No.: Portefeuillehouder:
Wethouder Harmsen Afdeling:
Welzijn en Onderwijs Behandelaar:
C.H.A.M. Weterings De raad van de gemeente Tholen
Tholen, 16 juni 2015 Onderwerp: • voorstel om in te stemmen met de nota armoedebestrijding gemeente Tholen en de daarin opgenomen maatregelen (ingangsdatum 1 januari 2016): • Uw voorkeursvariant ten aanzien van de doelgroep (100%/ 110%/120%) aangeven (respectievelijk variant 1,2 of 3).
Geachte raad, Aanleiding en probleemstelling Aanleiding voor het herijken van het armoedebeleid is het verwezenlijken van de Thoolse ambitie. We willen voorkomen dat mensen tussen ”wal en schip” geraken. Ook een aantal ontwikkelingen, achtereenvolgens veranderende wetgeving op het gebied van Werk en Inkomen, de opdracht van het Rijk om een maatwerkvoorziening te treffen voor chronisch zieken en gehandicapten, toenemende armoede, de decentralisaties in het sociaal domein en financiën, maken het noodzakelijk het armoedebeleid te actualiseren. Het nieuwe armoedebeleid is vastgelegd in bijgevoegde nota “Armoedebestrijding gemeente Tholen”, die op 16 juni jl. is vastgesteld door het college. Waarbij het college heeft ingestemd met de voorgestelde maatregelen en de voorkeur heeft uitgesproken voor variant 2 (doelgroep tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm). Nieuw armoedebeleid Het voorgestelde nieuw armoedebeleid, met beoogde ingangsdatum 1 januari 2016, is gebaseerd op 3 pijlers, i.c. preventie, participatie en passende ondersteuning en omvat de volgende onderdelen: a. Inzet vrijwillige voorzieningen consulenten in verband met bewindvoeringskosten b. Afschaffen reiskosten schoolgaande kinderen c. Inrichtingskosten in principe alleen in natura (in samenwerking met Het Leger des Heils en andere kringloopwinkels/partijen) d. Stringenter beleid bij woonkostentoeslag e. Introductie activeringsregeling Tholen, waaronder kindpakket (in samenwerking met Jeugdsportfonds/jeugdcultuurfonds en Stichting Leergeld/organisaties) f. Invoering collectieve ziektekostenverzekering voor minima , gebaseerd op 2 pakketten. Pakket A voor mensen met hoge zorgkosten en pakket B voor mensen met lage zorgkosten en hiervoor gelden uit de integratieuitkering sociaal domein inzetten Op basis van het voorgestelde nieuwe armoedebeleid is van 3 varianten een financiële doorrekening gemaakt. Bij variant 1, 2 en 3 is de doelgroep bepaald op respectievelijk 100%, 110% en 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm . U wordt gevraagd in uw raadsvergadering van 16 juli 2015
-2-
een definitief standpunt in te nemen ten aanzien van het voorgestelde armoedebeleid en daarbij uw voorkeursvariant aan te geven. Planning In onderstaand schema is de planning ten aanzien van het voorgestelde beleid weergegeven Activiteiten Eerste verkenning belangenorganisaties en kopgroep raad Presentatie concept college burgemeester en wethouders Instemming concept college burgemeester en wethouders Raadpleging adviesraden Definitief standpunt college burgemeester en wethouders Vaststelling raad Actualisering Armoedebeleid Invoering Actualisatie Armoedebeleid
Datum 08-04-2015
19-05-2015 26-05-2015 29-05-2015 tot 08-06-2015 16-06-2015 16-07-2015 01-01-2016
Doelstellingen en gewenste resultaten De herijking van het armoedebeleid heeft als beoogd maatschappelijk effect het bestrijden van armoede en het bevorderen van de participatie en zelfredzaamheid bij de meest kwetsbare inwoners van Tholen. Het invoeren van de activeringsregeling Tholen, waaronder een kindpakket en het invoeren van een nieuw beleid ten aanzien van de collectieve ziektekostenverzekering zijn belangrijke onderdelen van het nieuw beleid. Voorkomen moet worden dat mensen tussen wal en schip geraken. Het armoedebeleid is gericht op het wegnemen van belemmeringen om te kunnen participeren met als ultiem doel het verkrijgen van werk. Kaders Juridisch: Ten gevolge van de wijzigingen in de wet mogen gemeenten geen categoriale bijstand meer verstrekken. Er moet altijd een concrete besteding tegenover staan. Bij de toekenning moet gekeken worden naar de individuele omstandigheden (meer maatwerk). Daarnaast heeft de regering twee regelingen ter compensatie van meerkosten voor chronisch zieken en gehandicapten afgeschaft (Wtcg en CER). Vanwege het wegvallen van deze regelingen heeft de gemeente van het Rijk de opdracht gekregen tot het vormgeven van een maatwerkvoorziening voor chronisch zieken en gehandicapten die het echt nodig hebben. Financieel Vanwege stijgende armoede heeft het Rijk voor de periode 2015 tot en met 2018 extra geld beschikbaar gesteld voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening. Nadrukkelijk heeft het Rijk daarbij de gemeente gevraagd extra aandacht te hebben voor participatie van kinderen. Deze extra gelden zijn in september 2013 meegenomen bij het voorstel tot hervormingen en bezuinigingen en hebben ertoe geleid dat de bezuiniging van € 120.000,00, zoals eerder opgenomen in de programmabegroting 2013, geheel werd teruggedraaid. Het budget armoedebestrijding werd daarmee voor de periode 2014-2018 vastgesteld op jaarlijks € 341.000,00, met daarbij de toevoeging het armoedebeleid te herijken. Het bedrag dat werkelijk werd uitgegeven aan armoedebestrijding in 2012 bedroeg € 435.000,00. De overschrijding van het budget werd in verband gebracht met de negatieve effecten van de economische crisis. Als de economie zou aantrekken zou dit leiden tot minder gebruik van de minimaregelingen en minder uitgaven. Er werd vanuit gegaan dat de overschrijding van tijdelijke aard zou zijn. Echter ook in 2013 en 2014 is nog sprake van een budgetoverschrijding. De werkelijke uitgaven in 2013 en 2014 bedroegen respectievelijk € 494.000,00 en € 568.000,00.
-3-
Gelden integratieuitkering Sociaal Domein Vanaf 2015 is er in het gemeentefonds ook een integratieuitkering Sociaal Domein opgenomen. Om te voldoen aan de opdracht van het Rijk een maatwerkvoorziening inkomensondersteuning vorm te geven voor chronisch zieken en gehandicapten compenseren steeds meer gemeenten vanuit deze gelden chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen. Bij variant 2 en 3 (zie hierna) wordt uitgegaan van het inzetten van gelden uit de integratieuitkering Sociaal Domein voor genoemde maatwerkvoorziening. Varianten Op basis van de in de nota beschreven maatregelen is van drie varianten een financiële doorberekening gemaakt Bij variant 1 is uitgegaan van een doelgroep tot 100% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm bij zowel de invulling van de Activeringsregeling Tholen als de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering. Bij variant 2 is bij genoemde regelingen uitgegaan van een doelgroep tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Bij variant 3 is bij genoemde regelingen de doelgroep bepaald op 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Uitgangspunten: • bij alle drie de varianten is het uitgangspunt dat in de basis ingestemd wordt met de voorgestelde invulling van het nieuwe armoedebeleid, i.c. reductie van de uitgaven bijzondere bijstand door genoemde maatregelen; de introductie van de Activeringsregeling Tholen en de daar genoemde bedragen; een andere invulling van de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en de daar genoemde bedragen. •
Voor de financiële doorberekening van de verwachte uitgaven voor het nieuwe armoedebeleid vanaf 2016 worden de werkelijke uitgaven van 2014 als uitgangspunt genomen.
•
Bij variant 1 is uitgegaan van het standpunt dat de gemeenteraad heeft ingenomen in 2013 bij de hervormingen over het budget voor armoedebeleid. Zoals in hoofdstuk I aangegeven zijn de door het Rijk voor de periode 2015 tot en met 2018 extra beschikbaar gestelde gelden voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening in september 2013 meegenomen bij het voorstel tot hervormingen en bezuinigingen. Met het vaststellen van dit voorstel is een bezuiniging van € 120.000,00, zoals eerder opgenomen in de programmabegroting 2013, geheel teruggedraaid. Het budget armoedebestrijding werd daarmee voor de periode 2014-2018 vastgesteld op jaarlijks € 341.000,00
•
Bij variant 2 en 3 is dekking van de verwachte uitgaven vanaf 2016 gevonden in voornoemd budget voor armoedebestrijding, i.c. € 341.000,00 en gelden uit de integratieuitkering Sociaal Domein voor de uitvoering van het totaalpakket aan regelingen/maatregelen in het kader van het nieuwe armoedebeleid.
-4-
Voorzieningen armoedebeleid
Variant I Doelgroep Inkomen tot 100% bijstandsnorm
Variant 2 Doelgroep inkomen tot 110% bijstandsnorm
Variant 3 Doelgroep inkomen tot 120% bijstandsnorm
Werkelijke uitgaven armoedebestrijding 2014
€ 568.000
€ 568.000
€ 568.000
Bewindvoeringskosten
- € 33.000
- € 33.000
- € 33.000
Inrichtingskosten/huisraad
- € 19.000
- € 19.000
- € 19.000
Reiskosten schoolgaande kinderen
- € 32.000
- € 32.000
- € 32.000
---
---
---
Decalaratiefonds vervalt
- € 82.000
- € 82.000
- € 82.000
Invoeren Activeringsregeling Tholen (inclusief Kindpakket)
+ € 52.000
+ € 77.000
+ € 103.000
Computers en schoolkosten
- € 16.000
- € 16.000
- € 16.000
Categoriale regeling chronisch zieken vervalt
- € 46.000
- € 46.000
- € 46.000
Huidige Collectieve aanvullende ziektekosten vervalt Nieuwe Collectieve aanvullende Ziektekosten (2 pakketten)
- € 67.000
- € 67.000
- € 67.000
+ € 76.000
+ € 113.000
+ € 150.000
- € 8.000
- € 8.000
- € 8.000
€ 393.000
€455.000
€ 518.000
Budget armoedebestrijding
€ 341.000
€ 341.000
€ 341.000
Gelden uit de integratieuitkering Sociaal Domein
------
€ 114.000
€ 177.000
0
0
Woonkostentoeslag
Bijzondere bijstand voor medische kosten Verwachte uitgaven voor 2016 Dekking:
Saldo
-
€ 52.000
Overwegingen/motivering per variant Budget voor armoedebestrijding ad € 341.000,00 is bij variant 1 ontoereikend voor totaal pakket aan voorgesteld nieuw beleid (tekort bedraagt € 52.000,00). Keuze voor deze variant betekent dat om toe te komen met budget, regelingen dienen te worden versoberd of afgeschaft. Effecten daarvan zijn met hoge waarschijnlijkheid toenemende schuldenproblematiek en een toenemend beroep op de bijzondere bijstand (open eind regeling) met als gevolg meer budgetoverschrijding. Het Thoolse ambitieniveau ten aanzien van het armoedebeleid zal bij keuze voor deze variant naar beneden dienen te worden bijgesteld. Bij variant 2 en 3 is het budget toereikend voor het totaal pakket aan voorgesteld nieuw beleid onder de voorwaarde dat gelden uit de integratieuitkering Sociaal Domein worden toegevoegd
-5-
Opmerkingen: Uitvoeringskosten We gaan er van uit dat voor de uitvoering van het nieuwe armoedebeleid geen extra formatie benodigd is. Er wordt vanuit gegaan dat de werkzaamheden binnen de huidige formatie kunnen worden opgepakt. Voor maatwerk is meer tijd benodigd, maar afschaffen van regelingen en uitvoering van verstrekkingen door andere organisaties (Leger des Heils/kringloopwinkels/andere organisaties, Jeugdsportfonds/Jeugdcultuurfonds en Stichting Leergeld/ vrijwillige voorzieningenconsulenten) levert tijd op. Monitoring Ten aanzien van de minimaregelingen wordt opgemerkt dat het open eind regelingen betreffen, van te voren is nooit in te schatten hoeveel uitgaven er zullen zijn in een bepaald jaar. Uit tussentijdse en jaarlijkse evaluatie zal blijken of bepaalde uitgaven op grond van de minimaregelingen hoger uitvallen dan vooraf ingeschat. Op grond daarvan kan dan worden bezien of maatregelen kunnen worden genomen om een eventuele budgetoverschrijding te voorkomen. Cliëntenraad Participatiewet/ WMO-adviesraad De cliëntenraad Participatiewet en de WMO adviesraad zijn vroegtijdig betrokken bij het beleidsproces en aan beiden is gevraagd hun advies ten aanzien van het voorgestelde armoedebeleid uit te brengen. • De WMO-adviesraad heeft geen opmerkingen gemaakt en geen voorkeursvariant aangegeven. •
De cliëntenraad Participatiewet heeft in algemene zin positief gereageerd op het voorgestelde beleid en variant 2 (doelgroep inkomen tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm) als voorkeursvariant benoemd. De opmerking van de cliëntenraad ten aanzien van de collectieve ziektekostenverzekering wordt ter harte genomen en meegenomen bij de verdere uitwerking. Het advies van de cliëntenraad Participatiewet is in de bijlagen terug te vinden.
Communicatie De verordening wordt zo spoedig mogelijk na vaststelling door de raad bekendgemaakt in de daarvoor bestemde bladen en mensen uit ons uitkeringsbestand ontvangen persoonlijk een brief met daarin opgenomen het gewijzigd beleid en met de mogelijkheid daarover vragen te kunnen stellen aan hun casemanager. Voorstel U wordt voorgesteld om: I.
In te stemmen met de nota armoedebestrijding gemeente Tholen en de daarin opgenomen maatregelen (ingangsdatum 1 januari 2016):
a.
Inzet vrijwillige voorzieningen consulenten in verband met bewindvoeringskosten
b.
Afschaffen reiskosten schoolgaande kinderen
c.
Inrichtingskosten in principe alleen in natura (in samenwerking met Het Leger des Heils en andere kringloopwinkels/organisaties)
d.
Stringenter beleid bij woonkostentoeslag
e.
Introductie activeringsregeling Tholen, waaronder kindpakket (in samenwerking met Jeugdsportfonds/jeugdcultuurfonds en Stichting Leergeld/ vrijwillige voorzieningenconsulenten)
f.
Invoering collectieve ziektekostenverzekering voor minima , gebaseerd op 2 pakketten. Pakket A voor mensen met hoge zorgkosten en pakket B voor mensen met lage zorgkosten en hiervoor gelden uit de integratieuitkering Sociaal Domein inzetten.
II.
Uw voorkeursvariant ten aanzien van de doelgroep (100%/ 110%/120%) aan te geven (respectievelijk variant 1,2 of 3).
-6-
Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Tholen, de secretaris de burgemeester
S. Nieuwkoop
G.J. van de Velde-de Wilde
