzijnszorg een campagne rond kansarmoede. Het materiaal dat Spoor ZeS hiervoor vanuit Chirojeugd Vlaanderen ontwikkelt, is zeker bruikbaar in jouw groep. Beweging van mensen met een laag inkomen en kinderen vzw Huis van de Mensenrechten Nieuwenbosstraat 3 9000 Gent 09-224 12 15 [email protected] www.armenaanhetwoord.be

Dat is een vereniging voor en door mensen die in kansarmoede leven. Ook zij kunnen je tips en informatie geven om mee aan de slag te gaan. Ze kunnen je in contact brengen met plaatselijke verenigingen om een samenwerking mee aan te gaan. Vlaams netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Vooruitgangstraat 323 1030 Brussel 02-204 06 50 [email protected] www.vlaams-netwerk-armoede.org In het netwerk werken de verenigingen samen om armoede en sociale uitsluiting op te heffen. De werking vertrekt vanuit concrete ervaringen van mensen die in armoede leven. Op de website vind je veel informatie over plaatselijke verenigingen waar armen het woord nemen. Brochure ‘Anders gewoon gewoon anders’ De organisaties voor mensen met een handicap vind je terug in de brochure ‘Anders gewoon, gewoon anders’, over mensen met een handicap in de Chiro.

45

merin m o k m O K x

Publicaties

Een plek voor kinderen, een plaats voor jongeren Werkmap over toegankelijk jeugdwerk, te verkrijgen bij het CMGJ vzw, het Steunpunt van Uit de Marge in de provincie Limburg. Meisjesdialogen. Steunpunt Allochtone Meisjes en Vrouwen Een boekje vol verhalen van werkingen voor allochtone meisjes. Je kunt het downloaden op www.samv.be. Breng eens wat kleur in je voortuin Informatie en activiteiten over nieuwkomers en vluchtelingen. Te verkrijgen bij het Jeugd Rode Kruis vzw, www.jeugdrodekruis.be. Bananen in een minirok Handboek over scouts en gidsen met een handicap. Te verkrijgen bij Scouts en Gidsen Vlaanderen. Rep & Roer over holebi-jongeren Je kunt dat themadossiertje bestellen bij Jeugd en Seksualiteit vzw, Koningin Astridlaan 106 bus 002, 2800 Mechelen, www.jeugdenseksualiteit.be. Pesten in het jeugdwerk, Jeugd en Vrede vzw Tips en achtergrondinformatie over omgaan met pesterijen. Te koop in De Banier. Uitgesloten wegens..., Welzijnszorg vzw Die uitgave van Welzijnszorg, Vierdewereldorganisaties en de Katholieke Jeugdraad dateert al van 1995. Toch lees je er nog heel wat bruikbare informatie in over kansarmoede en het jeugdwerk. Een aantal werkvormen helpen je op weg. Het boek is te koop in De Banier.

46

x

Informatieve spelen

Rafa Rafa Rafa Rafa laat de spelers ervaren hoe vooroordelen en racisme ontstaan en hoe moeilijk het is om zich te integreren in een onbekend land. Het simulatiespel spoort 2 vreemde culturen aan tot het ontdekken van elkaars gewoonten, gebruiken en afspraken. Die moeten ze eerst binnen hun eigen cultuur inoefenen. Na een tijdje gaan beide culturen bij elkaar op bezoek. De spelers proberen te ontdekken wat bepaalde gedragscodes in de andere cultuur betekenen. Er bestaat een versie voor 8 tot 12 jaar en een versie voor + 12 jaar. Je kunt Rafa Rafa aankopen bij het Centrum voor Informatieve Spelen of aanvragen met begeleiding. Meer info op www.spelinfo.be, 016-22 25 17, [email protected] Kwinkslag Ook dat is een simulatiespel. Je kunt het spelen vanaf 16 jaar. De deelnemers nemen onvoorbereid deel aan een groots opgezet kaarttornooi. Tijdens de eerste ronde lijkt alles normaal, maar tijdens de tweede ronde doet iemand een totaal onlogische en overwachte zet. De gevolgen laten zich raden... Je kunt Kwinkslag aankopen bij het CIS of aanvragen met begeleiding. Meer info op www.spelinfo.be , 016-22 25 17 of cis@ spelinfo.be. Sander Een informatief spel over armoede en sociale uitsluiting voor de jongste afdelingen. Spelenderwijs ervaren kinderen dat niet iedereen kan en mag meespelen. Mogen meespelen maakt voor een kind het verschil tussen erbij horen of uitgesloten worden. Kiezen om alle kinderen, zonder onderscheid, te laten meespelen en daar moeite voor doen. Te ontlenen op elk regionaal Chirosecretariaat. Sierra Oscar Lima Een spel over solidariteit. Spelenderwijs kom je voor een keuze te staan: hou je nog rekening met de ander? Aan jou de keuze! Een uitstekend spel om met de oudste afdelingen of de leidingsploeg te spelen. Je kunt het spel op elk regionaal Chirosecretariaat ontlenen. Hanne en Hassan Een gezelschapsspel dat kinderen en jongeren vanaf 9 jaar op een plezierige manier doet ontdekken dat er culturele verschillen zijn. Het spel moet kinderen (maar ook hun ouders) ertoe aanzetten om met een open blik te kijken naar andere culturen en er meer respect voor op te brengen. Het is een ganzenbordspel met weetvragen en vertelvragen. Meer informatie bij Jeugd en Vrede vzw, www.jeugdenvrede.be, [email protected], 015-43 56 96. Buiten Spel Dat is een inleefspel van het Jeugd Rode Kruis, over kansarmoede. Kinderen ondervinden hoe makkelijk je in een vicieuze cirkel terechtkomt en hoe moeilijk het kan zijn om als gezin de eindjes aan elkaar te knopen. Het spel duurt 2 uur en wordt gespeeld met minimaal 20 en maximaal 100 kinderen van 10 tot 12 jaar. Gratis te downloaden op www.jeugdrodekruis.be.

47

merin m o k m O K Op kamp met Artsen Zonder Grenzen Een didactische kit over de situatie van vluchtelingen. Voor jongeren van 10 tot 18 jaar. Je hebt minstens 26 deelnemers en 4 begeleiding nodig. Gelijk is niet hetzelfde Een spel om kinderen op een ludieke manier genderbewust te maken. Het is een bordspel over sekserollen, voor kinderen van 9 tot 12 jaar. De vragen zijn een mix van weetvragen, meerkeuzevragen, vertel- of discussievragen en opdrachtjes. Het spel is een product van het Provinciaal Centrum Morele Dienstverlening Brussel en Humanistische Jongeren. Meer info: Provinciaal Centrum Morele Dienstverlening Brussel, tel. 02-242 36 02, [email protected] Niets is wat het lijkt In die workshop gaat Wel Jong Niet Hetero dieper in op de holebithematiek. Wat zijn de grootste vooroordelen, kloppen al die clichés, hoe moet ik binnen mijn groep omgaan met holebi’s, hoe maak ik mijn groep holebivriendelijk of wat moet ik zeggen als één van de leden zijn of haar coming out doet aan mij? Meer info op [email protected]. Veel spelen staan beschreven in onze afdelingsboeken, in Dubbelpunt... Bij het Centrum Informatieve spelen kun je terecht voor heel wat informatieve spelen, zowel begeleid als om zelf te doen. Meer info op www.spelinfo.be.

48

7.3 Waar vind je centen? OCMW’s krijgen extra geld om de sociale, sportieve en culturele participatie van hun cliënten te bevorderen. Ook het lidmaatschap van een Chirogroep kan op die manier (voor een stuk) terugbetaald worden. Meer informatie op www.armoede.be/fondscultuurparticipatie. Er zijn heel wat subsidiekanalen om aan diversiteit te werken. Dat verandert wel af en toe. Het Steunpunt Jeugd kan je hier alle informatie over geven. Surf naar www. steunpuntjeugd.be of bel 02-551 13 50 en vraag naar de verantwoordelijke voor het thema diversiteit. Ook bij de Koning Boudewijnstichting zijn er heel wat projectsubsidies te verkrijgen. Surf naar www.kbs-frb.be voor meer informatie. Elke provinciale overheid subsidieert initiatieven met betrekking tot toegankelijkheid en diversiteit. Contacteer hiervoor je provinciale jeugddienst. Wie weet is er in de schoot van de provinciale jeugdraad een werkgroep bezig met diversiteit, toegankelijkheid, inclusie, enzovoort? De begeleiding en vormingen van Uit de Marge vzw over toegankelijkheid worden in elke provincie terugbetaald, maar niet op dezelfde manier. Neem hiervoor contact op met je provinciale jeugddienst of met Uit de Marge zelf. Op www.antiracisme.be kun je terecht bij het Impulsfonds voor het migrantenbeleid. Hou je Dubbelpunt in de gaten, daarin vind je regelmatig nieuwtjes over projectsubsidies. Ook veel bedrijven en privé-instanties, bijvoorbeeld bepaalde banken, klerenmerken of verzekeringsmaatschappijen hebben fondsen voor projecten over toegankelijkheid en diversiteit. Dat verandert regelmatig, maar je vind er vast wel informatie over op hun websites.

49

merin m o k m O K 7.4 In je buurt De belangrijkste partners om aan diversiteit te werken, vind je ongetwijfeld dicht bij huis. In veel gemeenten is er jeugdwerk voor maatschappelijk kwetsbare jongeren. Dat vind je via de website van Uit de Marge vzw. Overal is er een OCMW. Daar is meestal iemand verantwoordelijk voor de opvang van nieuwkomers. Die kan je met hen in contact brengen. Of misschien is er wel een opvangcentrum van het Rode Kruis voor asielzoekers in je buurt? In sommige gemeenten is er een moskee. Vaak is daar een jongerenwerking aan verbonden. Misschien bevindt die zich wel twee straten van je eigen Chiroheem? Waarom zou je er eens niet naartoe stappen om kennis te maken en eventueel eens samen een activiteit te doen? Ook voor kinderen met een handicap bestaan er veel aparte werkingen. Mogelijkheden genoeg dus om in contact te komen met andere organisaties of om mensen te ontmoeten die je anders minder makkelijk bereikt met je werking. De jeugddienst kan je al goed op weg helpen. Zij kunnen je vertellen welk aanbod er in je gemeente allemaal bestaat. Ook via de jeugdraad kom je in contact met andere vormen van jeugdwerk. Het is de ideale plaats om te vragen hoe andere jeugdwerkorganisaties of jeugdbewegingen met het thema omgaan, hoe zij eraan werken. Misschien kan er vanuit de jeugdraad wel een algemene vormingssessie georganiseerd worden over diversiteit, of ontstaat er vanuit de jeugdraad een uitwisseling of een samenwerkingsproject. Ook de school is een belangrijke partner. Elk kind moet immers naar school. Leerkrachten kennen de kinderen beter dan jij, ze zijn voor ouders vaak een vertrouwensfiguur. Zij kunnen je in contact brengen met kinderen en ouders die je met je gewone wervingsacties niet zo vlot bereikt. Spreek ze aan en vraag of ze voor die kinderen een extra inspanning willen doen. Een leerkracht kan bv. meegaan tijdens het eerste huisbezoek. Als ouders zien dat de leerkracht jou vertrouwt, zullen ze dat ook vlugger doen. Eens de eerste stap is gezet, ben je al een heel eind op weg.

50

COLOFON Deze brochure werd bijeen gedacht en geschreven door de Comissie Diversiteit. Een stevige dankjewel aan Pieter, Wim, Annelies, Machteld en vele anderen die ideeën aanbrachten. Andy Demeulenaere, Inge Huysmans, Sofie Neyens, Veerle Sey en Ilse Neyrinck schreven de brochure bijeen. Dank aan Eva, Dimitri, Peter, Elke, Kathleen, Lieven, Mieke en Katrien voor het naleeswerk. Dank aan Tineke Deduytschaever voor de tekeningen. Eindredactie: Veerle Sey Foto’s van Chiro Ludiek in Landegem, van Chiro Jijippeke in Molenbeek en uit het archief van Chirojeugd Vlaanderen VZW. Taalcorrectie: Bart Boone Vormgeving: Jan Van Bostraeten Drukkerij De Wrikker, Berchem Wettelijk depot: D/2006/2909/9

Chirojeugd-Vlaanderen vzw Kipdorp 30 | 2000 Antwerpen [ Tel.] 03-231 07 95 [ Fax ] 03-232 51 62 [ E-mail ] [email protected] [ Site ] www.chiro.be