Aanvullende panelbeoordeling Hbo-bachelor International Business and Languages. Hogeschool Avans, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen,

Aanvullende panelbeoordeling Hbo-bachelor International Business and Languages Hogeschool Avans, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Inholland, NHL hogeschool, Hogeschool Rotterdam, Stenden Hogeschool, Christelijke Hogeschool Windesheim, Hogeschool Zeeland Panelrapport 24 oktober 2011

pagina 2

HBO-raad | aanvullende panelbeoordeling IBL | 24 oktober 2011 |

1

Samenvattend advies 1.1 Algemene bevindingen en aanbevelingen 1.2 Bevindingen per opleiding 1.3 Beoordeling profielen

4 4 7 12

2

Inleiding en verantwoording 2.1 Profiel IBL 2.2 Opdracht en samenstelling panel 2.3 Werkwijze panel 2.4 Opbouw paneladvies

14 14 16 17 19

3

Beoordeling per opleiding 3.1 Hogeschool Avans 3.2 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 3.3 Hanzehogeschool Groningen 3.4 Hogeschool Inholland 3.5 NHL hogeschool 3.6 Hogeschool Rotterdam 3.7 Stenden Hogeschool 3.8 Christelijke Hogeschool Windesheim 3.9 Hogeschool Zeeland

20 20 24 28 30 33 37 39 43 47

4

Beoordeling competentieprofiel IBL-opleidingen Hogeschool Inholland en Hogeschool Zeeland 4.1 Hogeschool Inholland 4.2 Hogeschool Zeeland

51 51 52

Overzicht beoordelingen

54

5

pagina 3

Bijlage 1: Samenstelling panel

57

Bijlage 2: Toetsschema’s

60

Bijlage 3: Inschrijvingen, diploma’s

91


1 Samenvattend advies 1.1

Algemene bevindingen en aanbevelingen Opdracht Op verzoek van de HBO-raad en de NVAO heeft het panel het beoogde en gerealiseerde niveau van de talen beoordeeld van negen opleidingen International Business and Languages (IBL). Hierin heeft het panel ook de kwaliteit van de toetsing en beoordeling van de taalproducten betrokken.Tevens heeft het panel een oordeel gegeven over de totale set van eindcompetenties van de opleidingen IBL van de hogescholen Inholland en Zeeland. Het panel heeft haar oordeel gevormd op basis van het IBL-profiel van 2010. Domeinspecifieke eisen Vrijwel alle opleidingen hebben als beoogd niveau voor de talen de normen van het IBLprofiel 2010 genomen. Eén hogeschool heeft hoger ingezet voor alle actieve en lager voor de passieve vaardigheden. In twee gevallen is voor een van de talen hoger en in twee gevallen lager ingezet. De twee gevallen van een lager beoogd niveau betreffen Spaans. In nog twee andere hogescholen bereikt Spaans evenmin het niveau dat in het IBL-profiel is vastgelegd. Het panel adviseert de opleidingen daarom aan Spaans speciale aandacht te geven. Het panel heeft afwijkingen van de beoogde niveaus, gezien de onduidelijkheden in deze ten tijde van de visitaties, niet tot een onvoldoende laten leiden. Wel is het panel van mening dat de afwijkingen alsnog dienen te worden bijgesteld. Speciale aandacht wil het panel ook vragen voor Nederlands als moderne vreemde taal voor studenten die het Nederlands niet als moedertaal hebben. In de praktijk is dat veelal Duits omdat enkele hogescholen een grote instroom Duitstalige studenten hebben. Het panel is van mening dat voor niet-Nederlandstaligen de eigen moedertaal niet als moderne vreemde taal genomen mag worden. Het profiel voor IBL voorziet immers in drie vreemde talen naast de moedertaal. Wanneer het Nederlands niet als moderne vreemde taal wordt aangeboden, bijvoorbeeld als de opleiding Engelstalig is, dient de opleiding aan te kunnen tonen dat deze studenten net zo goed in staat zijn om voor de opleiding te slagen als Nederlandstalige studenten. Dit kan bijvoorbeeld blijken uit de slagingspercentages van beide groepen. Met betrekking tot het IBL-karakter van de eindkwalificaties van de Hogeschool Inholland en de Hogeschool Zeeland is het panel van mening dat de eindkwalificaties van Inholland een goed IBL-profiel vertonen. De eindkwalificaties van de Hogeschool Zeeland missen focus, doordat naast de IBL-eindcompetenties ook de eindcompetenties van het profiel van Business Administration zijn opgenomen en die van het profiel van Manager Toerisme. Het programma is daardoor overladen en levert geen herkenbare IBL-afgestudeerden af. De Hogeschool Zeeland dient het profiel aan te passen. Aangeleverd materiaal Ter beoordeling heeft het panel van de afsluitende toetsen drie exemplaren opgevraagd uit ieder van de categorieën onvoldoende, voldoende, goed en tevens alle eindwerkstukken van het jaar 2009-2010. Het panel had grote moeite zich een beeld te vormen van de kwaliteit van de toetsing en het niveau van de talen door de wijze waarop het materiaal is aangeleverd. Op het materiaal van een enkele hogeschool na, was het materiaal rommelig en onvolledig en leek het ad hoc te zijn verzameld. Vaak is niet aangeleverd wat gevraagd

pagina 4


was, of is juist materiaal aangeleverd waarom niet was gevraagd. Het panel adviseert op dit punt beleid te ontwikkelen en een overzichtelijke documentatie op te zetten. Het aanleveren van materiaal, en de beoordeling ervan door toekomstige panels, zou aanzienlijk eenvoudiger zijn wanneer het eindniveau op betrouwbare wijze getoetst zou worden in de afstudeeropdrachten, en de presentatie en verdediging daarvan. Beoordeling en toetsing Het panel is bij alle opleidingen kritisch over de kwaliteit van toetsen en beoordelen van de moderne vreemde talen. Met name betrouwbaarheid en transparantie zijn in het geding. Het panel heeft regelmatig geconstateerd dat er geen duidelijke beoordelingscriteria zijn die zijn afgeleid van de niveaus van het Common European Framework of Reference for languages (CEFR), dat er geen inzichtelijke normering is en dat de beoordelingsformulieren onvolledig zijn ingevuld. Ook is regelmatig geen of slechts een summiere toelichting bij de beoordeling gegeven. Dit geldt voor zowel de toetsen als de beoordeling van het afstudeerwerkstuk. Het was voor het panel daardoor niet altijd duidelijk op basis waarvan het cijfer tot stand was gekomen. Het panel heeft tevens bij twee opleidingen vastgesteld dat werk dat als afsluitende beoordeling is aangeleverd, het werk van tweetallen of groepswerk betreft, zonder dat de individuele prestaties van de student zijn beoordeeld. Het panel acht dit niet aanvaardbaar. Het panel staat positief tegenover het aftoetsen met behulp van internationaal erkende toetsen als het Cambridge Certificate en de DELF-toetsen, wanneer deze aanvullend gebruikt worden aan de meer in het (competentiegerichte) onderwijs geïntegreerde vormen van toetsing. Een veel gebruikt toetsinstrument is het taalportfolio. Het panel plaatst hier kanttekeningen bij. Een portfolio is een goed middel om de competentieontwikkeling van de student zichtbaar te maken. Wanneer het als instrument voor summatieve toetsing wordt gebruikt, moet duidelijk worden aangegeven: welk bewijsmateriaal de student moet laten zien om het eindniveau aan te tonen; voor welke vaardigheden; aan welke eisen dit materiaal moet voldoen en aan de hand van welke criteria dat wordt beoordeeld, hoe en door wie. Het panel heeft geconstateerd dat dit vrijwel nergens het geval is. Vaak vindt er een beoordelingsgesprek plaats op basis van een portfolio, waarbij het gesprek als summatieve toetsing geldt voor meerdere vaardigheden. Het panel is van mening dat zonder afdoende eisen ten aanzien van het portfolio een dergelijk gesprek alleen kan gelden als een toetsing van mondelinge vaardigheden. Het panel is van mening dat de eindwerkstukken een zo actueel mogelijk beeld moeten geven van de beheersing van de moderne vreemde talen. De student zal immers snel na het afstuderen een baan zoeken en de werkgever moet ervan uit kunnen gaan dat minimaal de landelijk afgesproken IBL-niveaus bereikt zijn. Tussen de eerder in de opleiding gemaakte afsluitende toetsen en het eindwerkstuk liggen stages, periodes in het buitenland en afstudeeropdrachten in een internationale omgeving. Dit beïnvloedt de taalvaardigheden in gunstige zin door ervaring in een of meer moderne vreemde talen, of juist in minder gunstige zin doordat bepaalde talen naar de achtergrond worden gedrongen. Het panel is daarom van mening dat in de eindwerkstukken ook de beheersing van de talen dient te worden getoetst. Dat is meestal niet het geval. Een aantal opleidingen toetst mondelinge en schriftelijke vaardigheden via samenvattingen van de afstudeerscriptie en via de presentatie/verdediging van de scriptie in de moderne vreemde talen. De beoordeling van de taalvaardigheden gebeurt door taaldocenten in aanwezigheid van de andere examinatoren. Hiervan wordt door middel van

pagina 5


beoordelingsformulieren rekenschap gegeven. De beoordeling van de taalvaardigheden wordt gewogen in het eindcijfer. Het panel vindt dit een goed beleid, maar heeft bij geen enkele opleiding die deze vorm van toetsing als beleid hanteert kunnen vaststellen dat dit consequent wordt uitgevoerd. Vaak wordt bovendien het gerealiseerde taalniveau niet of slechts globaal beoordeeld en vrijwel nooit expliciet meegewogen in het eindoordeel van de scriptie. Het panel adviseert dat er per taal en per vaardigheid criteria worden opgenomen in het beoordelingsformulier voor de scriptie, die overeenkomen met beschrijving van de CEFR-niveaus van het IBL-profiel. Bij alle opleidingen is een deel van de scripties in het Engels en soms in een andere vreemde taal geschreven, maar uit het materiaal blijkt dat dit niet verplicht is. Het heeft de sterke voorkeur van het panel dat de scriptie in een vreemde taal wordt geschreven, met samenvattingen van voldoende omvang in de twee andere vreemde talen, en dat de presentatie/verdediging van de scriptie in drie vreemde talen wordt gevoerd. Opvallend is ook dat de meeste opleidingen geen specifiek toetsbeleid hebben voor de moderne vreemde talen. Het panel adviseert een dergelijk toetsbeleid te ontwikkelen, en tegelijkertijd waar van toepassing de toetspraktijk te verbeteren. Alleen wanneer er geen individuele toetsing van de eindwerkstukken plaatsvond, heeft het panel een onvoldoende gegeven voor 2.8 beoordeling en toetsing. Dit was bij twee opleidingen het geval. In de conclusies komt daarom regelmatig de formulering voor dat beoordeling en toetsing verbetering behoeven en dat dit tot een voldoende leidt. Gerealiseerd niveau Het ongelijksoortige materiaal en het ontbreken van materiaal heeft het er voor het panel niet gemakkelijker op gemaakt de gerealiseerde niveaus vast te stellen. Het panel heeft in deze in alle redelijkheid gezocht naar bewijzen. Vanuit het oogpunt van bewijsvoering wogen actieve vaardigheden daarbij zwaarder dan passieve, schrijven zwaarder dan spreken en eindwerkstukken zwaarder dan eerdere toetsen. Vanwege de onduidelijkheden over de vereiste niveaus ten tijde van de visitaties, heeft het panel in deze aanvullende beoordeling toch het oordeel ‘voldoende’ gegeven wanneer voor een van de talen het niveau niet bereikt bleek te zijn. Het panel heeft ook een voldoende gegeven wanneer voor een van de talen onvoldoende materiaal aanwezig was om het niveau te kunnen vaststellen. Wanneer voor meer talen het niveau niet kon worden vastgesteld door het ontbreken van materiaal, of wanneer voor één taal het materiaal ontbrak en voor een tweede het niveau niet werd behaald, heeft het panel het oordeel ‘onvoldoende’ gegeven. Op basis hiervan is voor acht van de negen opleidingen het oordeel 'voldoende' gegeven voor het gerealiseerd niveau, en voor een opleiding een 'onvoldoende'. Het panel is evenwel van oordeel dat alle talen voldoende dienen te zijn, overeenkomstig het profiel van 2010, en verwacht van de opleidingen dat zij zo snel mogelijk hun tekortkomingen wegwerken, ook als de talen als geheel in deze aanvullende beoordeling een voldoende hebben gekregen.

pagina 6


1.2 1.2.1

Bevindingen per opleiding Hogeschool Avans Overwegingen Het beoogde niveau voor de talen komt overeen met dat van het profiel 2010, dat voor Duits is zelfs hoger (B2 in plaats van B1). Het panel heeft zich voldoende een indruk kunnen vormen van de beheersing van de taalvaardigheden. De opleiding heeft geen eenduidig beleid ten aanzien van de toetsing van de moderne vreemde talen in de eindwerkstukken. De vreemde taal wordt niet met het eindwerkstuk getoetst. Het panel is kritisch over de wijze waarop eindwerkstukken worden beoordeeld. Het panel is van mening dat de beoordeling van de eindwerkstukken op individuele basis dient te gebeuren, hetgeen niet het geval is. Het beoordelingsformulier wordt verder niet altijd volledig ingevuld en er wordt geen toelichting gegeven op de beoordeling. Daardoor is niet altijd inzichtelijk hoe het cijfer tot stand is gekomen. Voor Engels, Frans en Spaans heeft het panel voor verschillende taalvaardigheden vastgesteld dat het niveau voldoet. Voor Duits was dat alleen mogelijk voor schrijfvaardigheid. Het niveau Engels van de eindwerkstukken voldoet aan het beoogde eindniveau. Conclusie Het beoogde niveau van Spaans, Frans en Engels is voldoende en voor Duits goed. Dit brengt 1.1 domeinspecifieke eisen op voldoende. Het gerealiseerde niveau voor Spaans, Frans en Engels is voldoende en voor Duits goed. Dit brengt 6.1 resultaten op voldoende. De toetsing laat te wensen over. Het ontbreken van een individuele beoordeling van de eindwerkstukken leidt tot een onvoldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing.

1.2.2

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Overwegingen Het beoogde niveau voor de talen komt overeen met dat van het profiel 2010; dat voor spreken en schrijven Engels is zelfs hoger (C1 in plaats van B2). Het panel heeft zich voldoende een indruk kunnen vormen van de beheersing van de taalvaardigheden. Het panel beoordeelt het schrijven van de Engelse rapporten door tweetallen, zonder dat er sprake is van een individuele beoordeling,als negatief. Voor het overige beoordeelt het panel de kwaliteit van de toetsing als goed en is het ook positief over het feit dat studenten worden gestimuleerd internationaal erkende examens af te leggen in de vreemde talen. Wel heeft het panel opmerkingen bij de wijze waarop eindwerkstukken zijn beoordeeld. De opleiding heeft geen eenduidig beleid voor de taal waarin de scriptie geschreven is en de toetsing van de vreemde taal bij afstuderen. Voor Duits, Frans en Spaans heeft het panel voor verschillende taalvaardigheden vastgesteld dat op het beoogde eindniveau wordt getoetst. Voor schrijfvaardigheid Engels heeft het panel op basis van de scripties vastgesteld dat het hogere ambitieniveau (C1) vrijwel wordt gerealiseerd. Ook voor de actieve vaardigheden Frans wordt een hoger niveau (B2) gerealiseerd. Conclusie Het beoogde niveau is voldoende voor Duits, Frans en Spaans, en goed voor Engels. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. Het gerealiseerde niveau is voldoende voor Duits en Spaans, en goed voor Frans en Engels. Dit leidt tot een voldoende

pagina 7


voor 6.1 gerealiseerd niveau. Het toetsbeleid ten aanzien van de afstudeerwerken behoeft verbetering; dit leidt tot een voldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. 1.2.3

Hanzehogeschool Groningen Overwegingen Het beoogde niveau voor de talen komt overeen met dat van het profiel 2010. Het panel heeft zich voldoende een indruk kunnen vormen van de beheersing van de schriftelijke vaardigheid. Schrijven, spreken en gesprekken voeren worden bij het afstuderen afsluitend getoetst. De opleiding gebruikt daarbij goede beoordelingsformulieren, maar het panel is kritisch over de wijze waarop die zijn ingevuld. De opleiding heeft geen consistent beleid ten aanzien van de schrijftaal en de samenvatting van de scriptie in de vreemde taal. Het panel heeft vastgesteld dat het bereikte niveau schrijfvaardigheid van de vier talen voldoet aan het beoogde niveau. Conclusie Het beoogde niveau komt voor de talen Engels, Duits, Frans en Spaans overeen met dat van het profiel van 2010. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. Ook het gerealiseerde niveau van deze talen komt overeen met dat van het profiel 2010. Dit leidt tot een voldoende voor 6.1 gerealiseerd niveau. Het toetsbeleid ten aanzien van de afstudeerwerken en de wijze van beoordelen behoeft verbetering; dit leidt tot een voldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing.

1.2.4

Hogeschool Inholland Overwegingen Het beoogde niveau voor de talen komt overeen met dat van het IBL-profiel 2010. Het panel heeft voor verschillende vaardigheden van de vier moderne vreemde talen van de locatie Rotterdam vastgesteld dat op het beoogde eindniveau wordt getoetst en heeft in het algemeen een goede indruk van de kwaliteit van de toetsing op de locatie Rotterdam. Het panel is positief over de opzet van het toetsen van de vreemde talen door middel van samenvattingen en de presentaties van afstudeerscripties in verschillende talen en adviseert de opleiding dit beleid consequent uit te voeren. De opleiding voert verder geen consistent beleid ten aanzien van de taal waarin de scriptie geschreven is. De wijze van beoordelen van afstudeerwerkstukken dient verbeterd te worden. Daarbij zouden specifieke criteria voor de beoordeling van het taalniveau geformuleerd moeten worden, die aansluiten bij de CEFR-systematiek. De opleiding maakt verder gebruik van twee verschillende beoordelingsformulieren. Het bereikte eindniveau schrijfvaardigheid Engels voldoet, blijkens de scripties en de Engelstalige samenvattingen, aan het beoogde niveau. Van de locatie Alkmaar voldoet het niveau Engels en Frans aan het beoogde niveau. Het niveau Duits is niet aangetoond door het ontbreken van materiaal, het niveau van Spaans is als onvoldoende beoordeeld. Van de locatie Diemen voldoet het niveau Engels en Spaans aan het beoogde niveau, voor Frans is dit deels het geval. Het panel wil hier de opleiding het voordeel van de twijfel geven, maar ziet de slechte samenvatting Frans als een ernstig signaal waar onmiddellijk op gereageerd dient te worden. Van Duits is het niveau niet aangetoond door het ontbreken van materiaal.

pagina 8


Conclusie Locatie Rotterdam Zowel het beoogde als het gerealiseerde niveau van de talen voldoen aan de normen. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen, 2.8 beoordeling en toetsing en 6.1. gerealiseerd niveau. Locatie Alkmaar Het beoogde niveau van de talen voldoet aan de normen. Het toetsbeleid is goed van opzet, maar dient consequent te worden toegepast en in de beoordeling verbeterd te worden. Het gerealiseerde niveau van Engels en Frans is voldoende, dat van Duits is niet aangetoond en het niveau van het Spaans voldoet niet. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen, 2.8 beoordeling en toetsing en een onvoldoende voor 6.1. gerealiseerd niveau. Locatie Diemen Het beoogde niveau van de talen voldoet aan de normen. Het toetsbeleid is goed van opzet, maar dient consequent te worden toegepast en in de beoordeling verbeterd te worden. Het gerealiseerde niveau voor Engels en Spaans voldoet aan de normen, dat van Frans ten dele. Het niveau van het Duits is niet aangetoond. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen, 2.8 beoordeling en toetsing en 6.1. gerealiseerd niveau. 1.2.5

NHL hogeschool Overwegingen De beoogde eindniveaus komen voor Engels, Duits en Frans overeen met de normen in het IBL-profiel van 2010. In afwijking van het IBL-profiel is het beoogde eindniveau voor de actieve vaardigheden Spaans A2 (in plaats van B1) en voor de passieve vaardigheden B1 (in plaats van B2). De toetsen Engels en Spaans voldoen naar het oordeel van het panel niet aan de vereiste kwaliteit. Het beleid van de opleiding om het eindniveau van mondelinge en schriftelijke vaardigheden van alle moderne vreemde talen via het afstuderen te toetsen, moet consequent worden toegepast en verder verbeterd worden met duidelijke beoordelingscriteria, die worden opgenomen in het beoordelingsformulier. Het bereikte eindniveau schrijfvaardigheid Engels, Duits en Spaans voldoet blijkens de scripties en de samenvattingen aan het beoogde niveau. Het panel kan door het ontbreken van materiaal geen oordeel geven over het eindniveau van Frans. Conclusie Het beoogde eindniveau voor Spaans komt niet overeen met dat van het profiel van IBL 2010. Het panel adviseert de beoogde eindkwalificaties voor Spaans met het profiel in overeenstemming te brengen. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. De toetsing laat te wensen over en dient verbeterd te worden. Omdat er wel sprake is van een individuele beoordeling leidt dit tot een voldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. Het aangeleverde materiaal is te beperkt om een oordeel uit te kunnen spreken over het gerealiseerde eindniveau van Frans. Het panel concludeert dat voor Engels, Duits en Spaans het eindniveau is aangetoond. Dit leidt tot een voldoende voor 6.1 gerealiseerd niveau.

pagina 9


1.2.6

Hogeschool Rotterdam Overwegingen De beoogde eindniveaus voor de talen komen overeen met die van het profiel van IBL2010. De algemene indruk van het panel is dat, op enkele uitzonderingen na, op een correcte manier wordt getoetst, zij het dat de beoordeling niet transparant is. De opleiding voert geen consequent beleid ten aanzien van de schrijftaal en samenvatting van de scripties. De wijze waarop bij de scripties de taalcomponent wordt beoordeeld, was voor het panel niet transparant. Voor Duits, Frans en Spaans heeft het panel voor verschillende vaardigheden vastgesteld dat op het juiste niveau wordt getoetst. Het taalniveau van de Engelstalige scripties voldoet aan het beoogde eindniveau voor schrijfvaardigheid Engels. Conclusie Zowel het beoogde als het gerealiseerde niveau van de talen voldoen aan de normen. Het beleid ten aanzien van de scripties en de beoordeling ervan verdient verbetering. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen, 2.8 beoordeling en toetsing, en 6.1 gerealiseerd niveau.

1.2.7

Stenden Hogeschool Overwegingen Het beoogde eindniveau voldoet voor Nederlands, Duits, Engels en Frans aan de normen van het IBL-profiel van 2010. Het beoogde eindniveau voor Spaans voldoet niet aan de norm van het IBL-profiel. De kwaliteit van de toetsen Duits laat te wensen over en het materiaal was onvoldoende van kwaliteit en kwantiteit om een oordeel te kunnen geven over de kwaliteit van het Duits. Bij de, volgens de opleiding afsluitende, toets schrijfvaardigheid Engels en Nederlands worden studenten niet individueel beoordeeld. Bij de scripties ontbreken de beoordelingsformulieren, waardoor het panel geen zicht heeft op het beoordelingsproces. Voor Engels en Frans en Nederlands heeft het panel voor enkele vaardigheden vastgesteld dat op het beoogde eindniveau wordt getoetst. Het niveau van de toets schrijfvaardigheid Spaans voldoet niet aan het beoogde eindniveau dat in het IBLprofiel is vastgesteld. Het bereikte niveau schrijfvaardigheid Engels voldoet blijkens de scripties aan het beoogde niveau en ligt zelfs hoger. Onduidelijk is echter in hoeverre de begeleidende docent Engels hierin vooraf corrigerend heeft opgetreden. Conclusie Het beoogde eindniveau voldoet voor Engels, Duits, Frans en Nederlands aan de normen van het IBL-profiel en is voor Nederlands zelfs hoger. Spaans voldoet daar niet aan. Het panel adviseert de opleiding de beoogde eindkwalificaties aan het profiel van 2010 aan te passen. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. Het toetsen van Duits, Engels, Nederlands en de afstudeerscripties verdient verbetering en is niet altijd betrouwbaar en transparant. De afsluitende beoordeling voor Engels en Nederlands gebeurt deels als groepsbeoordeling. Dit leidt tot een onvoldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. Het gerealiseerde niveau is voldoende voor Frans en goed voor Engels en Nederlands. Het gerealiseerde niveau van het Spaans ligt op A2 in plaats van op B1. Het gerealiseerde niveau van het Duits van de Nederlandstalige studenten is niet aangetoond. Daarmee komt het oordeel voor 6.1 op voldoende.

pagina 10


1.2.8

Christelijke Hogeschool Windesheim Overwegingen Het beoogde eindniveau is voor de passieve vaardigheden bij alle talen lager dan wat in het IBL-profiel is bepaald. Het panel verzoekt de opleiding deze eindniveaus aan te passen. Het panel is kritisch over een deel van de toetsing. Dit betreft met name de betrouwbaarheid en transparantie van de beoordeling. De beoordelingsdossiers van de scripties zijn echter uitgebreid. Wel beveelt het panel aan de beoordelingscriteria voor de vreemde taal te expliciteren en een eenduidig beleid te voeren ten aanzien van de samenvatting van de scriptie. Voor Engels, Duits en Frans heeft het panel voor verschillende vaardigheden vastgesteld dat op het juiste niveau wordt getoetst; voor Spaans is dit deels het geval. De ambitie van de opleiding dat studenten voor schrijfvaardigheid Engels niveau C1 bereiken, wordt niet altijd gerealiseerd, maar het taalniveau van de Engelstalige scripties voldoet wel op zijn minst aan het beoogde eindniveau B2 voor schrijfvaardigheid Engels. Conclusie De beoogde eindniveaus voor de talen komen niet overeen met de normen van het IBLprofiel 2010. De toetsing behoeft verbetering. Het gerealiseerde niveau is voor Duits, Engels en Frans voldoende, voor Spaans is dit niet het geval voor de schrijfvaardigheid. Het panel beoordeelt 1.1 domeinspecifieke eisen als voldoende; 2.8 beoordeling en toetsing als voldoende; en 6.1 gerealiseerd niveau als voldoende.

1.2.9

Hogeschool Zeeland Overwegingen De beoogde niveaus zijn nog niet uitgewerkt voor de verschillende vaardigheden, maar de algemeen beoogde niveaus liggen niet lager dan die van het IBL-profiel van 2010. Het panel heeft, op een enkele uitzondering na, een gunstige indruk van de kwaliteit van de toetsing van de taalvaardigheden. De moderne vreemde talen worden echter in geen enkel opzicht getoetst bij het afstuderen. Er is geen eenduidig beleid voor de taal waarin de scriptie geschreven is. De opleiding is ambitieus wat betreft het beheersingsniveau van de moderne vreemde talen, maar weet dit niet altijd te realiseren. Voor Engels, Duits en Frans heeft het panel voor verschillende vaardigheden vastgesteld dat op het juiste niveau wordt getoetst; het niveau van de actieve vaardigheden Frans is zelfs van hoger dan in het profiel is bepaald. Voor Spaans is het niveau van de toetsing deels niet voldoende. Het niveau Engels van de Engelstalige scripties voldoet aan het beoogde niveau voor schrijfvaardigheid Engels. Conclusie Het beoogde niveau is voldoende voor Engels, Duits, Frans en Spaans. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. De toetsing van de talen in de eindscripties behoeft verbetering. Dit leidt tot een voldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. Het gerealiseerde niveau is voldoende voor Engels en Duits en goed voor Frans; deels voldoende voor Spaans. Het panel beoordeelt 6.1 gerealiseerd niveau als voldoende.

pagina 11


1.3 1.3.1

Beoordeling profielen Hogeschool Inholland Overwegingen De opleiding heeft een bijgesteld profiel aangeleverd: Opleidingsprofiel International Business and Languages 2010-2014, deel 1 Beleid en deel 2 Competentiekaart (Hogeschool Inholland, 18 januari 2011). Hieruit blijkt dat de opleiding een duidelijke visie heeft op het beroep, waarbij wordt aangesloten bij de beroepsvisie van het landelijke IBLprofiel. Het landelijke competentieprofiel heeft de opleiding vertaald naar een competentiekaart met elf competenties. Internationaal zaken doen, ondersteund door internationale communicatie en intercultureel bewustzijn – wat de kern is van het landelijke IBL-profiel – zijn in de competentiekaart duidelijk herkenbaar. De beheersing van de moderne vreemde talen is geformuleerd als een aparte competentie, waarbij de opleiding voor het beoogde eindniveau per taal en taalvaardigheid het landelijke IBL-profiel volgt. Conclusie Het panel concludeert dat het bijgestelde competentieprofiel van de IBL-opleiding van Hogeschool Inholland voldoende IBL-specifiek is. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen (algemeen).

1.3.2

Hogeschool Zeeland Overwegingen Het profiel van de IBL-opleiding van Hogeschool Zeeland is beschreven in International Business and Languages (Tourism); beroepsprofiel, competentieprofiel en curriculum (Hogeschool Zeeland, 20 maart 2009). Daaruit blijkt dat IBL niet alleen binnen het domein Commerce is geplaatst, maar ook binnen het domein Business Administration (BA). Dit zijn twee verschillende invalshoeken. De opleiding gaat uit van het beroeps- en competentieprofiel BA en het beroeps- en competentieprofiel IBL zonder daartussen samenhang aan te brengen. Bovendien is de opleiding toegespitst op het profiel Manager Toerisme. Dit profiel is op het binnenland gericht, terwijl de focus internationaal zou moeten zijn. Conclusie Het panel concludeert dat de opleiding niet opleidt voor IBL-functies en focus ontbeert. Het panel adviseert de opleiding de eindkwalificaties in overeenstemming te brengen met het IBL-profiel. Het panel gaat ervan uit dat de opleiding dit zal doen en beoordeelt op basis daarvan 1.1 domeinspecifieke eisen (algemeen) als voldoende.

pagina 12


Den Haag, 24 oktober 2011 Namens het panel ter aanvullende beoordeling van de opleiding hbo-bachelor International Business and Languages van Hogeschool Avans, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Inholland, NHL hogeschool, Hogeschool Rotterdam, Stenden Hogeschool, Christelijke Hogeschool Windesheim, Hogeschool Zeeland.

pagina 13

Prof. dr. C.L.J. de Bot

Drs. J. C. van Vonderen

(voorzitter)

(secretaris)


2 Inleiding en verantwoording In 2009 en 2010 zijn negen opleidingen International Business and Languages (IBL) gevisiteerd. Dit betreft de IBL-opleidingen van Avans Hogeschool, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Inholland, NHL hogeschool, Hogeschool Rotterdam, Stenden Hogeschool, Christelijke Hogeschool Windesheim en Hogeschool Zeeland. In de rapporten van de VBI's die deze opleidingen destijds beoordeeld hebben, wordt niet duidelijk, hetzij op welk niveau de talen beheerst moeten worden, hetzij om welke talen het gaat, of wat het gerealiseerde niveau is. Dit terwijl de talen een essentieel onderdeel zijn van de IBL-opleiding. Ten tijde van de visitaties functioneerden twee profielen voor IBL met uiteenlopende niveaus voor de talen, waardoor de talen in feite op elk mogelijk niveau konden worden aangeboden en gerealiseerd. Daardoor kon de NVAO de oordelen van de panels over het gerealiseerde niveau niet eenduidig interpreteren. Daarnaast constateerde de NVAO dat de profielen van de IBL-opleidingen van Hogeschool Zeeland en Hogeschool Inholland te weinig IBL-specifiek waren. De informatie in de rapporten was daarmee voor de NVOA onvoldoende om tot een oordeel te komen. De NVAO constateerde tevens dat door deze situatie het civiele effect van het diploma IBL in gevaar dreigde te komen. Voor werkgevers en afgestudeerden moet immers duidelijk zijn waar een diploma voor staat. Daarop is besloten tot een aanvullende panelbeoordeling van de genoemde IBL-opleidingen. De coördinatie van deze aanvullende panelbeoordeling is op verzoek van de NVAO door de HBO-raad gedaan. 2.1

Profiel IBL De professional International Business and Languages wordt gekarakteriseerd als de schakel tussen het bedrijf en de internationale omgeving, die de belangen van het bedrijf of organisatie in kaart kan brengen, doelen kan stellen en deze kan vertalen in plannen. Hij legt en onderhoudt contacten met de internationale relaties van het bedrijf of organisatie, met name op de onderstaande drie gebieden: • internationaal inkoop-, verkoop- en accountmanagement; • internationaal communicatiemanagement; • exportmanagement, waarbij de IBL’er zich bezighoudt met de logistieke, financiële en verzekeringstechnische aspecten van het internationale goederenverkeer. De IBL’er vertaalt deze contacten in activiteiten op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Ten tijde van de IBL-visitaties fungeerden tegelijkertijd twee verschillende competentieprofielen. Ten eerste was dat het profiel van het domein Commerce (2005), waartoe IBL behoort naast Commerciële Economie, Small Business and Retail Management, en Food and Business. Dit profiel bestaat uit acht domeinspecifieke competenties, die elk zijn uitgewerkt op drie niveaus. Voor elke opleiding is het niveau vastgesteld waarop de Commerce-competenties ten minste dienen te worden ontwikkeld. De competenties zijn: 1. Ondernemerschap 2. Marktonderzoek 3. Bedrijfs- en omgevingsanalyse 4. Strategie en beleidsontwikkeling

pagina 14


5. Planning en uitvoering 6. Relatiemanagement 7. Communicatie 8. Leiderschap en management. Voor IBL is voor competentie 7 'Communicatie’ vastgelegd dat er tenminste drie moderne vreemde talen (MVT) beheerst dienen te worden, waarvan 1 MVT op minimaal niveau 2 dient te zijn, MVT 2 op niveau 1, 2, of 3 en MVT 3 op niveau 1, 2, of 3. De taalniveaus in dit profiel komen overeen met de volgende indeling volgens het Common 1 European Framework of Reference for languages (CEFR) : Taalniveau 1 = A2 Taalniveau 2 = B1 Taalniveau 3 = B2/C1 Daarnaast gold het landelijk profiel IBL uit 2003. In dit profiel was voor de talen vastgelegd dat er ten minste drie MVT beheerst dienen te worden, waarbij Engels verplicht is. Voor de talen golden de volgende niveauvereisten: Engels B2/C1 MVT 1 B1/B2 MVT 2 B1/B2 Een vergelijking van beide profielen maakt duidelijk dat het niveau van de MVT volgens het Commerce-profiel alleen op niveau 3 en deels op niveau 2 overeenkomt met de niveaus van het IBL-profiel van 2003. In feite konden de niveaus van de talen daarom variëren van heel laag tot heel hoog. In 2009 verscheen een geactualiseerd IBL-profiel dat aan deze verwarrende situatie een einde poogde te maken, maar in feite beide profielen (IBL 2003 en Commerce 2005) naast elkaar liet bestaan. Om die reden werd het IBL-profiel van 2009 door de HBO-raad aanvankelijk niet goedgekeurd. Inmiddels is evenwel een nieuw landelijk beroeps- en competentieprofiel IBL Bekent Kleur (17 december 2010) opgesteld, dat door alle IBLopleidingen is onderschreven en is vastgesteld door de HBO-raad. Dit profiel plaatst IBL nadrukkelijk binnen het domein Commerce en stelt de niveaus voor de talen op die van het profiel van 2003 en op niveau 3 van het Commerce profiel. In het profiel worden drie competentiegebieden onderscheiden: 1. International business: de IBL'er is in staat om op professionele wijze de bedrijfsmatige processen rondom internationaal zaken doen te ontwikkelen, uit te voeren en aan te sturen; 2. International communication: de IBL'er is in staat om internationale zakelijke communicatie op professionele wijze in drie moderne vreemde talen vorm te geven; 3. Intercultural awareness: de IBL'er heeft inzicht en kennis van het belang van interculturele verschillen op de diverse fases van het proces van internationaal zaken doen en kan zich inleven in verschillende culturen ter ondersteuning van de bedrijfsmatige processen rondom internationaal zaken doen. De karakterisering zoals die is weergegeven aan het begin van deze paragraaf, is die van het profiel van 2003 en is gehandhaafd in het profiel van 2010. Internationale communicatie is een kerncompetentie van de IBL'er. IBL-studenten moeten hierin een hoger niveau bereiken dan studenten van andere opleidingen Commerce. Hiervoor is ruimte gecreëerd door lagere eisen voor andere competenties te stellen. 1

pagina 15

A = basisgebruiker, B = onafhankelijke gebruiker, C = vaardige gebruiker


Engels is verplicht in de IBL-opleiding; de opleidingen bepalen zelf hun keuze voor de twee andere moderne vreemde talen, maar het beheersingsniveau daarvan is in het competentieprofiel vastgelegd. Om het beoogde beheersingsniveau te bereiken, moet elke student ten minste 30 EC in het buitenland realiseren via bijvoorbeeld studie of stage. In het profiel van 2010 is verder een Body of Knowledge and Skills (BoKS) opgenomen die specifiek voor IBL geldt en afwijkt van de BoKS voor Commerce. Het beheersingsniveau van de talen is in het profiel van 2010 gedifferentieerd volgens de indeling van het CEFR voor: luisteren, lezen, gesprekken voeren, spreken, en schrijven. Ook voor de operationalisering van deze vaardigheden is in het IBL-profiel 2010 aangesloten bij het CEFR, waarin de taalniveaus zijn uitgewerkt in can do statements. In deze can do statements zijn specifieke taalvaardigheden aangegeven. Bijvoorbeeld: luisteren B2: “I can understand extended speech and lectures and follow even complex lines of argument provided the topic is reasonably familiar. I can understand most TV news and current affairs programmes. I can understand the majority of films in standard dialect”. In de BoKs is nader aangegeven om welke specifieke zakelijke taalvaardigheden het gaat. Voor bijvoorbeeld luisteren B2 gaat het om ‘korte berichten via omroepsysteem, productpresentaties, bedrijfspresentaties’.

2.2

Opdracht en samenstelling panel De HBO-raad heeft in samenwerking met de NVAO een panel van deskundigen samengesteld, met de opdracht om op basis van schriftelijk materiaal het beoogde en gerealiseerde niveau van de talen vast te stellen en daarover een oordeel uit te spreken aan de hand van het profiel van 2010. Een tweede taak van het panel was een uitspraak te doen over de totale set eindcompetenties van de IBL-opleidingen van Hogeschool Zeeland en Hogeschool Inholland in relatie tot het profiel IBL 2010. Het panel bestaat uit negen leden, waaronder vier taalexperts (zie bijlage 1 voor de cv's): – prof. dr. Kees de Bot (voorzitter), hoogleraar Toegepaste Taalwetenschap, Rijksuniversiteit Groningen; – prof. dr. Margot van Mulken, hoogleraar Internationale Bedrijfscommunicatie, Radboud Universiteit Nijmegen; – drs. Caroline Schep, manager Communicatie, Stadsgewest Haaglanden, Den Haag; – Frank Hauwert, voormalig directeur Fenedex, examenbureau van de exportbranche; – Baukje Hilarides, manager opleidingen NIMA; – Roger Staats BSc, docent Engels, Radboud into Languages (talencentrum Radboud Universiteit); – Kasper Maes MA, docent Duits, Radboud into Languages; – Silvia de Groot Lic, docent Spaans, Radboud into Languages; – drs. Evelyne Vos-Fruit, docent Frans, Radboud into languages en de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit, Communicatie- en informatiewetenschappen / Internationale Bedrijfscommunicatie. Het panel is ondersteund door een extern secretaris, drs. José van Vonderen, die het adviesrapport heeft opgesteld. De heer Ad van Bemmel was procescoördinator namens de HBO-raad. Namens de NVAO werd hij hierbij ondersteund door drs. Adèle Meijer (beleidsmedewerker).

pagina 16


Alle panelleden en de secretaris hebben een onafhankelijkheids- en geheimhoudingsverklaring ondertekend. 2.3

Werkwijze panel Voor de beoordeling heeft het panel gebruik gemaakt van het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs hbo-bachelor van de NVAO (Accreditatiekader; Stcrt. 2003, 120). De aanvullende beoordelingen zijn door het panel gerelateerd aan 1.1 domeinspecifieke eisen; 2.8 beoordeling en toetsing; en 6.1 gerealiseerd niveau. Bij de opleidingen is vooraf documentatie opgevraagd, bestaande uit een overzicht van de beoogde niveaus per taal voor de vijf verschillende CEFR-vaardigheden, een vastgesteld document toetsbeleid voor de talen, de afsluitende schriftelijke toetsopgaven en de gemaakte en beoordeelde toetsen die bij deze opgaven horen (van iedere toets drie exemplaren in de categorie onvoldoende, voldoende, goed), beoordelingsverslagen van toetsen spreekvaardigheid (in drie categorieën zoals bij de schriftelijke toetsen), en de gemaakte eindwerkstukken van studiejaar 2009-2010, inclusief de beoordeling en het beoordelingsverslag (in geval van een presentatie). In geval van een grote Duitstalige instroom is ook gevraagd naar hetzelfde materiaal voor de Nederlandstalige varianten van genoemde documentatie. Daarnaast zijn aan de opleidingen de volgende vragen voorgelegd: - Welke taal is verplicht? - Welk niveau van het Nederlands is vereist wanneer Nederlands niet de moedertaal is van de student? - Vindt toetsing van het ingangsniveau van de vreemde talen plaats? Enkele opleidingen hebben daarnaast uit eigen beweging informatie verstrekt over de stage en/of studie in het buitenland. Het panel heeft het materiaal bestudeerd aan de hand van drie vragen: 1. Is er voldoende materiaal om een oordeel te kunnen geven over het eindniveau van elke taalvaardigheid per taal? Het panel zag zich geconfronteerd met de situatie dat er aan de vraag om drie toetsen aan te leveren per categorie onvoldoende, voldoende en goed, vaak niet voldaan is. Sommige opleidingen gaven als reden dat dit niet mogelijk was, omdat toetsen niet worden bewaard. Tevens zijn niet altijd de afsluitende toetsen aangeleverd of juist wel toetsen die duidelijk niet afsluitend zijn. Onder ‘afsluitende toetsing’ wordt die toetsing verstaan die vanuit de eindkwalificaties gezien het uiteindelijke bereikte niveau van een of meer eindkwalificaties aantoont. Voor sommige hogescholen was dit niet duidelijk en werd ‘afsluitende toetsing’ gezien als afsluitend van een blok, semester of project. Om tot een overzicht te kunnen komen heeft het panel de toetsschema’s opgevraagd van de afsluitende toetsen (bijlage 2). In de schema’s is aangegeven voor welke toetsen materiaal is aangeleverd door middel van markering. Bij het ontbreken van toetsmateriaal van afsluitende toetsen zijn de eindwerkstukken als afsluitend beschouwd. Het panel heeft ondanks het onvolledige karakter van het materiaal in de meeste gevallen wel tot een beoordeling kunnen komen. Voor de beoordeling van de mondelinge vaardigheden heeft het panel zich alleen kunnen baseren op beoordelingsformulieren, voor zover die zijn aangeleverd, en de wijze waarop die waren ingevuld. Enkele hogescholen geven aan dat zij de passieve vaardigheden luisteren en lezen impliciet

pagina 17


meetoetsen met de actieve vaardigheden spreken, gesprekken voeren en schrijven. Voor de beantwoording van de vraag of er voldoende materiaal was om een oordeel te kunnen geven, is daarom met name naar de schrijfvaardigheid gekeken. 2. Wat is de kwaliteit van de toetsing? Het panel is van mening dat een oordeel over het beheersingsniveau van de talen niet los gezien kan worden van de kwaliteit van de toetsen zelf. Het panel heeft voor de kwaliteit van de toetsing op de volgende wijze gekeken naar: - de validiteit: sluiten de toetsen aan bij de eindkwalificaties; - de betrouwbaarheid: is de toetsing consequent dezelfde voor alle studenten, is gebruik gemaakt van een normering/criterialijst, zijn er meerdere beoordelaars, is bij een groepsproduct de individuele prestatie beoordeeld; - de transparantie: is duidelijk op grond waarvan het cijfer tot stand is gekomen. Het panel heeft daarbij afzonderlijk aandacht besteed aan de kwaliteit van de toetsing van de eindwerkstukken (meestal scripties) en deze beoordeeld als ware het de afsluitende toets. Het panel heeft alleen een onvoldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing gegeven wanneer er geen sprake was van een individuele beoordeling van de eindwerkstukken, en heeft zich voor het overige beperkt tot dringende adviezen tot verbetering. De reden hiervoor is dat het panel het eindwerkstuk als doorslaggevend ziet en de validiteit van de toetsen gesteld heeft boven betrouwbaarheid en transparantie. Aandacht voor de kwaliteit van de toetsing door beoordelingspanels is relatief nieuw en het panel heeft de opleidingen daar nu niet op willen afrekenen. Het is echter duidelijk dat de lat hoger zal moeten komen te liggen. 3. Voldoen de toetsen aan het beoogde eindniveau? Voor de beoordeling van de beheersingsniveaus is het profiel IBL 2010 als maatstaf genomen. Als naar het oordeel van het panel de kwaliteit van de toetsing te wensen overliet, terwijl het niveau van de toetsen voldoende werd gevonden, dan heeft het panel deze laatste bevinding het zwaarst laten meewegen in het uiteindelijke oordeel. Als het niveau van een van de talen onvoldoende was, heeft het panel toch het oordeel voldoende gegeven, omdat het panel rekening heeft willen houden met de onduidelijkheden in het profiel ten tijde van de visitatie. Wanneer het niveau voor één taal niet kon worden aangetoond, heeft het panel toch een voldoende gegeven in het algemene oordeel onder 6.1 gerealiseerd niveau, wanneer het niveau van de andere talen als voldoende kon worden beoordeeld. Bij volledige implementatie van het profiel zal dat uiteraard niet het geval meer mogen zijn. Wanneer voor twee of meer talen geen niveau kon worden vastgesteld door het ontbreken van materiaal, heeft het panel een onvoldoende gegeven. De toetsen en scripties zijn niet op hun algemene kwaliteit beoordeeld, maar alleen met betrekking tot het niveau van de talen, en op hun IBL-karakter in het geval van Hogeschool Inholland en Hogeschool Zeeland. De IBL-opleidingen van Hogeschool Zeeland en Hogeschool Inholland hebben op verzoek van de NVAO een bijgestelde set eindcompetenties aangeleverd. Ook dit materiaal is beoordeeld aan de hand van het profiel van IBL van 2010. Het panel is op 11 februari 2011 voor het eerst bijeengekomen in het kantoor van de HBOraad en heeft toen een deel van de aangeleverde toetsen en eindwerkstukken bestudeerd. Het panel miste echter een overzicht waaruit blijkt op welk moment in de opleiding en op

pagina 18


welke manier het bereikte eindniveau per taal en taalvaardigheid wordt getoetst. Op verzoek van het panel hebben de opleidingen vervolgens een toetsschema aangeleverd (bijlage 2). Tijdens de eerste bijeenkomst werd duidelijk dat de grote hoeveelheid en de aard van het materiaal een tweede bijeenkomst noodzakelijk maakte. Tussen de eerste en tweede bijeenkomst hebben de taalexperts van het panel in het kantoor van de NVAO op eigen gelegenheid het materiaal verder bestudeerd. Hun bevindingen zijn door de secretaris verwerkt in een overzicht. De overige panelleden hebben tussentijds de competentieprofielen bestudeerd van de IBL-opleidingen van Hogeschool Inholland en Hogeschool Zeeland, in relatie tot het landelijk profiel IBL 2010. De tweede bijeenkomst vond plaats op 7 april 2011. Het bestuderen van de documenten en deze tweede bijeenkomst vonden om praktische redenen plaats in het kantoor van de NVAO. Tijdens deze bijeenkomst is de kwaliteit van de toetsing verder bestudeerd en zijn de bevindingen in hun totaliteit besproken. Op basis daarvan is het panel tot een globaal oordeel gekomen over de beoogde en gerealiseerde taalniveaus per opleiding en de kwaliteit van de beoordeling en toetsing. Tevens heeft het panel een standpunt ingenomen over het IBL-karakter van de competentieprofielen van de IBL-opleidingen van Hogeschool Inholland en Hogeschool Zeeland. Bij het opstellen van het conceptrapport bleken er hier en daar nog lacunes te zijn in de beoordelingen van de toetsproducten. De taalexperts hebben dit materiaal schriftelijk ontvangen en hun oordeel per e-mail gegeven. De secretaris heeft op basis hiervan een conceptadvies opgesteld. Waar dat nodig was, heeft het panel het advies gecorrigeerd en aangevuld. Het rapport is vervolgens door de HBO-raad ter correctie van feitelijke onjuistheden voorgelegd aan de instellingen op 26 september 2011. Dit heeft geleid tot enkele aanpassingen. Het panel heeft het rapport ten slotte vastgesteld op 24 oktober 2011. 2.4

Opbouw paneladvies In hoofdstuk 3 wordt per opleiding weergegeven wat de bevindingen, overwegingen en conclusies van het panel zijn. In hoofdstuk 4 is de beoordeling van de opleidingsprofielen van Hogeschool Inholland en Hogeschool Zeeland weergegeven. In hoofdstuk 5 staat een overzicht van de beoordelingen.

pagina 19


3 Beoordeling per opleiding Voor alle negen IBL-opleidingen geldt dat Engels verplicht is en dat de studenten daarnaast twee andere moderne vreemde talen kunnen kiezen uit Duits, Frans en Spaans. De IBLopleiding van Hogeschool Inholland biedt ook Portugees aan; bij de IBL-opleiding van de Hanzehogeschool kunnen studenten ook Italiaans kiezen. Deze twee talen zijn door het panel niet beoordeeld, omdat daarvoor de deskundigheid ontbrak. In dit hoofdstuk geeft het rapport per opleiding wat algemene gegevens en gaat het daarna in op drie vragen: is er voldoende materiaal voor een oordeel over het eindniveau; wat is de kwaliteit van de toetsing; en voldoen de toetsen aan het beoogde eindniveau (zie par. 2.3). De door de opleidingen aangegeven beoogde eindniveaus, per taal en taalvaardigheid, zijn vrijwel altijd de beheersingsniveaus van het IBL-profiel 2010. Wanneer daarvan wordt afgeweken, wordt dit in de beschrijving van de opleiding aangegeven. Beoogd beheersingsniveau taalvaardigheden volgens IBL-profiel 2010 Engels

Taal 2

Taal 3

Luisteren

C1

B2

B2

Lezen

C1

B2

B2

Gesprekken voeren

B2

B1

B1

Spreken

B2

B1

B1

Schrijven

B2

B1

B1

Voor elke opleiding is in een tabel aangegeven welk materiaal beschikbaar was. Om welke toetsen het daarbij gaat is blauw gemarkeerd in deze tabellen en geel in het toetsschema dat elke opleiding heeft aangeleverd (bijlage 2). Ook is in de tabellen aangegeven hoe de toetsen zijn beoordeeld door de docenten van de opleiding: o(onvoldoende), v(voldoende), g(goed) – voor zover het panel dit uit het materiaal kon opmaken. 3.1

Hogeschool Avans Bevindingen De Duitse instroom volgt voor aanvang van de opleiding verplicht een online cursus van de Delfse methode Nederlands-voor-buitenlanders. Deze cursus wordt voortgezet in de propedeuse. Welk niveau Nederlands de studenten moeten bereiken, is niet duidelijk. Het ingangsniveau van de moderne vreemde talen wordt niet getoetst. Wel worden in de propedeuse extra contacturen Frans en Duits ingezet om niveauverschillen door vooropleiding gelijk te trekken. In afwijking van het IBL-profiel volgen studenten niet één, maar twee verplichte semesters in het buitenland, voor studie en stage, in twee verschillende taalomgevingen. Na de stage in het buitenland participeren studenten met buitenlandse studenten in een Engelstalig eindsemester. De opleiding streeft voor gesprekken voeren, spreken en schrijven Duits een hoger eindniveau na dan het IBL-profiel voorschrijft, namelijk B2 in plaats van B1.

pagina 20


Er is voldoende toetsmateriaal aangeleverd om tot een oordeel te kunnen komen over het eindniveau van alle vaardigheden Frans en de schrijfen spreekvaardigheid van Spaans. Voor Engels bestond het materiaal uit toetsen schrijf-, lees- en spreekvaardigheid uit jaar 1, 2 en 3 die niet het eindniveau toetsen. Het eindniveau wordt getoetst met het Cambridge Business English Certificate (BEC) Higher Exam, waarvan geen toetsen of andere bewijzen zijn aangeleverd. Deze toets is wel opgenomen in het toetsschema van de opleiding. Voor Duits had het panel de beschikking over een aantal toetsen schrijfvaardigheid en een taalportfolio waarin lees- en schrijfvaardigheid worden getoetst. Hiermee is voldoende materiaal aangeleverd voor een oordeel.

pagina 21


Overzicht aangeleverd materiaal IBL Avans Engels

Duits

Luisteren

Frans

Spaans

DELF (Pro in 2011) B2 3o, 2g 3o, 2v, 3g: luisteren (DELF), gesproken interactie (deeltentamen samen met schriftelijk)

Lezen

2o, 2v, 2g

partiel écrit E2

2o, 2v, 2g:

3o, 3v, 3g:

tekstbegrip

lezen en

(invuloefening,

schrijven

multiple choice),

(deeltentamen

schriftelijke

samen met

opdrachten,

mondeling)

portfolio jaar 1 en 3 Gesprekken

2o, 2v, 2g:

partiel oral E1

E2

voeren

sollicitatiegesprek,

3o, 2g

portfolioassessment

presentatie

3o, 2v, 3g:

2o, 3v, 1g

jaar 2 en 3

luisteren

beoordelingsformulieren

(DELF),

gesprekken 1o, 4v, 1g

gesproken interactie (deeltentamen samen met schriftelijk) Spreken

2o, 2v, 2g:

partiel oral E1

E2 presentatie

sollicitatiegesprek,

3o, 2g


presentatie

3o, 2v, 3g:

presentatie 1o, 3v, 1g

jaar 2 en 3

luisteren (DELF), gesproken interactie (deeltentamen samen met schriftelijk)

Schrijven

2o, 2v, 2g

Klausur E2

partiel écrit E2

E2 schriftelijk tentamen

2o, 2v, 2g:

3o, 3v, 2g

3o, 3v, 3g:

2o, 2v, 2g:

tekstbegrip

en verder:

lezen en

schriftelijke tentamens

(invuloefening,

1g: portfolio

schrijven

multiple choice),

1 v:

(deeltentamen

schriftelijke

stageverslag (2

samen met

opdrachten,

studenten)

mondeling)

portfolio

2o,2v: jaar 1

jaar 1 en 3 afstudeerwerken: 20 Engelstalige scripties, 10 Nederlands 1g: gecombineerd stageverslag /eindwerkstuk Duits pagina 22


De opleiding volgt het algemene toetsbeleid van de Academie; er is geen specifiek beleid voor de toetsing van de talen. Het panel heeft per taal het volgende vastgesteld over de kwaliteit van de toetsing. Engels: de tussentijdse schriftelijke toetsen sluiten aan bij de eindkwalificaties, er zijn duidelijke beoordelingscriteria, het is inzichtelijk hoe het cijfer tot stand is gekomen, de beoordeling komt overeen met de beoordeling van het panel. Duits: de toetsen betreffen vertaalvaardigheid en zijn inzichtelijk beoordeeld. Het panel mist hier erg toetsen lees-, luisteren vooral spreekvaardigheid. Het portfolio sluit aan bij de eindkwalificaties, maar er zijn geen beoordelingscriteria, niet alle fouten zijn aangestreept, en het is niet inzichtelijk hoe het cijfer tot stand is gekomen. Frans: er is een uitgebreid beoordelingsformulier voor de mondelinge toets; bij de schriftelijke toetsen ontbreekt correctie en normering. Spaans: er is een duidelijk beoordelingsschema, de docent geeft een goede toelichting bij de beoordeling, de beoordeling komt overeen met de beoordeling van het panel. Van de scripties heeft het panel er negen bestudeerd: acht Engelstalige en één in het Nederlands, en daarnaast een aantal beoordelingsformulieren. Het panel heeft vastgesteld dat er duidelijke beoordelingscriteria worden gehanteerd en dat het beoordelingsformulier door twee beoordelaars is ingevuld. Het beoordelingsformulier is echter niet altijd volledig ingevuld en er is geen toelichting gegeven op de beoordeling, waardoor onduidelijk is waarop het cijfer is gebaseerd. De scripties zijn door twee studenten geschreven, zonder dat de individuele prestaties zijn beoordeeld. Volgens de instelling wordt wel de ‘verdediging’ individueel beoordeeld. Studenten mogen er blijkbaar zelf voor kiezen of zij de scriptie in een vreemde taal of in het Nederlands schrijven. De scripties hebben geen samenvatting in een vreemde taal. De taalcomponent is niet in de beoordelingscriteria opgenomen. Het is onduidelijk of de presentatie/verdediging van de scriptie in een vreemde taal is gevoerd. Het beoordelingsformulier voor de mondelinge vaardigheden is niet aangeleverd. De individuele beoordeling van de presentatie is daardoor niet aangetoond. Van Duits heeft het één gecombineerd stageverslag/eindwerkstuk kunnen bestuderen. In het beoordelingsformulier zijn de competenties opgenomen, maar niet de taalcomponent. Het formulier is niet volledig ingevuld. Afgezien van summiere correcties en opmerkingen is er geen toelichting op de beoordeling. Het beoordelingsformulier geeft aan dat een presentatie is gehouden over het werkstuk. Onduidelijk is in welke taal dat is gedaan en de beoordeling voor de mondelinge vaardigheid op basis van de presentatie ontbreekt . Op basis van het beschikbare materiaal heeft het panel vastgesteld dat de tussentijdse toetsen schrijf-, lees- en spreekvaardigheid Engels van goed niveau zijn voor het betreffende studiejaar. Het gebruik van gestandaardiseerde internationaal erkende BECexamens moet garanderen dat alle vaardigheden op het beoogde eindniveau worden getoetst. De toetsen Frans (alle vaardigheden) en Spaans (schrijfen spreekvaardigheid) voldoen aan het beoogde eindniveau. Ook voor luistervaardigheid Frans worden toetsen gebruikt van internationaal erkende examens: Diplome d' Étude en Langue Française (DELF). Het panel beoordeelt het eindniveau van schrijfvaardigheid Engels op basis van de acht bekeken Engelstalige scripties als voldoende, op één na. Eén scriptie heeft naar het oordeel van het panel niveau B1 (in plaats van B2). Het niveau van het Duits in het portfolio en het eindwerkstuk voldoet naar het oordeel van het panel aan het eindniveau voor schrijfvaardigheid en ook aan het hogere eindniveau dat

pagina 23


de opleiding beoogt (B2). De toetsen zijn zelfs op niveau B2-C1, het eindwerkstuk heeft niveau C1. Overwegingen Het beoogde niveau voor de talen komt overeen met dat van het profiel 2010, dat voor Duits is zelfs hoger (B2 in plaats van B1). Het panel heeft zich voldoende een indruk kunnen vormen van de beheersing van de taalvaardigheden. De opleiding heeft geen eenduidig beleid ten aanzien van de toetsing van de moderne vreemde talen in de eindwerkstukken. De vreemde taal wordt niet met het eindwerkstuk getoetst. Het panel is kritisch over de wijze waarop eindwerkstukken worden beoordeeld. Het panel is van mening dat de beoordeling van de eindwerkstukken op individuele basis dient te gebeuren, hetgeen niet het geval is voor wat betreft de schriftelijke vaardigheden en niet is aangetoond voor wat betreft de mondelinge vaardigheden. Het beoordelingsformulier wordt verder niet altijd volledig ingevuld en er wordt geen toelichting gegeven op de beoordeling. Daardoor is niet altijd inzichtelijk hoe het cijfer tot stand is gekomen. Voor Engels, Frans en Spaans heeft het panel voor verschillende taalvaardigheden vastgesteld dat het niveau voldoet. Voor Duits was dat alleen mogelijk voor schrijfvaardigheid. Het niveau Engels van de eindwerkstukken voldoet aan het beoogde eindniveau. Conclusie Het beoogde niveau van Spaans, Frans en Engels is voldoende en voor Duits goed. Dit brengt 1.1 domeinspecifieke eisen op voldoende. Het gerealiseerde niveau voor Spaans, Frans en Engels is voldoende en voor Duits goed. Dit brengt 6.1 resultaten op voldoende. De toetsing laat te wensen over. Het ontbreken van een individuele beoordeling van de eindwerkstukken leidt tot een onvoldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. 3.2

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Bevindingen De vraag of het ingangsniveau van de moderne vreemde talen wordt getoetst heeft de opleiding niet beantwoord. Dit geldt ook voor de vraag welk niveau Nederlands is vereist voor studenten die Nederlands niet als moedertaal hebben. Conform het IBL-profiel zijn studenten verplicht minimaal een halfjaar in het buitenland te verblijven, maar de opleiding stimuleert een verblijf van een jaar: een semester stage en een semester studie. Circa 75% van de studenten doet dit. In dat geval zijn twee verschillende taalgebieden verplicht. Het verslag van de buitenlandstage en het eindgesprek daarover is in de taal van het stageland. Volgens opgave van de opleiding hebben in 2009-2010 vijf studenten de afstudeeropdracht in het buitenland uitgevoerd. De ervaring van de opleiding is dat een half jaar in een Engelstalig gebied leidt tot een beheersing van alle vaardigheden op niveau C1. Het eindniveau dat de opleiding voor spreken en schrijven Engels beoogt: C1, is daarom hoger dan het IBL-profiel voorschrijft (B2 voor spreken en schrijven). Door een verblijf in het taalgebied van de tweede taal bereiken de studenten volgens de opleiding meestal op alle onderdelen B2 (in plaats van B1 voor spreken en schrijven), maar dit heeft niet geleid tot een hoger beoogd niveau. Voor een oordeel over het eindniveau is voldoende toetsmateriaal aangeleverd van schrijfen spreekvaardigheid Duits, alle vaardigheden Frans, en lees-, schrijfen

pagina 24


spreekvaardigheid Spaans. Voor schrijfen spreekvaardigheid Engels zijn drie adviesrapporten aangeleverd en ingevulde beoordelingsformulieren voor onderhandelingsgesprekken en presentaties. Verder was van Engels nog een aantal ingevulde beoordelingsformulieren beschikbaar (grammatica, schrijfopdrachten, tekstbegrip), maar onduidelijk is hoe het niveau wordt gemeten en of dit allemaal eindtoetsen betreft. Luisteren wordt impliciet getoetst voor Engels, Duits en Frans. Lezen wordt voor alle talen impliciet getoetst. Hiermee is voldoende materiaal aangeleverd voor een oordeel. Het materiaal is goed gestructureerd aangeboden, wat de werkzaamheden van het panel vergemakkelijkt heeft.

pagina 25


Overzicht aangeleverd materiaal IBL Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Engels

Duits

Frans

Spaans

GIF FRC4A.1 en

GIS ESP3A.1

GIF FRC3A.6

vragen over teksten

Tekstbegrip en

8 invuloefeningen

Luisteren Lezen

Leesdossier B2 3 x leesdossier 3 x vocabulaire Gesprekken

GRS NEG1A.0

GID

3 x schriftelijke toets GIF FRC3A.4

ESP 3A.4

voeren

Negotiation skills 1 en 2

DEU3A.4 (en

Onderhandelen

opdracht en

B2/C1

GID 3A.9)

B1/B2


3 beoordelingsformulieren

Mondelinge

3x

gesprekken 1: 2v, 1g

onderhandelingsgesprekken

vaardigheden

onderhandelingsspel

opdracht en

1o, 1v, 1g

B1/B2


diverse

gesprekken 2: 1o, 1v,

protocollen

1g

Spreken

GRS ENG1A.0

GIF FRC3A.6

ESP3A.6

Presenting B2/C1

Presenteren

instructie en

presentatie van het project

onderwerp


"channel management "

leesdossier B1/B2

presentatie 2: 3v

3 beoordelingsformulieren

3 x presentatie

presentaties 1o, 1v, 1g Schrijven

Schrijfvaardigheid wordt

GID

GIS ESP3A.5

getoetst aan de hand van

DEU3A.7,

Schriftelijke

het Engelstalige

GID

vaardigheden (B1/B2)

adviesrapport voor het

DEU3A.0,

plan van aanpak en een

project "channel

GID

onderzoeksverslag met

management"

DEU3A.1

conclusies en

3 adviesrapporten: 2o, 1?

Schriftelijke

aanbevelingen

producten

2 rapporten

B1/B2 van vier tentamens resp. 3,2,4,4 exemplaren, brieven, cv's

afstudeerwerken: 9 Engelstalige scripties, 15 Nederlandse

Voor het toetsbeleid volgt de opleiding het algemeen toetsbeleid van het instituut, Toetsbeleid IB&C 2009-2013. Daarin heeft de opleiding IBL-specifieke uitgangspunten opgenomen, waaronder: toetsing vindt deels plaats op basis van activiteiten in het buitenland (stage, studie) en toetsen van de talen vindt doorlopend plaats. Helaas heeft de

pagina 26


opleiding geen exemplaren van de afsluitende toetsing door middel van een stageverslag in een moderne vreemde taal toegezonden. Het panel heeft per taal het volgende vastgesteld over de kwaliteit van de toetsing. Duits: de toetsen sluiten goed aan bij de competenties, normering is aanwezig bij schriftelijke toetsen, bij mondelinge toetsen is het beoordelingsformulier zeer uitgebreid, maar onduidelijk is hoe de normering werkt (dus niet transparant). Frans: de toetsen zijn gevarieerd, actueel en uitdagend, er is een goede toelichting op de beoordeling. Spaans: de toetsen sluiten aan bij de competenties; bij de schriftelijke toetsen zit een goede toelichting bij de beoordeling; de beoordelingsformulieren voor de presentaties en gesprekken zijn zeer uitgebreid, houden rekening met de belangrijke punten uit de grammatica, bevatten een duidelijke instructie en geven een goede onderbouwing van het cijfer. Engels: de beoordelingsformulieren voor de presentaties en onderhandelingsgesprekken zijn goed opgezet en zeer compleet: alle taalelementen zijn opgenomen. De adviesrapporten zijn door twee studenten geschreven zonder een individuele beoordeling. Studenten hebben de mogelijkheid deel te nemen aan internationaal erkende examens. De opleiding stimuleert dit. Dit gaat voor Engels om het Cambridge Business English Certificate (BEC) Higher Exam, voor Frans om Diplome d' Étude en Langue Francaise (DELF) en voor Duits om Zertifikat für den Beruf. Voor Spaans gaat de opleiding de mogelijkheid voor deelname aan een extern examen onderzoeken. Van de eindwerkstukken heeft het panel alle negen Engelstalige scripties bestudeerd. Bij alle scripties is een beoordelingsformulier gevoegd, dat ook volledig is ingevuld. De vreemde taal wordt slechts globaal genoemd ('communiceert op alle niveaus effectief en in de gangbare bedrijfstaal, veelal in het Nederlands en/of Engels'). Het is blijkbaar geen eis om de scriptie in een vreemde taal te schrijven of een samenvatting in een vreemde taal te maken. Scripties hebben soms wel, soms niet een samenvatting in het Engels. Het panel heeft geen samenvattingen in een andere taal aangetroffen. Het is voor het panel onduidelijk wat in deze het beleid van de opleiding is. Op basis van het beschikbare materiaal heeft het panel vastgesteld dat de toetsen Duits (schrijfen spreekvaardigheid), Frans (alle vaardigheden) en Spaans (schrijf-, lees- en spreekvaardigheid) voldoen aan het beoogde eindniveau. Het niveau spreken en schrijven Frans is naar het oordeel van het panel B2 in plaats van B1 en is daarmee hoger dan het IBL-profiel 2010 vereist. Het niveau Engels spreekvaardigheid kan op basis van alleen de beoordelingsformulieren niet worden vastgesteld. Het niveau schrijfvaardigheid is in de drie Engelstalige adviesrapporten (net) C1, dus hoger dan het beoogde eindniveau conform het IBL-profiel (B2), maar deze zijn geschreven door tweetallen en hebben geen individuele beoordeling. Dat het beoogde eindniveau wordt bereikt, kan het panel wel vaststellen op basis van de negen Engelstalige scripties. Het panel beoordeelt dit niveau bij acht scripties als hoger dan B2, namelijk als B2/C1. Overwegingen Het beoogde niveau voor de talen komt overeen met dat van het profiel 2010; dat voor spreken en schrijven Engels is zelfs hoger (C1 in plaats van B2). Het panel heeft zich voldoende een indruk kunnen vormen van de beheersing van de taalvaardigheden. Het panel beoordeelt het schrijven van de Engelse rapporten door tweetallen, zonder dat er sprake is van een individuele beoordeling, als negatief. Voor het

pagina 27


overige beoordeelt het panel de kwaliteit van de toetsing als goed en is het ook positief over het feit dat studenten worden gestimuleerd internationaal erkende examens af te leggen in de vreemde talen. Wel heeft het panel opmerkingen bij de wijze waarop eindwerkstukken zijn beoordeeld. De opleiding heeft geen eenduidig beleid voor de taal waarin de scriptie geschreven is en de toetsing van de vreemde taal bij afstuderen. Voor Duits, Frans en Spaans heeft het panel voor verschillende taalvaardigheden vastgesteld dat op het beoogde eindniveau wordt getoetst. Voor schrijfvaardigheid Engels heeft het panel op basis van de scripties vastgesteld dat het hogere ambitieniveau (C1) vrijwel wordt gerealiseerd. Ook voor de actieve vaardigheden Frans wordt een hoger niveau (B2) gerealiseerd. Conclusie Het beoogde niveau is voldoende voor Duits, Frans en Spaans, en goed voor Engels. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. Het gerealiseerde niveau is voldoende voor Duits en Spaans, en goed voor Frans en Engels. Dit leidt tot een voldoende voor 6.1 gerealiseerd niveau. Het toetsbeleid ten aanzien van de afstudeerwerken behoeft verbetering, maar leidt tot een voldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. 3.3

Hanzehogeschool Groningen Bevindingen De instroom van IBL-Hanzehogeschool Groningen bestaat voor 8,5 % uit Duitstalige studenten. Niet-Nederlandse studenten krijgen extra lessen Nederlands in jaar 1 en 2 als zij de instaptoetsen niet halen. Het beoogde eindniveau Nederlands is voor deze studenten C2. Duitstalige studenten kunnen Duits niet als MVT kiezen en dienen, naast het Engels, het Nederlands als MVT te kiezen. Ook voor Engels wordt het ingangsniveau van de student getoetst. Duits en Frans moeten studenten minimaal drie jaar gevolgd hebben in de vooropleiding. Voor deze drie talen volgen studenten extra lessen om op voldoende niveau te komen als uit toetsresultaten blijkt dat zij dit nodig hebben. Bij Spaans en Italiaans, die studenten als derde taal kunnen kiezen, wordt uitgegaan van nulniveau. De opleiding heeft een specifiek toetsbeleid voor de talen, Toetsvisie IMM (2008) en IBL Toetsmatrix Moderne Vreemde Talen (2008, bijgewerkt in 2009-2010). Daaruit blijkt specifieke aandacht voor de actieve vaardigheden (gesprekken, spreken en schrijven). Luisteren en lezen wordt grotendeels impliciet getoetst. Schrijven wordt getoetst door middel van het stageverslag en de afstudeeropdracht met een samenvatting in drie moderne vreemde talen. Spreken en gesprekken voeren gebeurt aan de hand van een presentatie van de afstudeeropdracht in drie vreemde talen. Hoewel het IBL-profiel één semester in het buitenland voorschrijft, stelt de opleiding twee buitenlandsemesters verplicht voor stage en studie in twee verschillende taalgebieden. Het stageverslag wordt geschreven in de taal van het stageland. De opleiding stuurt er op dat met de keuze voor de stage en studie buitenland het beoogde eindniveau van de moderne vreemde talen wordt bereikt. Het panel heeft zich voor de beoordeling van de vier talen gebaseerd op samenvattingen van afstudeerscripties en ingevulde beoordelingsformulieren van presentaties van afstudeerwerken, die deels los van de scripties zijn aangeleverd. Daarnaast is voor Duits voor schrijfvaardigheid toetsmateriaal aangeleverd, maar dit materiaal is van dien aard dat geen uitspraak over het niveau kon worden gedaan. Eén Engelstalige scriptie was voorzien van samenvattingen in Frans en Spaans. Bij zeven Engelstalige en 22 Nederlandstalige scripties was geen samenvatting in een vreemde taal bijgesloten, hoewel volgens het

pagina 28


beoordelingsformulier wel ‘schriftelijke samenvatting’ is beoordeeld. Daarnaast hadden drie Nederlandstalige scripties een samenvatting in het Engels en één scriptie een samenvatting in drie talen. Het materiaal was voldoende voor het panel om zich een oordeel te kunnen vormen van het niveau schrijfvaardigheid voor de vier talen.

Overzicht aangeleverd materiaal IBL Hanzehogeschool Groningen Engels

Duits

Frans

Spaans

Gesprekken

beoordelingsformu-

beoordelingsformu-

beoordelingsformul-

beoordelingsformu-

voeren

lieren bij

lieren bij

ieren bij

lieren bij

afstudeerwerken

afstudeerwerken

afstudeerwerken

afstudeerwerken

gesprek n.a.v.

gesprek n.a.v.

gesprek n.a.v.

gesprek n.a.v.

presentatie

presentatie

presentatie

presentatie

afstudeerscriptie

afstudeerscriptie

afstudeerscriptie

afstudeerscriptie

beoordelingsformu-

beoordelingsformu-

beoordelingsformu-

beoordelingsformu-

lieren presentatie t

lieren presentatie

lieren presentatie

lieren presentatie

afstudeerwerken

afstudeerwerken

afstudeerwerken

afstudeerwerken

16v, 9g

1o, 12v, 3g

1o, 7v, 2g

2o, 15v, 5g

samenvattingen

samenvattingen

samenvattingen

samenvattingen

afstudeerscripties

afstudeerscripties

afstudeerscripties

afstudeerscripties

3v,3g, 3zg

1g,1v,1?

5v

3v

Luisteren Lezen

Spreken

Schrijven

tentamens/gatentekst en open vragen 2o,1v,1g 2 sollicitatiebrieven afstudeerwerken: 22 Nederlands, 4 Nederlands + samenvatting in moderne vreemde taal, 7 Engels, 1 Engels met samenvatting in moderne vreemde taal

Over de kwaliteit van de toetsing heeft het panel het volgende vastgesteld. Het panel heeft zeven aangeleverde Engelstalige scripties bestudeerd. Het beoordelingsformulier is uitgebreid en goed gekoppeld aan de competenties. Ook schrijfvaardigheid Engels is in het beoordelingsformulier opgenomen; deze vaardigheid is beoordeeld door de taaldocent. Bij de samenvattingen Spaans heeft het panel geconstateerd dat niet duidelijk is hoe deze zijn beoordeeld: wel correcties, maar geen toelichting bij de beoordeling en geen cijfer. Bij de samenvattingen Duits is wel een cijfer gegeven, maar is onduidelijk waarop het cijfer is gebaseerd. Verder moeten de studenten de presentatie over de afstudeeropdracht in drie vreemde talen doen. De opleiding gebruikt hiervoor beoordelingsformulieren, uitgesplitst naar deelvaardigheden, met drie beoordelaars, ingevuld door de betreffende taaldocent. Het formulier is echter ingevuld met plussen en minnen, waardoor onduidelijk is waarop het eindcijfer is gebaseerd. In het formulier wordt geen relatie gelegd met de CEFR-normen. Het panel kon op basis van de formulieren niet beoordelen of het beoogde niveau spreekvaardigheid is behaald.

pagina 29


Op basis van de afstudeerscripties en de samenvattingen daarvan kon het panel het bereikte niveau beoordelen van schrijfvaardigheid Engels, Duits, Frans en Spaans. Het bereikte niveau van schrijfvaardigheid voldoet aan het beoogde niveau. Overwegingen Het beoogde niveau voor de talen komt overeen met dat van het profiel 2010. Het panel heeft zich voldoende een indruk kunnen vormen van de beheersing van de schriftelijke vaardigheid. Schrijven, spreken en gesprekken voeren worden bij het afstuderen afsluitend getoetst. De opleiding gebruikt daarbij goede beoordelingsformulieren, maar het panel is kritisch over de wijze waarop die zijn ingevuld. De opleiding heeft geen consistent beleid ten aanzien van de schrijftaal en de samenvatting van de scriptie in de vreemde taal. Het panel heeft vastgesteld dat het bereikte niveau schrijfvaardigheid van de vier talen voldoet aan het beoogde niveau. Conclusie Het beoogde niveau komt voor de talen Engels, Duits, Frans en Spaans overeen met dat van het profiel van 2010. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. Ook het gerealiseerde niveau van deze talen komt overeen met dat van het profiel 2010. Dit leidt tot een voldoende voor 6.1 gerealiseerd niveau. Het toetsbeleid ten aanzien van de afstudeerwerken en de wijze van beoordelen behoeft verbetering, maar leidt tot een voldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing.

3.4

Hogeschool Inholland Bevindingen De opleiding heeft de vraag naar het vereiste niveau van het Nederlands voor nietNederlandse studenten, niet beantwoord. Het ingangsniveau van instromende studenten wordt niet getoetst. Studenten verblijven één semester in het buitenland voor een stage. Het stageverslag wordt geschreven in de taal van het stageland. Voor een oordeel over het eindniveau is voldoende toetsmateriaal aangeleverd van schrijfvaardigheid Engels, schrijf-, lees- en spreekvaardigheid Duits, schrijfvaardigheid Frans en schrijfen leesvaardigheid Spaans. Dit toetsmateriaal is echter uitsluitend afkomstig van de locatie Rotterdam. Voor de andere locaties heeft het panel zich voor een oordeel gebaseerd op de samenvattingen van eindwerkstukken: - locatie Alkmaar: twee samenvattingen Engels, twee samenvattingen Frans, twee samenvattingen Spaans; - locatie Diemen: twee samenvattingen Engels, twee samenvattingen Frans, twee samenvattingen Spaans. Ook van de locatie Rotterdam zijn samenvattingen van eindwerkstukken beoordeeld: één Engels, drie Frans, vier Duits en vier Spaans. Hoewel voor Duits geen materiaal is aangeleverd voor de locaties Alkmaar en Diemen, is hiermee is voldoende materiaal aangeleverd voor een algemeen oordeel per locatie.

pagina 30


Overzicht aangeleverd materiaal IBL Inholland locatie Rotterdam

Engels

Duits

Frans

Spaans

Luisteren Lezen

Opdrachten.

Schriftelijke

Taalportfolio

tentamen

toetsen met

tekst met vragen (4

leesteksten

voorbeelden),

Gesprekken

mondeling op

2 cd's met

voeren

basis van

sollicitatiegesprekken

portfolio

en 5 beoordelingsformulieren (jaar 2)

Spreken Schrijven

Taalportfolio

Schriftelijk

Schriftelijk

Taalportfolio; sociale

aan de hand

tentamen

tentamen

en culturele vragen,

van wekelijkse

schriftelijke

tentamens 4v,

interculturele

cases

toetsen

1g

communicatie.

(Intercultureel/

Taalportfolio (o.a.

2 exportplannen

7 portfolio's,

Marketing).

marketingplan,

3 sollicitatiebrieven

4xv

afnemersanalyse

met cv's

in de doeltaal). brieven, portfolio's

afstudeerwerken: Locatie Rotterdam: 5 Engels + samenvatting in MTV (2 met samenvatting in Engels, Duits, Frans, 1 met samenvatting in Engels, Duits, Spaans, 1 met samenvatting in Engels, Frans, Spaans, en 1 met samenvatting in Duits en Spaans), 1 Nederlands + samenvatting in Engels en Spaans, 3 Nederlands, 7 Engels Locatie Alkmaar: 2 Nederlands, 1 Nederlands + samenvatting in Engels, Frans, Spaans, 1 Nederlands met samenvatting in Engels en Spaans Locatie Diemen: 3 Engels + samenvatting in MTV (2 met samenvatting in Engels, Frans, Spaans en 1 met samenvatting in Frans), 2 Engels, 1 Nederlands

Het toetsbeleid inzake het eindniveau heeft de opleiding uitgewerkt in Handleiding Fasetoetsing voor IBL 2010-2011. Integraal geldt voor alle moderne vreemde talen dat zij getoetst worden tijdens het afstudeertraject: mondeling middels de fasetoets en schriftelijk middels samenvattingen in de afstudeerverslagen. In het toetsschema worden echter ook tentamens, portfolio’s en stageverslagen opgegeven als afsluitende vormen van toetsing. Het panel heeft het volgende vastgesteld over de kwaliteit van de toetsing. Engels: de portfolio’s waren niet voorzien van beoordelingsformulieren, er zijn alleen bij enkele porfolio’s correcties te zien. Het was niet duidelijk welke vaardigheden de portfolio’s beoogden te toetsen. Duits: de toetsen sluiten aan bij de eindkwalificaties, er wordt gewerkt met normeringen en sleutels, de beoordeling is juist en transparant. Frans: bij het exportplan was geen beoordelingsformulier. Bij de schrijftoetsen zijn het niveau en de criteria duidelijk aangegeven; er is een goed evenwicht tussen de onderdelen woordenschat, grammatica, correspondentie en tekstbegrip.

pagina 31


Spaans: het beoordelingsverslag van de portfolio's geeft een goede onderbouwing van het cijfer. Het panel heeft een vijftiental scripties bestudeerd. Veel scripties zijn in het Engels geschreven, maar niet allemaal: dit is blijkbaar geen eis. De opleiding geeft in het toetschema aan dat schriftelijke vaardigheid voor alle moderne vreemde talen wordt getoetst middels samenvattingen in de afstudeerverslagen. Dit beleid wordt niet consequent uitgevoerd. Er zijn veel scripties zonder samenvattingen of met slechts samenvattingen in één of twee vreemde talen. Het gesprek over de scriptie wordt in een aantal gevallen in verschillende (twee of drie) talen gevoerd, waarbij verschillende beoordelaars aanwezig zijn. Dit is positief, maar ook dit beleid wordt niet consequent doorgevoerd. Dit alles geldt voor alle drie de locaties van de hogeschool. Het panel heeft ook vastgesteld dat op de locatie Alkmaar een ander, minder specifiek beoordelingsformulier wordt gebruikt dan op de locaties Rotterdam en Diemen. Voor alle locaties geldt dat in het beoordelingsformulier wordt verwezen naar de competenties, maar dat taalbeheersing slechts globaal is opgenomen ('taalgebruik is correct en zonder spelfouten'). Het is daarom onduidelijk of taalvaardigheid op het beoogde niveau wordt beoordeeld. Daarnaast zijn de formulieren niet volledig ingevuld en is er geen toelichting op de beoordeling. Het panel beoordeelt het taalniveau van de Engelstalige scripties als B2(+), wat in overeenstemming is met het beoogde eindniveau. De toetsen Engels (schrijfvaardigheid), Duits (schrijf-, lees- en spreekvaardigheid), Frans (schrijfvaardigheid) en Spaans (schrijfen leesvaardigheid) van de locatie Rotterdam voldoen alle aan het beoogde eindniveau. Het taalniveau van de bestudeerde samenvattingen is naar het oordeel van het panel B2 of C1 voor Engels (locatie Rotterdam en Alkmaar) en B1 voor Duits (locatie Rotterdam), hetgeen op zijn minst voldoet aan het beoogde eindniveau. De samenvattingen Frans (Alkmaar, Diemen, Rotterdam) beoordeelt het panel als B1 of B2, met uitzondering van één samenvatting (Diemen) die slordig is geschreven en soms onbegrijpelijk is (A2/B1). De samenvattingen Spaans van de locaties Diemen en Rotterdam beoordeelt het panel als niveau B1, maar die van de locatie Alkmaar zijn naar het oordeel van het panel van niveau A2. Overwegingen Het beoogde niveau voor de talen komt overeen met dat van het IBL-profiel 2010. Het panel heeft voor verschillende vaardigheden van de vier moderne vreemde talen van de locatie Rotterdam vastgesteld dat op het beoogde eindniveau wordt getoetst en heeft in het algemeen een positivieve indruk van de kwaliteit van de toetsing op de locatie Rotterdam. Het panel is positief over de opzet van het toetsen van de vreemde talen door middel van samenvattingen en de presentaties van afstudeerscripties in verschillende talen en adviseert de opleiding dit beleid consequent uit te voeren. De opleiding voert verder geen consistent beleid ten aanzien van de taal waarin de scriptie geschreven is. De wijze van beoordelen van afstudeerwerkstukken dient verbeterd te worden. Daarbij zouden specifieke criteria voor de beoordeling van het taalniveau geformuleerd moeten worden, die aansluiten bij de CEFR-systematiek. De opleiding maakt verder gebruik van twee verschillende beoordelingsformulieren.

pagina 32


Het bereikte eindniveau schrijfvaardigheid Engels voldoet, blijkens de scripties en de Engelstalige samenvattingen, aan het beoogde niveau. Van de locatie Alkmaar voldoet het niveau Engels en Frans aan het beoogde niveau. Het niveau Duits is niet aangetoond door het ontbreken van materiaal, het niveau van Spaans is als onvoldoende beoordeeld. Van de locatie Diemen voldoet het niveau Engels en Spaans aan het beoogde niveau, voor Frans is dit deels het geval. Het panel wil hier de opleiding het voordeel van de twijfel geven, maar ziet de slechte samenvatting Frans als een ernstig signaal waar onmiddellijk op gereageerd dient te worden. Van Duits is het niveau niet aangetoond door het ontbreken van materiaal. Conclusie Locatie Rotterdam Zowel het beoogde als het gerealiseerde niveau van de talen voldoen aan de normen. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen, 2.8 beoordeling en toetsing en 6.1. gerealiseerd niveau. Locatie Alkmaar Het beoogde niveau van de talen voldoet aan de normen. Het toetsbeleid is goed van opzet, maar dient consequent te worden toegepast en in de beoordeling verbeterd te worden. Het gerealiseerde niveau van Engels en Frans is voldoende, dat van Duits is niet aangetoond en het niveau van het Spaans voldoet niet. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen, 2.8 beoordeling en toetsing en een onvoldoende voor 6.1. gerealiseerd niveau. Locatie Diemen Het beoogde niveau van de talen voldoet aan de normen. Het toetsbeleid is goed van opzet, maar dient consequent te worden toegepast en in de beoordeling verbeterd te worden. Het gerealiseerde niveau voor Engels en Spaans voldoet aan de normen, dat van Frans ten dele. Het niveau van het Duits is niet aangetoond. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen, 2.8 beoordeling en toetsing en 6.1. gerealiseerd niveau.

3.5

NHL hogeschool Bevindingen Studenten die Nederlands niet als moedertaal hebben, kunnen eventueel een deficiëntiecursus volgen. De opleiding heeft geen studenten voor wie Nederlands niet de moedertaal is. Het ingangsniveau van de vreemde talen wordt niet getoetst. De opleiding gaat uit van havo-niveau. Voor Spaans wordt uitgegaan van nulniveau. In afwijking van het IBL-profiel is het beoogde eindniveau voor de actieve vaardigheden Spaans A2 (in plaats van B1) en voor de passieve vaardigheden B1 (in plaats van B2). Taalonderwijs wordt alleen in jaar 1 en 2 gegeven; als studenten dat willen, kunnen ze hun taalvaardigheden verder ontwikkelen door het volgen van extra lessen in Engels of Duits wanneer ze de minor International Business kiezen. De opleiding heeft toetsmateriaal aangeleverd uit jaar 1 en 2 en enkele toetsen uit jaar 3 (uit de niet-verplichte minor). Volgens het beleid van de opleiding wordt het eindniveau van de talen bij het afstuderen getoetst, zowel mondeling als schriftelijk. Omdat geen afstudeerwerken uit 2009-2010 beschikbaar waren, heeft de opleiding drie afstudeerwerken uit voorgaande jaren aangeleverd, alle in het Engels met twee of drie samenvattingen in de

pagina 33


vreemde talen. In totaal zijn dit drie samenvattingen Engels, twee samenvattingen Duits, en drie samenvattingen Spaans. Dit materiaal is voldoende voor de beoordeling van schrijfvaardigheid Engels, Duits en Spaans. Het eindniveau Frans kon niet worden beoordeeld omdat geen samenvattingen in het Frans beschikbaar waren. Daarnaast had het panel de beschikking over een mapje met materiaal uit de periode 20062008. In dit mapje zitten voor de verschillende talen enkele handouts van presentaties, ingevulde beoordelingsformulieren van het ondervragingsgesprek en van de samenvatting. Het aangeleverde materiaal voldoet daarmee aan de minimale eisen om een algemeen oordeel uit te kunnen spreken over de kwaliteit.

pagina 34


Overzicht aangeleverd materiaal IBL NHL hogeschool Engels

Duits

Frans

Spaans

Leesportfolio

Marketingplan

6 toetsen jaar 1,

in jaar 2

jaar 2

basis Spaans,

enkele toetsen

toetsen 1e en 2e

dagelijks

jaar 1,

jaar

taalgebruik,

Luisteren Lezen

4 portfolio's

grammatica,

jaar 2,

2 werkstukken

2 leesdossiers

jaar 2,

jaar 2

1 portfolio jaar 2

Gesprekken

De student

De student wordt

De student wordt

De student

voeren

wordt tijdens

tijdens de presentatie

tijdens de

wordt tijdens de

de presentatie

van het afstudeerwerk

presentatie van

presentatie van

van het

bevraagd in twee van

het

het

afstudeerwerk

de drie vreemde talen.

afstudeerwerk

afstudeerwerk

bevraagd in

bevraagd in twee

bevraagd in

het Engels,

van de drie

twee van de drie

vreemde talen.

vreemde talen.

Spreken

presentatie

presentatie van het

presentatie van

van het

afstudeerwerk

het

afstudeerwerk

handout presentaties

afstudeerwerk

afstudeeropdrachten 4x

handout presentatie over marketingplan

Schrijven

Het

Aan het

Aan het

Aan het

afstudeerwerk

afstudeerverslag

afstudeerverslag

afstudeerverslag

wordt

worden summaries in

worden

worden

geschreven in

twee van de drie

summaries in

summaries in

het

vreemde talen

twee van de drie

twee van de drie

Nederlands of

toegevoegd

vreemde talen

vreemde talen

toegevoegd

toegevoegd

Engels; indien in het

jaar 2 toetsen met

Nederlands

meerkeuzevragen

wordt een

(vooral grammatica)

Engelstalige

1o, 1v, 1g,

summary toegevoegd.

e

2 jaar handelscorrespondentie 1o, 1v, 1g

afstudeerwerken: 3 Engels (2007, 2008 en 2009): één met samenvattingen in Engels, Duits, Spaans, één met samenvattingen in Nederlands, Engels, Duits, Spaans, en één met samenvattingen in Engels en Spaans

Voor het toetsbeleid volgt de opleiding het algemeen toetsbeleid van het instituut en de afdeling waartoe de opleiding behoort; er is geen specifiek beleid voor de toetsing van de talen.

pagina 35


Over de kwaliteit van de toetsing heeft het panel het volgende vastgesteld. Engels: van de portfolio's is onduidelijk hoe en op welk niveau ze worden beoordeeld. Duits: de toetsen sluiten aan bij de eindkwalificaties. De normering is inzichtelijk, de beoordeling transparant. Spaans: het portfolio heeft geen cijfer, maar slechts de beoordeling 'voldaan'; ook is geen beoordelingsformulier aanwezig. De twee werkstukken uit jaar 2 gaan over Spanje, maar zijn in het Nederlands geschreven. Frans: in de tweedejaars toets wordt schrijfen leesvaardigheid op een goede manier gecombineerd door middel van vertaalzinnen, invuloefening en korte samenvatting. Volgens het beleid van de opleiding wordt het eindniveau van de talen bij het afstuderen getoetst, zowel mondeling als schriftelijk. Het afstudeerverslag wordt volgens dit beleid geschreven in het Nederlands met samenvattingen in de drie vreemde talen, of in het Engels met samenvattingen in de twee andere vreemde talen. Dit blijkt ook uit het aangeleverde materiaal, behalve dat één van de drie scripties, geschreven in Engels, slechts één samenvatting heeft in een andere taal dan Engels. Het beoordelingsformulier bij deze scripties bevat echter geen beoordeling van het taalgebruik. Bij de presentaties, die in het Engels worden gedaan met een ondervraging in Engels, en een van de twee ander vreemde talen, wordt taalvaardigheid wel beoordeeld en is dit onderdeel van het cijfer. De ingevulde beoordelingsformulieren uit het aparte mapje zijn goed gedifferentieerd voor de verschillende taalvaardigheden, maar geven niet een duidelijk eindcijfer. De tweedejaars lees- en schrijftoets Frans is naar het oordeel van het panel op niveau B1. De eerstejaars toetsen Spaans zijn naar het oordeel van het panel op niveau A1, het tweedejaars portfolio Spaans is op niveau A2. De drie samenvattingen Spaans van de eindwerkstukken beoordeelt het panel als niveau B1, wat voldoet aan het beoogd eindniveau voor schrijfvaardigheid. Hetzelfde geldt voor de twee samenvattingen Duits van de eindwerkstukken: niveau B1. Ook de toetsen Duits voor schrijfvaardigheid (brieven, meerkeuzevragen) voldoen aan het beoogde eindniveau B1. Het niveau van de drie scripties voldoet aan het beoogde eindniveau voor schrijfvaardigheid Engels (B2). Overwegingen De beoogde eindniveaus komen voor Engels, Duits en Frans overeen met de normen in het IBL-profiel van 2010. In afwijking van het IBL-profiel is het beoogde eindniveau voor de actieve vaardigheden Spaans A2 (in plaats van B1) en voor de passieve vaardigheden B1 (in plaats van B2). De toetsen Engels en Spaans voldoen naar het oordeel van het panel niet aan de vereiste kwaliteit. Het beleid van de opleiding om het eindniveau van mondelinge en schriftelijke vaardigheden van alle moderne vreemde talen via het afstuderen te toetsen, moet consequent worden toegepast en verder verbeterd worden met duidelijke beoordelingscriteria, die worden opgenomen in het beoordelingsformulier. Het bereikte eindniveau schrijfvaardigheid Engels, Duits en Spaans voldoet blijkens de scripties en de samenvattingen aan het beoogde niveau. Het panel kan door het ontbreken van materiaal geen oordeel geven over het eindniveau van Frans. Conclusie Het beoogde eindniveau voor Spaans komt niet overeen met dat van het profiel van IBL 2010. Het panel adviseert de beoogde eindkwalificaties voor Spaans met het profiel in overeenstemming te brengen. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. De toetsing laat te wensen over en dient verbeterd te worden. Omdat er wel sprake is van

pagina 36


een individuele beoordeling leidt dit tot een voldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. Het aangeleverde materiaal is te beperkt om een oordeel uit te kunnen spreken over het gerealiseerde eindniveau van Frans. Het panel concludeert dat voor Engels, Duits en Spaans het eindniveau is aangetoond. Dit leidt tot een voldoende voor 6.1 gerealiseerd niveau.

3.6

Hogeschool Rotterdam Bevindingen Buitenlandse studenten doen een toelatingstoets Nederlands als tweede taal, tenzij zij in het bezit zijn van een diploma NT2. De opleiding heeft echter geen instroom van buitenlandse studenten. Het ingangsniveau van de moderne vreemde talen wordt niet getoetst. Wel worden studenten op basis van vooropleiding in drie verschillende routes ingedeeld, die gespecificeerd zijn voor de talen die als eindexamenvak zijn gedaan. Voor een oordeel over het eindniveau is voldoende toetsmateriaal aangeleverd van schrijfvaardigheid Duits, alle vaardigheden Frans en lees- en spreekvaardigheid Spaans en de gespreks- en schrijfvaardigheid Engels. Voor Spaans was één portfolio aangeleverd. Hiermee is voldoende materiaal aangeleverd voor een algemeen oordeel.

pagina 37


Overzicht aangeleverd materiaal IBL Hogeschool Rotterdam Engels

Duits

Frans

Spaans

1e en 2e jaar

Afsluitend tentamen

Afsluitend tentamen

toetsen

(tekst met

(tekst met

1o,1v,1g

begripsvragen).

begripsvragen).

tentamen

1o, 1v, 1g

2o,1v,1g,

1o, 1v, 1g

Luisteren Lezen

1o, 1v, 1g 1g leestoetsen, waarvan 3 uit jaar 4 Gesprekken

Dossier/portfolio

1 mondeling examen

Dossier/portfolio met

Dossier/portfolio met

voeren

met artikelen,

(o)

artikelen,

artikelen,

samengesteld

ingevuld

samengesteld door

samengesteld door

door student,

beoordelingsprotocol

student,

student,

goedgekeurd

goedgekeurd door

goedgekeurd door

door docent.

docent. Bevragen

docent. Bevragen

Bevragen van

van student

van student

student

gedurende 15

gedurende 15

gedurende 15

minuten (mondeling

minuten (mondeling

minuten

examen).

examen).

(mondeling

portfolio + gesprek

1 portfolio

examen).

2o, 1v, 1g

leeg

2 portfolio's +

leeg

beoordelingsformulier

presentatie


1v, 1g Spreken Schrijven

2 hertentamens

Schriftelijk tentamen

economisch Duits

(brief).

5 toetsen juridisch

projectgroeps-

Duits

beoordeling 2v,

4 toetsen met

2g

schrijfopdrachten (jaar?) afstudeerwerken: 6 Nederlands met samenvatting in het Nederlands, 8 Engels met samenvatting in het Engels, 1 Duits met samenvatting in het Duits

Het toetsbeleid van de opleiding is algemeen toetsbeleid, waarin geen specifieke aandacht aan de talen wordt geschonken. Over de kwaliteit van de toetsing heeft het panel het volgende vastgesteld. Engels: het beoordelingsformulier bij de portfolio's geeft aan dat taal beoordeeld wordt, maar de beoordelingscriteria ontbreken. Frans: de schriftelijke toetsing is overzichtelijk en geeft goed zicht op het niveau, het beoordelingsformulier is ingevuld. Duits: de schriftelijke toetsen sluiten aan bij de competenties, de beoordeling is transparant. Spaans: het portfolio heeft een duidelijk beoordelingsformulier, er is een toelichting op de beoordeling.

pagina 38


In 2009-2010 zijn circa 80 studenten bij de opleiding afgestudeerd. De opleiding heeft uit dat jaar alle veertien scripties aangeleverd waarbij sprake was van een vreemde taal. De scripties zijn in het Engels of Nederlands geschreven. De scripties hebben een samenvatting in het Engels en één scriptie heeft ook een samenvatting in het Duits. Het beoordelingsformulier geeft aan dat taalaspecten worden beoordeeld, maar de beoordelingscriteria ontbreken. Ook vraagt het beoordelingsformulier niet om een beoordeling van de samenvatting. Onduidelijk is in welke taal of talen de verdediging is gevoerd. De motivering van de beoordeling mondelinge vaardigheden is bij twaalf van de veertien scripties niet meegeleverd. Al met al was de beoordeling van de vreemde taal voor het panel niet transparant. Naar het oordeel van het panel voldoet het niveau van de toetsen Duits (schrijfvaardigheid), Frans (alle vaardigheden) en Spaans (lees- en spreekvaardigheid) aan het beoogde eindniveau. Het portfolio Spaans toont ook voor schrijfvaardigheid niveau B1 aan. Het panel heeft zes Engelstalige scripties bestudeerd en beoordeelt het taalniveau als B2, B2/C1 of C1, wat ruim voldoet aan het beoogde eindniveau voor schrijfvaardigheid Engels (B2). De Duitstalige samenvatting van een van de scripties voldoet aan het beoogde eindniveau B1 voor schrijfvaardigheid Duits. Overwegingen De beoogde eindniveaus voor de talen komen overeen met die van het profiel van IBL2010. De algemene indruk van het panel is dat, op enkele uitzonderingen na, op een correcte manier wordt getoetst, zij het dat de beoordeling niet transparant is. De opleiding voert geen consequent beleid ten aanzien van de schrijftaal en samenvatting van de scripties. De wijze waarop bij de scripties de taalcomponent wordt beoordeeld, was voor het panel niet transparant. Voor Duits, Frans en Spaans heeft het panel voor verschillende vaardigheden vastgesteld dat op het juiste niveau wordt getoetst. Het taalniveau van de Engelstalige scripties voldoet aan het beoogde eindniveau voor schrijfvaardigheid Engels. Conclusie Zowel het beoogde als het gerealiseerde niveau van de talen voldoen aan de normen. Het beleid ten aanzien van de scripties en de beoordeling ervan verdient verbetering. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen, 2.8 beoordeling en toetsing, en 6.1 gerealiseerd niveau.

3.7

Stenden Hogeschool Bevindingen De instroom is tot nog toe vrijwel uitsluitend Duitstalig. Er zijn geen instaptoetsen voor Nederlands, het instapniveau is A1. Tot en met 2009-2010 was voor Duitse studenten Nederlands verplicht als tweede of derde vreemde taal naast Engels en hadden zij 2 daarnaast de keuze uit Frans of Spaans. Per 2010-2011 is het hele curriculum Engelstalig en is Nederlands als vreemde taal een vrije keuze voor niet-Nederlandse studenten. Niet duidelijk is of de Duitstalige studenten met ingang van 2010-2011 wel Duits kunnen kiezen als MVT. Als dat het geval is, betekent dit dat voor Duitse studenten het profiel van IBL naast moedertaal drie MVT - niet gerealiseerd wordt.

2

De Duitstalige studenten krijgen de helft van het aantal studiepunten Nederlands (6 van de 12) binnen de opleiding aan het begin

aangeboden.

pagina 39


Het ingangsniveau van de moderne vreemde talen wordt niet getoetst. De opleiding gaat uit van havo-niveau voor Nederlandse en Abitur voor de Duitse instroom. Alle talen worden aan het eind van het tweede jaar op eindniveau getoetst . Hiervoor heeft de opleiding gekozen omdat de student in jaar 3 en 4 maximaal drie semesters buiten de hogeschool verblijft voor stage, studie in het buitenland en afstuderen. Aan stage en afstuderen wordt de eis gesteld dat in het stagebedrijf minimaal twee talen actief worden toegepast. Op deze wijze wordt de taal onderhouden. Het is echter onduidelijk of stage 3 en/of afstuderen in het buitenland plaatsvindt. Voor de vaardigheden luisteren en lezen Spaans is het beoogde niveau B1, in plaats van B2. Voor de vaardigheden gesprekken en schrijven Spaans is het beoogde eindniveau A2, in plaats van B1. Alleen spreken heeft als beoogd niveau het niveau van het profiel IBL-2010, namelijk B1. Voor Nederlands wordt B2 4 beoogd voor spreken, gesprekken en schrijven en C1 voor luisteren en lezen. Voor een oordeel over het eindniveau heeft de opleiding voldoende toetsmateriaal aangeleverd van schrijfvaardigheid Engels, schrijfen spreekvaardigheid Frans en schrijfvaardigheid Spaans. Het materiaal dat is aangeleverd voor Duits is dusdanig van kwaliteit en kwantiteit dat geen oordeel kan worden uitgesproken voor een beoordeling van het Duits.

3

Met ingang van 2010-2011 zal een semester aan een buitenlandse onderwijsinstelling worden doorgebracht en wordt als eis aan de

werksituatie gesteld dat de student in aanraking moet komen met een internationale oriëntatie en dat er standaard twee talen gevoerd worden.

4

Met ingang van 2010-2011 zal het beoogde niveau Nederlands gelijk zijn aan dat van de tweede en derde moderne vreemde taal,

namelijk B1/B2.

pagina 40


Overzicht aangeleverd materiaal IBL Stenden* Engels

Duits

Frans

Spaans

Nederlands

Gesprekken

Mondeling tentamen

Mondeling tentamen

Mondeling

Mondeling

Mondeling tentamen

voeren

eind jaar 2

eind jaar 2

tentamen

tentamen eind

eind jaar 2

1v, 3g

2g

eind jaar 2

jaar 2

beoordeling

beoordelingsformulier,


2v, 5g

5g, 2v

gespreksvaardigheid

eind jaar 2

sollicitatiegesprek

presentatie,

beoordelingsfor-

jaar 2, 2 keer drie

eind jaar 2

gesprek met

mulier

studenten, allen

docent over

eind jaar 2

individueel

Luisteren Lezen

portfolio en

beoordeeld, geen

collegestof

cijfer maar niveau-

eind jaar 2

aanduiding: 3C1, 3B2

Spreken Schrijven

Eindwerkstuk

Schriftelijke toets

Het is

Het is

Het is onderdeel van

gemaakt in het kader

eind jaar 2

onderdeel

onderdeel van

de opdrachten die

van een thema; dit is

1o, 1v

van de

de opdrachten

tot het portfolio

een geïntegreerd

toets met

opdrachten

die tot het

behoren.

onderdeel van het

vertaalopdrachten,

die tot het

portfolio

3 individuele

onderwijs waarin

invuloefening en

portfolio

behoren.

taalportfolio’s, 1v, 2g

verschillende vakken

sollicitatiebrief eind jaar 2

behoren.

Schriftelijke

eind jaar 2

Schriftelijke

toets eind jaar 2

Eindwerkstuk eind

Eindwerkstuk Eind

toets eind

2o, 3v, 3g

jaar 2

jaar 2

jaar 2

toetsen en 8

groepproject van 5

1v, 2g eind

portfolio's (geen

studenten,

projectverslag

jaar 2

cijfer) eind jaar

gecorrigeerd,

groepsbeoordeling 1v,

tekstbegrip,

2

collectief beoordeeld

2g eind jaar 2

vocabulaire,

met formulier: 1g, 2

samenkomen.

grammatica,

jaar

3 eindwerkstukken ikv

open vragen,

groepsproject van 5

thema, op 2 na

invuloefening,

studenten,

groepsbeoordelingen,

vertaling

gecorrigeerd, geen

eind jaar 2

beoordeling

afstudeerwerken: 1 Nederlandse scriptie (van Duitstalige student) en vijf Engelstalige

De opleiding heeft een toetsbeleid voor de talen. Volgens dit beleid wordt elke taalmodule met een schriftelijke en mondelinge toets afgerond. De schriftelijke toets richt zich vooral op grammatica en woordenschat, en op leesvaardigheid. De mondelinge tentamens bestaan uit taaltaken in relatie tot het taalportfolio. Het taalportfolio zelf wordt niet gebruikt als beoordelingsinstrument, maar het geleerde in het taalportfolio wordt tijdens het mondeling tentamen afgetoetst. Bij de taalportfolio’s voor Nederlands en Spaans zijn echter ingevulde beoordelingsformulieren toegevoegd waarin een beoordeling met cijfer (Nederlands) of zonder cijfer (Spaans) wordt gegeven van het taalportfolio als zodanig (voor de categorieën: woordenlijsten, artikelen en taalproducten. De taalproducten zijn weer onderverdeeld in stijl, spelling, taalopdrachten, schrijfproducten en artikel ‘Mijn studie bij Stenden’). De

pagina 41

e


taalportfolio’s zijn in het toetsschema van afsluitende toetsen van Stenden ook opgevoerd voor schrijfvaardigheid Frans, Spaans en Nederlands. Het beoordelingsformulier Nederlands heeft als titel ‘Eindbeoordeling Nederlands voor Duitstaligen’. Daarnaast is voor Nederlands ook een tussentijdse beoordeling van een portfolio aangeleverd, met cijfer, die minder uitgebreid is. Over de kwaliteit van de toetsing heeft het panel het volgende vastgesteld. Engels: het beoordelingsformulier van het eindwerkstuk jaar 2 is op taal gericht, maar het is een groepsopdracht (acht à negen studenten) zonder individuele beoordeling. Er is geen materiaal aangeleverd waaruit blijkt dat de studenten daarnaast individueel beoordeeld zijn, of individueel beoordeeld zijn voor hun specifieke deel van het rapport, hoewel dat volgens de opleiding wel het geval is. In de rapporten zijn ook geen specifieke onderdelen van een student als zodanig te herkennen. De individuele mondelinge toets is gebaseerd op can/dostatements; de toets is valide en transparant. Duits: de schriftelijke toets is kort en laat weinig van het taalniveau zien; de mondelinge toets heeft alleen solliciteren als thema, wat te beperkt is voor een eindtoets en onvoldoende aansluit bij de eindkwalificaties. Er wordt gebruik gemaakt van een normering, maar de toepassing ervan is niet transparant. Frans: de schriftelijke toetsen zijn uitgebreid en gevarieerd en de normering is duidelijk. Spaans: de beoordelingsformulieren voor de portfolio's zijn volledig ingevuld met opmerkingen van de docent. Nederlands: in de individuele beoordeling van de gespreksvaardigheden zijn alle aspecten meegenomen en gerelateerd aan de CEFR-normen. Deze beoordeling is helder en transparant. De collectieve beoordeling van de schrijfvaardigheden van een van de twee projectproducten is eveneens helder en transparant, maar niet betrouwbaar als gevolg van de collectieve beoordeling. De beoordeling van het tweede projectproduct ontbreekt. De beoordeling van de taalportfolio’s is afgaande op het ingevulde beoordelingsformulier individueel, helder en transparant, maar in belangrijke mate oncontroleerbaar door het ontbreken van de eigen schrijfproducten bij een van de drie en het ontbreken van correcties daarvan bij een ander van de drie portfolio’s. De afstudeerscriptie is van één persoon en niet gecorrigeerd, er is geen beoordeling en geen beoordelingsformulier. Het afstudeerwerk mag niet in de moedertaal en moet bij voorkeur in het Engels worden geschreven. Het panel heeft een Nederlandstalige scriptie ontvangen van een Duitstalige student, naast vijf Engelstalige scripties. Volgens opgave van de opleiding is per 2010-2011 de docent Engels als adviseur bij het schrijfproces betrokken, maar is het eindoordeel aan de docenten die op het gebied van de competenties Commerce deskundig zijn. 'Gegeven de complexiteit van het eindwerkstuk is impliciet het niveau van het taalgebruik geborgd', aldus de opleiding. Het panel is van mening dat dit niet zonder meer kan worden aangenomen en dat de taalvaardigheid beoordeeld dient te worden door een vakdeskundige docent. Bij de scripties zijn geen beoordelingsformulieren geleverd, waardoor het panel geen uitspraak kan doen over de betrouwbaarheid en transparantie van toetsen en beoordelen bij afstuderen. De toetsen Engels (schrijfvaardigheid) en Frans (schrijfen spreekvaardigheid) voldoen aan het beoogde eindniveau, met de kanttekening dat een deel van de afsluitende toetsen Engels en Nederlands bestaat uit een groepsproduct. Het niveau van de portfolio's en toetsen Spaans voldoet aan het beoogde eindniveau A2 voor schrijfvaardigheid dat de opleiding heeft vastgesteld, maar niet aan het niveau B1 dat in het IBL-profiel is bepaald.

pagina 42


De toetsen Nederlands hebben niveau B2, de afstudeerscriptie heeft niveau C1. De Nederlandstalige scriptie heeft overigens geen enkele internationale invalshoek. Op basis van de vijf Engelstalige scripties is het panel van oordeel dat het beoogde niveau schrijfvaardigheid Engels wordt bereikt. Het panel beoordeelt het niveau als B2/C1. Overwegingen Het beoogde eindniveau voldoet voor Nederlands, Duits, Engels en Frans aan de normen van het IBL-profiel van 2010. Het beoogde eindniveau voor Spaans voldoet niet aan de norm van het IBL-profiel. De kwaliteit van de toetsen Duits laat te wensen over en het materiaal was onvoldoende van kwaliteit en kwantiteit om een oordeel te kunnen geven over de kwaliteit van het Duits. Bij de, volgens de opleiding afsluitende, toets schrijfvaardigheid Engels en Nederlands worden studenten niet individueel beoordeeld. Bij de scripties ontbreken de beoordelingsformulieren, waardoor het panel geen zicht heeft op het beoordelingsproces. Voor Engels en Frans en Nederlands heeft het panel voor enkele vaardigheden vastgesteld dat op het beoogde eindniveau wordt getoetst. Het niveau van de toets schrijfvaardigheid Spaans voldoet niet aan het beoogde eindniveau dat in het IBLprofiel is vastgesteld. Het bereikte niveau schrijfvaardigheid Engels voldoet blijkens de scripties aan het beoogde niveau en ligt zelfs hoger. Onduidelijk is echter in hoeverre de begeleidende docent Engels hierin vooraf corrigerend heeft opgetreden. Conclusie Het beoogde eindniveau voldoet voor Engels, Duits, Frans en Nederlands aan de normen van het IBL-profiel en is voor Nederlands zelfs hoger. Spaans voldoet daar niet aan. Het panel adviseert de opleiding de beoogde eindkwalificaties aan het profiel van 2010 aan te passen. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. Het toetsen van Duits, Engels, Nederlands en de afstudeerscripties verdient verbetering en is niet altijd betrouwbaar en transparant. De afsluitende beoordeling voor Engels en Nederlands gebeurt deels als groepsbeoordeling. Dit leidt tot een onvoldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. Het gerealiseerde niveau is voldoende voor Frans en goed voor Engels en Nederlands. Het gerealiseerde niveau van het Spaans ligt op A2 in plaats van op B1. Het gerealiseerde niveau van het Duits van de Nederlandstalige studenten is niet aangetoond. Daarmee komt het oordeel voor 6.1 op voldoende.

3.8

Christelijke Hogeschool Windesheim Bevindingen De opleiding stelt geen eisen aan het niveau van het Nederlands van de niet-Nederlandse instroom. Bij Duits en Frans wordt het ingangsniveau getoetst met de Dialang-taaltoets. Vanwege toenemende technische problemen bij de afname wordt deze toets vanaf 20112012 niet meer gebruikt en denkt de opleiding na over een alternatief. Bij Engels is de Dialang-toets nooit gebruikt, omdat deze volgens de docenten een te rooskleurig beeld geeft van het niveau van de studenten. Bij Spaans wordt uitgegaan van nulniveau. De beoogde niveaus wijken af van die van het landelijke profiel van 2010. Het schema ziet er bij Windesheim als volgt uit:

pagina 43


taal 1 welke taal

taal 2

taal 3

taal 4

Engels

Duits

Frans

Spaans

Luisteren

B2

B1/B2

B1/B2

B1

Lezen

B2

B1/B2

B1/B2

B1

Gesprekken

C1

B1

B1

B1

Spreken

C1

B1

B1

B1

Schrijven

C1

B1

B1

B1

De opleiding beoogt bij Engels, in vergelijking tot het IBL-profiel, een hoger eindniveau voor de actieve taalvaardigheden (C1 in plaats van B2) en een lager niveau voor de passieve vaardigheden (B2 in plaats van C1). Het panel heeft zich hierover verbaasd. Als voor de actieve vaardigheden C1 kan worden bereikt, dan zal dit niveau ook voor de passieve vaardigheden bereikt worden. Voor Duits en Frans luisteren leesvaardigheid is het beoogde eindniveau B1/B2 in plaats van B2. Bij Spaans is het beoogde niveau voor luisteren leesvaardigheid B1 in plaats van B2. Gesprekken, spreken en schrijven Spaans, Frans en Duits zijn beoogd op B1, overeenkomstig het profiel IBL-2010. Voor een oordeel over het eindniveau is voldoende toetsmateriaal aangeleverd van schrijfvaardigheid Engels, schrijfen spreekvaardigheid Duits, schrijfen spreekvaardigheid Frans, en schrijfen spreekvaardigheid Spaans. Hiermee is voldoende materiaal aangeleverd voor een algemeen oordeel.

pagina 44


Overzicht aangeleverd materiaal IBL Christelijke Hogeschool Windesheim Engels

Duits

Frans

Spaans

Gesprekken

Periode 2 van jaar 4:

portfolio-

portfolio-

voeren

portfoliogesprek

gesprek

gesprek.

1v, 1g

1v, 2g

taalportfolio 2v

portfoliogesprek

portfoliogesprek

Luisteren Lezen

Spreken

presentatie

1v, 1g

1v, 1g

presentatie

presentatie case study Schrijven

Periode 2 van jaar 4:

Periode 2 van

Periode 2 van

portfolio

jaar 4: portfolio

jaar 4: portfolio

taalportfolio 3g 3 brieven: 1o, 2v

2o, 2v

tentamen

3 portfolio's: 1v,

1v, 3g

handelscorrespondentie

2g

portfolio's

1o, 1v, 1g

offertes schrijven, zinnen vertalen en vragen over algemene kennis van Spanje: politiek, geschiedenis, kunst, etc.) 9 toetsen multiple choice en open vragen, algemeen en over Spanje 2o, 1v 2o, 1v 1o, 2v

afstudeerwerken: 11 Engelstalig en 2 Nederlands

De opleiding volgt het algemeen toetsbeleid van de School; er is geen specifiek beleid voor de toetsing van de talen. Over de kwaliteit van de toetsing heeft het panel het volgende vastgesteld. Engels: het beoordelingsformulier van de drie portfolio's heeft can/do-statements voor schrijven, spreken, lezen en luisteren, maar bevat geen duidelijke beoordeling van het niveau van deze vaardigheden door de docent; de opdracht voor de schriftelijke toetsen is geschreven in het Nederlands en de beoordelingscriteria ontbreken. Duits: de toetsen sluiten aan bij de eindkwalificaties; bij de schriftelijke toetsen (brieven en portfolio's) ontbreekt een inzichtelijke normering, veel fouten zijn niet aangestreept; voor spreekvaardigheid is de beoordeling inzichtelijk. Frans: onduidelijk is hoe de docent het portfolio en de casestudy (mondeling) heeft beoordeeld. Spaans: de twee portfolio's, die door de docent als voldoende zijn beoordeeld, bevatten fouten die niet gemaakt mogen worden bij niveau B1; de competenties zijn goed beschreven in het beoordelingsformulier voor het mondeling tentamen.

pagina 45


Het panel heeft alle dertien aangeleverde scripties bestudeerd. Deze zijn merendeels in het Engels, maar Engels is blijkbaar niet verplicht als schrijftaal. Alle scripties hebben een beoordelingsdossier, met aparte formulieren voor afstudeeropdracht, werkplan en proces, en ook de rol van de bedrijfsmentor is helder beschreven. Dit ziet het panel als positief. De taal wordt echter slechts algemeen beoordeeld (‘schriftelijke en mondelinge rapportage’) als onvoldoende, voldoende of goed. Er is geen expliciete beoordeling van het taalniveau Engels met duidelijke beoordelingscriteria. Van de Engelstalige scripties hebben er twee een samenvatting in het Nederlands, geen enkele heeft een samenvatting in een andere vreemde taal. Van de twee Nederlandstalige scripties heeft er één geen samenvatting, de andere heeft een summiere samenvatting in het Engels en een uitgebreidere samenvatting in het Spaans. Het taalniveau van deze samenvattingen is niet beoordeeld (alleen 'kwaliteit samenvatting' op het beoordelingsformulier). Onduidelijk is in welke taal de presentatie van de scriptie heeft plaatsgevonden. Eén scriptie is door twee studenten geschreven, die een exact gelijke beoordeling hebben gekregen. Naar het oordeel van het panel voldoet het niveau van de toetsen Engels (schrijfvaardigheid), Duits (schrijfen spreekvaardigheid) en Frans (schrijfen spreekvaardigheid) aan het beoogde eindniveau. De schriftelijke toetsen Spaans zijn van niveau B1; de twee portfolio's echter beoordeelt het panel als A2, wat niet overeenkomt met het beoogde eindniveau voor schrijfvaardigheid Spaans. Op basis van de scripties stelt het panel vast dat het bereikte niveau schrijfvaardigheid Engels voldoet aan het beoogde eindniveau B2 conform het IBL-profiel, maar niet altijd aan het hogere niveau C1 dat de opleiding beoogt. Ongeveer de helft van de Engelstalige scripties is naar het oordeel van het panel van niveau C1. Overwegingen Het beoogde eindniveau is voor de passieve vaardigheden bij alle talen lager dan wat in het IBL-profiel is bepaald. Het panel verzoekt de opleiding deze eindniveaus aan te passen. Het panel is kritisch over een deel van de toetsing. Dit betreft met name de betrouwbaarheid en transparantie van de beoordeling. De beoordelingsdossiers van de scripties zijn echter uitgebreid. Wel beveelt het panel aan de beoordelingscriteria voor de vreemde taal te expliciteren en een eenduidig beleid te voeren ten aanzien van de samenvatting van de scriptie. Voor Engels, Duits en Frans heeft het panel voor verschillende vaardigheden vastgesteld dat op het juiste niveau wordt getoetst; voor Spaans is dit deels het geval. De ambitie van de opleiding dat studenten voor schrijfvaardigheid Engels niveau C1 bereiken, wordt niet altijd gerealiseerd, maar het taalniveau van de Engelstalige scripties voldoet wel op zijn minst aan het beoogde eindniveau B2 voor schrijfvaardigheid Engels. Conclusie De beoogde eindniveaus voor de talen komen niet overeen met de normen van het IBLprofiel 2010. De toetsing behoeft verbetering. Het gerealiseerde niveau is voor Duits, Engels en Frans voldoende, voor Spaans is dit niet het geval voor de schrijfvaardigheid. Het panel beoordeelt 1.1 domeinspecifieke eisen als voldoende; 2.8 beoordeling en toetsing als voldoende; en 6.1 gerealiseerd niveau als voldoende.

pagina 46


3.9

Hogeschool Zeeland Bevindingen Een niet-Nederlandse instroom moet een NT2-toets afleggen. Het ingangsniveau Engels, Duits en Frans wordt tijdens de jaarlijkse intakedag in juni bepaald met een schriftelijke en mondelinge toets. Bij onvoldoende niveau kan een negatief advies volgen of de verplichting een deficiëntiecursus te volgen in het eerste semester. Voor Spaans gaat de opleiding uit van nulniveau. In afwijking van het IBL-profiel volgen studenten niet één, maar twee semesters in het buitenland (in het derde jaar) voor studie en stage, in twee verschillende taalgebieden, niet zijnde het Engelse taalgebied. Na het derde jaar is de voertaal bij twee cursussen het Engels. De opleiding heeft het beoogde eindniveau niet naar taalvaardigheden uitgesplitst, maar wil dit in de toekomst wel doen. Momenteel hanteert de opleiding voor het beoogde eindniveau C1 (Engels) en B2 (Duits, Frans en Spaans), wat voor de actieve vaardigheden hoger is dan het niveau dat in het IBL-profiel is bepaald. Engels start op niveau B1, Duits en Frans op niveau A2, Spaans op niveau A1. De opleiding wil in de eerste twee jaar het taalniveau minimaal op B1 brengen voor Duits, Frans en Spaans, zodat studenten goed voorbereid zijn op de stage en studie in het buitenland. Voor een oordeel over het eindniveau is voldoende toetsmateriaal aangeleverd van alle vaardigheden Engels, schrijfvaardigheid Duits, schrijf-, spreek- en luistervaardigheid Frans en schrijfen luistervaardigheid Spaans. Hiermee is voldoende materiaal aangeleverd voor een oordeel.

pagina 47


Overzicht aangeleverd materiaal IBL Hogeschool Zeeland Luisteren

Engels CU06163/

Duits

Frans

Spaans CU06173 – luistertoets

CU06162-

– diverse onderwerpen

BEC Higher –

luisteren

officiële BEC

3v, 2g,1 zg

toets – mixed

2o, 3v, 5g

questions luisteren 7 BEC-toetsen Lezen

CU06163/ CU06162BEC Higher – officiële BEC toets – diverse teksten met mixed questions

Gesprekken

CU06163/

CU06165 –

CU06173 – gesprekken

voeren

CU06162-

Interview

over uiteenlopende

BEC Higher –

4v, 2g

onderwerpen

collaborative

5v, 2g, 1o interview +

mondeling

presentatie

5g, 1v, 1o

tasks

1o, 1v, 3g 17 ingevulde beoordelingsformulieren

Spreken

Schrijven

CU06163/

CU06166/167

CU06165 -

CU06162-

1o, 1v, 1g

Présentation

BEC Higher –

ingevuld

short talks


spreken 4 BEC-toetsen

presentatie over

CU06163/

CU06166/167

CU06164 –

CU06118 –

CU06162-

3 verslagen

Grammaire

correspondencia

BEC Higher –

stage/studie

keuze uit

buitenland: 1o, 1v, 1g

8 toetsen

redacciones over

diverse

3 samenvattingen op

grammatica +

uiteenlopende

formats

basis van artikelen:

brieven, 4 portfolio's

onderwerpen

verslag

2v, 1g 2o, 3v, 1g

3 samenvattingen

5o, 3v, 1g BEC-toetsen

culturele verschillen Duitsland-Nederland op basis van artikelen: 1o, 1v, 1g verslag over een Duits bedrijf: 1o, 1v,1g

afstudeerwerken: 3 Engelstalig, 9 Nederlands

pagina 48


comercial en

9 toetsen (brieven) 3g, 4v, 2o

De opleiding volgt het algemeen toetsbeleid van de hogeschool; er is geen specifiek beleid voor de toetsing van de talen. Over de kwaliteit van de toetsing heeft het panel het volgende vastgesteld. Engels: voor alle vaardigheden gebruikt de opleiding toetsen van Cambridge Business English Certificate (BEC) Higher Exam: internationaal erkende gestandaardiseerde examens, wat garandeert dat op het juiste niveau wordt getoetst. Uit het materiaal blijkt dat studenten op de BEC-toetsen worden voorbereid. Duits: goede beoordelingscriteria voor de portfolio's met een normering die redelijk inzichtelijk is; de schriftelijke toetsing (samenvattingen, verslagen) is valide, maar sommige fouten zijn niet herkend. Frans: de beoordeling van het portfolio is niet duidelijk; het gegeven cijfer komt niet altijd overeen met de beoordeling door het panel. Spaans: op de ingevulde beoordelingsformulieren voor het mondeling examen geeft de docent voldoende toelichting op de beoordeling. Het panel heeft alle twaalf aangeleverde scripties bestudeerd, die merendeels in het Nederlands zijn geschreven. Engels is blijkbaar niet verplicht als schrijftaal voor de scriptie. De scripties zijn voorzien van volledig ingevulde beoordelingsformulieren. Bij alle beoordelingen zijn naast de examinator van de opleiding één of twee bedrijfsmentoren betrokken, maar onduidelijk is in hoeverre de bedrijfsmentor invloed heeft gehad op het eindcijfer. De taalcomponent is niet in de beoordelingscriteria opgenomen. Ook bij de Engelstalige scripties is het taalniveau niet beoordeeld. De scripties hebben geen samenvatting in een moderne vreemde taal en het gesprek over de scriptie is in het Nederlands gevoerd. Naar het oordeel van het panel voldoet het niveau van de toetsen Engels (alle vaardigheden), Duits (schrijfvaardigheid), Frans (schrijf-, spreek- en luistervaardigheid) en Spaans (schrijfvaardigheid) aan het beoogde eindniveau conform het IBL-profiel. Het niveau van de toetsen spreken en schrijven Frans ligt hoger dan in het profiel is bepaald en is naar het oordeel van het panel B2, in plaats van B1. Het niveau van de toetsen luistervaardigheid Spaans ligt lager en beoordeelt het panel als B1, terwijl het beoogde eindniveau B2 is. Het bereikte niveau schrijfvaardigheid Engels voldoet naar het oordeel van het panel aan het beoogde niveau: twee scripties beoordeelt het panel als niveau B2/C1 en één als niveau C1. Overwegingen De beoogde niveaus zijn nog niet uitgewerkt voor de verschillende vaardigheden, maar de algemeen beoogde niveaus liggen niet lager dan die van het IBL-profiel van 2010. Het panel heeft, op een enkele uitzondering na, een gunstige indruk van de kwaliteit van de toetsing van de taalvaardigheden. De moderne vreemde talen worden echter in geen enkel opzicht getoetst bij het afstuderen. Er is geen eenduidig beleid voor de taal waarin de scriptie geschreven is. De opleiding is ambitieus wat betreft het beheersingsniveau van de moderne vreemde talen, maar weet dit niet altijd te realiseren. Voor Engels, Duits en Frans heeft het panel voor verschillende vaardigheden vastgesteld dat op het juiste niveau wordt getoetst; de toetsing van de actieve vaardigheden Frans is zelfs van een hoger niveau dan in het profiel is bepaald. Voor Spaans is het niveau van de toetsing deels niet voldoende. Het niveau Engels van de Engelstalige scripties voldoet aan het beoogde niveau voor schrijfvaardigheid Engels.

pagina 49


Conclusie Het beoogde niveau is voldoende voor Engels, Duits, Frans en Spaans. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen. De toetsing van de talen in de eindscripties behoeft verbetering. Dit leidt tot een voldoende voor 2.8 beoordeling en toetsing. Het gerealiseerde niveau is voldoende voor Engels en Duits en goed voor Frans; deels voldoende voor Spaans. Het panel beoordeelt 6.1 gerealiseerd niveau als voldoende.

pagina 50


4 Beoordeling competentieprofiel IBL-opleidingen Hogeschool Inholland en Hogeschool Zeeland Op basis van de rapporten van de VBI's die in 2009 en 2010 de IBL-opleidingen hebben beoordeeld, heeft de NVAO vastgesteld dat de eindkwalificaties van de IBL-opleidingen van Hogeschool Inholland en Hogeschool Zeeland te weinig IBL-specifiek zijn. Beide opleidingen hebben op verzoek van de NVAO een bijgestelde set eindkwalificaties aangeleverd. De tweede opdracht van het panel was daarom een uitspraak te doen over de eindkwalificaties van deze opleidingen in relatie tot het landelijke beroeps- en competentieprofiel IBL 2010. De taalexperts hebben zich niet actief met dit deel van de opdracht beziggehouden, omdat zij grotendeels onbekend waren met het gebruik van landelijke beroeps- en opleidingsprofielen in het hbo. 4.1

Hogeschool Inholland Bevindingen en overwegingen Voor de IBL-opleiding van Hogeschool Inholland geldt dat de visitatiecommissie van 2004, de interne auditcommissie van 2006 en de beroepenveldcommissie van de opleiding al een scherpere IBL-profilering hebben bepleit. De opleiding plaatste IBL binnen het domein Commerce en het domein Commerce op zijn beurt weer binnen het domein Business Administration. Inmiddels heeft de opleiding het profiel bijgesteld: Opleidingsprofiel International Business and Languages 2010-2014, deel 1 Beleid en deel 2 Competentiekaart (Hogeschool Inholland, 18 januari 2011). Hieruit blijkt dat de opleiding een duidelijke visie heeft op het beroep, waarbij wordt aangesloten bij de beroepsvisie van het landelijke IBL-profiel. Tegelijkertijd legt de opleiding eigen accenten door bijzondere aandacht te besteden aan de kenmerken van het regionale werkveld. Ook voor het competentieprofiel baseert de opleiding zich op het landelijke IBL-profiel. Het landelijke competentieprofiel heeft de opleiding vertaald naar een competentiekaart met elf competenties. Internationaal zaken doen, ondersteund door internationale communicatie en intercultureel bewustzijn, wat de kern is van het landelijke IBL-profiel, zijn in de competentiekaart duidelijk herkenbaar. De beheersing van de moderne vreemde talen is geformuleerd als een aparte competentie, waarbij de opleiding voor het beoogde eindniveau per taal en taalvaardigheid het landelijke IBL-profiel volgt. De elf competenties heeft de opleiding geconcretiseerd met behulp van indicatoren op drie niveaus. De opleiding heeft daarbij een eigen terminologie gebruikt, die afwijkt van de formuleringen in het landelijke profiel, wat een vergelijking met het landelijke profiel lastig maakt. Niettemin herkent het panel in de beschrijving van de indicatoren voldoende IBL-aspecten. De wijze waarop de competenties zijn geformuleerd, zijn volgens het panel zelfs actueler en beter geformuleerd dan in het IBL-profiel. Hoewel het strikt genomen niet de opdracht van het panel was, heeft het panel ook gekeken naar het curriculum dat de opleiding op basis van het bijgestelde profiel op hoofdlijnen heeft uitgewerkt. Deze uitwerking geeft het panel voldoende vertrouwen dat de studenten de competenties kunnen ontwikkelen. Uit de beschrijving van het curriculum blijkt onder meer dat een studie in het buitenland (30 EC) een verplicht onderdeel is. De stage en de afstudeeropdracht moeten een internationale context hebben. Het eindwerkstuk moet in een moderne vreemde taal worden geschreven en gepresenteerd, en voorzien zijn van een

pagina 51


samenvatting in de twee andere moderne vreemde talen. De vreemde taal is onderwerp van de beoordeling. Ook de verdiepende minoren die de studenten kunnen kiezen, zoals Export en Talen voor het MKB en International Business and Cultures, dragen bij aan de ontwikkeling van de IBL-competenties. Conclusie Het panel concludeert dat het bijgestelde competentieprofiel van de IBL-opleiding van Hogeschool Inholland voldoende IBL-specifiek is. Dit leidt tot een voldoende voor 1.1 domeinspecifieke eisen (algemeen). Wel zag het panel graag dat de opleiding de vertaling van het landelijke competentieprofiel naar de eigen competentiekaart inzichtelijk maakt, bijvoorbeeld via een conversietabel.

4.2

Hogeschool Zeeland Bevindingen en overwegingen Het profiel van de IBL-opleiding van Hogeschool Zeeland is beschreven in International Business and Languages (Tourism); beroepsprofiel, competentieprofiel en curriculum (Hogeschool Zeeland, 20 maart 2009). Daaruit blijkt dat IBL niet alleen binnen het domein Commerce is geplaatst, maar ook binnen het domein Business Administration (BA). Dit zijn twee verschillende invalshoeken. De opleiding gaat uit van het beroeps- en competentieprofiel BA en het beroeps- en competentieprofiel IBL zonder daartussen samenhang aan te brengen. Bovendien is de opleiding toegespitst op het profiel Manager Toerisme. Dit profiel is op het binnenland gericht, terwijl de focus internationaal zou moeten zijn. Typerend is dat bij de functies die afgestudeerden kunnen bekleden, ‘park- en campingmanager’ wordt genoemd. Dit is naar oordeel van het panel geen IBL-functie. Bij de beoordeling van de eindwerkstukken van studenten van deze opleiding (par. 3.9) heeft het panel vastgesteld dat het onderwerp van de scripties toerisme is, vooral op nationaal en regionaal niveau. Van de negen Nederlandstalige scripties hebben vijf geen enkele, en één een zeer beperkte internationale invalshoek. Overigens is het het panel opgevallen dat de werkstukken die ingestuurd zijn door de hele groep hogescholen niet of nauwelijks betrekking hebben op de internationale businesscomponent (international business, export, internationaal ondernemen; het bedrijf succes doen hebben op buitenlandse markten). Het rapport IBL bekent kleur – 2010 heeft daar juist veel aandacht voor. Hoewel het strikt genomen niet tot de opdracht van het panel behoorde, heeft het panel ook naar het programma gekeken. Het is het panel duidelijk geworden dat het feit dat de opleiding geen duidelijke keuze maakt, leidt tot een overladen en inconsistent programma. De vakken zijn niet alleen gericht op export, marketing en sales, maar zijn ook bedrijfskundig en bedrijfseconomisch van aard, terwijl studenten daarnaast ook drie moderne vreemde talen moeten leren beheersen. Het feit dat de opleiding er in slaagt om de talen op voldoende niveau te realiseren, betekent niet dat het daarmee een IBL-opleiding is. Wel betekent het dat de opleiding relatief eenvoudig een IBL-opleiding kan worden door modules die niet of nauwelijks aansluiten bij het IBL-profiel te schrappen en andere, die dat wel en beter doen, verplicht te stellen. Het panel geeft verder als suggestie het majorprogramma volgens het landelijke IBL-profiel in te richten en studenten de mogelijkheid te geven om zich door middel van het gebruik van casuïstiek en opdrachten te oriënteren op internationaal toerisme, en via de minoren de studenten in de gelegenheid te stellen te kiezen voor een specialisatie in export, marketing of sales; of voor een verbreding in BA-gerelateerde vakken of internationaal toerisme.

pagina 52


Conclusie Het panel concludeert dat de opleiding niet opleidt voor IBL-functies en focus ontbeert. Het panel adviseert de opleiding de eindkwalificaties in overeenstemming te brengen met het IBL-profiel. Het panel gaat ervan uit dat de opleiding dit zal doen en stelt daarmee 1.1 domeinspecifieke eisen (algemeen) op voldoende.

pagina 53


5 Overzicht beoordelingen Hogeschool Avans Onderwerp

Facet

Beoordeling door panel

Doelstellingen

1.1 domeinspecifieke eisen

V*

Programma

2.8 beoordeling en toetsing

O

Resultaten

6.1 Gerealiseerd niveau

V*

* goed voor Duits Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V*

Programma


V

Resultaten


V**

* goed voor Engels; ** goed voor Engels en Frans Hanzehogeschool Groningen Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V

Programma


V

Resultaten


V

Hogeschool Inholland Rotterdam

pagina 54

Onderwerp

Facet

Doelstellingen


V

Programma


V

Resultaten


V



Hogeschool Inholland Alkmaar Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V

Programma


V

Resultaten


O

Hogeschool Inholland Diemen Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V

Programma


V

Resultaten


V

NHL hogeschool Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V*

Programma


V

Resultaten


V**

* onvoldoende voor Spaans; ** onvoldoende voor Frans Hogeschool Rotterdam Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V

Programma


V

Resultaten


V*

* goed voor Engels Stenden Hogeschool Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V*

Programma


O

Resultaten


V**

* onvoldoende voor Spaans, goed voor Nederlands ** onvoldoende voor Spaans, voldoende voor Frans, goed voor Engels en Nederlands

pagina 55


Christelijke Hogeschool Windesheim Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V*

Programma


V

Resultaten


V**

*goed voor actieve vaardigheden, onvoldoende voor passieve ** onvoldoende voor Spaans, goed voor Engels Hogeschool Zeeland Onderwerp

Facet


Doelstellingen


V*

Programma


V

Resultaten


V**

* doelstellingen moeten in zijn geheel herzien worden ** deels onvoldoende voor Spaans, goed voor Frans V = voldoende, O = onvoldoende, G = goed

pagina 56


Bijlage 1: Samenstelling panel Voorzitter Prof. dr. C.L.J. de Bot, Kees de Bot heeft algemene taalwetenschap gestudeerd aan de Katholieke Universiteit Nijmegen met als specialisatie toegepaste taalwetenschap. Hij is aan deze universiteit gepromoveerd in 1982. Na enige jaren universitair hoofddocent te zijn geweest, is hij in 1994 benoemd tot hoogleraar toegepaste taalwetenschap aan dezelfde universiteit. Sinds 2002 bekleedt hij deze leerstoel aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij heeft een groot aantal bestuurlijke functies gehad, op facultair, universitair en landelijk niveau. Hij was onder meer voorzitter van het Universitaire Overleg Onderwijsdirecteuren aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Toegepaste Taalwetenschap. Momenteel is Kees de Bot onder meer voorzitter van de Commissie Kwaliteitszorg Tweetalig Onderwijs van het Ministerie van Onderwijs en voorzitter van het Nationaal Platform Vroeg Vreemde-talenonderwijs. Hij was lid van het panel van Certiked dat de opleiding IBL van de Hogeschool Stenden heeft beoordeeld. Panelleden Prof. dr. M.J.P. van Mulken Margot van Mulken is sinds 2008 hoogleraar Internationale Bedrijfscommunicatie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij is zeer vertrouwd met het vakgebied international business and languages, mede vanuit de afstudeervariant Internationale Bedrijfscommunicatie. Margot van Mulken heeft Franse taal- en letterkunde gestudeerd. Naast haar hoogleraarschap is zij coördinator van de Research Master Language and Communication. Zij heeft een groot aantal publicaties op haar naam. Zij doceert onder andere de module Bedrijfstaal 3: Crosscultureel Taalgebruik Frans (Cross-cultural Language Use). Zij was lid van het panel van Hobéon dat de opleiding IBL van de Hogeschool van Amsterdam heeft beoordeeld. Deze opleiding maakte deel uit van het eerste, reeds geaccrediteerde, deel van het cluster IBL. Drs. P. Schep Caroline Schep is manager Communicatie, Stadsgewest Haaglanden, Den Haag. Zij studeerde Franse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit Leiden. Zij was in 1987-1988 docent Frans bij de HES Rotterdam en in 1988-1989 parttime docent Nederlands aan de Université de Valenciennes, Frankrijk. Bij de HES Rotterdam was zij van 1989 tot 1997 hoofd van de Economisch-Linguïstische Opleiding, en van 1997 tot 2001 hoofd Externe Betrekkingen. Van 1989 tot 1997 was Caroline Schep voorzitter van het landelijk overleg Economisch Linguïstisch Onderwijs. In 2003-2004 was zij voorzitter van de visitatieronde Economie en Talen, waarbij alle economisch-linguistische opleidingen waren betrokken. Mevrouw Schep maakte deel uit van de NQA-panels die de opleidingen IBL beoordeeld hebben van de NHL hogeschool, Hogeschool Zeeland en Hogeschool Zuyd. F. Hauwert Frank Hauwert was tot juli 2010 directeur van Fenedex, Fenedex is de belangenorganisatie van exporterend Nederland die expertise, kennis en vaardigheid van bedrijven bundelt. in een aparte Stichting Fenedex Examens Internationaal Ondernemen is een aantal onderwijsactiviteiten ondergebracht. De Stichting Fenedex neemt examens af op het gebied van de export en richt zich op zowel het mbo als het hbo. Enkele hogescholen

pagina 57


bieden studenten IBL en CE (Commerciële Economie) de mogelijkheid tot een extra diploma Exportmanagement van de Stichting Fenedex-Examens. Dit zijn: de Hogeschool Windesheim, Zwolle; de Hogeschool Utrecht; de Rotterdam Business School en Fontys Hogescholen Eindhoven. Daarnaast verzorgt Fenedex in het hbo gastcolleges. In juni 2008 werd Frank Hauwert onderscheiden als Officier in de orde van Oranje Nassau. In haar speech roemde de toenmalige minister van Economische Zaken, Maria van der Hoeven, Frank Hauwert om zijn grote bijdrage aan de exportbevordering in Nederland en daarmee ook zijn bijdrage aan de Nederlandse economie in het algemeen. Daarnaast werd benadrukt hoe hij zich sinds jaar en dag inzet voor het export- en taalonderwijs. Frank Hauwert is in 2008 geconsulteerd door het Landelijk Overleg Opleidingen IBL in het kader van het opstellen van het concept opleidingsprofiel: IBL bekent kleur. Drs. B. Hilarides MA Baukje Hilarides is sinds maart 2010 werkzaam als programma manager bij NIMA, het Nederlands Instituut voor Marketing. Zij is verantwoordelijk voor de inhoud van de NIMAexameneisen en de kwaliteiteisen van de NIMA-examens (NIMA-A, -B en -C). Tevens onderhoudt zij contact met de diverse opleidingsinstituten. Zij studeerde Onderwijskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen, Marketing aan het Kingston College in Londen en Comparative Traditions aan de University of London. Ze was eerder werkzaam als projectcoördinator voor ROI Opleiding, Coaching en Advies, als manager exportbevordering voor Reed Exhibitions en als beleidsmedewerker van het Ministerie van OCenW. Drs. E. Vos-Fruit Evelyne Vos-Fruit studeerde Psychologie en Sciences de l’Éducation aan de Sorbonne, Parijs, en Bedrijfscommunicatie Frans aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij is docent Frans aan het talencentrum van de Radboud Universiteit Nijmegen Radboud into Languages en aan de Faculteit der Letteren, Comunicatie- en informatiewetenschappen. Zij geeft cursussen Bedrijfstaal Frans en Intercultural Management (Bachelor en Master). Zij is ook corrector en examinator voor de DELF-toetsen. K.J.J. Maes, MA Kasper Maes is docent Duits aan het talencentrum van de Radboud Universiteit Nijmegen Radboud into Languages en docent Duits en Nederlands aan het Tilburg University Language Center. Hij studeerde Duitse Taal en Letterkunde en Wijsbegeerte aan de Radboud Universiteit. Daarnaast geeft hij taaltrainingen Duits aan particulieren en het bedrijfsleven. Ook was hij projectcoördinator en eindredacteur voor educatieve uitgeverijen (lesmethoden Duits). R. Staats, BsC Roger Staats is docent Engels aan het talencentrum van de Radboud Universiteit Nijmegen Radboud into Languages. Hij studeerde Plant & Animal Biology aan de Sheffield University, Sheffield, UK. Hij geeft taal- en communicatietrainingen op een aantal universiteiten en hogescholen (o.a. Cambridge ESOL examens). Daarnaast verzorgt hij verkoop- en communicatietrainingen Engels voor particulieren en het bedrijfsleven. Hij is vertaler en ervaren redacteur, met name in de biomedische wetenschappen, en ontwikkelt cursussen op het gebied van het professionaliseren van wetenschappelijk communicatie. Hij was werkzaam in diverse management functies in het bedrijfsleven, o.a. in marketing/business development bij farmaceutische-, telecom- en ICT bedrijven. Hij heeft in 2003, Aquire, zijn eigen taal-en communicatieadviesbureau, opgericht. S. de Groot, lic

pagina 58


Silvia de Groot is docent Spaans aan het talencentrum van de Radboud Universiteit Nijmegen Radboud into Languages. Zij studeerde Journalistiek en Communicatie aan de Universidad Nacional Autonoma de Mexico (UNAM), Mexico City, en volgde de lerarenopleiding onderwijs aan 16 jaar en ouder aan het City of Bristol College, Bristol, UK. Diploma 2002. Zij was docent Spaans aan het City of Bristol College (2000-2004).

pagina 59


Bijlage 2: Toetsschema’s

pagina 60


Toetsschema Avans Studenten hebben in 2 talen een semester in het buitenland gevolgd + talen ook in het pakket opgenomen vandaar het hogere instapniveau

E fase 2009 - 2010

beginniveau eindniveau proeve van bekwaamheid

18 ECTS MVT totaal Luisteren Frans

B1 +

B2

Delf (Pro in 2011) B2

wordt getoetst aanvang derde jaar

Duits

B1+

B2 +

Gruppensitzungen E2

wordt getoetst tijdens 8 verplichte mondelinge zittingen in het derde jaar

Spaans

B1

B2

E2 portfolioassessment

wordt getoetst eind derde jaar

Engels

B2 +

C1

BEC Higher

wordt getoetst begin derde jaar : mondelinge intaketoets

Frans

B1+

B2

partiel écrit E2


Duits

B2

B2+

Reader Deutsch E-Fase

wordt getoetst tijdens 8 verplichte zittingen in het derde jaar

Spaans

B1

B2

E12 portfolio


Engels

B2+

C1

BEC Higher


Frans

B1

B1+

partiel oral E1

wordt getoetst halverwege derde jaar

Duits

B2

B2+

Gruppensitzungen E2


Spaans

A2 +

B1

E2 portfolio assessment


Engels

B1+

B2

BEC Higher


Lezen

Gesproken interactie


pagina 62

Productief mond. taalgebruik Frans

B1

B1 +

partiel oral E1


Duits

B2

B2+

Präsentation E2


Spaans

A2+

B1

presentatie E2


Engels

B2

B2+

BEC Higher


Frans

B1

B1+

partiel écrit E2


Duits

B1+

B2

Klausur E2

tentamen eind jaar 3 + portfolio

Spaans

A2+

B1

E2 schriftelijk tentamen


Engels

B2

B2+

BEC Higher


Schrijven


pagina 63

Toetsschema Hogeschool Arnhem en Nijmegen taal 1 welke taal Luisteren

Engels

taal 2 5

Duits

taal 3

6

Frans

taal 4

78

G-cluster IBL

GID DEU3A.9

GIF FRC3A.3

Onderwijseenheden GRS en GRM

Lezen en luisteren

Luistervaardigheid niveau B2

waarbinnen Engels de voertaal is. C1

Voertaal Duits tijdens hoorcolleges

Voertaal Frans tijdens hoorcolleges

Spaans Luisteren wordt op dit moment niet apart getoetst, maar is onderdeel van GIS ESP3A.5, GIS ESP3A.4 en GIS ESP

Wordt impliciet getoetst binnen

3A.6

toetsonderdelen van de

Deze vaardigheid wordt ook

onderwijseenheden.

ondersteunend getoetst bij spreken en gesprekken.

GIS ESP3A.4 Deze toets bestaat uit meerdere onderdelen:  Luistervaardigheid ligt onder meer aan de basis van drie rollenspellen die studenten uitvoeren en waarvoor ze informatie gebruiken die ze deels uit drie filmpjes over Spaanse bedrijven halen (lesperiode 1).  Luistervaardigheid maakt deel uit van wekelijkse groepsgesprekken over actualiteit in Latijns Amerika. Studenten luisteren naar elkaar en reageren op elkaar (lesperiode 2, continuous assessment).  Luistervaardigheid wordt geoefend aan de hand van filmfragmenten over Latijns Amerika. Dit wordt afgesloten

5

Studenten hebben de mogelijkheid deel te nemen aan extern examen Cambridge Business English Certificate Higher Exam, 4e jaar opleiding

6

Studenten hebben de mogelijkheid deel te nemen aan extern examen (Zertifikat für den beruf), 4e jaar opleiding.

7

Studenten hebben de mogelijkheid de mogelijkheid intern deel te nemen aan DELF B1 of B2-examen, in 4e jaar van de opleiding.

8

De toetsen GIF FRA3A.0 en FRA4A.0 (vocabulaire toetsen) zijn ondersteunend voor alle CEF-vaardigheden.


pagina 64

taal 1 welke taal

Engels

taal 2 5

Duits

6

taal 3 Frans

taal 4

78

Spaans met een luistervaardigheidtoets met vragen over een videofragment (20102011 voor het eerst aangeboden als onderdeel van ESP3A.4, lesperiode 2). GIS ESP3A.5 Tijdens de verdediging van een onderzoeksverslag (zie ook schrijven ESP3A.5) moeten studenten de vragen van de docent begrijpen en hier adequaat op kunnen reageren (tentamenperiode 2). GISESP3A.6 Studenten oefenen luistervaardigheid tijdens het luisteren naar elkaars presentaties en door vragen over deze presentatie te stellen en te beantwoorden. Deze luistervaardigheid wordt echter niet expliciet getoetst (lesperiode 1 en 2).

Semester 1 in jaar vier


pagina 65




taal 1 welke taal Lezen

Engels

taal 2 1

Duits

2

taal 3 Frans

taal 4

34

Spaans

G-cluster IBL

GID DEU3A.9

GIF FRC4A.1 en GIF FRC3A.6

GIS ESP3A.1 en GIS ESP3A.0

Onderwijseenheden GRS en GRM

Lezen en luisteren

Tekstbegrip en Leesdossier B2

Leesvaardigheid (B1/B2)

waarbinnen Engels de voertaal is. C1 Wordt impliciet getoetst binnen

Deze vaardigheid wordt ook

toetsonderdelen van de

ondersteunend getoetst bij spreken en

onderwijseenheden.

gesprekken.

GIS ESP3A.0 Een deel van dit tentamen bestaat uit vragen in het Nederlands over de culturele sector in Spanje. Studenten lezen ter voorbereiding op dit tentamen een reader met artikelen in het Spaans over de culturele sector in Spanje en de bijdrage hiervan aan de Spaanse economie (tentamenperiode 1). GIS ESP3A.1 Een deel van dit tentamen bestaat uit een of meerdere teksten in het Spaans met een macro-economisch karakter. Studenten beantwoorden vragen in het Nederlands over deze tekst(en) (tentamenperiode 2).



pagina 66




taal 1 welke taal Gesprekken

Engels

taal 2 1

Duits

taal 3

2

Frans

taal 4

34

Spaans

GRS NEG1A.0

GID DEU3A.4 (en GID 3A.9)

GIF FRC3A.4

GIS ESP3A.4

Negotiation skills 1 en 2 B2/C1

Mondelinge vaardigheden B1/B2

Onderhandelen B1/B2

Gesprekken 1 en 2 (B1/B2) Deze toetscode bestaat uit verschillende toetsonderdelen voor gesprekken (en luistervaardigheid, zie hierboven):  3 rollenspellen die studenten thuis kunnen voorbereiden (lesperiode 1)  Groepsgesprekken tijdens de les over actualiteit Latijns Amerika (continuous assessment) (lesperiode 2).

Semester 1 in jaar 4 9




Stage Engelstalig gebied B2/C1

Stage Duitstalig gebied B1/B2

Stage Franstalig gebied B1/B2

Stage Spaanstalig gebied B1/B2

Communicatieproces voorafgaande aan



Communicatieproces (voorafgaande aan

en tijdens de stage,




eindgesprek stage

eindgesprek stage

eindgesprek stage

eindgesprek stage Voertaal tijdens de stage is Spaans. De communicatie met de student wordt grotendeels in het Spaans gevoerd: het gesprek in het bedrijf tussen de stagebegeleider van de HAN ( tevens docent Spaans), de student en de bedrijfscoach. Het eindgesprek over de stage tussen de stagebegeleider en de

9

Zie Stagehandleiding buitenland voor de beoordelingscriteria stage buitenland op de aangegeven CEF-onderdelen (bijgevoegd).


pagina 67

student wordt gedeeltelijk of geheel in het Spaans gevoerd, afhankelijk van het behaalde niveau van de student. semester 1 of 2 jaar 3

taal 1

welke taal Spreken

Engels

semester 1 of 2 jaar 3

taal 2

1

Duits

2


taal 3

Frans

34


taal 4

Spaans

GRS ENG1A.0

GID DEU3A.4 (en GID 3A.9)

GIF FRC3A.6

GIS ESP3A.6

Presenting B2/C1

Mondelinge vaardigheden

Presenteren onderwerp leesdossier B1/B2

Presenteren 1 en 2 (B1/B2)

Spreekvaardigheid wordt getoetst tijdens de

B1/B2

Voertaal Frans tijdens colleges

onderhandelingsgesprekken en tijdens de

Voertaal Duits tijdens colleges

presentatie van het project "channel management "

 Presenteren 1 bestaat uit een presentatie van 2/3 studenten in het Spaans over de culturele sector in Spanje. De presentatie duurt ongeveer 30 minuten, lesperiode 1.  Presenteren 2 bestaat uit een presentatie van 2/3 studenten in het Spaans over een Latijns-Amerikaans land (demografie, geografie, economie, cultuur, politiek en problematiek). De presentatie duurt ongeveer 20 minuten, lesperiode 2. GIS ESP3A.5 Verdediging rapport (B1/B2) De studenten presenteren (in groepjes van 2/3) in het Spaans de conclusies en uitkomsten van een onderzoeksverslag (zie ook schrijven ESP3A.5) aan de docent.


pagina 68

(tentamenperiode 2).





taal 1

taal 2

taal 3

taal 4

welke taal

Engels

Schrijven

GRS ENG1A.0

GID DEU3A.7, GID DEU3A.0, GID

GIF FRC3A.1 en FRC4A.1

GIS ESP3A.5

Writing B2/C1

DEU3A.1

Correspondentie en mailing B1/B2

Schriftelijke vaardigheden (B1/B2)

Schrijfvaardigheid wordt getoetst aan de hand

Schriftelijke producten B1/B2

1

Duits

2

Frans

34

van het Engelstalige adviesrapport voor het

Spaans

Studenten maken een analyse van de

project "channel management"

bloemensector in een Spaanstalig land in Latijns Amerika om te onderzoeken welke strategische allianties er mogelijk zouden zijn voor de Nederlandse bloemensector. Ze schrijven hiervoor in het Spaans een plan van aanpak en een onderzoeksverslag met conclusies en aanbevelingen van ongeveer 15 pagina’s. Studenten werken er een heel semester aan en ronden af in tentamenperiode 2. De studenten ontvangen tussentijds feedback.



pagina 69


Semester 1 in jaar 4


5

Stage Engelstalig gebied B2/C1

Stage Duitstalig gebied

Schriftelijke rapportages worden verplicht in het Engels geschreven.

5

5

5

Stage Franstalig gebied B1/B2

Stage Spaanstalig gebied B1/B2

Schriftelijke rapportages worden verplicht

Schriftelijke rapportages worden verplicht in

Schriftelijke rapportages

in het Duits geschreven.

het Frans geschreven. De studenten schrijven hun stageverslagen en stagevoortgangsrapporten verplicht in het Spaans. De rapporten worden onder meer beoordeeld op taalgebruik.



pagina 70




Toetsschema Hanzehogeschool Groningen Actieve taalvaardigheden In de Toetsvisie IBL en IBL toetsmatrix MVT van de Hanzehogeschool Groningen staat beschreven dat de actieve taalvaardigheden vaker worden getoetst dan de passieve omdat de opleiding dit goed bij de IBL opleiding en het beroep vindt passen. De doeltaal is immers al de voertaal in de klas (luistervaardigheid) en in en buiten de klas worden regelmatig lees- en luistervaardigheden opgedaan. Het lezen van artikelen, bedrijfsinformatie of vacatures is een standaardvoorwaarde om een presentatie of verslag te kunnen maken. Luisteren en lezen worden grotendeels impliciet beoordeeld. Stage en studie in twee taalgebieden Om zicht te krijgen op de eindniveaus voor de vreemde talen is het van belang om te weten dat een stage en studie in twee verschillende taalgebieden meewerken om de eindniveaus te bereiken voor twee vreemde talen. Voordat de student op stage en studie in het buitenland gaat doet hij eerst voor drie vreemde talen een self-assessment (jaar3, periode 2) om de lacunes in de taalvaardigheden te ontdekken en aan te pakken. In het stageverslag, dat in de taal van het stageland geschreven wordt en beoordeeld wordt door de talendocent op taalgebruik en inhoud voordat de stagepunten toegekend worden, beschrijft de student hoe het met de taalvaardigheden is verlopen in het buitenland. (Een aantal toetsen genoemd in de tabel is niet meegestuurd. Dit wordt aangegeven bij de betreffende toets)

welke taal Luisteren

taal 1

taal 2

taal 3

taal 4

taal 5

Engels

Duits

Frans

Spaans

Italiaans

Alle jaren. Luisteren wordt

Alle jaren. Luisteren wordt impliciet

Alle jaren. Luisteren wordt

Alle jaren. Luisteren

Alle jaren. Luisteren

getoetst in jaar 1, periode 2

getoetst in de les door fragmenten,

impliciet getoetst in de les door

wordt impliciet getoetst in

wordt impliciet getoetst in

door een luistertoets en

filmpjes etc. gedurende alle jaren.

fragmenten, filmpjes etc.

de les door fragmenten,

de les door fragmenten,

gedurende alle jaren.

filmpjes etc. gedurende

filmpjes etc. gedurende

alle jaren.

alle jaren.

Jaar 3, periode 3 en 4.


impliciet getoetst in de les door fragmenten, filmpjes etc. gedurende alle jaren. Jaar 3, periode 3 en 4. Als

Jaar 3, periode 3 en 4. Als de


pagina 71

Jaar 3, periode 3 en 4. Als de

de stage in een Engelstalig

stage in Duitsland plaatsvindt.

stage in Franstalig land

Als de stage in een

Als de stage in Italië

land plaatsvindt. Student

Student geeft in stageverslag

plaatsvindt. Student geeft in

Spaanstalig land

plaatsvindt. Student geeft

geeft in stageverslag

geschreven in het Duits aan hoe hij

stageverslag geschreven in het

plaatsvindt. Student geeft

in stageverslag

geschreven in het Engels

de vreemde taal heeft gebruikt en

Frans aan hoe hij de vreemde taal

in stageverslag

geschreven in het

aan hoe hij de vreemde taal

hoe luistervaardigheid verliep. B.v.

heeft gebruikt en hoe

geschreven in het

Italiaans aan hoe hij de


hij had eerst moeite met het

luistervaardigheid verliep. B.v. hij

Spaans aan hoe hij de

vreemde taal heeft

luistervaardigheid verliep.

verstaan moderne spreektaal,

had eerst moeite met het volgen

vreemde taal heeft

gebruikt en hoe

B.v. hij had eerst moeite

maar later kon hij deze beter

van het spreektempo.

gebruikt en hoe

luistervaardigheid

met het verstaan van

begrijpen. Stageverslag wordt door

Stageverslag wordt door docent

luistervaardigheid verliep.

verliep. B.v. hij had eerst

verschillende dialecten,

docent Duits

Frans beoordeeld.(stageverslagen


moeite met het verstaan

maar later kon hij deze

beoordeeld.(stageverslagen zijn

zijn niet opgestuurd)

met het verstaan van

sommige personen,

beter begrijpen.

niet opgestuurd)

verschillende dialecten,



beter begrijpen.

Stageverslag wordt door docent Engels

Jaar 4, periode 3 en 4. Luisteren

Jaar 4, periode 3 en 4. Luisteren

beter begrijpen.

Stageverslag wordt door

beoordeeld.(stageverslagen

wordt impliciet getoetst doordat

wordt impliciet getoetst doordat


docent Italiaans


studenten luisteren naar


docent Spaans

beoordeeld.

presentaties van medestudenten

presentaties van medestudenten

beoordeeld.

(stageverslagen zijn niet

en vragen stellen in de vreemde

en vragen stellen in de vreemde


opgestuurd)

taal.

taal.

opgestuurd)

Jaar 4, periode 3 en 4. Luisteren wordt impliciet


getoetst doordat studenten


Luisteren wordt impliciet

luisteren naar presentaties

Luisteren wordt impliciet

getoetst doordat

van medestudenten en

getoetst doordat


vragen stellen in de


presentaties van

vreemde taal.

presentaties van

medestudenten en

medestudenten en



vreemde taal.

vreemde taal.


pagina 72

welke taal Lezen

taal 1

taal 2

taal 3

taal 4

taal 5

Engels

Duits

Frans

Spaans

Italiaans

Jaar 3, periode 1.





Leesvaardigheid getoetst

Leesvaardigheid (vacatures

Leesvaardigheid is


Leesvaardigheid in twee

op lezen Engelstalige

en bedrijfsinformatie lezen)

voorwaardelijk voor


schriftelijk tentamens

advertenties. Onderdeel

is voorwaardelijk voor

uitvoering rollenspel en

is voorwaardelijk voor

getoetst.( tentamens niet

schriftelijke toets. (toets is

uitvoering sollicitatie en het

voorbereiding

uitvoering sollicitatie en het

opgestuurd)

niet meegestuurd)

uitbrengen van een offerte.

bedrijfspresentatie.

uitbrengen van een offerte.


(vacatures en


bedrijfsinformatie lezen)

is voorwaardelijk voor uitvoering sollicitatie. Jaar 3, periode 3 en 4. Als de stage in een Engelstalig

Jaar 3, periode 3 en 4. Als


de stage in Duitsland

de stage in een Spaanstalig


geeft in stageverslag aan

plaatsvindt. Student geeft in



de stage in Italië plaatsvindt.

hoe hij de vreemde taal

stageverslag aan hoe hij de

de stage in een Franstalig


Student geeft in


vreemde taal heeft gebruikt



stageverslag aan hoe hij de

leesvaardigheid verliep.

en hoe leesvaardigheid



vreemde taal heeft gebruikt




leesvaardigheid verliep. B.v.

en hoe luistervaardigheid

met het lezen van kranten,

moeite met het lezen van





teksten op het werk, maar

leesvaardigheid verliep. B.v.

lezen van kranten, maar

moeite met het lezen van

beter begrijpen.

later kon hij deze beter



kranten, maar later kon hij


begrijpen. Stageverslag

lezen van kranten, maar


deze beter begrijpen.

docent Engels

wordt door docent Duits


wordt door docent Spaans





beoordeeld. (stageverslagen

docent Italiaans


pagina 73




wordt door docent Frans


beoordeeld.(stageverslagen Jaar 4, periode 1 en 2. Als

beoordeeld.(stageverslagen zijn niet opgestuurd)


de studie in een Engelstalig land plaatsvindt. De student volgt minimaal 30 ec


Engelstalige vakken.

de studie in Duitsland

de studie in een Spaanstalig


plaatsvindt. De student volgt


land plaatsvindt. De student

de studie in Italië

minimaal 15 ec Duitstalige

de studie in een Franstalig

volgt minimaal 15 ec

plaatsvindt. De student volgt

vakken.

land plaatsvindt. De student

Spaanstalige vakken.

minimaal 15 ec vakken in

volgt minimaal 15 ec


het Italiaans.

Franstalige vakken.

opgestuurd)


pagina 74


welke taal Gesprekken

taal 1

taal 2

taal 3

taal 4

taal 5

Engels

Duits

Frans

Spaans

Italiaans

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Vragen van

Vragen van talendocenten




talendocenten

beantwoorden na

beantwoorden na

beantwoorden na

beantwoorden na

beantwoorden na

eindpresentatie

eindpresentatie

eindpresentatie

eindpresentatie

eindpresentatie

afstudeeropdracht in Duits en

afstudeeropdracht in Frans

afstudeeropdracht in Spaans

afstudeeropdracht in Italiaans

afstudeeropdracht in

twee andere vreemde talen.

en twee andere vreemde



Engels en twee

Schakelen tussen drie

talen. Schakelen tussen drie



andere vreemde talen.

vreemde talen. Beoordeeld




Schakelen tussen drie

door docenten drie vreemde




vreemde talen.

talen. ± 20 minuten totaal.




Beoordeeld door docenten drie vreemde talen. ± 20 minuten totaal. Spreken

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4..

Jaar 4, periode 4.

Eindpresentatie

Eindpresentatie

Eindpresentatie

Eindpresentatie

Eindpresentatie

afstudeeropdracht in

afstudeeropdracht in Duits en

afstudeeropdracht in Frans

afstudeeropdracht in Spaans

afstudeeropdracht in Italiaans

Engels en twee

twee andere vreemde talen.




andere vreemde talen.

Per taal . ±15 minuten.

talen. Per taal . ±15 minuten.



Per taal . ±15 minuten.

Beoordeling door docent




Beoordeling door

Duits

Frans

Spaans

Italiaans

docent Engels.


pagina 75

welke taal Schrijven

taal 1

taal 2

taal 3

taal 4

taal 5

Engels

Duits

Frans

Spaans

Italiaans






Stageverslag in het

Stageverslag in het Duits.

Stageverslag in het Frans.

Stageverslag in het Spaans.

Stageverslag in het Italiaans.

Engels. Beoordeeld

Beoordeeld door docent op




door docent op

taalgebruik en inhoud.




taalgebruik en inhoud. Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Jaar 4, periode 4.

Samenvatting

Samenvatting

Samenvatting

Samenvatting

Samenvatting

afstudeeropdracht

afstudeeropdracht verplicht in




verplicht in Engels,

Duits, check op taalgebruik

Frans, check op taalgebruik

Spaans, check op taalgebruik

Italiaans, check op taalgebruik

check op taalgebruik

door de docent voor het




door de docent voor het afstudeerwerk mag opgaan

afstudeerwerk mag opgaan



afstudeerwerk mag

voor beoordeling

voor beoordeling

voor beoordeling

voor beoordeling

opgaan voor beoordeling


pagina 76

Toetsschema Inholland Welke taal Luisteren

Taal 1

Taal 2

Taal 3

Taal 4

Taal 5

Engels

Duits

Frans

Spaans

Portugees

Periode 7 + 8:

Periode 10: Presentaties.

Periode 7 + 8:

Periode 9 + 10:

Periode 9:

Presentaties.

Wekelijkse

Enkele opdrachten.

onderhandelingen aan de

individuele/groep

Periode 10:

hand van wekelijkse

opdrachten.

Opdrachten en individuele

cases.

Individuele luistertoets.

luistertoets.

Presentaties en

Lezen

Periode 7 + 8: Wekelijkse

Periode 9 + 10

Periode 7 + 8: Schriftelijk

Periode 9 + 10:

Periode 9 + 10:

cases als basis

Opdrachten. Taalportfolio.

tentamen.

Wekelijkse opdrachten.

In het tentamen wordt

Wekelijkse opdrachten.

Schriftelijke tentamen.

lezen op B1 en B2 niveau

taalportfolio, Schriftelijk tentamen.

Het niveau lezen op B2

getoetst.

niveau getoetst.

Taalportfolio. Wekelijkse opdrachten.

Gesprekken

Spreken

Periode 7 + 8:

Periode 9 + 10: Middels

Periode 7 + 8:

Periode 9 + 10:

Periode 9 + 10:

Argumenteren en

o.a. discussiëren.

Tijdens alle lessen is

Argumenteren,

Aan de hand van de

discussiëren aan de

voertaal Frans en zijn er

discussiëren, informeren,

opdrachten, formele en

hand van cases en

formele en informele

formele en informele

informele gesprekken.

presentaties.

gesprekken.

gesprekken.

Periode 7 + 8: Presentaties .

Periode 10: Presentaties.

Periode 7 + 8:

Periode 9 + 10:

Periode 9 +10:

Presentaties.

Mondelinge tentamens.

Mondelinge interpretatie

Discussie in de klas.

In groepsverband

van teksten.

argumenteren,

Discussiëren in de klas.

discussiëren, informeren en presenteren, formele en informele gesprekken.


pagina 77

Schrijven

Periode 7 + 8:

Periode 9:

Periode 7 + 8:

Periode 9 + 10:

Periode 9 + 10:

Taalportfolio aan de hand


Taalportfolio Schriftelijk

Schriftelijk tentamen.


van wekelijkse cases

periode 9 + 10:

tentamen

Taalportfolio; sociale en

Taalportfolio met

(Intercultureel/

Taalportfolio (o.a.

culturele vragen,

sollicitatiebrieven, CV,

Marketing). Schriftelijk

marketingplan,

Stageverslag wordt in

interculturele

bestellingen doen etc.

tentamen.

afnemersanalyse in de

het Frans geschreven

communicatie.

doeltaal).

indien de stage in een

Stageverslag wordt in het

Franstalig land wordt


gedaan.

Spaans geschreven

Engels geschreven indien


de stage in een

Duits geschreven indien

Engelstalig land wordt

de stage in een Duitstalig

Stageverslag wordt in

een Spaans bedrijf of in

gedaan.

land wordt gedaan. *

het Frans geschreven

een Spaanstalig land

indien de stage binnen

wordt gedaan. *

indien de stage binnen

een Frans bedrijf of in een Franstalig land wordt gedaan.* Integraal geldt voor alle moderne vreemde talen dat zij getoetst worden tijdens het afstudeertraject: Mondeling middels de fasetoets en schriftelijk middels samenvattingen in de afstudeerverslagen. *Tenzij het bedrijf specifieke voorkeur heeft voor een verslag in het Engels


pagina 78

Toetsschema NHL hogeschool welke taal

Engels

Frans

Duits

Spaans

C1

B2

B2

B1

De student wordt tijdens de




presentatie van het afstudeerwerk




bevraagd in het Engels, en in twee




van de drie andere vreemde talen.




Lezen

C1 Leesportfolio in jaar 2

B2 Marketingplan jaar 2

B2 Tentamen jaar 2

B1 Tentamen jaar 2

Gesprekken

B2

B1

B1

A2













van de drie andere vreemde talen




B2

B1

B1

A2

De presentatie van het




afstudeerwerk vindt plaats in het




Engels.

bevraagd in twee van de drie



vreemde talen.

vreemde talen.

vreemde talen.

B2 Het afstudeerwerk wordt

B1

B1

A2

geschreven in het Nederlands of

Aan het afstudeerverslag worden



Engels; indien in het Nederlands

summaries in twee van de drie



wordt een Engelstalige summary

vreemde talen toegevoegd.



Luisteren

Spreken

Schrijven

toegevoegd.


pagina 79

Toetsschema Hogeschool Rotterdam Engels Luisteren

Luisteroefeningen tijdens de lessen. Luistertoets aan het eind van het blok a.h.v. videofragmenten.

Lezen

Afsluitend tentamen (tekst met begripsvragen).

Gesprekken

Dossier/portfolio met artikelen, samengesteld door student, goedgekeurd door docent. Bevragen van student gedurende 15 minuten (mondeling examen).

Spreken

Tijdens de lessen worden oefenpresentaties gehouden. Aan het eind van het blok houdt iedere student een presentatie, gevolgd door een discussie met de gehele groep.

Schrijven

Schriftelijk tentamen (schrijven van een tweetal essays).

Duits Luisteren

Luisteroefeningen tijdens de lessen a.h.v. cd.rom (lesmateriaal boek). Laatste lesweek toets.

Lezen Gesprekken

Afsluitend tentamen (tekst met begripsvragen). Dossier/portfolio met artikelen, samengesteld door student, goedgekeurd door docent. Bevragen van student gedurende 15 minuten (mondeling examen).

Spreken


Schrijven


pagina 80

Schriftelijk tentamen (brief).

Frans Luisteren


Lezen


Gesprekken


Spreken


Schrijven


Spaans Luisteren


Lezen


Gesprekken


Spreken

Tijdens de lessen worden oefenpresentaties gehouden. Aan het eind van het blok houdt iedere student een presentatie, gevolgd door een discussie met de gehele groep

Schrijven


pagina 81


Toetsschema Stenden Hogeschool taal 1

taal 2

taal 3

taal 4

taal 5

welke taal

Engels

Duits

Frans

Spaans

Nederlands *

Luisteren

Het is onderdeel van de





opdrachten die tot het





portfolio behoren.

portfolio behoren

portfolio behoren. Dit



Dit onderdeel wordt impliciet

Dit onderdeel wordt impliciet

onderdeel wordt impliciet



tijdens het mondeling





getoetst.  Mondeling tentamen eind jaar 2





Het is inherent; dit is een

Wordt impliciet getoetst aan




geïntegreerd onderdeel van

het eind van het tweede




het onderwijs waarin

studiejaar door middel van




verschillende vakken

een mondeling tentamen




samenkomen. Voertaal

waarbij het gelezen




Engels.  Eindwerkstuk Eind jaar 2

document als onderwerp

getoetst.  Mondeling tentamen eind jaar 2 In het schriftelijk tentamen is

getoetst.  Mondeling tentamen eind jaar 2 In het schriftelijk tentamen is


leesvaardigheid een vast

leesvaardigheid een vast

onderdeel.  Schriftelijk tentamen eind jaar 2  Mondeling tentamen eind jaar 2  Mondeling tentamen + Presentatie eind jaar 2

onderdeel.  Schriftelijk tentamen eind jaar 2  Mondeling tentamen eind jaar 2  Mondeling tentamen + Presentatie eind jaar 2

Lezen

van gesprek dient. Met ingang van studiejaar 20102011 wordt dezelfde methodiek als bij Spaans en Frans toegepast.

Gesprekken Spreken

 Mondeling tentamen eind jaar 2  Mondeling tentamen eind jaar 2

 Mondeling tentamen eind jaar 2  Mondeling tentamen eind jaar 2


pagina 82

 Mondeling tentamen eind jaar 2  Mondeling tentamen + Presentatie eind jaar 2

Schrijven

Eindwerkstuk gemaakt in het kader van een thema;

 Schriftelijke toets eind jaar 2

dit is een geïntegreerd onderdeel van het onderwijs waarin verschillende vakken samenkomen.  Eindwerkstuk Eind jaar 2


pagina 83







portfolio behoren.  Schriftelijke toets eind jaar 2

portfolio behoren.  Schriftelijke toets eind jaar 2

portfolio behoren.  Eindwerkstuk eind jaar 2

Toetsschema Christelijke Hogeschool Windesheim taal 1 welke taal Luisteren

taal 2 Engels Geen expliciete toetsing; in het portfolio doen studenten verslag van alle activiteiten door hen ondernomen om daarmee aan te tonen dat hun luistervaardigheid het vereiste niveau heeft. Deze activiteiten worden in portfoliogesprek besproken.

taal 3 Frans Periode 2 van jaar 4: onderdeel van taalportfolio

taal 4 Spaans Periode 2 van jaar 4: onderdeel van het portfolio; mondelinge toetsing

Lezen

Geen expliciete toetsing; in het portfolio doen studenten verslag van alle activiteiten door hen ondernomen om daarmee aan te tonen dat hun leesvaardigheid het vereiste niveau heeft. Deze activiteiten worden in portfoliogesprek besproken.

Periode 2 van jaar 4: in het portfolio; mondelinge toetsing

Periode 1 van jaar 4: presentaties op basis van Franse artikelen. Periode 2 van jaar 4: onderdeel van taalportfolio

Periode 2 jaar 4: (onderdeel van het portfolio); mondelinge toetsing

Gesprekken

Periode 2 van jaar 4: portfoliogesprek

Periode 2 van jaar 4: verkoopgesprek en portfoliogesprek

Periode 2 van jaar 4: verkoopgesprek en portfolio-gesprek

Periode 2 jaar 4: verkoopgesprek en portfolio-gesprek. Individuele gesprekken van ong. 30 minuten

Spreken

Geen expliciete toetsing; in het portfolio doen studenten verslag van alle activiteiten door hen ondernomen om daarmee aan te tonen dat hun gesprekvaardigheid het vereiste niveau heeft. Deze activiteiten worden in portfoliogesprek besproken.

Periode 1 van jaar 4: presentatie in tweetallen

Periode 1 van jaar 4; presentatie

Geen expliciete toetsing


pagina 84

Duits Periode 2 van jaar 4: onderdeel van taalportfolio

Schrijven

Periode 1 van jaar 4: (klantgerichte) offerte. Periode 2 van jaar 4: portfolio


pagina 85

Periode 1 van jaar 4: klantgerichte offerte. Periode 2 van jaar 4: portfolio

Periode 1 van jaar 4: offerte schrijven Periode 2 van jaar 4: onderdeel van taalportfolio

Periode 1 jaar 4: offertes schrijven, zinnen vertalen en vragen over algemene kennis van Spanje: politiek, geschiedenis, kunst, etc.)

Toetsschema Hogeschool Zeeland welke taal

taal 1 Engels

Luisteren

CU06163/ CU06162- BEC Higher – officiële BEC toets – mixed questions

C1

4e jaar -semester 1

Lezen

CU06163/ CU06162- BEC Higher – officiële BEC toets – diverse teksten met mixed

C1

4e jaar –semester 1

questions Gesprekken

CU06163/ CU06162- BEC Higher – collaborative tasks

C1

4e jaar -semester 1

Spreken

CU06163/ CU06162- BEC Higher – short talks

C1

4e jaar -semester 1

Schrijven

CU06163/ CU06162- BEC Higher – keuze uit diverse formats

C1

4e jaar -semester 1

welke taal

taal 2 Duits

Luisteren

CU07292 – Vertiefung – luistertoets met gemengde vragen

B2

2e jaar -semester 2

Lezen

CU07292 – Vertiefung – Tekst met open vragen

B2


Gesprekken

CU06166/7 – stage- en studiegesprek

B2

4e jaar -semester 1

Spreken

CU06166/7 – presentatie

B2

4e jaar -semester 1

Schrijven

CU06166/7 – samenvatting + rapport

B2

4e jaar -semester 1


pagina 86

welke taal

taal 3 Frans

Luisteren

CU06165 - Geïntegreerde input voor Gesprekken & Spreken.

B2

4e jaar -semester 1

B2


Ter voorbereiding op de mondelinge lessen en toetsen, kijken en luisteren de studenten naar reportages en documentaires die betrekking hebben op de gespreksonderwerpen. Luistervaardigheid wordt niet specifiek getoetst. Lezen

CU06165 - Geïntegreerde input voor Gesprekken & Spreken. Ter voorbereiding op de mondelinge lessen en toetsen, lezen de studenten artikelen die betrekking hebben op de gespreksonderwerpen. Leesvaardigheid wordt niet specifiek getoetst.

Gesprekken

CU06165 - Interview

B2

4e jaar -semester 1

Spreken

CU06165 - Présentation

B2

4e jaar -semester 1

Schrijven

CU06164 - Grammaire

B2

4e jaar -semester 1

CU06164 - Correspondance


pagina 87

welke taal

taal 4 Spaans

Luisteren

CU06173 – luistertoets – diverse onderwerpen

B2

4e jaar -semester 1

Lezen

CU06118 – diverse teksten met (meerkeuze)vragen en tekstfragmenten met

B2


meerkeuzevragen over grammatica en vocabulaire.

Gesprekken

CU06173 – gesprekken over uiteenlopende onderwerpen

B2

4e jaar -semester 1

Spreken

CU06173 – presentaties over uiteenlopende onderwerpen

B2

4e jaar -semester 1

Schrijven

CU06118 – correspondencia comercial en redacciones over uiteenlopende

B2

4e jaar -semester 1

onderwerpen


pagina 88


pagina 89

Bijlage 3: Inschrijvingen, diploma’s Inschrijvingen

hogeschool Avans Hs. Chr. Hs. Windesheim Fontys Hs. Hanzehogeschool Groningen Hs Inholland Hs. Rotterdam Hs. Utrecht Hs. van Amsterdam Hs. van Arnhem en Nijmegen Hs. Zeeland Hs. Zuyd Noordelijke Hs. Leeuwarden Saxion Hs. Stenden Hs. Eindtotaal

2005 2006 2007 2008 2009 322 326 371 423 430 174 179 194 211 224 64 71 73 85 80 230 264 267 267 300 534 479 434 393 362 276 363 355 385 397 206 225 250 265 300 375 447 533 479 536 178 177 167 174 200 75 85 90 83 90 166 212 243 264 311 86 79 76 67 46 192 216 224 263 227 139 169 207 208 192 3.017 3.292 3.484 3.567 3.695

Bron: HBO-raad mei 2011 Diploma’s: absolute aantallen

hogeschool Avans Hs. Chr. Hs. Windesheim Fontys Hs. Hanzehogeschool Groningen Hs Inholland Hs. Rotterdam Hs. Utrecht Hs. van Amsterdam Hs. van Arnhem en Nijmegen Hs. Zeeland Hs. Zuyd Noordelijke Hs. Leeuwarden Saxion Hs. Stenden Hs. Eindtotaal

2005

2006 2007 2008 2009

80

58

52

54

65

18

22

16

24

26

8

9

5

15

10

23

32

44

30

37

88

93

94

58

28

40

36

45

58

74

36

19

11

34

39

32

43

62

42

65

38

19

28

31

25

13

25

5

12

15

12

24

38

42

49

17

18

14

24

13

12

13

20

32

29

4

9

31

29

38

421

420

465

485

513

Bron: HBO-raad mei 2011

pagina 91


Het paneladvies is tot stand gekomen in opdracht van de NVAO met het oog op een aanvullende panelbeoordeling van de opleiding hbo-bachelor International Business and Languages van Hogeschool Avans, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Inholland, NHL hogeschool, Hogeschool Rotterdam, Stenden Hogeschool, Christelijke Hogeschool Windesheim, Hogeschool Zeeland. Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) Parkstraat 28 Postbus 85498 | 2508 CD DEN HAAG T 31 70 312 23 30 F 31 70 312 23 01 E [email protected] W www.nvao.net

Aanvraagnummers: Avans Hogeschool #3806 Hogeschool Arnhem en Nijmegen #3812 Hanzehogeschool Groningen #3797 Hogeschool Inholland #3909 NHL hogeschool #3861 Hogeschool Rotterdam #4573 Stenden Hogeschool #3851 Christelijke Hogeschool Windesheim #3961 Hogeschool Zeeland #3768

pagina 92


Aanvullende panelbeoordeling Hbo-bachelor International Business and Languages. Hogeschool Avans, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen,

Recommend Documents