Actieplan radicalisering en polarisatie
gemeente Eindhoven VB - Veiligheid en Bestuur, VH - Veiligheid Sociaal Domein Support, Programmering, Ontwikkeling & Kwaliteit mei 2015
mei 2015
Actieplan Radicalisering en polarisatie -
Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven VB - Veiligheid en Bestuur, VH - Veiligheid Datum mei 2015
mei 2015
Actieplan Radicalisering en polarisatie -
Inhoudsopgave
1 2 3 4 5 6 7
Inleiding Doelen van de aanpak Vier niveaus Planning en uitvoering Samenwerking Personeel en financiën Evaluatie
gemeente Eindhoven
4 4 4 6 6 7 7
3
mei 2015
Actieplan radicalisering en polarisatie
1
Inleiding
Radicalisering, extremisme en het tegengaan van polarisatie worden steeds actueler in de Nederlandse samenleving. Het nationaal dreigingsniveau is substantieel. De aanpak van radicalisering en extremisme is een van de belangrijkste thema’s in het internationale en nationale veiligheidsbeleid. Als we spreken van radicalisering hebben we het over de toenemende mate waarin een persoon of groep bereid is een strijd aan te gaan voor ingrijpende veranderingen in de samenleving. Het gaat om ingrijpende veranderingen die afbreuk doen aan de democratische rechtsorde, tolerantie en respect door gebruik van ondemocratische middelen zoals geweld. Door de gebeurtenissen van de afgelopen tijd, zoals de aanslag in Parijs, kunnen tegenstellingen tussen mensen worden vergroot. Dit is geen wenselijke situatie in een samenleving waarin iedereen ertoe doet en niemand wordt uitgesloten. Als gemeente nemen we de regie om radicalisering en polarisatie samen met partners tegen te gaan en de voedingsbodem te verminderen. We kunnen vroegtijdig signaleren en interveniëren bij personen of groepen die radicaliseren. Als gemeente hebben we verschillende taken: preparatie, preventie, klaar staan, nazorg. We zijn aan het ontwikkelen ‘wat is nodig, wat werkt?’ en tegelijk zijn we al met elkaar aan het doen als zich signalen voordoen en ter preventie. Er ligt een integrale verantwoordelijkheid; het onderwerp raakt portefeuilles jeugd, onderwijs, diversiteit, veiligheid. Het voorliggend Actieplan radicalisering en polarisatie beschrijft de doelen en pijlers van de aanpak, de planning en uitvoering, de samenwerking, het benodigde personeel en de financiën en de wijze van evaluatie.
2
Doelen van de aanpak
Uitgangspunt is dat we een stad zijn waarin iedereen ertoe doet en meedoet. Een stad waar tolerantie en respect voorop staan. Hierin is geen ruimte voor radicalisering en uitsluiting. Doelen van de aanpak: 1. Voorkomen en beperken van maatschappelijke ontwrichting 2. Verminderen van voedingsbodem, versterken weerbaarheid 3. Voorkomen van afreizen 4. Voorbereid zijn op terugkeer van vertrokken personen
3
Vier niveaus
1. Landelijke informatie De burgemeester wordt via ambtsberichten van de AIVD geïnformeerd over personen. Nationale dreigingsanalyses en casusadvies worden gedaan door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) van het ministerie van Veiligheid en Justitie. 2. Regionale afstemming In de programmaraad Integrale aanpak jihadisme vindt regionale afstemming plaats op niveau van Oost Brabant. Vanuit de politie is eveneens op de schaal van Oost Brabant een Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO) georganiseerd in het geval van acute dreiging en terrorisme.
4
gemeente Eindhoven
mei 2015
Actieplan Radicalisering en polarisatie -
3. Casusoverleg in de stad Politie en Openbaar Ministerie delen zwaardere signalen en casussen met de burgemeester (driehoek) en geven opdracht voor casusoverleg. Onder regie van de gemeente en in samenwerking met het veiligheidshuis worden op maat partijen bijeen gebracht voor casusoverleg. Onder gemeentelijke regie is een centraal meldpunt georganiseerd voor signalen uit de wijk, vanuit de gemeente en vanuit partners. 4. Preventie en contextgerichte aanpak Contextgerichte aanpak van gezin, wijk, vrienden, school (casusoverleg). Vroegsignalering en deskundigheidsbevordering van professionals. Kanaliseren van signalen uit de stad. Effectieve netwerken: sleutelpersonen, religieuze en politiek extreme instellingen. zelforganisaties, rolmodellen. Pijlers van de lokale aanpak De vier niveaus komen tot uitdrukking in de lokale aanpak in onze stad. Hierna wordt ingegaan op de lokale aanpak waarbij een focus ligt op een gunstig preventieklimaat en daarmee het verkleinen van de voedingsbodem voor radicalisering. Contextgerichte aanpak De gemeente neemt de regie om partijen bij elkaar te brengen om tot een gezamenlijke benadering te komen van situaties en om expertises te bundelen. Afhankelijk van de aard van de casus (gebaseerd op landelijke, regionale en lokale informatie) worden op maat partijen bij elkaar gebracht voor een integraal casusoverleg in samenwerking met het veiligheidshuis. De aandacht is breder dan de persoon die radicaliseert. De aanpak richt zich op de context van het gezin, broertjes en zusjes, de school, vrienden en de wijk. Daarbij wordt gewerkt aan het verkleinen van de voedingsbodem en het vergroten van het toekomstperspectief en alternatieven voor radicalisering, zoals werk, school, positieve relaties. Hierbij wordt ook aangesloten bij de pilot jeugdwerkloosheid onder migrantenjongeren die de gemeente samen met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en andere partijen gaat uitvoeren. Vroegsignalering en deskundigheidsbevordering Uit de gesprekken met partners is veel behoefte gebleken aan deskundigheidsbevordering ten aanzien van vroegsignalering en handelingsrepertoire. De focus ligt hierbij op het trainen van eerstelijns professionals zoals generalisten, docenten, politiemedewerkers, jongerenwerkers en gemeentemedewerkers zodat zij voldoende geëquipeerd zijn om signalen te herkennen en daarnaar te handelen. Hiervoor wordt een door het NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid) erkend trainingsbureau aangetrokken. Kanaliseren van signalen uit de stad Er zijn diverse manieren waarop burgers en professionals tekenen van radicalisering kunnen melden. Bij het landelijk Meldpunt ondergebracht bij Meld Misdaad Anoniem (MMA) kan men terecht met wat men noemt de harde feiten. Daarnaast zijn de WIJgeneralist, gemeentelijk gebiedscoördinator, wijkagent, jongerenwerker het voorportaal in de wijk en het eerste aanspreekpunt voor bewoners voor signalen van radicalisering. Deze professionals kunnen contact zoeken en meldingen van radicalisering doorgeven aan het opgerichte gemeentelijke meldpunt waarvoor een gemeente Eindhoven
5
mei 2015
Actieplan radicalisering en polarisatie
contact/vertrouwenspersoon is aangesteld. Deze contactpersoon is laagdrempelig benaderbaar en is het gezicht naar partijen in de wijk en binnen de gemeente. Aan het meldpunt is een afzonderlijk telefoonnummer en mailadres verbonden. Het meldpunt wordt in eerste instantie bottum up in overleggen en netwerkcontacten gecommuniceerd. Een melding wordt onder regie van de gemeente multidisciplinair verrijkt en beoordeeld. Afhankelijk van de melding en op maat brengt de gemeente partijen bijeen voor een casusoverleg. Bij acute meldingen verwijst het meldpunt de melder/melding naar de politie. De meldroute wordt in overleg met partners en afdeling communicatie nader uitgewerkt en verspreid. Effectieve netwerken We zetten in op het verbinden, versterken en verbreden van onze netwerken in de stad. De raadswerkgroep tolerantie en respect kan mogelijk een faciliterende rol hebben in de dialoog met partijen in de stad over radicalisering en polarisatie en het voorkomen daarvan. Partijen die een belangrijke rol spelen zijn jongerenwerk, WIJeindhoven, scholen, zelforganisaties, religieuze en politiek extreme instellingen en sleutelfiguren binnen gemeenschappen. Maar ook politie, Bureau Jeugdzorg, Reclassering, Openbaar Ministerie. Op het moment dat signalen in een vroeg stadium kunnen worden opgepakt, kan mogelijke verdere radicalisering worden voorkomen. Sportverenigingen en scholen hebben hierin een cruciale rol. Zij hebben vanaf jonge leeftijd laagdrempelig contact met jongeren en ouders. Scholen zien eerste signalen van radicalisering en, in algemene zin, zorgsignalen die zich kunnen ontwikkelen tot zwaardere problemen. De school heeft mogelijkheden om onderwerpen als radicalisering, burgerschap, omgaan met verschillen en conflicten, democratie in een breder verband van het onderwijs (maatschappijleer) bespreekbaar te maken. De nadruk ligt dan op het in contact zijn met de personen waar het omgaat en hun gezin. Het gesprek aangaan, ondersteuning bieden, werken aan toekomstperspectief - ook aan de omgeving. Daarin willen we gezamenlijk optrekken en de expertises bundelen. De kracht zit in korte lijnen tussen samenwerkingspartners: aan de voorkant en als er iets speelt weten we elkaar goed te vinden.
4
Planning en uitvoering
Het Actieplan radicalisering en polarisatie is vanaf datum vaststelling door het college in werking per 2015. De genoemde inzet en acties worden in 2015 uitgevoerd. De trainingen van eerste lijns professionals vinden vanaf juni 2015 plaats. Het casusoverleg wordt georganiseerd zodra zich een casus voordoet, op maat sluiten partijen aan. Het versterken van contacten en netwerken in de stad is een doorlopende activiteit voor de langere termijn die in 2015 en verder versterkte inzet en capaciteit vraagt. Het Actieplan radicalisering en polarisatie wordt vanaf 2016 geïntegreerd in het Actieplan integrale veiligheid 2016-2017 en in het reguliere beleid sociaal domein.
5
Samenwerking
Periodiek komen onder regie van de gemeente (afdeling Veiligheid) partners bij elkaar zoals WIJeindhoven, jongerenwerk, politie om de aanpak verder te ontwikkelen en te monitoren. Intern gemeentelijk is afstemming met onder meer Programmering, Ontwikkeling en Kwaliteit, Leerplicht (sociaal domein), Toezicht en Handhaving, Gebiedsexpertise (ruimtelijk domein), Publiekcontacten. Bestuurlijk wordt het onderwerp door de betreffende portefeuillehouders besproken in hun bestuurlijke overleggen en contacten met onder andere schoolbesturen en besturen
6
gemeente Eindhoven
mei 2015
Actieplan Radicalisering en polarisatie -
van religieuze instellingen. Op maat en gericht op het onderwerp dat leeft worden netwerkgesprekken gehouden met professionals, bewoners en sleutelpersonen. Zwaardere casussen worden als die zich voordoen besproken door de driehoek bestaande uit de burgemeester, politie en het Openbaar Ministerie. De driehoek geeft opdracht voor casusoverleg onder regie van de gemeente waarbij passend bij de situatie partijen worden betrokken in samenwerking met het veiligheidshuis.
6
Personeel en financiën
Vanuit de gemeente zijn vanuit de afdeling Veiligheid een manager integrale veiligheidszorg en vanuit sociaal domein een contact/vertrouwenspersoon voor een deel vrijgemaakt. Gedurende de uitvoering van het Actieplan kan blijken dat meer capaciteit nodig is. Een bedrag van € 40.000,- euro wordt structureel per jaar gereserveerd voor het Actieplan vanuit het budget risicojeugd. In 2015 bedragen de kosten van trainingen voor eerste lijns professionals € 25.000,-. Dit betreffen basis- en verdiepingstrainingen voor vroegsignalering en handelingsrepertoire radicalisering waaraan tussen de 70-100 professionals deelnemen vanuit gemeente, politie, WIJeindhoven en jongerenwerk. Deze trainingen worden gegeven door een door het NCTV erkende deskundige. Het werkbudget van € 15.000,- is voor aanvullende inzet zoals netwerkbijeenkomsten en op maat maatregelen ten aanzien van casussen.
7
Evaluatie
Het college wordt geïnformeerd over de voortgang van het Actieplan radicalisering en polarisatie conform de cycli van het Actieplan integrale veiligheid en het beleid sociaal domein.
gemeente Eindhoven
7
