Actieplan Fietsparkeren Binnenstad

Actieplan Fietsparkeren Binnenstad

17-2-2016

1

Samenvatting

Doel en aanleiding Zwolle en de fiets zijn sterk met elkaar verbonden. In 2014 is Zwolle door de Landelijke Fietsersbond zelfs uitgeroepen tot Fietsstad van het jaar. Uit het mobiliteitsonderzoek dat in juni/juli 2015 is uitgevoerd onder inwoners van Zwolle (burgerpanel) blijkt dat voor bezoek aan de Binnenstad maar liefst 90% de voorkeur geeft aan de (elektrische) fiets. Dit leidt op drukke momenten van de week, zoals de donderdagavond, vrijdag en zaterdag en bij evenementen, tot een grote vraag naar fietsparkeervoorzieningen. Uit landelijk onderzoek is gebleken dat fietsers zowel in winkels als de horeca zorgen voor veel bestedingen. Zo besteedt een bezoeker op de fiets gemiddeld 6% meer in de binnenstad als een bezoeker die met de auto komt (bron: onderzoek DTNP/Radboud Universiteit). Het is daarom van groot belang dat er voldoende en functionele stallingsmogelijkheden zijn voor de verschillende doelgroepen fietsers in de binnenstad en dat de organisatie rondom het stallen, beheren en handhaven op orde is. Doel: Met dit Actieplan Fietsparkeren Binnenstad gaan we er voor zorgen dat iedere bezoeker van de Binnenstad die met de fiets komt deze veilig kan stallen zonder dat dit overlast en onveiligheid voor anderen veroorzaakt. We gaan het fietsparkeren toekomstbestendig maken en we zorgen ervoor dat het fietsparkeren in Fietsstad Zwolle even gastvrij en van hetzelfde nivo is als andere onderdelen van ons fietsbeleid. In het actieplan wordt inzicht gegeven in de vraag en het aanbod van fietsstalingsplekken over de week, aangegeven waar de bestaande capaciteit verder uitgebreid kan worden, hoe de organisatie van het beheer en de handhaving het best kan plaatsvinden en wat de financiële consequenties hiervan zijn. Recent is de Visie op de Zwolse binnenstad 2030 aan de raad gepresenteerd. Deze visie beschrijft de gewenste situatie voor de Zwolse binnenstad in 2030. Eén van de ontwikkelingen uit de Visie is dat de bereikbaarheid van de binnenstad verbeterd wordt, terwijl tegelijkertijd het verder terugdringen van het autoverkeer wordt voorzien. De rol van de fiets wordt daarmee nog belangrijker. De Visie wordt in 2016 verder uitgewerkt in ambities en doelstellingen die vervolgens vertaald worden in een actieprogramma. Het actieplan fietsparkeren vormt een belangrijke bouwsteen voor dit actieprogramma. Tot slot wordt met het actieplan ook de motie “fietsparkeren Melkmarkt” van de raad uit december 2014 beantwoord. Waarbij het zoeken naar een oplossing voor fietsparkeren op de Melkmarkt en de Voorstraat centraal staat na realisatie van de Primark op de bankenlocatie.

2

Terugblik In september 2011 heeft de raad ingestemd met het Uitwerkingsplan fietsparkeren als onderdeel van het Koersdocument Parkeren. De basis van dit uitwerkingsplan was het bieden van voldoende capaciteit van fietsvoorzieningen voor de verschillende momenten van drukte in de week. Hierbij wordt uitgegaan van een basisnivo van 3 bewaakte fietsenstallingen en een aantal kleinere onbewaakte fietsparkeerplekken. Bij toename van de vraag (zaterdag, evenementen) wordt met flexibele en mobiele systemen de capaciteit verhoogd, waardoor geen permanente claim op de schaarse ruimte gelegd wordt. Met dit uitgangspunt is de afgelopen jaren gewerkt aan het realiseren van diverse fietsenstallingen. Er is veel bereikt de afgelopen jaren, zoals de introductie van pop up stallingen (in de grond verzonken stallingen die naar boven gehaald kunnen worden) Blijmarkt en Grote Kerkplein, uitbreiding van de capaciteit (oa Meerminneplein), de realisatie van de Bewaakte stalling Rode Torenplein, de vervanging van klemmen/introductie nietjes en vakken en de pilot Grote Markt met beloning en inzet fietscoaches. Toch blijft het aanbod van fietsparkeervoorzieningen achter bij de vraag.

De uitdaging Uit onderzoek dat in 2013 (Fietsersbond) en 2015 (gemeente) is uitgevoerd blijkt dat van donderdagavond tot de piek op zaterdagmiddag de vraag naar stallingsmogelijkheden voor fietsen het grootst is. De totale vraag bedraagt op zaterdagmiddag gemiddeld 3600 fietsparkeerplekken. Het aanbod in en buiten de stallingen is nu 2400 plaatsen (zowel klemmen als nietjes en vakken). Dit betekent dat er tijdens het piekmoment van de week ongeveer 1.200 stallingsplaatsen te weinig zijn. Naar verwachting zal de vraag de komende jaren nog toenemen met ongeveer 300 als gevolg van de realisatie van de Primark en Zara. Het toekomstig tekort bedraagt daarmee maximaal 1.500 stallingsplaatsen op zaterdag. Op andere momenten van de week (maandag t/m donderdagmiddag) is er sprake van een goede balans tussen vraag en aanbod. Zowel op drukkere zaterdagmiddagen als ook bij grotere evenementen wordt er vanuit gegaan dat een deel van de fietsers, ondanks de aanwezig van stallingsvoorzieningen, zelf een plekje zal zoeken. Zolang dat geen onveilige situaties voor voetgangers oplevert wordt dit gedoogd.

Resultaat onderzoek Uitbreiding capaciteit In dit actieplan worden voorstellen gedaan voor het voorzien in voldoende functionele stallingsvoorzieningen voor de Binnenstad. Dit wordt op twee manieren bereikt, namelijk het vergroten van het totale permanente aanbod van stallingsplaatsen met 610 en het vergroten van het aanbod op de piekmomenten met 900 zogenaamde “pop-up stallingen”. Deze uitbreiding kan in 2016 worden gerealiseerd. Hiermee wordt aan de opgave van 1.500 stallingsplaatsen op zaterdagmiddag (piekmoment) voldaan.

3

Door bij het permanente aanbod meer gebruik te maken van zogenaamde fietsparkeervakken en gebruik te maken van “pop-up-stallingen” die op niet-piekmomenten worden verzonken in de grond wordt de schaarse ruimte in de Binnenstad niet ingenomen door fietsvoorzieningen wanneer dat niet nodig is.

Organisatie, beheer en flankerend beleid In dit plan wordt voorgesteld wordt om het toezicht op fietsparkeren uit te breiden om de overlast van foutief gestalde fietsen te voorkomen. Het beheer van de stallingen maar ook daarbuiten wordt klantvriendelijker uitgevoerd. Daarnaast komen er fietscoaches om mensen op een positieve wijze er op te wijzen hoe de stallingvoorzieningen gebruikt dienen te worden. En indien nodig treden handhavers (BOA’s) handhavend op. Voor alle activiteiten rondom het beheren, toezicht houden en handhaven geldt dat nog meer dan tot nu toe ingezet wordt op het inzetten van medewerkers van de Wezo en anderen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

4

1. Inleiding Zwolle en de fiets zijn sterk met elkaar verbonden. In 2014 is Zwolle door de Fietsersbond zelfs uitgeroepen tot Fietsstad van het jaar. Uit het mobiliteitsonderzoek dat in juni/juli 2015 is uitgevoerd en door ruim 4.200 inwoners is ingevuld blijkt maar weer eens het belang van het gebruik van de fiets in Zwolle. De fiets wordt het vaakst als vervoermiddel gebruikt voor alle bestemmingen. En op de vraag ‘welk vervoersmiddel wordt wel eens gebruikt om naar de binnenstad te gaan’ geeft maar liefst 90% de (elektrische) fiets aan! Voor de auto is dit 43% en bus 21%. Daarnaast blijkt uit onderzoek in 22 middelgrote binnensteden dat de gemiddelde bestedingen van de fietser per week ongeveer 6% hoger zijn dan die van de automobilist. Het is daarom van groot belang dat er voldoende en op de vraag van de fietsparkeerder afgestemde stallingsmogelijkheden zijn voor de fietsers in de binnenstad en dat de organisatie rondom het stallen, beheren en handhaven op orde is. De afgelopen jaren is er al veel gebeurd op het gebied van fietsparkeren; er is geëxperimenteerd met mobiele stallingen en met handhaving en de inzet van fietscoaches. Daarnaast is op het Rodetorenplein een fraaie fietsenstalling gerealiseerd. Met dit Actieplan Fietsparkeren Binnenstad wordt het fietsparkeren toekomstbestendig gemaakt! Er wordt inzicht gegeven in de vraag en aanbod van fietsstallingsplekken, invulling gegeven aan de vraag naar voldoende locaties om fietsen te kunnen stallen, hoe en op welke wijze moet worden gehandhaafd en er wordt ingegaan op de organisatiekant van de uitvoering van het fietsparkeerbeheer en de handhaving.

5

2. Huidig beleid In september 2011 heeft de raad ingestemd met het Uitwerkingsplan fietsparkeren als onderdeel van het Koersdocument Parkeren. In het Uitwerkingsplan zijn concrete aanbevelingen gedaan die de positie van de fiets bij het bezoek aan de binnenstad waarborgen en verder verbeteren. Voldoende en kwalitatief hoogwaardige fietsvoorzieningen zijn immers van essentieel belang voor een goed functionerende binnenstad. De focus hierbij ligt op een vraagvolgend beleid. Met andere woorden; er wordt voor de verschillende momenten van drukte in de week de capaciteit aangeboden die op dat moment nodig is. Hierbij wordt uitgegaan van een basisniveau van 3 bewaakte fietsenstallingen en een groot aantal onbewaakte fietsparkeerplekken. Bij toename van de vraag wordt met flexibele en mobiele systemen de capaciteit verhoogd, waardoor geen permanente claim op de schaarse ruimte gelegd wordt. De kern van de aanpak van de 2e fase Uitwerkingsplan Fietsparkeren (september 2012) bestond vooral uit het aanbieden van extra plekken en bewaakte mobiele stallingen en het aanwijzen van gebieden waar het verboden is om buiten de klemmen fietsen te plaatsen. In de 3e fase Uitwerkingsplan Fietsparkeren (februari 2014) is vooral geïnvesteerd in het realiseren van extra stallingsruimte (Grote Kerkplein), handhaving en onderzoek. Tevens is het besluit genomen af te zien van de realisatie van een fietsenkelder in de bankenlocatie en in te zetten op een bewaakte fietsenstalling aan de oostzijde van de Binnenstad. Naast bovenstaand specifiek beleid op het gebied van fietsparkeren is in 2012 het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2020 vastgesteld. Dit heeft als doel om de centrumfunctie van de binnenstad te versterken. Bereikbaarheid en (fiets)parkeren zijn hierbij belangrijke factoren waarbij aandacht moet zijn voor zowel de hoeveelheid als de kwaliteit en vindbaarheid van de stallingen en de verbinding naar het winkelhart. De entrees naar de binnenstad worden geconcentreerd rond enkele goed bereikbare bronpunten voor fietsen, auto’s en het openbaar vervoer. Recent is de Visie op de binnenstad 2030 gepresenteerd. Eén van de ontwikkelingen uit de Visie is dat de bereikbaarheid van de binnenstad verbeterd wordt, terwijl tegelijkertijd het verder terugdringen van het autoverkeer wordt voorzien. De rol van de fiets wordt daarmee nog belangrijker. De Visie wordt in 2016 verder uitgewerkt in ambities en doelstellingen die vervolgens vertaald worden in een actieprogramma. Dit actieplan fietsparkeren vormt daarmee een belangrijke bouwsteen voor het actieprogramma voor de binnenstad. Tot slot is in december 2014 door GroenLinks, CDA en Swollwacht de Motie Fietsparkeren op de Melkmarkt ingediend, waarbij het zoeken naar een oplossing voor fietsparkeren op de Melkmarkt en de Voorstraat centraal staat.

6

3. Aanpak en proces Het actieplan bestaat uit 2 onderdelen: 1. Het zoeken naar extra stallinglocaties om de huidige en toekomstige vraag naar stallingsplekken op te kunnen vangen. 2. Het geven van een advies over hoe de organisatie rondom het fietsparkeren, beheer en handhaving vorm kan worden gegeven. Voor het onderdeel ‘extra stallinglocaties’ is naast het gebruik van interne expertise in samenwerking met het Kennisinstituut Stedelijke Samenleving (KISS) een expertmeeting georganiseerd. Hierbij waren winkeliers, Fietsersbond, studenten en een docent Mobiliteit van Windesheim, een gedragswetenschapper en een ontwerper betrokken. Tijdens deze expertmeeting zijn locaties beoordeeld op de wijze van invulling van de parkeervraag, het bijbehorende volume en de investering- en exploitatiekosten. Daarnaast zijn voorstellen gedaan voor innovatieve stallingconcepten, het gebruik van leegstaande panden en aanvullende fietsparkeerfaciliteiten om het gebruik van de stallingplaatsen te stimuleren. Met de Fietsersbond en het Citycentrum zijn alle genoemde stallinglocaties besproken. Tevens zijn de stallinglocaties afgestemd met Horeca NL Afdeling Zwolle en de BBZ (Bewonersvereniging binnenstad Zwolle). De locaties en de uitgangspunten met betrekking tot de inrichting van deze nieuwe locaties passen binnen de kaders van het Beeldkwaliteitsplan dat voor de binnenstad en de schil wordt opgesteld. Voor het onderdeel ‘organisatie’ is binnen de gemeentelijk organisatie gesproken met de AFAC, de Wezo, de eenheid Sociale Zaken en Werkgelegenheid en een marktpartij op het gebied van (parkeer)handhaving. Om te beoordelen hoe andere gemeenten het fietsenbeheer hebben georganiseerd is gesproken met de gemeenten Leeuwarden en Utrecht.

4. Extra stallinglocaties 4.1 Parkeerbalans In 2013 zijn door de Fietsersbond tellingen verricht naar het aantal gestalde fietsen. Daarnaast is indertijd het aantal beschikbare stallingsplaatsen voor fietsen geïnventariseerd. Uit de tellingen zijn door de Fietsersbond de volgende conclusies getrokken: • •

• • •

Op een zaterdagmiddag zijn er in- en rondom het kernwinkelgebied ongeveer 3198 fietsen aanwezig. De bewaakte stallingen Meerminneplein, Maagjesbolwerk, Pletterstraat en de mobiele stalling Grote Kerkplein beschikten toen over een totale capaciteit van 637 plekken. In- en rondom het kernwinkelgebied werden 1558 fietsen onbewaakt in klemmen en op geoormerkte plekken gestald. In de binnenstad staan tijdens het piekmoment van de week ongeveer 1000 meer fietsen geparkeerd dan dat er stalingsplaatsen aanwezig zijn. Op verschillende locaties is een onbalans geconstateerd tussen de vraag en aanbod aan stallingsplaatsen.

7

In week 48 en 49 van 2015 is opnieuw een telling uitgevoerd. De onderzoeken zijn uitgevoerd door studenten van de hogeschool Windesheim. Door de studenten zijn op dezelfde locaties de gestalde fietsen geteld als in 2013. Aanvullend hierop zijn in 2015 ook tellingen uitgevoerd in de Diezerstraat en de stegen. De tellingen hebben plaatsgevonden op een donderdagmiddag en -avond, vrijdagochtend en zaterdagmiddag. De tellingen zijn afgezet tegen de huidige beschikbare capaciteit per locatie. Op basis hiervan is de huidige parkeerbalans geactualiseerd. Onderstaand de resultaten van de onderzoeken. Parkeercapaciteit fietsen

Telling fietsen donderdagmiddag

Telling fietsen donderdagavond

Telling fietsen vrijdagochtend

Telling fietsen zaterdagmiddag

2.400 Tekort* stallingen

2127 0

2702 302

2250 0

3613 1213

Uit de onderzoeken blijkt dat in de Binnenstad van Zwolle tijdens de piektijd van de week (zaterdagmiddag) ruim 3.600 fietsen geteld zijn. Dit zijn 400 meer fietsen dan geteld op een zaterdagmiddag in juni van 2013. Een deel van deze toename kan worden verklaard door de jaarlijkse decemberinkopen. De huidige stallingscapaciteit voor fietsen is ten opzichte van 2013 met ongeveer 200 plaatsen toegenomen. Dit betekent dat tijdens het piekmoment van de week ongeveer 1.200 stallingsplaatsen te weinig zijn. Dit aantal zal met 300 toenemen op het moment dat de zogenaamde Bankenlocatie aan de Melkmarkt verbouwd is en de verbouwing van de bibliotheek aan de Diezerstraat voor Zara eveneens is afgerond. In totaal resulteert daitin een toekomstig tekort* van ongeveer 1.500 stallingsplaatsen. *Tekort: Opgemerkt moet worden dat het hier gaat om gereguleerde/aangewezen stallingsplekken (fietsvakken, nietjes, klemmen e.d.). Daarnaast wordt er ook op andere plekken in de binnenstad geparkeerd. Dit moet ook kunnen zolang dit niet hinderlijk/ gevaarlijk is. Geconcludeerd wordt dat op donderdagavond tot en met zaterdagmiddag (piek) de vraag naar stallingsmogelijkheden voor fietsen het grootst is. Daarnaast is het aanbod van beschikbare plekken op de Melkmarkt en Grote Kerkplein (vrijdag) en Melkmarkt (zaterdag) minder groot door de aanwezigheid van de markt. Op andere dagen is deze vraag veel lager. Voorkomen moet worden om de Binnenstad in te richten met klemmen, nietjes en dergelijke alleen voor de piekvraag. Dit geeft een ontsierend beeld en bovendien willen we voorkomen dat de ruimte dan niet benut worden voor andere doeleinden. De piekvraag wordt daarom gefaciliteerd met een drietal pop-up stallingen. De stallingen worden elke donderdagavond t/m zaterdag ingericht door de Wezo en voorzien van een herkenbare uniforme uitstraling. De parkeerder wordt duidelijk gemaakt de fiets bij de “grote nieten” op de juiste wijze te stallen, zodat de stallingen zo efficiënt mogelijk worden gebruikt. In de pop-up stallingen kunnen ongeveer 900 fietsen worden gestald. Dit betekent dat het toekomstig tekort aan stallingsplaatsen voor 600 plaatsen ingevuld moet worden door een permanente inrichting. Hiervoor kiezen we voor parkeervakken en nietjes zoals op de Oude Vismarkt, waardoor het aantal ‘obstakels’ zoveel mogelijk wordt voorkomen.

8

Voorbeeld pop-up stalling Grote Kerkplein:

Voorbeeld vaste / permanente stalling Oude Vismarkt:

Beslispunt: Er worden 1.500 stallingplekken gerealiseerd bestaande uit 900 pop-up (verzinkbare) stallingplekken en 600 stallingplekken in de vorm van vakken en nietjes. De pop-up stallingen worden alleen voor de piekmomenten (donderdagavond t/m zaterdag) en bij evenementen gebruikt. Van de 900 pop-up stallingplekken zijn er reeds 500 gerealiseerd op het Rodetorenplein en het Grote Kerkplein conform het collegebesluit van april 2015 inzake ‘Tijdelijk fietsparkeren omgeving Melkmarkt/Voorstraat’. Dit besluit heeft betrekking op het tijdelijk compenseren van verloren gegane stallingplekken voor fietsen als gevolg van de sloop- en bouwwerkzaamheden van de bankenlocatie/Primark. De tijdelijke compensatie werd gevonden in de pop-up stallingen op het Grote Kerkplein en het Rodetorenplein op het (auto)parkeerterrein aansluitend aan de bewaakte stalling.

9

In het besluit is nadrukkelijk opgenomen dat er draagvlak is bij de betrokkenen (Fietsersbond, KHN, CityCentrum en Grote Kerk onder de voorwaarde dat echt sprake is van een tijdelijke stalling (zijnde de periode van sloop bankenlocatie t/m realisatie Primark) Met een besluit om deze tijdelijkheid van de pop-up-stalling om te zetten naar een blijvende pop-up stalling wordt ingegaan tegen de wens van KHN en Grote Kerk m.b.t. stalling op Grote Kerkplein en CityCentrum m.b.t. Rodetorenplein. Echter, gelet op de noodzaak om op piekmomenten voldoende stallingplaatsen voor fietsen te creëren is structurele gebruikmaking van deze pop-up stalling noodzakelijk. Om de overlast zoveel mogelijk te beperken moet hier in de praktijk door de beheerder van deze stallingen zo effectief mogelijk hiermee omgegaan worden. Dit betekent dat de stalling alleen van donderdagavond t/m zaterdag wordt opgebouwd en incidenteel bij bijvoorbeeld evenementen. Op andere dagen is er geen fietsenstalling. De consequentie is dat het autoparkeerterrein op het Rodetorenplein van donderdagavond t/m zaterdag niet beschikbaar is voor kortparkeerders, behalve de 2 invalidenparkeerplekken zijn de gebruiken. Autoparkeerders dienen dan elders te parkeren. Begin 2017 is de nieuwe parkeergarage aan het Katwolderplein op loopafstand beschikbaar. Indien de Grote Kerk haar verbouwingsplannen gaat realiseren heeft dit ook gevolgen voor de inrichting van het Grote Kerkplein en wordt dan ook het stallen van fietsen hierin meegenomen. Horeca NL afdeling Zwolle is akkoord met het blijvend beschikbaar houden van de pop-up stallingen. Het bestuur van de Grote Kerk heeft aangeven dat wel rekening gehouden moet worden met de toekomstige verbouwingsplannen van de Grote Kerk. Beslispunt: Op de piekmomenten (donderdagavond t/m zaterdag) wordt blijvend gebruik gemaakt van de reeds aanwezige pop-up stallingen op het Rodetorenplein en de Grote Kerkplein (totaal 500 pp). Op het moment dat de verbouwingsplannen van de Grote Kerk duidelijk zijn worden de pop-up stallingen op het Grote Kerkplein heroverwogen. Voor de tijdelijke komst van de bibliotheek wordt gebruik gemaakt van de stallingen (pop-up en permanent) op het Grote Kerkplein. Op zaterdagen kan alleen gebruik gemaakt worden van de permanente stalling op het Grote Kerkplein (ruimte achter de recent geplaatste bankjes). Indien dit niet voldoende blijkt te zijn wordt samen met de markt naar een oplossing gekeken.

10

4.2 Onderzoeksresultaten Bij het zoeken naar mogelijke locaties is rekening gehouden met de fietsroutes naar de binnenstad. Een eerder onderzoek (2011) naar de locaties waar de fietsers de binnenstad binnenkomen laat het volgende beeld zien (in %):

(Rodetorenbrug was in 2011 nog niet aangelegd en is in het figuur derhalve meegenomen in het percentage fietsers dat destijds gebruik maakte van Kamperpoortenbrug en Vispoortbrug)

Uit een eveneens in 2011 gehouden onderzoek onder fietsers in de binnenstad komt het volgende beeld over de voorkeuren van fietsers om hun fiets te stallen naar voren:

Hieruit blijkt worden dat grofweg 1/3 de voorkeur geeft aan het stallen van de fiets in fietsenrek/-klem, 1/3 in een bewaakte stalling en 1/3 wil vrij kunnen stallen / heeft geen voorkeur. Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat ongeveer 1/3 van de fietsers de voorkeur geeft aan het stallen van de fiets in een overdekte stalling.

11

4.3 Resultaten inventarisatie stallinglocaties In onderstaande tabel zijn de resultaten van de inventarisatie van de extra stallinglocaties opgenomen. Bij de zoektocht naar deze locaties is zo veel mogelijk gekeken naar locaties die in de nabijheid van de bronpunten liggen. In het overzicht is per locatie de extra te realiseren capaciteit, de invulling, de investeringsomvang, de belangrijkste voor- en nadelen en de conclusie weergegeven.

12

Overzicht potentiële locaties Nr.

Locaties

Extra capaciteit

Invulling

Financiën

Waardering

Conclusie

1

Parkeren onder façade MBV

Ong. 70 pp

Parkeervak

€ 1.500,--

Optie

2

Stalling Meerminneplein

Ong. 50 pp

Dubbellaagse klemmen in verdiept deel locatie

€ 7.500,--

+Weinig kosten + Snel te realiseren -Formeel overleg met VVE nodig (eigen terrein) +Snel te realiseren +Weinig kosten -Gebruik afhankelijk van acceptatie parkeerder. Hulp parkeerbeheer -Minder overzicht in stalling + Snel te realiseren + Flexibel in gebruik + Snel te realiseren +Goed extra bronpunt -Minder draagvlak bij vergunning-houders auto’s +Snel te realiseren -Optisch minder fraai -Artez wil extra uitgang realiseren +Snel te realiseren

3

Evenementerrein RTP

Ong. 400 pp

Pop-up

€ 25.000,--

4

Herinrichting Nieuwstraat tussen Vliegerhuis en Pestengasthuis

Ong. 70 pp

Vakken/nietjes op 6 pp voor auto’s

€ 15.000,-

5

Klokkensteeg

Ong. 50 pp

Vakken/nietjes

€ 7.500,--

6

Pletterstraat

Ong. 50 pp

7

Melkmarkt (stoep zuidzijde voor de “bankenlocatie”)

Ong. 100 pp

Extra vakken/nietjes voor huidige ingang Artez Vakken

8

Pletterstraat (langs stadsmuur na versmalling rijbaan) Voorstraat

Ong. 100 pp

Nietjes

Dekking geregeld

Ong. 120 pp

Vakken op locaties terrassen tijdens winterperiode

Geen kosten

Subtotaal Grote Kerkplein + RTP Totaal

Ong. 1.010 Ong. 500 Ong. 1.510

9

€ 7.500,--

Geen kosten

+Geen kosten +Oplossing voor verwachte parkeerdruk -Capaciteit kan fietsoverlast uitlokken +Snel te realiseren +Dekking geregeld +Betere entree stad + Geen Kosten - Alleen tijdens winterperiode te benutten

€ 75.000,- incl. begeleiding en uitvoering

13

Optie

Optie Optie

Optie

Optie

Optie

Reeds besloten Reeds besloten

In bijlage 1 zijn de locaties met een foto toegelicht. Tevens zijn hierin de locaties weergegeven die zijn afgevallen; - ondergrondse stalling Maagjesbolwerk; niet beschikbaar - Jufferenwal; verkeersonveilig - Broerenkerkplein, locatie omgevallen bomen; onvoldoende draagvlak - Achter de Broeren; onvoldoende draagvlak Over de locaties 8 (Pletterstraat / kop Diezerstraat) en 9 (Voorstraat) is al positieve besluitvorming geweest. In totaliteit betekent dit dat er 1.010 extra stallingplaatsen worden gerealiseerd (waarvan 400 pop-up). Samen met de 500 bestaande pop-up stallingsplekken op het Grote Kerkplein en het Rodetorenplein geeft dit een totaal 1.500 extra stallingplaatsen waarmee voldaan wordt aan de stallingsvraag op de zaterdagmiddag (piekmoment). De voorbereiding van de realisatie wordt in overleg met de belanghebbenden gedaan. De uitvoering zal in 2016 ter hand worden genomen. Beslispunt De stallingscapaciteit wordt uitgebreid op de locaties: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Façade Maagjesbolwerk Meerminneplein Evenemententerrein RTP (pop-up) Nieuwstraat (opheffen autoparkeervakken; onder voorbehoud van alternatief voor vergunninghouders) Klokkensteeg Pletterstraat Melkmarkt (stoep voor Primark)

Overzicht locaties:

14

4.4 Gasthuisplein Voor de herinrichting van het Gasthuisplein moet een keuze gemaakt worden tussen een bewaakte stalling op het plein of in een aanliggend winkelpand. Met een inpandige stalling wordt een grote kwaliteitsslag gemaakt in het aanbod van (bewaakte) stallingen. Een overdekte stalling met een hoog serviceniveau is interessant voor alle doelgroepen fietsers. De behoefte hieraan blijkt uit het onderzoek uit 2011 (zie tabel onder 4.2); 28% van de ondervraagde fietsers stalt het liefst de fiets in een overdekte bewaakte stalling. Zowel de groter groeiende groep gebruikers van (dure) E-fietsen als andere doelgroepen kunnen gebruik maken van een stalling welke is voorzien van een toilet, lockers voor het bewaren van boodschappen, buggy’s, paraplu’s, etc. In de inpandige stalling is ruimte voor minimaal 200 fietsen, waardoor hetzelfde aantal van het plein kan worden gehaald. Dit geeft een enorme kwalitatieve impuls aan het Gasthuisplein en er is meer ruimte voor andere functies op het plein (bijv. terrassen), die een bijdrage leveren aan de verblijfskwaliteit van de binnenstad. Hieraan wordt ook in de Visie Binnenstad 2030 een grote waarde toegekend. In Utrecht is in maart 2014 gestart met een dergelijke servicestalling (Zadelstraat). Uit de evaluatie van november 2015 blijkt dat de klanttevredenheid hoog is en dat de aangeboden services goed gewaardeerd en gebruikt worden. Op basis van voorgaande overwegingen verdient het de voorkeur om op het Gasthuisplein een inpandige fietsenstalling te realiseren. De meerkosten van een dergelijke stalling worden geschat op maximaal € 45.000,- incidenteel en maximaal € 113.000,- structureel.

4.5 Motie Fietsparkeren rondom de Melkmarkt Op 14 december 2014 heeft GroenLinks, CDA en Swollwacht een motie ingediend inzake Fietsparkeren rondom de Melkmarkt. Hierin wordt het college opgeroepen om met een adequaat alternatief te komen voor fietsparkeren op de Melkmarkt en de Voorstraat. Met het realiseren van de locaties voor extra stallingsplekken (zowel permanent als pop-up) wordt tegemoet gekomen aan de motie. In onderstaand overzicht staan de (potentiële) uitbreidingslocaties weergegeven met het aantal stallingsplekken waar in de nabijheid van de Primarkt geparkeerd kan worden.

15

.

4.6 Overlast en handhaving Ter relativering van het tekort aan stallingsplaatsen tijdens piektijden van de stad het volgende. Op elk moment van de week kan een bezoeker aan het centrum van Zwolle zijn fiets parkeren. Op dit moment is het slechts verboden om de fiets te parkeren op de Grote Markt. De daar aangetroffen fietsen moeten formeel op een andere locatie geparkeerd worden. Daarnaast is er per locatie een onbalans in het aantal geparkeerde fietsen en de stallingscapaciteit. In de bewaakte stallingen is vaak nog capaciteit beschikbaar. Op korte afstand hiervan worden teveel fietsen geparkeerd. Deze onbalans per locatie geeft het gevoel van overlast. Door nabij deze locaties meer capaciteit te realiseren kan de overlast worden verminderd. Criteria voor overlast zijn hinder, gevaar of inbreuk op stadsbeeld. Overlast wordt op dit moment geconstateerd op de hoek Oude Vismarkt, Grote Markt, de aanloopstraten die uitkomen op de Diezerstraat, de kop van de Diezerstraat en bij de entree van het Maagjesbolwerk. En wellicht in de toekomst op het Meerminneplein, de Melkmarkt en het Gasthuisplein. Indien de extra stallinglocaties zijn gerealiseerd moet er gehandhaafd (kunnen) worden. Beslispunt Op alle dagen van de week moet in geval van het stallen van fietsen buiten de aangegeven stallingen, handhavend opgetreden kunnen worden op de locaties zoals in onderstaand overzicht met geel is gearceerd (kernwinkelgebied).

16

De kosten die gemoeid zijn met handhaving gebaseerd op 6 dagen per week met 2 handhavers gedurende 4 uur per dag bedragen op jaarbasis ongeveer € 75.000,-.* Naast het handhaven op deze momenten wordt ook de rol van toezichthouder/fietscoach ingevuld vanuit de gedachte van een gastvrije binnenstad. *In de huidige Exploitatie Parkeren is structureel al € 15.000,- opgenomen voor handhaving in de binnenstad, waardoor de additionele kosten voor handhaving € 60.000,- bedragen. Naast de handhaving op fout gestalde fietsen kunnen de hiervoor benodigde BOA’s (Bijzonder Opsporings Ambtenaar) ook ingezet worden op andere overlastfeiten zoals het fietsen in het winkelgebied. Bij de handhaving wordt het uitgangspunt “van zacht naar hard” gehanteerd. Dit houdt in dat met fietscoaches gewerkt wordt die vanuit de bestaande bewaakte stallingen met name op piekmomenten door de Binnenstad lopen en op een gastvrije wijze toezicht houden op de manier waarop fietsen gestald worden. Waar nodig worden ook fietsen die hinderlijk of onveilig gestald zijn aan de kant gezet. Ook geven ze fietsers adviezen over stallingslocaties en verwijzen ze waar nodig. Op piekmomenten werken ze samen met handhavers (BOA’s) die wanneer gewenst op kunnen treden in voorkomende gevallen om te verbaliseren of fietsen te laten verwijderen.

17

Beslispunt Voor handhaving wordt het principe “van zacht naar hard” toegepast en in 2016 hiermee gestart. Op basis van de ervaringen wordt in 2017 een definitief handhavingsprincipe gekozen.

4.7 Aanbevelingen Naar aanleiding van alle gesprekken die in het kader van het Actieplan zijn gevoerd, worden de volgende aanbevelingen doorgevoerd om de kwaliteit van het fietsparkeren te verbeteren, 1. Gebruik fietsenstalling Pletterstraat voor personeel en bewoners (kosten €20.000,- )De fietsenstallingen Meerminneplein en Rode Torenplein worden over het algemeen goed benut. De bezetting van de bewaakte stalling Pletterstraat is altijd laag. De stalling Pletterstraat zou prima kunnen dienen als stallinglocatie voor personeel en bewoners uit een deel van de binnenstad. Dit kan gefaciliteerd worden door de stalling geautomatiseerd te maken, zodat parkeerders 24/7 hun fiets kunnen stallen en weer ophalen. De huidige jaarlijkse kosten van het beheer (€ 65.000,- ) wordt ingezet voor de dekking van de kosten van het beheer van de bewaakte stalling Gasthuisplein. Om de stalling aan de Pletterstraat geschikt te maken voor het stallen van fietsen van personeel en bewoners is een investering nodig van ongeveer € 20.000,-. Het betreft dan automatische toegang en cameratoezicht welke aangesloten kan worden op het systeem van (auto-)parkeerbeheer dat 24/7 bemenst is. 2. Opwaarderen bestaande locaties (kosten € 40.000,-) Op diverse locaties in de binnenstad vervangen van klemplekken (zgn.’voorwielbuigers’) door fietsvakken met enkele nietjes

3. Uniforme huisstijl Een uniforme voor de stallinglocaties vergroot de herkenbaarheid voor gebruikers en verhoogt de beeldkwaliteit. Bij toekomstige aanpassingen en uitbreidingen wordt de inrichtingsstijl van de Oude Vismarkt gebruikt (gebruik van vakken, nietjes en groene hagen). Daarnaast moet de herkenbaarheid en zichtbaarheid van stalling aan het Rodetorenplein verbeterd worden. Dit kan bijvoorbeeld middels verlichting. 4. Verwijzing (kosten € 5.000,- ) De parkeerplekken in de binnenstad moeten zo veel mogelijk aangegeven worden op de bestrating en zo min mogelijk met bebording. Door middel van een uniforme huisstijl in de routing kunnen de (grotere) stallingen bewegwijzerd worden. 5. Differentiatie Bij de inrichting van de stallingen moet rekening gehouden worden met de duur van parkeren (kort / lang) en de soort fietsen (brede banden, bakfietsen en E-bikes).

18

6. Toekomstig gebruik Houd rekening met toekomstig gebruik en/of vestiging van winkels en woningen en kijk naar ruimte voor fietsparkeren. 7. Betrek ondernemers bij stallingen Overleg met ondernemers over fietsenstalplaatsen voor personeel en betrek hen ook bij oplossingen voor knelpunten. 8. Communicatie (kosten € 5.000,- ) Communiceer het fietsbeleid, de –stallingen, routing e.d. naar alle bewoners van Zwolle. 9. Beloningssystemen (kosten € 2.500,- ) Onderzoek de mogelijkheden van beloningssystemen voor gewenst stalgedrag.

Beslispunt De onder ‘Overig’ genoemde aanbevelingen worden doorgevoerd. De bijbehorende totale kosten bedragen € 78.000,- (incl. begeleiding en uitvoering).

19

4. Organisatie rondom beheer stallingen en handhaving 4.1 Inleiding Zoals in hoofdstuk 3 Aanpak en proces is aangegeven, is naast het zoeken naar potentiële stallinglocaties ook gekeken naar de organisatie rond het fietsparkeren, het beheer en de handhaving. Doe is om na te gaan waar verbetermogelijkheden liggen op het vlak van kwaliteit en kosten. Hierbij is tevens gekeken naar de toezicht- en handhavingsregimes in andere steden. 4.2 Inzet personeel Tijdens de gesprekken is aangegeven dat de organisatie WEZO op dit moment nog volop in beweging is. De gemeente Zwolle is vanaf 2016 enig aandeelhouder van WEZO. Medewerkers met een WSW indicatie blijven bij WEZO in dienst. De nieuwe Participatiewet heeft gevolgen voor de gemeente Zwolle. Er is een inspanningsverplichting ontstaan om, indien mogelijk, mensen in dienst te nemen die enige afstand hebben op de arbeidsmarkt. De gemeente Zwolle staat voor een inclusieve arbeidsmarkt en economie. Iedereen moet mee kunnen doen! Het taakveld fietsenbeheer en – handhaving biedt hiervoor uitstekende mogelijkheden. 4.3 Verbetermogelijkheden Uit de diverse gesprekken is naar voren gekomen dat de kwaliteit van de dienstverlening in de bewaakte stallingen nog kan worden verbeterd. Dit geldt met name voor: - het uitdragen van gastheerschap door de medewerkers - toezicht houden op fietsoverlast rondom de stalling - het adequaat opbouwen van pop-up stallingen Hoewel de uitwerking van de Participatiewet en de samenwerking tussen gemeente en Wezo nog volop in ontwikkeling is, wordt onverminderd doorgegaan om maximaal in te zetten op uitbreiding van de inzet van medewerkers met een afstand op de arbeidsmarkt. Beslispunt Er wordt een kwaliteitsverbetering van de dienstverlening in de bewaakte stallingen doorgevoerd binnen de huidige financiële afspraken. De ontwikkelingen rondom de Wezo/gemeente en de Participatiewet worden actief gevolgd en begin 2017 wordt hierover een voorstel gedaan, met als basis de reeds ingezette lijn om maximaal in te zetten op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (o.a. Wezo)!

20

5. Financiën In de reserve parkeren is een structureel (jaarlijks) bedrag van € 173.000 opgenomen tbv fietsparkeren. De kosten die samenhangen met dit voorstel blijven binnen dit beschikbare bedrag. Met de uitvoering van het actieplan fietsparkeren zijn de volgende kosten gemoeid: •

Uitbreiden fietsparkeerplekken en verbeteren kwaliteit € 153.000, incidenteel ten laste van het gereserveerde bedrag 2015.

•

Investeringen in de inpandige locatie Gasthuisplein maximaal € 173.000,--. Aangezien het gaat om een economische investering mag deze investering niet incidenteel gedekt worden maar moet geactiveerd te worden. De kapitaallasten (maximaal € 23.528) kunnen worden gedekt door het incidenteel beschikbare bedrag voor 2016 structureel te maken.

•

Beheer bewaakte fietsenstalling Gasthuisplein (maximaal € 113.000) en extra inzet fietscoaches en handhaving (€ 60.000) totaal maximaal € 173.000,- per jaar structureel ten laste van beschikbare bedrag voor fietsparkeren 2017 en verder.

Op basis van de jaarlijkse monitoring en evaluatie van het fietsparkeren wordt vastgesteld of de genomen maatregelen adequaat zijn. Wanneer nodig zullen in de toekomst voorstellen voor aanvullende maatregelen gedaan worden.

21

Bijlage 1 Stallinglocaties (foto’s) Potentiële locaties: 1. Façade Maagjesbolwerk (ong. 70 pp)

2. Stalling Meerminneplein (ong. 50 pp)

22

3. Evenemententerrein RTP (ong. 400 pp pop-up)

4. Nieuwstraat tussen Vliegerhuys en Pestengasthuys (ong. 70 pp)

23

5. Klokkensteeg (ong. 50 pp)

6. Pletterstraat (ong. 50 pp)

24

7. Melkmarkt voor toekomstige Primark (ong. 100 pp)

8. Pletterstraat/ kop Diezerstraat (ong. 100 pp) Reeds besloten

9. Voorstraat (ong. 120 pp) Reeds besloten

25

Locatie Gasthuisplein

.

26

Afgevallen locaties: Overzicht afgevallen locaties Nr.

Locaties

Extra capaciteit

Invulling

Financiën

Waardering

Conclusie

1

Heropening ondergrondse stalling Maagjesbolwerk

Ong. 200 pp

Huidige klemplaatsen

€ 25.000,-- p.j. (huur)

+Stalling gereed voor gebruik +Veel capaciteit

Geen optie;

Kosten beheer PM

Wordt verhuurd.

-In het verleden slecht benut -Nog een bestaand huurcontract met huurder -Parkeerdruk op Rode Torenplein en onder facade MBW op te lossen - Wordt verhuurd aan Q-park

2

Jufferenwal

Ong. 160 pp

Vakken/nietjes na versmalling rijbaan

€ 25.000,--

+Veel extra capaciteit

Geen optie;

- Verkeerskundig complex /onveilig

Verkeersonveilig.

- Stalling voor terrassen 3

Broerenkerkplein (locatie omgevallen bomen

Ong. 40 pp

Vakken/nietjes

€ 9.000,--

+Snel te realiseren

Geen optie;

-Geen draagvlak bij bewoners (vrees voor overlast)

Onvoldoende draagvlak.

-Zwolle Groenstad wil Binnenstad groen houden -Niet aan fietsroute 4

Achter de Broeren (bij ingang Xenos)

Ong. 50 pp

Uitbreiding huidige locatie met vakken/nietjes omzoomd met groen

27

€ 21.000,-

+Snel te realiseren

Geen optie;

-Minder ruimte op plein

Onvoldoende draagvlak.

-Weinig draagvlak binnen project Achter de Broeren

1. Ondergrondse stalling (ong. 200 pp)

2. Jufferenwal ( ong. 160 pp)

28

3. Broerenkerkplein locatie omgevallen bomen (ong. 40 pp)

4. Achter de Broeren locatie ingang Xenos (ong. 50 pp)

29