Jaarverslag 2014 1
2
3
Het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) ..................................... 4 1.1
Raad voor Maatschappelijk Welzijn ......................................................................... 4
1.2
Vast Bureau en Bijzondere Comités ........................................................................ 5
1.3
Afvaardigingen ........................................................................................................ 7
OCMW secretaris en stafdiensten .................................................................................13 2.1
Organiseren Interne werking ..................................................................................13
2.2
Aanbieden van strategisch beleidsondersteuning en managementrapportering .....13
2.3
Aanbieden van bestuurlijke en juridische ondersteuning ........................................14
Bestuursondersteuning..................................................................................................15 3.1
4
5
6
7
8
Bestuursondersteuning vervult verschillende opdrachten: ......................................15
Staf Beleidsondersteuning .............................................................................................20 4.1
Algemene beleidsondersteuning ............................................................................20
4.2
Armoedebeleid .......................................................................................................26
4.3
Dataplanning/Business Intelligence (BI); ................................................................28
4.4
Informatie en communicatie ...................................................................................30
Een open deur dichtbij ...................................................................................................33 5.1
Onthaal Campus ....................................................................................................33
5.2
Welzijnsbureaus .....................................................................................................34
Vreemdelingen ..............................................................................................................58 6.1
Helpdesk vreemdelingen ........................................................................................58
6.2
EU burgers .............................................................................................................58
6.3
Asielzoekers en precaire statuten...........................................................................60
Psychologische dienst ...................................................................................................61 7.1
Algemene doelstelling ............................................................................................61
7.2
Vier werkingsdomeinen ..........................................................................................61
7.3
Methodische cellen.................................................................................................80
Juridische dienst............................................................................................................96 8.1 Aanbieden van juridische ondersteuning en beleidsvoorbereiding in de dossiers leefloon en financiële hulp.................................................................................................96 8.2
Aansturen van het thema handhaving en uitvoeren van controles ........................102
8.3 Aanbieden van juridische schuldhulpverlening aan burgers en aansturen van het thema schuldhulpverlening .............................................................................................105 8.4 9
Aanbieden van laagdrempelige juridische bijstand aan burgers ...........................111
Activering ....................................................................................................................113 9.1
Organogram .........................................................................................................113
9.2
Activering .............................................................................................................113
9.3
Taalactivering .......................................................................................................126
9.4
Sociale activering .................................................................................................127 1
9.5
Arbeidsactivering ..................................................................................................137
9.6
Arbeidstoeleiding ..................................................................................................149
9.7
Arbeid...................................................................................................................152
9.8
Dienstverlening vanuit de Leerwerkplekken..........................................................155
10
Energiecel................................................................................................................162
10.1
Inleiding................................................................................................................162
10.2
Sociaal Fonds voor Gas en Elektriciteit ................................................................162
10.3
Lokale Adviescommissie (LAC) ............................................................................165
10.4
Sociaal stookoliefonds..........................................................................................166
10.5
Tussenkomst in brandstofkosten ..........................................................................167
10.6
Vzw REGent.........................................................................................................168
10.7
Extra activiteiten Energiecel in 2014 .....................................................................168
11
Gezondheidszorg .....................................................................................................170
11.1
Themawerking Gezondheidszorg – Medische kaart .............................................170
11.2
Aanvragen ten opzichte van uitgaven ...................................................................171
12
Thuislozenzorg ........................................................................................................173
12.1
Doelstelling ..........................................................................................................173
12.2
Doelgroep ............................................................................................................173
12.3
Cijfers ...................................................................................................................174
12.4
Hulpverleningsaanbod in 2014 .............................................................................175
13
Wonen .....................................................................................................................181
13.1
Doelstelling ..........................................................................................................181
13.2
Woningen .............................................................................................................181
13.3
Woonbegeleiding .................................................................................................199
14
Beleidsondersteuning ouderenzorg..........................................................................217
14.1
Doelstelling ..........................................................................................................217
14.2
Realisaties ...........................................................................................................217
15
lokale dienstencentra ...............................................................................................224
15.1
Identificatiegegevens van de tien lokale dienstencentra .......................................224
15.2
De lokale dienstencentra in cijfers ........................................................................224
16
Themawerking en wonen .........................................................................................243
16.1
Themawerking......................................................................................................243
16.2
Wonen..................................................................................................................252
17
Woonzorgcentra ......................................................................................................261
17.1
Zorg in cijfers........................................................................................................261
17.2
De vier woonzorgcentra apart belicht ...................................................................267
18
Maatschappelijke dienstverlening ouderenzorg........................................................273
18.1
Doelstelling ..........................................................................................................273
18.2
AOO in cijfers .......................................................................................................273
2
18.3 19
Bewindvoering – Inventarisatie .............................................................................280 Beleidscel Personeel & Organisatie .........................................................................282
19.1
Identiteit ...............................................................................................................282
19.2
Realisaties / projecten ..........................................................................................282
20
Communicatie ..........................................................................................................284
20.1
Interne communicatie ...........................................................................................284
20.2
Externe communicatie ..........................................................................................286
20.3
Begeleiden van veranderprocessen .....................................................................288
20.4
Promotie en ondersteuning van vrijetijdsparticipatie en 1EUR-evenementen .......288
21
Archief .....................................................................................................................291
21.1
Doelstelling ..........................................................................................................291
21.2
Realisaties ...........................................................................................................291
22
Afdeling Strategische Ondersteuning P&O ..............................................................305
22.1
Kwaliteit en Interne Controle ................................................................................305
22.2
Coördinatie Informatica ........................................................................................311
22.3
Preventie en veiligheid .........................................................................................314
22.4
Strategische Aankoop ..........................................................................................318
22.5
Juridische Ondersteuning .....................................................................................319
23
Afdeling Facility........................................................................................................321
23.1
Afdeling technieken ..............................................................................................321
23.2
Grote projecten ....................................................................................................321
23.3
Lokalenbeheer .....................................................................................................323
23.4
Drukkerij ...............................................................................................................324
23.5
Beheer onroerend goed in Nederland...................................................................324
23.6
Aankoop en Logistiek ...........................................................................................325
24
Afdeling Human Resources .....................................................................................326
24.1
Personeel .............................................................................................................326
24.2
Organisatie en Engagement .................................................................................336
24.3
Evolutie kencijfers diversiteit personeel ................................................................341
24.4
Ontwikkeling .........................................................................................................352
24.5
Selectie ................................................................................................................368
24.6
Sodico ..................................................................................................................388
25
Sogent .....................................................................................................................395
25.1
Sogent team OCMW ............................................................................................395
25.2
Reguliere taken: ...................................................................................................395
25.3
Opbrengsten, kosten en investeringen: ................................................................395
25.4
Ontwikkelingsdossiers: .........................................................................................396
25.5
Windmolens .........................................................................................................397
3
1 Het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) Adres Hoofdzetel Onderbergen 86 9000 Gent Elk OCMW wordt bestuurd door een Raad voor Maatschappelijk Welzijn. Het aantal raadsleden staat in verhouding tot het bevolkingscijfer van de gemeente. De 15 leden van de OCMW-Raad van Gent zijn verkozen door de gemeenteraad en vertegenwoordigen een politieke fractie. De Raad stippelt het beleid uit en neemt alle grote beslissingen. Om de dagelijkse werking goed te laten verlopen, heeft de Raad een Vast Bureau en verschillende Bijzondere Comités opgericht. Als de Raad een beslissing moet nemen, wordt dit eerst ter advies voorgelegd aan het Vast Bureau of een Bijzonder Comité. Een advies van een Bijzonder Comité, moet in principe dus niet naar het Vast Bureau en alleen nog naar de Raad. De bevoegdheidsverdeling tussen de verschillende bestuursorganen werd afgelijnd door de Raad op 11 maart 2014, dit zorgde voor een minder getrapte en dus snellere besluitvorming.
1.1
Raad voor Maatschappelijk Welzijn
De vergaderingen van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn zijn openbaar. Er zijn hierop twee uitzonderingen: persoonsgebonden dossiers worden altijd achter gesloten deuren besproken, en de Raad kan ook na grondige motivatie beslissen om bepaalde dossiers in de gesloten zitting te behandelen. De OCMW-Raad vergaderde in 2014 elf keer, doorgaans op de tweede dinsdag van de maand. De agenda van de openbare vergadering wordt geafficheerd aan de hoofdzetel en bekendgemaakt via de OCMW-website. De OCMW-Raad vergadert sinds maart 2014 op het adres Sint-Martenstraat 11, evenwel ook geleden op de site Hoofdbestuur. Het adres van de administratieve zetel bleef Onderbergen 86, 9000 Gent. De samenstelling van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn veranderde niet ten overstaan van 2013. Er was wel een wijziging bij de plaatsvervanging van de voorzitter. Rudy CODDENS
Evita WILLAERT
Liliane DE COCK
Sp.a
Groen
Groen
voorzitter raadslid en 1ste plaatsvervangend voorzitter tot en met 12 november 2014 raadslid en vanaf 13 november 2014 tevens 1ste
Keuzemeers 7 9031 Drongen Hagepreekstraat 16 9050 Ledeberg
Braemstraat 205 9050 Gentbrugge
4
plaatsvervangend voorzitter Raadslid en 2e plaatsvervangend voorzitter
Yoeri NOTE
Open VLD
Chantal SYSMANS
CD&V
raadslid
Ingrid VANDAELE
Sp.a
raadslid
Jurgen BOCKSTAELE
Sp.a
raadslid
Pascal VERBEKE
Sp.a
raadslid
Carl DE DECKER
Open VLD
raadslid
Cengiz CETINKAYA
Groen
raadslid
Emilie PEETERS
Sp.a
raadslid
Els ROEGIERS
NV-a
raadslid
Yeliz GUNER
Open VLD
raadslid
Eric WAUTERS
NV-a
raadslid
Ronny RYSERMANS
NV-a
raadslid
1.2
Hubert Frère- Orbanlaan 449 9000 Gent Oudekouter 22 9050 Gentbrugge Nekkerputstraat 39 9000 Gent Wolterslaan 76 9000 Gent Drongenhof 41 9000 Gent Lourdesstraat 28 9041 Oostakker Zeeschipstraat 26 9000 Gent Eendrachtstraat 23a 9000 Gent Hogekouterstraat 19 9030 Mariakerke Oude Bareelstraat 173 9040 Sint-Amandsberg Langebilkstraat 1 9032 Wondelgem Holdaal 39 9000 Gent
Vast Bureau en Bijzondere Comités
In deze legislatuur 2013-2018 zijn er naast de OCMW-Raad ook nog de volgende organen:
Vast Bureau;
Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst;
Bijzonder Comité Ouderenzorg;
Bijzonder Comité Personeel & Organisatie;
Bijzonder Comité Woonbeleid.
De comités hebben eigen afgebakende bevoegdheden en hun vergaderfrequentie varieert. Ze vergaderen achter gesloten deuren. Het Vast Bureau besliste op 29 september om haar agenda in de toepassing ebesluitvorming op te splitsen in twee agenda’s: Vast Bureau en Vast Bureau Personeel. De opdeling kwam tot stand om de privacy voor de personeelsdossiers beter te kunnen bewaken. Het Vast Bureau Personeel is dus geen nieuw bestuursorgaan, maar een louter technische opdeling in de toepassing die toelaat de leesrechten te beperken en de communicatie over de beslissingen in deze dossiers te beheersen.
Vast Bureau
Voorzitter en leden Rudy Coddens, OCMW-
Plaatsvervangende leden
5
Bijzonder Comité Ouderenzorg
Bijzonder Comité P&O
Bijzonder Comité Sociale Dienst
Bijzonder Comité Woonbeleid
voorzitter Evita Willaert, raadslid Jurgen Bockstaele, raadslid Yoeri Note, raadslid Ronny Rysermans, raadslid Rudy Coddens, OCMWvoorzitter Pascal Verbeke, raadslid Carl De Decker, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Els Roegiers, raadslid Rudy Coddens, OCMWvoorzitter Evita Willaert, raadslid Carl De Decker, raadslid Emilie Peeters, raadslid Eric Wauters, raadslid Rudy Coddens, OCMWvoorzitter Chantal Sysmans, raadslid Ingrid Vandaele, raadslid Carl De Decker, raadslid Liliane De Cock, raadslid Rudy Coddens, OCMWvoorzitter Cengiz Cetinkaya, raadslid Emilie Peeters, raadslid Yeliz Güner, raadslid Eric Wauters, raadslid
Emilie Peeters, raadslid Yeliz Güner, raadslid Liliane De Cock, raadslid Eric Wauters, raadslid
Cengiz Cetinkaya, raadslid Yeliz Güner, raadslid Jurgen Bockstaele, raadslid Ronny Rysermans, raadslid
Pascal Verbeke, raadslid Yeliz Güner, raadslid Evita Willaert, raadslid
Evita Willaert, raadslid Ingrid Vandaele, raadslid Carl De Decker, raadslid Els Roegiers, raadslid
List break2
a.
Plaatsvervanger voorzitter
De voorzitter van de Raad is van rechtswege ook voorzitter van het Vast Bureau en van de Bijzondere Comités. Evita Willaert, raadslid, werd aangewezen als eerste plaatsvervanger en Yoeri Note, raadslid, als tweede plaatsvervanger in geval de voorzitter verhinderd is. Vanaf 13 november 2014 is Liliane De Cock de eerste plaatsvervangend voorzitter. b.
Plaatsvervangers secretaris
Liesbet Vertriest, directeur diensten van de secretaris, werd in 2010 aangeduid als waarnemend en plaatsvervangend OCMW-secretaris. In juli 2013 stelde de Raad Mieke Hullebroeck, departement Personeel & Organisatie, aan als tweede plaatsvervanger. Op 11 februari 2014 werd Annemarie Baetslé, directeur sociale dienstverlening, gemachtigd om stukken te kunnen ondertekenen ingeval van gelijktijdige afwezigheid of verhindering van de secretaris en zijn plaatsvervanger(s). c.
Voogdij
Raadslid Ingrid Vandaele is voogd over minderjarigen in de gevallen die door de wet zijn bepaald. Yeliz Güner, raadslid, fungeert als toeziende voogd.
6
1.3
Afvaardigingen
OCMW Gent is vertegenwoordigd in heel wat verenigingen en organisaties. ORGANISATIE AudiO Interne audit voor lokale besturen
AFVAARDIGING Algemene Vergadering Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Raad van Beheer Rudy Coddens, OCMW-voorzitter
Algemeen Ziekenhuis Jan Palfijn Gent, autonome verzorgingsinstelling
Centrum voor Informatica (CEVI)
Commissie Juridische Bijstand Deontologische commissie
PLAATSVERVANGERS Evita Willaert, raadslid
Evita Willaert, raadslid
Algemene Vergadering Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Evita Willaert, raadslid Yoeri Note, raadslid Chantal Sysmans, raadslid Ingrid Vandaele, raadslid Jurgen Bockstaele, raadslid Pascal Verbeke, raadslid Carl De Decker, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Emilie Peeters, raadslid Els Roegiers, raadslid Yeliz Güner, raadslid Eric Wauters, raadslid Ronny Rysermans, raadslid Liliane De Cock, raadslid Raad van Bestuur Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Evita Willaert, raadslid (tot 12 november 2014) Liliane De Cock (vanaf 12 november 2014) Yoeri Note, raadslid Jurgen Bockstaele, raadslid Carl De Decker, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Emilie Peeters, raadslid Eric Wauters, raadslid Ronny Rysermans, raadslid Erwin Lampaert Dirk Holemans Algemene Vergadering Pascal Verbeke, raadslid Yeliz Güner, raadslid Raad van Bestuur Pascal Verbeke, raadslid Rik Marynissen, Juridische Dienst Jurgen Bockstaele, raadslid Evita Willaert, raadslid Anne Bottequin
Liliane De Cock, raadslid Yoeri Note, raadslid
Steven Derycke, Juridische Dienst Ingrid Vandaele, raadslid Liliane De Cock, raadslid Erwin Devriendt 7
ORGANISATIE Digipolis, publieke rechtspersoon onder de vorm van een opdrachthoudende vereniging Ethias Gemeen Recht, onderlinge verzekeringsvereniging Stedelijke Gezondheidsraad
HUURPUNT, federatie van SVK’s in Vlaanderen Vereniging voor Ziekenhuisinformatica INFOHOS
CVBA Vlaams Selectiecentrum voor het Overheidspersoneeel (Jobpunt Vlaanderen) Lokale Adviescommissie omtrent de levering van gas en elektriciteit
AFVAARDIGING Els Roegiers, raadslid Algemene Vergadering Carl De Decker, raadslid
PLAATSVERVANGERS Ronny Rysermans, raadslid
Raad van Bestuur Liliane De Cock, raadslid Algemene Vergadering Yoeri Note, raadslid Algemene Vergadering Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Joris Beaumon, Staf Beleidsondersteuning Katia Sette, Staf Beleidsondersteuning Dagelijks Bestuur Joris Beaumon, Staf Beleidsondersteuning Algemene Vergadering Geraldine Serras, Woningen Algemene Vergadering Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Carl De Decker, raadslid Emilie Peeters, raadslid Eric Wauters, raadslid Evita Willaert, raadslid
Caroline Heyman, Woningen
Raad van Beheer Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Carl De Decker, raadslid Wim Van Wambeke, AZ Jan Palfijn Gent Algemene Vergadering Luc Kupers, OCMW-secretaris
Ingrid Vandaele, raadslid Christine Grillaert, Energiecel Lieve Van den Hende, Energiecel
Lokale Adviescommissie voor Liliane De Cock, raadslid de minimale levering van Christel Herman, Energiecel water Marianne François, Energiecel Netwerk Palliatieve Thuiszorg Algemene Vergadering Gent–Eeklo Ingrid Vandaele, raadslid Pascale Hulpiau, Ouderenzorg Eigen Heerd is Goud Weerd Algemene Vergadering Yeliz Güner, raadslid Platform Arbeidszorg OostAlgemene Vergadering Vlaanderen Sabrina Payen, Emancipatorische Werking
Pascal Verbeke, raadslid Marianne François, Energiecel Cengiz Cetinkaya, raadslid Lieve Van Den Hende, Energiecel
Marijke De Waele, Emancipatorische Werking 8
ORGANISATIE Welzijnsoverleg Regio Gent
Regionaal Netwerk Arbeidszorg Redactieraad Sociale Kaart Sel Zorgregio Gent
Stedelijke consultatieve Preventieraad Stedelijk Seniorenraad
Stedelijke Woonraad Vlaamse Woonraad Farys (voorheen TMVW Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Watervoorziening)
Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG)
AFVAARDIGING Algemene Vergadering Annemie Baetslé, Sociale Dienstverlening
PLAATSVERVANGERS
Raad van Bestuur Annemie Baetslé, Sociale Dienstverlening Edwin Beaumon, Emancipatorische Werking Stijn Boudry, Staf Beleidsondersteuning Algemene Vergadering Christine Vervaet, lokaal dienstencentrum Wibier Jan Lambrecht, Themawerking & Wonen Dirk Beyens, woonzorgcentrum De Vijvers Frank Vervaet, Lokale Dienstencentra Pascale Hulpiau, Ouderenzorg Raad van Bestuur Jan Lambrecht, Themawerking & Wonen Frank Vervaet, Lokale Dienstencentra Dirk Beyens, woonzorgcentrum De Vijvers Yoeri Note, raadslid Algemene Vergadering Rudy Coddens, OCMW-voorzitter
Pascale Hulpiau, departement Ouderenzorg
Raad van Bestuur Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Geraldine Serras, Woningen Geraldine Serras, Woningen Algemene Vergadering Yoeri Note, raadslid Pascal Verbeke, raadslid (vanaf 9 juli 2014) Directiecomité voor aanvullende diensten Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Evita Willaert, raadslid Algemene Vergadering Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Directiecomité Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Luc Kupers, OCMW-secretaris 9
ORGANISATIE Stuurgroep Vormingscentrum VVSG Platform Agora Centrum Basiseducatie Leerpunt Gent-MeetjeslandLeieland
AFVAARDIGING Luc Blanckaert, Ontwikkeling Guido De Baere, Wonen en Activering Algemene Vergadering Jurgen Bockstaele, raadslid Els Roegiers, raadslid Guido De Baere, Wonen en Activering
Raad van Bestuur Jurgen Bockstaele, raadslid Els Roegiers, raadslid Guido De Baere, Wonen en Activering Erkend Regionaal Algemene Vergadering Samenwerkingsverband Oost- Yeliz Güner, raadslid Vlaanderen (ERSV OostVlaanderen) Gent, stad in werking (GsiW) Algemene Vergadering Yeliz Güner, raadslid Guido De Baere, Wonen en Activering Kom-Pas Algemene Vergadering Guido De Baere, Wonen en Activering Lokaal Gezondheidsoverleg Algemene Vergadering Gezond+ (Logo Gezond+) Emilie Peeters, raadslid Joris Beaumon, Staf Beleidsondersteuning Platform Forensisch Algemene Vergadering Psychiatrisch Centrum Gent Rudy Coddens, OCMW-voorzitter
REGent
PLAATSVERVANGERS
Sabrina Coppens, Opleidingsen Tewerkstellingscentrum
Begeleidingsgroep Annemie Baetslé, Sociale Dienstverlening Algemene Vergadering Emilie Peeters, raadslid Ingrid Vandaele, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Yeliz Güner, raadslid Evita Willaert, raadslid Eric Wauters, raadslid Raad van Bestuur Ingrid Vandaele, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Eric Wauters, raadslid Dagelijks Bestuur Ingrid Vandaele, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Algemene Vergadering 10
ORGANISATIE Sociale Dienst voor het personeel van het OCMW Gent (SODICO) tot 10 december 2014 daarna (statutenwijziging) samengaan met Sodiganda de sociale dienst voor het stadspersoneel, in de EVA Sodigent vzw. (zie hieronder sodigent)
Sodigent vzw vanaf 11 december 2014
AFVAARDIGING Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Jurgen Bockstaele, raadslid Ingrid Vandaele, raadslid Evita Willaert, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Yeliz Güner, raadslid Yoeri Note, raadslid Chantal Sysmans, raadslid Eric Wauters, raadslid Kris Paermentier, Human Resources
PLAATSVERVANGERS
Raad van Bestuur Rudy Coddens, OCMW-voorzitter Ingrid Vandaele, raadslid Evita Willaert, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Yeliz Güner, raadslid Eric Wauters, raadslid Kris Paermentier, Human Resources Algemene vergadering Emilie Peeters, raadslid Jurgen Bockstaele, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Yoeri Note, raadslid Chantal Sysmans, raadslid Eric Wauters, raadslid Raad van Bestuur Emilie Peeters, raadslid Cengiz Cetinkaya, raadslid Eric Wauters, raadslid
Tolk- en Vertaalservice
Universitair Centrum Eerstelijnsgezondheidszorg Nieuw Gent Voetbal in de Stad
Woonfonds CVBA-soWoninGent
Algemene Vergadering Guido De Baere, Wonen & Activering Algemene Vergadering Annie Schouppe, welzijnsbureau Nieuw Gent Algemene Vergadering Carl De Decker, raadslid Jurgen Bockstaele, raadslid
Stefanie Van de Walle, welzijnsbureau Nieuw Gent
Raad van Beheer Jurgen Bockstaele, raadslid Algemene Vergadering Leen Beyens, Woningen Algemene Vergadering Carl De Decker, raadslid Yoeri Note, raadslid Raad van Bestuur Erwin Lampaert 11
ORGANISATIE
AFVAARDIGING Cengiz Cetinkaya, raadslid Chantal Sysmans, raadslid
PLAATSVERVANGERS
12
2 OCMW secretaris en stafdiensten Adres Onderbergen 86 9000 Gent Aantal personeelsleden directiesecretariaat secretaris + staf algemene beleidsondersteuning + directie diensten secretaris + juridisch advies voltijds equivalenten: 6 koppen: 6 De ondersteuning van de OCMW-secretaris wordt waargenomen door zijn directiesecretariaat, de staf algemene beleidsondersteuning en de directeur diensten secretaris.
2.1 a.
Organiseren Interne werking Interne en externe relaties
Het directiesecretariaat en de directeur ondersteunen de secretaris in zijn interne managementtaken zoals de organisatie van het managementteam, het begeleiden van de relaties tussen de OCMW-raadsleden en de ocmw-administratie (bv. via de schriftelijke vragen), het begeleiden van grote organisatiebrede projecten (denk Winteropvang), het onderhouden van de relaties met de stad (oa. ombudsvrouw) en ten slotte het verzorgen van de externe relaties.
2.2
Aanbieden van strategisch beleidsondersteuning en managementrapportering
List break2
a.
Meerjarenplan
De uitvoering van het meerjarenplan – goedgekeurd door de Raad in december 2013 – werd verder geconcretiseerd. Naar aanleiding van de budgetopmaak en budgetwijziging kwamen er 2 aanpassingen aan het meerjarenplan. Daarnaast werden de indicatoren – de meetpunten om het meerjarenplan op te volgen - in overleg met de departementen verfijnd en werd het concept voor de jaarrekening uitgewerkt. De beleidsnota’s ‘ouderenbeleid’ en ‘werk’ en het beleidsplan ‘armoedebestrijding’ zijn concrete uitvoeringen van het meerjarenplan. Tijdens het eerste kwartaal werd samen met de collega’s van Groep Gent, het kabinet van de voorzitter en de departementen onderzocht hoe het meerjarenplan en de beleidsnota’s aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Daarna besprak men hoe de acties van de beleidsnota in Gent2020 moeten worden opgenomen om er optimaal over te kunnen rapporteren. b.
Rapporteren
2014 was ook de start van een nieuwe managementrapportering, die voortaan ook wordt voorgesteld aan de bevoegde bestuursorganen. De Business Intelligence-omgeving (BI) werd hiertoe verder geoptimaliseerd en getest met data uit de beleids- en beheerscylus (BBC) zodat de rapporten al deels door BI kunnen 13
worden gevoed. Er werden een aantal elementen aangepast zodat strategische elementen kunnen gecombineerd worden en dus beter over gerapporteerd kan worden. c.
Strategie in de software Gent2020
Ook Gent2020 werd technisch en inhoudelijk verbeterd. De technische verbeterpunten werden uitgevoerd door Digipolis. Op vlak van inhoud werd ingezet op de begeleiding van de diensten waarbij vooral aandacht ging naar het verbeteren van de kwaliteit van hun data. En ten slotte ging een gebruiksvriendelijke webversie van Gent2020 life. Daarmee kan iedere medewerker naar het globaal overzicht van de strategie kijken.
2.3
Aanbieden van bestuurlijke en juridische ondersteuning
List break2
a.
Juridische ondersteuning
De kernopdrachten van deze activiteit zijn administratief recht inclusief bestuurlijk toezicht, inzagerecht, tuchtrecht, externe verzelfstandiging en samenwerking. In het kader van bestuurlijk toezicht en samenwerking met de gemeente werd een procedure uitgetekend. Dit is belangrijk inzake ontsluiting van kennis en uniforme aanpak binnen het OCMW. In 2014 werd ook begonnen met de opmaak van een procedure inzake inzagerecht die in 2015 verder zal worden geoptimaliseerd. b.
Patrimonium b.a
Samenwerking stadsontwikkelingsbedrijf (sogent)
Het privaat patrimonium van het OCMW en dat in België is gelegen, wordt beheerd en ontwikkeld door sogent. De staf en directeur staan in voor de opvolging van de werking van sogent in functie van het behalen van de afgesproken doelstellingen. Het verslag van de werking van de OCMW-cel bij sogent, vindt u verderop in het jaarverslag b.b
Delen van locaties
Op verschillende locaties worden delen van OCMW-gebouwen en –gronden gebruikt door partners, soms permanent, soms occasioneel. De staf staat in voor het afsluiten van huur- en bruikleenovereenkomsten. b.c
Verkoop gronden Nederland
OCMW Gent is nog steeds eigenaar van een groot aantal gronden in Nederland. In 2014 werd begonnen met de voorbereiding van de globale verkoop van dit onroerend OCMWpatrimonium.
14
3 Bestuursondersteuning Adres Notulenbeheer: Onderbergen 86 (tot en met februari 2014) vanaf maart 2014 SintMartensstraat 11, 9000 Gent Expeditie : Onderbergen 82, 9000 Gent Aantal personeelsleden Bestuursondersteuning Voltijds equivalenten: 13,4 Koppen: 17
3.1
Bestuursondersteuning vervult verschillende opdrachten:
List break2
3.1.1 Notulenbeheer Het Notulenbeheer omvat de voorbereidingen en afwerking van de zittingen van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn en van het Vast Bureau. Hoewel de hoofdverantwoordelijkheid voor inhoud en vorm van agendapunten ligt bij de diensten die de agendapunten aanleveren, blijft de laatste vormelijke controle door het secretariaat noodzakelijk. Na de zitting worden de notulen afgewerkt, de diensten geïnformeerd over de beslissingen en de vragen van raadsleden opgevolgd. Op de OCMW-website zet men vervolgens de agenda, de lijst van besluiten en de geluidsweergave van de debatten die tijdens de openbare zitting van de Raad werden gehouden.
3.1.2 Onthaal en telefonie Sinds 1 januari 2014 wordt het onthaal van de site Onderbergen verzorgd door het Sociaal InfoPunt (SIP). In 2014 was er nog geregeld opvolging nodig over de taakverdeling die deze verandering met zich meebracht (bv. afspraken over de ontvangst van aangetekende zendingen of over het beheren van bezoekersbadges….).
3.1.3 Verwerken van interne en uitgaande post In de postkamer wordt de binnenkomende en uitgaande post van het OCMW gesorteerd en behandeld. De bodes zorgen vervolgens voor het heen en weer brengen van papieren briefwisseling tussen alle OCMW-diensten. Ze bieden daarnaast logistieke steun bij raadszittingen en verzorgen het onthaal van de cliënten die zich aanbieden voor een hoorzitting van het Bijzonder Comité Sociale Dienst. a.
Inkomende post
Inkomende brieven (in aantal stuks)
2011
2012
2013
2014
Totaal
95.742
99.727
92.221
88.524 15
hiervan werden ontvangen op het hoofdbestuur hiervan bleven ‘onder gesloten omslag’ hiervan werden gescand voor DSD en hoeven dus geen bodetransport meer hiervan zijn ‘teruggekeerde’ brieven (aangetekend verstuurd maar niet afgehaald door geadresseerde (frankeerkost is gemiddeld €5,28)
64.031 15.090
64.246 13.761
59.904 13.744
57.118 20.119
4.564
4.521 2744
57118 inkomende brieven werden geregistreerd in de database ‘Postvak In’. Dit betekende een daling met 4 % ten overstaan van 2013. Dit volume kan nog worden opgesplitst: 54.861 fysieke brieven
2257 berichten kwamen via de OCMW website en werden via mail doorgestuurd naar de diensten.
De licht dalende trend die we de vorige jaren zagen ten voordele van de decentraal aangeleverde post lijkt gestabiliseerd. 64,5% van de briefwisseling voor het OCMW kwam toe op het hoofdbestuur. Aan de andere kant zien we echter een sterke stijging bij de brieven die niet geopend ‘mogen’ worden: van 15% (2013) naar bijna 23 % (2014). Het gaat immers vooral over post voor cliënten met als referentieadres ‘Onderbergen 86’. Maar ook brieven geadresseerd aan de voorzitter, de secretaris, een raadslid mogen niet geopend worden. Sorteren van de briefwisseling op ‘openen of niet’ vraagt altijd een hoge alterheid van de medewerkers. Naast het groeiend aandeel in het volume is er immers ook een groeiende diversiteit zowel bij het personeel als bij de cliënten; de adressering op de omslag is dan ook steeds minder een indicatie bij dit sorteerwerk en verhoogt het opzoekwerk. Inkomende facturen krijgen een datumstempel van de Expeditie maar worden door de Dienst Financiën geregistreerd in de boekhouding en niet in de database PostvakIn. Financiën krijgt haar facturen digitaal van het Archief die ze inscant. Expeditie download sinds jaren lijsten vanop het Portaal Sociale Zekerheid POD Maatschappelijke Integratie ten behoeve van de dienst Centrale Administratie (Dienst Leefloon, wet 65, Controlelijst van de geblokkeerde formulieren). Ook deze worden niet apart geregistreerd in PostvakIn. b.
Uitgaande post
Uitgaande brieven (in aantal stuks) Totaal hiervan werd genoteerd in het register voor uitgaande briefwisseling hiervan werden aangetekend verzonden
2011 186.773
2012 177.123
2013 167.864
2014 157.817
47.193
41.547
36.166
38.868
19.011
15.964
12.851
10.604
Het aantal uitgaande brieven daalde de twee voorgaande jaren met 5%, in 2014 zien we zelf een daling van bijna 6% (van 167.864 naar 157.817). Het percentage aangetekend verstuurde brieven daalt het derde jaar op rij met 1% ten opzichte van het totaal aantal verstuurde brieven. 24,6% (= 38.868 stuks) van de uitgaande briefwisseling werd ingeschreven in het register voor uitgaande post (tegenover 21,5% in 2013). Deze brieven dragen de handtekening van voorzitter en secretaris of van de secretaris alleen. Ongeveer de helft van dit aantal werd ook persoonlijk door hen ondertekend. Met het oog op een administratieve vereenvoudiging startten we in 2014 met een analyse van de uitgaande brieven en hun ondertekeningen. 16
Brieven met een gedelegeerde handtekening (bv. een uitnodiging aan cliënt voor een zitdag getekend door een maatschappelijk werker) staan niet in dit register. Het zou verhelderend zijn om de cijfers van de fysieke post te kunnen vergelijken met de hoeveelheid ‘formele’ elektronische correspondentie die de medewerkers van het OCMW ontvangen en versturen. Hierover hebben we echter geen informatie.
3.1.4 Traject post In het kader van de groeiende samenwerking tussen stad en ocmw – zie ook GentPlus – werd het project ‘traject post’ opgestart. In een eerste fase werd het traject van de inkomende en uitgaande poststukken vergeleken. De OCMW-postprocessen bleken doorgaans eenvoudiger dan bij de Stad; aan de andere kant zag het OCMW dat men het e-postprogramma kan invoeren zonder dat de diensten al een digitaal klassement moeten hebben. De resultaten van de analyse werden aan het gemeenschappelijk managementteam voorgelegd en de aanbevelingen uit de analysefase zullen worden onder begeleiding van een projectteam worden uitgewerkt in een concreet stappenplan.
3.1.5 Verzekeringen Bestuursondersteuning beheert de volgende verzekeringspolissen en alle schadedossiers die hieruit voortvloeien. (De polissen en inzake arbeidsongevallen worden behandeld door HR):
Brandverzekering voor de gebouwen bestemt voor administratie, sociaal verhuurkantoor, nood- en seniorenwoningen;
Algemene burgerlijke aansprakelijkheid en rechtsbijstand voor de personeelsleden van het OCMW Gent;
Algemene burgerlijke aansprakelijkheid, rechtsbijstand en lichamelijke ongevallen voor de vrijwilligers, de bezoekers en deelnemers van activiteiten, de deelnemers van OTC, Emancipatorische werking en vakantiewerking;
Aansprakelijkheidsverzekering voor de architecten van OCMW Gent;
Lichamelijke ongevallen voor voorzitter en raadsleden;
Objectieve aansprakelijkheid;
Bestuurdersaansprakelijkheid;
Alle risico verzekering voor tijdelijke en permanente tentoonstellingen;
Alle risico voor waarden;
De burgerlijke aansprakelijkheid en rechtsbijstand verzekering van de dienstwagens;
Omnium dienstverplaatsingen voor personeelsleden die dienstverplaatsingen doen met hun eigen wagen.
In 2014 werden 132 schadegevallen aangegeven bij de verzekering.
17
De verzekeringsmaatschappij keerde 45.132,09 euro uit. Dit is € 4.084,91 minder dan in 2013 en € 41 929,91 minder dan in 2012. Dit bedrag bevat ook vergoedingen van schadegevallen uit aangiften van vorige jaren. Aangifte schadegevallen Brand en materiële schade Burgerlijke aansprakelijkheid Lichamelijke ongevallen Tijdelijke activiteiten Auto: omnium dienstopdrachten Auto: BA auto Totaal
2011
2012
2013
2014
aantal 39
euro 50.702
aantal 29
euro 41.293
aantal 19
euro 29.669
aantal 15
euro 17.705,52
29
12.611
34
43.910
30
5.023
34
18.873,85
32
*
37
*
35
*
58
*
30
3.039
44
1.859
12
259
7
334,67
9
10.386
12
4.575,99
3 108
3.880 49.217
6 132
3.642,06 45.132,09
130
66.352
144
87.062
(*)bedrag niet gekend: De verzekeringsmaatschappij betaalt rechtstreeks aan de benadeelde na eventuele tussenkomst van de mutualiteit. Er werd een interne vorming gegeven aan de fiets- en wandelvrijwilligers van de lokale dienstencentra over de verzekeringen van hun activiteiten. Alle vragen en antwoorden werden vervolgens gebundeld in een presentatie op het intranet.
3.1.6 Beheer Cultuurkapel De Cultuurkapel Sint-Vincent, eigendom van het OCMW Gent, wordt sinds 2002 gebruikt als receptieve ruimte voor allerlei evenementen. Externen kunnen de kapel huren, maar ook OCMW- en stadsdiensten maken gebruik van de Cultuurkapel . Via de website www.cultuurkapel.be kunnen huurders zelf een reservatie aanvragen. Vervolgens verwerkt Notulenbeheer de aanvragen. De medewerkers van serviceflats Antoniushof verzorgen het onderhoud, de plaatsbezoeken en overhandigen de sleutels aan de huurders. Een overzicht van enkele cijfers in 2014:
aantal gereserveerde dagdelen aan derden : 213
aantal gereserveerde dagdelen aan OCMW diensten : 106
aantal huurders - derden : 64 (waarvan 3 vaste klanten; bv. elke zondagvoormiddag of elke maand 1 dag)
aantal keer gebruikt door OCMW- of stadsdiensten: 6 (oa. musical Antoniushof en OCMW-beleidsteam)
18
3.1.7 Beheer vergaderlokalen en dienstfietsen, stock printertoners… De postkamer biedt naast het postbeheer heel wat intern logistieke ondersteuning binnen de site Onderbergen. Zo beheert men de vergaderlokalen – en de bijhorende webpagina’s op intranet en wordt de pool van 9 dienstfietsen met bijhorend uitleensysteem goed onderhouden. Daarnaast houdt de postkamer de stock bij van toners voor alle multifunctionele printers in de site. List break2
a.
Verhuis naar nieuw kantoorgebouw Sint-Martenstraat 11
2014 betekende ook de verhuis van het kabinet van de secretaris, notulenbeheer en de staf van de diensten van de secretaris naar een nieuw modern kantoorgebouw in de SintMartenstraat 11. Het nieuwe gebouw, ontworpen als passiefbouw, vroeg heel wat technische en organisatorische aanpassingen, zoals naamsveranderingen van de vergaderlokalen in de site hoofdbestuur, een nieuw stemsysteem gekoppeld aan aanwezigheidsbadges voor de raadsleden in de Raadzaal, maar ook een personeelsrefter en een fietsenstalling voor de ganse site maar ook veel aandacht aan een optimale afstelling van de installaties van verwarming en verluchting. b.
Het nieuwe werken
Bij de inrichting van de nieuwe bureaus werd zoveel mogelijk ingezet op het nieuwe werken. Zo zijn er 2 fluisterboxen beschikbaar is er een gezellige vergaderhoek ingericht en zijn medewerkers van andere diensten welkom op 3 flexwerkplekken. Echter omdat de medewerkers nu fysiek verspreid zitten over 3 verdiepingen waar men voorheen hele dicht bij elkaar zat, vraagt de interne communicatie een meer actieve aandacht en moesten een aantal taken herverdeeld worden. Men stapte daarbij af van aparte bureaus voor leidinggevenden, enkel de OCMW secretaris heeft nog een eigen bureau. Het uitgebreide papieren documentatiebestand van de secretaris dat jarenlang werd opgebouwd en vrij intensief onderhoud vergde, werd grotendeels overgebracht naar het Archief. Door de digitalisering dringt zich een nieuwe vorm van documentatiebeheer op.
19
4 Staf Beleidsondersteuning Adres Sint-Martensstraat 13 9000 Gent Aantal personeelsleden 7,9 VTE 9 koppen Missie De staf biedt beleidsondersteuning, -informatie en -advies; coördineert dienstoverschrijdende projecten of thema’s en stemt interne- en externe actoren op elkaar af. Zo ondersteunt de staf de medewerkers bij een efficiënte en kwaliteitsvolle dienstverlening, om alle inwoners van Gent een menswaardig leven te bieden. De staf Beleidsondersteuning (BO) werkt als één team, maar volgt verschillende thema's op:
Algemene beleidsondersteuning (o.a. opvolging en ondersteuning subsidies, Aanvullende Financiële Hulp, actieve rechtenbenadering, Socioculturele Participatie, digitale kloof, Beheers -en Beleidscyclus);
Armoedebeleid (o.a. dak- en thuislozenbeleid, stedelijk armoedebeleid, cel armoedebestrijding);
Dataplanning/Business Intelligence (BI);
Informatiedienst.
4.1
Algemene beleidsondersteuning
4.1.1 Opvolgen van subsidies 4.1.1.1 Stedenfonds De staf BO volgt de subsidies op die vanuit het Vlaamse Stedenfonds worden toegekend aan de stad Gent. De stad Gent geeft hiervan een gedeelte aan het OCMW via de Gemeentelijke Bijdrage. De doelstellingen van het Stedenfonds zijn: 1.
De leefbaarheid van de steden en wijken verhogen.
2.
Dualiteit tegengaan
3.
De democratische bestuurskracht in de stad verhogen.
In totaal werd in 2014 een bedrag van 3.751.636 euro ontvangen als Stedenfondsmiddelen. Dit bedrag wordt zowel gebruikt om nieuwe of vernieuwende activiteiten te financieren die het OCMW zelf uitvoert als om andere VZW’s te ondersteunen om nieuwe of vernieuwende werkingen uit te voeren in het kader van de realisatie van OCMW doelstellingen. Deze werkingen ziet OCMW Gent als essentiële partners in het sociaal beleid binnen de stad Gent die mee de doelstellingen van het Stedenfonds realiseren. 20
4.1.1.2 Leefloonsubsidie De Staf BO volgde daarenboven actief de leefloonsubsidie op waarbij personeelskosten worden gedekt door middel van een subsidie per dossier leefloon. Zo ontvingen we in 2014 1.262.863,08 euro subsidie vanuit de Programmatorische Overheidsdienst Maatschappelijke Integratie om een stuk van de personeelskosten te dekken die het toekennen van leefloon of equivalent leefloon met zich meebrengt.
4.1.1.3 Housing First Vanuit de regie dak- en thuisloosheid en in samenwerking met de dienst Wooncoaching werd de subsidie Housing First binnen gehaald. Dit project loopt samen met vier andere steden, meer bepaald Charleroi, Brussel, Luik en Antwerpen. Op 12 juni 2013 werd formeel door Staatssecretaris De Block bevestigd dat de projecten van start kunnen gaan. De subsidieverstrekker is de Nationale Loterij. Binnen OCMW Gent konden we een psycholoog en wooncoach aanwerven. Deze personeelsleden zijn aangeworven voor een periode van 22 maanden. De medewerkers versterken het bestaande project versnelde toewijs aan daklozen. De subsidie die we ontvangen om een Housing First project in Gent uit te voeren en te testen is gekoppeld aan een onderzoeksluik. Dit luik wordt voor zowel het Gentse als het Antwerpse project uitgevoerd door het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk (SAW). OCMW Gent heeft in dit kader een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met het SAW. Waar het SAW de evaluatie van de Vlaamse Housing First projecten uitvoert, is er ook een Brusselse en een Waalse evaluator. Samen trekken ze conclusies en formuleren ze beleidsaanbevelingen overheen de verschillende projecten met betrekking tot Housing First als methodiek in België. De totale subsidie voor Gent (dus 2 personeelskosten OCMW Gent en de evaluator bij het SAW) bedraagt 343.124 euro.
4.1.1.4 Algemene opvolging subsidies De Staf BO werkt samen met de Staf Activering en Wonen als centraal coördinatiepunt en aanspreekpunt in het kader van subsidies. Dit betekent dat projectoproepen vanuit de Staf actief worden opgevolgd. Projectoproepen worden verdeeld naar de diensten die mogelijke projecten hebben. De Staf BO biedt ondersteuning aan de betrokken diensten in het uitschrijven van de projectvoorstellen. Zo biedt de Staf BO ondersteuning bij het ontwikkelen van het idee, het opmaken van een dossier tot eventuele effectieve toekenning van subsidies.
4.1.2 Aanvullende financiële hulp De Staf BO werkte een voorstel uit om de Aanvullende Financiële Hulp (AFH) binnen de sociale dienst te herzien. Het uitgewerkte voorstel is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar de referentiebudgetten. De OCMW-Raad keurde het voorstel in januari 2015 goed.
21
4.1.3 Kwaliteitszorg Een medewerker van de Staf BO is aanspreekpunt kwaliteit voor het departement Sociale Dienstverlening. Samen met de dienst Kwaliteit en Interne Controle wordt de kwaliteitszorg binnen het departement door de Staf BO mee bewaakt.
4.1.4 Opvolgen beleid en onderzoek De medewerkers van de Staf BO volgen op diverse wijze evoluties in het sociaal beleid en de academische wereld op. Zij doen dit onder meer door opvolging van de werkveldcommissie van de opleiding Sociaal Werk aan de Universiteit Gent en de resonantiecommissie van de opleiding Sociaal Werk aan de Hogeschool Gent. Er is ook actieve deelname aan redactieraden (bijv. sociale kaart en Panopticon) en onderzoeksstuurgroepen (bijv. Sociaal werk en mensenrechten: onderzoek naar de ontwikkeling van een grondrechtenbenadering als hefboom voor Samenlevingsopbouw). De Staf BO bouwt actief mee aan onderzoeksinstrumenten (Bijv. meetintrument empowerment) en verspreidt ook actief de kennis die wordt opgedaan naar de verschillende interne diensten.
4.1.5 Lunchlezingen De staf BO organiseerde in 2014 vier lunchlezingen. In de lunchlezingen is het de bedoeling om dieper in te gaan op relevante thema’s voor zowel veldwerkers als beleid. Volgende thema’s werden in 2014 behandeld: verhuisbewegingen van en naar Gent, regie voeren, Roma in Gent en in-en uitstroom uit de bijstand.
4.1.6 Hospitawonen In 2013 werd vanuit de staf BO een subsidiedossier ingediend bij de Vlaamse overheid met als doelstelling een specifieke vorm van kostendelend samenwonen mogelijk te maken. In 2014 werd dit dossier gebundeld tot een project samen met de stad Gent, dienst Wonen en opnieuw ingediend bij de provincie Oost-Vlaanderen. Het goedgekeurde project wil een antwoord bieden op de problematiek van het tekort aan betaalbare huurwoningen voor de lagere inkomens enerzijds en de zorg- en eenzaamheidsproblematiek bij veel ouderen anderzijds. Het project voorziet in een begeleide matching tussen senioren-eigenaar-verhuurders die één kamer in hun woning willen verhuren aan alleenstaande Gentenaren waarbij deze laatsten bereid zijn een of ander vorm van begeleiding/ondersteuning/zorg op zich te nemen. Het project startte in november 2014 en loopt over een periode van 3 jaar.
4.1.7 Verlagen van de drempels tot sociale, culturele en digitale participatie 4.1.7.1 Fonds voor participatie & Sociale activering Zoals de voorbije jaren, ontving OCMW Gent ook in 2014 subsidiemiddelen van de POD Maatschappelijke Integratie, ter bevordering van de sociale, culturele en sportieve Participatie van onze cliënten. Met deze middelen kwamen we tussen in wat cliënten betalen voor socio-culturele of sportieve activiteiten of voor activiteiten of producten die de toegang tot nieuwe informatie- en communicatietechnologie verhogen. 22
In 2014 verleende het OCMW aan 1596 cliënten (991 in 2013) voor een totaalbedrag van €130.494 (€165.813) een financiële tegemoetkoming in het lidgeld van een culturele of sportvereniging, het inschrijvingsgeld voor een jeugdbeweging, een kunstacademie, een pc of andere vrijetijdscursus, het toegangsgeld voor een toneelvoorstelling en/ of een bioscoopuitstap. Uit bovenstaande cijfers kunnen we dus afleiden dat het absoluut aantal cliënten dat gebruik maakte van een tussenkomst steeg, maar het eindbedrag kleiner was ( de subsidie pot was is september al uitgeput). Meer cliënten maakten bijgevolg gebruik van een individuele tussenkomst voor een kleiner bedrag. In 2014 financierden we 2 organisaties, met name de Katrol (€20.0000 i.s.m. de Hogeschool en Universiteit Gent ) en Het Uilenspel (€20.000). Beide organisaties hebben als doel om de onderwijskansen via studie –en opvoedingsondersteuning aan huis, van kinderen uit kwetsbare gezinnen te verhogen. Verder bekostigden we voor een bedrag van € 4224.73 via de subsidie participatie & sociale activering kranten en tijdschriften voor de wachtruimtes van OCMW Gent Tot slot betaalden we via de subsidie ook de samenwerking met Leerpunt in kader van het project alle gezinnen Online (€11.094), filmvouchers voor de vrijwilligers tijdens Digitale week (€168) en een deel van de kosten van het kamp van de vakantiewerking + een uitstap naar Kid Rock ( €10.955.50) Met het resterend deeltje van de subsidie bekostigden we een deel van de loonkost van één stafmedewerker (€6911.32)
4.1.7.2 Gents Netwerk Vrijetijdsparticipatie Een stafmedewerker vertegenwoordigt het OCMW Gent in het Netwerk Vrijetijdsparticipatie. In navolging van de afsprakennota 2014 – 2019 ondernam het Netwerk diverse acties om de participatie van mensen in armoede aan cultuur, sport en vrije tijd te verhogen. De Uitpas werd in september 2014 uitgerold. Dit is een individuele spaar- en voordeelkaart. Mensen die in aanmerking komen voor verhoogde tegemoetkoming of schuldbemiddeling kunnen tegen een korting van 80% participeren aan het Gentse vrijetijdsaanbod. Daar het aanbod binnen de Uitpas nog vrij beperkt is, werd in 2014 ook het 80/20 reglement gecontinueerd. Een betoelaging kon alleen via sociale organisaties die zich in de eerste plaats richtten op mensen in armoede. Het Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie kocht in 2014 ook tickets aan voor onder andere de Wielerzesdaagse, Winterdroom en Bioscoop. Deze tickets verdeelden we via de Stadswinkel voor één euro aan cliënten van OCMW Gent en leden van sociale organisaties.
4.1.7.3 Steunpunt Vakantieparticipatie Omdat we het belangrijk vinden (vrije tijd is immers een recht) dat ook mensen met een laag inkomen eens in een andere omgeving kunnen vertoeven en van een deugddoende vakantie/ daguitstap kunnen genieten, was het departement Sociale dienstverlening ook in 2014 lid van het Steunpunt Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen. De Staf Beleidsondersteuning fungeert hierbij als centraal aanspreekpunt. Via het Steunpunt kunnen gezinnen tegen een sociaal tarief daguitstappen en meerdaagse vakanties in Vlaanderen reserveren. Medewerkers van het welzijnsbureau of de themadienst ondersteunen de cliënten van OCMW Gent bij het indienen van hun aanvraag tot reservatie. Ten opzichte van 2013 stijgt het aantal reservaties bij het Steunpunt vanuit het OCMW Gent. In 2014 reserveerden 136 cliënten (104 in 2013) van OCMW Gent een daguitstap via het Steunpunt. 31 cliënten (14 in 2013) boekten een meerdaagse vakantie. 4 cliënten participeerden aan een georganiseerde vakantie (4 in 2013) en via de emancipatorische werking is één georganiseerde vakantie geboekt (idem als vorig jaar). 23
In 2014 voerden we eveneens een evaluatie uit binnen de verschillende diensten over het Steunpunt vakantieparticipatie. Als besluit konden we stellen dat het Steunpunt een mooi aanbod biedt maar dat het onvoldoende bekend is. De sociale dienst besloot daarom om het aanbod meer bekend te maken via interne kanalen en in 2015 in te zetten op acties binnen de welzijnsbureaus.
4.1.7.4 Dichten van de digitale kloof In 2014 beschikte het departement Sociale Dienstverlening over 9 Digitaal Talentpunten gezien ook de infopunten in de Sint- Martensstraat & de Welzijnsknoop in Gentbrugge/Ledeberg toetraden tot het Digitaal Talent Netwerk. In deze punten kunnen cliënten tijdens het wachten in de wachtzaal informatie op het internet opzoeken, e-mails nakijken, vacatures opzoeken …. In 2014 liep het project Alle gezinnen Online verder. Dit project is het vervolg op het pilootproject ‘recup pc’s’ en een samenwerking tussen Telenet Foundation, vzw Oikonde, Ateljee vzw, Digitaal Talent@gent, Leerpunt vzw en OCMW Gent. Concreet kregen 64 gezinnen en ouderen een totaalpakket (pc, internet voor ander half jaar, een vormingspakket en gebruikersondersteuning bij problemen).
4.1.8 Actieve rechtenbenadering De Staf BO voert de strijd tegen ‘onderbescherming’ verder op. Om te vermijden dat cliënten de rechten die ze hebben, niet of onvoldoende opnemen werden in 2014 een aantal acties uitgewerkt en/ of gecontinueerd. Een staflid binnen de staf BO coördineert alles rond het thema actieve rechtenbenadering in nauwe samenwerking met de Juridische dienst voor de juridische aspecten (bijvoorbeeld, machtigingen aanvragen m.b.t. het doorgeven van persoonsgegevens bij de privacy commissie om sociale rechten automatisch toe te kennen). De acties in het kader van deze actieve rechtenbenadering zijn gebundeld in een actieplan. Van hieruit worden jaarlijks prioriteiten gelegd. De belangrijkste acties in 2014:
4.1.8.1 Lokaal proactief handelen Lokaal proactief handelen is een project vanuit Samenlevingsopbouw Vlaanderen met als doelstelling om op lokaal niveau onderbescherming aan te pakken. OCMW’s enerzijds en sociale partners met een groepswerking anderzijds worden a.d.h.v. een ruim kader gestimuleerd en ondersteund om gezamenlijk verbeterprojecten uit te werken. Gent stelde zich op initiatief van de Staf BO kandidaat en is één van 18 geselecteerde Vlaamse steden. In 2014 werkten we de gezamenlijke verbetervoorstellen verder uit en koppelden we terug naar de verschillende actoren en de doelgroep. De stuurgroep van het project Lokaal Proactief Handelen maakte een actieplan ‘Wijs Grijs’ op. In dit plan staan alle verbeteracties voor Gent opgesomd. Voor de Sociale Dienst kwam als prioritair verbetervoorstel naar boven dat het aanbod onvoldoende bekend was en er nood is aan een positievere beeldvorming/ imago over OCMW Gent. Samen met de stuurgroep en met de focusgroep beleid besloten we om ons binnen de sociale dienst te richten op de uitwerking van een laagdrempelig vormingspakket (op maat) over het aanbod van OCMW Gent gericht naar doorverwijzers. De doelstelling van deze infosessies bestaat erin om organisaties te informeren en anderzijds er voor te zorgen dat zij hun doelpubliek correct doorverwijzen. In 2014 ging er al één vorming naar medewerkers van de VDAB door.
24
4.1.8.2 Sociale Correctie In Gent krijgen mensen met een beperkt inkomen (gebaseerd op het verhoogde tegemoetkoming statuut) al sinds enkele jaren een brief in hun bus met een bon voor het ophalen van gratis huisvuilzakken. In 2014 voerde de Stad Gent een aangepast reglement in, waarbij nu ook mensen in schuldhulpverlening recht hebben op deze gratis huisvuilzakken. OCMW Gent voerde in het najaar van 2014 de voorbereiding uit om deze bredere doelgroep uit onze gegevens te trekken en automatisch het recht toe te kennen via de dienst van de Stad Gent. We vroegen hiervoor machtiging bij de privacycommissie en maakten de nodige afspraken met Stad Gent. Daarnaast boden we ook juridisch advies aan het CAW, opdat ook zij gegevens van personen in schuldhulpverlening, gekend bij het CAW in 2015, kunnen doorgeven.
4.1.8.3 Signaalfunctie Kruispuntenbank Sociale Zekerheid i.k.v. automatische rechtentoekenning Idealiter worden heel wat rechten automatisch toegekend. De Kruispuntbank is een belangrijke bron waar organisaties gegevensstromen kunnen raadplegen en waardoor ze mogelijks rechten automatisch kunnen toekennen. Deze stromen zijn echter vaak nog niet volledig operationeel of onvoldoende bekend. Vanuit de Staf BO signaleerden we via de VVSG en de POD Maatschappelijke Integratie dat wij een meerwaarde zien in deze stromen en meer bepaald voor volgende rechten: sociale telefoon -en internettarieven; energie (sociale tarieven gas en elektriciteit) ; sociale tarieven van de NMBS ; sociale tarieven bij de lijn en automatische toekenning van kortingen bij Farys.
4.1.8.4 Intranetpagina Actieve rechtenbenadering In 2014 werd vanuit de staf BO de intranetpagina actieve rechtenbenadering gelanceerd. De bedoeling van deze pagina was/is om de medewerkers te informeren over de acties m.b.t het thema en (wets)wijzigingen etc… op deze pagina te kunnen vermelden na aankondiging in de nieuwsbrief.
4.1.8.5 Toegankelijke rechtenverkenner Het is duidelijk dat de rechtenverkenner van de Vlaamse Overheid een nuttige tool kan zijn, maar in de praktijk weinig bruikbaar is. Dit komt omdat de rechtenverkenner zoals ze nu is opgebouwd onvoldoende toegankelijk en gebruiksvriendelijk is, zowel voor de maatschappelijk werkers als de doelgroep (mensen in armoede). In 2014 signaleerden we dit (nogmaals) samen met Samenlevingsopbouw Gent via de VVSG aan het Kabinet van Vlaams minister van Welzijn Vandeurzen.
4.1.9 Beheers –en beleidcyclus De Vlaamse overheid legt met de Beheers en Beleidscyclus ( BBC) een aantal nieuwe Regelgevingen op, met als doel om een meer planmatig beleid te voeren. In 2014 volgende we de verschillende activiteiten en acties op in Gent2020. Een meer resultaatsgericht beleid (koppeling van het inhoudelijke aan het financiële luik) betekent dat we gemaakte keuzes nog meer dan vroeger van nabij kunnen opvolgen en bijsturen. Om deze opvolging mogelijk te maken, gebruiken we de software tool Gent2020. 25
Vanuit de staf BO wordt ondersteuning geboden aan de medewerkers van het departement Sociale Dienstverlening bij de invoering van de gegevens in het softwaresysteem.
4.1.10 Kinderopvang Een stafmedewerker van de staf BO en 1 staflid van de staf FTH volgen samen het thema toegankelijke kinderopvang op. In 2014 hield dit concreet in dat de wijzigingen en de specifieke procedure voor OCMW Gent in verband met het individueel verminderd tarief bekend maakten en we de knelpunten signaleerden aan Kind & Gezin. We spraken met Kind en Gezin af om in 2015 aan de regioverpleegkundigen ook onze vorming gericht naar doorverwijzers te geven (zie project Lokaal proactief handelen).
4.2
Armoedebeleid
4.2.1 Opmaak armoedebeleidsplan OCMW Gent voert de regie over het Gentse armoedebeleid. Om deze opdracht waar te maken, werd vanuit de staf beleidsondersteuning een Gents Armoedebeleidsplan opgemaakt. Bij de uitwerking van dit plan werden zowel de stedelijke departementen, de medewerkers van OCMW, de vele partners uit het middenveld als mensen in armoede betrokken. De input uit deze brede consultatie van alle stakeholders werd in het voorjaar van 2014 verwerkt tot een gedragen Gents armoedebeleidsplan. Het armoedebeleidsplan is met andere woorden niet zomaar een plan van het Gentse OCMW of het Stadsbestuur, maar integendeel een plan van de gehele stad. Zo wil OCMW als regisseur armoedebestrijding aantonen hoe we samen met alle actoren op het veld extra inspanningen (boven op het regulier beleid) willen doen om het onrecht armoede in onze stad te bestrijden. Deze uitgesproken participatieve aanpak werd sterk op prijs gesteld door de partners en kreeg zelf Europese aandacht op de jaarlijkse meeting van het European Social Network (ESN) te Rome. Met het armoedebeleidsplan willen we enerzijds de vele inspanningen die nu reeds gebeuren op het werkveld beter (op elkaar) afstemmen en waardevolle initiatieven nog meer tot hun recht laten komen. Anderzijds willen we ook kijken waar we momenteel nog te weinig op inzetten en daar met nieuwe of hernieuwde initiatieven op focussen. Het armoedebeleidsplan 2014 -2019, bestaat uit 3 onderdelen: Boek 1 met de visie op armoede(bestrijding) en onze ambities of doelstellingen; Boek 2 met de wetenschappelijke onderbouwing van onze aanpak en het groeiactieplan met de concrete actie voor de periode 2014-2015. Het armoedebeleidsplan werd goedgekeurd door de OCMW raad van juni 2015 en de gemeenteraad van juli 2015.
4.2.2 Cel armoedebestrijding Vanuit de staf BO wordt de cel armoedebestrijding aangestuurd. Deze cel is een doorgedreven samenwerking tussen Stad en OCMW Gent in het kader van de strijd tegen armoede. De cel werd in 2014 uitgebreid met de verantwoordelijke voor de regie kinderarmoede en bestaat zo uit 4 medewerkers van OCMW en verschillende stadsdiensten. De cel armoedebestrijding is hét aanspreekpunt voor het Gentse armoedebeleid, zowel voor de stadsdiensten als derde partners, maar ook voor andere geïnteresseerden zoals studenten, serviceclubs of andere besturen. 26
De cel stimuleert en coördineert heel wat overleg in functie van een gedragen armoedebeleid, zoals de drie armoedefora (armoedeforum werkveld, academici armoedeforum en armoedeforum ervaringsdeskundigen in de armoede) en het netwerk aandachtsambtenaren bij de Stad. De cel armoedebestrijding staat ook in voor de verdere coördinatie en opvolging van de acties uit het groeiactieplan. Een aantal acties trekt de cel zelf, zoals de uitwerking van een armoedetoets, de ondersteuning van de armoedeverenigingen (o.a. via subsidieovereenkomsten) of de coördinatie van de Gentse versie van de Werelddag van verzet tegen armoede.
4.2.3 Cel armoedebestrijding PLUS Een gedragen armoedebeleid kan enkel door het volwaardig en continu betrekken van de partners uit ‘het middenveld’. Daarom wordt sedert eind 2014 ook een vaste vertegenwoordiging van de Gentse ‘derden’ periodiek uitgenodigd bij het overleg van de cel armoedebestrijding onder de noemer van de ‘cel armoedebestrijding plus’. Zo kunnen we het armoedebeleid nog beter afstemmen en samen vorm geven. Deze vaste vertegenwoordigers zijn CAW Oost Vlaanderen regio Gent, Samenlevingsopbouw Gent, De Gentse Overleg tafel (koepel van de 3 verenigingen waar armen het woord nemen), KRAS vzw en de Emancipatorische Werking van OCMW Gent. Daarnaast nodigen we ad hoc ook andere lokale actoren uit voor specifieke agendapunten op de cel armoedebestrijding plus.
4.2.4 Werelddag van verzet tegen armoede 2014 De Werelddag van verzet tegen armoede werd in 2014 opnieuw georganiseerd in heel brede samenwerking tussen Stad, OCMW en heel wat actoren uit het werkveld. Op vrijdag 17/10/2014 pakten we samen uit met een verrassend programma onder de Stadshal. Doel was de Gentenaar stil te laten staan bij de armoedeproblematiek en solidariteit te vragen met mensen in armoede. Dit gebeurde met een mix van animatie, getuigenissen, een gratis filmvoorstelling in samenwerking met Film Fest Gent, optredens en nog veel meer. Er was ruimte voor informele ontmoeting en muziek, maar ook voor dialoog over het Gentse armoedebeleid. Deze mix van activiteiten resulteerde in een bijzonder grote opkomst van doelgroep, studenten en andere Gentenaars en werd heel positief geëvalueerd bij de partners.
4.2.5 Regie dak- en thuisloosheid Sinds 2013 ligt de regiefunctie van het dak-en thuislozenbeleid in Gent bij OCMW Gent. De regiefunctie is onderdeel van de bredere regie armoedebeleid dat door het OCMW wordt getrokken. De regie dak-en thuisloosheid houdt in dat de coördinatie van het Gentse dak-en thuislozenbeleid door het OCMW wordt opgenomen. Zo trekt een staflid de Gentse stuurgroep dak-en thuislozenbeleid waarin naast vertegenwoordigers uit het OCMW ook vertegenwoordigers uit CAW Oost-Vlaanderen regio Gent-Eeklo, Straathoekwerk Gent en Huize Triest-Gemeenschapshuis Tabor zetelen. Deze stuurgroep doet beleidsvoorbereidend werk betreffende de thematiek van dak-en thuisloosheid vanuit de visie dat iedereen recht heeft op maatschappelijke dienstverlening en op een menswaardig bestaan. Dit staflid trekt ook de Beleidscel Dak-en Thuislozenbeleid waarbij de Stuurgroep wordt uitgebreid met kabinetsmedewerkers van de Burgemeester en Schepenen die beleidsdomeinen onder hun bevoegdheid hebben die nauw verband houden met de dak- en thuislozenthematiek.
27
Binnen de regie dak- en thuisloosheid wordt de registratie van de nachtopvang gedragen. Zo zijn er cijfergegevens voorhanden omtrent het gebruik van de nachtopvang en het profiel van de nachtopvanggebruiker. Zo zien we dat in 2013 1.362 personen gebruik hebben gemaakt van de nachtopvang en in 2014 1.314.
4.3
Dataplanning/Business Intelligence (BI);
In 2014 werkten 2 medewerkers van de Staf Beleidsondersteuning verder aan de kwalitatieve ontsluiting van het beschikbare cijfermateriaal binnen de Sociale Dienstverlening. Met de oplevering van de Kubus Cliënten Onthaal en Trajecten (COT) in 2014, beschikt de Staf BO nu over 5 ‘kubussen’ of Excel-speeldozen:
Kubus individueel en sociaal dossier.
Kubus recht op steun.
Kubus voorstel/beslissing.
Kubus geboekte steun.
Kubus COT (Cliënten Onthaal en Trajecten)
Hiermee kunnen we een groot deel van de beschikbare data in het softwareprogramma van de hulpverleners “New Horizon” ontsluiten. De kubussen laten ook toe om gegevens uit verschillende bronnen zoals New Horizon, Cevips of de personeelsdatabase, GIS om geografische gegevens als adressen en stadswijken te verwerken, SAP of de software toegepast in de financiële dienst, te combineren. Ondertussen kunnen de brontoepassingen waaraan de kubussen gekoppeld zijn wijzigen, bijv. implementatie van een nieuwe of extra module in New Horizon. Afhankelijk van nieuwe behoeftes naar nieuw beschikbaar cijfermateriaal, gaan we dan na of dit uitbreidingen aan de kubussen impliceert. Met de oplevering van de laatste kubus, de kubus COT, stelden we vast dat de datakwaliteit (lees het registratieproces van onze hulpverlening) een aandachtspunt is. In 2014 probeerden we hiervoor alvast verbeteringsacties op te starten. Ook in 2015 volgen we de datakwaliteit verder op, dit samen met de staf Financiële en Thematische Hulpverlening en staf Wonen en Activering.
We organiseerden een wekelijks overleg met Digipolis. De focus lag hierbij op de kubus COT en het ontwikkelen van standaardrapporten vanuit de reeds opgeleverde kubussen. De behoefte aan rapporten werd via verschillende overlegmomenten meermaals bevraagd bij de verschillende stakeholders (bijv. algemene COT-rapporten, uitbreiden van cliëntenlijst met betalingen in wacht en type steun, referentie-adressen).
We bleven voorstellen formuleren om tot een Uitstroomrapport te komen alsook om het bestaande systeem van modules – steuncodes – motieven – rekeningen transparanter te maken, met als doel een transparante rapportage (bijv. over fraude).
We startten in 2014 met het opmaken van een rapport op maat van de afdeling Financieel en Thematische Hulpverlening (FTH), dit 2 maal per jaar. Met alle diensten van FTH nemen we cijfers over onthaal, steun, activering en uitstroom op dienstniveau door.
28
We stuurden Farys (voorheen TMVW) de jaarlijkse lijst van de rechthebbenden op het sociaal tarief door en volgden deze ook op bij het niet meer kloppen van bepaalde persoonsgegevens.
We namen verder deel aan de Stuurgroep Business Intelligence. Tijdens dit overleg bespraken de vertegenwoordigers van de verschillende departementen van OCMW Gent en van Digipolis de uitbouw van een datawarehousing voor de verschillende departementen.
We namen deel aan het CODA (Contactpersonen Data-analyse)-overleg, georganiseerd door Stad Gent. Tijdens dit overleg wisselen data-experten van de verschillende departementen van de Stad en het OCMW ideeën uit over hoe we de resultaten van data-analyses beter in de organisatie inbedden. We leverden data voor Gent in cijfers.
We namen verder deel aan het Kernteam Digitalisering.
We namen deel aan de eind 2014 opgestarte werkgroepen Administratieve Vereenvoudiging door digitalisering, Denktank Modules Leefloon en het Projectteam Verslag BCSD.
We hadden regelmatig overleg met de datacel van de POD MI, of via deelname aan de Werkgroep Dataview, ten einde te komen tot een uniforme definiëring bij de cijferrapportage.
We maakten elk kwartaal het Managementrapport op waarin we indicatoren gekoppeld aan Operationele Doelstellingen in Gent 2020 monitoren.
We leverden driemaandelijks het cijfermateriaal van het Permanent Overleg Comité aan.
We leverden in nauwe en goede samenwerking met het departement Financiën het cijfermateriaal aan voor de OCMW-barometer die uitgaat van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG). We namen hierbij ook deel aan een aantal werkvergaderingen binnen de VVSG.
We antwoordden op ad hoc vragen van voorzitter, raadsleden en management.
We antwoordden op ad hoc vragen naar lijsten van verschillende collega’s. Dit waren zowel lijsten ter controle van de administratieve correctheid van medewerkers (bijv. deeltraject GPMI bij leefloonstudenten) als lijsten ter prospectie van bepaalde cliënten (bijv. kinderen met schoolgaande leeftijd in kader van sensibiliseren inschrijven in onderwijs).
We begeleidden de verschillende diensten binnen de Sociale Dienst in het verder zoeken en verfijnen van relevantie indicatoren voor BBC.
We breidden bestaande rapporten uit, bijv. toevoegen van aantal rechthebbende cliënten naast het aantal uitbetaalde cliënten in financiële rapporten.
Eind 2014 namen we voor een eerste keer deel aan een workshop georganiseerd door het Kenniscentrum Vlaamse Steden. We zullen aan een reeks van workshops met als thema ‘meten, weten en beleid’ verder deelnemen in 2015.
Naast het voortzetten van het gehele proces van data-analyse op zich, kunnen we in 2014 volgende concrete realisaties voorleggen:
oplevering van de kubus COT
29
oplevering van rapporten voor de gezondheidsdienst (met onder meer cijfers van aantal medische kaarten en cliëntkenmerken als bijv. leeftijd en nationaliteit van personen met medische kaart; soort zorgverstrekking)
oplevering van checklist datakwaliteit
4.4
Informatie en communicatie
De Informatiedienst Sociale Dienstverlening (SD) vervult een cruciale ondersteunende rol in het onderhoud en de optimalisering van de informatie- en communicatiedoorstroming binnen het departement Sociale Dienstverlening. In 2014 schreven we 48 nieuwsbrieven. Via deze nieuwsbrieven brachten we de medewerkers van SD op de hoogte van nieuwtjes, wijzigingen in de werkwijze van andere diensten, beslissingen op beleidsniveau, actuele thema’s… Dit jaar hadden we geen extra nieuwsflashes nodig. In 2014 publiceerde de Infodienst ook de themanieuwsbrief ‘Het armoedebeleidsplan als gids voor de toekomst’. Met deze nieuwsbrief wil de Infodienst SD de medewerkers van het departement SD maximaal betrekken in de opvolging van het armoedebeleidsplan 2014-2019. De Informatiedienst SD was in 2014 verantwoordelijk voor de verdere uitbouw en het actueel houden van het draaiboek SD. De medewerkers van SD vonden in dit elektronisch draaiboek alle informatie, richtlijnen, procedures, afspraken over de hulpverlening aan cliënten. We hielden het draaiboek actueel door het voortdurend aan te passen aan nieuwe OCMWbeslissingen, wetgeving, werkwijzen, … Naar aanleiding van de uitrol van de ‘Cliënt Onthaal en Trajectenmodule (COT)’ en het ‘Digitaal Sociaal Dossier (DSD)’ focusten we ons in 2014 verder op de actualisering van de bestaande draaiboeken. Voor deze actualisering werken we nauw samen met de experten van de verschillende thema’s in het draaiboek. We pasten in 2014 alle draaiboeken aan de digitalisering aan. Ook de blauwdruk van het nieuwe draaiboek Sociale Activering staat na overleg met de Emancipatorische Werking in de steigers. We publiceren dit draaiboek in 2015. De Informatiedienst SD nam ook in 2014 zijn rol als huisstijlcoördinator voor SD op. Dit betekende dat we waakten over de toepassing van de huisstijl binnen SD. We ondersteunden de medewerkers bij de opmaak van teksten, folders en brochures. We herschreven waar nodig. Ook externe publicaties over OCMW Gent en de website van OCMW Gent keken wij na. De Informatiedienst SD nam in 2014 ook deel aan het MOC (Maandelijks Overleg Communicatie) van OCMW Gent. Op het MOC overleggen we met de dienst Communicatie, de informatieambtenaar van Ouderenzorg en Coördinatie Informatica (COINF). De Informatiedienst SD zorgde voor de verspreiding van folders en affiches van externen naar de verschillende diensten van SD. In 2014 verspreidde de dienst Communicatie de Infokrant aan iedere Gentse burger. De informatiedienst SD bezorgde hiervoor inhoudelijke thema’s aan het Communicatieteam. De Informatiedienst ondersteunde verschillende projecten en/of initiatieven binnen de Sociale Dienstverlening via de ontwikkeling van een communicatieplan op maat. We denken hierbij aan de uitrol van actieve rechtenbenadering, de vormingspool, aanvullende financiële hulpverlening…
30
De Informatiedienst SD nam deel aan de redactieraad van het personeelsmagazine van OCMW Gent en leverde hiervoor ook inhoudelijke thema’s vanuit SD. De Informatiedienst levert ook inhoudelijke thema’s vanuit SD aan het stadsmagazine. De Informatiedienst SD speelde in 2014 een belangrijke rol in de organisatie en het beheer van de informatieschermen van de Sociale Dienstverlening. Terwijl de dienst Communicatie de gemeenschappelijke onderwerpen voor de Sociale Dienst en Ouderenzorg beheerde, beheerden wij de informatie bestemd voor het doelpubliek van de Sociale Dienstverlening. We breidden het aanbod van informatie op de informatieschermen uit en zorgden ervoor dat de door ons beheerde informatie actueel bleef. We ondersteunden het Directiesecretariaat in 2014 bij de opvolging van 116 vragen van studenten (interviews, bezoeken, …). In 2013 waren dit nog 99 vragen. We gaven advies over de verdeling van de aanvragen en stelden ons plan voor om vragen van studenten in de toekomst efficiënter te organiseren. Onder impuls van de Infodienst SD maakte de dienst Communicatie één webpagina voor alle studentenvragen voor zowel Sociale Dienstverlening als Ouderenzorg. We bouwden in 2014 intranet voor SD verder uit en actualiseerden waar nodig. We actualiseerden ook de informatie over Sociale Dienstverlening op de website van OCMW Gent. In 2014 beheerden we verder de databank SD formulieren en SD Brieven. Dit bleven we doen naast de werking van het COT. Het doel is dat we dit afbouwen naar mate het aantal brieven en formulieren dat in COT geïmplementeerd wordt. De Informatiedienst was in 2014 steeds aanwezig op het maandelijkse Beleidsteam van de Sociale Dienst en de tweemaandelijkse Lijnbewaking van de afdeling Financiële en Thematische Hulpverlening. We ondersteunen deze vergaderingen met onze kennis en inbreng over informatie en communicatie. We helpen mee aan de implementatie van de beleidsbeslissingen in de communicatiekanalen (draaiboek SD, nieuwsbrief SD, intranet, website, infofiches, …) voor alle gebruikers. In 2014 werkten we de pilootfase van de Informatiepunten uit. De Informatiedienst nam de rol als projectleider van de Informatiepunten op zich via een werkgroep en stuurgroep Infopunten. In 2014 gaven we vorming aan Gentinfo over onze dienstverlening en implementeerden we het registratiesysteem van Gentinfo in twee nieuwe piloot Infopunten: het Infopunt Sint-Martensstraat en het infopunt Welzijnsknoop Ledeberg. In 2014 stapte het Gentinfo-Punt AC Zuid mee in de pilootfase van het project. Ondertussen maakten we nieuwe fiches over onze dienstverlening om op te nemen in het bestaande fichesysteem van Gentinfo en actualiseerden we het bestaande aanbod. In 2014 communiceerden we actief naar onze interne stakeholders. Daarnaast brachten we de externe stakeholders in kaart en legden we de eerste contacten met het WRG om op termijn de uitrol naar een netwerk van Infopunten mogelijk te maken. In 2014 publiceerden de werkgroep Signalen van het Welzijnsoverleg Regio Gent (WRG) een ‘signalenbundel’ in samenwerking met de klankbordgroep LWB (Lokaal Welzijnsbeleid) van OCMW Gent. De coördinatie binnen OCMW Gent gebeurde door de Informatiedienst SD. Het Regisseursoverleg agendeerde deze signalen actief op zijn overleg tijdens 2014. Sinds 2013 volgt de Informatiedienst de Sociale Kaart op voor OCMW Gent. In 2014 vertegenwoordigde de Infodienst OCMW Gent op de redactieraad van de Sociale Kaart en we dachten mee over de toekomst ervan.
31
De Infodienst volgde als vertegenwoordiging van het departement Sociale Dienstverlening in 2014 het hittegolfplan op. We namen in de aanloop van de zomer deel aan de vergaderingen met onder andere de ambtenaar Nood- en Interventieplanning van Stad Gent. In 2013 introduceerde het Archief van OCMW Gent het project Digitaal Informatie- en Archiefbeheer (DIA). De Informatiedienst nam hierbij de rol van informatiebeheerder voor de Staf Beleidsondersteuning op zich. In 2014 organiseerde de Infodienst:
groepssessies binnen de Staf Beleidsondersteuning om samen de naamgeving van onze digitale bestanden voor te bereiden op de overgang naar DIA;
overleggen tussen de trekker van DIA en de medewerkers van de Staf Beleidsondersteuning om de nieuwe structuur in DIA vorm te geven.
Voorstelling “’t Is allemaal te zien waar da ge geboren wordt” “’t Is allemaal te zien waar da ge geboren wordt”, zei mijn ma. Zo begint het verhaal van Natasja De Wilde. Een vrouw die terugblikt op haar leven op het moment dat ze noodgedwongen aanklopt in de sociale dienst van OCMW Gent. Collega’s van het hele departement Sociale Dienstverlening sloegen de handen in elkaar en zetten een toneelvoorstelling op poten over de werking van hun departement. Een bijzondere ervaring voor de makers en het publiek, zo bleek. De voorstelling was een afwisseling van geacteerde scènes en korte theoretische kaders rond thema's die de ankerpunten vormen van de begeleiding vanuit de sociale dienst. Maar het werd vooral een verhaal van meevoelen en mee(be)leven. Gezien het succes van een eerste interne voorstelling werd in 2014 een voorstellingsreeks georganiseerd voor interne en externe geïnteresseerden. Tijdens 4 voorstellingen op de UCO-site volgden in totaal 320 personen, waaronder meer dan 70 medewerkers van lokale en andere partners het verhaal van Natasja en de manier waarop de verschillende diensten van het departement SD samen met haar bouwen aan een nieuwe toekomst.
32
5 Een open deur dichtbij 5.1
Onthaal Campus
In januari 2014 wordt het Centraal Onthaal en Onthaal Welzijnsbureau Gent Zuid samengevoegd met Onthaal Vreemdelingen en onthaal medische kaart en ontstaat Onthaal Campus. Adres Offerlaan 6 9000 Gent Aantal personeelsleden Onthaal Campus:
voltijds equivalenten: 5,1 waarvan 0,5 voor Helpdesk vreemdelingen
koppen: 6
5.1.1 Doelstellingen Verlenen van informatie en advies aan personen die zich melden bij onze dienst. Intakegesprekken voeren met gepaste doorverwijzing naar interne of externe diensten voor verdere opvolging. Daarbij hoort het verwerken van alle informatie en documenten die dan worden gebundeld in een intakenota. Oog hebben voor maatschappelijke tendensen en deze signaleren aan het beleid, zodat we een blijvend en passend antwoord kunnen bieden aan de noden van inwoners van Gent.
5.1.2 Personenonthaal In 2014 waren er 2.205 (1915 in 2013) persoonlijke aanmeldingen in Onthaal Campus. Niet alle gesprekken resulteren in een intake omdat cliënten niet meer terugkomen op een tweede afspraak, omdat ze niet voldoen aan de voorwaarden, omdat ze al gevolgd worden door een collega maatschappelijk werker. Deze aanvragen werden bijgevolg niet verder behandeld door een andere interne dienst (vaak kan verwezen worden naar andere organisaties zoals mutualiteit, vakbond, en andere om de aanvrager verder te helpen). Het wordt duidelijk dat Onthaalwerking in de diverse Welzijnsbureaus en in Welzijnsbureau Gent Noord goed bekend is. De meeste intakes gebeuren voor Welzijnsbureau Gent Zuid, de Medische kaart en vreemdelingen /zorg en vreemdelingen/ EU-burgers. Sporadisch zijn er nog intakes voor andere welzijnsbureaus en voor andere diensten. Onthaal Campus aan de Offerlaan 6 is op heden goed gekend door diensten en burgers. Aan de balie en in de wachtzaal kan het erg druk zijn omdat naast het onthaal ook de zitdagen maatschappelijk werkers vreemdelingen zorg, medische kaart en EU-burgers doorgaan.
33
De werking van het Onthaal op de verschillende locaties blijft op elkaar afgestemd via Werkgroep Onthaal en overleg hoofdmaatschappelijk werkers Onthaal.
5.2
Welzijnsbureaus
5.2.1 Samenwerking in de wijken De welzijnsbureaus in de verschillende wijken werken traditiegetrouw intensief samen met derden. Een greep uit hun acties van 2014:
De opening van de welzijnsknoop in Gentbrugge/Ledeberg, waar dienstverlening aangeboden wordt samen met het Lokaal Dienstencentrum, vzw Jong, De Woonwinkel, Kind en Gezin, het buurtwerk en het werkpunt. Buurtbewoners kunnen er aan een betaalbare prijs eten in het sociaal restaurant dat geëxploiteerd wordt door de emancipatorische werking van het OCMW
De organisatie van activiteiten in het kader van de digitale week o.m. door de dialooggroep klantenparticipatie in het welzijnsbureau van de Brugse Poort
De oprichting van een werkpunt in de wijken Gentbrugge-Ledeberg (in de welzijnsknoop) en Rabot-Blaisantvest (in het buurtcentrum)
Het installeren van een antenne ouderenzorg in het welzijnsbureau Nieuw Gent
De organisatie van een zitdag van WoninGent in diverse welzijnsbureau’s.
Het meewerken aan studiedagen, zoals de presentatie van de welzijnsknoop Ledeberg als voorbeeld van good-practice op de studiedag van het VVSG.
De welzijnsbureaus zijn traditiegetrouw een partner in de jaarlijkse eindejaars- of nieuwjaarsreceptie/ontbijt en het buurtfeest van elke wijk (mee voorbereiden + financiële bijdrage + praktische hulp en aanwezigheid). Het welzijnsbureau is ook een actieve partner van het buurtteam (coördinatie door het buurtwerk) en van het basisoverleg van de wijk (coördinatie door de gebiedsgerichte werking). Het buurtteam brengt alle organisaties samen die een aanbod hebben rond cultuur, vrije tijd en sociale cohesie in de wijk. Het OCMW nam deel aan de buurtteams en bewaakte de toegankelijkheid van sociale en culturele activiteiten voor de kansengroepen. Hiermee speelde het OCMW in op het realiseren van de missie van het Buurtwerk: ‘Het realiseren van sociale cohesie met bijzondere aandacht voor de zwakke doelgroepen’. Vanuit de rol van coördinator van het Welzijnsoverleg, participeert het OCMW ook aan het basisoverleg (regie gebiedsgerichte werking) om de stem en visie van de hulpverlening te laten doorklinken in stadsvernieuwings- en andere wijkprojecten. Daarnaast is het welzijnsbureau aanwezig op de ‘wijk van de maand’ debatten en sensibiliseren zij cliënten tot deelname aan deze burgerparticipatie (inititiatief gebiedsgerichte werking) Op de locaties waar de welzijnsbureaus gehuisvest zijn met andere partners, komen we regelmatig samen in het huisteam. Het huisteam regelt de concrete en praktische afspraken in het gebouw, waar de partners samen gehuisvest zijn en ondersteunt een gemeenschappelijk visie. 34
De welzijnsbureaus namen ook deel aan gemeenschappelijke wijkacties van derden zoals:
Het project Dampoort knapT op- project noodkopers samen met Regent, SIVI, Domus Mundi, Dienst Wonen, Milieudienst, Bouwunie, Bouw-en Woontoezicht
De doe-mee weken en de opendeurdagen van de Lokale Dienstencentra.
De projecten van de scholen, zoals de projectweek van de Wingerd in Gent Zuid, de bezinningsdag van t’Klimrek en de kennismakingsfietstocht van de scholen in Brugse Poort, en de sociale tour van de school het Kompas in het Rabot.
Plaatselijke projecten zoals het moestuinproject in Gent Zuid, het project Burenzorg van het Lokaal Dienstencentrum De Waterspiegel en de werkgroep alcoholpreventie van het wijkgezondheidscentrum De Sleep.
Het welzijnsbureau Nieuw Gent is ook vertegenwoordigd in het sociaal demografisch traject binnen de wijk Nieuw Gent en het project huurdersparticipatie (trekker dienst wonen stad Gent)
Diverse welzijnsbureau’s werkten mee aan de opleidingsweek van huisartsen.
Alle welzijnsbureau’s werkten mee aan de campagne CO gevaar, het hitteplan en andere preventieve informatieve acties.
5.2.2 Welzijnsoverleg Het welzijnsoverleg brengt alle organisaties met een aanbod ‘hulpverlening’ van de wijk samen. OCMW Gent coördineert het welzijnsoverleg, behalve in Gentbrugge-Ledeberg (trekker daar is het wijkgezondheidscentrum De Botermarkt) en in de Muide trekken het buurtwerk en het OCMW samen het buurtteam XL Een overzicht: Locatie Bloemekenswijk
Trekker Welzijnsbureau Bloemekenswijk
Brugse Poort
Welzijnsbureau Brugse Poort
Gentbrugge-ledeberg Platform hulpverlening Gentbrugge-Ledeberg
Wijkgezondheidscentrum Botermarkt
Gent-Centrum (binnenstad)
Welzijnsbureau Gent Noord
Gent-Watersportbaan
Welzijnsbureau Gent Zuid
Contactgegevens F. Ferrerlaan 273a, 9000 GENT 09 266 94 85
[email protected] Kempstraat 150, 9000 GENT 09 266 89 81
[email protected] Platform hulpverlening Gentbrugge-Ledeberg pa/ Hundelgemsesteenweg 145, 9050 LEDEBERG
[email protected] E Anseeleplein 7, 9000 GENT 09 266 91 11
[email protected] Offerlaan 2, 9000 GENT 09 266 35 55
[email protected] 35
Macharius-heirnis
Welzijnsbureau Gent Noord
Muide
Buurtwerk/Welzijnsbureau St. Amandsberg
Nieuw Gent
Welzijnsbureau Nieuw Gent
Rabot-blaisantvest
Welzijnsbureau Gent Noord
Sint-Amandsberg
Welzijnsbureau St. Amandsberg
Sluizeken-Tolhuis-Ham
Welzijnsbureau Gent Noord
Tarbotstraat 61 – 9000 GENT 09 266 91 11
[email protected] Pieter Vancauwenberghe Patrijsstraat 10, 9000 Gent 09 268 21 21 Pieter.Vancauwenberghe@gent. be Rerum Novarumplein 180, 9000 GENT 09:266.90.23
[email protected] Jozef II straat 102-104, 9000 GENT 09 266 91 11
[email protected] Wittemolenstraat 89, 9040 SINTAMANDSBERG 09 266 37 10
[email protected] E Anseeleplein 7, 9000 GENT 09/266.91.11
[email protected]
5.2.2.1 Wat deed het welzijnsoverleg (WZO) in 2014? Het welzijnsoverleg nam in 2014 drie taken op: List break
1.
Het behandelen en doorgeven van informatie op wijkniveau, gekoppeld aan een interactieve discussie tussen de wijkpartners. Daarnaast gaf het welzijnsoverleg tussentijds permanent relevante info door via de website van www.lokaalsociaalbeleidgent.be.
2.
Het ontwikkelen van bepaalde acties in enkele wijken
3.
Het doorgeven van wijk-relevante signalen.
Het welzijnsoverleg in de Muide lag in 2014 even stil. OCMW en buurtwerk ontwikkelden een nieuw concept ‘Buurtteam XL’ , dat vanaf 2015 geïmplementeerd wordt. 5.2.2.1.1 Een greep uit de behandelde informatieve thema’s en agendapunten van de verschillende welzijnsoverleggen in 2014:
Toelichting over de werking van de Gentse Opvoedingswinkel + interactieve peiling naar de actuele behoeften en verwachtingen tav. de rol van de Gentse opvoedingswinkel in Gentbrugge-Ledeberg, Nieuw Gent.- de resultaten worden verwerkt in 2015
Inloopteam: toelichting over de werking en het aanbod
Huizen van het kind: stand van zaken voor Gent
Nieuw decreet Integrale Jeugdhulp
Aanvragen school-en studietoelagen 2014-2015: waar en hoe? 36
Projectoproep van het OCMW ‘acties tegen kinderarmoede’
Armoedebeleidsplan en kinderarmoede: toelichting (wordt verder uitgediept in 2015)
Nieuws uit LOP Gent
Toelichting over de afspraken tussen het OCMW en Kind en Gezin over de berekening van het verminderd tarief kinderopvang
Vakantiewerking van het OCMW
Vrijwilligersloket voor senioren: toelichting
Lokaal dienstencentrum: toelichting
Werking personenalarmsystemen van de verschillende diensten
De hervorming van de werkwinkel en toelichting over de installatie van de werkpunten in de welzijnsknoop Gentbrugge Ledeberg en het buurtcentrum Rabot
WIJ, WerkInleving voor Jongeren door Groep Intro
De werking van de dienstencheques door de VDAB
Toekomst van de PWA?
Info over de nieuwe woonpremies van de Stad Gent
Jaaractieplan Wonen Dienst Wonen van de Stad
De signalenbundel: toelichting van de procedure en de resultaten
Minimale levering aardgas –Energiecel OCMW Gent-
Infopunten van het OCMW
Toelichting over de tussenkomst in de borg en eerste huishuur van het OCMW
Informatie over de winteropvang
Aanbod van de activiteiten van het buurtwerk, het wijkgezondheidscentrum, vzw Jong, de brede school, het inloopteam en alle andere partners van het welzijnsoverleg.
Activiteiten van de Digitale Week
Plaatselijke evenementen zoals opendeurdagen, Vakantie-en Speelpleinwerking
De stadsvernieuwsprojecten in de wijken : Stand van zaken
Toelichting van de activiteiten van diverse bewonersinitiatieven
Oproepen tot de subsidie ‘Wijk aan Zet’
Brainstorm over het programma van de Wijk van de maand in de betrokken wijken
De Vlaamse actieweek ‘gezond binnen’ van Logo Gezond+vzw
Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg zorgregio Gent: voorstelling
CAW: voorstelling van de dienstverlening
Derde betalersregeling gewijzigd
De opstart van de Uit-Pas
‘Wat is sociale cohesie?’ literatuurstudie door het buurtwerk. 37
…….
Daarnaast behandelde elk welzijnsoverleg specifiek wijkgebonden thema’s zoals:
de werking van het wijkgezondheidscentrum Botermarkt en het vernieuwde forfaitaire betalingssysteem
Diabetesbeurs in Ledeberg
De uitbreiding van de openingsuren van het Eetcafé Toreke op zaterdag in de Bloemekeswijk en het Rabot.
Het festival Hasta la Vista in de Bloemekeswijk
Oproep voor de open Moskee-dag + voorstelling van de Tevhid Moskee in de Bloemekeswijk
Oproep voor vrijwilligers voor De Fontein in de Bloemekeswijk en de Brugse Poort
Oproep tot koks voor de buurtkeuken in de Bloemekeswijk
Info over het UGC Nieuw Gent
Bespreking van de resultaten van de bevraging ‘communicatieverbetering voor sociale huurders’ van WoninGent in Gent Zuid
Voorstelling van een onderzoek in het kader van een masterproef Wooncoaching bij exthuislozen in Gent Zuid
Project ‘Maminka’ (boekje met verhalen die moeders uit verschillende culturen vertellen) in Gent Zuid.
Antenne van het Lokaal Dienstencentrum Ten Hove in het buurtcentrum van de Brugse Poort en van De Thuishaven in het buurtcentrum Rabot
Community Land Trust in het welzijnsoverleg van St. Amandsberg
Terugkoppeling van de enquête 18 jaar welzijnsoverleg in St. Amandsberg
Interactieve en praktijkgerichte groepsbespreking aan de hand van cases in St. Amandsberg
Evaluatie en aanbevelingen van het project ‘Wonen in Tolhuis’ aan de heer Tom Balthazar, Schepen Wonen in het Welzijnsoverleg Sluizeken-Tolhuis-Ham
Terugkoppeling van de werkgroep ‘kinderen in de nachtopvang’ in Sluizeken-TolhuisHam
Project ‘Multi-assist’ –zolang mogelijk thuis wonen ondanks beperking of veroudering in het Rabot
Bespreking van de signalen van de sociale tour in het Rabot
Bespreking van de resultaten van de gezondheidsenquête in het Rabot + welke acties?
Oproep voor nieuwe vrijwilligers voor Telekleding in het Rabot
Reclame voor Micro-start in het Rabot
Oproep tot bewoning van budgetwoningen in de Tondelier/Rabot
Het welzijnsoverleg van Macharius-Heirnis werkte gedurende 2 bijeenkomsten rond de woonproblematiek in de wijk. Alle leegstand en slechte woningen kwamen aan bod, zo 38
ook gingen we na of er voldoende aangepaste woningen zijn ifv. de zorgbehoefte van de bewoners.
Uilenspel vzw zet een werking op in Macharius-Heirnis
Info over de zitdagen van ouderenzorg in de Turkse Unie op het welzijnsoverleg Sluizeken-Tolhuis-Ham en het Rabot
Het welzijnsoverleg ging enkele keren op verplaatsing:
Het welzijnsoverleg van Binnenstad bracht een bezoek bij de politie in de Belfortstraat en bij de KRAS-dienst De Sloep, open Thuis
Het welzijnsoverleg Sluizeken-Tolhuis-Ham ging op bezoek in het consultatiebureau van Kind en Gezin op de Tichelrei
Tussen de bijeenkomsten van het welzijnsoverleg verstuurt OCMW Gent regelmatig e-mails naar zijn partners met belangrijke mededelingen of aankondigingen. In 2014 berichtten de emails onder meer over:
info en uitnodigingen over allerhande vormingen/studiedagen/ voorstellingen/ openingen/opendeurdagen/infoavonden/toonmomenten/debatten/beurzen/activiteiten/pro gramma’s/recepties/benefieten
de CCOP week –huisartsen in opleiding
OCMW-oproep tot subsidies acties kinderarmoede
Info over studietoelages
oproepen om te stemmen voor allerhande solidariteitsprojecten
aanmeldingsperiode voor scholen
vacatures
de programma’s van de wijk van de maand
vragen van studenten om mee te werken aan hun schoolproject
en nog veel meer
U vindt alle aankondigingen van per welzijnsoverleg terug op de website van het Lokaal Sociaal beleid - wijkwelzijnsoverleg www.lokaalsociaalbeleidgent.be 5.2.2.1.2 Acties van het welzijnsoverleg
Het welzijnsoverleg Rabot-Blaisantvest startte met een leer-netwerk ‘Roma’. Een 15-tal hulpverleners zitten op regelmatige tijdstippen samen voor info en intervisie over de hulpverlening aan Roma. Het initiatief is opgestart in samenwerking met Intercultureel Netwerk Gent.
Het welzijnsoverleg van Gentbrugge-Ledeberg werkte aan het thema ‘Diversiteit’: netwerk-leren voor de hulpverleners (in samenwerking met het Intercultureel Netwerk Gent) en babbelbox voor de buurtbewoners.
In de schoot van het welzijnsoverleg Rabot-Blaisantvest doet het OCMW casemanagement bij 2 problematische gezinnen in de wijk. 39
Het welzijnsoverleg Sluizeken-Tolhuis-ham werkte samen met de dienst Wonen van de Stad, het straathoekwerk en het OTC in het kader van het project ‘Wonen in Tolhuis’ en stelde zijn aanbevelingen voor aan het beleid in het welzijnsoverleg van september.
De organisatie van intervisiemomenten tussen hulpverleners over casussen geestelijke gezondheidszorg in de welzijnsoverleggen Brugse Poort, St. Amandsberg, Gent Zuid, Sluizeken-Tolhuis-Ham en Binnenstad- gesubsidieerd door de SEL- zorgregio Gent
De opstart van een samenwerkingsverband tussen de scholen van Gent Binnenstad mbt. de aanpak van kansarmoede in de scholen- in samenwerking met de psychologische dienst van het OCMW Gent
Onderzoek bij de hulpverleners in Gentbrugge-Ledeberg: is er een draagvlak voor intervisie voor hulpverleners en mindfullnnes in 2015
5.2.2.1.3 Signalen via het welzijnsoverleg Het item signalen wordt als vast agendapunt behandeld op het welzijnsoverleg. Het is niet de bedoeling om alle signalen door te geven naar hogerhand, maar wel om eerst met de hulpverleningspartners te bespreken wie kan meewerken aan de oplossing van het gesignaleerd probleem. Enkel de signalen die niet kunnen opgelost worden door de plaatselijke partners, geeft het welzijnsoverleg door naar de officiële signalenprocedure. Dit betekent niet dat de signalen ook allemaal effectief opgenomen worden in de signalenprocedure. Ze worden vaak gelinkt aan signalen uit andere hoeken en werken daarom versterkend. In 2014 gaven de welzijnsoverleggen volgende signalen mbt. welzijn door:
Het welzijnsoverleg Bloemekeswijk: Nood aan een sociaal restaurant en een spelotheek in de wijk
Het welzijnsoverleg Gent Zuid Nood aan een permanente spelotheek in de wijk.
Het welzijnsoverleg Rabot-Blaisantvest: De organisaties die werken met jongeren moeten meer samenwerken. Jongeren van verschillende origine die in dezelfde buurt wonen zouden met elkaar in contact moeten kunnen komen via het aanbod van het jeugdwerk
Het welzijnsoverleg St. Amandsberg: Tekort aan betaalbare woningen op de huurmarkt, zowel privé-woningen als sociale
woningen. Ondanks het bestaand aanbod wordt het concreet ‘aanleren’ over hoe je effectief
moet zoeken naar een woonst als hiaat aangevoeld.
Het Platform Hulpverlenen Ledeberg Nood aan buurtzorg- is een signaal in het kader van de vermaatschappelijking van de
zorg. 40
Er is een groot contrast tussen de basisscholen in Ledeberg mbt. diversiteit: er zijn
verschillende noden. Er is een hoog zorgprofiel nodig voor de opnamen in het WZC van OCMW Gent +
emotioneel blijft opname een zware stap + er is weinig plaats voor koppels. Vrijwillige medewerking is een vereiste voor de hulpverlening- maar is vaak een
probleem Het tolkenaanbod voor Slovaakse tolken is te klein. Veel mensen hebben intensieve begeleiding nodig in hun zoektocht naar een woonst.
Door een heroriëntering van het Brugteam CAW is hun rol hierbij weggevallen. Eerstelijnszorg: meer diensten verlaten het eerstelijnswerk en richten zich op de
regie-functie en het samenbrengen van partners. Probleem: het is moeilijk om een netwerk te creëren als er nog weinig partners overblijven die daadwerkelijk met de cliënten werken (nav. de installatie van de DOPteams (VAPH) en Comité bijzondere jeugdzorg (minder toegankelijk en minder begeleidingen) Geestelijke gezondheidszorg: Nood aan eerstelijnspsychologen die in de wijk
werken. Nood aan een gesubsidieerd en structureel kader. Tekort aan betaalbare huurwoningen en kwaliteitsvolle woningen. Op korte termijn
iets vinden is quasi onhaalbaar! Probleem in Ledeberg en Gentbrugge, maar algemeen in Gent.. Nieuwe EU-burgers: blijft een moeilijke groep die vaak uit de boot valt; wordt soms
afgewimpeld door diensten, hebben onzeker statuut. Ook op basis van gezondheidszorg is er veel onduidelijkheid door hun statuut (Europese ziekteverzekeringskaart Eenzaamheid blijft een knelpunt en is soms gekoppeld aan verborgen armoede.
Het welzijnsoverleg Sluizeken/Tolhuis/ Ham
De stad Gent laat per schooljaar 18 gewettigde afwezigheden toe in de kinderdagverblijven. In deze 18 gewettigde afwezigheden zitten ook de ziekteperiodes (met ziektebriefje). Vanaf de 19e (gewettigde) afwezigheid wordt de dag aangerekend - ook al is het kind niet in de opvang. Deze 18 gewettigde afwezigheidsdagen worden procentueel verminderd als het kind niet voltijds naar de creche gaat. Deze afwezigheden staan los van het jaarlijks verlof. Hospitalisaties van het kind worden ook niet meegerekend. Het besef is aanwezig dat de beschikbare plaatsen maximaal moeten ingevuld worden, maar het aantal toegestane gewettigde afwezigheden is te beperkt voor de zwakkere doelgroep. Zo zien we het pervers effect ontstaan dat een kind gehospitaliseerd wordt (telt dan niet mee) ipv. dat de huisdokter geraadpleegd wordt. De regelgeving wordt geëvalueerd in januari 2015. Voorstel: ziekte met attest niet (of beperkt) lagen meetellen in de gewettigde afwezigheidsdagen of het aantal gewettigde afwezigheidsdagen uitbreiden.
Het welzijnsoverleg Nieuw Gent
We ervaren uit verschillende diensten een hiaat in de hulpverlening als het aankomt op de ‘praktische zoektocht’ naar een huurwoning, dit bij kwetsbare groepen bvb. Personen met beperkingen (fysiek, mentaal, ouderen,…) met geen of beperkt netwerk, jongeren,....
41
Er zijn reeds verschillende diensten die zich met ‘wonen’ bezig houden nl. OCMW, Sociale Huisvestingsmaatschappijen, Stad Gent, Woonwinkel, bijstandsteam CAW,… OCMW werkt met sociale gidsen maar dit is momenteel nog beperkt tot het eigen cliënteel
5.2.3 Individuele en sociale dossiers in cijfers Een sociaal dossier of een huishouden is een verzameling van mensen die op eenzelfde verblijfsadres wonen. De mensen binnen eenzelfde sociaal dossier of huishouden duiden we aan als individueel dossier of een cliënt. Een cliënt kan dus ook een minderjarige zijn. In de loop van 2014 vond er binnen de Sociale Dienst een procesverandering plaats waarbij een sociaal actieve status (2G) een sociaal passieve status werd. Deze wijziging heeft vooral een grote daling in de cijfers van de thematische hulpverlening (dienst Gezondheidszorg) tot gevolg. Om de vergelijking met vorig jaar te kunnen maken, hebben we voor de toelichting en de respectievelijke tabellen de cijfers voor 2013 overtrokken conform deze nieuwe afspraken. Deze cijfers zijn dus anders dan in de vorige versie van het Jaarverslag. In volgende tabel een overzicht van het aantal huishoudens op 31 december 2014 behandeld per dienst van de Sociale Dienst. (Tabel 1) FINANCIELE HULPVERLENING 7.140 WB Gent Noord 1.758 WB Brugse Poort 873 WB Gent Zuid 981 WB Sint-Amandsberg 785 WB Nieuw Gent 701 WB Ledeberg/Gentbrugge 629 WB Bloemekenswijk 554 Vreemdelingen 481 Thuislozenzorg 378 THEMATISCHE HULPVERL TOTAAL
1.668 8.808
Op 31 december 2014 begeleidden de welzijnsbureaus, Thuislozenzorg en Vreemdelingen (in bovenstaande financiële hulpverlening genoemd conform dit aspect van onze hulpverlening binnen de directie Financiële en Thematische hulpverlening) 7.140 huishoudens. Dit is een stijging van 4% in vergelijking met de cijfers van eind vorig jaar (aangepast cijfer 31/12/2013: 6.848 huishoudens). Deze diensten boden een integrale hulpverlening aan of begeleiding op meerdere levensdomeinen. Daarnaast werden 1.668 huishoudens eind 2014 enkel begeleid door één van de thematische diensten van het departement Sociale Dienstverlening, die hulpverlening bieden op een specifiek domein. Dit is een stijging van 18% of 251 huishoudens ten opzichte van vorig jaar (aangepast cijfer31/12/2013: 1.417 huishoudens). Het gaat om volgende diensten: Gezondheidszorg, Energiecel, Woningen, Woonbegeleiding (Wooncoaching en De Baai), Opleidings- en Tewerkstellingscentrum en Emancipatorische werking, de Psychologische en de Juridische Dienst. 42
In totaal boden de diensten van SD op 31 december 2014 aan 8.808 huishoudens hulp. Dit is een toename van 7% of 543 huishoudens ten opzichte van eind 2013 (aangepast cijfer 31/12/2013: 8.265 huishoudens).
5.2.3.1 Geografische spreiding van de huishoudens De verhouding van alle huishoudens in hulpverlening bij de sociale dienst ten opzichte van het totaal aantal Gentse huishoudens bedraagt 7.6%. Rekening houdend met de bovenstaande geschetste procesaanpassing is dit een stijging van 0,5% in vergelijking met de situatie op 31/12/2013 (aangepast cijfer voor 2013 is 7,1%). Gent is opgedeeld in 25 stadswijken. In onderstaande tabel geven we per stadswijk de verhouding weer van het aantal huishoudens in hulpverlening bij de sociale dienst ten opzichte van het aantal Gentse huishoudens. We baseren ons hiervoor op het verblijfsadres van onze cliënten. De cijfers zijn een momentopname van 31 december 2014. (Tabel 2) Aantal huishoudens in verhouding tot het aantal Gentse huishoudens en opgesplitst naar stadswijk Stadswijk Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof - Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan - Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde
in % 7,2% 12,0% 12,3% 7,2% 7,0% 8,4% 3,7% 2,3% 10,1% 7,7% 2,7% 5,5% 13,1% 17,5% 2,4% 6,1% 16,8% 3,3% 2,7% 12,6% 6,4% 4,0% 11,2% 3,2% 1,7%
43
Gemiddeld
7,6%
44
In de stadswijken Rabot-Blaisantvest en Nieuw Gent-UZ is meer dan 15% van de Gentse huishoudens in hulpverlening. In de stadswijken Muide – Meulestede – Afrikalaan, Sluizeken - Tolhuis – Ham, Brugse Poort – Rooigem, Bloemekenswijk, Ledeberg en Watersportbaan Ekkergem wonen meer dan 10% huishoudens in hulpverlening bij de sociale dienst. Daarentegen zijn in de wijken Zwijnaarde, Kanaaldorpen en –zone en Oostakker minder dan 2.5% van de Gentse huishoudens in hulpverlening bij de sociale dienst van OCMW Gent. Indien we de situatie eind 2013 en 2014 vergelijken dan zien we dat in de meeste stadswijken het aandeel huishoudens in begeleiding een stijging kent. De grootste stijging zien we in de stadswijken Rabot – Blaisantvest (+ 1,8%), Nieuw Gent – UZ (+ 1,3%) en Elisabethbegijnhof – Papegaai (+ 1,3%). De grootste daling ten opzichte van vorig jaar zien we in de wijk Muide – Meulestede – Afrikalaan (- 1%).
5.2.3.2 Gezinstype van de huishoudens In 2014 begeleidde de sociale dienst in totaal 12.327 huishoudens. In vergelijking met 2013 is dit voor het jaarcijfer een stijging van 2% (2013: 12.063 huishoudens). In onderstaande tabel verdelen we deze huishoudens naar gezinstype (Tabel 3) Gezinstypes Alleenstaand +18j Alleenstaand -18j Eenoudergezin - Enkel +18j Eenoudergezin - Met -18j Samenwonend - Enkel +18j Samenwonend - Met -18j Totaal
2013 7449 61,8% 40 0,3% 423 3,5% 1747 14,5% 1616 13,4% 2061 17,1% 12063 100,0%
2014 7634 61,9% 45 0,4% 456 3,7% 1774 14,4% 1608 13,0% 2127 17,3% 12327 100,0%
Van onze huishoudens vormen de alleenstaanden de grootste groep, namelijk meer dan 60%. Bij 32% van de huishoudens in begeleiding in de loop van 2014, is er minstens één kind jonger dan 18 jaar. Vergelijken we de relatieve verdeling van de gezinstypes in 2014 met 2013, zien we zo goed als een zelfde verdeling.
5.2.3.3 Nationaliteit van de cliënten of individuele dossiers In 2014 begeleidde de sociale dienst in totaal 12.327 huishoudens waarin 25.485 cliënten. In onderstaande tabel verdelen we deze cliënten of individuele dossiers naar één van volgende nationaliteiten: België, EU15 exclusief België, EU13, en rest van de Wereld. EU15 exclusief België omvat volgende landen: Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Groot-Brittannië, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Zweden. 45
EU13: Bulgarije, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië, Slovaakse Republiek, Slovenië, Tsjechische Republiek, Cyprus, Malta, Kroatië. (Tabel 4) Nationaliteit België De wereld EU 13 EU 15 Totaal
in % 15.900 5.707 3.510 569 25.485
62% 22% 14% 2% 100%
Ruim 60% van de cliënten heeft in 2014 de Belgische nationaliteit.
5.2.3.4 Geboorteland van de cliënten of individuele dossiers Onderstaande tabel geeft het geboorteland weer van de cliënten in 2014. Ook de geboortelanden delen we op in België, EU15 exclusief België, EU13, en Wereld. (Tabel 5) Geboortelandcategorie België De wereld EU 13 EU 15 Onbekend Totaal
in % 13.532 7.954 2.808 527 843 25.485
53% 31% 11% 2% 3% 100%
53% van de cliënten is geboren in België. Van 3% is het geboorteland ongekend. In tegenstelling tot nationaliteit, een cliëntkenmerk dat vrijgegeven wordt door de Kruispuntbank Sociale Zekerheid, registreert de maatschappelijk werker zelf het geboorteland in het cliëntregistratiesysteem New Horizon. Omdat dit manueel verloopt, kan het dat input van geboorteland vergeten wordt. Bij vergelijken van nationaliteit en geboorteland zien we dat het aantal cliënten geboren in België lager is dan het aantal met een Belgische nationaliteit. Leeftijd van cliënten of individuele dossiers (Tabel 6) Leeftijd -18j 18j-19j 20j-24j 25j-29j 30j-34j 35j-39j 40j-44j
in % 7208 1395 3073 2479 2393 2151 2019
28% 5% 12% 10% 9% 8% 8% 46
45j-49j 50j-54j 55j-59j 60j-64j 65+ Totaal
1841 1549 1238 939 1531 25485
7% 6% 5% 4% 6% 100%
14.155 of 55% van onze cliënten is jonger dan 30 jaar en de helft hiervan (51% of 7.208 op 14.155) is jonger dan 18 jaar.
5.2.3.5 In- en uitstroom van huishoudens in de loop van 2014 We gaven al aan dat de sociale dienst van OCMW Gent in 2014 12.327 huishoudens begeleidde. Deze huishoudens waren niet allemaal elke dag van 2014 in begeleiding. Volgende cijfers bieden ons meer inzicht in het aantal gezinnen dat (terug) instroomde. Hierbij onderscheiden we:
hernieuwde huishoudens: huishoudens die terug instromen na minstens één maand uitgestroomd te zijn
nieuwe huishoudens met historiek: een nieuw huishouden waarvan de titularis ooit gekend was in een ander huishouden begeleid door de sociale dienst.
nieuwe huishoudens zonder historiek: een volledig nieuw huishouden dat in 2014 ondersteund werd door de sociale dienst.
(Tabel 7) Instroom van huishoudens in 2013 Nieuwe huishoudens met historiek Nieuwe huishoudens zonder historiek Hernieuwde huishoudens Totaal instroom van gekende huishoudens Totaal instroom
584 1165 2658 3242 4407
13% 26% 60% 74% 100,0%
Het aandeel nieuwe huishoudens met historiek en het aantal hernieuwde huishoudens is 74% van het totaal aantal instroom van huishoudens. Met andere woorden: in 2014 was 74% van de huishoudens die instroomden gekend. 4.370 huishoudens stroomden uit, wat betekent dat in 2014 de instroom van huishoudens groter was dan de uitstroom.
5.2.4 Leefloon in cijfers Wanneer iemand geen middelen heeft om in het eigen levensonderhoud te voorzien, kan deze persoon een leefloon aanvragen. Dat is een basisinkomen dat mensen kans geeft op een menswaardig leven. De wet ‘Recht op Maatschappelijke Integratie’ (RMI) van 26 mei 2002 regelt de toekenningsvoorwaarden. 47
De aanvrager van leefloon moet tegelijkertijd aan volgende voorwaarden voldoen: 1. Nationaliteit: Belg, EU burger en zijn familieleden met verblijfsrecht van meer dan 3 maanden, staatsloze met verblijfsrecht, erkend vluchteling of vreemdeling ingeschreven in het bevolkingregister. 2. Leeftijd: 18 jaar of ouder tenzij minderjarig ontvoogd door het huwelijk, ongehuwde minderjarigen met kind(eren) ten laste of zwangere minderjarige. 3. Verblijfplaats: aanvrager moet gewoonlijk en bestendig in België verblijven, zelfs indien hij over geen woning beschikt of niet ingeschreven is in het bevolkingsregister. 4. Ontoereikende bestaansmiddelen. 5. Uitputten van rechten op sociale uitkeringen en onderhoudsgeld. 6. Bereidheid tot werken. Het OCMW kan aan de betrokkene een aantal zaken opleggen om zo aan de voorwaarden te voldoen. Het OCMW kan bijvoorbeeld vragen aan de cliënt: taallessen te volgen om de kansen op de arbeidsmarkt te verhogen en zo de werkbereidheid aan te tonen;
in te gaan op een jobaanbieding;
de procedure inzake persoonlijk onderhoudsgeld verder te zetten;
….
Iemand die niet voldoet aan de nationaliteitsvoorwaarde van de RMI-wet en hier wettig verblijft, heeft recht op een equivalent leefloon. Hij moet wel voldoen aan de andere toekenningsvoorwaarden die de wet ‘Recht op Maatschappelijke Hulp’ (RMH) van 2 april 1965 regelt. (Tabel 8) Bedragen leefloon of equivalent leefloon Samenwonend Alleenstaand Gezin ten laste
Bedrag per maand € 544,91 € 817,36 € 1.089,82
Wij onderscheiden volgende definities bij onze gebruikte termen:
Leefloongerechtigden: leefloners exclusief de geactiveerde leefloongerechtigden (leefloners met een art.60 contract, art.61, activa, sine, doorstromingsprogramma’s en invoeginterim)
RMI gerechtigden: leefloners inclusief de geactiveerde leefloongerechtigden
Financiële Hulp Equivalent Leefloongerechtigden: de Financiële Hulp Equivalent Leefloongerechtigden exclusief de geactiveerde equivalent leefloongerechtigden en de medische hulp
RMH gerechtigden: de Financiële Hulp Equivalent Leefloongerechtigden inclusief de geactiveerde equivalent leefloongerechtigden en exclusief de medische hulp.
Alle cijfers zijn gebaseerd op BCSD beslissingen. Het BCSD is het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst. Deze beslissingen doorlopen eenzelfde proces alvorens ze in het bronsysteem New Horizon (waaruit we onze cijfers halen) terecht komen. 48
Dit proces start bij het verslag van de maatschappelijk werker. In dit verslag worden voorstellen geformuleerd (vb tot toekennen leefloon voor één jaar) die door het BCSD Individuele Gevallen moeten worden goedgekeurd. Deze beslissingen van het bijzonder comité worden uiteindelijk door de Centrale Administratie onder de vorm van steuncodes in New Horizon vertaald. Bepaalde beslissingen kunnen cijfers retrospectief wijzigen waardoor we op basis van deze complexe registratie wel cijfermatige trends en evoluties kunnen achterhalen maar steeds aandachtig moeten zijn voor de relativiteit ervan. Een verschillend meetmoment kan soms resulteren in andere cijfers over eenzelfde periode. Een voorbeeld: een cliënt heeft recht op leefloon van 1 januari tot 31 december 2014. In deze lange periode kan de situatie van een cliënt veranderen. Sommige maanden voert hij interim-werk uit en ontvangt daarvoor een loon hoger dan het barema leefloon. Pas vanaf dat deze wijziging in zijn situatie is geregistreerd in New Horizon, ten vroegste na 6 maanden, tellen wij die cliënt niet meer als een leefloner in de maanden dat hij geen recht had op leefloon. Door dit registratieproces kunnen we bij het rapporteren over evoluties (dus met data uit het verleden) niet anders dan deze cijfers steeds te actualiseren. Dit om het meetmoment bij deze evolutieschets gelijk te krijgen en zodoende retrospectieve beslissingen in rekening te brengen.
5.2.4.1 Evolutie van het aantal RMI- en RMH-gerechtigden afgezet op de Gentse bevolking In onderstaande tabel zetten we de RMI- en RMH-gerechtigden af op de Gentse bevolking (officieel ingeschreven in het bevolkings- of vreemdelingenregister). We vergelijken ook het aantal RMI- en RMH-gerechtigden ten opzichte van de Gentse inwoners met een beroepsactieve leeftijd, want cliënten zijn in principe maar gerechtigd tussen 18 en 65 jaar. De cijfers zijn telkens een momentopname van de laatste dag van het jaar. (Tabel 9) RMI/RMH 31/12/2011 31/12/2012 31/12/2013 31/12/2014
5.075 4.482 4.884 5.021
RMI/RMH op 1000 inwoners 20,5 18,1 19,5 19,8
RMI/RMH 18-65 op 1000 inwoners 18-64 31,0 27,2 29,4 30,0
Hoe lees je de tabel: Op 31 december 2014 hadden 19.8 op 1000 Gentenaars recht op maatschappelijke integratie (RMI) of maatschappelijke hulp (RMH). Van 2011 tot 2012 daalt het aandeel RMI- en RMH gerechtigden onder de Gentse bevolking. Vanaf 2013 stijgt het aantal RMI- en RMH gerechtigden en dit zowel in absolute cijfers als in aandeel van de (beroepsactieve) Gentse bevolking. Rechthebbenden RMI of RMH jonger dan 18 jaar zijn uitzonderlijk. Dit kan enkel in volgende gevallen: minderjarigen ontvoogd door huwelijk, ongehuwde minderjarigen met één of meer kinderen ten laste, of zwangere minderjarigen. Op 31/12/2014 telden we 9 personen met recht op RMI of RMH en jonger dan 18 jaar. 49
We delen de beroepsactieve leeftijd verder op in 6 leeftijdklassen en gaan de evolutie na van het aandeel RMI- en RMH-gerechtigden per leeftijdsklasse afgezet op 1000 Gentenaars met dezelfde leeftijd. (Tabel 10) RMI/RMH op 1000 Gentenaars leeftijdsklassen
31/12/2011 31/12/2012 31/12/2013 31/12/2014
18-19
93
87,8
97,7
105,0
20-24
54
47,3
53,6
60,4
25-29
26,5
22
23,3
25,6
30-34
26,8
24
27,4
24,8
35-49
26,9
23,7
25,5
24,9
50-64
23,9
20,8
20,8
20,5
Hoe lees je de tabel: Van de 1000 Gentenaars met een leeftijd van 30 tot en met 34 hadden 24,8 personen recht op RMI of RMH op 31 december 2014. Vergelijken we 2011 met 2012, zien we het aandeel dalen van RMI- en RMHsteungerechtigden per leeftijdsklasse onder de Gentse bevolking met de zelfde leeftijden. Vanaf 2012 merken we een stijging onder de jongeren in de leeftijdsklassen 18-19, 20-24, en 25-29. Het aantal 18 en 19 jarige RMI- en RMH-gerechtigden, afgezet op het aantal 18 en 19 jarige Gentenaars, is het grootst in vergelijking met de overige leeftijdsklassen: 10% (of 105 op 1000) van deze leeftijdsgroep ontvangt OCMW-steun op 31/12/2014. Ook het aandeel van de 20 tot en met 24 jarige RMI- en RMH-gerechtigden, afgezet op het aantal Gentenaars met dezelfde leeftijd, is met een goede 6% een stuk hoger dan in de andere leeftijdsklassen. Wat betreft RMI- en RMH- gerechtigden met een leeftijd van 50 tot en met 64, is hun aandeel op het aantal Gentenaars van een zelfde leeftijd, het laagst in vergelijking met de andere leeftijdsklassen.
5.2.4.2 Evolutie van het aantal RMI- en RMH-gerechtigden 18-64 jaar Uit bovenstaande cijfers is de stijging bij het aantal jonge RMI- en RMH-gerechtigden afgezet op het aantal Gentenaars met eenzelfde leeftijd, opvallend. Hoe deze stijging zich vertaalt bij het vergelijken van het aantal RMI- en RMH-gerechtigden per leeftijdsklasse op 31/12/2014 met 31/12/2013, zien we in de volgende tabel:
leeftijdsklassen
18-19 20-24 25-29 30-34
aantal RMI/RMH 31/12/2013 31/12/2014 stijging 2014 in absolute stijging vergelijking met 2014 in vgl met 2013 in % 2013 497 540 8,7% 43 897 1.012 12,8% 115 546 618 13,2% 72 595 539 -9,4% -56
50
35-49 50-64 totaal 18-64
1.285 888 4.708
1.265 886 4.860
-1,6% -0,2% 3,2%
-20 -2 152
Het totaal aantal cliënten met recht op RMI of RMH en een leeftijd 18-64 jaar, stijgt met 3.2% of 152 personen op 31/12/2014 in vergelijking met 31/12/2013. Deze stijgende trend is volledig toe te schrijven aan de stijging bij de jongeren of RMI- en RMH cliënten met leeftijdsklassen 18-19, 20-24, en 25-29.
5.2.4.3 Evolutie financiële steun 2011-2014 (Grafiek 1) In de volgende grafiek geven we het aantal cliënten weer dat in een bepaald jaar minstens één dag recht had op financiële steun. Financiële steun splitsen we op in leefloon, equivalent leefloon, RMI, RMH, andere financiële steun, en het totaal van deze steunvormen. De som van de verschillende vormen van financiële steun is groter dan het totaal, want mensen die in eenzelfde jaar recht hebben op meer dan één vorm van steun worden in het totaal aantal cliënten uniek geteld. Voorbeelden van andere financiële steun: tussenkomst in huurprijs, ten laste name van medische kosten, … We trokken deze cijfers voor de steunjaren van 2011 tot en met 2014 en actualiseerden de cijfers van 2011, 2012 en 2013. We vinden het correcter om alle vormen van financiële steun onder de categorie andere financiële steun te rapporteren, dus ook het aantal cliënten met recht op een medische hulp vanuit de Wet 65 waarvan er nog geen effectieve uitbetaling is gebeurd. Voor deze vorm van financiële hulpverlening (dringende en niet dringende medische hulp) kan de effectieve uitbetaling tot een jaar en kwartaal na de rechthebbende periode komen. De aangepaste waarden liggen dus hoger dan in de vorige versies van het jaarverslag, de trend die we waarnemen is dezelfde. 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0
2011 2012 2013 2014
Vergelijken we het totaal aantal rechthebbenden op financiële steun over de voorbije 4 jaren, zien we een daling van 2011 tot 2014 in het totaal aantal rechthebbende cliënten. We zien 51
deze daling ook in de afzonderlijke steunvormen, behalve in de steunvormen Leefloon en RMI. Het aantal rechthebbenden op leefloon en RMI stijgt in 2014 in vergelijking met de vorige jaren.
5.2.4.4 Kenmerken van huishoudens met (equivalent) leefloon Op 31 december 2014 begeleidden de welzijnsbureaus, Thuislozenzorg en Vreemdelingen 7.140 huishoudens. Van deze diensten, die een integrale hulpverlening aanbieden, waren er 4.359 of 61,1% RMI of RMH gerechtigd. In totaal boden de diensten van SD op 31 december 2014 aan 8.808 huishoudens hulp, waarvan 49.5% huishoudens met recht op RMI of RMH.
5.2.4.5 Gezinstype van leefloners en equivalent leefloners (Tabel 11) Gezinstype (equivalent) leefloon Alleenstaand Samenwonend Gezin ten laste Totaal
44,1% 32,8% 23,1% 100,0%
Gezin ten laste betekent minstens één minderjarig kind ten laste. Een moeder die met haar meerderjarige zoon samenwoont, hoort tot het gezinstype samenwonend. Onder onze (equivalent) leefloners zijn er in 2014 meer alleenstaanden dan samenwonenden en gezinnen met een minderjarig kind.
5.2.4.6 Kenmerken van unieke cliënten leefloon en equivalent leefloon De 4.359 huishoudens met recht op (eq) leefloon bevatten 6.807 unieke cliënten (individuele dossiers) met recht op (eq) leefloon.
5.2.4.7 Nationaliteit van leefloners en equivalent leefloners Onderstaande grafiek geeft weer welke nationaliteit de (equivalent) leefloners in 2014 hebben. We delen de meer dan 100 nationaliteiten op in volgende groepen: België, EU15 exclusief België, EU13, en de rest van de Wereld. Per nationaliteitscategorie laten we ook het aandeel van de nieuwe cliënten zien ten opzichte van het totaal. Een nieuwe cliënt ontvangt voor het eerst in OCMW Gent leefloon of equivalent leefloon. Deze cliënt kan evenwel uit een gezin komen waar een ander gezinslid (bijv. ouder) recht heeft op leefloon of equivalent leefloon. (Grafiek 2)
52
4500 4000 3500 3000 2500
Nieuw
2000
Totaal
1500 1000 500 0 België
EU13
EU15
Wereld
Van de (equivalent) leefloners heeft de grootste groep de Belgische nationaliteit: 4.005 of 58.8% op een totaal van 6.807 (equivalent) leefloners. Van de (equivalent) leefloners met de Belgische nationaliteit is 21.4% een nieuwe cliënt. In onderstaande tabel lijsten we de 5 meest voorkomende nationaliteiten op bij de nieuwe cliënten met een leefloon of equivalent leefloon in 2014. (Tabel 12) Nationaliteit Nieuwe cliënt (equivalent) leefloon in % België 857 53,4% Afghanistan 115 7,2% Bulgarije 102 6,4% Turkije 48 3,0% Slovaakse republiek 52 3,2% Andere 431 26,9% Totaal 1.605 100,0% Van alle nieuwe (equivalent) leefloners in 2014, heeft 73% één van volgende nationaliteiten: België, Afghanistan, Bulgarije, Turkije, Slovaakse republiek.
5.2.4.8 Geboorteland van leefloners en equivalent leefloners (Grafiek 3) Onderstaande grafiek geeft het geboorteland weer van de (equivalent) leefloners in 2014. Ook de geboortelanden delen we op in België, EU15 exclusief België, EU13, en de rest van de Wereld. Per geboortelandcategorie laten we ook het aandeel van de nieuwe cliënten zien ten opzichte van het totaal.
53
3500 3000 2500 2000 Nieuw 1500
Totaal
1000 500 0 België
EU13
EU15
Wereld
Van de (equivalent) leefloners zijn 2.743 cliënten of 40.3% geboren in België. De grootste groep is geboren in de categorie Wereld of buiten de Europese Unie: 3.212 of 47.2% op een totaal van 6.807 (equivalent) leefloners. Van deze groep (equivalent) leefloners is 22.0% een nieuwe cliënt. Top 5 geboortelanden totale groep (6.807): België (2.743), Afghanistan (395), Turkije (389, Bulgarije (366) ), USSR (285). In onderstaande tabel lijsten we de top 5 op van de geboortelanden van de nieuwe cliënten met een leefloon of equivalent leefloon in 2014. (Tabel 13) Geboorteland Nieuwe cliënt (equivalent) leefloon België Afghanistan Bulgarije Turkije Ghana Andere Totaal
649 126 103 68 49 610 1.605
in % 40,4% 7,9% 6,4% 4,2% 3,1% 38,0% 100,0%
Vergelijken we Tabel 12 en Tabel 13, zien we dat van de nieuwe cliënten met een (equivalent) leefloon in 2014 het aantal geboren in België (649) lager is dan het aantal met een Belgische nationaliteit (857).
5.2.4.9 Duurtijd steunperiode (equivalent) leefloners in december 2014 In onderstaande tabel rapporteren we het aantal maanden dat cliënten met recht op leefloon of equivalent leefloon ononderbroken in steun zijn. De cijfers zijn een momentopname van december 2014.
54
(Tabel 14) Aantal (equivalent) leefloners in december 2014 opgesplitst naar duurtijd steunperiode tot 6 maanden 34,3% meer dan 6 maanden en minder dan 1 jaar 15,0% meer dan 1 jaar en minder dan 2 jaar 18,8% meer dan 2 jaar en minder dan 3 jaar 8,4% meer dan 3 jaar en minder dan 4 jaar 4,7% meer dan 4 jaar en minder dan 5 jaar 4,4% meer dan 5 jaar en minder dan 10 jaar 10,1% meer dan 10 jaar 4,2% Totaal 100,0% Hoe lees je de tabel? Van alle rechthebbenden op leefloon of equivalent leefloon in december 2014, is 8,4% meer dan 2 jaar en minder dan 3 jaar ononderbroken in steun. Uit de tabel leiden we af dat meer dan 30% (31.8%) van de (equivalent) leefloners meer dan 2 jaar ononderbroken recht hebben op (equivalent) leefloon. 15% van de (equivalent) leefloners waren in december 2014 meer dan 5 jaar ononderbroken in begeleiding in OCMW Gent. In vergelijking met het jaar 2013 (eerste meting) zien we dat het aandeel van de cliënten meer dan 10 jaar ononderbroken in steun daalt van 5,1% (2013) naar 4,2% of van 231 personen in 2013 naar 198 in 2014.
5.2.4.10
Geografische kenmerken van de (equivalent) leefloners
De verhouding van alle (equivalent) leefloners ten opzichte van het aantal beroepsactieve Gentenaars bedraagt 2.8%. In onderstaande tabel vergelijken we per stadswijk het aantal (equivalent) leefloners in 2014 in vergelijking met het aantal beroepsactieve Gentenaars (18-64 jaar). We baseren ons hiervoor op het verblijfsadres van een cliënt. De cijfers zijn een momentopname van 31 december 2014. Tabel 15) Aantal (equivalent) leefloners in verhouding tot het aantal beroepsactieve Gentenaars en opgesplitst naar stadswijk Stadswijk Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof - Papegaai Gentbrugge
in % 3,2% 4,2% 5,0% 2,6% 1,5% 4,0% 1,2% 55
Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan - Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde
0,4% 4,0% 3,3% 0,8% 1,9% 5,1% 7,0% 0,4% 2,1% 5,9% 1,2% 0,8% 4,6% 2,7% 1,8% 4,0% 1,0% 0,5%
In 4 van de 25 stadswijken in Gent, is het aantal (equivalent) leefloners in verhouding tot het aantal beroepsactieve Gentenaars wonend in een zelfde stadswijk, hoger dan 5%. In de stadswijk Nieuw Gent – UZ hebben 7 op 100 Gentenaars, met een leeftijd tussen 18 en 64 jaar, recht op (equivalent) leefloon. Ook in 2013 registreerden we in de stadswijk Nieuw Gent – UZ het grootste aandeel (equivalent) leefloners afgezet op het aantal beroepsactieve Gentenaars. Opvallend is wel de verdere stijging van dit aandeel: van 6.1 % in 2013 naar 7% in 2014. Ook in de sociale dossiers afgezet op de Gentse huishoudens (tabel 2) zien we dat deze stadswijk het grootste aandeel huishoudens in begeleiding heeft bij de sociale dienst van het OCMW Gent. De daling die we daar zien in de wijk Muide – Meulestede – Afrikalaan, herhaalt zich ook in bovenstaande tabel (beide – 1%.).
5.2.4.11
Uitstroom
Bij het stopzetten van recht op maatschappelijke integratie (RMI) wordt de reden van stopzetten geregistreerd. Dit geeft ons inzicht in de reden van uitstroom uit recht op maatschappelijke integratie. Vanaf 2015 monitoren we ook de reden van uitstroom uit het recht op maatschappelijke hulp (RMH). We clusterden de motieven bij alle beslissingen tot stopzetten en weigeren van RMI en RMH genomen in 2014, tot 4 groepen:
Voldoende inkomsten: bijv. loon, sociale uitkering
Passieve uitstroom: bijv. persoon heeft de gemeente verlaten, biedt zich niet meer aan, gedetineerd, overlijden
56
Tijdelijke onderbreking: bijv. vakantiejob, verblijf in buitenland, onderbreken art.60 door billijkheidsredenen
Andere: bijv. administratieve stopzetting leefloon of omzetten van RMI naar andere steunvorm.
Het meenemen van de beslissing weigering (in 2013 enkel de stopzettingen) kwam er na een procesaanpassing in overleg met de Centrale Administratie. Dit geeft weinig verandering in de onderstaande verhoudingen, wel in het aantal unieke cliënten op wie de beslissingen betrekking hebben. Dit resulteert in onderstaande tabel. (Tabel 16) Beslissingen in 2014: motief bij stopzetten RMI en RMH Voldoende inkomsten 2.704 Passieve uitstroom 1.216 Tijdelijke onderbreking 462 Andere 1.340 Totaal 5.722
47,3% 21,3% 8,1% 23,4% 100,0%
Hoe lees je de tabel: in 2014 nam het BCSD 5.722 beslissingen om RMI of RMH stop te zetten. Het aantal unieke cliënten is 4.245. Dit wijst erop dat voor een deel van de cliënten meer dan 1x werd stopgezet in de loop van 2014 (gemiddeld 1,3 stopzettingen per individueel dossier). Anders: dat eenzelfde cliënt meer dan 1 keer uitstroomde in 2014. Om ons voorbeeld omtrent interim-werk terug op te nemen: een leefloongerechtigde cliënt met een beslissing van 1 jaar die door inkomsten uit interim-werk 3 maanden in dat jaar boven het barema leefloon zat, wordt 3x stopgezet. Dit indien deze maanden niet na elkaar komen (wat betekent dat er ook telkens een nieuwe beslissing tot toekenning volgt).
5.2.4.12
Toekomst
In Sociale Dienstverlening is een groot digitaliseringsproject in volle ontwikkeling, met name het automatiseren en digitaliseren van het sociaal verslag. Dit brengt een verdere optimalisatie en standaardisatie mee van de registratie van cliëntgegevens in het cliëntregistratiesysteem New Horizon. Volgens de vooropgestelde planning zou dit digitaal verslag vanaf 2016 operationeel moeten zijn, waardoor we er voor de cijfers vanaf 2017 gebruik kunnen van maken.
57
6 Vreemdelingen Adres Offerlaan 6 9000 Gent Aantal personeelsleden Vreemdelingen voltijds equivalenten: 20,1 koppen: 22
6.1
Helpdesk vreemdelingen
Een onthaalmedewerker beantwoordde in 2014 gemiddeld een 5-tal mails per dag en werd hierin ondersteund door de juriste van de dienst Vreemdelingen. Daarnaast beantwoordde de juriste Vreemdelingen gemiddeld een 3-tal vragen per dag die rechtstreeks aan haar gesteld werden. Het aantal mails voor 2014 blijft gemiddeld status quo, wij stellen naar aantal geen opvallende tendens vast in vergelijking met 2013. De aanpak binnen de helpdesk Vreemdelingen was in 2014 enigszins anders. Er is gewerkt met een sjabloon (opgebouwd aan de hand van een aantal richtvragen) waardoor de vragen al gefilterd worden en de maatschappelijk werker/vraagsteller mogelijk zelf tot een antwoord kan komen op de vraag. Hierdoor is het aantal antwoorden vanuit de helpdesk niet echt gedaald in 2014. Er is wel een positieve feedback en de vraagstellers voelen dat de kennis van de vreemdelingenwetgeving op deze manier ook verruimd wordt binnen alle interne diensten. In een aantal gevallen blijkt dat de maatschappelijk werker/vraagsteller zelf tot het juiste antwoord is gekomen aan de hand van het sjabloon, maar wenst, gelet op de complexiteit, enkel nog bevestiging. Het gebruik van het sjabloon is al goed gekend doch moet nog regelmatig gepromoot worden. Vanuit de helpdesk wordt ook de nood tot verdere vorming aangevoeld en die werd in 2014 ook gerealiseerd. De helpdesk is in 2014 bemand door 1 vaste maatschappelijk werker die hiervoor halftijds is vrijgesteld van taken binnen het onthaal, aangestuurd door de juriste van de dienst Vreemdelingen.
6.2
EU burgers
Het team EU-burgers behandelt de aanvragen van inwoners uit de laatst toegetreden landen tot de EU. Dit zijn sinds 2004: Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. In 2007 traden Bulgarije en Roemenië toe. Op 1 juli 2013 trad ook Kroatië toe tot de EU. We kregen vooral aanvragen van inwoners uit Slowakije (57) en Bulgarije (100). Polen(12), Tsjechië (4) en andere landen(9) In 2014 behandelden we 182 nieuwe aanvragen. Daartegenover stond een uitstroom van 233 personen. Specifiek voor deze doelgroep is hun voorwaardelijk verblijfsrecht. Afhankelijk worden van OCMW hulp houdt risico in voor het behouden van hun verblijfsrecht. Bij de aanvraag leefloon wezen we de cliënt op dit risico. 58
Tegelijk worden zij verplicht in te stappen in een activeringstraject om het risico op verlies van het verblijfsrecht te beperken. De begeleiding van deze doelgroep was er dus vooral op gericht om de cliënt zo vlug mogelijk opnieuw onafhankelijk van het OCMW te maken. De maatschappelijk werker volgde de situatie van nabij op door een zeer actieve begeleiding en regelmatige opvolging van zowel het volgen van Nederlandse lessen als de werkbereidheid. EU-burgers die nog onderhevig waren aan overgangsmaatregelen na de toetreding tot de EU (Bulgaren en Roemenen tot eind 2013), ondertekenden ook in 2014 een inburgeringscontract en werden ook gevolgd door een trajectbegeleider binnen KOM-PAS. De begeleiding van deze doelgroep is zeer arbeidsintensief. We nodigden deze cliënten onder meer maandelijks uit op zitdag om hun activeringstrajecten op te volgen. Een deel van de groep bestaat uit zeer grote gezinnen. Hier vallen meerdere problemen op. Een grote schuldenlast, onaangepaste huisvesting, burenoverlast, spijbelgedrag, integratieproblemen, slachtoffer zijn van malafide werkgevers en medische problemen. De taalbarrière noodzaakt ons om heel wat gesprekken met een tolk te voeren. Het aantal dossiers en het aantal personen in begeleiding bleef verder dalen. Op 31 december 2010 waren er 591 sociale dossiers waarin 890 individuen leefloon kregen mits het volgen van een activeringstraject. Het team bestond toen uit 7 voltijdse en 3 deeltijdse (4/5) maatschappelijk werkers. Op 31 december 2011 waren er 402 sociale dossiers waarin 571 individuen leefloon kregen en het activeringstraject volgden. Deze dossiers werden in 2011 behandeld door 6 voltijdse en 3 deeltijdse (4/5) maatschappelijk werkers. Op 31 december 2012 waren er 185 sociale dossiers waarin 240 individuen leefloon kregen en het activeringstraject volgden. Op 31 december 2013 volgen we 159 sociale dossiers waarin 197 individuen leefloon krijgen. In 2013 en op heden behandelen nog 3 voltijdse en 1 deeltijdse(4/5) maatschappelijk werkers de dossiers. In 2014 behandelen 4 voltijdse maatschappelijk werkers de dossiers. Op 31/12/2014 volgen we 137 sociale dossiers waarin 153 individuen leefloon krijgen De toetreding van Kroatië tot de EU op 01/07/2013 had ook in 2014 geen nieuwe aanvragen uit dat land tot gevolg. Het team EU bleef ook intensief samenwerken met interne en externe diensten zoals:
interculturele medewerkers voor de groepsbijeenkomsten en tolkopdrachten;
maatschappelijke werkers van het OTC;
team van de Energiecel;
trajectbegeleiders Kom-Pas;
medewerkers VDAB;
Transithuis;
Buurtstewards.
Centraal in de begeleiding van het team EU-burgers staat de werkbereidheid. Van de cliënten wordt verwacht dat gemaakte afspraken nageleefd worden. Niet naleven van deze afspraken leidt tot stopzetting van de hulp. De voornaamste redenen van stopzetting leefloon in 2014 zijn:
gebrek aan werkbereidheid; 59
niet volgen van taallessen;
afstand doen van hulp wegens risico verlies verblijfsrecht;
verlies van verblijfsrecht wegens onredelijke belasting sociale zekerheid;
tewerkstelling met voldoende inkomsten.
recht op sociale uitkeringen;
weigering medewerking aan sociaal onderzoek.
In 2013 volgden de wijzigingen in de wetgeving elkaar snel op wat een impact had op de hulpverlening. In 2014 waren er minder wijzigingen in de wetgeving. De wijzigingen in de wetgeving en daaraan gekoppeld de wijzigingen in de hulpverlening worden van nabij opgevolgd door de juriste bij Vreemdelingen.
6.3
Asielzoekers en precaire statuten
In 2014 zette de stijging van asielzoekers, die tijdens hun procedure een weigering ontvingen van de vluchtelingenstatus maar wel subsidiaire bescherming kregen, zich verder door. Op de 152 nieuwe aanvragen behoren er 94 tot deze groep; dit betekent een aandeel van 62 %. Net zoals de voorbije jaren blijven de Afghanen ook in 2014 de grootst vertegenwoordigde nationaliteit. Percentueel groeit deze bevolkingsgroep, binnen de subsidiaire beschermden in steun, ook in 2014 nog steeds verder aan – met 42 % (34 van de 152) - maar minder sterk dan in de voorbije jaren. Het blijkt vooral ook een heel jeugdige doelgroep. Het grote aandeel jongeren tussen 16 en 25 jaar, die over een precair statuut beschikken en op verschillende levensdomeinen nood hebben aan extra ondersteuning, vergde dan ook een aangepaste aanpak en methodiek. Het aangekondigde project Ankerkracht ging dan ook begin 2014 van start, om de nood voor aangepaste begeleiding in te vullen voor deze specifieke kwetsbare doelgroep. Dit project bundelt de krachten en visie van verschillende deel- en themawerkingen binnen het OCMW en tracht ook bruggen te slaan naar externe diensten. Uit een eerste tussentijdse evaluatie van het project blijkt dat de vraag naar begeleiding van deze groep blijvend is. Bij de start werden namelijk 41 jongeren opgevolgd binnen het project; eind december 2014 waren er dat 52, waarvan 7 niet-begeleide minderjarigen. Het gaat in 99% om jongens en 85 % van de jongeren is afkomstig uit Afghanistan. We investeerden vooral in zichtbaar en beschikbaar zijn ten aanzien van de jongeren, tijdens informele contacten en dit leidde tot een toename van wederzijds begrip en resulteerde in een meer positieve werkrelatie. Het aanklampend werken, de motiverende gespreksvoering en het kort op de bal vanuit de verschillende interne disciplines (maatschappelijk werk, wooncoaching, psychologische dienst, arbeids-en trajectbegeleiding) spelen zijn een vaste waarde binnen de begeleiding, die geboden wordt binnen individuele trajecten of groepsactiviteiten. Onze werking blijft gekenmerkt door steeds wijzigende verblijfsprocedures (in individuele dossiers en binnen het wetgevend kader), beperkingen van het precaire verblijfsstatuut, stagnatie, hoge pieken en andere bevolkingsgroepen met hun eigenheid, waarin we steeds opnieuw op zoek dienen te gaan naar de meest passende hulpverlening binnen het wettelijk kader enerzijds en de interne reglementering anderzijds. De dienst Vreemdelingen werkt(e) in die optiek verder intensief samen met interne en externe partners.
60
7 Psychologische dienst Adres Sint Martensstraat 13 9000 Gent Aantal personeelsleden Psychologische dienst voltijds equivalenten: 14,2 koppen: 15
7.1
Algemene doelstelling
De psychologische dienst is een dienst die zowel een beleidsopdracht heeft als een operationele opdracht. We werken horizontaal in de organisatie, voor de verschillende afdelingen binnen de sociale dienst. De werking van de psychologische dienst situeert zich op vier domeinen: Kinderarmoede
Ondersteuning en deskundigheidsbevordering in de sociale dienst
Psychologische hulpverlening
Vakantiewerking
7.2
Vier werkingsdomeinen
7.2.1 Kinderarmoede De psychologische dienst heeft verschillende opdrachten in de strijd tegen kinderarmoede :
Coördinatie van acties binnen de sociale dienst in de strijd tegen kinderarmoede.
Uitvoeren van het project Kinderen Eerst
Regie kinderarmoede in Gent
Realisaties in de coördinatie van acties binnen de sociale dienst in de strijd tegen kinderarmoede. We zetten verschillende acties op om het thema kinder- en generatiearmoede op te nemen als rode draad in de hulpverlening:
7.2.1.1 Opvoedingsondersteuning
In 2014 organiseerden we 2 therapiegroepen voor kinderen. Door de weerbaarheid van kinderen te verhogen via de groepstherapie (speltherapie, belevingsoefeningen,…), willen we kansarme kinderen helpen integreren in de maatschappij en generatiearmoede doorbreken. We werkten hiervoor ook samen met de vakantiewerking. 61
In samenwerking met het inloopteam De Sloep organiseerden we een oudergroep met als doel het geven van opvoedingsondersteuning.
We stuurden verder de methodische cel Integrale Gezinsbegeleiding aan, waarbij opvoedingsondersteuning centraal stond. Daarbij stimuleerden we niet alleen expertise van de maatschappelijk werkers binnen de cel Integrale Gezinsbegeleiding, maar hadden we ook aandacht voor de expertiseoverdracht naar de maatschappelijk werkers in het reguliere wijkwerk. Er werden briefings voorzien in alle wijkwerkteams, de juridische dienst en in AZ Jan Palfijn over het nieuwe decreet van Integrale Jeugdhulp.
We hadden aandacht voor opvoedingsondersteuning binnen de Roma-gezinnen via een maatschappelijk werker die zelf van buitenlandse oorsprong is en die, vanuit integrale gezinsbegeleiding, zich specifiek richtte tot deze gezinnen. Dit biedt voordelen op gebied van communicatie, culturele verstaanbaarheid, acceptatie van de cliënt,...
We zetten onze samenwerking met de opvoedingswinkel voort.
We waren partner in de ontwikkeling van de Huizen van het Kind in het kader van het nieuwe decreet preventieve gezinsondersteuning en nemen een actieve rol op binnen de stuurgroep van de Huizen van het Kind.
We zorgden voor de toeleiding van gezinnen in opdracht van het Vlaams Armoedesteunpunt (VLAS) tot een kwalitatief doctoraatsonderzoek naar de trajecten van gezinnen in armoede in relatie tot sociaal werkinterventies. We willen daarbij in beeld brengen “onder welke condities sociaal werkpraktijken in armoedesituaties ervaren worden als ondersteunend bij de opvoeding en hoe deze ondersteuning zich verhoudt tot mobiliteit van gezinnen uit de armoede”.
We organiseerden vorming in samenwerking met vzw Konekt over de begeleiding van en opvoedingsondersteuning bij mensen met een (verstandelijke) beperking.
7.2.1.2 Onderwijs
We stuurden alle cliënten met kinderen van 2 jaar een uitnodiging om hun kind in te schrijven in het online-inschrijvingssysteem van de scholen in Gent en volgden de verdere inschrijving op waarbij ondersteuning aan de ouders voorzien werd.
We geven een financiële ondersteuning via de socioculturele participatiemiddelen aan en werken samen met Katrol en Uilenspel vzw in de schoolse begeleiding van OCMWgezinnen.
We namen deel aan het netoverschrijdend overleg van de Centra voor LeerlingenBegeleiding (CLB’s) in het kader van toekomstige samenwerking voor de thema’s spijbelen en ongekwalificeerde uitstroom. We informeerden de CLB’s over onze verschillende werkingen.
We zitten de werkgroep kleuterparticipatie voor en nemen actief deel aan de stuurgroep kleuterparticipatie. Vanuit deze werkgroep startten we een proefproject in de Bloemekeswijk om nog meer kleuters naar school te krijgen. We startten met de analyse van de niet aangemelde kinderen in het onderwijs zodat we in de toekomst kunnen inspelen op de beïnvloedende factoren.
We gaven een financiële input aan het sociaal steunfonds en een inhoudelijke input voor de enquête voor de scholen en de ondersteuning van de scholen in de ontwikkeling van een armoedebeleid op scholen in het kader van dit sociaal steunfonds.
62
We volgden de ontwikkelingen en aanpassingen in het huidige spijbelactieplan en werkten samen met de partners van het spijbelactieplan.
We organiseerden vanuit de psychologische dienst aanvullende acties op bovenvernoemd spijbelactieplan. We voerden het intern stappenplan spijbelen voor het OCMW verder uit.
We organiseerden twee groepen in samenwerking met Intercultureel Netwerk Gent voor ouders van Bulgaarse afkomst waar schoolgaan een relevant thema is. Onze intercultureel begeleiders tolkten de sessie. Onze psycholoog was aanwezig voor het opzetten van verdere hulpverleningstrajecten indien nodig. Bijkomend bezochten de ouders samen met ons een kleuterschool.
We maken afspraken over de samenwerking met het infopunt Onderwijs van INGent.
We zorgden voor de toeleiding en opvolging van cliënten van het project Alle Gezinnen Online.
7.2.1.3 Opvang
We verzamelden en verspreidden informatie over vakantie-opvangmogelijkheden waar ons cliënten baat konden bij hebben.
We organiseerden zelf een Vakantiewerking en vakantiekamp voor kinderen van cliënten en personeel. De Vakantiewerking heeft een hulpverleningsopdracht en gebruikt hiervoor de methodiek van een speelpleinwerking.
We namen deel aan het LOK (Lokaal Overleg Kinderopvang)
7.2.1.4 Zwangerschap
We hadden opnieuw contact met de Arteveldehogeschool rond het project “Buddy bij de wieg”, waarbij studenten maatschappelijk werk en vroedkunde kwetsbare zwangere vrouwen ondersteunen. In het kader daarvan gaven we les aan de studenten over kansarmoede en wat het betekent om zwanger te zijn, te bevallen en een baby te hebben in armoede.
We volgden verder de werkgroep van Kind en Gezin over kwetsbare zwangere vrouwen.
7.2.1.5 Psychologische hulp en kinderen In 2014 zetten we verder in op de individuele psychologische hulpverlening aan ouders, gezinnen en kinderen. 7.2.1.5.1 Realisaties in het uitvoeren van het project Kinderen Eerst Dit 1-jarig project, Kinderen Eerst: lokale overlegplatformen voor de preventie en opsporing van kinderarmoede, wordt gesubsidieerd met middelen van voormalig staatssecretaris De Block.
63
OCMW Gent wil met dit project een eerste aanzet geven voor een nauwere samenwerking met scholen, op wijkniveau, door het welzijnsveld en de scholen samen te brengen. Vanuit de onderwijswereld wordt deze opdracht dagdagelijks vormgegeven door brugfiguren, zorgcoördinatoren, de werking van de brede scholen... Vanuit het welzijnsveld willen we op onze beurt kijken of we de bestaande samenwerkingen kunnen versterken/aanvullen door ervaringsuitwisseling en een bundeling van goede praktijken. Op deze manier kan het welzijnswerk meer ‘schoolnabij’ worden gemaakt, zodat de school zich meer ondersteund weet door het welzijnsnetwerk in de wijk, en waar dit ontbreekt, kan er gezamenlijk hierop een antwoord gezocht worden. Als we hieruit een aantal stevige samenwerkingen in een ‘goede-praktijkenbundel’ kunnen verzamelen, geven we meteen ook een gezicht aan het vele dagdagelijkse basiswerk dat in de school gebeurt naar gezinnen in armoede. Het samenbrengen van welzijnsorganisaties en scholen biedt immers kansen: elke organisatie kan letterlijk een gezicht krijgen en er kunnen directe samenwerkingsafspraken gemaakt worden. 7.2.1.5.2 Realisaties in de regie kinderarmoede in Gent De psychologische dienst neemt de regierol in Gent op m.b.t. kinderarmoede. In 2014 herschreven we het luik kinderarmoede uit het armoedebeleidsplan naar de rechten van het kind en startten we met de uitvoering ervan. Een belangrijke kick-off was het stakeholdersforum waar 90 deelnemers aanwezig waren vanuit 30 verschillende organisaties. Het doel van deze dag was het verder uitwerken van het groeiactieplan kinderarmoede uit het armoedebeleidsplan, afspreken wie welke acties uitwerkt, ontdekken wat ontbreekt er en nog verder moet aangevuld worden en input krijgen over de participatie van kinderen en jongeren in Gent. Centraal in de uitvoering van de regie werd in 2014 sterk gefocust op verankering en netwerkvorming. Hiertoe installeerden we de deelname aan:
Lerend Netwerk Lokale coördinatoren kinderarmoedebestrijding - Oost-Vlaanderen.
Lerend Netwerk voor de centrumsteden – VVSG
De Cel Armoedebestrijding en de Cel Armoedebestrijding Plus.
Overleg met de Jeugddienst (Stad Gent) in het kader van input in het beleidsplan “kinden jeugdvriendelijke stad”.
De stuurgroep van Huizen van het Kind
De subwerkgroep armoede vanuit de Beleidsgroep Onderwijs Gent
De werkgroep Kindvriendelijke balies
In het kader van de regie kinderarmoede dienden we een project in bij voormalig minister Lieten en ontvangen nu jaarlijks 275.000 euro tot 2019. In 2014 bepaalden we de verdeling van deze middelen als volgt:
Aanwerving van een psycholoog, coördinatie Kinderarmoede en aanpak spijbelproblematiek
Aanwerving van een maatschappelijk werker die de combinatie maakt van twee methodische cellen: Integrale Gezinsbegeleiding en Jongerenwerking
Aanwerving van een wooncoach gelinkt aan Integrale Gezinsbegeleiding
64
Bijkomende financiële ondersteuning voor alle gezinnen met kinderen
Projectoproep naar derden voor acties tegen kinderarmoede en weerhielden volgende 4 projecten voor de komende twee jaar : Speel- en zomerklassen van inloopteam Reddy Teddy Trajectbegeleider met focus op onderwijs van vzw Jong Betrekken en stimuleren van niet-schoolplichtige kinderen, vzw Uilenspel Mobiele tienermoederwerker, vzw LEJO
We werkten mee aan expertisebevordering van andere lokale besturen of organisaties door te spreken op verschillende studiedagen, werkbezoeken,… Rond Kinderarmoede werd er informatie uitgewisseld met volgende regio’s, steden en gemeenten: Welzijnszorg Kempen, Waregem, Mechelen, Sint Pieters Leeuw, Brasschaat, Hamme, Antwerpen, Izegem, Roeselare, Aalst, Beerse, Merksplan en Tielt.
7.2.2 Ondersteuning en deskundigheidsbevordering binnen de sociale dienst Via overleg, adviezen, intervisie en casebesprekingen ondersteunen we maatschappelijk werkers (en andere disciplines) in hun samenwerking met cliënten. Deze ondersteuning bieden we aan alle welzijnsbureau’s, maar ook aan diensten waar we geen zitdag houden. Enkele voorbeelden zijn:
pensionwonen De Baai;
themawerking Vreemdelingen;
themawerking Thuislozen;
themawerking Woningen;
Woonbegeleiding;
Opleidings- en TewerkstellingsCentrum;
Juridische dienst
themawerking Emancipatorische Werking.
We ondersteunen en werken mee aan het proces van sociale activering bij de cliënten en spelen een belangrijke rol vóór, tijdens en na de activering naar werk. Maatschappelijk werkers, trajectbegeleiders, juristen en het Medisch Advies Centrum vragen om cliënten te screenen in het kader van hun activeringstraject. We geven advies in dossiers over activering van cliënten die psychische problemen aangeven als belemmering in hun activeringstraject. Regelmatig adviseren we hen over de activeringsmogelijkheden van mensen met verslavingsproblemen, mentale, psychische en/of psychiatrische problematieken. Voor deze adviezen maken we soms gebruik van testmateriaal (vb. intelligentietest, screening sociale angst,…). In 2014 gaven we in 23% van de dossiers (2013: 24%) een advies in het kader van het activeringstraject. Dit advies is ruimer dan “wel of niet” werkbekwaam, maar gaat ook over hoe om te gaan met de cliënt of het traject om (rekening houdende met de aanwezige belemmeringen) hun kansen te optimaliseren en het traject naar activering zo vlot mogelijk te laten verlopen. 65
Daarnaast ondersteunden we mee de maatschappelijk werker bij het opleggen van sancties aan cliënten. We maakten een inschatting van „niet willen” of „niet kunnen”. We hadden hiervoor regelmatig individueel overleg met de maatschappelijk werker en/of trajectbegeleider. De hoofdmaatschappelijk werkers kregen vorming, intervisie- en overlegmogelijkheden. Om de hoofdmaatschappelijk werkers maximaal te ondersteunen, treden we op als moderator bij teambesprekingen of organiseren we denkdagen. In 2014 werden denkdagen georganiseerd bij
pensionwonen de Baai
team wonen en woonbemiddeling
team IKOOK.
We boden ondersteuning bij agressievoorvallen in de Sociale Dienst. In 2014 gaven we opnieuw vorming rond maatzorg en open rapportage voor nieuwe maatschappelijk werkers. We organiseerden vorming rond verslaving, productinformatie en tewerkstelling (Drugs en co). We gaven vorming rond oplossingsgericht werken en zetten deze sessies verder in 2015. De Psychologische dienst had een signaalfunctie bij het uitstippelen van het beleid in de Sociale Dienst. We namen o.a. deel aan de werkgroep Agressie en de werkgroep Activering. Door de vele contacten in de hiërarchische lagen van de organisatie, werkten psychologen mee aan de implementatie van beleidsbeslissingen. We implementeerden verder de visietekst over hulpverleningsmethodieken in de Sociale Dienst. Onze psychologen vormden een tandemwerking met de betrokken maatschappelijk werkers van de cliënt uit de verschillende welzijnsbureaus of themadiensten om hen maximaal te ondersteunen. We maakten 149 (2013: 101, 2012:103) verslagen op voor ons bestuur (of andere instanties) ter ondersteuning van de verslaggeving van de maatschappelijk werker. We boden een sessie over omgaan met agressie aan de sociale gidsen. Via projectmiddelen werd ons team versterkt met een psychologe die de dienst Woonbegeleiding ondersteunt in het kader van “Housing First”. De psychologe begeleidt cliënten, ondersteunt woonbegeleiders in hun hulpverlening en schrijft aan een methodiekhandboek voor de doelgroep van het project “Housing First”. Vanuit Fedasil kregen we middelen voor een psycholoog in het project Ankerkracht. Dit project bundelt de krachten en visie van verschillende deel- en themawerkingen binnen het OCMW. Het project wordt opgestart om de nood voor aangepaste begeleiding in te vullen voor een specifieke kwetsbare doelgroep, met name niet begeleide minderjarige vluchtelingen en met uitbreiding jonge vluchtelingen tot 25 jaar. In 2014 hadden we opnieuw overleg tussen de psychologen van de Sociale Dienst, de psychologen van Ouderenzorg en twee andere eerstelijnspsychologen van Gent en Destelbergen. Vanuit de psychologische gebeurt de aansturing van drie methodische cellen: 66
Integrale gezinsbegeleiding
Perspectief
Jongerenwerking
We verwijzen hiervoor naar verder in het jaarverslag voor meer uitleg en cijfergegevens over deze werkingen.
7.2.3 Activiteit psychologische hulp aan cliënten De Psychologische dienst richt zich tot cliënten en gezinnen die vragen naar psychologische hulpverlening, opvoedkundige of psychosociale ondersteuning. Gentse burgers zonder actief OCMW-dossier ontvangen we voor een intakegesprek en een gerichte doorverwijzing. Cliënten met een actief OCMW-dossier krijgen op de psychologische dienst een kortdurende of langdurige psychologische begeleiding of therapie. Onze dienst beschikt over testmateriaal dat helpt om situaties te verhelderen of diagnoses te stellen. Bij crisissituaties van gekende en niet-gekende cliënten kan men de Psychologische dienst consulteren.
7.2.3.1 Laagdrempelig werken Cliënten krijgen zowel op de dienst zelf als in hun dichtstbijzijnde welzijnsbureau een afspraak met een psycholoog. We hebben wekelijks zitdagen in de regio’s
Ledeberg/Gentbrugge
Nieuw Gent,
Brugse Poort,
Bloemekenswijk,
Gent Zuid,
Sinds 2014 breiden we het aantal zitdagen in de welzijnsbureau’s uit. Er zijn meerdere zitdagen per week in:
Sint Amandsberg//themadienst Thuislozenzorg (aantal: 3)
Gent Noord (aantal:2).
Verdere uitbreiding van de zitdagen wordt gepland in 2015. Binnen de principes van laagdrempeligheid, outreachend werken en bemoeizorg die gelden binnen de dienst gaan we ook op bezoek aan huis. Voor cliënten die niet tot op onze dienst geraken vanwege fysieke of zeer specifieke psychische problemen, ging de psycholoog in 2014 meer dan de vorige jaren (160 keer) op bezoek aan huis (2013: 99, 2012: 75). Deze stijging is voor een deel te wijten aan de psycholoog binnen het project Housing First waar huisbezoeken frequenter als methodiek gehanteerd wordt om de moeilijke doelgroep te bereiken.
67
In 2014 gaven we een groepstherapie „hantering van agressie” voor mensen bij wie agressie een traject naar de arbeidsmarkt bemoeilijkt. In 2014 volgden we 72 cliënten op met tolk (2013: 75, 2012: 76, 2011: 78). We maakten daarvoor gebruik van de intercultureel medewerkers en bemiddelaars van OCMW en TVG (Tolk- en Vertaaldienst Gent). We zien een lichte daling. Enerzijds komt dit door de grotere variatie die nodig is aan talen, maar niet altijd beschikbaar. Anderzijds proberen meer cliënten de gesprekken toch in de (combinatie van) beschikbare talen bij de psychologen (Nederlands, Frans, Engels, Spaans en Duits).
7.2.3.2 Aantal begeleidingen In 2014 volgden we 1173 dossiers in totaal actief op. We zien nog altijd een stijgende lijn in het aantal dossiers dat we in de Psychologische dienst opvolgden.
aantal cliënten 1400 1200 1173 1000 959 800
813
853
600 400 200 0 2011
2012
2013
2014
In 2014 was er een instroom van 372 nieuwe cliënten (32%) die nog niet gekend waren op onze dienst (2013: 40%, 2012: 43%).
7.2.3.3 Profiel cliënten In 2014 was 50,4% een man en 49,6% een vrouw. We zagen voor de eerste keer sinds de registraties startten een verschuiving in de verhouding man/vrouw. Voorheen waren er steeds meer vrouwen in begeleiding (2013: 47% is man, 53% is vrouw). Onze dienst bereikte cliënten uit alle leeftijdscategorieën. Kinderen en jongeren (tot en met 25 jaar) maakten 24% uit van ons totaal aantal begeleide cliënten (2013 en 2012: 21%). Van de 1173 cliënten kenden we 425 cliënten met een andere etnisch-culturele 68
achtergrond. Dat was een verhouding van 36,2% (2013: 36%, 2012: 38%, 2011: 35%. In 2014 werkten we hiervoor opnieuw samen met de interculturele bemiddelaars (ICB) en interculturele medewerkers (ICM).
7.2.3.4 Hulpvragen Cliënten stellen heel verschillende hulpvragen. Toch zijn er thema’s en problemen die meer aan bod komen. Enerzijds heeft dit te maken met de hulpvrager, maar anderzijds heeft de psycholoog hier een groot aandeel in. We zijn ervan overtuigd dat een psychologische begeleiding die zich, naast de behandeling van een bepaalde stoornis, ook richt op de activering een grote meerwaarde is voor onze cliënten. Maatschappelijk werkers verwezen meer mensen door in het kader van activering. Uit onderzoek bleek dat psychische problemen vaak een grote belemmering waren in het activeringsverhaal. Psychologen konden een (onderliggende) problematiek in kaart brengen en indien wenselijk hulp bieden:
Voor cliënten bij wie activering niet haalbaar is, boden we onze bestaande hulpverlening aan.
Voor cliënten bij wie activering in de toekomst wel haalbaar is, maar nu nog moeilijk (wegens motivatieproblemen, psychische problemen, gezinsproblemen, verslavingsproblemen, sociale angsten, …) werkten we aan activering in de psychologische begeleiding. We leerden mensen de meerwaarde aan van activeren, in relatie tot hun psychische problemen, en leerden hen hierin inzicht te verwerven. We reikten hen handvaten aan om met hun probleem om te gaan zodat ze toch tot activering kwamen. We leerden hen gebruik maken van externe hulpbronnen. We maakten mensen sterker, weerbaarder, werkten aan die vaardigheden en attitudes die noodzakelijk waren om tot activering te komen (vb. identiteitsontwikkeling, zelfbeeld, zelfwaarde gevoel, assertiviteit, omgaan met regels en gezag, omgaan met andere mensen, motivatieversterking, communicatietraining, training om situaties beter in te schatten, te aanvaarden en te verwerken, …). Bij een groot aantal cliënten zagen we vaak ontbrekende competenties, vaardigheden, attitudes die niet via eenvoudige trainingen op te lossen zijn. Deze vereisten een intensieve psychologische/therapeutische aanpak wegens de sterke inbedding van de problemen in hun leven. Daarnaast werkten we aan de randvoorwaarden (vb. kinderopvang en vervoer) indien deze voor een cliënt een belemmering waren naar activering toe. Voor cliënten die in een activeringstraject zaten, werkten we aan psychische en andere belemmeringen (vb. verslaving, motivatie, attitude, …) om enerzijds de kans op slagen te optimaliseren en anderzijds om hun activering vol te houden. We deden dit door hen inzicht te bieden in de invloed van hun psychisch probleem op hun activering, door hen vaardigheden en attitudes aan te leren die hen op weg helpen, door hen te begeleiden bij hun psychische problemen, … We helpen de cliënt te versterken door het zoeken en exploreren van individuele hulpbronnen. In de begeleiding bespreken we concrete werksituaties (in samenwerking met de trajectbegeleider, technisch instructeur,...). Voor cliënten met psychologische beperkingen hadden we specifieke technieken in begeleidingen naar activering: we gingen soms mee met de trajectbegeleider naar de werkvloer om de invloed van de psychische problemen te kaderen aan de werkvloerbegeleiders. Zo konden zij het gedrag en handelen van de cliënt op de werkvloer beter begrijpen.
Voor cliënten na art. 60-tewerkstelling boden we dezelfde ondersteuning aan om het werken op de reguliere arbeidsmarkt verder te stimuleren.
Bij 77% van de begeleidingen in 2014 (2013: 76%) was activering een thema in de 69
begeleiding. Een aantal jaar geleden was dit maar in de helft van de dossiers het geval. De andere vaak voorkomende thema’s beïnvloeden rechtstreeks het succes van een activeringstraject, namelijk copingvaardigheden, zelfbeeld, identiteit, emotiehantering, sociale- en communicatieve vaardigheden en kennis over de eigen psychische problemen (psycho educatie). Hiermee tonen we aan dat de activeringsgedachte voor onze dienst een blijvende prioriteit is. We blijven ervan overtuigd dat activering ook een belangrijke factor is in de bestrijding van (kinder)armoede.
Belangrijkste thema's in de begeleidingen zelfbeeld - identiteit activering psycho-educatie copingvaardigheden 2014 gezin van herkomst
2013 2012
opvoedingsproblemen medische problemen rouw seksualiteit 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Bovenop het werken aan de activering van cliënten is het noodzakelijk te werken aan de belemmerende psychische problemen. Naast de psychische stoornissen zoals depressie, psychose, … zagen we dat specifieke problemen onze cliënten ernstig hinderden in hun functioneren. We zien vooral problemen in het gezin van herkomst, partnerrelatieproblemen, depressieve stoornissen, opvoedingsproblemen, traumatische ervaringen, verslavingsproblemen, … We zien dat cliënten steeds meer, zwaardere en gecombineerde problematieken hebben.
70
Behandelde problematieken emotie-regulering partnerrelatieproblemen trauma-verwerking depressieve stoornis hechting verslaving misbruik - verwaarlozing
2014
slaapprobleem
2013
impulscontrole stoornis
2012
levensfase problemen zelfmoord angst stoornis somatisatie acculturatie problemen persoonlijkheidsstoornis 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Een groot deel van onze cliënten bevond zich in een negatieve spiraal van generatiearmoede. Dit maakte dat zij hun problemen niet zelfstandig konden overwinnen. Met onze psychologische begeleidingen probeerden we hen een hulpverlening op maat aan te bieden om deze belemmerende factoren in hun functioneren en in hun activeringstraject aan te pakken. We registreerden de trap van de activeringsladder waarop cliënten zich bevonden om al deze verschillende situaties in kaart te brengen en de meest haalbare trap op de activeringsladder. Huidige situatie op activeringsladder
Zorg- en hulpverlening Sociale activering Arbeidsactivering Reguliere arbeid
Meest haalbare trap op de activeringsladder
2012
2013
2014
2012
2013
2014
58%
57%
57%
20%
21%
21%
19% 11% 12%
18% 12% 13%
19% 12% 12%
29% 20% 31%
28% 18% 33%
24% 19% 36%
Concreet wil deze tabel zeggen dat 57% van de cliënten zich momenteel in de zorgende hulpverlening bevindt en dat we inschatten dat ze na succesvolle behandeling dit cijfer kunnen terugbrengen tot 21%. We moeten deze cijfers relativeren omdat we nooit alle andere beïnvloedende factoren op de activeringsladder van een cliënt kunnen controleren en/of meten. Bovendien werkt een psychologische behandeling niet bij iedereen ten volle. De redenen hiertoe zijn divers, vb. te beperkte mentale mogelijkheden, weerstand ten aanzien van begeleiding, te grote problemen in de omgeving, …
71
Daarnaast zagen we de inschatting dat maar 36% van onze cliënten ooit tot reguliere arbeid kan komen. Afhankelijk van de situatie van de cliënt kon een begeleiding bestaan uit enkele gesprekken tot vele gesprekken tijdens enkele jaren. Factoren die hierin een rol speelden: de probleemsituatie, de motivatie, de intelligentie en voorgeschiedenis van de cliënt, ….
7.2.3.5 Aantal gesprekken We voerden dit jaar 2.374 gesprekken (2013: 1905, 2012: 1.714 gesprekken) van minstens een uur en planden er 4.374 (2013: 3.430, 2012: 2.961 gesprekken). Van alle aangeboden gesprekken kwamen cliënten 46% van de afspraken niet na. Dit cijfer is vergelijkbaar met vorig jaar (2013: 45%, 2012: 44%). De redenen dat cliënten zoveel afspraken niet nakwamen waren divers: hun maatschappelijke situatie, voor sommigen toch nog te grote drempel, psychische problemen, … Maatschappelijk werkers sturen nu sneller dan een aantal jaar terug hun cliënten door naar onze dienst. Deze mensen waren vaak nog niet bereid hun problemen te (laten) behandelen. Daarom kwamen ze soms hun gemaakte afspraken niet na. Cliënten die een afspraak, in het kader van het bepalen van werkbekwaamheid, niet nakwamen, riskeerden een sanctie door de maatschappelijk werker. Positief was dat we in 2014 bij 32% (2013: 31%, 2012: 30%, 2011: 30%) de doelstellingen van de therapie behaalden. Voor een moeilijk bereikbare doelgroep (waarvoor geestelijke gezondheidszorg vaak een toegankelijkheidsprobleem vormt) was dit een bijzonder goed cijfer. Onze inspanningen om maximaal laagdrempelig en „outreachend” te werken was van essentieel belang voor onze specifieke doelgroep.
7.2.3.6 Samenwerking met andere diensten Naast de permanente samenwerking met de maatschappelijk werkers en andere interne disciplines binnen het OCMW werken we in 54% dossiers ook samen met externe diensten zoals (huis)artsen, psychiaters, wijkgezondheidscentra, justitie… (2013: 56%, 2012: 54%). We vertegenwoordigden het OCMW Gent in:
de stuurgroep van Assertieve Zorg In de Samenleving (AZIS +, project voor zorgwekkende zorgvermijders);
de stuurgroep van communale zorg vanuit Villa Voortman (inloophuis en behandeling van mensen met psychiatrische en verslavingsproblemen);
diverse organen van het PAKT (netwerk van organisaties in het kader van art. 107 vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg);
de intersectorale intervisies van het project “Bruggen na(ar) 18”. In dit project willen we experimenteren met het dichten van de kloof tussen hulpverlening aan minderjarigen en de hulpverlening aan volwassenen;
de stuurgroep Bind-kracht in kader van een nieuwe publicatie over Bind-kracht en OCMW.s.
Rondetafelgesprekken rond oa. geestelijke gezondheidszorg
… 72
7.2.3.7 Diensten tegen betaling Vanaf september 2014 sloten we een samenwerkingsverband af met de OCMW’s van omliggende gemeenten (Merelbeke, Lochristi, Evergem, Nazareth, Melle, Deinze, Zottegem) waarbij we onze dienstverlening vanuit de psychologische dienst tegen betaling aanbieden. Ook bij Familiehulp geven we op regelmatige basis intervisie tegen betaling aan de referentieverzorgenden. Huis van Troost en het vluchthuis van het CAW deed in 2014 beroep op onze dienst voor een vorming.
7.2.4 Activiteit Vakantiewerking 7.2.4.1 Doelstelling De Vakantiewerking organiseert kwaliteitsvolle opvang tijdens de schoolvakanties. Wij staan in voor aangepaste activiteiten en uitstappen voor de verschillende kinderen en leeftijdsgroepen. Wij verdelen de kinderen volgens leeftijd in drie groepen: de kleutergroep (3 tot 6 jaar), de middengroep (7 tot 11 jaar), de tienergroep (12 jaar tot 15 jaar). Wij leggen het accent op zorg en hulpverlening aan kinderen met specifieke noden. We hebben aandacht voor het individuele kind en zijn specifieke noden. Wij zorgen voor een gepaste hulpverlening tijdens de vakanties voor het kind en werken samen met het aanwezig hulpverleningsnetwerk. Sinds 2013 werken we met een multidisciplinair hulpverleningsplan op maat voor die kinderen die extra ondersteuning en hulpverlening nodig hebben. We ondersteunen ouders en geven opvoedingsondersteuning. Wij begeleiden de ouders bij een doorverwijzing naar gespecialiseerde hulpverlening wanneer dit nodig is. Wij zijn een belangrijke schakel in de opdracht van OCMW Gent voor de bestrijding van kinderarmoede. We doen dit door een aantal praktische zaken, zoals: verschillende maaltijden per dag voor de kinderen (ontbijt, warme maaltijd, vieruurtje, …), speciaal busvervoer, reservekledij, … Daarnaast is onze methodiek, met grondslagen in de hulpverlening, essentieel en misschien nog van groter belang dan de praktische voorzieningen in de strijd tegen kinderarmoede. Het werken met (hoofd)animatoren uit de doelgroep vergroot de input van ervaringsdeskundigen en stuurt onze werking mee in de juiste richting. Daarnaast investeren we in het activeringsproces van onze cliënten. Dit gebeurt doordat wij een laagdrempelige, toegankelijke, betaalbare en kwaliteitsvolle opvang bieden aan kinderen van cliënten die anders in hun activeringstraject moeilijk opvang vinden tijdens schoolvakanties. Anderzijds stimuleren wij de tieners om door te groeien als animator, met bijzondere aandacht voor het stimuleren en promoten van (hoger) onderwijs. We zijn er voor ouders met een actief dossier in OCMW Gent, voor ouders die werken bij OCMW Gent en voor ouders die werken in AZ Jan Palfijn. Ouders kunnen zowel tijdens de vakanties als tijdens het jaar bij ons terecht. Zij komen langs op één van onze zitdagen in de welzijnsbureaus en het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum. Ook elke woensdagnamiddag komen ouders langs op onze wekelijkse zitdag op het Henri Storyplein.
73
Ofschoon we net iets anders zijn dan de meeste speelpleinwerkingen in het Gentse, blijven we afstemmen met andere organisaties. We nemen deel aan het SPOG (Speelpleinoverleg Gent) en betrekken hier systematisch een hoofdanimator bij. Daarnaast nemen onze hoofdanimatoren deel aan het PSV (Provinciale Speelplein Vergadering). Vanaf 2014 schakelden we over op een nieuw informatieverwerkingssysteem Recreatex.
7.2.4.2 Speelpleinwerking op het Storyplein 7.2.4.2.1 Doelgroep in cijfers In 2014 opende de Vakantiewerking voor 57 dagen (2013: 52, 2012: 59, 2011: 58). Er werden 350 kinderen ingeschreven (2013: 251). Dit is een stijging van 39,5% ten opzichte van het vorig jaar. We maakten een communicatieplan op en het groter aantal toeleidingsmomenten waren effectief. Deze kinderen kwamen uit 199 (2013: 131) gezinnen. Er werden in 2014 52% meer gezinnen bereikt dan in 2013.
Aantal ingeschreven kinderen en gezinnen per jaar 400 350 350 300 250 200
251
234
222
aantal kinderen 199
aantal gezinnen
150 100
120
131 103
50 0 2011
2012
2013
2014
Van het aantal ingeschreven kinderen had 90% van de ouders een actief dossier binnen OCMW Gent (2013: 79%, 2012: 79,9%). In 2014 was de verhouding jongen/meisje bij onze kinderen 184 (53%) t.o.v 166 (47%) (2013: 54%-46%, 2012: 52%-48%). In 2014 had meer dan één op drie (34%) (2013: 34%, 2012: 31%) van onze kinderen uit cliëntgezinnen specifieke medische problemen, gedrags- en emotionele problemen, hygiëneproblemen, ontwikkelingsproblemen, mentale beperking,… Het totaal aantal ingeschreven kinderen (350) werd als volgt verdeeld over de drie leeftijdsgroepen:
Kleutergroep (3 tot 6 jaar): 145 kinderen (41%) (2013: 41%, 2012: 36%);
Middengroep (7 tot 11 jaar): 147 kinderen (42%) (2013: 33%, 2012: 44%); 74
Tienergroep (12 jaar tot 15 jaar): 58 kinderen (17%) (2013: 26%, 2012: 20%).
aantal kinderen per leeftijdsgroep 160 140
147
145
120 100 80
103 83
104
2012 2013
83
60
65
40
2014 58
47
20 0 kleutergroep
middengroep
tienergroep
In 2014 kwam een ingeschreven kind gemiddeld 13 werkdagen (2013: 18, 2012: 16) naar de werking (bijna drie vakantieweken). Op een werkingsdag (op jaarbasis in 2013) waren er gemiddeld 65 kinderen aanwezig (2013: 52, 2012: 49). Als we het gemiddeld aantal aanwezige kinderen meer in detail bekijken, afhankelijk van het type vakantie (kleine vakanties en grote vakantie), zagen we vooral een groter aantal aanwezigheden in de vakanties dat we busvervoer organiseerden voor onze kinderen en een groter aantal kinderen in de zomervakantie.
Tijdens de krokusvakantie waren er per dag gemiddeld 46 kinderen aanwezig (2013: 29, 2012: 29).
Tijdens de paasvakantie waren er per dag gemiddeld 61 kinderen aanwezig (2013: 51, 2012: 43).
Tijdens de zomervakantie waren er per dag gemiddeld 77 kinderen aanwezig (2013: 55, 2012: 59). In de zomervakantie kon het maximumaantal oplopen tot 120 kinderen per dag (2013: 100).
Tijdens de herfstvakantie waren er per dag gemiddeld 49 kinderen aanwezig (2013: 35, 2012: 19).
Tijdens de kerstvakantie waren er per dag gemiddeld 24 kinderen aanwezig.
75
gemiddeld aantal kinderen per vakantie 90 80 77
70 60
61
50
59
51 46
40
55
2012 49 35
30 20
2013
43
29 29
2014 31 24
19
10
0 0 krokus
paas
zomer
herfst
kerst
Om de opvang voor alle ouders toegankelijk te maken, organiseerden wij ook busvervoer. 72% van de kinderen (2013: 52%, 2012: 55%) vermeldde expliciet bij inschrijving het busvervoer van de Vakantiewerking nodig te hebben. We organiseerden verschillende externe activiteiten met de kinderen van het speelplein.
We gingen zwemmen in het subtropisch zwemparadijs Rozebroeken.
We maakten bostochten, speelden stadsspelen en gingen schaatsen.
We bezochten de Ghelamco-arena i.s.m. Extra Time.
We gingen op museumbezoek naar het MIAT, de School van Toen en het SMAK.
In juli 2014 bezochten we zoals elk jaar voor een hele dag Kid-Rock, een festival voor kinderen. In 2014 schreven 29 kinderen zich in (2013: 52, 2012: 61). Dit is een significante daling. We konden niet achterhalen waarom de inschrijvingen zo laag waren voor deze activiteit. In 2015 zullen we ouders bevragen en de opkomst evalueren.
We organiseerden 2 tienerweekends.
In het kader van intergenerationele activiteiten werkten we in 2014 nauw samen met serviceflats Antoniushof. Iedere vakantie gaan de kinderen op bezoek voor een activiteit met de senioren. Alle partijen ervoeren dat positief. In 2015 gaan we hiermee verder. Vanuit de Psychologische dienst kwam een psycholoog groepssessies geven voor kinderen van de lagere schoolleeftijd met gedrags- en of emotionele problemen. In 2014 kregen we van VDS (Vlaamse Dienst voor Speelpleinwerking) een procesbegeleiding rond inclusie (inclusief werken waarbij je plein openstaat voor kinderen met beperkingen). We boden specifieke vormingsmomenten aan over omgaan met inclusie voor onze animatoren en gingen met hen in debat over het thema.
76
In 2014 bleven we aandacht hebben voor taalstimulering op het speelplein. Bij het voorbereiden van iedere activiteit implementeerden de animatoren taalstimulerende aspecten. Zij werden hierin gecoacht door de personeelsleden van de Vakantiewerking. Op het einde van iedere vakantie vond er een moment plaats met de animatoren en personeelsleden (beroepskrachten) waarbij we een zelfevaluatie opmaakten over het functioneren en de werking. 7.2.4.2.2 Betaling De ouders ontvingen na een vakantieperiode altijd een factuur. De ouders betaalden per dag dat het kind aanwezig was en volgens het barema van hun inkomsten. Steeds minder ouders kunnen hun facturen betalen. Vanaf de kerstvakantie in 2014 is de vakantiewerking gratis voor cliënten. 7.2.4.2.3 Animatoren Onze animatoren delen we op in drie categorieën:
hulpanimator: staat de animatoren bij, weinig verantwoordelijkheid over de kinderen;
animator: is verantwoordelijk voor de kinderen en de activiteiten;
hoofdanimator: stuurt de (hulp)animatoren aan en is verantwoordelijk voor de gehele werking en coördinatie van zijn leeftijdsgroep.
We evalueerden iedere vakantie alle animatoren. In 2014 waren er 48 animatoren (2013: 41, 2012: 44) die minstens één keer werkten bij de Vakantiewerking. Van hen waren er 14 hulpanimatoren (2013: 9, 2012: 9), 23 animatoren (2013: 19, 2012: 23) en 11 hoofdanimatoren (2013: 11, 2012: 12).
percentages rekruteringskanaal animatoren 70 60 59 50
59
52
40
doelgroep
30
34
33
20 10
personeel andere
24 14
17 8
0 2012
2013
2014
In 2014 is de verhouding minderjarig/meerderjarig bij onze animatoren 40%-60% (2013: 39%-61%, 2012: 39% - 61%). In de Vakantiewerking ondersteunden we heel sterk en 77
werkten we actief mee aan de activeringsgedachte van de OCMW-doelgroep. In 2014 kwamen 59% van de animatoren uit de OCMW-doelgroep (2013: 59%, 2012: 52%). 36% van de animatoren uit de OCMW-doelgroep kwam voorheen zelf als kind naar de vakantiewerking. 8% waren kinderen van personeelsleden (2013: 17%, 2012: 14%) en 33% wierven we aan via andere kanalen (2013: 24%, 2012: 34%).
percentages rekruteringskanaal animatoren
2014
59
2013
59
8
33
doelgroep 17
24
personeel andere
2012
52
0%
14
20%
40%
34
60%
80%
100%
Onze animatoren waren ook afkomstig vanuit verschillende origines. 30% had een buitenlandse oorsprong. (2013: 10%, 2012: 16%).
percentage herkomst animatoren
2014
30
2013
70
10
buitenlandse oorsprong
90
binnenlandse oorsprong
2012
16
0%
84
20%
40%
60%
80%
100%
Jaarlijks investeren we in het aanwerven en behouden van animatoren. Voor het aanwerven van nieuwe animatoren maken wij reclame in ons tijdschrift Pagadderke, verdelen wij flyers en affiches en verspreiden we een oproep via de nieuwsbrief en de nieuwsflits. Ook jongeren die naar onze werking komen en de leeftijd van 15 jaar naderen, stimuleren we om het traject te volgen tot gebrevetteerde animator en eventueel hoofdanimator.
78
Zodra animatoren opgeleid zijn, ondernemen wij verschillende acties om animatoren te motiveren en bij te scholen. Daarom organiseren we regelmatig animatorenactiviteiten die bestaan uit twee luiken: teambuilding/ontspanning en vorming. In 2014 organiseerden we 12 animatorenactiviteiten (2013: 11, 2012: 12). Op deze activiteiten was er een gemiddelde opkomst van 16 animatoren. We organiseerden opnieuw een animatorenweekend. Om een vakantie voldoende voor te bereiden, organiseren wij voor elke vakantie één of twee voorbereidingsdagen. Dit jaar waren er 8 voorbereidingsdagen voor de kleine vakanties (2013: 7, 2012: 8). Op de voorbereidingsdagen verwachten we alle animatoren die tijdens een vakantieperiode aanwezig zullen zijn. Voor de zomervakantie vinden de voorbereidingen plaats via een roulatiesysteem tijdens de werking zelf. Daarnaast kregen alle animatoren via de stuurgroep de kans input te leveren op het beleid en de organisatie van de Vakantiewerking. In 2014 kwamen we vier keer samen (2013: 4).
7.2.4.3 Kamp Jaarlijks organiseert de Vakantiewerking een kamp met zes nachten tijdens de zomervakantie voor kinderen tussen 5 en 15 jaar. De animatoren vertrokken één dag vroeger op kamp om alles logistiek en inhoudelijk voor te bereiden. Dit jaar was de bestemming opnieuw „Moerkensheide in De Pinte. In 2014 namen we 40 kinderen mee op kamp (2013: 57, 2012: 61, 2011: 62). Vijf hoofdanimatoren, zes animatoren en een personeelslid (beroepskracht) begeleidden de kinderen op kamp. We zien een daling in het aantal kinderen dat meegaat op kamp. We bevroegen de ouders en merken dat veel gezinnen ook op reis gaan in die periode of een bezoek brengen aan het land van herkomst. De 30 oudste kinderen, begeleid door 6 animatoren, konden net zoals vorig jaar deelnemen aan SAIL FOR CHILDREN, een evenement georganiseerd door Kiwanis Ghent Seaport.
7.2.4.4 Bijkomende activiteiten buiten de schoolvakanties Buiten de schoolvakanties organiseerden we een aantal activiteiten met kinderen en hun ouders. Dit waren zeer belangrijke momenten die we sterk benutten voor het contact met de ouders. We zagen hoe ouders met hun kinderen omgingen en gingen gemakkelijker het gesprek aan over hun kinderen. 7.2.4.4.1 Paaseierenraap Jaarlijks organiseert de Vakantiewerking een paaseierenraap in samenwerking met het notariaat Oost-Vlaanderen en het woonzorgcentrum De Vijvers. In 2014 verzorgde theatergezelschap Skriewer de animatie op de paaseierenraap. Onze animatoren hielpen mee voor de begeleiding van de kinderen. Er werden in 2014 kaarten verdeeld via ons eigen cliëntenbestand, via de stadswinkel en via KRAS. Er kwamen 99 kinderen jonger dan 12 jaar langs, en 89 ouders of kinderen ouder dan 12 jaar. 7.2.4.4.2 Sinterklaasfeest Jaarlijks organiseert de Vakantiewerking een Sinterklaasfeest in samenwerking met de Emancipatorische Werking van OCMW Gent. Er waren 84 inschrijvingen (2013: 110, 2012: 79
109). Voor de animatie en begeleiding van kinderen waren vier animatoren aanwezig. We bereikten 19 gezinnen met in totaal 39 kinderen. 7.2.4.4.3 Kermiskaarten De Vakantiewerking stond in 2014 weer in voor de verdeling van een 500-tal gezinskaarten voor de Halfvastenfoor. Deze kaarten waren afkomstig van de vereniging van de foorkramers. 7.2.4.4.4 Ouderactiviteit : Plopsaland Omdat we al enkele jaren merken dat het niet evident is voor onze ouders om een uitstap naar een pretpark te organiseren met hun kinderen (zowel het financiële als het praktische aspect vormen een obstakel), organiseerden we in 2014 opnieuw een ouderdag. We gingen op uitstap naar Plopsaland voor de kinderen van de Vakantiewerking en hun (groot-)ouders. Hierop waren 10 gezinnen aanwezig (18 volwassen en 27 kinderen). 7.2.4.4.5 Woensdagnamiddagopvang In 2014 experimenteerden we 6 weken met opvang op woensdagnamiddag voor kinderen die ingeschreven zijn op de vakantiewerking. We zetten hiervoor 2 animatoren in maar er kwamen geen kinderen opdagen. Bij onderzoek bleek dat hier geen nood aan was. Ouders wilden liever iets samen doen met kinderen op woensdagnamiddag. 7.2.4.4.6 Activiteiten voor kinderen en hun (anderstalige) (groot)ouders . In het najaar van 2014 organiseerden we op 10 woensdagnamiddagen activiteiten voor kinderen en hun (anderstalige) (groot)ouders. Dit is een samenvoeging van het project van vorig jaar ‘taalactiviteiten voor kinderen en hun anderstalige (groot)ouders’ en de opvang voor kinderen op woensdagnamiddag. In elke sessie werd gewerkt rond een bepaald thema met de Nederlandse taal als centraal uitgangspunt. We bereikten 5 gezinnen: 2 x Tunesië, 1 x Marokko, 1 x Albanië, 1 x Nederland. In totaal waren 23 aanwezigheden van volwassenen en 35 van kinderen.
7.3
Methodische cellen
7.3.1 Methodische Cel Integrale Gezinsbegeleiding 7.3.1.1 Doelstelling Integrale Gezinsbegeleiding (IG) richt zich specifiek tot gezinnen met problemen op verschillende levensdomeinen: financieel, huisvesting, gezondheid, … en die nood hebben aan opvoedingsondersteuning in de brede zin van het woord. Deze gezinnen vragen een intensieve, specifieke en integrale begeleiding.
80
7.3.1.2 Werking Integrale Gezinsbegeleiding is in 1996 gestart als project om een antwoord te bieden aan de zogenaamde “multiproblemgezinnen” die zich kenmerken door een kluwen van problemen. Ondertussen heeft IG zijn nut bewezen en maakt het deel uit van de reguliere werking onder de vorm van een ‘methodische cel’. Net als ‘Perspectief’ en ‘Jongerenwerking’ is dit een decentrale werking met als doel wijkgebonden extra ondersteuning te bieden aan bepaalde doelgroepen door maatschappelijk werkers in te zetten met een specifieke scholing en expertise. De methodische aansturing gebeurt vanuit de Psychologische dienst door twee psychologen. Hierbij is er veel aandacht voor de overdracht van kennis, zowel binnen het eigen IG-team als binnen het wijkwerkteam. Om de twee weken organiseren we een teamvergadering en een intervisie. Per kwartaal houden we een inhoudelijke dossierbespreking met één van de psychologen, de IG medewerker en hoofdmaatschappelijk werker zodat deze leidinggevende ook betrokken wordt bij de besprekingen en deze kennis en methodieken mee kan uitdragen of toepassen. Bovendien nodigen we jaarlijks alle betrokken hoofdmaatschappelijk werkers uit op een overleg waarbij we de nieuwe tendensen en aandachtspunten toelichten. IG bestaat uit 8 maatschappelijk werkers, (ongeveer 4 FTE) verspreid over 7 wijken. Gentbrugge en Ledeberg worden samen opgevolgd door één medewerker. We zijn heel blij dat we in 2014 weer iemand mochten verwelkomen van St Amandsberg waardoor we weer slagen in ons oorspronkelijk opzet namelijk alle wijken/welzijnsbureaus van OCMW Gent bedienen. Gezinnen van een andere origine kunnen geholpen worden door een intercultureel medewerker die halftijds aan IG is verbonden. Een deel van de subsidies van minister Lieten in het kader van lokale kinderarmoedebestrijding zijn besteed aan een multidisciplinaire versterking van het team door een opvoedster die gekoppeld is aan het team wooncoaching. Dit paste binnen de gepercipieerde nood aan diepergaande, concrete ondersteuning thuis bij bepaalde opvoedingssituaties en bovendien slagen we er zo in binnen onze werking nog meer diensten duurzaam aan elkaar te verbinden met betrekking tot de aanpak van kinderarmoede via gezinsbegeleiding. Centraal in onze werking staat de aandacht voor methodiek. We spitsen ons niet toe tot een welbepaalde methodiek, maar gebruiken een ruim kader van hulpverleningstechnieken en – methodieken. De systeemtheorie hanteren we als breed kader om met het hele gezin te werken. We zien eigenlijk het volledige gezin als onze “cliënt”. We gebruiken contextuele genogrammen om de gezinssamenstelling in kaart te brengen en een beeld te krijgen over het gezin van herkomst. Zoals elke maatschappelijk werker hebben we aandacht voor de pijlers van maatzorg, die in onze vragenlijst en verslaggeving zijn verwerkt. Tenslotte zie je ook bij ons de recentere evoluties van de hulpverlening vertaald worden in oplossingsgerichte strategieën die verwerkt zijn in onze dossierbesprekingen. Vorming krijgt een belangrijke plaats in onze begeleiding. Al onze medewerkers hebben een langdurige opleiding gevolgd met leertherapie zodat ze stilstaan bij de impact van hun eigen functioneren op de begeleidingen. Daarnaast volgen we de actualiteit op via studiedagen en hebben we oog voor overdracht binnen en buiten onze werking. In 2014 hebben we ingezet op het verwerven van extra inzichten over het perspectiefplan 2020 en de veranderingen die op til staan binnen de sector van begeleiding aan personen met een beperking. We volgden 3 dagen opleiding bij VZW Vonx en zullen deze info verwerken en verspreiden in 2015 naar de wijken. In het kader van samenwerking en 81
kennisoverdracht hebben een aantal medewerkers van Perspectief, Jongerenwerking en de psychologische dienst aan bepaalde onderdelen deelgenomen. Een IG-dossier krijgt een zwaardere weging qua werkbelasting zodat er intensiever kan gewerkt worden. Deze extra ondersteuning zorgt ervoor dat moeilijk bereikbare gezinnen toch worden geholpen. Participatie van de cliënt is essentieel. Onze werking is gebaseerd op een intensieve begeleiding, wat zich vertaalt in veelvuldige contacten. We willen een transparante hulpverlening bieden zodat cliënten weten waaraan ze zich mogen verwachten. Jaarlijks evalueren we de hulpverlening aan de hand van een evaluatievragenlijst om nog beter zorg op maat te kunnen bieden. Dit resulteert in duidelijke doelstellingen en afspraken voor beide partijen. Een dergelijke begeleiding vraagt een duidelijke investering van onze cliënten. Ze moeten zich openstellen voor ons en bereid zijn veel info te delen. Niet iedereen kan dit engagement opnemen. Vertrouwen is belangrijk en een voorwaarde om onze werking te kunnen toepassen. Vorig jaar hebben we 2 dossiers moeten afsluiten omwille van geen medewerking. We gebruiken de techniek van meerzijdige partijdigheid om cliënten enerzijds te steunen, maar anderzijds ook om hen inzichten bij te brengen over de visie van anderen. Doelstellingen binnen de begeleiding zijn onder meer cliënten helpen om tot een meer positief gezinsklimaat te komen, beter met hun kinderen te leren omgaan en aandacht te hebben voor de nodige ontwikkeling van hun kinderen. Onze focus is meer procesgericht dan resultaatsgericht. We hebben bij de dossierbesprekingen oog voor de kleine successen doorheen de begeleiding en focussen minder op een concreet eindresultaat. 11 dossiers kregen een positieve afsluiting (doelstellingen bereikt volgens begeleider en cliënt). Onze medewerkers werken actief mee aan het beleid van onze cel. We organiseren een jaarlijks terugkerende denkdag, waarbij we de realisaties van het voorbije jaar overlopen. We staan stil bij de beleving en tevredenheid van de maatschappelijk werkers en bepalen samen de werkingspunten voor het komende jaar.
7.3.1.3 Realisaties In 2014 begeleidden we in totaal 112 gezinnen. In vergelijking met vorig jaar zien we hierbij een kleine stijging. Er werden 22 nieuwe dossiers opgenomen en 16 dossiers afgesloten.
82
Jaaroverzicht IG 140 120 100 80 60 40 20 0 2010
2011
dossiers op jaarbasis
2012 nieuwe dossiers
2013
2014
afgesloten dossiers
7.3.1.3.1 Aantal dossiers IG We hebben een aantal categorieën dossiers, gebaseerd op inhoudelijke werkthema’s. Dit is een handig middel om verwachtingen uit te klaren, maar ook om onze doelgroep beter in kaart te brengen. Eenzelfde dossier kan onder verschillende thema’s terugkomen:
We bieden opvoedingsondersteuning op vraag van de ouders (78%).
We bieden hulp aan ouders met een psychiatrische problematiek (57%).
We werken aan de veiligheid van de kinderen (36%).
We treden op als casemanager (36%).
We werken aan bewustwording van problemen (in situaties waar de ouders (voorlopig)
geen problemen zien/ervaren) (32%).
We werken met gezinnen met kinderen tussen 0 en 3 jaar (28%).
We bieden hulp aan ouders met een verslavingsproblematiek (28%).
We werken met verstandelijk beperkte ouders die mede daardoor problemen ervaren bij de
opvoeding van hun kinderen (24%).
In totaal hebben we 19 gezinnen in begeleiding met een ECM-achtergrond. Onze ECMmedewerker werd geconsulteerd in 22 dossiers. Haar expertise is ook beschikbaar voor externe partners. Zij is zelf van Turkse origine en kan Turkstalige cliënten met problemen met het Nederlands ook extra ondersteunen. Als cliënten de Nederlandse taal voldoende machtig zijn, krijgen ze begeleiding van de IG-medewerker van de wijk. 72% van onze ouders zijn alleenstaanden, 19% bestaat uit het kerngezin en 9 % zijn nieuw samengestelde gezinnen. 45% ontvangt leefloon, 32% staat op invaliditeit, 14% is werkloos en 9% is aan het werk. 83
7.3.1.4 Samenwerkingsverbanden 7.3.1.4.1 Intern List break2
a.
Vakantiewerking
Bij 20 % van de gezinnen gaan één of meerdere kinderen naar de Vakantiewerking. We ervaren deze werking als zeer waardevol omdat er geen andere diensten zijn die dezelfde combinatie van hulpverlening en vrijetijdsbesteding aan elkaar koppelen. Vakanties doorbreken de schoolstructuur en kunnen voor veel stress zorgen. Onderbouwde hulp bij opvang voor kinderen is dan ook heel belangrijk. De vakantiewerking komt hieraan tegemoet. Bijkomend pluspunt zijn de gezonde maaltijden, en we hebben ondertussen ook al kinderen die zijn doorgegroeid tot monitor waarbij ze fungeren als rolmodel voor elkaar. b.
Psychologische Dienst
23 gezinnen maken gebruik van de eigen Psychologische Dienst voor psychologische begeleiding. Veel ouders geven aan zelf uit een problematisch opvoedingssituatie te komen, wat vaak nog een impact heeft op het huidig functioneren. c.
Activering
De meeste gezinnen staan op de trap van zorg en hulpverlening. Ze hebben vaak te kampen met een kluwen van problematieken, verspreid over alle levensdomeinen. Zorg en hulpverlening zijn dan ook een belangrijke eerste stap. Het ontbreken van een ondersteunend netwerk belemmert hen ook vaak in hun stappen naar (sociale) activering. We hebben zeker oog voor de (sociale) activering. 22 gezinnen ( 25%) nemen deel aan één van de werkingen van de Emancipatorische Werking. 13 gezinnen (15%) krijgen begeleiding vanuit het OTC. 7.3.1.4.2 Extern List break2
a.
Bijzondere jeugdzorg/Integrale Jeugdhulp
Aangezien we ons richten tot gezinnen met opvoedingsproblemen, is er veel samenwerking met bijzondere jeugdzorg. 26 gezinnen krijgen vrijwillige begeleiding en 23 gezinnen vallen onder de gedwongen hulpverlening en krijgen begeleiding vanuit de jeugdrechtbank omwille van een verontrustende opvoedingssituatie (VOS) of omwille van een als misdrijf omschreven feit (MOF). De meest voorkomende maatregel is plaatsing in een instelling (21 dossiers), gevolgd door thuisbegeleiding (13 dossiers), en plaatsing in een pleeggezin (6 kinderen). 4 kinderen krijgen begeleiding vanuit een dagcentrum. Ondertussen is de vernieuwde werking van Integrale Jeugdhulp (IJH) over heel Vlaanderen van start gegaan. We hebben met het team verschillende vormingen gevolgd om deze veranderingen te kunnen plaatsen en organiseerden briefings in de meeste wijken, om deze info door te geven aan de collega’s van het wijkwerk. Binnen de organisatie fungeren we als experten met betrekking tot deze veranderingen. Zo brieften we ook aan onze juridische dienst en zelfs de jongerenafdeling van de PAAZ van Jan Palfijn kreeg toelichting van ons. b.
Scholen 84
We zien de scholen als een heel belangrijke partner in het kader van de opvolging van onze gezinnen. Van de schoolgaande kinderen binnen IG zien we dat 101 kinderen gewoon onderwijs volgen en 54 kinderen buitengewoon onderwijs. We zien onderwijs als een belangrijke hefboom in de ontwikkeling van kinderen. We nemen hierbij een ruime verantwoordelijkheid op : we willen ouders nauwer betrekken bij het schools functioneren van hun kinderen. Vaak hebben ouders zelf slechte schoolervaringen, of te weinig kennis over wat een school hun kind te bieden heeft. Soms kiezen ze ervoor kinderen thuis te houden om niet alleen te zijn, of omdat ze het gevoel hebben dat ze zo hun kind veilig kunnen houden. Schulden, schaamte of moeilijke verplaatsingen kunnen ook een rol spelen. Het is aan ons om te achterhalen wat er precies aan de hand is in deze gezinnen en hierop in te spelen. Wij helpen bij de inschrijvingen in de (kleuter)school en volgen eventuele spijbelproblematieken op. We begeleidden 13 dossiers waarin er sprake was van spijbelen. We bemiddelen hierbij, stimuleren ouders om hun kinderen naar school te brengen en vergezellen hen op oudercontact. We hebben hiervoor overleg met de brugfiguren, zorgcoördinatoren en het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB). c.
CLB
Het CLB is brede instap voor kinderen (vooral lagere schoolleeftijd en jonge pubers) binnen de Integrale Jeugdhulp. Aangezien wij omwille van technische problemen nog niet kunnen aanmelden met de elektronische documenten, is het vaak het CLB die de aanmelding op zich neemt voor dossiers die reeds bij hen gekend zijn. Dit geeft een nieuwe input in onze samenwerking. d.
Kind & Gezin (K&G)
K&G is een belangrijke partner vanuit hun toegang naar alle gezinnen met baby’s en jonge kinderen (0 tot 3 jaar). Het voorbije jaar volgden we 26 gezinnen met kinderen tussen 0 en 3 jaar en hadden we voor 18 gezinnen contacten met K&G. Binnen de nieuwe werking van IJH fungeert Kind & Gezin als brede instap/aanmelder voor de jonge kinderen. e.
JAC
Het JAC is dan weer de brede instap voor jongeren binnen IJH, wat ervoor zorgt dat we elkaar ook meer vinden dan voorheen in kader van doorverwijzing naar IJH.
7.3.1.5 Besluit Integrale Gezinsbegeleiding toont aan hoe OCMW Gent al lang aandacht heeft voor kinderarmoede door te investeren in een intensieve begeleiding aan kwetsbare gezinnen. We werken aan kinderarmoede door in te zetten op het hele gezin. De methodische aansturing door de psychologische dienst zorgt voor een multidisciplinaire werking die de verschillende levensdomeinen overstijgt en die aandacht heeft voor het verspreiden en delen van kennis met collega’s zowel binnen als buiten ons eigen OCMW.
7.3.2 Perspectief 7.3.2.1 Doelstelling Perspectief richt zich tot personen met een (ex)drugprobleem die de vraag naar werk stellen. Vanuit de praktijk bleek dat deze doelgroep tewerkstellen niet zo evident was en bijgevolg een zeer specifieke aanpak vereiste. Binnen OCMW Gent ontbrak vroeger echter de knowhow rond hulpverlening aan cliënten met een verslavingsproblematiek; was er 85
onvoldoende ruimte voor intensieve en integrale begeleiding van deze doelgroep en waren structurele samenwerkingsafspraken met de drughulpverlening zo goed als onbestaande. Een andere methodiek drong zich op en dus besloot OCMW Gent om een samenwerkingsverband op te richten met VZW Sociale Werkplaats De Sleutel. Dit initiatief kreeg de naam ‘Perspectief’ en de doelstelling omschreven we als ‘maatschappelijke (re)integratie van (ex)drugverslaafden door middel van activering’.
7.3.2.2 Werking Perspectief is (samen met ‘Integrale Gezinsbegeleiding’ en ‘Jongerenwerking’) opgenomen binnen de Methodische Cellen van het OCMW. Het achterliggend principe is cliënten kwalitatief beter te helpen door hen hulpverleners aan te bieden die inhoudelijk gespecialiseerd zijn en meer tijd en ruimte krijgen voor een intensieve integrale begeleiding. Binnen onze werking gaan we uit van het maatzorgprincipe: Perspectief biedt trajectmatige en persoonlijke begeleiding, in overleg met de cliënt en aangepast aan diens tempo. Hierbij maken we gebruik van een grondige indicatiestelling om in multidisciplinair teamverband tot een zo zorgvuldig mogelijke analyse van de cliëntsituatie te komen. We werken steeds vanuit een integrale benadering op de diverse levensdomeinen: lichamelijke gezondheid, arbeid/opleiding/inkomen, alcohol- & druggebruik, justitie & politie, familie & sociale relaties, psychische & emotionele situatie en vrije tijd & wonen. Verder hanteren we ook de methodiek van case management, waarbij één centrale figuur (de case manager) het volledige hulpverleningsproces coördineert en organiseert. Binnen Perspectief nemen de wijkwerkers de functie van case manager op zich en krijgen zij hierbij ondersteuning van een vaste trajectbegeleider van het OTC. Op die manier werken ze steeds in teams van 2 collega-specialisten. In 2014 waren er 16 celmaatschappelijk werkers (ongeveer 7,5 VTE) verbonden aan Perspectief: 12 wijkwerkers (verspreid over de wijken Brugse Poort, Bloemekenswijk, Nieuw Gent, Sint-Amandsberg, Gent Noord, Gent Zuid, Jongerenwerking, Thuislozenzorg & Gentbrugge/Ledeberg) en 4 trajectbegeleiders van het OTC. De Perspectiefmedewerkers krijgen ondersteuning via de inhoudelijke aansturing vanuit de Methodische Cel door een psycholoog met relevante ervaring binnen de drughulpverlening.
7.3.2.3 Realisaties 2014 Één van de belangrijkste realisaties in 2014 was de langverwachte opstart van Perspectief in het Welzijnsbureau Gentbrugge/Ledeberg. Ondanks de beperkte capaciteit qua trajectbegeleiders kozen we er toch voor om enkele van deze plaatsen te reserveren voor dit welzijnsbureau, teneinde onze werking op dit laatste nog-niet-door-Perspectief-bediende Welzijnsbureau te kunnen oprichten. Het voorbije jaar ontving Perspectief 47 nieuwe aanmeldingen, waarvan we 28 cliënten onmiddellijk in begeleiding namen. Bij 4 van hen besloten we om geen begeleiding op te starten maar probeerden we steeds een inhoudelijk advies te formuleren (meestal onder de vorm van een doorverwijzing naar een gepaste hulpverleningssetting of een andere vorm van case management). De overige cliënten bevinden zich nog in de aanloopfase naar Perspectief, d.w.z. dat we hen nog niet officieel binnen onze werking opnamen maar hen wel al mee opvolgen en voorbereiden op een toekomstige begeleiding. Op 31 december 2014 bevonden zich nog 14 cliënten in de aanloopfase. In de onderstaande tabel een overzicht van deze cijfers over de laatste 3 jaren heen.
86
Jaaroverzicht Aanmeldingen Perspectief 60 50
46
52
47 37
40
30
2012
28
30 13
20
9
14
9
2013
13
2014
4
10 0 nieuwe aanmeldingen
effectief opgenomen
aanloopfase
niet opgenomen
Als gevolg van de interne reorganisatie van het OTC in 2012 moet Perspectief het sindsdien met een minder grote maximale caseload voor de trajectbegeleiders stellen, waardoor we minder mensen op hetzelfde ogenblik trajectbegeleiding kunnen aanbieden. Door enkele aanpassingen in de werking slaagden we er in 2014 toch in om in totaal 122 personen op te volgen. De grootste aanpassing is dat we nu ook cliënten opnemen zonder hen onmiddellijk naar het OTC door te verwijzen. We concentreren ons dan in de eerste plaats op het stabiliseren van andere levensgebieden in afwachting dat er een plaats vrijkomt om trajectbegeleiding op te starten. Het gevolg hiervan is dat de cliënten noodgedwongen langere trajecten afleggen en dat er dus minder vlug plaatsen vrijkomen, waardoor we af en toe met wachtlijsten moeten werken. In 2014 rondden we 31 dossiers af. Op 31 december 2014 liepen er 91 actieve begeleidingen, waarvan er op dat moment 60 personen in een activeringstraject zaten (wat onze maximale capaciteit qua trajectbegeleiding is). 26 cliënten bevonden zich op dat moment dus in een voorbereidende fase in afwachting van de opstart van een traject naar tewerkstelling. De overige 5 personen beschouwen we als ‘zorgdossiers’, een term die we hanteren voor dossiers waarin het case management centraal staat en activering slechts op de achtergrond aanwezig is. Meestal gaat het hierbij om zorgwekkende zorgvermijders waarbij het OCMW vaak de enige link met de hulpverlening is. De onderstaande tabel toont een overzicht van de reden van afsluiten in 2014.
Afgesloten Dossiers 2014 0
Overleden Verhuisd buiten Gent Andere Chronische AZ (EW) Art.60 positief afgerond Langdurige opname Langdurige detentie Geen traject naar werk mogelijk Geen hulpvraag meer/gaat niet in op aanbod Normaal Economisch Circuit
1 1 1 2 2 2 10 6 6 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
87
De redenen van stopzetting zijn nogal uiteenlopend en kunnen zowel positief als negatief zijn. Een behoorlijk aantal cliënten slaagt erin om door te stromen naar het normaal economisch circuit. Gezien de (multi)problematiek van onze cliënten bij hun instap kunnen we gerust van een succes spreken. In 2014 rondden we ook 2 personen af na het succesvol beëindigen van hun art.60-contract maar zonder vervolgtraject. Het gaat hierbij over mensen die geen verdere begeleiding wensten vanuit het OCMW. Indien er niet onmiddellijk sprake is van een vervolgtraject na het afronden van het de art.60-tewerkstelling, stimuleren wij de cliënten steeds om in nazorg te stappen en samen naar een duurzame en stabiele vorm van tewerkstelling of activering te zoeken, maar in de praktijk wil niet iedereen hier op ingaan. Een andere cliënt konden we – na stabilisering van alle levensgebieden – doorverwijzen naar één of andere vorm van chronische arbeidszorg. Deze persoon krijgt verdere opvolging vanuit de Emancipatorische Werking. Verder hebben we dit jaar ook 1 begeleiding op een ‘andere’ manier moeten stopzetten: een dringend ontslag art.60 met stopzetting van het leefloon. Daarnaast zijn er ook altijd mensen voor wie we vaststellen dat een traject naar werk momenteel of helemaal niet haalbaar is omwille van medische en/of psychische of psychiatrische redenen. Voor deze cliënten bekijken we steeds of het nog wel opportuun is om hen binnen Perspectief op te volgen (al dan niet op een later tijdstip). Voor de groep die helemaal niet activeerbaar is, proberen we steeds een beter statuut te bekomen (meestal onder de vorm van een FOD-uitkering). Verder zien we ook elk jaar een deel van onze cliënten hervallen in (dagelijks) druggebruik. In de eerste plaats proberen we voor deze mensen een gepaste vorm van (drug)hulpverlening te vinden maar sommigen kunnen we zelfs met onze outreachende manier van werken niet meer bereiken. Ook voor hem proberen we steeds in te schatten of het opportuun is om de begeleiding verder te zetten of om deze op een later tijdstip te hernemen. Belangrijk om te vermelden, is dat van de cliënten die afgesloten zijn in 2014 80% geen leefloon meer ontvangt van OCMW Gent. Van de overige 6 cliënten die geen alternatief inkomen verwierven, zijn er dit jaar 4 personen die niet in een activeringstraject zitten. Dit zijn de mensen waarvan we inschatten dat een traject naar werk opstellen onmogelijk is voor hen wegens te beperkte cognitieve mogelijkheden en/of een te grote psychiatrische problematiek en voor wie het niet lukte om een ander statuut te bekomen. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de bron van inkomen na het beëindigen van Perspectief in 2014.
Bron van inkomen bij afsluiten Perspectief Opname & leefloon ander OCMW Opname & leefloon OCMW Gent FOD-uitkering Werkloosheidsuitkering Leefloon & arbeidszorg Stopzetting leefloon Leefloon Andere Eigen bron van inkomen
0
1
2
3
4
5
6
88
Onder onze cliënten zien we vaak mensen met een dubbele diagnoseproblematiek, waarbij zowel sprake is van een psychiatrische als van een verslavingsproblematiek. Ook voor hen proberen we steeds een passende vorm van activering te zoeken (meestal onder de vorm van arbeidszorg of sociale activering maar ook reguliere arbeid is niet uitgesloten). Voor sommigen blijkt echter geen enkele vorm van activering haalbaar en daarom proberen we deze cliënten te oriënteren naar een meer passend hulpverleningsaanbod. Indien we geen alternatief vinden (en omdat het OCMW vaak de enige vorm van hulpverlening is waar deze cliënten beroep op kunnen en willen doen) houden we die personen soms bewust binnen Perspectief (als ‘zorgdossiers’), ook al is er op dat moment geen sprake van activering. Deze groep blijft op het vlak van methodiek een uitdaging vormen en daarom besteden we ook aandacht aan het uitbreiden van de samenwerking met relevante organisaties.
7.3.2.4 Interne en externe samenwerking Samenwerken is essentieel binnen Perspectief. Een goede samenwerking zorgt voor betere begeleidingen en creëert ook meer mogelijkheden voor de cliënten. Intern zijn een aantal vaste overlegstructuren en -momenten geïnstalleerd om de communicatie en samenwerking te bevorderen. Hieronder een opsomming:
Projectgroep: samenkomst van de Perspectiefmedewerkers van het OCMW en de medewerkers van De Sleutel rond algemene zaken binnen Perspectief.
Indicatiestellingsteams: individuele dossierbespreking met case managers, trajectbegeleiders, de aanstuurder Perspectief en een psycholoog van De Sleutel.
Overleg op de welzijnsbureaus en diensten die een Perspectiefwerking hebben.
Overleg met de Psychologische Dienst en de andere methodische cellen (Integrale Gezinsbegeleiding en Jongerenwerking).
Overleg met de hoofdmaatschappelijk werkers.
Bij de samenwerking met externe diensten ligt de focus vooral op diensten die zich tot dezelfde doelgroep richten. De voornaamste partners binnen het hulpverleningslandschap zijn: de stuurgroep Drugbeleid van de Stad Gent, VZW De Sleutel (Dagcentrum, Crisisinterventiecentrum en Therapeutische Gemeenschappen), het Medisch Sociaal Opvangcentrum (MSOC) Gent, De Kiem (ambulante centra en Therapeutische Gemeenschap), justitie (Drugbehandelingskamer, Justitiehuis Gent en Proefzorg), het Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg Oost-Vlaanderen (PopovGGZ), CAW Artevelde, PC Sint-Jan-Baptiste Zelzate (afdeling VITA), De Pelgrim, Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen te Brussel (VAD), andere OCMW’s, andere MSOC’s e.a. Daarnaast neemt Perspectief deel aan de ‘Stuurgroep Drugbeleid Stad Gent’ die o.a. het meest recente drugbeleidsplan voor de Stad Gent uitwerkte en werden we in het kader hiervan gevraagd om deel te nemen aan de expertmeeting van de Universiteit Gent, die de opdracht kreeg om de speerpunten van dit drugbeleidsplan verder uit te werken.
7.3.2.5 Besluit Concluderend kunnen we stellen dat Perspectief een kwaliteitsverbetering inhoudt op het niveau van de cliënt zelf (door het verhogen van de levenskwaliteit), op het niveau van de interne werking (door gespecialiseerde medewerkers op te leiden en kennisoverdracht te
89
bevorderen) en op het niveau van de hulpverlening in het algemeen (door de samenwerking over de organisaties heen). Vernieuwend aan Perspectief is dat we (ex)verslaafden aan het werk helpen en dat we dit doen via een structureel samenwerkingsverband tussen een openbare instantie en de privésector. Ook de specifieke gehanteerde case managementmethodiek en de intensieve, gespecialiseerde OCMW-begeleiding zijn uniek in het hulpverleningslandschap. Een langdurig en intensief hulpverleningstraject opstellen voor verslaafden kunnen we in se al een resultaat noemen maar daarnaast ook nog een activeringstraject uitstippelen, is zeker niet evident. We zijn dan ook uitermate tevreden dat onze specifieke werking en de gehanteerde methodiek ook in 2014 een meerwaarde bood qua hulpverlening en activering van deze specifieke doelgroep.
7.3.3 Methodische cel Jongerenwerking (JOW) 7.3.3.1 Doelpubliek De Jongerenwerking is verantwoordelijk voor:
de zelfstandig wonende jongeren (18 – 25 jaar) met begeleiding door integrale jeugdhulpverlening of die minder dan een jaar voor OCMW- aanvraag geplaatst waren of begeleid werden door Bijzondere Jeugdbijstand;
Leefloon- of levensminimumgerechtigde minderjarigen (zwangere minderjarigen en minderjarigen met (een) kind(eren) te(n) laste);
jongeren (18- 25 jaar) met een multi-problematiek die woononstabiel zijn (dakloze jongeren).
We richten ons specifiek tot jongeren met een problematisch verleden die daardoor als maatschappelijk kwetsbaar worden beschouwd. Jongeren van 18 tot 25 jaar die stabiel zijn op vlak van huisvesting en een minder geladen verleden kennen, krijgen begeleiding vanuit de welzijnsbureaus in hun buurt.
7.3.3.2 Werking De Jongerenwerking is decentraal georganiseerd volgens het concept van de Methodische Cellen, net zoals Integrale Gezinsbegeleiding en Perspectief. We bieden cliënten een kwalitatieve, diepgaande begeleiding via hulpverleners die inhoudelijk gespecialiseerd zijn in het werken met deze doelgroep. We werken vanuit een multidisciplinair team dat maandelijks samenkomt voor vergaderingen en intervisies. Ons team bestaat uit zeven maatschappelijk werkers ( 6.5 VTE) verdeeld over de welzijnsbureaus van Gent Noord en Gent Zuid. Daarnaast beschikken we over twee trajectbegeleiders (1.5 VTE), van het Opleidings- en tewerkstellingscentrum (OTC) die specifiek werken aan (sociale) activering. Er zijn 3 hoofdmaatschappelijk werkers betrokken in de werking (Gent Noord, Gent Zuid en OTC). De Psychologische dienst verzorgt de centrale, methodische aansturing. Dossiers van de Jongerenwerking krijgen een zwaardere weging qua werkbelasting, met als doel intensiever op de verschillende levensdomeinen te werken. We zetten vooral in op een zeer laagdrempelige begeleiding en proberen via kleine, betekenisvolle succeservaringen te werken aan een goede vertrouwensrelatie. We betrekken onze jongeren van bij de start van de hulpverlening nauw bij hun hulpverleningstraject. We bieden
90
ondersteuning waar zij noden voelen, en hebben vooral oog voor het ontwikkelen van vaardigheden en het responsabiliseren. Weinig OCMW’s hebben een soortgelijke werking uitgebouwd, en we merken steeds meer interesse naar onze aanpak. Dit jaar kwam OCMW Antwerpen langs omdat ook zij zoekende zijn om een passend aanbod uit te werken naar dit doelpubliek.
7.3.3.3 Realisaties Onze medewerkers hebben een uitgebreid registratiesysteem. We proberen aan de hand hiervan ons doelpubliek ( en zo ook hun mogelijkheden, beperkingen, noden,…) steeds beter in kaart te brengen. Op 31/12/2014 waren er 287 dossiers actief binnen de Jongerenwerking. We zien hierbij een stijging in vergelijking met de vorige jaren ( 259 op 31/12/2013 en 209 op 31/12/2012).
Jaaroverzicht 500 450 400 Aantal dossiers
350 300 250 200 150 100 50 0
2010
2011
2012
2013
2014
dossiers op jaarbasis
264
314
334
428
429
nieuwe dossiers
101
86
125
155
143
afgesloten dossiers
82
84
94
169
142
Doorheen het jaar waren er 429 dossiers in behandeling. Dit is ongeveer een status quo met vorig jaar (428). In 2014 hadden we 126 nieuwe aanvragen en namen we 17 dossiers over van de wijk.. Dat geeft een totaal van 143 nieuwe dossiers. 62 jongeren waren dakloos bij aanmelding (43%). 142 dossiers gingen passief in 2014. We werken methodisch en integraal, wat zich vertaalt in begeleiding op verschillende levensdomeinen. 7.3.3.3.1 Cliëntsysteem De verdeling tussen mannen en vrouwen is nagenoeg gelijk (56% mannen versus 44% vrouwen). Op basis van de gehanteerde criteria (verleden in bijzondere jeugdzorg en/of 91
woononstabiel) is het evident dat we te maken krijgen met zeer kwetsbare jongeren. 40% van onze jongeren heeft een verleden binnen de gedwongen jeugdhulpverlening, namelijk begeleiding vanuit de Jeugdrechtbank. Dit is dan op basis van een als misdrijf omschreven feit (MOF) of verontrustende opvoedingssituatie (VOS). 30% had begeleiding vanuit vrijwillige jeugdhulp omwille van de opvoedingssituatie. 25% verbleef een tijd in een gesloten residentiële instelling, wat een zware maatregel is. De problemen die ze kenden in hun kindertijd of jeugd, zorgen er vaak voor dat ze ook nu niet sterk in hun schoenen staan op maatschappelijk vlak. Ze kenden vaak weinig continuïteit (gezin, school, woonplaats…) wat zich uit in een algemeen gevoel van “ontworteling.” Ze weten niet waar ze thuishoren. Velen onder hen hebben niet echt kunnen rekenen op familie en zijn van jongs af aan omringd door hulpverleners. Als ze meerderjarig worden, hebben ze zin om al die hulpverlening achter zich te laten. Maar de realiteit is vaak niet wat ze ervan verwacht hadden. Velen voelen zich heel eenzaam, en moeten tot de conclusie komen dat als ze hulp nodig hebben, enkel hulpverleners voor hen klaar staan. 17% van ons jong doelpubliek heeft zelf al kinderen, wat vaak zorgt voor bijkomende problemen. Onze jongeren liggen nog zo met zichzelf in de knoop dat het niet evident is om dan nog eens zorg te moeten dragen voor iemand anders. Ze hebben vaak zelf geen goed voorbeeld gekregen van een warme thuis en kunnen bovendien niet terugvallen op een ondersteunend netwerk. We stellen dan ook vast dat 52% van deze kinderen niet bij onze cliënten thuis verblijft. 13% van de kinderen staat onder een maatregel van de Jeugdrechtbank en 15% heeft een maatregel via het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg. We zien het als een belangrijke opdracht om onze cliënten te ondersteunen in hun taken als ouders. We zetten daarom in toenemende mate in op een nauwere samenwerking met Integrale Gezinsbegeleiding. Binnen onze begeleidingen ervaren we een groeiende criminalisering onder de jongeren. Steeds meer cliënten plegen feiten of staan onder voorwaarden (15% of 62 jongeren). In 2014 hebben we ons hiervoor verbonden aan 4HOBO, een werking die zicht richt tot jongeren met een verstandelijke beperking met risico op recidive binnen de criminaliteit. De aanstuurder zetelt in de stuurgroep waardoor we een groter netwerk met betrekking tot deze problematiek hebben kunnen ontwikkelen. Het voltallige team woonde de studiedag bij waar hun werking werd voorgesteld. In 5% van de begeleidingen hebben onze maatschappelijk werkers zelf te maken met agressie (19 voorvallen). We proberen hierop in te spelen door hier meer aandacht voor te hebben bij vorming en intervisie. 7.3.3.3.2 Inkomen/schuldenlast Veel van onze jongeren zijn onvoldoende voorbereid op het omgaan met eigen financiële middelen. Ze hebben nood aan een verregaande financiële en administratieve ondersteuning. Als OCMW is dit vaak ook onze hulpverleningsingang naar de jongeren, maar zien we hier tegelijkertijd de beperking van doordat dit een onderwerp is dat veel discussie met zich meebrengt. 71% van onze jongeren ontvangt leefloon (304 jongeren). 16% ontvangt een loon uit arbeid (70 jongeren), 11% heeft een werkloosheidsuitkering (48 jongeren), 4% heeft een inkomensvervangende tegemoetkoming (17 jongeren), 2.5% personen staat op ziekte (11 jongeren) en 5 staan op invaliditeit (1.5%). 19% van onze cliënten heeft budgetbeheer (82 jongeren) en 43% krijgt budgetbegeleiding (174 jongeren). Velen kampen al met een grote schuldenberg en richten zich maar tot de hulpverlening als het water al aan de lippen staat. 10% van onze jongeren heeft, ondanks hun leeftijd, al een collectieve schuldhulpverlening (43 jongeren). Dat is drie keer meer dan vorig jaar! 5% staat onder voorlopige bewindvoering (19 jongeren).
92
7.3.3.3.3 Woonsituatie We begeleiden veel daklozen. Deze nood primeert vaak en heeft een grote invloed op alle andere levensdomeinen. Het is evident dat jongeren zonder vaste woonplaats niet gemakkelijk kunnen bereikt, laat staan geactiveerd worden. Jongeren zijn bovendien niet populair als huurders. Vanuit hun onwetendheid of tekort aan vaardigheden zorgen ze vaak voor overlast en zijn ze niet betrouwbaar naar betalingen. Als ze er dan in slagen een woning te verkrijgen, is de volgende opdracht de woning te behouden! Op dit vlak zijn we tevreden over de samenwerking met onze wooncoaching aangezien dit inspeelt op deze specifieke noden. 7.3.3.3.4 Psychosociale/medische situatie Bij 37% van de dossiers is er sprake van een psychische of psychiatrische problematiek. We proberen hen zoveel mogelijk toe te leiden naar interne of externe begeleidingen en 25% van de jongeren gaat daarop in. 7.3.3.3.5 Studies/activering/tewerkstelling 82 jongeren studeren nog momenteel (19%). 55 studenten proberen hun secundair onderwijs te voltooien (67%) en 3 jongeren doen dit via middenjury ( 4%). 15 studenten volgen les aan de hoge school (18%) en 9 jongeren volgen universitaire studies (11%). We steunen hen hierbij en volgen dit op aan de hand van afspraken in een GPMI (geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie). In totaal heeft 318 jongeren een GPMI met afspraken naar opleiding of activering (74%). gevolgd onderwijs 40 35 30 25 2012 20
2013
15
2014
10 5 0 BSO
BuSO
Deeltijds
TSO
ASO
De meerderheid van onze jongeren volgde Beroeps Secundair Onderwijs (BSO 37%) (vorig jaar 37%), Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO 26%) (vorig jaar 23%) of Deeltijds onderwijs (20% versus 20% vorig jaar). 10% volgde Technisch Secundair Onderwijs (vorig jaar 14%) en 7% volgde Algemeen Secundair Onderwijs (ASO). Slechts 17% van onze jongeren heeft een getuigschrift behaald, waar dit vorig jaar nog 20 % was. 93
In vergelijking met de vorige jaren zien we een kleine verschuiving naar een lager scholingsprofiel. We zijn blij dat we in 2014 via het Fonds Maurice De Loore - Duynslaeger 15 jongeren een aanmoedigingspremie hebben kunnen uitbetalen bij het behalen van een diploma . Zij voldeden perfect aan de voorwaarden van deze schenking.
7.3.3.4 Samenwerkingsverbanden 7.3.3.4.1 Intern
OTC
Ons team bestaat uit 1.5 VTE trajectbegeleiders die verbonden zijn aan het Opleidings- en tewerkstellingscentrum (OTC). Zij behandelden 131 dossiers (30%). Veel jongeren willen werken, maar beschikken vaak niet over de juiste competenties of werkattitudes. Bijkomende handicap is dat niet iedereen een blanco strafblad heeft. De vele psychische problemen zien we zeker ook als bijkomende belemmering naar activering. We werken dus met vooral ongekwalificeerde jongeren met een veelheid aan problemen (persoonlijk, wonen, verslaving,..) die moeten toegeleid worden naar een arbeidsmarkt die steeds veeleisender wordt. Ze zijn gedesillusioneerd door een slechte schoolloopbaan of zijn nog zeer immatuur. Velen missen een langetermijnvisie of hebben geen zicht op hun toekomst. We moeten in eerste instantie inzetten op motivatie en attitudetraining. Op jaarbasis werden 20% van de jongeren binnen het OTC geactiveerd naar arbeid. 31% bleek niet activeerbaar, 14% kwam in een alternatief circuit (opleiding of interne/ externe doorverwijzingen) en 35% zat in de fase van intake en oriëntering. 20% van onze jongeren werden doorverwezen naar een artikel 60, wat een groot contrast is met de cijfers van vorig jaar waarbij er maar 8% in art 60 terechtkwam. Tegelijkertijd zien we een daling bij de doorverwijzingen naar het normaal economisch circuit (van 12% naar 8%) We hebben dus meer moeten inzetten op arbeidszorg en sociale tewerkstelling. Deze cijfers sluiten aan bij de cijfers over de scholingsgraad die ook wijzen in de richting van een verzwakking van ons publiek naar scholing. De jongerenwerkloosheid blijft problematisch. We beschikken hier in Gent over verschillende projecten voor lager geschoolden die in verhoogde mate kwetsbaar zijn. In 2014 hebben we heel goed samengewerkt met het ESF-project Take-Off waarbij de stad Gent het penhouderschap opneemt en nauw samenwerkt met de VDAB. We hebben in totaal 29 jongeren aangeleverd. Er was ook overleg met de VDAB in kader van het WIJproject.
Emancipatorische Werking
Binnen onze eigen Emancipatorische Werking bieden we via Extra Time jongeren een voortraject aan naar tewerkstelling. Via groepswerkingen, sport en actieve vormingsmomenten bieden we zo de mogelijkheid aan onze jongeren om te werken aan hun attitudes. Ze krijgen de kans hun jobdoelwit verder te exploreren. Toeleiding naar arbeidszorg is hierbij één van de mogelijkheden.
Perspectief
Eén van onze maatschappelijk werkers is halftijds ingeschakeld in de Methodische Cel Perspectief waarbij ze jongeren met een (ex-) drugproblematiek opvolgt naar activering. Zij fungeert als interne expert met betrekking tot kennis, informatie en methodieken rond het werken met drugsgebruikers. Vorig jaar werden 9 dossiers behandeld vanuit JOW binnen Perspectief. 94
Integrale gezinsbegeleiding
Een aantal JOW-medewerkers participeerde aan een vorming over het perspectiefplan 2020 binnen de sector van mensen met een beperking die vanuit Integrale Gezinsbegeleiding georganiseerd werd.
Psychologische dienst
De Psychologische dienst is betrokken in 39 dossiers. 7.3.3.4.2 Extern
Begeleid Autonoom Wonen
De verschillende diensten van Begeleid Autonoom Wonen (BAW) – (vroegere BZW Begeleid Zelfstandig Wonen) zijn onze belangrijkste externe partner. Zij ondersteunen jongeren uit bijzondere jeugdzorg in het zelfstandig wonen. We werkten actief samen in 23% van onze dossiers.
Bruggen Na (ar) 18
“Bruggen Na(ar)18” (BN18) is een samenwerking tussen hulpverleners die zich specifiek richt tot jongeren die instellingen verlaten en de overgang maken van jeugdzorg naar volwassen hulpverlening. Het is als project gestart in 2011 en we blijven hierin investeren als partner omdat we de relevantie nog steeds onderschrijven. Betrokken actoren zijn onder meer het OCMW, Centrum voor Algemeen Welzijnswerk CAW, Medisch Pedagogische Instituten -MPI’s-, BZW-diensten, Instellingen voor Bijzondere Jeugdzorg, en Jongerenadviescentrum JAC.
Wonen
Begin 2014 kregen jongeren uit bijzondere jeugdzorg nog absolute prioriteit bij de toewijs van een sociale woning als ze zelfstandig gingen wonen, mét begeleiding van een erkende dienst. In de loop van het jaar is deze regel veranderd en is dit opgenomen in de versnelde toewijs, waarbij er een verdeling is over 3 groepen : bijzondere jeugdzorg, daklozen en geestelijke gezondheidszorg. Dit maakt de huisvestingsproblematiek weer nijpender. De psychologe en de hoofdmaatschappelijk werkers blijven daarom overleg hebben met een werkgroep Wonen vanuit verschillende instellingen bijzondere jeugdzorg. Het Welzijnsoverleg Regio Gent is trekker van overlegvergaderingen over wonen. We dienden samen een project in bij de provincie om een woonzoekteam op te richten waar verschillende organisaties kunnen beroep op doen. Voor 2014 werd dit project niet weerhouden, maar het werd, mits enige aanpassingen weer ingediend voor 2015. We volgen dit alternerend met de hoofdmaatschappelijk werker van woonbegeleiding op.
7.3.3.5 Besluit Met onze jongerenwerking willen we inspelen op de noden van een specifieke groep kwetsbare jongeren die extra kansen verdient. We geloven dat we met onze laagdrempelige aanpak de cliënt zelf ondersteunen, maar ook een meerwaarde bieden naar onze organisatie door methodische kennis te verspreiden.
95
8 Juridische dienst De Juridische dienst van het departement Sociale Dienstverlening van OCMW Gent heeft vier kernactiviteiten:
aanbieden van juridische ondersteuning en beleidsvoorbereiding in de dossiers leefloon en financiële hulp;
aansturen van het thema handhaving en uitvoeren van controles;
aanbieden van juridische schuldhulpverlening aan burgers en aansturen van het thema schuldhulpverlening;
aanbieden van laagdrempelige juridische bijstand aan burgers.
8.1
Aanbieden van juridische ondersteuning en beleidsvoorbereiding in de dossiers leefloon en financiële hulp
List break2
8.1.1 Algemene juridische opvolging van de sociale dossiers In 2014 volgde de Juridische dienst 290 dossiers op. Het gaat hierbij over de volgende dossiers:
Als OCMW Gent leefloon in voorschot op persoonlijk onderhoudsgeld verleent, schrijft de Juridische dienst de advocaat van de onderhoudsgerechtigde aan. We vragen de advocaat dat de onderhoudsgerechtigde zijn/haar rechten op persoonlijk onderhoudsgeld uitput. We delen ook mee dat wij de verleende voorschotten terugvorderen zodra de onderhoudsplichtige het persoonlijk onderhoudsgeld betaalt. De Juridische dienst volgt de stand van zaken in deze dossiers op.
Het OCMW verleent vaak voorschotten op sociale uitkeringen. De centrale administratie stuurt een subrogatie door naar de uitbetalingsinstelling. Hierdoor weet de uitbetalingsinstelling dat het OCMW voorschotten verleende. Als het dossier voor de sociale uitkering in orde is, betaalt de uitbetalingsinstelling, dankzij de subrogatie, eerst de verleende voorschotten terug aan het OCMW. Het gebeurt dat de uitbetalingsinstelling rechtstreeks uitbetaalt aan de cliënt en ons subrogatierecht genegeerd wordt. Juridisch gezien moet de uitbetalingsinstelling dit bedrag een tweede keer aan het OCMW betalen en het teveel verleende van de cliënt terugvorderen. Onze dienst volgt dit dossier met betrekking tot dit principe van negatie subrogatie juridisch op.
Bij een weigering van een sociale uitkering kan de cliënt beroep indienen bij de Arbeidsrechtbank. Intussen verleent het OCMW financiële hulp. Als de cliënt de beroepszaak wint, wordt de financiële hulp stopgezet en wordt de verleende steun teruggevorderd. Om tijdig te reageren, volgt de Juridische dienst dit op.
De Juridische dienst volgt de dossiers op met juridische problemen of vragen over de toepassing van de wetgeving op het leefloon, de wetgeving op het OCMW, bevoegdheidskwesties, vragen over aansprakelijkheidsrecht, familierecht of eigendommen…
96
8.1.2 Juridische helpdesk De Juridische dienst verleent als juridische helpdesk advies aan maatschappelijk werkers in hun sociale dossiers. Sinds 15 oktober 2013 werkt de Juridische dienst met de cliëntonthaal- en trajectmodule (COT) in New Horizon. Maatschappelijk werkers kunnen hun juridische vragen via dit programma doorsturen naar de juridische helpdesk. Voor dringende gevallen blijven de juristen wel telefonisch bereikbaar. Omwille van administratieve belasting registreren we deze telefonische vragen niet. In 2014 behandelde de Juridische dienst 520 vragen voor juridisch advies leefloon en financiële hulp via het COT. In 2014 konden de maatschappelijk werkers in het kader van een sociaal onderzoek via de Juridische dienst de databank Zelfstandigen consulteren indien er vragen waren over de zelfstandige activiteit van hun cliënt of inwonende personen die een meerekenbaar inkomen hebben. In 2014 kwamen 89 aanvragen voor consultatie binnen via het COT.
8.1.3 Precomité, BCSD Individuele Gevallen en Hoorzitting De Juridische dienst leest sociale verslagen na die op de agenda van het Bijzonder Comité Sociale Dienst (BCSD) staan. We geven wekelijks advies aan de leden van het Precomité, zodat het Precomité het BCSD correct kan adviseren. Op de wekelijkse zitting van het BCSD is steeds een jurist aanwezig voor de juridische ondersteuning en de notulering. Daarnaast zorgt de Juridische dienst ook voor de organisatie van de hoorzittingen. Op de hoorzittingen is ook steeds een jurist aanwezig voor de juridische ondersteuning en de notulering. In 2014 werden 173 cliënten uitgenodigd voor een hoorzitting. (2013: 252). In 2014 heeft de Juridische dienst 19136 beslissingen van het BCSD betekend (2012:18622; 2013:18229):
18762 betekeningen van de beslissingen BCSD individuele gevallen;
173 betekeningen van de beslissingen BCSD hoorzitting;
201 betekeningen met betrekking tot de onderhoudsplicht van de ouders voor hun meerderjarige kinderen die studeren.
8.1.4 Opvolging van de procedures voor de Arbeidsrechtbank Cliënten kunnen tegen een beslissing van het BCSD beroep aantekenen bij de Arbeidsrechtbank. In de procedures voor de Arbeidsrechtbank werkt de Juridische dienst samen met advocaten, aangeduid door het Vast Bureau en de Raad. De Juridische dienst dient voor een procedure een e-besluit in voor het Vast Bureau en de Raad met de vraag om een advocaat aan te stellen. De advocaat maakt conclusies op en pleit de zaak voor de Arbeidsrechtbank. 97
De Juridische dienst:
bezorgt de stukken aan het Arbeidsauditoraat;
bezorgt de nodige documenten aan de advocaat;
geeft duiding bij de zaak;
leest de ontwerpconclusies na en doet suggesties voor aanpassingen en toevoegingen;
overlegt met de advocaat over de strategie;
volgt de verdere procedure op.
De Juridische dienst legt vervolgens de beschikkingen kort geding, de vonnissen en de arresten voor in een nota aan het BCSD met de eventuele vraag om beroep aan te tekenen. Voor de procedures voor de Arbeidsrechtbank diende de Juridische dienst 25 e-besluiten in voor het Vast Bureau en de Raad in 2014 (2013: 43, 2012: 47, 2011: 48) en legde de Juridische dienst 53 nota’s voor aan het BCSD in 2014 (2013: 66, 2012: 52, 2011: 56). Voor verzoekschriften en uitspraken aan het einde van het jaar is er pas een e-besluit voor het Vast Bureau en de Raad of een nota aan het BCSD in het begin van het volgende jaar. In 2014 waren 207 beroepszaken in dossiers uit de welzijnsbureaus hangende voor de Arbeidsrechtbank/het Arbeidshof, waarvan 18 nieuwe dossiers in 2014. Er waren 259 beroepszaken in dossiers van de dienst Vreemdelingen hangende voor de Arbeidsrechtbank/het Arbeidshof, waarvan 8 nieuwe dossiers in 2014. Aantal definitieve uitspraken in 2014 m.b.t. de hoofdeis (opmerking: deze cijfers zijn nog onder voorbehoud omdat de beroepstermijn nog loopt in sommige procedures): Gunstig voor Ongunstig voor Deels gunstig voor OCMW Gent OCMW Gent OCMW Gent Totaal Arrest 1 2 3 Vonnis 26 4 8 38 Hof van Cassatie 0 1 0 1 Beschikking kort geding 1 0 0 1 Totaal 27 6 10 43 Percentages 63 % 14 % 23 % 100 % In 2014 heeft OCMW Gent beroep aangetekend tegen: Vonnis Beschikking kort geding
2 0
In 2014 werd beroep aangetekend door de tegenpartij tegen: Vonnis Beschikking kort geding
2 2
In 2014 heeft OCMW Gent berust in: Arrest Vonnis Hof van Cassatie
3 12 1 98
Beschikking kort geding Totalen in 2014: Totaal aantal uitspraken in 2014 Aantal verzoekschriften in 2014 Aantal dagvaardingen in kort geding in 2014
0
50 30 3
8.1.5 Beleidsondersteuning De Juridische dienst ondersteunt ook het beleid en bereidt beleidsbeslissingen juridisch voor via de diverse beleidsvergaderingen. Zo heeft de Juridische dienst in 2014 beleidsondersteunend werk verricht rond o.a. de volgende kwesties:
de problematiek van beslag op leefloon wegens achterstallig onderhoudsgeld;
de implementatie van 2 Koninklijke Besluiten en een omzendbrief met minimumvoorwaarden voor een sociaal onderzoek;
de ingangsdata van schorsingen;
het terugvorderen van bepaalde vormen van financiële hulp bij sociale fraude;
de analyse van het federaal regeerakkoord m.b.t. sociale dienstverlening;
een kader voor cliënten die identiteitsfraude plegen (in samenwerking met dienst vreemdelingen);
een onderzoek naar een betere implementatie in het departement Sociale Dienstverlening van een schenking onder last aan OCMW Gent waarbij onderzocht werd hoe de bedoeling van de schenkster een moderne invulling kon krijgen binnen onze actuele doelstellingen rond armoedebestrijding met oog ook voor administratieve vereenvoudiging.
De Juridische dienst heeft in 2014 ook actief gewerkt rond het thema beroepsgeheim en de uitwisseling van gegevens met politie en parket in het kader van strafbare feiten die zorgen voor gevaarsituaties. Daarnaast is er ook veel aandacht gegaan naar het beroepsgeheim versus de aangifteplicht bij het Parket in geval van sociale fraude en naar de medewerking aan strafonderzoeken. De weerslag van dit alles is terug te vinden in een uitgebreide nota die in het voorjaar 2015 zal voorgelegd worden aan het Beleidsteam van het departement Sociale Dienstverlening en vervolgens aan het BCSD Algemene Zaken. De Juridische dienst stelde, in samenspraak met de bevoegde OCMW- en stadsdiensten, een aantal vragen rond de bescherming van de persoonlijke levenssfeer bij het uitwisselen van gegevens in het kader van het actieplan actieve rechtentoekenning. De vraag werd oorspronkelijk gesteld aan de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer beter bekend als de Privacycommissie, die in eerste instantie doorverwees naar de Vlaamse Toezichtcommissie maar uiteindelijk bleek het Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en Gezondheid (SCSZG) bevoegd. Aangezien de OCMW’s deel uitmaken van het (secundair) netwerk van de sociale zekerheid is volgens de wet op de Kruispuntbank een machtiging van dit SCSZG vereist voor mededeling van sociale gegevens van persoonlijke aard aan andere instellingen. 99
De eerste concrete realisaties zijn:
De machtiging om gegevens uit te wisselen tussen OCMW en stad Gent voor de sociale correctie inzake huisvuil aan een ruimere doelgroep. Hierdoor krijgen personen die in budgetbeheer, budgetbegeleiding en collectieve schuldenregeling zijn bij OCMW Gent deze sociale correctie automatisch toegekend.
De Juridische dienst bezorgde ook informatie over deze sociale correctie aan alle schuldbemiddelaars in het arrondissement Gent.
De uitbreiding van deze machtiging om met bovenstaande gegevens deze doelgroep ook te informeren over hun rechten inzake de UiTPAS (een korting voor vrije tijd, sport en cultuur).
De Juridische dienst volgt in samenwerking met de staf Beleidsondersteuning van het departement Sociale Dienstverlening de ontwikkelingen en ‘good practices’ rond automatische rechtentoekenning verder op, bv. de mogelijkheden die de Kruispuntbank biedt (o.a. via het zogenaamde ‘multifunctioneel attest’ dat andere diensten toelaat om automatisch afgeleide rechten toe te kennen vb. sociaal tarief gas en elektriciteit,…).
8.1.6 Deelname aan werkgroepen De Juridische dienst werkt mee aan een aantal werkgroepen in het departement Sociale Dienstverlening. Deze werkgroepen zijn dienstoverschrijdend. Een werkgroep bestudeert een bepaald probleem, begeleidt een bepaald proces, bereidt een standpunt voor of volgt bepaalde ontwikkelingen op. De Juridische dienst is voorzitter van de werkgroepen Leefloon, Zelfstandigen en van de klankbordgroep Handhaving. De Juridische dienst is ook voorzitter van de werkgroep budget- en schuldhulpverlening (zie verder). Daarnaast zijn we ook lid van de werkgroepen Studenten, Terugvorderingen, Draaiboek SD, Overlijden, Aanvullende financiële hulp, Nieuw Verslag BCSD, Helpdesken. Hierna volgt wat duiding bij de werkgroepen die de Juridische dienst voorzat en die in 2014 nieuwe beleidsthema’s voorbereidden. a.
Werkgroep Zelfstandigen
De werkgroep Zelfstandigen werkte een structurele samenwerking uit met MicroStart onder de vorm van een proefproject (BCSD-AZ 14 mei 2014). Deze samenwerking houdt in dat het OCMW Gent cliënten die met een zelfstandige activiteit willen starten, toeleidt naar MicroStart. MicroStart verleent deze cliënten desgevallend een microkrediet en zorgt voor coaching, opleiding en ondersteuning bij de opstart van de zelfstandige activiteit. MicroStart houdt het inkomen van de startende zelfstandige bij en bezorgt deze gegevens maandelijks aan OCMW Gent, zodat OCMW Gent – indien nodig – een leefloon in opleg op dit inkomen kan voorzien. Verder gaf de werkgroep Zelfstandigen input voor de “handleiding voor OCMW’s : hulp aan zelfstandigen in moeilijkheden” uitgewerkt door Efrem, Tussenstap, CED-W en CED-Com in
100
opdracht van de federale overheid. Deze handleiding is intussen op de website van de POD MI te raadplegen. Eveneens zat de voorzitter van de werkgroep Zelfstandigen reeds een aantal malen samen met Starterslabo, met het oog op het uitwerken van een structurele samenwerking. Deze samenwerking zal geconcretiseerd worden in 2015. Een afvaardiging van de werkgroep Zelfstandigen nam ook deel aan de werkgroep Zelfstandigen in moeilijkheden, georganiseerd door de dienst Economie van Stad Gent. In dit kader werden ook contacten gelegd met OndernemersHorizon (Unizo). Naast de talrijke cases rond zelfstandigen die op de werkgroep werden besproken, werkte de werkgroep ook een vormingspakket rond zelfstandigen uit (in samenwerking met Tussenstap thans Dyzo). Deze vorming zal begin 2015 gegeven worden. b.
Klankbordgroep Handhaving
Deze werkgroep werd in 2014 door de Juridische dienst opnieuw samengeroepen om de nota rond verblijf in het buitenland (BCSD-AZ 20 november 2012) te evalueren. Deze nota gaf in de praktijk immers vaak aanleiding tot discussies en onrechtvaardigheden. Aan de hand van cases werden de werkgroepleden en hun equipes bevraagd over de toepassing van de nota. Nadien volgde een evaluatie. Uit deze evaluatie bleek dat de nota heel moeilijk werkbaar was en vaak niet werd toegepast. De werkgroep besliste een nieuwe nota te maken. Deze nota zal verder worden geconcretiseerd in 2015.
8.1.7 Juridische kennisoverdracht m.b.t. dossiers leefloon en financiële hulp De Juridische dienst zorgde in 2014 voor juridische kennisoverdracht via een aantal berichten in de nieuwsbrieven SD zoals:
Belangrijke wetswijzigingen over invordering en voorschotten onderhoudsgeld;
Familie- en jeugdrechtbank wordt bevoegd voor alle (burgerrechtelijke) familiezaken;
Verleen jouw cliënt drie jaar SPI binnen de zes jaar na startdatum;
Verleen leefloon en financiële hulp bij beslag op leefloon wegens achterstallig onderhoudsgeld;
Inkomensgrenzen voor de aanvraag van een pro Deo;
Het draaiboek ‘Overlijden’ staat op punt;
Staatssecretaris De Block introduceert minimumvoorwaarden voor het sociaal onderzoek;
Algemene kinderbijslagwet is vanaf 1 juli 2014 van kracht;
Wijziging in bevoegdheid OCMW: instellingenregel breidt uit?;
Help je cliënt met kinderen aan het belastingvoordeel waar hij recht op heeft;
Project Microstart ondersteunt vijf nieuwe ‘ondernemers’ met (equivalent) leefloon;
Benader de rechten van je cliënt actief en op maat;
101
Nieuwe wetgeving wijzigt de Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO);
Werkwijze bankonderzoek en opvragen rekeninguittreksels bij risicoprofiel;
Aanpassing beslaggrenzen naar aanleiding van de jaarlijkse indexatie.
Deze berichten geven ook vaak aanleiding tot aanpassingen of aanvullingen van het draaiboek op het intranet.
8.1.8 Voorlopig bewind/gedwongen opname De Juridische dienst leidt de procedures in, waarin het BCSD heeft beslist om over te gaan tot de aanstelling van een (voorlopig) bewindvoerder voor een cliënt. Dit impliceert dat ze o.m. het verzoekschrift opmaakt, zorgt voor een omstandige geneeskundige verklaring en naar de zitting gaat om het verzoek toe te lichten. In 2014 legde de Juridische dienst 11 verzoekschriften neer om de aanstelling van een (voorlopig) bewindvoerder aan te vragen (2013: 7, 2012: 10, 2011: 4; 2010: 4). Er werden 2 verzoekschriften tot aanstelling van een deskundige neergelegd. Dit is een procedure voorafgaand aan het verzoekschrift tot aanstelling van een (voorlopig) bewindvoerder. In 2014 was er 1 zitting waarvoor OCMW Gent werd opgeroepen in een dossier om te worden gehoord i.v.m. de eventuele aanpassing van de bewindvoering in het kader van de nieuwe wetgeving. Daarnaast was er nog 1 zitting waarvoor OCMW Gent werd opgeroepen in een dossier om te worden gehoord i.v.m. de vervanging van de voorlopig bewindvoerder wegens het niet neerleggen van verslagen. In 8 dossiers was er overleg tussen de maatschappelijk werker en de Juridische dienst over de wenselijkheid een (voorlopig) bewindvoerder te laten toevoegen aan de cliënt. In deze dossiers werd om diverse redenen geen verzoek tot aanstelling van een (voorlopig) bewindvoerder neergelegd (geen arts gekend/bereid om voor een attest te zorgen, arts laat na goedkeuring BCSD na het attest te bezorgen aan OCMW Gent, budgetbeheer meer aangewezen, ...). De Juridische dienst heeft in 2014 geen verzoeken voor gedwongen opname ingediend. Er was wel een bespreking daarover in 1 dossier.
8.1.9 Medewerking aan publicaties De Juridische dienst werkte in 2014 mee aan volgende publicaties m.b.t. leefloon en financiële hulp: Praktijkboek Sociale Zekerheidsrecht 2014, Kluwer; Handboek OCMW-dienstverlening van Dries Simoens, Die Keure.
8.2
Aansturen van het thema handhaving en uitvoeren van controles
Het is de opdracht van het OCMW om alle Gentse burgers een menswaardig bestaan te verzekeren. Dit gebeurt via een recht op maatschappelijke integratie/maatschappelijke dienstverlening onder de vorm van leefloon/financiële hulp of tewerkstelling. Dit impliceert
102
mensen helpen hun rechten uit te putten en hen te coachen bij het naleven van hun plichten. De zorg dat de cliënt deze plichten naleeft, noemen we handhaving. We zorgen dat cliënten hun plichten naleven op een:
preventieve manier: we informeren cliënten van in het begin van de hulpverlening over hun rechten en plichten. We motiveren hen om deze verplichtingen na te komen;
curatieve manier: we herhalen het belang van het naleven van afspraken, we confronteren cliënten als ze hun afspraken niet nakomen, we leggen afspraken schriftelijk vast in een contract (bv. GPMI);
repressieve manier: we leggen sancties op als cliënten hun verplichtingen niet naleven. We zoeken sociale fraudeurs actief op en treden er tegen op.
Wij willen in het departement Sociale Dienstverlening de klemtoon leggen op handhaving zonder de zorg voor de begeleiding van de allerzwaksten uit het oog te verliezen. Dit doen we door een accuraat handhavingsbeleid. De Juridische dienst trekt het thema handhaving. List break2
8.2.1 Controlecel De Juridische dienst heeft ook een Controlecel. Deze Controlecel heeft als voornaamste opdracht de maatschappelijk werkers te ondersteunen die dossiers hebben waarin ze vermoedens hebben van sociale fraude of oneigenlijk gebruik en dit door:
het uitvoeren van frequente huisbezoeken;
het verrichten van vaststellingen;
het uitvoeren van bijkomend sociaal administratief onderzoek. Totaal 2013
Kw1'14 Kw2'14 Kw3'14 Kw4'14 Totaal
# Aanvragen waarvan LL waarvan equivalent LL andere
64 52 11 1
13 9 4 0
24 21 3 0
26 22 4 0
20 17 1 2
83 69 12 2
Onderzoek afgerond gegrond ongegrond opdracht ingetrokken
64 37 13 14
12 8 4 0
20 12 4 4
6 4 0 2
1 1 0 0
39 25 8 6
Gegrond: aard fraude onaangegeven bestaansmiddelen samenwoonst verblijfsadres
37
8
12
4
1
25
2 28 7
2 6 0
1 10 1
2 2 0
0 1 0
5 19 1 103
Gegrond: sanctie aantal schorsingen geen toekenning geen toekenning en schorsing stopzetting stopzetting en schorsing herziening categorie en schorsing geen schorsing en geen stopzetting
37 2 0 0 1 34
8 1 0 0 0 7
12 0 0 0 0 12
4 1 0 0 0 3
1 0 0 0 0 0
25 2 0 0 0 22
0
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
0
In onderzoek
0
1
4
20
19
44
In 2014 werden ook nog 24 onderzoeken (lees dossiers) afgerond die zijn aanvaard in 2013 en nog 1 onderzoek afgerond dat is aanvaard in 2012.
8.2.2 Samenwerking met het gerecht De Juridische dienst zet actief in op de samenwerking met het Parket en het uitwisselen van gegevens met het oog op de bestrijding van de sociale fraude. Het is van belang dat dit gebeurt binnen de grenzen van het beroepsgeheim. Enerzijds is er immers de vertrouwensrelatie tussen het OCMW en de cliënt, waardoor we omzichtig moeten omspringen met de informatie die we doorgeven. Anderzijds is er de aangifteplicht als ambtenaar wanneer deze kennis krijgt van het misdrijf sociale fraude. Via het protocol met het Arbeidsauditoraat kwamen we tot een samenwerking/uitwisseling van gegevens waarbij we deze twee invalshoeken respecteren. In 2014 heeft de Juridische dienst – telkens na beslissing van het BCSD - tegen 11 personen klacht wegens sociale fraude t.o.v. OCMW Gent ingediend bij de Arbeidsauditeur (2013: 4). De Juridische dienst zorgde voor de aanstelling van een raadsman via een e-besluit voor het Vast Bureau en de Raad en volgde de verdere strafprocedure op. De Juridische dienst legt dan de vonnissen en de arresten of de beslissing tot seponering voor aan het BCSD, met de eventuele vraag om beroep aan te tekenen. We gaven 1 adres door aan het Arbeidsauditoraat gelet op ernstige vermoedens van domiciliefraude. In 2014 ontving de Juridische dienst 16 kantschriften n.a.v. een ambtshalve gestart strafonderzoek (2013: 18). Dit impliceert dat wij informatie krijgen over onderzoeken die bij het gerecht hangende zijn en waarin mogelijk sociale fraude aanwezig is.
13 dossiers betroffen sociale fraude in onderzoek bij de Arbeidsauditeur/Parket van de Procureur des Konings. 1 dossier daarvan betrof meerdere personen die bij OCMW Gent gekend waren;
1 dossier betrof sociale fraude in onderzoek bij de Arbeidsauditeur tegen meerdere personen die niet bij OCMW Gent gekend waren;
2 dossiers betroffen een ander misdrijf dan sociale fraude in onderzoek bij het Parket van de Procureur des Konings.
In 2014 ontving de Juridische dienst in 4 dossiers een brief van een sociale inspectie waarin inlichtingen werden verstrekt die mogelijk op sociale fraude wezen. De Juridische dienst geeft dan telkens het nodige gevolg aan deze inlichtingen en neemt indien nodig contact op 104
met de betrokken maatschappelijk werker. Daarnaast ontvingen wij op de Juridische dienst in 1 dossier een brief van de politie. Een tweede brief van de politie betrof een persoon die niet bij OCMW Gent gekend was. De Juridische dienst ontving daarnaast nog meerdere kantschriften met bijkomende vragen van het Arbeidsauditoraat in strafonderzoeken die reeds in 2013 of in de daaraan voorafgaande jaren werden gestart. Zo werden er nog meerdere kantschriften ontvangen in een strafonderzoek met (vermoeden van) identiteitsfraude/sociale fraude dat was gestart eind 2010.
8.2.3 Netwerking In 2014 verspreidden we onze visie, werking en kennis rond handhaving ook aan andere OCMW’s en externen. Wij gaven een toelichting over het handhavingsbeleid en de controlecel aan:
voormalig vice-premier Johan Vande Lanotte en aan de voorzitter van OCMW Oostende;
OCMW Halle;
studenten/stagiairs in het kader van een bachelor- en/of masterproef.
We namen deel aan de tweede rondetafelconferentie domiciliefraude in de sociale huisvesting en sociale uitkeringen op het kabinet van voormalig minister Freya Van den Bossche.
8.2.4 Medewerking aan publicaties In 2014 schreef de Juridische dienst volgend artikel: “Sociale media onder de loep in het kader van een sociaal onderzoek” in OCMW Visies 2014/3.
8.2.5 Casusbesprekingen over handhaving In 2014 gaf de Juridische dienst in samenwerking met een jurist van de themawerking Vreemdelingen en een jurist van het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum en met ondersteuning van de Psychologische dienst een casusbespreking handhaving voor de hoofdmaatschappelijk werkers van het departement Sociale Dienstverlening. Tijdens deze casusbespreking stemden de hoofdmaatschappelijk werkers hun visie af over o.m. het evenwicht tussen handhaving en hulpverlening, beroepsgeheim versus aangifteplicht als ambtenaar. Deze casusbesprekingen werden reeds gestart eind 2013.
8.3
Aanbieden van juridische schuldhulpverlening aan burgers en aansturen van het thema schuldhulpverlening
De Juridische dienst is ook intensief bezig met schuldhulpverlening en vervult daarbij de volgende taken: List break2
105
8.3.1 Optreden als schuldbemiddelaar in procedures collectieve schuldenregeling 8.3.1.1 Aanstellingen als schuldbemiddelaar De rechtbank heeft OCMW Gent voor de eerste maal aangesteld als schuldbemiddelaar op 7 februari 2000. Op 31 december 2014 heeft de rechtbank OCMW Gent in totaal reeds 441 maal aangesteld als schuldbemiddelaar. In 2014 heeft de rechtbank OCMW Gent 46 maal aangesteld als schuldbemiddelaar (2011: 30; 2012: 28; 2013: 28). De Juridische dienst behandelt deze collectieve schuldenregelingen en volgt de procedures op. Van die 441 dossiers zijn er op 31 december 2014 nog 174 dossiers actief (2011: 164; 2012: 167: 2013: 162). Van die 174 actieve dossiers collectieve schuldenregeling zijn er:
41 dossiers waarin er nog geen aanzuiveringsregeling kon worden bereikt en waarin de rechtbank indien nodig verlenging van termijn heeft toegestaan;
131 dossiers waarin de schuldbemiddelaar een minnelijke aanzuiveringsregeling heeft bereikt die de rechtbank heeft gehomologeerd en die de schuldbemiddelaar verder opvolgt;
2 dossiers waarin de rechtbank – na proces-verbaal van de schuldbemiddelaar – een gerechtelijke aanzuiveringsregeling heeft opgelegd die de schuldbemiddelaar verder opvolgt;
geen dossiers waarin de rechtbank een totale kwijtschelding heeft toegestaan en waarin de rechtbank opvolging door de schuldbemiddelaar heeft opgelegd.
In 2014 zijn er 30 dossiers collectieve schuldenregeling afgesloten en niet langer actief. Van die 30 dossiers zijn er:
4 dossiers waarin de rechtbank op vraag van de schuldbemiddelaar een herroeping (= stopzetting) heeft uitgesproken;
21 dossiers die door de naleving van de aanzuiveringsregeling konden afgesloten worden en waarbij aan de schuldenaars een propere lei werd geboden;
2 dossiers waarin de rechtbank een totale kwijtschelding verleend heeft;
2 dossiers waarin het dossier werd afgesloten door overlijden van de schuldenaar;
1 dossier waarbij OCMW Gent werd vervangen als schuldbemiddelaar.
De wet op de collectieve schuldenregeling schrijft voor dat een schuldbemiddelaar vooraf dient in te stemmen met zijn aanstelling (art. 1675/6 §2 Gerechtelijk Wetboek). Overeenkomstig art. 1675/6 §2 Gerechtelijk Wetboek aanvaardt de Juridische dienst de aanstellingen in de volgende volgorde:
106
4.
De voorkeur blijft uitgaan naar personen die in budgetbeheer zijn bij OCMW Gent of naar personen voor wie de maatschappelijk werker budgetbeheer zal opstarten.
5.
In de tweede plaats worden cliënten met een actief dossier in OCMW Gent aanvaard. Het gaat hier dan bijvoorbeeld over cliënten met budgetbegeleiding of leefloners met schulden.
6.
In de derde plaats aanvaarden we aanstellingen indien de Arbeidsrechtbank zelf voorstelt dat OCMW Gent zou optreden als schuldbemiddelaar.
7.
In de laatste plaats aanvaarden we aanstellingen voor personen zonder een actief dossier die zich bij OCMW Gent aangemeld hebben omdat ze een overmatige schuldenlast hebben.
De voorkeur binnen deze drie laatste categorieën gaat telkens uit naar personen met een sociale en financiële problematiek waarvoor ook opvolging door een maatschappelijk werker aangewezen is. Voor dergelijke cliënten kan de jurist als schuldbemiddelaar in tandem werken met de maatschappelijk werker. De Juridische dienst maakt voor cliënten ook verzoekschriften tot het verkrijgen van collectieve schuldenregeling op (zie verder b.). Overeenkomstig art. 1675/4 §2 Gerechtelijk Wetboek stelt de Juridische dienst in bepaalde gevallen OCMW Gent voor als schuldbemiddelaar. Hierbij volgt de Juridische dienst telkens het bovenvermeld voorkeursysteem. Gelet op de vele aanvragen van cliënten in budgetbeheer voor een collectieve schuldenregeling behoren de aanstellingen in 2014 bijna allemaal tot de eerste categorie.
8.3.1.2 Erelonen en kosten Indien OCMW Gent als schuldbemiddelaar optreedt in een procedure collectieve schuldenregeling, kan OCMW Gent hiervoor ook erelonen en kosten aanrekenen. OCMW Gent moet hiervoor de tarieven hanteren van het Koninklijk Besluit van 18 december 1998 en moet de staten van kosten en erelonen ter goedkeuring voorleggen aan de rechtbank. In geval van insolvabiliteit van de schuldenaar neemt het Fonds ter Bestrijding van de Overmatige Schuldenlast deze kosten en erelonen ten laste. Voor 2014 werden staten van kosten en erelonen voor een totaal bedrag van 102.184,26 euro geboekt. Voor de voorgaande jaren werden de volgende staten van kosten en erelonen geboekt:
2011: 81.338,84 euro;
2012: 94.538,05 euro;
2013: 121.874,15 euro.
De daling nu heeft te maken met het feit dat in een aantal nieuwe dossiers in 2014 pas kosten en erelonen kunnen vastgelegd worden in 2015 en met het feit dat er begin 2014 nog kosten en erelonen werden geboekt in 2013.
107
8.3.2 Hulp bieden bij het indienen van verzoekschriften collectieve schuldenregeling De Juridische dienst biedt hulp bij het indienen van verzoekschriften collectieve schuldenregeling. In 2014 behandelde de Juridische dienst 456 dossiers, waarvan 394 opvolgingen via het COT binnenkwamen, van cliënten die informatie vroegen over een procedure collectieve schuldenregeling en/of die een vraag hadden naar het opstarten van een procedure collectieve schuldenregeling (in 2011: 381; in 2012: 364; in 2013: 391). De Juridische dienst heeft deze mensen geïnformeerd en geadviseerd over een procedure collectieve schuldenregeling of over eventuele juridische alternatieven. In 158 dossiers heeft de Juridische dienst een verzoekschrift tot het verkrijgen van een collectieve schuldenregeling opgesteld en neergelegd of meegegeven met de cliënt. In 2 dossiers heeft de Juridische dienst een verzoekschrift tot het verkrijgen van onbeperkt uitstel voor de invordering van belastingen ingediend. De Juridische dienst houdt de schuldeisers telkens schriftelijk op de hoogte van het verloop van het dossier.
8.3.3 Fungeren als juridische helpdesk voor maatschappelijk werkers De Juridische dienst besteedt in de schuldhulpverlening voornamelijk aandacht aan de procedures collectieve schuldenregeling (optreden als schuldbemiddelaar en hulp bieden bij verzoekschriften collectieve schuldenregeling). De Juridische dienst fungeert ook als een algemene, juridische helpdesk i.v.m. schuldhulpverlening voor de maatschappelijk werkers. Daarbij probeert de Juridische dienst niet enkel aandacht te besteden aan de collectieve schuldenregeling maar ook aan schuldhulpverlening in de ruime zin van het woord (wetgeving op het consumentenkrediet, wetgeving op de marktpraktijken, beslagrecht, verjaring, faillissementsrecht,…). Indien de maatschappelijk werkers n.a.v. budgetbegeleidingen, budgetbeheren of andere schuldhulpverleningsdossiers juridische vragen hebben (bv. is die schuld verjaard? mag een incassobureau dergelijke kosten aanrekenen? wat is verschoonbaarheid?…), dan kunnen zij hiervoor beroep doen op de Juridische dienst (zie verder 4.). De Juridische dienst houdt in elk welzijnsbureau een zitdag voor Juridische bijstand (zie ook verder 4.).
8.3.4 Informeren en het beleid ondersteunen De Juridische dienst volgt nieuwe wetgevende initiatieven inzake schuldhulpverlening op en informeert hierover. De Juridische dienst ondersteunt het beleid en bereidt beleidsbeslissingen juridisch voor. De Juridische dienst zorgt ook voor juridische input voor de nieuwsbrieven (zie ook hoger 1.g) en het draaiboek budget- en schuldhulpverlening.
108
8.3.5 Casusbesprekingen over schuldhulpverlening voorbereiden en leiden Er was nood in OCMW Gent aan casusbesprekingen voor maatschappelijk werkers rond diverse vormen van schuldhulpverlening (budgetbegeleiding, budgetbeheer, bemiddeling voor schulden, collectieve schuldenregeling). De Juridische dienst en de werkgroep Budget- en schuldhulpverlening hebben ervaren dat casusbesprekingen te verkiezen zijn boven vormingen die meer ex cathedra en te theoretisch zijn. De Juridische dienst en de werkgroep Budget- en schuldhulpverlening hebben een concept uitgewerkt voor dergelijke casusbesprekingen. De casusbesprekingen zijn als volgt georganiseerd:
De Juridische dienst bereidt de casusbesprekingen voor en leidt deze casusbesprekingen in elke equipe (per hoofdmaatschappelijk werker en niet per welzijnsbureau).
Er is een casusbespreking in het voorjaar (van 1 januari tot 30 juni) en een casusbespreking in het najaar (van 1 september tot 31 december).
Er zijn in de welzijnsbureaus van het departement Sociale Dienstverlening 21 equipes wat betekent dat er jaarlijks – dus ook in 2014 – 42 maal een casusbespreking plaatsvond.
Casusbesprekingen per equipe bevorderen de interactie en garanderen meer dat iedereen aan bod komt.
In de themadiensten Wonen, Energie en Thuislozen organiseert de Juridische dienst tevens een casusbespreking.
8.3.6 Juridische kennisoverdracht en meewerken aan studiedagen, vormingen en aan publicaties Naast de casusbesprekingen heeft de Juridische dienst in 2014 de volgende vormingen gegeven:
Studienamiddag op 27 mei 2014 voor o.a. advocaten en magistraten georganiseerd door Die Keure;
4 maal 1 dag van de elfdaagse basisopleiding schuldbemiddeling van het Vlaams Centrum Schuldenlast;
1 dag van de verdiepingsmodule collectieve schuldenregeling van het Vlaams Centrum Schuldenlast;
1 vorming voor de groepswerking “Opnieuw je eigen centen beheren”;
1 uiteenzetting over de collectieve schuldenregeling in het Welzijnsoverleg Bloemekeswijk.
De Juridische dienst werkt ook mee als redactielid aan het losbladig en vierdelig handboek schuldbemiddeling. Dit losbladig handboek is een project van het Vlaams Centrum Schuldenlast en wordt uitgegeven door Politeia. De Juridische dienst woont de vergaderingen van de redactieraad bij en werkt als auteur mee aan de aanvullingen.
109
In 2014 heeft de Juridische dienst meegewerkt aan een grondige actualisering van het deel over collectieve schuldenregeling en dit naar aanleiding van wetswijzigingen en allerlei hogere rechtspraak. Daarnaast heeft de Juridische dienst meegewerkt aan een boek rond collectieve schuldenregeling dat in 2015 zal uitgegeven worden door uitgeverij Larcier. De Juridische dienst heeft een deel geschreven over maatschappelijke dienstverlening door OCMW’s in het kader van budget- en schuldhulpverlening met specifieke aandacht voor de procedure collectieve schuldenregeling.
8.3.7 Werkgroep Budget- en schuldhulpverlening De Juridische dienst zit de werkgroep Budget- en schuldhulpverlening voor. In 2014 werkte de werkgroep o.a. rond:
specialisatie budget- en schulpverlening;
al dan niet een wachtlijst voor budget- en schuldhulpverlening;
evaluatie groepswerking ‘Opnieuw je eigen centen beheren’.
8.3.8 Samenwerken en overleggen met andere actoren Op initiatief van de rechtbank wordt regelmatig overleg georganiseerd in het kader van de procedure collectieve schuldenregeling met alle schuldbemiddelaars in het gerechtelijk arrondissement Gent. Ook de Juridische dienst neemt deel aan dit overleg. Samen met meester Elie Van Acker en meester Els Verté treedt de Juridische dienst daarenboven op als vertegenwoordiger van de schuldbemiddelaars in het arrondissement Gent en overlegt de Juridische dienst met de rechtbank. De Juridische dienst maakt telkens de verslagen van deze vergaderingen. Er is tevens door de rechtbank een e–group CSR opgericht waardoor permanent overleg via mail mogelijk is geworden. De Juridische dienst neemt deel aan deze e–group. Via deze weg worden ook interessante gerechtelijke uitspraken en rechtsleer verspreid of minstens wordt er verwezen naar de publicaties hiervan. Permanent op de hoogte blijven is immers een must vermits schuldhulpverlening een materie is die nog volop ontwikkelt. De Juridische dienst werkt ook mee aan het regionaal samenwerkingsverband BudgetInZicht (BIZ Gent-Eeklo) van de OCMW’s in de regio en dit samen met het CAW Oost-Vlaanderen Regio Gent – Eeklo. De Juridische dienst maakt ook deel uit van de stuurgroep van dit samenwerkingsverband. Dit samenwerkingsverband streeft naar een kwaliteitsverbetering van de schuldhulpverlening en de schuldpreventie in de regio. De Vlaamse Overheid stelt subsidies ter beschikking van dergelijke samenwerkingsverbanden waarbij de CAW’s optreden als budgethouder. In het kader van dit regionaal samenwerkingsverband heeft de Juridische dienst in 2014 de hoger vermelde casusbesprekingen ook 2 maal voorbereid, georganiseerd en geleid voor vertegenwoordigers van de omliggende OCMW’s en van het CAW.
110
De Juridische dienst werkt ook actief mee aan het leernetwerk van dit samenwerkingsverband (dat o.a. ook 4 intervisies in de regio heeft georganiseerd in 2014 en een vormingsmoment rond de leefwereld van armen). Door de werkgroep Preventie werd een draaiboek rond groepswerking opgemaakt en verspreid onder geïnteresseerde OCMW’s uit de regio. Voor het opmaken van dit draaiboek leverden de leden van de groepswerking van de Emancipatorische Werking eveneens hun inbreng en deelden hun ervaring. In samenwerking met OCMW Gent werd een nieuwe infofolder “Wegwijs in de budget- en schuldhulpverlening van OCMW en CAW” opgemaakt en verspreid. Deze folder werd bruikbaar gemaakt voor alle OCMW’s en het CAW in de regio Gent Eeklo. De Juridische dienst nam in 2014 ook deel aan de overleggroep Schuldbemiddeling van het Vlaams Centrum Schuldenlast en de werkgroep Registratie van het Vlaams Centrum Schuldenlast.
8.3.9 Samenwerkingsovereenkomsten met OCMW Oosterzele en met OCMW Merelbeke voor schuldhulpverlening In 2013 heeft OCMW Gent een samenwerkingsovereenkomst gesloten met OCMW Oosterzele. Deze samenwerkingsovereenkomst met OCMW Oosterzele houdt concreet in dat de Juridische dienst in OCMW Oosterzele zitdagen houdt voor juridische ondersteuning van de maatschappelijk werkers van OCMW Oosterzele en voor juridische bijstand aan de burgers van Oosterzele m.b.t. schuldhulpverlening. OCMW Oosterzele betaalt hiervoor OCMW Gent. Zo heeft de Juridische dienst 9 zitdagen gehouden in OCMW Oosterzele in 2014. In 2014 heeft OCMW Gent eveneens een samenwerkingsovereenkomst gesloten met OCMW Merelbeke met tot doel het organiseren van zitdagen voor algemene juridische ondersteuning en juridische eerstelijnsbijstand met betrekking tot schuldhulpverlening. OCMW Merelbeke betaalt hiervoor OCMW Gent. Zo heeft de Juridische dienst 9 zitdagen gehouden in OCMW Merelbeke in 2014.
8.3.10 Meewerken aan onderzoeken van studenten en begeleiding van studenten De Juridische dienst helpt regelmatig studenten bij allerlei vragen m.b.t. schuldhulpverlening. In 2014 ontvingen we van 10 studenten hoger onderwijs en universiteitsstudenten vragen rond de organisatie van schuldhulpverlening, het opstellen van budgetplannen, het onderzoek naar tekorten in het aanbod, de registratie van schuldhulpverlening, vragen rond begeleiding van mensen in schuldhulpverlening, vragen rond projecten i.v.m. preventie, …
8.4
Aanbieden van laagdrempelige juridische bijstand aan burgers
List break2
111
8.4.1 Juridische bijstand aan burgers De Juridische dienst verleent zowel juridische eerstelijns- als tweedelijnsbijstand aan Gentse burgers. De rechtshulpvragen van elke Gentenaar, met de nadruk op de meer kansarme burger, zijn welkom. We organiseren ook zitdagen in alle welzijnsbureaus. Elke burger kan bij onze dienst terecht voor:
juridisch advies;
juridische bemiddeling en juridische briefwisseling met betrokken partijen.
We verwijzen door voor:
uitgebreide schriftelijke rechtshandelingen (bv. overeenkomst Echtscheiding in Onderlinge Toestemming);
het voeren van een gerechtelijke procedure en het vertegenwoordigen in rechte van cliënten voor de rechtbanken. Dit is het monopolie van advocaten.
Sinds 15 oktober 2013 verlopen de doorverwijzingen voor juridische bijstand via de cliëntonthaal- en trajectmodule (COT). In 2014 waren er in totaal 801 vragen voor juridische bijstand via het COT. Deze vragen kunnen op allerlei juridische materies betrekking hebben zoals huurrecht, familierecht, verbintenissenrecht, insolventierecht, … Juridische vragen m.b.t. leefloon en financiële hulp gebeuren via een ander kanaal. Voor dringende gevallen blijven de juristen wel telefonisch bereikbaar. Omwille van administratieve belasting registreren we deze telefonische vragen niet. De Juridische dienst registreert evenmin de vragen voor juridische bijstand die op de zitdagen in de welzijnsbureaus zelf gesteld en beantwoord worden.
8.4.2 Andere acties die verband houden met juridische bijstand
De Juridische dienst zetelt in de Commissie Juridische Bijstand die de juridische bijstand organiseert in het arrondissement Gent.
De Juridische dienst gaf op 16 mei 2014 een externe voordracht over erfrecht in het Lokaal dienstencentrum te Sint-Kruis-Winkel.
In het kader van de staatshervorming en de bijhorende regionalisering van de woninghuurwetgeving heeft de Juridische dienst in 2014 actief meegewerkt aan een onderzoeksproject op vraag van het Steunpunt Wonen van de Vlaamse Overheid. In het kader van dit onderzoeksproject waren er ook diverse werkgroepen. De Juridische dienst maakte ook deel uit van deze werkgroepen (zoals een werkgroep over de huurprijs).
De Juridische dienst zorgt ook communicatie over bepaalde juridische onderwerpen via de nieuwsbrieven en het draaiboek.
112
9 Activering 9.1
Organogram
9.2
Activering
9.2.1 Inleiding De viering van ons twintigjarig bestaan is ongetwijfeld de belangrijkste gebeurtenis van het voorbije jaar. We deden een oproep aan al onze partners en collega’s binnen en buiten Activering om mee praktijkverhalen te schrijven rond ons thema en bundelden de verhalen in het boek “Sleutels tot Activering” dat we op 10 oktober aan pers en publiek voorstelden. Het boek is te downloaden van de website van het OCMW. Het bevat 38 verhalen die getuigen van het belang van samenwerking en aangeven wanneer activering een succesverhaal wordt. Op beleidsniveau resulteerde het voorbereidend werk van 2013 in een “Beleidsnota Werk en Activering 2014-2019” waarin Dienst Werk (Stad Gent) en Activering (OCMW) de krachten bundelen om rond vijf werven een heel aantal acties uit te bouwen: jongerenwerkloosheid, dienstverlening naar werk, inzetten op sociale economie en activering, doorstroom naar werk, tewerkstellingsnoden van bedrijven. Uiteraard vinden we de prioriteiten uit deze nota
113
terug in de Convenant Stad Gent – VDAB – OCMW en in de beleidsaccenten binnen “Gent, Stad in Werking”. Het wegvallen van een aantal subsidies vanaf halfweg 2014 dreigde roet in het eten te gooien, maar het Bestuur besliste de bestaande personeelsbezetting te handhaven zodat met dezelfde slagkracht kon worden verder gewerkt aan de uitvoering van het activeringsbeleid. Waar we vorig jaar al onze vragen hadden bij mogelijke negatieve effecten van de Zesde Staatshervorming op het activeringsbeleid van het OCMW, werd eind 2014 met de hervorming van wepplus onze bezorgdheid op dat vlak alleen maar groter. De passages in de Vlaamse en federale regeringsverklaringen over de inkanteling van artikel 60 in het Vlaamse activeringsbeleid en de invoering van een gemeenschapsdienst voor leefloners zorgden voor onzekerheid. Pas de komende jaren zal duidelijk worden over welke instrumenten het OCMW nog zal beschikken om op alle trappen van de activeringsladder een activeringsbeleid op maat te kunnen uitvoeren. De verstrenging van de werkloosheidsreglementering had uiteraard een groter impact dan enkel op de afdeling Activering. Vanuit Activering werd gepoogd een inschatting te maken van de gevolgen van deze maatregelen voor de instroom van jongeren in het OCMW, werd de nodige info gegeven aan de maatschappelijk werkers en werd de registratie voorbereid om deze specifieke steunaanvragen in beeld te brengen. Op vlak van samenwerking met VDAB werd een stap voorwaarts gezet : de trajectbegeleiders van het OTC werden opgeleid om te kunnen werken in “Mijn loopbaan” en alle actieve dossiers werden gescreend. Daarbij werd aandacht besteed aan het juist zetten van de inschrijvingscode en werd in alle VDAB dossiers aangegeven waar het OTC een begeleiding was opgestart, dit om dubbele trajecten te vermijden. Op vlak van taalactivering werd de in 2013 ingezette vernieuwing verder gerealiseerd. Mede hierdoor kreeg taalactivering ook binnen de beleidsplannen de nodige aandacht en wordt op diverse niveaus waar gewerkt wordt rond een taalbeleid (binnen het OCMW, in een samenwerkingsverband met de Stad, binnen GSIW) vanuit het OTC een actieve bijdrage geleverd. Op vlak van sociale activering zagen we een geleidelijke uitbreiding van arbeidszorg. Gezien de POD de doelgroep van het Geïndividualiseerd Project voor Maatschappelijke Integratie (GPMI) wil uitbreiden en binnen deze tool de gemeenschapsdienst voor leefloners wil uitwerken, deed een werkgroep voorstellen om het gebruik van dit instrument, dat toch vooral als een administratieve last wordt ervaren, te vereenvoudigen. Gelijklopend met de stijging van het aantal werkzoekenden in Gent zien we dat ook onze doelgroep moeilijker de weg vindt naar de reguliere arbeidsmarkt. Er wordt verder geïnvesteerd in artikel 60. Voor de Leerwerkplekken was 2014 een jaar van vernieuwing. De in 2013 voorbereide reorganisatie werd concreet uitgerold. Meest tastbaar element daarin was de verhuis van de werking op de Oefenpleinstraat naar de Maisstraat. Maar ‘al doende’ bleek dat er nog heel wat meer diende aangepast of bijgestuurd. Zo goed als alle ondersteunende diensten binnen het OCMW bleken daarbij betrokken partij, zodat werd besloten tot de installatie van een overkoepelende projectgroep die geregeld zou rapporteren aan het Managementteam. Parallel hiermee loopt de voorbereiding op de inkanteling van de Leerwerkplekken binnen een ruimer stedelijk sociaal-economisch dienstenbedrijf, dat zelf nog “under construction” is. 114
De beslissing dat de “stedelijke helft” van het dienstenbedrijf eveneens op de UCO-site komt, palend aan de Leerwerkplekken, creëert natuurlijk nieuwe perspectieven op samenwerking. IKOOK, deelwerking van de Leerwerkplekken, kende in 2014 een hoge vlucht. Nadat in januari 2014 het sociaal restaurant in de Welzijnsknoop Ledeberg werd geopend, werd bovendien in november ook de voormalige werking van het Wijkresto Nieuw Gent door IKOOK overgenomen.
9.2.2 Kernopdracht De kernopdracht, het uiteindelijke resultaat van het activeringsbeleid van OCMW Gent, hebben we als volgt geformuleerd: ‘Elke activeerbare 1cliënt 2bereikt via het voor hem kortste traject 3, het hoogst haalbare op de activeringsladder, waar mogelijk op een duurzame manier 4.’ De activeringsladder is een model dat de afstand tot de arbeidsmarkt voor elke cliënt in beeld brengt aan de hand van trappen (fasen). Hoe lager op de ladder, hoe groter de afstand tot de arbeidsmarkt. Het doel is de nodige middelen en instrumenten inzetten op maat van de cliënt waardoor hij de ladder kan opklimmen en de hoogst haalbare trap kan bereiken. Voor sommige cliënten gebeurt het opklimmen heel snel, voor anderen is de startsituatie ook de eindsituatie. Sommigen kennen dan weer een terugval naar een lagere trap tijdens het activeringstraject. In welke fase van activering bevinden onze cliënten zich? Het totale aantal RMI-gerechtigden delen wij op in 7 categorieën. Wij baseren ons op cijfermateriaal verzameld in mei 2014.
Nieuwe aanvraag in oriëntering: voor 423 cliënten (8%) geldt dat er pas onlangs een nieuw dossier geopend werd. De maatschappelijk werker is nog bezig met het sociaal onderzoek, met de inventarisatie van de hulpvragen op de diverse levensdomeinen, met het uitzetten van een hulpverleningsaanpak. Alle dossiers minder dan 4 maand in steun beschouwen we als nieuwe aanvragen in oriëntering.
Hulpverlening: 816 cliënten (16%) situeren zich in de fase hulpverlening. Zij zijn langer dan 4 maand in steun, maar nog niet geactiveerd. Deze categorie omvat ook een beperkt aantal cliënten vrijgesteld van activering. Hun situatie is vaak nog erg onstabiel of de problematiek is zo complex dat zorg (of harm reduction) meer aan de orde is dan activering.
1
We beschouwen iedereen als activeerbaar, met uitzondering van degenen die vrijgesteld zijn. Momenteel beschikken wij nog niet over cijfermateriaal van deze vrijgestelde groep en tellen wij deze cliënten mee bij de cliënten die zich op de activeringsladder in de fase ‘hulpverlening/zorg’ bevinden. 2 Met het oog op de registratie van cijfermateriaal in kader van activering brengen we voorlopig de RMI-gerechtigden in beeld. Uiteraard activeren we ook andere cliënten zoals uitkeringsgerechtigde werklozen, personen die een ziektevergoeding ontvangen of mensen die bij het OCMW aankloppen voor budgetbegeleiding. In een latere fase willen we ook de activeringsinspanningen naar deze groep in beeld brengen. 3 Wij willen op maat werken, maar ook efficiënt: geen onnodige omwegen. Dit beschouwen we eerder als een kwalitatief element wat de meetbaarheid bemoeilijkt. 4 Duurzame activering” is ons na te streven ideaal maar in de praktijk niet altijd het objectief. Denk hierbij aan een verplichte tewerkstelling waar het accent ligt op de werkbereidheidstoets en niet zozeer op het aanbieden van een duurzaam perspectief.
115
Studenten: deze groep omvat 415 cliënten (10%). We beschouwen studeren ook als een specifieke vorm van activering die uiteraard vanuit de dienst Activering niet wordt opgevolgd.
Cliënten in een traject taalactivering: 1.235 cliënten (25%) volgen Nederlandse taallessen als eerste stap in hun activeringstraject. Combineren zij het volgen van Nederlandse les met sociale of arbeidsactivering dan worden ze in die groep meegeteld.
Activering via derde partner: 506 cliënten (10%) zoeken actief naar werk of een opleiding zonder ondersteuning van het OTC, hetzij zelfstandig of via begeleiding van VDAB of GTB. In deze groep tellen we ook de deeltijds werkenden of cliënten die geregeld interimwerk verrichten of getenderd zijn. Voorlopig is dit cijfer een inschatting.
Hoewel de dienst Activering over het geheel van activering een coördinerende en aansturende rol heeft, worden binnen de dienst zelf maar twee groepen opgevolgd:
Sociale activering: 359 cliënten (7%) vinden we terug in de fase sociale activering. Zij worden begeleid door de activeringsbegeleiders van de Emancipatorische Werking (EW).
Arbeidsactivering: Deze categorie omvat de cliënten die zich op de activeringsladder of in de fase ‘arbeidsactivering’ of ‘arbeidstoeleiding’ of ‘arbeid’ bevinden. Het gaat om 1.203 cliënten (24%). De arbeidsbegeleiders en tewerkstellingsbegeleiders van het Opleidingsen Tewerkstellingscentrum (OTC) staan in voor hun begeleiding. Binnen deze groep bevindt zich art.60 als werkervaringsinstrument.
In het cirkeldiagram hieronder vinden we de 7 subgroepen terug:
Activeringsladder OCMW
Taalactivering Sociale activering
16%
25%
Arbeidsactivering
8% 7%
10% 10%
24%
Activering via externe partner Studenten Nieuwe aanvragen Hulpverlening
Dit geeft volgend resultaat: 4 maanden na datum hulpvraag is ongeveer 84% van de gerechtigden op RMI geactiveerd. Meer informatie over de verschillende activeringsfasen en hun doelgroep vindt u verder in dit jaarverslag.
116
9.2.3 Clientenprofiel ‘geactiveerden’ De dienst Activering begeleidde in 2014 gemiddeld 1824 cliënten (1.732 in 2013), telkens geteld op de eerste dag van de maand, van wie meer dan één vierde tewerkgesteld is met een art.60§7-contract. In het werkingsjaar 2014 kwamen er 1214 nieuwe cliënten in trajectbegeleiding. In 2013 waren dit er 1.240. Als men de evolutie van de maandgemiddelden dienst Activering vergelijkt met de evolutie maandgemiddelden RMI-gerechtigen, dan kan men zien:
dat het aantal cliënten met recht op RMI in 2010 sterk steeg, vervolgens 2011, 2012 en 2013 daalde en in 2014 terug steeg;
dat het aantal cliënten bij de dienst Activering ook sterk steeg in 2010, hier zette deze stijging (in lichtere mate) zich verder door in 2011 en 2012, in 2013 is er terug een lichte daling, voor 2014 ziet men terug een aanzienlijke stijging
Maandgemiddelde RMI LM en LL Maandgemiddelde dienst Activering
2008 2009 2010
2011
2012 2013
2014
4665 5199 5945
5675
4862 4749
4.925
1281 1425 1669,6 1719,5 1774 1732,6 1824,8
Maandgemiddelden afronden In 2014 zijn er 2.852 cliënten opgevolgd in de dienst Activering. Dat is nagenoeg hetzelfde aantal als in 2013 (2.856). In het cliëntenprofiel valt op dat er ten opzichte van 2013 meer cliënten geen diploma hebben (+4,4%).
CLIËNTENPROFIEL VAN DIENST ACTIVERING
2012
2013
2014
Origine
43,5% 16,2% 40,3% 55,2% 44,8% 26,1% 28,6% 23,2% 22,1% 15,7% 25,5% 25,5% 17,6% 15,6% 50,6% 24,2% 25,1%
42,7% 15,8% 41,5% 55,1% 44,9% 25,4% 29,2% 23,0% 22,4% 21,6% 19,4% 28,7% 14,8% 15,5% 56,2% 23,5% 20,3%
43,3% 14,7% 42,0% 55,5% 44,5% 25% 29,7% 22,9% 22,3% 25,6% 16,2% 28,4% 16,8% 13,0% 56,1% 24,5%
48,3%
45,8%
Geslacht Leeftijd
Scholing5
Leefsituatie
Kinderlast
5
Belgen met een Belgische origine Belgen met een migratie-achtergrond Niet-Belg Mannen Vrouwen <25j Tussen 25 en 34 jaar Tussen 35 en 44 jaar >45jaar Geen Max. lager onderwijs Max. lager secundair onderwijs Hoger secundair of hoger Buitenlands diploma Alleenwonend Alleenwonend met kinderen Samenwonend met partner (en kinderen) Geen kinderen
19,4% 45,2 %
Op niveau van dienst Activering is bijna 40% het scholingsniveau niet ingevuld.
117
In volgende tabel plaatsten we naast de globale profielgegevens van de dienst Activering ook de profielgegevens per fase van de activeringsladder. Als een cliënt zich in de loop van 2014 in verschillende trappen van de dienst Activering bevond, dan werden deze gegevens in elke trap verwerkt.
Origine Belgen met een Belgische origine Belgen met een migratieachtergrond Niet-Belg Geslacht Mannen Vrouwen Leeftijd <25j Tussen 25 en 34 jaar Tussen 35 en 44 jaar >45jaar Scholing Geen Max. lager onderwijs Max. lager secundair onderwijs Hoger secundair of hoger Buitenlands diploma Leefsituatie Alleenwonend Alleenwonend met kinderen Samenwonend met partner (en kinderen) Kinderlast Geen kinderen
Dienst Activering
Sociale activering
Arbeids activering
Arbeids toeleiding
43,3%
64,4%
38,0%
37,3%
39,8%
14,7% 42,0%
13,2% 22,4%
14,9% 47,1%
14,9% 47,8%
14,5% 45,7%
55,5% 44,5%
46,0% 54,0%
59,6% 40,4%
53,8% 46,2%
57,1% 42,9%
25% 29,7% 22,9% 22,3%
16,1% 20,8% 23,9% 39,2%
28,3% 33,0% 22,1% 16,6%
23,2% 30,1% 26,0% 20,7%
37,3% 25,5% 22,4% 14,8%
25,6% 16,2% 28,4% 16,8% 13,0%
19,5% 26,3% 33,3% 13,6% 7,3%
27,2% 14,5% 27,1% 17,2% 14,0%
22,7% 18,5% 24,2% 19,0% 15,6%
24,4% 15,3% 28,2% 19,1% 13,0%
56,1% 24,5%
59,1% 27,2%
55,5% 23,1%
55,9% 26,4%
46,2% 25,8%
19,4%
13,7%
21,4%
17,7%
28,0%
45,2 %
44,4%
46,3%
46,5%
43,6%
Arbeid
In de dienst Activering heeft meer dan de helft (56,7%) van de cliënten een migratieachtergrond. 2 op 5 van de cliënten die we begeleiden, hebben geen Belgische nationaliteit. Bij de trappen arbeidstoeleiding en arbeid ligt het procentueel aantal cliënten met een migratieachtergrond nog hoger, 62,2% heeft een migratieachtergrond. Hiertegenover zien we dat het cliënteel van de sociale activering voornamelijk Belgen (68,4%) zijn. Binnen de groep geactiveerden is het aandeel mannen hoger dan dat van de vrouwen. Meer in detail bekeken is aantal mannen bij de trappen arbeidsactivering en arbeid hoger dan in de globale dienst. Bij arbeidsactivering is zelfs 3 op de 5 cliënten een man. Bij sociale activering zien we de omgekeerde tendens, hier zijn de meerderheid van de cliënten vrouw. Het grootste aandeel deelnemers is jonger dan 35 jaar (54,6%). Voornamelijk bij de trappen arbeidsactivering en arbeid gaat het om een jonger cliënteel, hier is bijna 60% jonger dan 35 jaar. Bij sociale activering gaat het om een ouder publiek (64% ouder dan 35 jaar). Meer dan 40% van onze doelgroep heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd. Dit is te vergelijken met alle trappen in activering. Als men kijkt naar het cliënteel dat maximaal een 118
lager secundair diploma heeft, dan gaat dit gemiddeld over bijna 70% (69,7%). Bij sociale activering heeft 78,9% slechts een diploma lager secundair. De meerderheid bestaat uit alleenstaanden zonder kinderen. Bij sociale activering is meer dan 60% (62,7%) alleenwonend. Op niveau van de dienst Activering werden jongeren -25 jaar en de personen met een nietBelgische nationaliteit meer in detail bekeken. Jongeren -25 jaar Jongerenwerkloosheid is een beleidsprioriteit. Jongeren zijn oververtegenwoordigd in de leefloonpopulatie: bijna 1 op 3 (27,8%) is jonger dan 25 jaar. Er werden 715 jongeren begeleid in de dienst Activering in 2014. Dat zijn er evenveel dan in 2013. In de dienst Activering is het aandeel jongeren onder de 25 jaar 25%. Opmerkelijk is dat op de trap Arbeid het aandeel jongeren 37,3%is. Op de trap sociale activering is het aandeel jongeren binnen de dienst Activering het laagst. De ongekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs is groot: 82,1% van de jongeren in een activeringstraject hebben hooguit een diploma lager secundair. Voor de gehele populatie binnen activering is dit 70,2%. Bij de trap sociale activering is het aantal min 25-jarigen met een diploma van hooguit lager secundair 94,8%.% tov het totaal aantal jongeren. We zien dat de meerderheid van de jongeren mannen zijn: 57% (54% in 2013). Het aandeel mannen ligt 1% hoger dan bij de totale populatie van de cliënten die de dienst Activering begeleidt. 64,4% heeft de Belgische nationaliteit (65,2% in 2013). Dat is een groter aandeel dan in de totale populatie in de dienst Activering (58,5%). 38,1% woont nog in bij de ouders/familie. Meer dan de helft (55,9% ) van de -25jarigen is alleenwonend, al dan niet met kinderen (56,4% in 2013) en 8,5% (8,5% 2013) woont samen met een partner, al dan niet met kinderen. 30% van de jongeren heeft kinderen 30% in 2013). In onderstaande tabel wordt het profiel van de -25jarigen per trap weergegeven.
Dienst Sociale Arbeids Arbeids Activering Activering Activering Toeleiding Leeftijd <25j Origine Belgen met een Belgische origine Belgen met een migratieachtergrond Niet-Belg Geslacht Mannen Vrouwen Scholing Geen Max. lager onderwijs Max. lager secundair onderwijs Hoger secundair of hoger
Arbeid
25%
16,1%
28,3%
23,2%
37,3%
51,7%
69,2%
49,5%
43,1%
53,5%
12,7%
9,4%
13,3%
14,6%
9,9%
35,6%
21,4%
37,2%
42,3%
36,6%
56,5% 43,5%
56,9% 43,1%
57,6% 42,4%
58,1% 41,9%
47,9% 52,1%
22,2% 15,0% 44,9% 14,5%
22,0% 22,0% 50,8% 3,4%
24,9% 13,7% 44,2% 13,7%
12,6% 20,0% 38,9% 22,1%
10,6% 21,3% 44,7% 19,1% 119
Buitenlands diploma Leefsituatie Alleenwonend met of zonder kinderen Inwonend bij ouders of familie Samenwonend met partner met of zonder kinderen Kinderlast Geen kinderen
3,4%
1,7%
3,5%
6,3%
4,3%
55,9%
63,1%
54,1%
59,6% 48,6%
38,2% 5,9%
30,8% 6,2%
40,1% 5,8%
33,7% 51,4% 6,7% 0,0%
70%
65,2%
71,4%
69,6% 68,8%
Bij de personen met een andere nationaliteit dan de Belgische zien we dat: 50% van Europese origine is:
26,5% is afkomstig uit een land van de Europese Unie: 2,6% uit een EU 15 land; 23,9% uit een EU+12 (12,4% Slowakije, 9% Bulgarije);
23,5% is afkomstig uit Europa niet-EU, (hierbij is 5,2% afkomstig uit Rusland; 5,8% uit Turkije; 4% uit Ex-Joegoslavië en 3,1% uit Albanië.
27,5% is afkomstig uit Afrika:
7,6% uit Noord Afrika (4,2% uit Marokko);
19,9% uit een ander Afrikaans land (4,5% uit Ghana).
20,1% komt uit Azië:
8,3% uit Azië Midden-Oosten;
11,7% uit een ander Aziatisch land (het grootste aandeel komt hier uit Afghanistan: 7,1%).
2,1% is afkomstig uit Amerika. Bij de cliënten met een andere nationaliteit dan de Belgische, is de meerderheid (57,2%) man. 74% woont alleen (met of zonder kinderen). 25,4% woont samen met partner, al dan niet met kinderen. 10,6% woont in bij ouders of familie. De grote meerderheid (33,5%) is tussen 25 en 34 jaar, 26% is tussen 35 en 44 jaar, 21% is minder dan 25 jaar en een minderheid (19,5%) is 45 of ouder.
9.2.4 Realisaties 9.2.4.1 W² In 2013 werd op Vlaams niveau de conceptnota W² uitgetekend, die in 2014 tot het decreet rond werk- en zorgtrajecten leidde dat werk- en welzijnstrajecten van werkzoekenden formaliseert. Naar aanleiding hiervan namen wij het initiatief om een tijdelijke werkgroep op te richten met partnerorganisaties die net als de OCMW 's een rol zullen spelen binnen dit decreet (VDAB, GTB, CAW). Bij gebrek aan duidelijkheid (uitvoeringsbesluiten) zowel rond 120
het decreet zelf als meer algemeen rond de rol van de OCMW’s op vlak van activering, werd de werkgroep eind 2014 ontbonden.
9.2.4.2 Subsidiedossiers Naast beleidsondersteuning voor de dienst Activering beheerde de staf Activering en Subsidiecel in 2014 27 subsidiedossiers (2013 = 25), voor een opbrengst van 5,9 miljoen euro. Dat is iets meer dan in 2013 (5,4 miljoen euro) en kan, naast een aantal nieuwe kleinere dossiers, voornamelijk toegeschreven worden aan een groter budget vanuit de vrijstelling van patronale bijdragen voor art.60, de subsidie vanuit het EVF voor het project Ankerkracht en KB 500. In 2014 werd net zoals in 2013 voor 6 nieuwe subsidies een aanvraagdossier ingediend. Verschillende partners werden betoelaagd voor een bedrag van 900.000 euro.
9.2.4.3 Infomomenten voor cliënten In OCMW Gent informeren wij elke nieuwe cliënt over zijn rechten en plichten in een groep. Cliënten die onvoldoende Nederlands beheersen, volgen het vormingsprogramma GOAL , Nederlandssprekenden volgen de vorming OCMW info. 9.2.4.3.1 OCMW info Doel is om cliënten van bij de start van de hulpverlening te informeren over het rechten- en plichtenverhaal en de diverse activeringsmogelijkheden die OCMW Gent hen biedt. Zij verwerven gedurende de vorming perspectief en inzicht in hun eigen activeringsdoelwit. Wij informeren de wijkwerker over dit doelwit, waarop kan verder gebouwd worden bij het uitstippelen van een activeringstraject. Nieuw is de samenwerking met het gidsenproject (zie 10.2.4.7.). Cliënten krijgen een telefonische reminder van een sociale gids van de te volgen vorming. Bij evaluatie geven de deelnemers aan dat dit effectief als een reminder wordt ervaren. Voorstel is om dit verder structureel in te bouwen. In 2014 organiseerden wij de vorming OCMW info 38 keer en namen er van de 574 ingeschrevenen 332 cliënten deel(58%). Het aanwezigheidspercentage is gestegen met 6% t.o.v.2013. De telefonische reminder kan daarvoor een verklaring zijn. Sommige cliënten hadden een gegronde reden om niet aanwezig te zijn (ziekte, verhuis, familiale omstandigheden,…). Bij anderen is het niet altijd duidelijk. We blijven inzetten om het percentage aanwezigen nog te doen toenemen (telefonische reminder, belang van aanwezigheid benadrukken via wijkwerker, de inhoud van de dag zo zinvol mogelijk maken,… Daarnaast vonden er 5 groepssamenkomsten plaats met (ex-) cliënten die over hun ervaringen met OCMW Gent getuigen in OCMW info .Wij begeleidden deze mensen in het verwoorden van hun eigen levensverhaal en hoe ze dit kunnen brengen voor en in dialoog met een nieuwe groep OCMW-cliënten. 9.2.4.3.2 Goal Gemeenschappelijk Onthaal Allochtonen (GOAL) is verplicht voor alle nieuwe cliënten met leefloon of levensminimum die onvoldoende Nederlands spreken. De cliënten krijgen in hun 121
taal uitleg over integratie, activering en hun rechten en plichten. Het accent tijdens dit infomoment ligt bij het motiveren van deze cliënten om Nederlandse taallessen te volgen. Wij benadrukken het belang van integratie en activering in onze maatschappij. Wij organiseerden GOAL vier keer per jaar voor zeven taalgroepen (Arabisch, Bulgaars, Engels, Frans, Russisch, Slovaaks, Turks en 1 restgroep). In 2014 waren er 219 cliënten aanwezig van de 327 ingeschrevenen (67%).
9.2.4.4 Ervaringsdeskundige Het werkterrein van de ervaringsdeskundige is een breed spectrum van activiteiten, waarbij de ervaringsdeskundige vanuit de eigen ervaringskennis in armoede en sociale uitsluiting input geeft. Doel is om de missing link te verkleinen en de hulp- en dienstverlening beter te laten aansluiten bij wat de cliënt nodig heeft. In 2014 zijn er 26 interventies geweest voor individuele tussenkomsten (tov 16 interventies in 2013). Deze interventies gingen om ondersteuning van de maatschappelijke werker (weerstand bij activering, rechten en plichten verhaal, ondersteuning bij huisvestingsproblematiek, activeringsbegeleiding, info rond opleiding ervaringsdeskundige,…). Daarnaast heeft de ervaringsdeskundige een groot engagement in de klantenparticipatie. Hij werkte intensief mee aan het herwerken van de brochure ‘wegwijs in het OCMW, aan Uitpas en nam deel en ondersteunde het initiatief ‘Wijk van de maand in de Brugsepoort’. Binnen de groepswerking ‘Opnieuw je eigen centen beheren’ was de rol van de ervaringsdeskundige vooral gefocust op de zwakste in de groep: extra uitleg, werken rond motivatie, contacteren van ‘wegblijvers’,… Nieuw in 2014 is de opstart van een tweede groep sociale gidsen , waar de ervaringsdeskundige een belangrijke taak had voor het mede-ondersteunen en uitwerken van de groepswerkingen en bij de individuele begeleiding en evaluatie van de gidsen zelf. In 2014 werd een stagiaire ervaringsdeskundige van andere origine begeleid, maar deze koos uiteindelijk een andere stageplaats die meer aansloot bij zijn verwachtingen. De vorming ‘kansarmoede’ voor nieuwe medewerkers, dat werd begeleid door de ervaringsdeskundige en een groepsbegeleider, vond in 2014 één keer plaats. Naast deze interne initiatieven, werkte de ervaringsdeskundige ook mee aan diverse externe initiatieven (overleg ervaringsdeskundigen in Gent rond armoedebeleidsplan, onderzoek rond empowerment ‘Meten is Weten’, werkgroep 17 oktober, werelddag van verzet tegen de armoede,…). Uit bovenstaande blijkt dat de ervaringsdeskundige verweven zit in heel veel werkingen en initiatieven.
9.2.4.5 Dialooggroep klantenparticipatie OCMW Gent schakelt de dialooggroep in als partner in een beleidsproces, als klankbordgroep rond een specifieke maatregel, bij het ontwerpen van brieven bestemd voor
122
cliënten en als meewerkende partner in vormingen en dialoogmomenten. Door participatie en dialoog met de doelgroep verlagen we de drempels in de hulpverlening. De regie van klantenparticipatie vindt plaats op niveau van de staf Beleidsondersteuning. Net zoals in 2013 zetten we verder in op het verankeren van de structurele positie van klantenparticipatie binnen het departement SD en willen we verder groeien tot een volwaardig beleidsadviserend orgaan! We blijven ook verder inzetten op een verbetering van de representativiteit van de deelnemersgroep. De werking staat voor participatie en dialoog met de doelgroep en geeft door emancipatorisch groepswerk de mensen een stem in de organisatie. De werking legt de focus niet zozeer op arbeidsactivering en doorstroming, maar wel op participatie en dialoog en dit via gespreksgroepen. De groepsleden stellen in deze context: “Door samen te werken met mensen in een gelijkaardige situatie staan we sterker. Sociale uitsluiting is iets waar veel mensen ervaring mee hebben en waar we samen iets moeten aan doen. Het is belangrijk dat de mensen die gebruik maken van sociale dienstverlening hierover hun stem kunnen laten horen.” We werken met een pool van vrijwilligers die zich specifiek bezighouden met allerlei thema’s (de dialooggroep) en we werken ook intensief samen met andere groepswerkingen. De dialooggroep, momenteel 25 deelnemers, waarvan 9 personen met een buitenlandse origine, evolueert naar een breed inzetbare groep van mensen die een zekere expertise opgebouwd hebben. Met deze groep worden thema’s en voorstellen in de diepte geanalyseerd en uitgewerkt. De samenwerkingen met andere groepen spitst zich vooral toe op bevraging van noden bij de populatie van OCMW-cliënten. We werken binnen klantenparticipatie vaak samen met de ervaringsdeskundige, om de drempels tot het gesprek over armoede-ervaringen te verkleinen en de verbondenheid met de werking en het OCMW te vergroten. In totaal hebben we aan 25 opdrachten gewerkt. De ervaringsdeskundige werkte mee aan 16 opdrachten. Het aantal bijeenkomsten lag dit jaar op 84 (in 2013: 88 bijeenkomsten; in 2012 84 bijeenkomsten). We kunnen niet alle realisaties opsommen. Enkele realisaties willen we toch meegeven:
We hebben samengewerkt met de Gentse armoedeverenigingen om het panelgesprek op 16 oktober rond wonen te organiseren. We zochten in dit kader ook hoe derdejaarsstudenten sociaal werk een zinvolle inbreng konden geven in het debat. We volgen de gemaakte afspraken van het debat nu samen met de partnerorganisaties op.
We hebben intens samengewerkt interne diensten om een vernieuwde brochure te maken voor nieuwe OCMW-cliënten. Deze brochure is nog in ontwikkeling en heeft de werktitel ‘Je eerste stappen binnen OCMW Gent. Samen zoeken naar antwoorden.’ Ze vervangt de brochure ‘Wegwijs in OCMW Gent’
We hebben actief meegewerkt in het kader van het project lokale proactieve dienstverlening ism de Gentse lokale dienstencentra. Samen met hen zijn we op zoek naar hoe hun werking zo toegankelijk mogelijk kan gemaakt worden naar mensen die het wat moeilijker hebben, zoals mensen in armoede en nieuwe Gentenaars.
In het kader van de digitale week hebben onze deelnemers van de dialooggroep workshops georganiseerd in De Knoop en welzijnsbureau Brugse poort. Doel was om
123
mensen met een zeer beperkte computerkennis info te geven rond het gebruik van email en informatie opzoeken via een zoekmachine.
We zijn actief betrokken bij de invoering van de Gentse vrijetijdspas en we gaven suggesties bij de doelgroepenfolder Uitpas.
Daarnaast zijn er vaak externe opdrachten: we geven regelmatig voordrachten en lezingen aan scholen, verenigingen, diensten,… In het kader van 17 oktober werkten we mee aan de DVD die vanuit de Beweging van Mensen met een Laag Inkomen en Kinderen werd. Op die manier wordt onze expertise en kennis zoveel mogelijk uitgedragen!
9.2.4.6 Sociale Gidsen De sociale gidsen zijn OCMW-cliënten die zelf ervaringen hebben met armoede en sociale uitsluiting. De sociale gidsen worden functioneel ingezet om het uitvoeren van bepaalde taken bij andere cliënten te ondersteunen. De gids heeft een gelijklopend referentiekader als de cliënt, wat drempelverlagend werkt en de kans op aanvaarden en slagen van de interventie vergroot. Doelstelling van dit project:
individueel maatschappelijk werkers ondersteunen bij het verlenen van een hulpverlening op maat;
minder zelfredzame cliënten praktische, actiegerichte ondersteuning bieden om daadkracht en zelfredzaamheid te verhogen;
minder zelfredzame cliënten ondersteunen bij het uitvoeren van administratieve noodzakelijkheden en bij het uitputten van rechten;
activeringstraject voor de kandidaat-gidsen zodat zij een maatschappelijk zinvolle activiteit kunnen uitvoeren en zo hun maatschappelijke integratie kunnen verhogen.
Het project ‘Sociale Gidsen’ is ondertussen de pilootfase ontgroeid en gaat in 2015 zijn tweede levensjaar in. Eind juni 2014 behaalden 7 sociale gidsen hun attest en hiervan zijn nog 6 mensen actief, 5 binnen een vrijwilligersstatuut en 1 sociaal gids in kader van een art.60§7 contract. Ondertussen is het project geïmplementeerd in de verschillende wijken en diensten binnen FTH. In nauwe samen werking met het Centrum voor Basiseducatie werden zij doorheen een aantal opleidingsmodules op maat opgeleid om - op aanvraag van de wijkwerkers- hun minder zelfredzame Ocmw-cliënten te ondersteunen in allerlei opdrachten. Deze groep sociale gidsen heeft gedurende 2014 455 opdrachten gedaan (tov 2013 105 opdrachten). Daarnaast hebben ze voor het project “Alle gezinnen Online” 235 telefoontjes gedaan als reminder dat er een les doorgaat. Ook voor de groepsbijeenkomst “Ocmw info” werden er 305 telefoontjes gedaan naar cliënten als reminder. De groep van zes sociale gidsen komt tweewekelijks samen voor vorming en intervisie, waar kennis en ervaring rond opdrachten wordt gedeeld. Nieuw is dat op 30 september 2014 gestart werd met een tweede groep kandidaat gidsen. Zij zullen dezelfde vorming doorlopen tot eind juni 2015. De personen die hun eindattest behalen zullen dan toegevoegd worden aan de bestaande pool sociaal gidsen.
124
Voor de opleiding van deze tweede groep, wordt het bestaande lespakket gebruikt. Een grondige evaluatie wijst immers uit dat het aangeboden pakket en zijn modules toelaat om de verwachte eindtermen te halen. Er wordt wel ingespeeld op eventuele specifieke noden en andere accenten gelegd waar nodig. Voor de eerste groep zijn er geen vormingsmomenten meer. Wel wordt er tweewekelijks intervisie georganiseerd waar ervaring en kennis rond opdrachten worden gedeeld. Deze intervisie wordt georganiseerd door een groepsbegeleider van de Emancipatorische werking. Voor elke sociale gids en kandidaat-sociale gids is individuele coaching voorzien. De afgestudeerde sociale gidsen krijgen jaarlijks een individuele evaluatie, met indien nodig tussendoor opvolgingsgesprekken. De sociale gidsen in opleiding krijgen na 1 maand opleiding een individuele evaluatie en verder 3-maandelijks. Ook hier geldt het principe van de tussentijdse opvolgingsgesprekken en afsprakennota’s. De sociale gidsen worden frequent ingeschakeld voor inschrijvingen sociale huisvesting, begeleiden naar de woonwinkel, begeleiding naar administratieve diensten,… Er komen ook aanvragen binnen om cliënten te ondersteunen in het zoeken naar en/of bezichtigen van beschikbare woningen. Deze aanvragen worden voorlopig niet opgenomen, gezien de complexiteit van de problematiek en de veelheid aan aanvragen die hieruit zou kunnen voortvloeien. Gezien de vele vragen rond dit thema werd er besloten hierrond een pilootproject op te zetten (pilootwijk nog te bepalen). Het zal hierbij belangrijk zijn om de aangeboden taken duidelijk te omschrijven: inschrijving sociale woning, inschrijving sociaal verhuurkantoor, meegaan naar woonwinkel, ondersteuning bij hun zoektocht op internet, begeleiden bij bezichtigen van woning, … Sociale gidsen hebben immers geen adviserende functie. Indien nodig zullen de sociale gidsen rond deze opdracht bijkomende opleiding krijgen.
9.2.4.7 Interculturalisering De sociale dienstverlening van OCMW Gent moet voor etnisch-culturele minderheden even kwaliteitsvol en toegankelijk zijn als voor andere Gentse burgers. De dienst Interculturalisering helpt om de taal en cultuurbarrière te doorbreken. Alle hulpverleners kunnen een beroep doen op intercultureel medewerkers en intercultureel bemiddelaar. Het team is een vaste partner bij de dient Vreemdelingen, lokale adviescommissie, de hoorzittingen, de Psychologische dienst, de Juridische dienst, het wijkwerk, enz. De beschikbare talen in het team zijn: Arabisch/Berbers van het Noorden, Bulgaars, Spaans en Turks. Tolken is de hoofdopdracht van de intercultureel medewerkers. In 2014 namen ze in het totaal 4.078 individuele opdrachten op. Samenwerkingsverbanden: Voor de nieuwe EU-burgers (Bulgaren) organiseren we samen met de dienst Vreemdelingen de verplichte groepssessies. De cliënten worden over het rechten- en plichtenverhaal binnen OCMW Gent geïnformeerd. In 2014 waren 108 cliënten ingeschreven in deze groepssessies, van wie er 55 (51%) aanwezig waren.
125
In het najaar van 2014 organiseerde de Psychologische dienst groepssessies gericht naar intra-Europese migranten. De intercultureel medewerkers zorgden voor de toeleiding door een huisbezoek te brengen bij potentiële kandidaten. Tijdens het huisbezoek motiveerden wij de cliënten tot deelname aan de infosessies. In het kader van integrale gezinsbegeleiding werken wij ook samen met de Psychologische dienst. In de periode van augustus tot december 2014 begeleidde de intercultureel bemiddelaar 7 gezinnen van vreemde origine.
9.3
Taalactivering
9.3.1 Kernopdracht Het leren van de Nederlandse taal is een noodzakelijke stap om te komen tot maatschappelijke integratie. Het onvoldoende kennen van het Nederlands bemoeilijkt de activering richting arbeidsmarkt en het uitbouwen van een kwaliteitsvolle en integrale hulpverleningsrelatie met de maatschappelijk werker. De kennis van het Nederlands is één van de belangrijkste voorwaarden voor een succesvol traject naar werk. Anderstalige steungerechtigden worden altijd doorverwezen voor het volgen van Nederlandse lessen (verder: NT2: Nederlands tweede taal) bij een taalaanbodverstrekker als eerste stap in hun activeringstraject. Daarnaast biedt het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum (OTC) ook een aantal (voor)trajecten aan richting werk, met bijzondere aandacht voor taal (zie verder: VIA en JOBINTRA) en taalcoaching voor anderstaligen die via het OCMW aan het werk zijn. Voor laaggeschoolde EU-burgers ontwikkelden wij een alternatief aanbod, omdat zij moeilijk terecht kunnen in het reguliere NT2-aanbod. Uit dit proefproject blijkt dat ook andere laaggeschoolden vanuit een andere origine hierbij baat hebben. (zie verder: Ntuurlijk)
9.3.2 Cliëntenprofiel Uit de telling blijkt dat 1640 cliënten (vorig jaar 1.621) nood hebben aan Nederlandse taallessen. Als we uitgaan van 4990 6steungerechtigden (RMI leefloon en levensminimum) dan betekent dit 33% van alle steungerechtigden (vorig jaar 33,5 %). 1025 personen (62.5%) bereikten nog niet het niveau A2 (vorig jaar 1.022), nodig om naar artikel 60 te kunnen doorstromen (vorig jaar 63%). 628 hebben wel al dit niveau (vorig jaar 599). Deze personen kunnen we dus mogelijk in de toekomst naar arbeidsactivering leiden of zijn al aan het werk. Van de groep die A2 nog niet bereikt heeft, volgt 36% een alfa-traject (370, vorig jaar 356). ‘Alfatrajecten’ worden door Leerpunt aangeboden voor zeer laaggeschoolden, analfabeten en andersalfabeten. Bij deze groep verloopt de taalverwerving veel trager. We zien dat de totale groep op te volgen cursisten ten opzichte van vorig jaar is gedaald met meer dan 400 personen. Toch is de groep die al A2 bereikte licht gestegen is. De ‘startersgroep’ is bijgevolg gedaald. De verklaring ligt bij de dalende instroom. 628 personen bereikten al A2 en kunnen in principe doorverwezen worden naar de gewone trajectbegeleiding.
6
aantal cliënten leefloon/levensminimum in oktober RMI
126
9.3.3 Realisaties Anderstalige cliënten die onvoldoende Nederlands kennen worden doorgestuurd voor het volgen van Nederlandse taallessen bij één van de taalaanbodverstrekkers in Gent. Om dit taaltraject te kunnen opvolgen bestaat een uitwisseling tussen het Huis van het Nederlands en de taalaanbodverstrekkers enerzijds en het OCMW anderzijds waarbij op elektronische wijze informatie wordt uitgewisseld over de stappen die de cliënt zet om zich in te schrijven voor een cursus, de cursus waarvoor hij is ingeschreven, zijn aanwezigheid in de lessen. Tijdens het schooljaar 2013-2014 werd de uitwisseling met de taalaanbodverstrekkers geleidelijk aan afgebouwd. Vanaf april 2014 werd zij vervangen door een uitwisseling met het Huis van het Nederlands. In 2014 werd tot maart een subsidie verstrekt aan CBE Meetjesland (Leerpunt), tot juni werd een subsidie toegekend aan het Huis van het Nederlands. Tijdens het schooljaar 2014-2015 gebeurde de uitwisseling met het Huis van het Nederlands. Hiervoor werden geen subsidies verstrekt. Op 15 december 2014 werd deze uitwisseling met het Huis van het Nederlands stopgezet. De informatie die ons wordt aangeleverd, is afkomstig uit de Kruispuntbank Inburgering (KBI). Op 15 december werd de KBI vernieuwd, waardoor het technisch niet langer mogelijk is om de bestaande informatie-uitwisseling verder te zetten. De Vlaamse Toezichtcommissie voor het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer gaf in 2012 de toestemming aan de OCMW’s om rechtstreeks bepaalde persoonsgegevens op te halen uit de Kruispuntbank Inburgering met betrekking tot haar cliënten. Deze machtiging werd beperkt tot informatie tot taalniveau A1. In 2013 werd de machtiging van de Commissie uitgebreid tot informatie boven niveau A1. Deze toegang tot de KBI zal verlopen over de Kruispuntbank Sociale Zekerheid (KSZ). Om dit mogelijk te maken worden door KSZ de nodige stromen ontwikkeld en ter beschikking gesteld aan de OCMW’s. Dit zou in de loop van 2015 klaar zijn. Deze deadline werd echter al verschillende keren opgeschoven. Omwille van het belang van taalactivering binnen OCMW Gent en de onzekerheid over de toegang tot de KBI over KSZ, werd aan het Sectoraal Comité van de KSZ, afdeling Sociale Zekerheid een tijdelijke rechtstreekse toegang aangevraagd voor ons OCMW. Bij beraadslaging 14/041 van 3 juni 2014 werd daarvoor goedkeuring gegeven. Op die manier willen we in 2015 een verdere opvolging van het taaltraject van anderstalige cliënten garanderen. Zodra de informatie uit de KBI voor de OCMW’s ontsloten wordt via KSZ, zullen wij onze informatie ophalen via de KSZ.
9.4
Sociale activering
9.4.1 Kernopdracht Sociale activering is de tweede trap op de activeringsladder. Het doel van sociale activering is de cliënt versterken met kwaliteiten noodzakelijk om door te stromen naar arbeidsactivering of maatschappelijke participatie indien een vervolgtraject niet haalbaar is. De doelgroep bestaat uit personen die op lange termijn mogelijk regulier kunnen werken maar daar nu nog niet aan toe zijn door psychische en/of lichamelijke beperkingen of hun psychosociale situatie (‘multiproblem’).
127
9.4.2 Cliëntenprofiel
CLIËNTENPROFIEL SOCIALE ACTIVERING
2013
Origine
67,6% 12,3% 20,1% 45,5% 54,5% 15,9% 20,1% 24,2% 39,8% 13,9% 31,5% 35,1% 12,3% 7,2% 62,7% 27,0%
64,4% 13,2% 22,4% 46,0% 54,0% 16,1% 20,8% 23,9% 39,2% 19,5% 26,3% 33,3% 13,6% 7,3% 59,1% 27,2%
10,3% 47,4%
13,7% 44,4%
Geslacht Leeftijd
Scholing
Leefsituatie
Kinderlast
Belgen met een Belgische origine Belgen met een migratie-achtergrond Niet-Belgen Mannen Vrouwen <25j Tussen 25 en 34 jaar Tussen 35 en 44 jaar >45jaar Geen Max. lager onderwijs Max. lager secundair onderwijs Hoger secundair of hoger Buitenlands diploma Alleenwonend Alleenwonend met kinderen Samenwonend met partner (en kinderen) Geen kinderen
2014
In 2014 bevonden op de trap van sociale activering. Het profiel van deze personen ziet er als volgt uit: Het grote merendeel (68%) van de cliënten heeft de Belgische nationaliteit. De meerderheid is vrouw. Het grootste aandeel van de deelnemers is ouder dan 35 jaar (63%). Meer dan 40% van onze doelgroep heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd. Het aandeel zonder diploma steeg met 6% t.o. 2013. De meeste cliënten zijn alleenstaanden zonder kinderen.
9.4.3 Realisaties 9.4.3.1 Activeringsbegeleiding In 2014 waren er 651 cliënten in individuele sociale activeringsbegeleiding. Dit zijn zowel mensen die in de intake- en oriënteringsfase zitten, als mensen die aan groepswerking deelnemen, arbeidszorg verrichten en een opleiding volgen. Sociale activering geeft cliënten het gevoel dat ze gewaardeerd worden en dat ze nuttig bezig zijn. Dit verhoogt hun zelfbeeld. De wijkwerkers verwijzen intern door naar de activeringsbegeleiders. In elk welzijnsbureau is er minstens een activeringsbegeleider aanwezig die cliënten begeleidt waarvoor de lat van de arbeidsactivering (nog) te hoog ligt. Beide hulpverleners werken intensief samen. We merkten een grote instroom van cliënten die nood hadden aan een (arbeids)intensieve trajectopvolging. Gezien de hoge caseload van personeel hebben wij voorrang gegeven aan cliënten met LL/LM zoals bij onze collega’s van OTC.
128
De activeringsbegeleiders vertrekken van wat de cliënten wél nog kunnen. Ze zoeken actief naar hun talenten. Elke cliënt heeft een trajectplan die op regelmatige basis geëvalueerd wordt. De activeringsbegeleiders gaan indien nodig op huisbezoek bij cliënten. Ze overleggen ook met andere partners: psychologen, huisartsen, VDAB-consulenten en andere hulpverleners. Indien nodig kunnen ze ook beroep doen op onze ervaringsdeskundige in armoede en cultureel medewerkers om meer zicht te krijgen op de specifieke context van cliënten. Enkele vaststellingen in 2014
We merkten een grote instroom van cliënten die op verschillende levensdomeinen ondersteuning nodig hebben. Er is een stijgende groep van mensen met psychisch/psychiatrische en verslavingsproblemen.
We zullen in 2015 nog intensiever met de psychologische dienst samenwerken om onze hulpverlening nog beter af te stemmen op deze doelgroep. Daarnaast lijkt een Perspectief-medewerker (activering bij cliënten met een drugprobleem) verbonden aan de Emancipatorische Werking aangewezen.
De instroom van cliënten in sociale activering stijgt, maar er is door hun profiel slechts beperkte uitstroom. De periode waarin mensen arbeidszorg doen is lang en gedurende deze periode is een blijvende begeleiding door sociale activeringsbegeleiders nodig.
Door het hoge aantal doorverwijzingen hebben we net zoals onze collega’s van het OTC voorrang gegeven aan cliënten met LL/LM. Cliënten met een vervangingsinkomen verwijzen we door naar GTB. Cliënten ouder dan 60 jaar verwijzen we door naar de lokale dienstencentra.
9.4.3.2 Arbeidszorg Arbeidszorg is een vorm van sociale activering waarbij OCMW cliënten die (nog) niet kunnen werken een engagement opnemen in interne diensten, vzw’s en openbare instellingen. Dit engagement is op maat en varieert van een halve dag tot verschillende volle dagen per week. Het start meestal heel laagdrempelig. Het doel van arbeidszorg is om basis- en beroepsspecifieke competenties zichtbaar te maken. We willen cliënten terug laten proeven van een werksetting en hun hun talenten daarbij maximaal te benutten. In 2014 begeleidden wij 375 cliënten in arbeidszorg, van wie 235 starters. We werkten daarbij samen met 112 arbeidszorgplaatsen samen. Het is voor de sociale activeringsbegeleiders een voortdurende zoektocht naar nieuwe arbeidszorgplaatsen op maat van de cliënt. Het prospecteren van nieuw arbeidszorgplaatsen vergt veel tijd. We stellen vast dat vele cliënten nog meer nood hebben aan structuur en duidelijke opvolging. Dit kan het best in een gesubsidieerde arbeidszorgplaats, omdat er daar een technisch instructeur aanwezig is die onze cliënten begeleidt. De plaatsen zijn echter beperkt. Wij hebben nog steeds grote nood aan bijkomende arbeidszorgplaatsen in de door OCMW Gent gesubsidieerde vzw’s. 9.4.3.2.1 Begeleiding op de werkvloer
129
De activeringsbegeleiders gaan op regelmatige basis naar hun arbeidszorgwerkvloeren. Ze bespreken de vereiste competenties met behulp van een evaluatiedocument. De activeringsbegeleiders blijven voor cliënten een vertrouwde begeleider, een aanspreekpunt voor de werkplaats en een bemiddelaar tussen beiden. Tijdens gestructureerde evaluatiemomenten worden de prestaties van arbeidszorgmedewerkers indien mogelijk opgebouwd richting een betaalde tewerkstelling art. 60. We stellen echter vast dat familiale, psychische en fysische redenen cliënten verhinderen om stappen vooruit te zetten. Hoe kwetsbaarder de cliënt, hoe meer begeleiding hij nodig heeft. We vragen intensieve begeleiding van de werkplaatsbegeleiders die dagdagelijks met onze cliënten werken. We zullen in 2015 verder uitzoeken hoe we die gepaste hulp kunnen bieden. Voor cliënten met een laag taalniveau willen we in 2015 ook graag beroep kunnen doen op taalcoaches. 9.4.3.2.2 Arbeidszorg in de Leerwerkplekken De activeringsbegeleider bespreekt regelmatig het functioneren met de cliënt en de arbeidszorgwerkvloer aan de hand van een evaluatiedocument met competenties. Hij blijft voor de cliënt een vertrouwde begeleider, een aanspreekpunt voor de werkplaats en een bemiddelaar voor beiden. 9.4.3.2.2.1 Technische leerwerkplekken In 2014 stelde de Technische Leerwerkplekken 7 arbeidszorgers tewerk. 9.4.3.2.2.2 Leerwerkplek IKOOK Voor de leerwerkplekken Ikook was 2014 een jaar van grote veranderingen:
De technisch begeleiders nemen meer agogische taken op naast het zich puur focussen op de dienstverlening. Deze taken werden vroeger opgenomen door de maatschappelijk werkers binnen het team. De instructeurs werken hierin nu samen met de tewerkstellingsbegeleider van het OTC en de activeringsbegeleider van EW.
De opleidingskeuken in het welzijnsbureau Gent Noord werd gesloten. Deze locatie voldeed niet meer aan de veiligheidsnormen in het kader van voedselveiligheid. De dienstverlening en de doelgroepmedewerkers verbonden aan deze keuken werden overgeplaatst naar het Sociaal Restaurant De Knoop en het Personeelsrestaurant CPF.
Sociaal Restaurant De Knoop in Ledeberg werd eind 2013 opgestart. Dagelijks worden hier tussen 150 en 200 maaltijden verzorgd voor buurtbewoners en personeel. We stelden 27 mensen tewerk: 13 personen in arbeidszorg, 3 in werkstage en 11 in art.60.
Het personeelsrestaurant Campus Prins Filip breidt de cateringsopdrachten uit naar diverse locaties. Daarnaast verzorgt het team warme maaltijden (soep, dagschotel en vegetarisch alternatief, snacks) en broodjes voor het personeel: dagelijks ontvangen wij tussen de 60 en 100 personeelsleden. In het personeelsrestaurant werkten 32 doelgroepmedewerkers, 12 personen art. 60-contract, aangevuld met 14 mensen in arbeidszorg en 6 personen in werkstage. 130
In november 2014 werd het Sociaal Restaurant Nieuw Gent officieel geopend. De infrastructuur van deze keuken is niet voorzien om de maaltijden te bereiden. Vanuit het sociaal restaurant De Knoop worden de maaltijden voor deze locatie aangeleverd. Ter plaatse zorgt men voor de afwerking van de gerechten en worden desserts en broodjes bereid. De nadruk van de opleiding ligt hier op de bediening in de zaal. Op deze werkvloer worden hoofdzakelijk arbeidszorgmedewerker ingezet om de dienstverlening te realiseren. In 2014 konden 9 personen in arbeidszorg hun plaats vinden in het Sociaal Restaurant Nieuw Gent.
Leerwerkplekken Ikook verzorgt nog steeds verschillende cateringsopdrachten: onder andere de broodjes voor interne vormingen, warme maaltijden voor verschillende dienstencentra en hun antennes, maaltijden voor de raad, en recepties voor verschillende interne diensten en externe partners. De voorbereiding van al deze zaken gebeurt in een van onze keukens. De art. 60-medewerkers en arbeidszorgers staan in voor de afwerking van de opdracht ter plaatse onder leiding van een technisch begeleider.
9.4.3.3 Groepswerkingen Een engagement in een groepswerking is de oudste vorm van sociale activering binnen EW en blijft sinds 25 jaar een kerntaak van de Emancipatorische Werking. De groepswerkingen die we zelf organiseren, sluiten het best aan bij de behoeften van onze doelgroep. Sinds 2012 zijn het vooral de individuele sociale activeringsbegeleiders, in plaats van de wijkwerkers, die de cliënten leiden naar de groepswerkingen. 9.4.3.3.1 Basiswerking Doel van de Basiswerking is via de basisschakelmethodiek de cliënten te versterken in hun basiscompetenties en in te schakelen, activeren naar een betekenisvolle plaats in de samenleving, waar mogelijk naar arbeid. De Basiswerking is een open groepswerking zonder een vooraf vastgestelde start- en einddatum. De groepsbegeleider ontwikkelt met het groepslid een individueel trajectplan met tussentijdse evaluaties en bijzondere aandacht voor competentieontwikkeling. De klemtoon ligt vooral op het verwerven van de basiscompetenties in een activeringstraject zoals op tijd komen, verwittigen bij afwezigheid, gepaste communicatie, … Wij richten ons naar de meest kwetsbare cliënten. Vaak zien we cliënten me een complexe (multi)problematiek die nergens anders aansluiting vinden. Om die doelgroep te blijven bereiken, is het noodzakelijk om multifunctioneel te werken met een aanbod van vorming, ontmoeting en belangenbehartiging Er is aandacht voor verdere netwerking en doorstroming naar andere interne en/of externe activeringsinitiatieven (vrijwilligerswerk of arbeidszorg). Hiervoor is er nauwe samenwerking met de individuele sociale activeringsbegeleider van elke cliënt. 9.4.3.3.1.1 Basiswerking Ledeberg In 2014 is de basiswerking van Ledeberg/Gentbrugge gestart met 16 groepsleden. Doorheen het jaar zijn er 8 nieuwe groepsleden bijgekomen. In 2014 hebben in totaal 24 mensen meegewerkt. Er waren 37 groepsbijeenkomsten met gemiddeld 9 groepsleden per bijeenkomst. 131
Er zijn 7 groepsleden die naast hun deelname aan de basiswerking, een nieuw traject zijn gestart (opleiding, vrijwilligerswerk, cursus,…). Zes groepsleden zijn in de loop van 2014 gestopt (overlijden, psycho-sociale problemen,…). We sloten 2014 af met 16 groepsleden waarvan 9 Nederlandstalig en 7 mensen met een andere origine. Samenwerkingsverbanden: Designmuseum Gent waarbij we o.a een creatieve opdracht in het kader van de week van de armoede hebben uitgewerkt. Daarnaast brengen wij met de basiswerking drie keer per jaar een bezoek aan dit museum waarbij de mensen op een laagdrempelige manier in contact komen met cultuur. Leerpunt: “Het beste voor je kind” Een opvallend gegeven in 2014 was het feit dat er in de basiswerking van Ledeberg voornamelijk alleenstaande moeders met kinderen aanwezig waren. In totaal ging het over 34 kinderen. In het kader van kinderarmoede hebben wij dan ook in 2014 een intensieve samenwerking opgezet met leerpunt waarbij de cursus “het beste voor je kind” is uitgewerkt. De bedoeling was om het formeel leren in een informele groep binnen te brengen. Volgende thema’s kwamen daarbij aan bod: ontspannen als ouder, grenzen aangeven, neen zeggen, spreken/spelen met je kind, lichamelijke en seksuele ontwikkeling/vriendschappen, gezonde voeding, contacten met school, schoolfacturen en actief luisteren. Vanuit de psychologische dienst zijn deze zes sessies bijgewoond met als doelstelling de relatie van kwetsbare ouders ten aanzien van onderwijs te observeren en de knelpunten op te sporen. “Netwerk rond de school”: De bedoeling hiervan is om aan de hand van casebesprekingen te kijken welke organisaties welke rollen kunnen opnemen en hoe de samenwerking rond gezinnen in armoede kan verbeterd worden. 9.4.3.3.1.2 Basiswerking Centrum In 2014 is BW Gent Centrum gestart met 13 groepsleden. Doorheen het jaar zijn er 16 nieuwe mensen bijgekomen. In 2014 hebben in totaal 29 cliënten meegewerkt. Er waren 40 bijeenkomsten met gemiddeld 9 groepsleden per bijeenkomst Er zijn 10 groepsleden die naast hun deelname aan de basiswerking een nieuw traject zijn gestart (vrijwilligerswerk, opleiding, cursus,…). Er is 1 iemand gestart met een tewerkstelling op de privé markt. 8 mensen zijn in de loop van 2014 gestopt omwille van uiteenlopende problemen (medisch, psycho-sociaal, ongepast gedrag,…). 2 vrouwen vonden (vrijwilligers)werk dat niet meer te combineren was met de groepswerking. We sloten 2014 af met 17 groepsleden waarvan 10 Nederlandstalig en 7 met een andere origine. Samenwerkingsverbanden Universiteit Gent Twee laatstejaarsstudenten tandheelkunde kwamen een aantal sessies geven in het kader van tandhygiëne. Dit bood een win-winsituatie voor zowel de groepsleden (curatieve en 132
preventieve werking) als voor de studenten (inzicht krijgen in doelgroep mbt hun leefwereld en armoedeproblematiek) De Artevelde Hogeschool Eerstejaarsstudenten maatschappelijk werk gingen in dialoog met de groepsleden over armoede. Vanaf 2014 werd een structurele samenwerking opgestart. Centrum Basiseducatie (Leerpunt) : Er werden 6 sessies gegeven over gezondheid , omgaan met stress, draaglast en draagkracht , communicatie,… 9.4.3.3.2 Perfect is saai Dit project richt zich op de meest kwetsbare mensen die uit de boot vallen bij andere activeringstrajecten. Via bijeenkomsten werken we vooral aan het zelfbeeld en de zelfbeleving van deze mensen. Elke week was er een workshop rond zelfzorg en elke week een bijeenkomst rond activering en zelfinzicht. Dank zij extra middelen via ESF subsidiëring, konden we de inhoud en de werking verruimen: er werden 2 freelancers ingeschakeld en een extra halftijdse medewerker gedurende 6 maanden. De workshops rond zelfzorg werden samen met een freelancer voorbereid. Veel mensen die in armoede leven hebben veel aandacht voor anderen maar bitter weinig voor zichzelf. De deelnemers konden ervaren hoe ze gezonde aandacht aan zichzelf kunnen geven (stijl- en kleuradvies, persoonlijke hygiëne, lichaamsbeleving,…). Ze werden zich meer bewust van hun voorkomen en van de invloed die hiervan uitgaat. Alle workshops waren sterk interactief adhv doe-opdrachten en soms met huiswerk zodat ze vaardigheden letterlijk konden trainen. De bijeenkomsten rond activering en zelfinzicht bestaan uit een vast gedeelte en een gedeelte dat samen met de deelnemers wordt ingevuld. Hierbij wordt aandacht besteed aan hun interesses en behoeften! Volgende thema’s kwamen aan bod: de invloed van media, activeringsdoelwit, zichtbaar maken van competenties en valkuilen, communicatie,…Koken als ‘doe- activiteit’ werd ook op de agenda geplaatst omdat dit de groepscohesie en groepsdynamiek versterkt en omdat op die manier verschillende aangeleerde competenties kunnen ingeoefend en getoond worden: plannen, samenwerken, communiceren, overleggen, stressbestendigheid,… In 2014 vond het project ‘Perfect is Saai’ 2 keer per week plaats en in totaal waren er 47 bijeenkomsten. 21 mensen kregen een intakegesprek door de groepswerker via huis- of bureelbezoek. 15 mensen zijn effectief gestart, waarvan er uiteindelijk 5 cliënten gestopt zijn. Wij hebben gemerkt dat psychosociale en medische problemen en de multiproblem context van onze cliënten ervoor zorgen dat er soms crisissituaties opduiken waardoor ze (al dan niet tijdelijk) verhinderd zijn om verder naar de groepswerking te komen. Tien deelnemers hebben de eindstreep succesvol behaald. Na het einde van het project werd er met alle groepsleden een eindevaluatie gehouden in het kader van hun verder activeringstraject, dat wordt opgevolgd door de collega’s van de individuele sociale activering. Voorbeelden van trajecten die werden opgestart: arbeidszorg, opleiding, deelname aan project sociale gidsen, taaltraject,… Samenwerking met interne en externe diensten Interne werken we nauw samen met de maatschappelijk werkers van de Sociale Dienst voor instroom van cliënten, doorstroming, functionering, evaluatie,… Ook met de activeringsbegeleiders hebben we nauwe samenwerking voor toeleiding en nazorg van cliënten. De Drukkerij ondersteunde ons bij onze fotoshoot.
133
Extern werkten we vooral samen met kringloopwinkel Ateljee, sociale werkplaats de Compaan, Leerpunt, Sociaal Restaurant De Knoop, buurtcentrum Macharius en De Knoop, het plaatselijk wijkgezondheidscentrum, NTG Gent. 9.4.3.3.3 Opnieuw je eigen centen beheren Het opzet van dit project bleef ongewijzigd in 2014. Doel van het project is ondersteunen van zowel maatschappelijk werkers als cliënten tijdens het proces van budgetbeheer, bij de afbouw van budgetbeheer of bij de overgang naar budgetbegeleiding en/of naar het zelfstandig beheer van de eigen inkomsten. Met dit project versterken we de cliënten in schuldhulpverlening (via het geven van info en gebaseerd op de basisschakelmethodiek), om hen meer vaardigheden en zelfvertrouwen te geven, zodat ze later zelfstandig hun budget kunnen beheren. De groepswerkingen zijn niet alleen vormend, maar ook ervaringsgericht. Mensen wisselen ervaringen uit en leren van elkaar. We startten tijdens oktober 2013 met een module die eindigde in februari 2014. In wijkbureau Gent noord waren er voor deze module 25 doorverwijzingen waarvan 14 deelnemers effectief starten met het project. De deelnemers die tijdens de loop van het project stopten, hadden hiervoor verschillende redenen: fysieke problemen en ziekte, gezins gerelateerde problemen, psychische problemen,... De zes deelnemers die het project beëindigden, zetten allen stappen vooruit op financieel vlak: 4 van hen beheren hun financiën volledig zelfstandig na het project. Twee deelnemers blijven verder in budgetbeheer aangezien het voor hen op dat moment nog niet mogelijk was om hun budget volledig in eigen handen te nemen. In mei organiseerden we een nieuw pilootproject in De Brugse Poort. Deze module liep van mei 2014 tot juni 2014. We werkten een korte module uit zodat we 2 keer per jaar, twee verschillende werkingen kunnen aanbieden: een lange module waarin we procesmatig te werk gaan en ons specifiek kunnen richten op de cliënten die meer zorg en begeleiding nodig hebben in hun traject en een korte module waarin we meer focussen op de praktische vaardigheden. Er waren 9 bijeenkomsten, waarvan zes door Leerpunt werden ingevuld. In totaal waren er 17 doorverwijzingen, waarvan 9 deelnemers konden starten in het project. Tijdens de eerste drie werkingen kwamen slechts 5 deelnemers opdagen. Dit was te weinig om de werkingen met Leerpunt te laten plaatsvinden waardoor de module werd stopgezet. De lage opkomst was te wijten aan ziekte of gebrek aan motivatie van de cliënten. Meerdere deelnemers konden aansluiten in de volgende module die startte in oktober. In oktober gingen we van start met een module in het welzijnsbureau Ledeberg-Gentbrugge. Deze zal eindigen in maart 2015. We ontvingen voor deze sessie 27 doorverwijzingen, waarvan er 16 effectief startten. We hadden gemiddeld een opkomst van 9 deelnemers. Na verschillende edities van de groepswerking, evalueerden we ons project en kwamen we tot de vaststelling dat de beoogde doelstelling (nl: stopzetten van het budgetbeheer) onvoldoende werd bereikt. Bovendien werd er vanuit de wijken een zeer divers cliënteel doorverwezen. We gingen in gesprek met de werkgroep schuldhulpverlening en deden een bevraging in verschillende wijken. Op basis van de evaluatie en de bevraging zullen we in 2015 ons project verder ontwikkelen en versterken. In 2015 plannen we terug een korte sessie: we willen een passend antwoord kunnen bieden op de hulpverleningsvraag van cliënten die al enkele stappen verder staan en op een sneller tempo zelf aan de slag kunnen gaan met hun budget. Er werden ook stappen ondernomen 134
om voor sterkere kandidaat deelnemers een samenwerking te zoeken met BudgetInzicht (BIZ). Zij organiseren namelijk kortlopende sessies voor ocmw’s voor de regio Gent/Meetjesland. 9.4.3.3.4 eXtra Time Dit project is een samenwerking tussen de Methodische Cel Jongeren, het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum en de Emancipatorische Werking. Het opzet van dit jongerenproject is het activeren/integreren van de jongeren binnen het maatschappelijk leven. We streven ernaar om onze deelnemers op termijn (weer) een eigen plaats in de maatschappij en, indien mogelijk, op de arbeidsmarkt te geven. Voor dit project is er een structurele samenwerking met de Methodische Cel Jongeren, het OTC en Voetbal in de Stad. Het project liep van 01/01/2014 tot en met 30/06/2014. Het project is deels gesubsidieerd door ESF en Open Stadion. De deelnemers, tussen 18 en 25 jaar, zijn multiprobleemjongeren, van diverse nationaliteit en herkomst en veelal met een plaatsingsverleden. Alle deelnemers krijgen leefloon vanuit het OCMW. Vanaf 2015 zijn er geen middelen meer vanuit ESF en worden de personeelskosten met reguliere middelen betaald. In 2014 werden er 22 jongeren doorverwezen, van wie er uiteindelijk 11 effectief startten. Het vervolgtraject van de deelnemers ziet er als volgt uit:
3 stroomden door naar tewerkstelling art.60 na een werkstage.
1 stroomde door naar een werkstage en kan begin 2015 starten.
1 stroomde door naar een werkstage welke vroegtijdig stopte en wordt momenteel ikv AZ opgevolgd binnen EW.
2 nemen opnieuw deel aan eXtra Time 2015 wegens te weinig aanwezig
1 is uit steun wegens samenwoonst met vriendin.
1 is uit steun wegens verblijf buiten Gent
Er zijn 2 deelnemers vroegtijdig gestopt wegens verhuis en familiale omstandigheden. Om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de interesse en leefwereld van de jongeren, werkten we binnen dit project multifunctioneel en kozen we voor een goede mix tussen activiteiten rond ontmoeting, vorming en vrije tijd. Er zijn ook activiteiten die maatschappelijk zinvol zijn en waarin de jongeren verschillende taken opnemen. Er werd dit jaar ook opnieuw een eigen voetbaltornooi georganiseerd (met middelen van Belgium Homeless en Voetbal in de Stad) waarbij alle jongeren een taak en verantwoordelijkheid opnamen in catering, logistiek, administratie, ... Nieuw in 2014 is dat de korte stages dit jaar werden uitgebreid tot een stage van 2 weken. Dit lijkt zijn vruchten af te werpen (meer cliënten stroomden door naar tewerkstelling) en zal ook in 2015 deel uitmaken van eXtra Time. In de zomer en het najaar van 2014 werd nagedacht over een nieuw concept gezien het wegvallen van de ESF-subsidiëring. We starten in 2015 met een iets korter project (20/1 tot
135
25/6 om in september met een tweede groep te starten die tot december zal lopen. In november 2014 start dan de toeleiding en voorbereiding voor de eerste editie van 2015. Nieuw voor de eerste editie van 2015 is dat Gent Noord als pilootwijk ook kandidaten kan doorverwijzen. Daar waar we tot op heden enkel vanuit de jongerenwerking en vanuit de emancipatorische werking zelf jongeren konden doorverwezen worden. Hiermee willen we onze doelgroep verruimen en meer jongeren de kans geven om deel te nemen aan eXtra Time. Ook vanuit Ankerkracht (een project van dienst vreemdelingen en de psychologische dienst) werden enkele kandidaten doorverwezen voor onze nieuwe editie. Ghent Blue White Gent Homeless Blue White is een laagdrempelig project dat vindplaatsgericht werkt. Voetbal is het middel om de doelgroep vooruit te helpen (alle deelnemers hebben een link met de thuisloosheidsproblematiek). Het is een samenwerking tussen vzw Voetbal in de stad, de Stad Gent, OCMW Gent en het CAW Oost-Vlaanderen in het kader van de communitywerking van KAA Gent. Het project wordt gesteund door KAA Gent, de Stad Gent, de Belgian Homeless Cup, de Football+ Foundation, de Nationale Loterij en Masita. De begeleiders van eXtra Time werken ook mee in Ghent Blue White. De gevarieerde doelgroep is al een leerschool voor de spelers. Men leert er omgaan met verschillende mensen (verschillende leeftijden, nationaliteiten, geslacht, karakters), men leert respect opbrengen voor elkaar. Er is ook ruimte om hun kwaliteiten te tonen: anderen een hart onder de riem steken, constructief omgaan met conflicten, assertief zijn, een voorbeeldrol opnemen,… Het gevoel ergens deel van uit te maken, een 'thuis'/een 'groep' hebben waar je regelmatig naar kan terugkeren, geeft de deelnemers opnieuw zelfvertrouwen om zo weer aansluiting te vinden bij de maatschappij en hun netwerk terug op te bouwen. De trainingen worden, samen met een vrijwilliger, gegeven door de sportief medewerker van eXtra Time. Op geregelde tijdstippen is een groepsbegeleider van eXtra Time op de training aanwezig, om cliënte van OCMW verder op te volgen. Er wordt regelmatig een wedstrijd georganiseerd en aan verschillende tornooien deelgenomen. In 2014 werden er 33 groepsactiviteiten georganiseerd. We bereikten daarbij 55 jongeren uit de doelgroep (in totaal goed voor 18 trainingen, 3 vriendschappelijke wedstrijden, 4 tornooien, 1 denkdag, 1 meerdaagse stage en 1 buitenlandse uitwisseling). Dit jaar won Gent Homeless Blue White diverse prijzen
Community Trophy: 1e prijs maatschappelijke werking verkozen door 19 Belgische steden die deelnemen in het kader van de Belgian Homeless Cup
De Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken riep het project KAA Gent Homeless Blue White uit tot tweede laureaat van de Belgische prijs voor Preventie en Veiligheid 2014.
Groepsfoto GHBW verkozen als foto om de waarde van OCMW Gent ‘doelgericht’ in beeld te brengen
Als subproject van Voetbal in de stad, de communitywerking KAA Gent
Pro League+ Club Award als beste communitywerking binnen het Belgische professionele voetbal.
Voetbal in de stad / KAA Gent als beste Vlaamse community club gewaardeerd door de Vlaamse Overheid. 136
9.4.3.3.5 Vorming kansarmoede voor nieuwe medewerkers Doel van deze vorming is het verwerven van inzichten in kansarmoede voor nieuwe medewerkers van de Sociale Dienst. De vorming krijgt diepgang en kleur door de getuigenissen van mensen uit de dialooggroep vanuit de generatiearmoede zelf en de link met de hulpverlening die wordt gekaderd door de ervaringsdeskundige. Nieuw in deze vorming is dat er ook getuigenissen zijn opgenomen van ‘nieuwe’ armen. Deze vorming krijgt altijd een positieve evaluatie van de deelnemers. 9.4.3.3.6 Overkoepelende activiteiten
Organiseren van een weekend voor groepsleden en cliënten in activeringbegeleiding.
Organiseren van een nieuwjaarsfeest en sinterklaasfeest.
Meewerken aan ‘Jouw cliënt on line’: kandidaten die deelnemen aan het project dienen een verplichte vorming te volgen. In het verleden bleek dat kandidaten in vele gevallen de afspraak vergaten. Om de aanwezigheidsgraad te verhogen werd aan de sociale gidsen gevraagd om kandidaten vooraf op te bellen om hen aan de afspraak te herinneren. Voor de 16 vormingsmomenten werden 235 telefoontjes gedaan.
Deelname aan ‘Klara concert Brussel’.
Meewerken aan organisatie kerstdiner
Meewerken aan ‘Wijk van de maand’.
Organiseren van Huisvuilzakkenbedeling
vanuit Gent Homeless Blue White ism Belgium Homeless Cup, Voetbal in de stad (communitywerking van KAA Gent), CAW, Straathoekwerk en Extra Time werd een Awareness Tornooi rond dak en thuisloosheid georganiseerd op de Vrijdagsmarkt. Doel was de problematiek van dak- en thuisloosheid op een positieve manier in de kijker te zetten. Op deze activiteit werden alle deelnemers van de groepswerkingen uitgenodigd.
Meewerken aan dag van de armoede, 17 oktober
Vorming geven: kansarmoedevormingen, vorming voor leerkrachten of studenten, organiseren van getuigenis verhalen en vorming,…
Meewerken aan “geefplein”
…
9.5
Arbeidsactivering
9.5.1 Kernopdracht Arbeidsactivering is de derde trap op de activeringsladder. Het doel van arbeidsactivering is de cliënt versterken met kwaliteiten noodzakelijk om door te stromen naar arbeidstoeleiding of een reguliere baan. Dit doen we door de cliënt opleiding en werkervaring aan te bieden. De doelgroep bestaat uit personen die nog niet in staat zijn om te werken in het normaal economisch circuit en dit in de toekomst wel kunnen mits de nodige versterking van hun competenties. 137
9.5.2 Cliëntenprofiel
CLIËNTENPROFIEL ARBEIDSACTIVERING
2013
2014
Herkomst
37,4% 16,4% 46,2% 56,8% 43,2% 28,7% 31,1% 22,2% 18,0% 24,3% 16,9% 26,6% 15,3% 16,9% 55,4% 23,1%
38,0% 14,9% 47,1% 59,6% 40,4% 28,3% 33,0% 22,1% 16,7% 27,2% 14,5% 27,1% 17,2% 14,0% 55,5% 23,1%
21,5% 45,9%
21,4% 46;3%
Geslacht Leeftijd
Scholing
Leefsituatie
Kinderlast
Belgen met een Belgische origine Belgen met een migratie-achtergrond Niet-Belg Mannen Vrouwen <25j Tussen 25 en 34 jaar Tussen 35 en 44 jaar >45jaar Geen Max. lager onderwijs Max. lager secundair onderwijs Hoger secundair of hoger Buitenlands diploma Alleenwonend Alleenwonend met kinderen Samenwonend met partner (en kinderen) Geen kinderen
In 2014 bevonden zich 2102 unieke cliënten op de trap van arbeidsactivering. Het profiel van deze personen ziet er als volgt uit: Ongeveer 3 op de 5 cliënten (62%) heeft een migratieachtergrond. Binnen de groep arbeidsgeactiveerden is het aandeel mannen hoger dan dat van de vrouwen. Het grootste aandeel van het cliënteel is jonger dan 35 jaar (62,2%). Meer dan 40% van deze doelgroep volgde hooguit het lager onderwijs. De meerderheid bestaat uit alleenstaanden zonder kinderen.
9.5.3 Realisaties 9.5.3.1 Screening en assessment Het OTC biedt al meer dan 10 jaar oriënteringsprogramma’s aan. Deze programma’s zijn uniek wegens de assessmentmethodiek, gericht naar kortgeschoolden. Deze methodiek plaatst cliënten in een gesimuleerde werkomgeving en brengt competenties in beeld. We gebruiken het instrument ook om werkbereidheid en motivatie te toetsen. De screenings zijn een belangrijke stap in het activeringsbeleid. Zij kunnen ook leiden tot een oriëntering naar sociale activering. 9.5.3.1.1 Scala Scala (Screening en Assessment voor Laaggeschoolden) is een tweedaagse basisscreening. De screening bestaat zowel uit schriftelijke als uit praktische opdrachten en brengt breed inzetbare competenties in beeld. 138
Scala ging in 2014 14 keer door. Er namen 165 cliënten aan deel. Inhoudelijk werden een aantal wijzingen aangebracht aan de schoolse vaardigheden en de beroepenvragenlijst. De schoolse vaardigheden werden aantrekkelijker gemaakt naar layout en kregen een meer praktische insteek. Het niveau werd aangepast voor (taal)zwakkeren en er werd bijkomend een luisteropdracht uitgewerkt. Na de basisscreening kunnen de deelnemers instappen in één of meerdere van de vervolgscreenings. Deze vervolgscreenings bleven in 2014 in hun bestaande vorm bestaan. Na een volledige screening volgt telkens een individueel feedbackgesprek tussen de cliënt en één van de assessoren. Ook de arbeidsbegeleider volgt dit gesprek mee. 9.5.3.1.2 Technische screening 81 cliënten volgden deze screening. Dit tweedaagse programma test de handvaardigheid en de technische aanleg via opdrachten die zich voordoen binnen de bouw- en renovatiesector. Aan de hand van deze technische opdrachten worden zowel vaktechnische als breed inzetbare competenties in kaart gebracht. 9.5.3.1.3 Keukenscreening 68 cliënten volgden deze screening. Deze duurt een halve dag en bestaat uit een kookopdracht in een professionele keukencontext. 9.5.3.1.4 Poetsscreening 41 cliënten volgden deze screening. Deze duurt een halve dag en bestaat uit een schoonmaakopdracht in een professionele context. 9.5.3.1.5 Administratieve screening De administratieve screening telde 22 deelnemers. Aan de hand van schriftelijke opdrachten maken de screeners een inschatting van de basis administratieve vaardigheden ( schriftelijke vaardigheden, pc-vaardigheden, telefoonhantering ) van de deelnemers. In het eerste deel van de administratieve screening gebeuren de schriftelijke opdrachten in groep. Bij een positief resultaat worden de deelnemers uitgenodigd voor het tweede deel waarbij de deelnemer dan individueel uit te voeren opdrachten krijgt. 9.5.3.1.6 Individuele vervolgscreening 1 cliënt volgde na de algemene screening een vervolggesprek met één van de assessoren. Dit gebeurt in situaties waarbij iemand georiënteerd wordt richting een beroepssector die niet binnen de vervolgscreenings valt (bijvoorbeeld de sociale sector), of een voltijdse opleiding.
9.5.3.2 Beroepsgeoriënteerde opleiding Poetsopleiding 139
In 2014 werd 6 keren een poetsopleiding georganiseerd. Ze bestaat uit 5 opeenvolgende theoriedagen en 7 volle stagedagen, die verspreid kunnen worden over 10 werkdagen. De stages vinden voornamelijk plaats in de woonzorgcentra van het OCMW, maar ook in bepaalde vzw’s zoals de school Sint Bavo Humaniora. In totaal werden er 103 cliënten ingeschreven voor de poetsopleiding en namen er 82 effectief deel aan de theorieweek. 55 van hen startten hierna met stage, waarvan 50 ze tot een goed einde brachten en verder georiënteerd konden worden richting tewerkstelling art. 60, dienstencheques, of arbeidszorg. De ingeschreven cursisten van het voortraject JOB-INTRA, 20 in totaal volgden alleen de theorieweek. Hun stage zit niet geïntegreerd binnen de poetsopleiding maar wordt opgevolgd door de begeleiders van JOB-INTRA.
9.5.3.3 Arbeidsbegeleiding Arbeidsbegeleiding is een belangrijke pijler binnen de dienst Activering. Cliënten die klaar worden geacht om te werken, worden door de wijkwerker van het welzijnsbureau doorverwezen naar het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum. De cliënt krijgt vervolgens een arbeidsbegeleider toegewezen. Het doel van arbeidsbegeleiding is cliënten naar een tewerkstelling te leiden. Tijdens de eerste vier maanden van dit activeringstraject wordt samen met de cliënt op zoek gegaan naar het meest aangewezen traject om dit doel te bereiken. Aan de hand van individuele gesprekken en een groepswerking (Jobwerkbank) brengen wij het profiel van de cliënt in kaart: we onderzoeken de mogelijkheden, vaardigheden en ervaringen van de cliënt alsook de belemmeringen waarmee de cliënt geconfronteerd wordt. Na het opstellen van het cliëntprofiel leiden we de cliënt naar het meest geschikte activeringstraject. Dit traject kan een tewerkstelling in het Normaal Economisch Circuit (NEC) zijn, een sociale tewerkstelling of een opleiding.
9.5.3.4 Arbeidsbegeleiding anderstaligen Het OTC heeft in de loop van 2014 zijn werking naar anderstaligen voortgezet. We maakten dit ook via infosessies in de wijken bekend aan de wijkwerkers, waar ook de uitleg rond de taalactivering en database NT2 aan bod kwam. De algemene regel is: heeft de cliënt al taalniveau A2 (1.2) bereikt, dan kan hij onmiddellijk worden doorgestuurd naar de ‘reguliere’ trajectbegeleider, gekoppeld aan de wijk. Als blijkt dat de (mondelinge) kennis van het Nederlands nog onvoldoende is voor een art. 60tewerkstelling (vb. na een Scala-deelname), verwijst het OTC de cliënt door naar het team ‘NederlandsWerkt’, om opgenomen te worden in de voortrajecten die kunnen leiden naar een art. 60-contract. De anderstalige cliënt moet beschikken over een basiskennis Nederlands, vooraleer hij vanuit het wijkwerk kan worden doorgestuurd naar het OTC. Deze basiskennis is vastgesteld op het taalniveau Europese Richtgraad A1 (1.1). Als de cliënt taalniveau A1 bereikt (maar nog geen A2), kan hij al worden doorgestuurd naar de intakers van “NederlandsWerkt”, met het oog op het uitstippelen van een traject naar werk. Er zijn twee projecten die dit traject naar werk kunnen ondersteunen: VIA en JOB-INTRA.
140
Deze projecten werden aangepast in de loop van het jaar 2013 en in 2014 werd verder op manier gewerkt. De krachtlijnen van de nieuwe werking kunnen als volgt omschreven worden: De intakers van NederlandsWerkt kijken eerst of er directe mogelijkheden zijn voor een doorstroming naar werk of opleiding. Dit kan zijn: kans op slagen in de domino2test om zo een VDAB-traject te volgen via de technische taalopleiding “sector 2” en zo de TIBO behalen, die gelijk staat als toegang tot art 60.
De projecten VIA en JOB-INTRA worden nu door iedere cliënt doorlopen als twee opeenvolgende fasen voor het opstarten van een art 60.
VIA start drie maal per jaar op -maart, september en december- en richt zich op taalactivering, screening en bepaling van het jobdoelwit binnen een toekomstig art. 60contract en loopt over drie maanden. Bij een positieve evaluatie kunnen de cliënten doorstromen naar JOB-INTRA waarbij een ingroeistage wordt aangeboden op een toekomstig art 60.-plaats. In die periode is er taalcoaching en wordt het NT2-traject voortgezet. Als dit niet kan, organiseert de equipe NederlandsWerkt zelf 1 dag praktische taalverwerving per week. Daarnaast is er een intensieve begeleiding op de werkvloer. Deze ingroeistage loopt over ongeveer drie maanden vooraleer door te stromen naar een art. 60-contract. Dit kan verminderd of vermeerderd worden afhankelijk van de vorderingen die de cliënt maakt en in die zin kan “maatwerk” worden toegepast. We vragen ook meer inspanningen van de werkvloer tijdens deze ingroeistage om in te zetten op de ondersteuning van de taalcoaching, met bv. aanstellen van peters/ meters. In ruil is er een vrijstelling van betaling van de art. 60-bijdrage tijdens de art. 60-periode van deze persoon. 9.5.3.4.1 Voortraject voor de Integratie van Anderstaligen (VIA) VIA is een programma om het mondelinge taalgebruik te stimuleren, gericht op een tewerkstelling. Daarnaast is het een screeningsproject waarbij uiteindelijk een realistisch jobdoelwit bepaald wordt, afgewogen t.o. de competenties en interesses. Na VIA moet duidelijk zijn naar welke functie een bepaalde persoon kan doorgroeien tijdens JOB-INTRA. Een mogelijke conclusie kan ook zijn dat een verder traject naar werk niet (onmiddellijk) mogelijk is door problemen (medisch, taal, psycho-sociaal). Een doorverwijzing naar de Emancipatorische Werking wordt dan overwogen. Tijdens VIA wordt het NT2-traject bij de taalaanbodverstrekkers voortgezet, voor zover dit voor de persoon mogelijk is. Personen kunnen ook uitgeleerd zijn. In de loop van 2014 zijn er 86 cliënten gestart in het VIA-project. 9.5.3.4.2 Job Introductie voor Anderstaligen (JOB-INTRA) Na VIA volgt JOB-INTRA met als inhoud: 1ste maand:
toeleiding naar de werkvloer voor de ingroei-stage;
Vanaf de tweede maand: 141
ingroeistage gedurende 3 dagen per week op de werkvloer;
taalcoaching op de werkvloer;
taalstimulering : Intra-Tuurlijk (principes van NTuurlijk, gericht op voorbereiding op tewerkstelling art. 60) of NT2lessen;
intensieve begeleiding op de werkvloer met oog op doorstroming naar art. 60.
Er wordt vooral gefocust op ervaring opdoen op de werkvloer zodat mensen tijdens deze stage geconfronteerd worden met de taal en andere competenties die zij nog niet kunnen en hen op deze manier motiveert om bij te leren. De meeste cliënten hebben gedurende 2 à 3 maanden nood aan deze ingroeistage, vooraleer te kunnen starten in een art. 60-contract, bij voorkeur op dezelfde werkvloer. Dit kan eventueel korter of langer zijn, afhankelijk van de vooruitgang die ze boeken en die moet blijken uit de evaluaties op de werkvloer. Uit de laatste ervaringen blijkt dat de mensen die in JOB-INTRA terechtkomen, meestal weinig vooruitgang boeken bij de NT2taalaanbodverstrekkers. Daarom willen we zelf de taalstimulering organiseren, gericht op de algemene werkvloeroverschrijdende taalcompetenties. Het programma zal toegankelijk zijn voor de nieuwe EU-burgers, uitgeleerden of mensen die niet geslaagd zijn voor hun module. In de loop van 2014 startten 88 cliënten in dit project.
9.5.3.5 De tewerkstellingsmaatregelen 9.5.3.5.1 Art. 60 (Privé) Gedurende de tewerkstelling art. 60 (privé) vinden er na één maand en vervolgens driemaandelijks formele evaluatiegesprekken plaats op de werkvloer. Afhankelijk van de nood kunnen er nog tussentijdse functioneringsgesprekken door gaan. De tewerkstelling art. 60 vormt een grondige voorbereiding op een reguliere tewerkstelling, door de combinatie van werk en opleiding aan te bieden. Het is de opdracht van de tewerkstellingsbegeleider om de leermogelijkheden in samenspraak met de cliënt en de werkplaats te bekijken. Intern zijn er verplichte infomomenten en kunnen we gebruikmaken van taalcoaches en competentiecoaches. Extern leidt de tewerkstellingsbegeleider vooral toe naar Nederlandse taallessen en technische, administratieve en sociale non-profitopleidingen. Om de overgang naar een reguliere tewerkstelling eenvoudiger te maken, worden cliënten twee maanden vóór einde contract verplicht begeleid in een nazorgproject. Afhankelijk van de sterktes van de cliënt gebeurt dit groepsmatig of individueel. Een belangrijke partner hierin is de VDAB. 9.5.3.5.1.1 Profielkenmerken In 2014 startten 346 mensen met een contract art. 60. 19 personen van de 346 vatten een art.60-privétewerkstelling aan, in 2013 waren dit er 13.
142
We behalen een gemiddelde bezetting van 419 art.60-tewerkgestelden (telkens geteld op de eerste dag van de maand), wat een aanzienlijke stijging betekende ten opzichte van 2013. (2013= 375; 2012= 342 - 2011 = 348,5). Een overzicht van het profiel van de cliënten die in 2013 een art.60 contract hadden.
Leeftijd
< 25jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar > 55 jaar Geslacht Man Vrouw Nationaliteit Belg Niet- Belg Nationaliteit Belg, geen Belgische origine Turkije andere Europese landen Marokko andere Afrikaanse landen Azië Amerika
2013 21,1% 31,5% 25,3% 18,9% 3,2% 57,1% 42,9% 48,2% 51,8% 20,3% 17,4% 20% 13,4% 21,3% 20,6% 7,3%
2014 20,5% 32,2% 25,2% 18,5% 3,5% 61,6% 38,4% 45,6% 54,4% 16,4% 17,1% 24,8% 9,4% 25,6% 18,8% 4,3%
De meerderheid van de cliënten in art. 60§7 zijn mannen (61,6%). Minder dan de helft (45,6%) heeft de Belgische nationaliteit. De meeste cliënten met een art. 60-contract zijn tussen de 25 en 44 jaar (57,4%). 9.5.3.5.1.2 De werkvloeren Het OTC werkt samen met 228 werkervaringsplaatsen in het kader van art. 60. De tewerkstellingsplaatsen zijn:
vzw’s met een sociaal, cultureel of ecologisch doel;
Stad en OCMW Gent;
sociale economie-initiatieven;
andere gemeenten;
provincie Oost-Vlaanderen;
intercommunales met sociaal doel;
openbare ziekenhuizen aangesloten bij de RSZ;
…
Er zijn 48 werkplaatsen verspreid over de diensten van het Gentse OCMW. In 2014 subsidieerde het OTC 9 externe werkvloeren om de integratie- en tewerkstellingskansen van cliënten met een grote afstand van de arbeidsmarkt te verhogen. Deze werkvloeren zijn : vzw Ateljee, vzw Een Open Plaats, vzw Labeur, vzw Sociale Werkplaats Weer-werk, vzw Zagan - Compagnie de Sporen, cvba Goca, vzw Hand in Hand 143
(De Moester), cvba Lekker Gec en vzw Wijkresto en co Nieuw Gent. Zij creëren extra tewerkstellingplaatsen art.60§7 met een laag profiel en extra plaatsen arbeidszorg. De subsidiëring wordt aangewend voor de loon- en werkingskosten van een technisch instructeur Er werden in totaal 21 VTE instructeurs gesubsidieerd verspreid over de 9 werkvloeren. Deze instructeurs begeleidden minimaal 126 OCMW-cliënten op de werkvloer. OCMW Gent sloot in 2014 6 nieuwe samenwerkingsovereenkomsten art 60§7 af met vzw’s. Dit resulteerde in 7 nieuwe art 60§7-plaatsen. Er werd tevens een nieuwe samenwerking opgestart met 3 Gentse stadsdiensten. Ook in 2014 ging de aandacht naar veilig werken op de art 60-werkvloer. De werkvloeren werden gevraagd om een werkpostfiche op te maken. Deze fiche dient werkvloeren er toe aan te zetten om voldoende aandacht te schenken aan het thema van werkveiligheid voor hun art 60-personeel. Er werden reeds een hondertal werkpostfiches opgesteld. In 2014 hadden 12 werkvloeren het ‘kwaliteitslabel’ Dit label kan door de externe werkvloeren worden aangevraagd, en wordt door het OTC toegekend indien er aan kwalitatieve indicatoren is voldaan. De werkvloer wordt beloond met een verminderde maandelijkse tussenkomst in de loonkost van de art 60§7-medewerker. 9.5.3.5.2 Art. 60 in de leerwerkplekken OCMW Gent beschikt over eigen werkvloeren om personeel in verschillende statuten (art. 60§7, wep+, siné, arbeidszorg, …) voor te bereiden op de reguliere arbeidsmarkt. We bieden hen opleidingen en werkervaring aan en versterken hun arbeidsattitudes. 9.5.3.5.2.1 Technische leerwerkplekken In 2014 stelde de Technische Leerwerkplekken 41 artikel 60 – medewerkers tewerk. 9.5.3.5.2.2 Leerwerkplek Voor de leerwerkplekken Ikook was 2014 een jaar van grote veranderingen:
De technisch begeleiders nemen meer agogische taken op naast het zich puur focussen op de dienstverlening. Deze taken werden vroeger opgenomen door de maatschappelijk werkers binnen het team. De instructeurs werken hierin nu samen met de tewerkstellingsbegeleider van het OTC en de activeringsbegeleider van EW.
De opleidingskeuken in het welzijnsbureau Gent Noord werd gesloten. Deze locatie voldeed niet meer aan de veiligheidsnormen in het kader van voedselveiligheid. De dienstverlening en de doelgroepmedewerkers verbonden aan deze keuken werden overgeplaatst naar het Sociaal Restaurant De Knoop en het Personeelsrestaurant CPF.
Sociaal Restaurant De Knoop in Ledeberg werd eind 2013 opgestart. Dagelijks worden hier tussen 150 en 200 maaltijden verzorgd voor buurtbewoners en personeel. We stelden 27 mensen tewerk: 13 personen in arbeidszorg, 3 in werkstage en 11 in art.60.
Het personeelsrestaurant Campus Prins Filip breidt de cateringsopdrachten uit naar diverse locaties. Daarnaast verzorgt het team warme maaltijden (soep, dagschotel en 144
vegetarisch alternatief, snacks) en broodjes voor het personeel: dagelijks ontvangen wij tussen de 60 en 100 personeelsleden. In het personeelsrestaurant werkten 32 doelgroepmedewerkers, 12 personen art. 60-contract, aangevuld met 14 mensen in arbeidszorg en 6 personen in werkstage.
In november 2014 werd het Sociaal Restaurant Nieuw Gent officieel geopend. De infrastructuur van deze keuken is niet voorzien om de maaltijden te bereiden. Vanuit het sociaal restaurant De Knoop worden de maaltijden voor deze locatie aangeleverd. Ter plaatse zorgt men voor de afwerking van de gerechten en worden desserts en broodjes bereid. De nadruk van de opleiding ligt hier op de bediening in de zaal. Op deze werkvloer worden hoofdzakelijk arbeidszorgmedewerker ingezet om de dienstverlening te realiseren. In 2014 konden 9 personen in arbeidszorg hun plaats vinden in het Sociaal Restaurant Nieuw Gent.
Leerwerkplekken Ikook verzorgt nog steeds verschillende cateringsopdrachten: onder andere de broodjes voor interne vormingen, warme maaltijden voor verschillende dienstencentra en hun antennes, maaltijden voor de raad, en recepties voor verschillende interne diensten en externe partners. De voorbereiding van al deze zaken gebeurt in een van onze keukens. De art. 60-medewerkers en arbeidszorgers staan in voor de afwerking van de opdracht ter plaatse onder leiding van een technisch begeleider.
9.5.3.5.3 Werkervaringsplan Met het werkervaringplan kan een laaggeschoolde werkzoekende of leefloongerechtigde gedurende 1 jaar werkervaring opdoen. Wij hebben een goedkeuring om 15 voltijds equivalenten aan het werk te stellen. Zij worden in de 4 OCMW-woonzorgcentra en in de OTC-leerwerkplekken tewerkgesteld. Hiernaast vormen Stad en OCMW Gent ook samen een leerwerkbedrijf. De Vlaamse overheid erkende het Opleidings- en Tewerkstellingcentrum (OTC) en de dienst Werk van Stad Gent samen als leerwerkbedrijf: LeerWerk Gent. Een leerwerkbedrijf organiseert vorming en begeleiding voor werkzoekenden die een werkervaringscontract WEP+ hebben: de “WEP+-ers”. Het OTC en het LWB behouden hun dagelijkse activiteiten, maar werken samen het opleidingsgedeelte verder uit. Het LeerWerk Gent begeleidde 136,5 werkervaringsplaatsen, waaronder 95 eigen werkervaringsplaatsen. 9.5.3.5.3.1 Werkervaringsplan in de leerwerkplekken In 2014 stelde de technische leerwerkplekken 19 WEP +-ers tewerk 9.5.3.5.3.2 Geïntegreerd traject : WEP+” of WEP ++ WEP + in de leerwerkplekken Gent, Stad in Werking voorziet, samen met Vokans, de VDAB en de beide Gentse leerwerkbedrijven (TravoX 7en LeerWerkGent 8) in een nieuw aanbod aan werkervaringsprojecten voor kandidaten. Dit nieuwe aanbod WEP++ bestaat uit een 7 8
Samenwerkingsverband met Compaan, Groep Intro Oost-Vlaanderen en MLWB Samenwerkingsverband met dienst Werk en OTC
145
werkervaringscontract, met extra aandacht voor Nederlandse taalverwerving, voorafgegaan door een module ‘voororiëntatie’. De prioritaire doelgroep is de groep van nieuwe EU-burgers (vb. Bulgaren, Roemenen, Slovaken, Tsjechen,…). De kandidaten voor dit project hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt, beschikken over een laag Nederlands taalniveau en hebben het profiel van een kandidaat voor een werkervaringstraject (WEP+). We richten ons tot personen die de module ‘voororiëntatie’ expliciet nodig hebben, omdat ze weinig zicht hebben op de verwachtingen van de arbeidsmarkt en op hun jobdoelwit. Kandidaten hebben nood aan en staan open voor extra aandacht voor Nederlandse taalverwerving. Het programma bestaat uit:
sectorgebonden info (horeca, grootkeuken, schoonmaak, groenarbeid, bouw,..);
assessment in functie van algemene competenties;
bezoeken aan werkvloeren;
werken rond randvoorwaarden en mobiliteit;
taalcoaching;
beroepsverkennende stage (op diverse werkvloeren);
individuele begeleiding.
De module ‘voororiëntatie’ duurt 1 maand, met een beperking van 12 deelnemers per groep. De bedoeling is dat de deelnemers zo snel mogelijk na deelname aan dit voortraject kunnen starten in het meest passende Werkervaringsproject in één van beide Gentse Leerwerkbedrijven (arbeidscontract voor 1 jaar). Het OTC werkte mee aan de toeleiding van kandidaten, selecties, nakijken WEP+ voorwaarden, het verder verfijnen van het programma en mogelijke ondersteuning op vlak van taalcoaching. In 2014 startte de laatste groep nieuwe EU-burgers in een Wep+contract. Hiervan startten er in februari 2014 3 personen met een werkervaringscontract in de leerwerkplekken van het OTC. Vanuit het project WEP++ werd het initiatief genomen om coaching aan te vragen bij het Steunpunt voor Diversiteit en Leren voor de technisch instructeurs die werken met anderstalige werknemers. Het Steunpunt ging op zoek naar een coach die aan alle 4 de leerwerkbedrijven een begeleiding zou bieden. Daar er niemand gevonden werd, is het professor Piet Van Avermaet zelf die de coaching op zich heeft genomen. Het OTC heeft zich bijgevolg niet aangesloten bij deze coaching, omdat Piet Van Avermaet reeds een planning van specifieke coaching voorziet voor de equipe NederlandsWerkt en de taalcoachen van NederlandsWerkt zelf die opleiding taalcoaching voorzien voor de technisch instructeurs art 60.
146
9.5.3.6 Begeleiding op de werkvloer 9.5.3.6.1 Tewerkstellingsbegeleiders Nadat de OCMW-cliënt vanuit de arbeidsbegeleiding wordt toegeleid, gaat de tewerkstellingsbegeleider op zoek naar een geschikte match tussen cliënt en tewerkstellingsplaats. Om een tewerkstelling art. 60 vlot te laten starten, volgt de cliënt eerst een vrijwillige werkstage die bij een positieve evaluatie uitmondt in een contract art. 60. De begeleiding van de cliënt bestaat er dan vooral in om de tewerkstelling zo goed mogelijk te laten verlopen door de cliënt te ondersteunen en een groeiproces te laten doormaken op het vlak van zijn (persoonlijke en technische) competenties. 9.5.3.6.2 Competentiecoaching Het OTC telt 2 competentiecoaches. Deze coach heeft één doel voor ogen: instructeurs coachen en ondersteunen in hun opdracht om art. 60-werknemers in hun mogelijkheden te versterken. Het coachen verloopt zowel in groep als individueel. De job van competentiecoach groeide tijdens een ESF-project vanuit de vaststelling dat instructeurs wel een technische maar vaak geen agogische vooropleiding hebben. Terwijl competenties zoals individueel begeleiden of conflicthantering ook voor een instructeur essentieel zijn. In 2014 volgden 15 werkvloerbegeleiders de workshop competentiedenken en 12 werkvloerbegeleiders volgden de nieuw uitgewerkte workshop conflicthantering. Technisch instructeurs hebben soms heel specifieke vragen m.b.t. het omgaan met de doelgroep en het aanpakken van bepaalde begeleidingsproblemen op de werkvloer. Vanaf 2014 werd dan ook de mogelijkheid geboden voor individuele coaching. Er gingen 14 individuele coachingsgesprekken door met werkvloerbegeleiders. De competentiecoaches bieden ook hulp aan bij het opmaken van de evaluatiebundel van de werknemers art. 60. In 2014 ontwikkelden ze voor 16 werkvloeren een evaluatiebundel art.60. Er werden bijkomend 10 vereenvoudigde bundels opgemaakt voor laagtaalvaardige cliënten. De reguliere evaluatiebundels blijken voor hen immers vaak een te moeilijk instrument. In de vereenvoudigde bundels worden nog meer eenvoudige zinnen gebruikt die bovendien ondersteund worden door pictogrammen. 9.5.3.6.3 Taalcoaching Taalcoaching is een methode om mensen die tewerkgesteld zijn, te ondersteunen bij het Nederlands dat ze nodig hebben om te kunnen functioneren op hun werkvloer. Het coachingproces richt zich niet enkel op de anderstalige, maar ook op de werkvloer, de technisch instructeur en de collega’s. We onderscheiden drie soorten van taalcoaching: 9.5.3.6.3.1 Werkvloercoaching
147
Op de werkvloer geven we de begeleiders of instructeurs tips over hoe ze beter met de anderstalige werknemer kunnen communiceren, met als bedoeling dat zij ook kunnen meewerken aan geven van oefenkansen: samen werken en zoveel mogelijk correct Nederlands met elkaar praten. Daarnaast richt taalcoaching zich ook op de collega’s. In vele organisaties werken meerdere mensen met een anderstalige achtergrond. We proberen de collega’s bewust te maken van het belang van begrijpbaar Nederlands spreken – en dus geen dialect, niet uitsluitend vakjargon of andere talen. Enkele organisaties die bewust met taalstimulering bezig zijn, werken met een peter- en metersysteem waarbij één bepaalde collega zich ontfermt over de nieuwe medewerker. Die wordt dan ook actiever betrokken bij de coaching sessies. We proberen onze werkvloeren zo toegankelijk mogelijk te maken en drempels voor anderstaligen weg te werken. Dat doen we door ingewikkelde brochures te herwerken, procedures te visualiseren, communicatie te stimuleren en uit te lokken. De organisaties werden ook ondersteund door de taalcoaches om hun werkvloeren toegankelijker te maken voor laagtaalvaardige anderstaligen (opstellen visueel materiaal en didactisch materiaal specifiek voor de werkvloer). Bij individuele taalcoaching (gericht naar de cliënten), om hun gebruik van het technisch Nederlands op de werkvloer aan te zwengelen, bereikten we in 2014 129 cliënten, met een totaal van 1050 uur. Per cliënt is er dus gemiddeld 8,1 uur individuele taalcoaching gegeven, wat overeenkomt met het cijfer van vorig jaar. Hieruit kunnen we besluiten dat individuele taalcoaching naar uur nog eens is gestegen in vergelijking met vorig jaar en dat we te maken hadden met een taalzwakkere groep daar het gemiddeld aantal uur per cliënt gestegen is van 6,7 naar 8,1 uur taalcoaching. Dit lijkt niet zo verbazend daar we veel energie steken in de taalcoaching tijdens de ingroeisstages. 9.5.3.6.3.2 Centrale taalcoaching We organiseren eveneens centrale taalcoaching gedurende 1 volledige dag per maand, naar aanleiding van het opstarten van de ingroeistages, om efficiënter de cliënten de basisbeginselen per functie bij te brengen, verspreid over de verschillende werkvloeren heen. 9.5.3.6.3.3 NTuurlijk Dit project is een taalstimulerende opleiding die vertrekt vanuit de behoeften van de cliënten op de werkvloer en waarbij ingezet wordt op (mondelinge) interactie tussen de deelnemers. Hierbij wordt gewerkt aan de nodige overstijgende werkvloer-competenties en aan de algemene integratie. De naam van het project maakt allusie op verwerving Nederlandse Taal (NT) en “natuurlijk leren”. Binnen de projecten van “NederlandsWerkt” hadden we nood aan een langduriger specifieke taalontwikkeling bij laaggeschoolde cliënten, aansluitend op de taalcoaching. Na het doorlopen van de voortrajecten worden de cliënten in art. 60 vrijgesteld om hun NT2lessen verder te zetten. 148
Tijdens het art. 60-contract kiezen we er dan ook voor om vooral de nieuwe EU-burgers (Roma) niet naar de NT2-lessen te sturen, zoals de andere anderstaligen, maar hen een specifiek “diversiteitsparcours” aan te bieden via een duaal traject van werk en taalverwerving, binnen een doorgedreven integratiedynamiek. Deze meestal laaggeschoolden, die soms “uitgeleerd” zijn, hebben weinig studie-ervaring en weinig affiniteit met het schoolse leren. Op die manier gedijen ze moeilijk binnen de formele NT2-lessen en hebben er minder baat bij. Aansluitend op hun behoeften en mogelijkheden willen we vertrekken van de “werkplek”: een authentieke, levensechte, realistische omgeving, als aanzet voor vorming en socialisatie tot een “levensbreed leren” en participeren binnen onze samenleving. Het project wordt dan ook gecoacht door professor Piet Van Avermaet, directeur van het Centrum voor Diversiteit en Leren en gesubsidieerd door het ESF. Dit project is gestart in juni 2012 en de subsidie loopt tot eind mei 2015. Vermits de medewerkers van dit project art 60-cursisten begeleiden en er een voortdurende in- en uitstroom is van deelnemers, willen we hierbij aangeven dat het project een constante groep van gemiddeld 45 cursisten begeleidde.
9.6
Arbeidstoeleiding
9.6.1 Kernopdracht Arbeidstoeleiding is de vierde trap op de activeringsladder. Het doel van arbeidstoeleiding is uw cliënt ondersteunen om zo snel mogelijk werk te vinden. Dit realiseert de trajectbegeleider door de cliënt toe te leiden naar verschillende projecten die het OTC organiseert (al dan niet) in samenwerking met externe partners. De doelgroep bestaat uit personen die in staat zijn om te werken in het normaal economisch circuit maar begeleiding nodig hebben in hun zoektocht naar werk.
9.6.2 Cliëntenprofiel
CLIËNTENPROFIEL ARBEIDSTOELEIDING
2013
2014
Herkomst
32,4% 19,1% 48,5% 56,0% 44,0% 24,0% 29,7% 26,5% 19,8% 22,8% 18,5% 25,7% 16,9% 16,1% 54,6% 23,1% 22,3%
37,3% 14,9% 47,8% 53,8% 46,2% 23,2% 30,1% 26,0% 20,7% 22,7% 18,5% 24,3% 19,0% 15,6% 55,9% 26,4% 17,7%
Geslacht Leeftijd
Scholing
Leefsituatie
Belgen met een Belgische origine Belgen met een migratie-achtergrond Niet-Belg Mannen Vrouwen <25j Tussen 25 en 34 jaar Tussen 35 en 44 jaar >45jaar Geen Max. lager onderwijs Max. lager secundair onderwijs Hoger secundair of hoger buitenlands diploma Alleenwonend Alleenwonend met kinderen Samenwonend met partner (en
149
Kinderlast
kinderen) Geen kinderen
45,0%
46,5
In 2014 bevonden zich 638 unieke cliënten op de trap van de arbeidstoeleiding. Het profiel van deze personen ziet er als volgt uit: bijna 63% van deze cliënten heeft een migratieachtergrond. Bij meer dan 47% van cliënten gaat het hierbij over cliënten die geen Belgische nationaliteit hebben. Binnen de groep ‘arbeidstoegeleiden’ is het aandeel mannen hoger dan dat van de vrouwen. Meer dan de helft van het cliënteel is jonger dan 35 jaar (53,3%). Meer dan 40% van deze doelgroep heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd. De meerderheid bestaat uit alleenstaanden zonder kinderen.
9.6.3 Realisaties 9.6.3.1 Delta Voor velen is het einde van een art.60 traject een nieuw begin. Tijdens Delta staan we met de deelnemers stil rond hun vaardigheden, interesses, persoonlijkheid en professionele toekomst. Deze vorming wil de doorstromingskansen maximaal benutten en een nieuw perspectief creëren op vlak van opleiding en/of tewerkstelling. In 2014 werd Delta 14 keer georganiseerd en namen er 419 mensen aan deel.
9.6.3.2 Bedrijfsconsulent Sinds 2012 zijn twee arbeidsbegeleiders halftijds vrijgesteld om Gentse bedrijven te contacteren en te informeren over art. 60-privé. In 2014 vonden zij 78 bedrijven bereid om cliënten aan het werk te stellen via een contract art. 60-privé. Bij deze 78 bedrijven werden 94 verschillende functieprofielen gecreëerd. De meeste voorkomende profielen waren verkoper/verkoopster, horecamedewerker, poetsman/vrouw en polyvalent medewerker. In het kader van werkgeversbenadering werken wij ook nauw samen met de dienst Werk van Stad Gent.
9.6.3.3 Snelwerk Dit project is een concreet initiatief in het kader van het handhavingsbeleid. Oorspronkelijk werd dit project opgestart om de werkbereidheid te toetsen van een aantal specifieke doelgroepen met verhoogd risicoprofiel op het gebied van sociale fraude en oneigenlijk gebruik van leefloon. Het gaat hier over mensen die klaarblijkelijk naar Gent migreren met de intentie hier leefloon te krijgen, om mensen die vermoedelijk oningeschreven werken of mensen die weinig medewerking vertonen in hun arbeidstraject. Later werd de doelgroep uitgebreid. Het gaat over gemotiveerde cliënten die al relevante werkervaring kunnen voorleggen en/of al diverse interims deden. In dit kader is een samenwerking uitgebouwd met 5 interim-kantoren. 73 cliënten namen in 2014 deel aan het project, 49 hiervan zaten in een verplicht traject. In 2014 werd het traject voor 53 personen afgesloten:
150
10 cliënten werden niet werkbereid geacht met een stopzetting van het leefloon/levensminimum tot gevolg;
12 cliënten kregen geen leefloon/levensminimum meer om een andere reden dan niet werkbereid;
10 cliënten werden tewerkgesteld met een contract art.60;
8 cliënten vonden werk op de reguliere arbeidsmarkt;
9 cliënten werden doorverwezen naar een ander intern begeleidingsaanbod;
1 cliënt werd toegeleid naar een opleiding met een duur langer dan 3 maanden;
1 cliënt werd vrijgesteld van activering om billijkheidsredenen;
1 cliënt werd niet verder begeleid omwille van verlies verblijfsrecht;
1 cliënt werd doorverwezen naar een extern begeleidingsaanbod.
9.6.3.4 ESF project nazorg Om de doorstroming van een art. 60-tewerkstelling naar een reguliere tewerkstelling te versoepelen, verplichten wij cliënten vóór het einde van hun contract deel te nemen aan een intensieve begeleiding. Ze stappen ten vroegste 2 maanden vóór einde contract en ten laatste 1 week na hun contract in voor een periode van maximaal 3 maanden. 3 begeleiders zijn hiervoor vrijgesteld door middel van ESF-middelen. De tewerkstellingsbegeleider bepaalt op basis van het profiel van zijn/haar cliënt of hij/zij deze doorverwijst naar de jobclub (sollicitatietraining en sollicitatieruimte in groep) of naar de jobclub voor anderstaligen (voor cliënten waarvan het Nederlands nog beperkt is). Een belangrijke partner hierin is de VDAB. De sollicitatieruimte voor de gewone jobclub vindt plaats in de lokalen van de VDAB. De jobclub voor anderstaligen organiseren wij in samenwerking met een jobcoach van de VDAB. Nadat wij het nazorgtraject bij het OCMW afronden, gebeurt er een “hartelijke” overdracht naar een VDAB-consulent voor verdere begeleiding. Dit nazorgproject ging van start in september 2012. In 2014 startten er in totaal 183 cliënten. 123 cliënten in nazorg en 60 cliënten in nazorg anderstaligen.
9.6.3.5 Testcentrum-Monitor/begeleider in beschutte en sociale werkplaatsen Het OTC is in het kader van het ervaringsbewijs een door de Vlaamse Overheid erkend testcentrum voor het beroep monitor/begeleider in de beschutte en sociale werkplaatsen. De erkenning als testcentrum is voor een OCMW uniek en past binnen het activeringsbeleid van kortgeschoolden. Deze doelgroep kan via het testcentrum een officieel attest van beroepsbekwaamheid behalen, wat hen sterker maakt op de arbeidsmarkt. In 2014 namen 8 kandidaten deel aan de testen. 6 ervan slaagden effectief en behaalden het ervaringsbewijs. 1 deelnemer heeft het proces nog niet volledig afgerond.
151
9.6.3.6 ESF project ‘werkplekleren’ - Diverscity Teneinde cliënten in een art.60 tewerkstelling beter voor te bereiden op een tewerkstelling in het reguliere arbeidscircuit en de doorstromingskansen tijdens de tewerkstelling art.60 te vergroten, werd in 2014 het ESF project ‘werkplekleren tijdens art.60’ opgestart. Cliënten kunnen tijdens hun art.60 tewerkstelling worden doorverwezen naar dit project. De tewerkstellingsbegeleider bepaalt aan de hand van het profiel en de evaluatie van de cliënt wie in aanmerking komt voor deelname. De projectmedewerker gaat vervolgens op basis van het huidige functieprofiel of een ander gevraagd functieprofiel (specifieke vraag van de cliënt) op zoek naar een openstaande vacature op de reguliere arbeidsmarkt. Na contactname en akkoord van werkgever wordt een werkplekleermoment met een maximale duur van 1 maand georganiseerd op de werkvloer. Er wordt derhalve een addendum toegevoegd aan het arbeidscontract van de cliënt. Dit werkplekleren wordt na maximum 1 maand geëvalueerd. De werkgever kan na de evaluatie beslissen om de cliënt regulier aan te werven (al dan niet gebruikmakend van een sociale tewerkstellingsmaatregel), een samenwerkingsovereenkomst af te sluiten in het kader van art.60 privé of af te zien van verdere samenwerking indien de cliënt niet voldoet aan de vooropgestelde functieprofiel.
9.6.3.7 ESF opleiding In 2014 werden 31 cliënten in doorverwezen naar het ESF project ‘opleiding tijdens art.60’. 14 cliënten volmaakten het project ‘werkplekleren tijdens art.60’ in 2014:
3 cliënten werden na het project tewerkgesteld met een deeltijds regulier contract
1 cliënt werd na het project tewerkgesteld met een voltijds regulier contract
6 cliënten stroomden niet door naar een regulier contract. Zij werden positief geëvalueerd tijdens het project, doch konden zij niet doorstromen omwille van diverse redenen.
4 cliënten stroomden niet door naar een regulier contract. Zij werden negatief geëvalueerd tijdens het project. Zij voldeden niet aan de voorwaarden van het functieprofiel.
9.7
Arbeid
9.7.1 Kernopdracht Arbeid is de vijfde en laatste trap op de activeringsladder. Het doel van deze fase is het ondersteunen van cliënten zodat zij erin slagen een baan in het normaal economisch circuit aan te vatten en te behouden. Om dit te bereiken bieden wij werkgevers een financiële tussenkomst wanneer zijn onze cliënten een arbeidscontract aanbieden. De doelgroep bestaat uit personen die in staat zijn om te werken in het normaal economisch circuit maar ondersteuning nodig hebben bij het behouden van werk
9.7.2 Cliëntenprofiel
152
CLIËNTENPROFIEL ARBEID
2013
2014
Herkomst
31,1%
39,8%
16,4% 52,5% 62,2% 37,8% 30,7% 28,8% 22,8% 17,7% 22,5% 22,5% 25,1% 14,2% 15,7% 47,1% 20,6%
14,5% 45,7% 57,1% 42,9% 37,24% 25,51% 22,45% 14,8% 24,4% 15,3% 28,2% 19,1% 13,0% 46,2% 25,8%
32,3% 42,2%
28,0% 43,6%
Geslacht Leeftijd
Scholing
Leefsituatie
Kinderlast
Belgen met een Belgische origine Belgen met een migratieachtergrond Niet-Belg Mannen Vrouwen <25j Tussen 25 en 34 jaar Tussen 35 en 44 jaar >45jaar Geen Max. lager onderwijs Max. lager secundair onderwijs Hoger secundair of hoger buitenlands diploma Alleenwonend Alleenwonend met kinderen Samenwonend met partner (en kinderen) Geen kinderen
In 2014 bevonden zich 196 unieke cliënten op de trap van ‘arbeid’. Het profiel van deze personen ziet er als volgt uit: Bijna 60% van deze cliënten heeft een migratieachtergrond. De meerderheid van de deelnemers in de trap ‘arbeid’ zijn mannen. 62,8% van de cliënteel is jonger dan 35 jaar. Bijna 40% van deze cliënten heeft hooguit het lager onderwijs gevolgd. De meerderheid bestaat uit alleenstaanden zonder kinderen.
9.7.3 Realisaties In 2013 werden er 341 contracten afgesloten. Dit is een grote daling ten opzicht van 2013 die voornamelijk te wijten is aan een daling van het aantal interimcontracten. Een overzicht: afgesloten arbeidscontracten Reguliere contracten Interim-contracten contracten activa contracten wep+ contracten siné contracten dienstencheques zelfstandige activiteiten Invoeginterim PWA GESCO Totaal
2010 231 198 13 54 15 14 7 1 2 535
2011 205 326 18 79 11 9 7 2 0 657
2012 226 354 16 80 12 20 3
2013 122 184 3 57 10 15 1
2014 148 98 9 54 10 13 4
3 714
1 3 396
5 341
Een bedenking bij bovenstaande resultaten is dat we hier het aantal contracten telden en niet het aantal cliënten dat een contract afsloot. Het is immers mogelijk dat we een cliënt meerdere malen aan het werk stellen, voordat we het dossier afsluiten. Bij de start van een
153
tewerkstelling volgen we onze cliënt namelijk nog verder op tot de situatie stabiel genoeg is om het dossier af te sluiten. Om zicht te krijgen op de doorstromingsresultaten, is het daarom aangewezen om te kijken naar het totale aantal dossiers dat we afsloten en hiervan het aandeel van de dossiers te bepalen dat we afsloten wegens doorstroming naar de arbeidsmarkt. In 2014 sloten we 1071 dossiers af in de dienst Activering (1.128 in 2013; 1.204 in 2012, 1.218 in 2011, 1.181 in 2010, 948 in 2009).
19,5% stroomde door naar de arbeidsmarkt (21% in 2013). 113 contracten in loondienst; 41 interim-contracten; 8 WEP+contracten; 9 activacontracten; 7 GESCO 13 contracten dienstencheques; 14 zelfstandige activiteit; 3 Siné – contracten.
3,2% stroomde door naar een opleiding (3,8% in 2013).
6,9% toonde geen medewerking in de begeleiding (8,6% in 2013).
19,3% had problemen van psychische, sociale of medische aard die een verdere begeleiding naar tewerkstelling belemmerden (20,2% in 2013).
9,5% ging uit arbeidstrajectbegeleiding als ze een werkloosheidsvergoeding konden verkrijgen (12,5% in 2013).
Andere redenen om uit arbeidstrajectbegeleiding te gaan, waren: detentie, dringend ontslag, geen erkend politiek vluchteling zijn, gevolgd worden door een externe dienst, leeftijd, overlijden, taalproblemen, verhuizing, geen OCMW-dossier (431,5% in 2013, 33,8% in 2013). De stijging van externe redenen is voornamelijk toe te schrijven aan de opvolging door een externe dienst die met 5% steeg.
9.7.3.1 De leerwerkplekken De technische leerwerkplekken stelden in 2014, 3 mensen tewerk met een activa contract. Er zijn 21 sine contracten bij de technische leerwerkplekken,19 sine contracten bij de lokale diensteneconomie en 4 “gewone” sine contracten.
9.7.3.2 Dienstencheques OCMW Gent, het Gents Platform Dienstencheques en de dienst Werk van Stad Gent tekenden in juli 2013 een samenwerkinsgovereenkomst. De doelstelling van dit proefproject was in samenwerking met de dienstenchequebedrijven de cliënten in de reguliere arbeidsmarkt, de dienstenchequesector, duurzaam te activeren. OCMW Gent sloot met 11 dienstenchequebedrijven een samenwerkingsakkoord af. 154
Omwille van diverse factoren zijn de resultaten van dit proefproject niet evenredig met de inspanningen die geleverd zijn. De opgebouwde samenwerking met de dienstenchequebedrijven en de VDAB rond dienstencheque biedt zeker een meerwaarde voor alle betrokken partijen. De toeleiding naar de dienstenchequeonderneming zal opnieuw ingebed worden in de reguliere arbeidsbegeleiding.
9.8
Dienstverlening vanuit de Leerwerkplekken
9.8.1 Kernopdracht De belangrijkste doelstelling van de Leerwerkplekken is: “Het aanbieden van opleiding en werkervaring voor doelgroepwerknemers om op die manier hun afstand tot de reguliere arbeidsmarkt te verkleinen”. Doelgroepwerknemers bij de LWP zijn enerzijds mensen die via Arbeidszorg als vrijwilliger werken, anderzijds mensen die met een (tijdelijk) arbeidscontract (art. 60, WEP+, sine, Activa) werken. Daarnaast komen ook stagiairs tijdelijk op onze werkvloeren meedraaien. Dit vanuit het project WEP++, de OTC-poetsopleiding, EW-project eXtra Time, VIA,.. Naast art. 60 WEP+, sine en activa werken ook een aantal mensen met een vast contract bij de technische leerwerkplekken die toch het profiel van een doelgroepmedewerker hebben. Dit is historisch zo gegroeid.
9.8.2 Realisaties 9.8.2.1 Leerwerkplekken algemeen Om de doelstelling te kunnen realiseren is het noodzakelijk om de uitvoering van de opdrachten van de Leerwerkplekken zo goed mogelijk af te stemmen op de manier waarop de reguliere arbeidsmarkt soortgelijke opdrachten aanneemt en uitvoert. Een belangrijke voorwaarde hiertoe is het professionaliseren van de verschillende leerwerkplekken. Hierbij komt het accent meer dan in het verleden op het agogische te liggen. Technisch begeleiders dienen agogisch te worden aangestuurd om hun doelgroepwerknemers de nodige ondersteuning en opleiding te geven op technisch vlak en op vlak van attitudes. We dienen hier ook zo veel mogelijk 1 lijn in te krijgen. Daartoe werden in 2014 de eerste stappen gezet. Bij aanwervingen werden kandidaat - Technisch Begeleiders gescreend op hun agogische vaardigheden. De ploegen die vroeger op het Oefenplein waren gevestigd werden samengevoegd met de ploegen die reeds op de UCO site gelokaliseerd waren. Zij vormen nu samen de Technische Leerwerkplekken. De verschillen in cultuur, gebruiken en afspraken betreft werden op elkaar afgestemd, met als belangrijk hulpmiddel het huishoudelijk reglement. Ook tussen de Technische LWP en Leerwerkplek Ikook werd afgestemd zodat we met de Leerwerkplekken zo veel mogelijk op 1 lijn zitten wat het agogische betreft. Dit uiteraard telkens rekening houdende met de specificiteiten van elk project. In het verleden lag het accent van de Leerwerkplekken eerder op de materiële dienstverlening en minder op het agogische. In 2014 werd de aanzet tot het herstellen van dit evenwicht in gang gezet. We bereidden een aantal tools voor die we in 2015 introduceren, zoals het medewerkersdossier en de pedagogische studiedagen. 155
Het medewerkersdossier heeft als doel dat de technisch begeleider van z’n medewerkers een aantal zaken bijhoudt: dagelijkse observaties omtrent technische vorderingen en attitudes, gevolgde vormingen, onwettige afwezigheden of telaatkomingen, de evaluatiebundel,… Dit is uiteraard niet volledig nieuw: onze doelgroepmedewerkers worden geëvalueerd, volgen vormingen, verschillende technisch begeleider houden in beperkte of uitgebreidere manier observaties bij, onze technisch begeleiders volgden vormingen omtrent observeren en observaties bijhouden en het competentiedenken. Zo’n dossier geeft echter de kans de zaken goed en uniform bij te houden. Iemands groeiproces beter in kaart te kunnen brengen. Bruikbaar voor overleg met TB en coördinator en om beter gestaafd de evaluaties te kunnen voorbereiden. In 2014 werd een principiële goedkeuring verleend door ons bestuur om 2 dagen per jaar de doelgroepmedewerkers een ‘pedagogische studiedag’ te verlenen. Dit om op deze dagen met alle technisch begeleiders van de Leerwerkplekken wat dieper op een aantal agogische zaken te kunnen ingaan. Leerwerkplek Ikook heeft eind 2014 al de spits afgebeten. Vanaf 2015 gaat dit door voor technisch begeleiders van Ikook én Technische Leerwerkplekken.
9.8.2.2 Technische Leerwerkplekken 2014 stond in het teken van de reorganisatie van de LWP. Het fysiek samenbrengen onder 1 dak van de 2 afzonderlijke diensten bracht een hele organisatie met zich mee waar de eerste 4 à 5 maanden van het jaar met man en macht is aan gewerkt door iedereen van de LWP. Vooraleer de dienst van de Oefenpleinstraat kon verhuizen naar de UCO-site moesten de ruimtes op de UCO heringericht worden. Dit omvatte het inrichten van de werkateliers, het inrichten van een bureelruimte voor de technisch begeleiders, het vergroten van de kleedkamers, het verplaatsen en herinrichten van het magazijn, het vergroten en herinrichten van de schrijnwerkerij, het voorzien van een extra afgesloten stockageruimte, het vergroten van de toegangspoort, het herinrichten van het bureau van de secretariaatsmedewerkers, het creëren van nieuwe toegangsdeuren enzovoort. Al deze werken zijn hoofdzakelijk uitgevoerd door mensen van de LWP zelf alsook de verhuis die erop volgde. Daarnaast zijn er grote veranderingen doorgevoerd binnen de LWP die een invloed hadden op de dagdagelijkse werking en extra taken met zich meebrachten: het invoeren van het Btw-tarief, de implementatie van de aanvragen door cliënteel in het COT uitleg, de noodzaak om voor elk ‘groter’ werk een offerte op te maken, het invoeren van de nieuwe tarifering en de regelgeving hierrond, het implementeren van de sociale tarieven, het invoeren van een dispatch, de implementatie van een nieuw aankoopprogramma (SRM), de implementatie van de administratie van Ikook, het op elkaar afstemmen van 2 diensten die voorheen op andere manieren werkten, enzovoort. Natuurlijk bleef naast het praktisch geregeld krijgen van deze veranderingen de focus op het agogisch opleiden van de cursisten en de kwalitatieve efficiënte materiële dienstverlening naar onze klanten. De materiële dienstverlening bestond in 2014 voornamelijk uit volgende activiteiten:
Het uitvoeren van Decoratiewerken Energiebesparende maatregelen
156
Isolatiewerken Poetsopdrachten Was- en strijkopdrachten Verhuizingen Tuinonderhoud Onkruidbestrijding Sneeuwruimen Ontruimingen van woningen Schrijnwerk binnenhuis Loodgieterij Kleine klussen allerhande
Het restaureren van meubels
Het vervaardigen van: Meubels Ergonomische hulpmiddelen ‘ergo aan huis’ Keukenblokken
Het ophalen van schenkingen
Het ophalen van dienstfietsen
Fietsstallingen opkuisen
Ondanks de tijd die gegaan is naar de reorganisatie, is de kwantiteit van de materiële dienstverlening niet gezakt, integendeel. Er werden 2779 externe karweien aangevraagd (waarvan 1041 bij voormalige ‘ploegen Oefenpleinstraat’ en 1738 bij voormalige ‘karWIJdienst’) en hiervan werden er 2030 uitgevoerd (waarvan 993 door voormalige ‘ploegen Oefenpleinstraat’ en 1037 door voormalige ‘karWIJdienst’) Om de vergelijking met vorige jaren zuiver te houden en appels met appels te vergelijken, kunnen we enkel wat de werken ‘karWIJdienst’ betreft, volgende trend weergeven:
157
De voornaamste klanten waren:
Cliënteel van het OCMW
Verschillende vzw’s waaronder vzw Meulestede, vzw St Coleta,…
Particulieren die geen cliënt zijn bij het OCMW
Dienst Woningen (79 aanvragen voor een karwei)
Andere diensten van het OCMW, waarbij we in onderaanneming van FM werkten. Dit betrof o.a. volgende werken: sneeuwruimen, plaatsen linoleum, schilderwerken, isolatiewerken, verhuizingen, plaatsen van gipskartonplaten, metselwerken, afbraakwerken,… (Deze werken zijn niet opgenomen in bovenstaande cijfers)
Andere diensten van het OCMW: OZ (verhuizingen, ‘ergo aan huis’, tuinonderhoud,…), vakantiewerking (poetsopdrachten), thuislozenzorg (verhuizingen, poetsopdrachten), WGZ Heiveld (onkruidbestrijding), Campus Prins Filip (onkruidbestrijding, water wegpompen parking bij wateroverlast)
CAW Oost-Vlaanderen: Een volledige ploeg heeft in de gebouwen van CAW continu decoratie- en andere bouwwerken uitgevoerd van januari tem oktober 2014. Hiervoor bestond een samenwerkingsovereenkomst die eind oktober is stopgezet wegens het overschakelen naar de nieuwe werkwijze waarop de Leerwerkplekken werken uitvoeren voor vzw’s en de nieuwe tarifering. (Deze samenwerking is niet opgenomen in bovenstaande cijfers)
Vzw Ateljee (Elke maand worden ongeveer 10 meubelstukken gerestaureerd en te koop aangeboden in een kringloopwinkel van Ateljee. Deze samenwerking is niet opgenomen in bovenstaande cijfers )
Eigen dienst als gevolg van de herinrichting van de UCO-site in het kader van de reorganisatie (Deze werken zijn niet opgenomen in bovenstaande cijfers)
Stad Gent (dienst mobiliteit
158
9.8.2.3 Leerwerkplek IKook 2014 was voor de leerwerkplekken een jaar van verandering. De opening van het sociaal restaurant De Knoop in Ledeberg bracht naast een nieuwe en grote werkvloer, ook de implementatie van sociaal tarief en BTW met daaraan gekoppeld nieuwe kassa-systemen met zich mee. Dit had een administratieve invloed op de restaurants alsook een extra belasting voor het gezamenlijk secretariaat van de leerwerkplekken. Door de aankoop van een nieuwe koelwagen werd de werking van het Personeelsrestaurant CPF uitgebreid met catering voor personeelsleden vanuit Personeelsrestaurant CPF naar Wijkbureau Gent Noord en het hoofdbestuur in Onderbergen en Sint- Martensstraat. In november werd het sociaal restaurant Nieuw Gent geopend. Door de uitbreiding in de verschillende restaurants en de catering (voor personeel en diensten) was er de nood om procedures en flows te herbekijken, uit te werken en af te stemmen aan de noden van de verschillende werkingen. Realisaties Sociaal Restaurants:
Aantal maaltijden
Sociaal restaurant De Knoop 2500
Aantal maaltijden gewoon tarief
2000 1500
1000
Aantal maaltijden sociaal tarief
500 0
Aantal slaatjes/broodjes/ …
Sociaal restaurant Nieuw Gent Aantal maaltijden
200 150
Aantal maaltijden gewoon tarief
100
Aantal maaltijden sociaal tarief Broodjes
50 0
Desserts 17/11 21/11
24/11 28/11
2/12 5/12
8/12 11/12
15/12 19/12
Realisaties Personeelsrestaurant:
159
Aantal maaltijden
Personeelsrestaurant Campus Prins Filip 975 900 825 750 675 600 525 450 375 300 225 150 75 0
Broodjes Soep Dagschotels Spaghetti / pasta's
slaatjes croques burgers
Realisaties catering:
Aantal assortimenten
Catering CPF - vormingen & diensten 1000 800 600 400 200 0
Varia Veggie Vlees Vis
160
Catering CPF - individuele bestellingen
Aantal consumpties
250
200 150 St-Martenstraat
100
Gent Noord Maïsstraat
50
0
Catering - Recepties 25 20 15 10 5 0
De Knoop Campus Prins Filip
161
10 Energiecel Adres Jubileumlaan 217 9000 Gent Aantal personeelsleden 13,4 (VTE zonder art.60§7-personeel) Aantal koppen: 14
10.1 Inleiding Energie-armoede aanpakken bleef ook in 2014 een uitdaging. Met tal van maatregelen van verschillende overheden (lokaal, federaal en Vlaams), proberen we vanuit de Energiecel de Gentse burger een individueel aanbod te verstrekken, hem een financieel duwtje in de rug te geven en hem op maat te begeleiden. Dankzij een goede samenwerking met Eandis, FARYS (nieuwe benaming van de watermaatschappij TMVW), vzw REGent en andere partners, besteedden we in 2014 veel aandacht aan het bestrijden van energie-armoede.
10.2 Sociaal Fonds voor Gas en Elektriciteit De Energiecel werkte de afgelopen jaren verschillende modaliteiten uit voor mensen met energieschulden, waarbij het altijd onze betrachting was om begeleiding en financiële steun onlosmakelijk met elkaar te verbinden. Het Sociaal Fonds voor Gas en Elektriciteit maakt hierbij de middelen vrij om een armoedebeleid uit te bouwen.
10.2.1 Tussenkomsten Het concept van de resultaatsverbintenis bij het betalen van energieschulden, dat 5 jaar geleden werd uitgewerkt, werd in 2014 verder toegepast. In 2014 openden we 131 dossiers waarbij OCMW Gent achterstallige schulden voor zijn rekening nam:
In 131 dossiers ging het om een schuld voor gas of elektriciteit, voor een bedrag van 98 141,58 EUR;
32 dossiers handelden over een waterschuld, voor een bedrag van 30 984,57 EUR.
Het totale bedrag van tussenkomsten kwam dus neer op 129 126,15 EUR (in 2013 was dit 104 393,85 EUR). In vergelijking met vorig jaar zien we dat het aantal tussenkomsten voor gas of elektriciteit gestegen is (65 in 2013 naar 131 in 2014). Het totale bedrag van de ten laste genomen schulden is dan ook gestegen (van 65 731,49 EUR EUR in 2013 naar 98 141,58). Energieschulden werden in 2014 dan ook effectief aangepakt binnen de OCMW-context. Maatschappelijk werkers integreerden de methodiek van een ten laste name meer en meer
162
in hun individuele hulpverlening; het gaat hierbij zowel over schulden bij commerciële energieleveranciers als over schulden bij de sociale leverancier Eandis. Wat het aantal tussenkomsten voor water betreft, zien we ook hier een stijging van het aantal dossiers (van 25 in 2013 naar 32 in 2014), Aangezien water een basisbehoefte is, streven we ernaar dit prioritair binnen onze hulpverlening op te nemen. Het totaal ten laste genomen bedrag van waterschulden is gedaald van 38 662,36 EUR in 2013 naar 30 984,57 in 2014. Het gemiddeld bedrag daalde van 1 546,49 EUR in 2013 naar 968,27 EUR in 2014; dit betekent dat we waterschulden in een vroeger stadium aanpakken en korter op de bal spelen bij schuldhulpverlening, ook in de LAC-werking.
10.2.2 Budgetmeter aardgas Het aantal gezinnen, bij wie Eandis een budgetmeter aardgas plaatst stijgt. Op 31 december 2014 waren er in Gent 4 376 budgetmeters aardgas geplaatst, tegenover 3 900 op 31 december 2013. Vaak is het voor deze doelgroep moeilijk om voldoende opladingen te verrichten in de wintermaanden. Daarom is voor hen sinds december 2010 de maatregel van de Vlaamse regering van kracht om, tijdens de winterperiode (december tot en met het einde van de winterperiode), een premie voor een minimale levering van de budgetmeter aardgas te verlenen. In 2014 liep deze regeling van 1 januari 2014 tot en met 28 februari 2014 en van 1 december 2014 tot eind december 2014. De premie varieert tussen 58,06 EUR per maand en 132,26 EUR per maand (voor de periode 1 januari 2014 tot en met 28 februari 2014) en tussen 54,70 EUR en 126,82 EUR (voor de periode 1 december tot en met 31 december 2014). Het bedrag hangt af van 2 parameters : type woning van de cliënt (vb. appartement, alleenstaande woning ...) en al dan niet recht hebben op sociaal tarief. In de totale winterperiode van vorig jaar meldden 461 gezinnen zich aan bij de Energiecel om deze premie te ontvangen, 15% minder dan vorig jaar. De toekenningvoorwaarden bleven behouden als tijdens de vorige winter, nl. 3 categorieën:
personen met recht op verhoogde verzekeringstegemoetkoming van de ziekte- en invaliditeitsverzekering;
personen met een begrensd inkomen;
personen met schuldoverlast.
Van deze premie neemt de netbeheerder 70% voor zijn rekening, de overige 30% recupereren we via het sociaal fonds voor gas en elektriciteit. Een belangrijke verwezenlijking in 2014 was de plaatsing van 4 bijkomende oplaadpunten. In overleg met Eandis zochten we bewust naar oplaadpunten met ruimere openingsuren, zodat we de gebruikers van budgetmeters zo maximaal mogelijk de kans geven om op te laden. Onze keuze viel op de 4 OCMW-wonzorgcentra. Naast het voordeel van de ruimere toegangsuren (‘s avonds en in het weekend) zijn de WZC geografisch over Gent verspreid zodat we op die manier ook extra aandacht hebben voor de doelgroep in de randgemeenten. In totaal waren er in 2014 57 552 opladingen voor de budgetmeter gas en elektriciteit, als volgt verdeeld per oplaadpunt:
163
Bloemekenswijk 12 755 St-Amandsberg 11 688 Gentbrugge-Ledeberg 8923 Brugse Poort 7371 Gent-Noord 7339 Nieuw Gent 4882 Gent Zuid 2488 St-Martensstraat 1408 WZC Heiveld 323 WZC Liberteyt 167 WZC de Vijvers 156 WZC Zonnebloem 52 TOTAAL
57 552
Om een volledig beeld te geven van alle opladingen, dienen we hier ook de “nulopladingen” (= het uitwisselen van de gegevens of het lezen van de budgetmeterkaart) bij te tellen; dit zijn er 2 000 (wat een totaal geeft van 59 552 opladingen voor 2014). Het nieuwe oplaadsysteem dat Eandis in 2013 installeerde in deze oplaadpunten (de Xentabetaalterminal) functioneerde ook in 2014 goed en wordt als positief ervaren door de gebruikers; hierdoor kan de doelgroep autonoom opladingen uitvoeren via zijn bankkaart.
10.2.3 Preventie: tussenkomst energiezuinige maatregel De financiële tussenkomst voor energiezuinige maatregelen, waarvan de modaliteiten eind 2008 werden vastgelegd, was in 2014 opnieuw een succes: we vroegen 470 tussenkomsten aan, vergelijkbaar met het vorige jaar. Deze tussenkomsten in de aankoop van een energiezuinig toestel (vb. energiezuinige koelkast, diepvries of wasmachine) verloopt hoofdzakelijk in samenwerking met vzw REGent. Het totale bedrag van de maatregel kwam op 157.348,47 EUR. De maatregel raakt meer en meer ingeburgerd bij de maatschappelijk werkers van de verschillende wijken. Dat is een goede zaak voor onze cliënten, die dankzij deze maatregel flink kunnen besparen op hun energiekosten. Kijken we naar de tewerkstellingsplaats van de maatschappelijk werkers die deze maatregel hebben aangevraagd, dan zien we deze opsplitsing onder de verschillende diensten:
70% welzijnsbureau’s
14% energiecel
8,5 % dienst thuislozenzorg
4,5 % dienst vreemdelingen
3 % dienst wonen
62% van de doelgroep van de tussenkomst energiezuinige maatregel heeft de Belgische nationaliteit; 38% is niet-Belg. Kijken we naar het geboorteland, dan is 43% geboren in België, 57% niet in België. De leeftijd van deze doelgroep is gelijkmatig verdeeld over de verschillende leeftijdscategorieën heen; de gezinstypes zijn als volgt in te delen:
47% alleenstaande 164
26% een-oudergezin
27% samenwonende
De evolutie van het aantal aanvragen sinds het invoeren van de maatregel in 2009 (177) naar 2014 (470) is dus sterk gestegen (bijna verdrievoudigd).
10.3 Lokale Adviescommissie (LAC) Om te vermijden dat de energie- en watertoevoer van mensen wordt afgesloten, voerden de maatschappelijk werkers een sociaal onderzoek voor alle dossiers van de Lokale Adviescommissie. Door een buurtgerichte en laagdrempelige aanpak slagen we erin de burger klantvriendelijk te benaderen.
10.3.1 LAC Eandis De LAC kwam ook in 2014 wekelijks samen om bij wanbetaling te adviseren aan de sociale leverancier Eandis voor elektriciteit en/of aardgas. In 2014 werden 2.349 personen doorverwezen naar de LAC Eandis, verspreid over 35 zittingen (dit zijn 87 dossiers meer dan 2013). De werking van de LAC-zittingen werd nog verder verfijnd en uitgebreid. De intercultureel bemiddelaar was altijd aanwezig op de LAC-zittingen en we verspreidden steevast de folder van onze dienst. Daardoor slaagden we erin om (net zoals in 2013) zowat de helft van de dossiers, 45,3%, op te lossen vóór de LAC. In 2014 waren 311 cliënten aanwezig op de LAC van Eandis (302 in 2013) en hadden we 19 tolkopdrachten. Eandis geeft ons wekelijks door welke mensen werden afgesloten van elektriciteit en/of aardgas. De Energiecel schrijft deze personen aan, met het aanbod van informatie en hulpverlening die de Energiecel kan verlenen. In 2014 sloot Eandis voor gas en elektriciteit 131 keer af en/of plaatste de maatschappij een oplaadblokkade (177 in 2012 en 153 in 2013). Naar aanleiding van een evaluatie van de sociale openbare dienstverplichting, maakt Eandis ons vanaf 2014 wekelijks een lijst over van de geplande afsluitingen. Wij schreven deze personen aan, naar analogie met de werking van FARYS. Afbetalingsplannen bij Eandis worden bij voorkeur in de budgetmeter voor gas en/of elektriciteit gestoken. Zo betaalt de klant zijn schuld af en kunnen we afsluiting vermijden. Het aantal budgetmeters in Gent stijgt, dit zijn de aantallen op 31 december 2014: gas: geactiveerd gedeactiveerd totaal
2382 1994 4376
elektriciteit: geactiveerd gedeactiveerd totaal
3207 5519 8726 165
10.3.2 LAC FARYS In 2008 startte OCMW Gent met het organiseren van LAC-zittingen voor onbetaalde drinkwaterfacturen. Ook in 2014 organiseerden we 10 LAC-zittingen voor FARYS. We behandelden hierbij 593 dossiers van wanbetalers. Via huisbezoeken en doorgedreven sociaal onderzoek konden we in 61,4% van de LACdossiers een oplossing en/of een voorstel tot afbetaling oplossen vóór de LAC (wat identiek is met vorig jaar). Omdat we water, nog meer dan gas en elektriciteit, als een basisbehoefte beschouwen, adviseren we op de LAC pas tot afsluiting wanneer een klant al voor de tweede of derde keer voor de LAC moet verschijnen en wanneer uit sociaal onderzoek door de maatschappelijk werker blijkt dat er geen medewerking is. In 2014 werden 118 mensen afgesloten van water, een stijging in vergelijking met de 83 afsluitingen in 2013. Reden van de stijging is het feit dat de voorwaardelijke afsluitclausule gedurende de 6 jaar LAC-werking meer wordt uitgevoerd (cliënten worden ondertussen een 3de of 4de maal uitgenodigd voor de LAC). Deze cliënten ontvingen van de Energiecel een brief nog vóór de watertoevoer effectief werd afgesloten. In deze brief brachten we de mensen op de hoogte van de dreigende afsluiting, en boden we onze diensten opnieuw aan om samen naar een oplossing te zoeken. In 2014 waren 103 cliënten aanwezig op de LAC van FARYS (92 in 2013) en hadden we 15 tolkopdrachten (10 in 2013).
10.4 Sociaal stookoliefonds De POD Maatschappelijke Integratie sprak de OCMW’s in 2014 opnieuw aan voor de toekenning van de federale verwarmingstoelage. De werking van OCMW Gent bleef gecentraliseerd bij de Energiecel. Twee maatschappelijk werkers en een administratief bediende namen deze taak opnieuw op zich en werkten via een gecentraliseerd aanbod van zitdagen in de welzijnsbureaus, buurtcentra en dienstencentra in Gent en randgemeenten. In 2014 ontvingen we 954 cliënten op zitdag (1.276 vorig jaar). De Energiecel ontving in 2014 947 aanvragen voor een stookoliepremie, verspreid over 504 gezinnen. Dit is een daling van 25% ten opzichte van het aantal aanvragen in 2013. Dit heeft verschillende redenen: ten eerste kenden we een zachte winter, waardoor er minder stookolieverbruik was, dit zorgt ervoor dat de burger minder vlug moet overgaan tot een nieuwe tankbeurt. Ten tweede is er de dalende stookolieprijs die maakt dat een bepaalde doelgroep minder de financiële noodzaak ervaart om een stookoliepremie aan te vragen. Maar de derde en belangrijkste reden is de aanpak van het energiezuinig maken van woningen en het plaatsen van dakisolatie. De ganse waaier energiebesparende maatregelen die alle overheden (OCMW Gent, stad Gent, Vlaams en Federaal) de laatste jaren hebben genomen, lijkt zijn vruchten af te werpen. De combinatie van de premies, isolatiewerken (oa vanuit de leerwerkplekken), gedragstips (oa vanuit onze samenwerking met vzw REGent) zorgen voor een lager stookolieverbruik. Opmerkelijk hierbij is de isolatie van 2 grote sociale woonblokken in Gent Zuid (Rozenhof en Dennehof) die in 2014 hun isolatieprojecten hebben beëindigd. Dit resulteert in een halvering van het stookolieverbruik voor de 2 woonblokken (234.599 liter in 2013 naar 114.550 liter in 2014). Van de 947 aanvragers voor een stookoliepremie, kwamen 913 personen in aanmerking voor een premie en 34 personen hadden geen recht. De redenen waarom de aanvragers geen recht hadden op de federale verwarmingstoelage waren uiteenlopend: 166
aanvraag te laat ingediend (5 aanvragen);
inkomen te hoog (27 aanvragen);
al het maximale bedrag van de premie (210 EUR) ontvangen in 2014 (2 aanvragen).
De opsplitsing van de 3 categorieën (toekenningvoorwaarden) is onder de 913 gerechtigden als volgt verdeeld:
personen met recht op verhoogde verzekeringstegemoetkoming van de ziekte- en invaliditeitsverzekering: 90%
personen met een begrensd inkomen: 9,8%
personen met schuldoverlast: 0,2%
De meeste aanvragen voor een stookoliepremie werden ingediend door de inwoners van Gent Zuid, Drongen en Gent Noord, idem als vorig jaar. In 2014 bedroeg het (voorlopig) totale bedrag van alle toegekende stookoliepremies 81.958,52 EUR, een daling van 12 % (in 2013 bedroeg dit 93.455,04 EUR), gezien de zachte winter en de dak- en muurisolatiewerken. Gelijklopend met het vorig jaar, is het aantal personen dat in één aanvraag (dus met één tankbeurt van minstens 1.500 liter) de maximale premie van 210 EUR ontvangt: 195 in 2014 (213 in 2013). Opmerking is ook dat we in 2014 20 nieuwe doelgroepers bereikten die voor de volledig eerste keer een beroep deden op onze dienst, uitsluitend voor de aanvraag van de stookoliepremie. Het bereiken van deze 20 nieuwe gezinnen is een resultaat van onze sensibiliserings- en informatiecampagnes die we gedurende het ganse jaar doorzetten, zowel naar burgers als naar hulpverleners. Kijken we naar het profiel van de aanvragers van de stookoliepremie, dan vallen deze zaken op:
78% van de gerechtigden op een stookoliepremie is ouder dan 60 jaar,
96% heeft de Belgische nationaliteit, terwijl 86% geboren is in België,
10% van de aanvragers heeft ook een actief dossier in welzijnsbureau; 90% doet enkel voor de stookoliepremie een beroep op onze dienst,
40% van de doelgroepers heeft een OCMW-hulpverlening van langer dan 10 jaar.
De gezinssamenstelling van deze doelgroep zijn hoofdzakelijk alleenstaanden (62%); 8% betreft een een-oudergezin en 30% is samenwonend.
10.5 Tussenkomst in brandstofkosten De tussenkomst in brandstofkosten hebben we ook in 2014 voortgezet. De maatschappelijk werker diende een voorstel tot financiële tussenkomst in als uit het sociaal en financieel onderzoek bleek dat de cliënt geen eerste tankbeurt zelf volledig kon financieren. Deze tussenkomst hield in dat we de betaling van 1.000 liter brandstof
167
koppelden aan het opstarten van een resultaatsverbintenis. De cliënt stond zelf in voor voorafbetalingen via een speciaal geopende rekening budgetbeheer. In 2014 dienden 7 nieuwe personen een aanvraag in voor een tussenkomst in brandstofkosten (9 vorig jaar). Al deze aanvragers kwamen in aanmerking voor de tussenkomst. Samen met de lopende dossiers van 2008-2014, verrichten momenteel 22 personen voorafbetalingen op hun rekening budgetbeheer (19 in 2013). In 2014 sloten we 4 dossiers definitief af: 2 wegens einde hulpverlening en 2 wegens andere verwarmingsbron in de woning. De reden ‘niet naleven van de resultaatsverbintenis’ gebruikten we in 2014 niet. In dit opzicht zijn de doelstelling van de maatregel en het opzet van de hulpverlening geslaagd. In geen enkele situatie werd dus de tussenkomst teruggevorderd.
10.6 Vzw REGent Onze samenwerking met vzw REGent werd in 2014 voortgezet. Samen spoorden we de Gentenaars aan om rationeel om te springen met energie en water, zonder dat ze daarbij moeten inboeten aan comfort. In 2014 gaf OCMW Gent 410 namen door aan vzw REGent, met de vraag om een gratis energiescan uit te voeren in hun woning (541 in 2012, 618 in 2013). Na uitvoering van de scan stuurde de Energiecel het scanrapport naar de maatschappelijk werker van de cliënt en kreeg de cliënt een brief met de verbetermogelijkheden voor zijn woning: 470 mensen kregen een tussenkomst voor een energiebesparende maatregel. Ook dit jaar bood vzw REGent leningen aan via het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) om energiebesparende ingrepen in woningen te financieren. De Energiecel deed een sociaal en financieel onderzoek bij aanvragers die tot de doelgroep behoorden. De Energiecel ontving in 2014 19 leningsdossiers van de doelgroep. In alle 19 deze dossiers verleenden we een positief advies. In 2014 was er 1 leningsdossier van vzw REGent waarbij er een betalingsachterstal was: onze dienst werd aangesproken om deze wanbetaler te contacteren met de bedoeling een oplossing voor de betalingsachterstand te krijgen.
10.7 Extra activiteiten Energiecel in 2014 Binnen de Energiecel focusten we ons extra op onze samenwerking en bekendmaking naar verschillende actoren: List break
1.
interne hulpverleners:
toelichting op welzijnsoverleggen
deelname aan werkgroep terugvorderingen en werkgroep helpsdesk
samenwerking OTC, onder andere door het tewerkstellen van een art 60 bediende op de energiecel (met positieve eindevalutie)
2.
externe hulpverleners:
168
vertegenwoordiging in overlegorganen rond Energie en water, en in de werkgroep Energie en Armoede
deelname aan studiedagen Eandis en Farys
samenwerking KUL (uitleg aan 3de jaarsstudenten over de aanpak van energiearmoede in Gent)
Artevelde Hogeschool: begeleiding van 3de jaars stagiair maatschappelijk werker (met erkenning van beste eindwerk)
3.
doelgroep:
deelname aan energiebeurs in de Brugse Poort
overleg Eandis – groepswerking EW in functie van herwerken folders energiescan
deelname aan wijk van de maand in de Brugse Poort (dialoog tussen schepenen en doelgroep met thema energie)
4.
vzw REGent:
herwerking van de samenwerkingsovereenkomst OCMW Gent – vzw REGent
overhandiging van het Klimaatboek Gent
169
11 Gezondheidszorg Adres Offerlaan 6 9000 Gent Aantal personeelsleden Gezondheidszorg voltijds equivalenten: 22,2 koppen: 25
11.1 Themawerking Gezondheidszorg – Medische kaart Aanvragen Met ingang van 01/01/2014 werd de werking van de dienst Medische kaart grondig hervormd. Voorheen werden dossiers niet behandeld door een individuele en vaste maatschappelijk werker, maar werkte de voltallige dienst voor het volledige dossierbestand. De dienst verzorgde zelf ook het eerste onthaal van nieuwe aanmeldingen en infovragen met betrekking tot dringende medische hulp. Met het oog op het verbeteren van de opvolging van en hulpverlening aan individuele situaties en het verhogen van de toegankelijkheid en aanspreekbaarheid (voor cliënten en zorgverstrekkers) werd geopteerd om het eerste onthaal van nieuwe (info-)vragen op te nemen binnen de algemene onthaalwerking (cfr. de werking van de welzijnsbureau’s) en de werkwijzes en principes van individuele dossierbehandeling op te nemen in de werking van dienst Medische Kaart. Hierdoor muteerde 1 FTE maatschappelijk werker van de dienst Medische Kaart naar het Onthaal Campus van de betrokken locatie. Gezien het uitgangspunt van de werking van de dienst ingrijpend is veranderd en de onthaalfunctie werd overgenomen door de dienst Onthaal Campus, zijn vanaf 01/01/2014 de cijfersgegevens niet meer vergelijkbaar met vorige jaren.
Nieuwe aanvragen : schriftelijk : 498 via aanmelding bij onthaal : 378
Aantal afgeleverde medische kaarten : Aantal kaarten : 6064
Aantal dossiers met (minimum 1) medische kaart 2014
Totaal
ID's met een medische kaart
1.510
SD's met minstens 1 medische kaart
784
De meest voorkomende nationaliteiten zijn:
2014
De meest voorkomende nationaliteiten zijn Nationaliteit
Totaal
1
BULGARIJE
358
23,70%
170
2
ALBANIE
156
10,30%
3
SLOVAAKSE REPUBLIEK
125
8,30%
4
RUSLAND
78
5,20%
5
SERVIË-MONTENEGRO
58
3,80%
6
ROEMENIE
136
9,00%
7
MAROKKO
56
3,70%
8
GHANA
62
4,10%
9
TURKIJE
41
2,70%
10
ARMENIE
38
2,50%
1510
100,00%
Totaal
Verdeling volgens leeftijd en geslacht :
Verdeling volgens leeftijd en geslacht 2014
Man
Vrouw
Man en Vrouw
%
%
%
00 jaar
1,70%
2,20%
3,90%
01 - 06 jaar
5,10%
6,50%
11,60%
07 - 12 jaar
4,60%
4,20%
8,80%
13 - 18 jaar
4,20%
4,40%
8,60%
19 - 25 jaar
4,50%
6,40%
11,00%
26 - 65 jaar
29,50% 26,60% 55,90%
65+ jaar
0,30%
0,90%
1,30%
49,70% 50,60% 100,00%
11.2 Aanvragen ten opzichte van uitgaven In oktober 2013 werd Mediprima ingevoerd. Mediprima stelt zich tot doel de informatieuitwisseling tussen de subsidiërende overheid (POD MI), de OCMW’s en de zorgverstrekkers te faciliteren alsook de pre-financiëring van de dringende medische hulp door de Hulpkas voor Ziekte en Invalditeit (HZIV) te laten gebeuren. De toepassing zou een positieve impact moeten hebben op de werkbelasting van de dienst gezondheidszorg. Na een proefperiode startten alle OCMW’s op 1 oktober 2013 met de digitale medische kaarten. De eerste fase van het project behelst de prestaties in een ziekenhuis voor de doelgroep van de niet-verzekerde cliënten. In de loop van 2014 werd de implementatie van de eerste fase van Mediprima in het OCMW verder verfijnd en geoptimaliseerd. Vanaf 01/06/2014 werd het tweede luik van de eerste fase van Mediprima ingevoerd door de Programmatorische Overheidsdienst Maatschappelijke Integratie : de ziekenhuizen factureren de prestaties, die ressorteren onder een beslissing in Mediprima, rechtstreeks aan de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering en niet langer aan de OCMW’s. Vanaf 01/06/2014 ontvangt het OCMW bijgevolg voor deze prestaties geen facturen meer van ziekenhuizen en eindigt voor deze zorgverstrekkers de prefinancieringsrol.
171
Rond de zomer van 2015 verwacht men de uitrol van de tweede fase van Mediprima. In 2014 verwerkte de administratie van themawerking Gezondheidszorg:
197 aanvragen van Belgen of vreemdelingen ingeschreven in het bevolkingsregister te Gent (2013: 132; 2012: 176; 2011: 198).
Er werd 75;506,69 EUR aan medische kosten uitbetaald (2013: 108.592,22 EUR; 2012: 135.940,27 EUR; 2011: 119.281,22 EUR);
2 aanvragen van vreemde OCMW‟s die als steunverlenend centrum optraden, waarbij OCMW Gent centrum van onderstandsdomicilie was (2013: 2; 2012: 4; 2011: 4).
Er werd 0 EUR aan medische kosten terugbetaald aan vreemde OCMW’s. (2013: 25,52 EUR; 2012: 1380,53 EUR en 2011: 834,01 EUR)
geen aanvragen waarbij OCMW Gent optrad als steunverlenend centrum en kosten kan terugvorderen van een centrum van onderstandsdomicilie (2013, 2012 en 2011: idem).
Er werden geen uitgaven gedaan (2013, 2012 en 2011: idem)
8.067 aanvragen van vreemdelingen zonder wettig verblijf, met een precair verblijfsstatuut of een verblijfsrecht van minder dan 3 maanden of ambtshalve afgevoerde Belgen (2013: 11.029; 2012: 13.239 en 2011: 12.461).
OCMW Gent trad op als steunverlenend centrum en recupereerde, bij gebrek aan een onderstandsdomicilie, de kosten bij de Programmatorische Overheidsdienst Maatschappelijke Integratie. Er werd 1.447.929,72 EUR aan medische kosten uitbetaald. (2013: 2.321.844,90 EUR; 2012: 2.737.004,78 EUR en 2011: 2.383.277,32 EUR). Ten opzichte van voorgaande jaren is er een sterke daling merkbaar in deze laatste categorie zowel qua aantal aanvragen als qua omvang van de onkosten. De hoofdreden voor deze daling is de invoering van de elektronische medische kaart via Mediprima. De invoering van dit project verloopt in twee fasen, waarbij de eerste fase alle ziekenhuizen betrekt en iedereen die niet over een ziekteverzekering beschikt (illegalen, 9ter ontvankelijk verklaarden, asielzoekers in financiële hulp of in een LOI, maw iedereen die niet kan worden aangesloten bij een ziekenfonds. In de tweede fase zullen alle zorgverstrekkers en alle aanvragers van medische hulp bij de OCMW’ s worden betrokken.
172
12 Thuislozenzorg Adres: Wittemolenstraat 89 – 9040 Sint-Amandsberg Aantal personeelsleden Thuislozenzorg:
15,2 voltijdse equivalenten
17 koppen
12.1 Doelstelling Thuislozenzorg verleent maatzorg voor dak- en thuislozen, met als ultieme doelstelling de reintegratie van de dakloze in de maatschappij. Hiermee bedoelen wij het administratief in regel brengen van onze cliënt, een herhuisvesting, een activering met uitbouw van sociaal netwerk, gezondheidsbevordering en/of behoud. Wij proberen een stabiliteit te bekomen op verschillende levensdomeinen. Dit is niet bij alle cliënten mogelijk, dit gaat stapsgewijs en is niet altijd op alle levensdomeinen haalbaar. Dit doen we niet alleen. Wij stemmen de hulpverlening af door overleg met de welzijnsvoorzieningen die actief zijn op het terrein van dak- en thuisloosheid. Het vertrekpunt is om zo laagdrempelig mogelijk te werken naar de doelgroep. Wij stellen voorop om een gemakkelijk toegankelijke dienst te zijn. Vlot bereikbaar, met een open imago en een flexibel hulpverleningskader, waar mensen de nodige kansen krijgen om uit hun situatie van thuisloosheid te geraken. Het is niet enkel ons doel om aangemelde daklozen verder te helpen. Het is ook onze taak om op de baan te gaan en de noden naar hulp bij de doelgroep op te sporen. Via deze outreachende werking proberen wij langs verschillende kanalen de hulpverleningsbehoefte van de individuele dakloze op te sporen. De ervaring leert ons dat wij een groep daklozen niet bereiken. Zij verloren door de jaren heen het vertrouwen in de hulpverlening. Het is ons doel om hun individuele noden in kaart te brengen, het vertrouwen te winnen van de daklozen en hen toe te leiden naar de hulpverlening. Om dit alles te kunnen realiseren is het noodzakelijk om met alle actoren actief op dit terrein een heel goede samenwerking uit te bouwen en te onderhouden. Regelmatig formeel en informeel overleg is essentieel binnen onze werking. Dit uit zich ook in het samen zoeken naar mogelijkheden om de moeilijk te bereiken doelgroep toe te leiden. Straathoekwerk is hierbij een belangrijke partner.
12.2 Doelgroep Wij richten ons tot cliënten (vanaf 25 jaar – met uitzondering van de krakers, die ongeacht hun leeftijd bij Thuislozenzorg worden opgevolgd) die te maken hebben met een structurele dakloosheid. De Methodische cel Jongerenwerking volgt de woononstabiele jongeren (- 25 jaar) met multiproblemen op. Structurele daklozen bevinden zich al enige tijd in een onstabiele huisvestingssituatie. Zij hebben een historiek van wisselende woonsituaties zonder perspectief in de nabije toekomst op een vaste woonst. 173
Structurele daklozen hebben geen vaste verblijfplaats in de zin van een vaste woning. Zij leven op straat, verblijven af en toe in opvangcentra of voor een korte periode bij familie, kennissen of vrienden. Als zij er in slagen om alleen te wonen dan is dit meestal voor korte duur en hervallen zij in de dakloosheid. Hun dakloosheid is geen kortstondig probleem. Meestal hangt de huisvestingsproblematiek nauw samen met problemen op andere levensdomeinen (middelengebruik, plaatsingsverleden, verstoorde relaties, psychische stoornissen, justitiële problemen, economische problemen,…). Zij zijn niet in staat toegang te krijgen tot een persoonlijke, permanente huisvesting of kunnen deze niet behouden.
Vaak is intensieve begeleiding bij de zoektocht naar een woonst op de privémarkt nodig. Doordat hun wooncultuur verloren gaat door het leven op straat, is woonbegeleiding vaak noodzakelijk om een herhuisvesting te realiseren. Het is een verhaal van vallen en opstaan. Opnieuw de verantwoordelijkheden opnemen die te maken hebben met huisvesting valt vaak zwaar voor de doelgroep. Denk maar aan het onderhouden van de woning, het betalen van de huishuur en de energiefacturen, het rekening houden met anderen… De doelgroep kenmerkt zich door een onstabiel levenspatroon, waarin dakloosheid en thuisloosheid deel uitmaken van een bredere problematiek. Het tot stand brengen en onderhouden van relaties met een evident netwerk zoals huisbaas, buren enz. is een probleem. Breder gezien levert dit ook problemen op naar tewerkstelling, uitbouw van een eigen netwerk, relaties… Hulpverlening op maat in samenwerking met de sector en alle andere betrokken hulpverleners is essentieel. Onze dienst richt zich ook tot mensen die een woning kraken. Dit zowel uit noodzaak als vanuit een “way of life”. Wij merken dat mensen die oorspronkelijk kraken vanuit een “way of life-visie” na verloop van tijd niet terug in het gewone circuit aarden. Een meer aanklampende hulpverlening is hier dan vaak aangewezen, al dan niet met het inschakelen van woonbegeleiding. Tevens worden alle nieuwe aanvragen vanuit de opvangcentra opgenomen binnen Thuislozenzorg, op voorwaarde dat OCMW Gent bevoegd is. Naast de groep van structurele daklozen worden ook niet-structurele daklozen aangemeld bij het OCMW. De occasionele daklozen (campingbewoners, personen die door een plotse gebeurtenis – ten gevolge van relatieproblemen, terugkeer naar Gent na een periode van verblijf in het buitenland, verlaten van huurwoning zonder vooruitzichten te hebben op een andere woning, uithuiszetting, …- geen vaste woonst meer hebben) worden begeleid binnen het Wijkwerk. De occasionele daklozen kunnen op termijn wel structureel dakloos worden.
12.3 Cijfers In 2014 ontving Thuislozenzorg 213 nieuwe aanvragen tot steunverlening aan daklozen (structurele) en 72 heraanvragen . Vanuit de Opvangcentra werd voor 114 nieuwe cliënten de vraag gesteld tot ten laste name van de verblijfskosten. Hiervan kwam het overgrote deel van de Gentse Opvangcentra (108) en slechts 6 van opvangcentra buiten Gent waarvoor OCMW Gent bevoegd was. De andere nieuwe aanvragen (99) kwamen van daklozen die op straat verblijven, wisselende verblijfplaatsen hebben of krakers. Daarnaast kwamen 170 aanvragen tot ten laste name van verblijfskosten in Opvangcentra binnen voor cliënten die reeds een actief dossier hadden. 174
Deze aanvragen worden afgewerkt door de behandelende maatschappelijk werker binnen het Wijkwerk of een andere themadienst. In totaal behandelden de maatschappelijk werkers in 2013 313 nieuwe dossiers (nieuwe aanvragen, heraanvragen en overnames uit de wijk).
12.4 Hulpverleningsaanbod in 2014 12.4.1 Vindplaatsgericht werken – op maat op straat Onze outreachende werking liep ook verder in 2014. Via laagdrempelige hulpverlening trachten we verder zorgwekkende zorgvermijders toe te leiden tot de hulpverlening. Hiertoe reiken we de hand naar dakloze mensen die tot nog toe onbekend zijn of afhaakten bij de hulpverlening. Via deze outreachende aanpak kunnen wij vaak (hulpverlenings)behoeften achterhalen, en mensen toeleiden tot de hulpverlening. Voor een bepaalde groep is toeleiding naar de reguliere hulpverlening niet mogelijk door de meervoudige kwetsbaarheid. Enkel via contacten ter plaatse en door zeer aanklampend te werken kan met mondjesmaat het vertrouwen van de cliënt gewonnen of hersteld worden. Wat betreft de specifieke zorg vanuit OCMW Gent gaan wij ook voor een stuk proactief rechten benaderen. Onze outreachende werking heeft enerzijds tot doel het vertrouwen te winnen van mensen om hen zo terug toe te leiden naar de hulpverlening. Anderzijds zijn wij ook concreet op pad vanuit ons hulpverleningsaanbod en zullen wij dit aanbod ook outreachend bij zorgvermijders brengen. Wanneer we bijvoorbeeld merken dat iemand dreigt zijn inkomen te verliezen door een ambtshalve schrapping uit het bevolkingsregister, zullen we dit op maat van de cliënt in orde brengen. Voor de ene zal dat zijn: hem toeleiden naar een onthaal, voor de andere, de documenten ter plaatse brengen ter ondertekening om zo het adres in orde te brengen. Het reguleren van administratieve zaken, zoals adres, inkomen, mutualiteit, … is vaak de insteek tot de opbouw naar vertrouwen. Dit is echter niet bij iedereen onmiddellijk mogelijk, vaak dient eerst vertrouwen gewonnen te worden door interesse te tonen in de mens zelf met zijn pijnen en dromen voor we het mandaat krijgen om administratie op orde te stellen. Op deze manier kan aandacht besteed worden aan de eventuele nood binnen de verschillende levensdomeinen. Het spreekt voor zich dat dit een werk is dat heel veel tijd vraagt, vooral tijd die nodig is om het vertrouwen van de cliënt te winnen, om verdere stappen te kunnen en mogen ondernemen.
12.4.1.1
De vindplaatsen
Waar we tot nog toe voornamelijk op publieke plaatsen zorgwekkende zorgvermijders opspoorden hebben we dit jaar onze werking uitgebreid naar semi-publieke plaatsen. Dit jaar werd de visie van de CAW-nachtopvang op hulpverlening in de nachtopvang herzien. Buiten bed-bad-brood, kunnen we nu ook inzetten op outreachend werk binnen de nachtopvang, zowel in Huize Triest (waar we reeds meerdere jaren komen) als binnen de nachtopvang van CAW. We komen nu ook wekelijks in de nachtopvangcentra. Hier komen we regelmatig nieuwe mensen tegen die een (soms impliciete) hulpvraag. We kiezen er bewust voor om op vaste wekelijkse momenten een aantal vindplaatsen aan te doen. We merkten dat dit een aantal voordelen oplevert. Binnen de nachtopvang kan men doorverwijzen naar het moment dat we langskomen, op de informele plekken geeft dit het voordeel dat een vast gezicht op een vast moment langskomt, wat vertrouwen schept.(cfr presentietheorie – Andries Baart).
175
Andere plaatsen worden afgewisseld we denken hierbij aan: Villa Voortman, Dampoortstation, inloopcentra, …
12.4.1.2
Deelname Assertieve Zorg in de Samenleving
Wekelijks op vrijdag, neemt een outreachende medewerker deel aan AZIS. Op dit overleg worden zorgvermijders besproken met een psychiatrische problematiek. Dit betreft zowel mensen die in de wijk opgevolgd worden, als binnen thuislozenzorg. Ook worden hier mensen besproken die geen binding hebben met het OCMW. Dit overleg wordt steeds voorbereid door de medewerker die deelneemt. Samen met de begeleidende maatschappelijk werker bespreekt zij het dossier en neemt zij de informatie mee naar het overleg. De input uit het overleg wordt teruggekoppeld naar de maatschappelijk werker in het belang van de cliënt. Indien mensen niet gekend zijn, maar een begeleiding/hulpverlening vanuit het OCMW noodzakelijk is, zal de outreachende werker zelf instaan voor het leggen van contacten en de nodige stappen zetten in de hulpverlening.
12.4.1.3
De sterkte van een netwerk
Sinds dit jaar trachten we ook in te zetten op verdere bekendmaking van onze vindplaatsgerichte werking binnen de eigen organisatie en er buiten. Zo werd er een artikel gepubliceerd in het personeelsblad DMAX over de vindplaatsgerichte werking. Naar de uitbreiding van ons netwerk buiten de organisatie werden contacten gelegd met de stationschefs van beide stations en de spoorwegpolitie. We merken dat ook deze mensen ons contacteren wanneer ze een zorgwekkende situatie tegenkomen. Ook dit jaar namen we deel aan de organisatie en de trefdag van outreachers. Dit jaar lag de focus op het bekend maken aan elkaar van elkaars aanbod. Voor deze trefdag maakten we een pecha cucha om onze werking voor te stellen. Er werden heel wat gegevens uitgewisseld met het oog op het nog beter leren kennen van elkaar en elkaars werking. Wij hopen op termijn om zo tussen verschillende outreachende diensten een vlotte doorstroom/doorverwijzing van mogelijke cliënten te bekomen.
12.4.1.4
Brugfunctie
Naast het uitbouwen van externe samenwerkingsverbanden, willen we ook inzetten op een betere samenwerking en meerwaarde in de hulpverlening op intern niveau: we nemen soms een brugfunctie op, wanneer we merken dat zorgwekkende cliënten moeilijk de weg vinden tot hun maatschappelijk werker. In zo’n situatie trachten we de MA te informeren over waar we de cliënt hebben gesproken en hoe we de mensen kunnen bereiken. Indien nodig kan de MA ons inschakelen om de drempel tot zijn/haar cliënt te verlagen.
12.4.1.5
Deelname instroomoverleg nachtopvang+
Voor langdurig daklozen die op vlak van opvang, geen andere mogelijkheden meer hebben kennen we de nachtopvang+. Dit is een samenwerking met het CAW. Mensen die gebruik wensen te maken van de nachtopvang+ dienen besproken te worden op het instroomoverleg. Aan het instroomoverleg nemen de verschillende partners deel; het straathoekwerk, het Brugteam, het MSOC, AZIS, en OCMW Gent. Maandelijks komt dit overleg samen, cliënten worden besproken en mogelijke trajecten nagegaan. Soms wordt ervoor geopteerd om mensen te laten instromen voor de 176
nachtopvang+ om van daaruit het vertrouwen op te bouwen en andere mogelijkheden na te gaan. Voor anderen worden er afspraken gemaakt naar opvolging. Vaak wordt er in overleg de afspraak gemaakt om onze outreachende werker voor bepaalde cliënten te laten fungeren als casemanager.
12.4.1.6
Een cijfer
In 2014 hadden wij 278 contacten met potentiële ongekende cliënten binnen de vindplaatsgerichte werking. Het gaat hier om contacten met mensen die nog geen dossier of een passief dossier hebben binnen het OCMW van Gent. Eens het vertrouwen gewonnen is en er een dossier wordt opgestart, tellen we deze contacten niet mee.
12.4.2 Specifieke methodiek van Thuislozenzorg Wij bieden aanklampende hulpverlening, waardoor we meer preventief kunnen werken. Wij richten ons op daklozen verblijvend in de opvangcentra en zij die - al dan niet vrijwillig - geen opvang hebben. De maatschappelijk werker probeert een vertrouwensband met de cliënt op te bouwen. Dit gebeurt vaak met vallen en opstaan, de cliënt heeft vaak een wantrouwen naar de hulpverlening. Gezien de multiproblematiek dient dit vaak te gebeuren op het tempo van de cliënt. Gesprekken worden soms door cliënt gestopt en dienen later terug opgenomen te worden. Typisch aan onze werking is ook dat cliënten buiten de zitdag of de afsprakendag bij crisissituaties onmiddellijk terecht kunnen bij hun maatschappelijk werker of vervanger. Elke kans tot het opbouwen van een vertrouwensband grijpt de maatschappelijk werker dan ook aan. Vermits wij investeren in de uitbouw van een vertrouwensband met onze cliënt fungeert de maatschappelijk werker van Thuislozenzorg vaak als spil (de “casemanager”) in de hulpverlening aan de thuislozen. Wij stellen vast dat de maatschappelijk werker vaak nog de enige vertrouwenspersoon van de cliënt is. Helpdeskfunctie: deskundige en kwaliteitsvolle ondersteuning bieden en advies verstrekken aan zowel interne als – zij het beperkt - externe organisaties. Vragen over bevoegdheid, methodiek, mogelijkheden binnen de OCMW-wet voor daklozen, enz. komen hierin aan bod. De dienst Thuislozenzorg schrijft zich met zijn helpdesk ook in op het bredere helpdeskverhaal binnen de organisatie, dat in 2014 verder werd uitgewerkt..
12.4.3 Samenwerking met de sector Onze dienst neemt actief deel aan overleg binnen de sector. Zo kunnen wij hulpverlening op maat bieden, kort op de bal spelen bij nieuwe tendensen en info uitwisselen met de sector. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Thuislozen Overleg Regio Gent (TORG), Brugteam, Toeleidersvergadering Nachtopvang, Instroomoverleg Nachtopvang + en andere. OCMW Gent participeert mee met de Stad en de lokalen actoren aan de stuurgroep Dak- en Thuislozenbeleid waar het daklozenbeleid voor de Stad Gent mede wordt bepaald en de werkgroep Nachtopvang.
177
12.4.3.1
Inhoudelijke samenwerking
We werken regelmatig samen met de medewerkers van de opvangcentra, Brugteam en Straathoekwerk rond individuele cliëntdossiers (rekening houdend met de eigenheid van elke dienst). Ook doen wij meer en meer beroep op de ambulante begeleidingsdiensten vanuit de psychiatrie, door deelname aan AZIS maar ook via rechtstreeks overleg. Intern is er een zeer nauwe samenwerking met de dienst Wonen. Eens een cliënt gehuisvest is, wordt gebruik gemaakt van woonbegeleiding. Er komt dan een intensieve samenwerking tot stand tussen maatschappelijk werker en woonbegeleider.
12.4.3.2
Medefinanciering, gekoppeld aan inhoudelijke samenwerking
OCMW Gent heeft, al dan niet in cofinanciering, verscheidene beleidsovereenkomsten afgesloten met CAW Oost-Vlaanderen, dat in staat voor de exploitatie van:
Nachtopvang Nieuwland 12 – 14, 9000 Gent (26 bedden);
Nachtopvang + Nieuwland 12 – 14, 9000 Gent (14 bedden);
Inloopcentrum Oude Houtlei, Gent;
Inloopcentrum Pannestraat, Gent;
Winternachtopvang Fabiolalaan 57 (december tot maart voor 40 bedden).
OCMW Gent verleent een subsidie aan Huize Triest voor de uitbreiding van de eigen werking (7/7 toegankelijk) tijdens de periode december tot half maart. Daarnaast bestaat er een beleidsovereenkomst met het Brugteam. Deze werkingen worden zowel inhoudelijk als financieel op regelmatige basis geëvalueerd.
12.4.3.3
Protocol met de erkende Gentse Opvangcentra
Er is een protocol afgesloten met de erkende Gentse Opvangcentra. Dit protocol regelt de samenwerking tussen OCMW Gent en de Gentse erkende opvangcentra. Het geeft aan waaraan een minimale dienstverlening aan mensen, verblijvend in opvangcentra, moet voldoen. Wij sommen enkele afspraken op:
tussenkomst van OCMW Gent in de kosten voor de dienstverlening;
afspraken over het onderzoek naar de bestaansmiddelen van de resident;
taakverdeling opvangcentra/OCMW voor wat betreft hulpverlening;
vereiste verslaggeving;
wijze van facturatie en betaling.
Het protocol werd herschreven en in 2014 gefinaliseerd. Het nieuwe protocol werd voorgesteld aan medewerkers van verschillende opvangcentra
178
12.4.3.4
Nachtopvang en winternachtopvang
De reguliere nachtopvang wordt georganiseerd in Nieuwland door CAW Oost-Vlaanderen (26 bedden, 7/7 dagen) en in Huize Triest – Gemeenschapshuis Tabor (25 bedden, ma do). Daarnaast is er ‘Nachtopvang+’, dat eveneens wordt georganiseerd in Nieuwland. Het doel is het aanbieden van een aangepaste nachtopvang voor langere duur aan ‘chronisch’ daklozen, met een dermate complexe of zware problematiek dat deze niet door een afzonderlijke toeleider naar reguliere nachtopvang kan worden aangepakt . Er is plaats voor 14 chronisch daklozen. In samenwerking met de partners nachtopvang werd ook in 2014 een Winterplan uitgewerkt. Naast de bestaande nachtopvang (51 bedden verspreid over Nieuwland en Huize Triest), is er in de winterperiode (begin december tot half maart) in de gebouwen van het Institut Moderne, site II AZ Jan Palfijn door CAW Oost-Vlaanderen extra winteropvang voor 40 daklozen. Deze opvang wordt door OCMW Gent gefinancierd. Daarnaast opent Huize Triest in de kader van winternachtopvang 7/7 dagen de deuren, daar waar ze in kader van reguliere nachtopvang van vrij – zo gesloten zijn. Gebruik van de nachtopvang wordt gekoppeld aan hulpverlening. Via de toeleiders naar nachtopvang wordt ervoor gezorgd dat het gebruik van nachtopvang gekoppeld is aan het opzetten van een hulpverleningstraject naar een meer structurele oplossing voor de dak- en thuislozen. De toeleiders naar nachtopvang zijn: OCMW Gent, CAW Oost-Vlaanderen, Straathoekwerk, de sociale dienst van Huize Triest, MSOC en de dienst Maatschappelijke Zorg Politie Gent. Iedere organisatie engageerde zich als toeleider via het ondertekenen van een engagementsverklaring. Deze werkwijze om via anonieme profielregistratie door de toeleider heeft als doel een beter zicht te krijgen op wie gebruikmaakt van de nachtopvang in Gent. Door regelmatige evaluaties en analyses van deze systemen kan een nog doelgerichter beleid over dak- en thuisloosheid worden gevoerd.
12.4.3.5
Werkgroep Nachtopvang – Stuurgroep Dak- en Thuislozenbeleid
De Werkgroep Nachtopvang werd eind 2013 opnieuw opgericht en valt onder de Stuurgroep Dak- en Thuislozenbeleid. De Werkgroep Nachtopvang heeft als taak om in samenspraak met alle betrokken partners:
de visie, doelgroep en doelstellingen bepalen omtrent NO, NO+ en Winternachtopvang
bewaken van de visie op NO, NO+ en Winternachtopvang
de praktische en dagdagelijkse organisatie van de NO, NO+ en Winternachtopvang
signalen detecteren en communiceren aan de Stuurgroep
Nauw contact met de Stuurgroep is cruciaal voor wat betreft het detecteren en communiceren van signalen en het toetsen en/of terugkoppelen van zaken die besproken worden in de Werkgroep. Aan de Werkgroep nemen volgende organisaties deel: CAW Oost-Vlaanderen, Huize Triest, maatschappelijke cel van de politie, Thuislozenzorg OCMW Gent, vertegenwoordiging van de doelgroep door Straathoekwerk en Brugteam en Digipolis. 179
De Stuurgroep Dak- en Thuislozenbeleid wordt voorgezeten door de regisseur “dak- en thuislozenbeleid” en is verantwoordelijk voor het organiseren en coördineren van het Gentse beleid rond dak- en thuislozen. De participanten aan de Stuurgroep zijn CAW Oost-Vlaanderen, Huize Triest, Stad Gent Straathoekwerk, Staf Beleidondersteuning – Sociale Dienstverlening OCMW Gent en Thuislozenzorg OCMW Gent.
180
13 Wonen Adres: Offerlaan 4 9000 Gent
13.1 Doelstelling Volgens de Vlaamse Wooncode heeft iedereen recht op menswaardig wonen. “Daartoe moet de beschikking over een aangepaste woning, van goede kwaliteit, in een behoorlijke woonomgeving, tegen een betaalbare prijs en met woonzekerheid worden bevorderd." Om dit recht op een behoorlijke huisvesting mee te helpen concretiseren en bevorderen, streeft Woningen volgende operationele doelstellingen na:
Realiseren van een bijkomend aanbod en kwaliteitsverbetering van woningen Sociaal verhuurkantoor door: Aanbieden van betaalbare woongelegenheden van het Sociaal Verhuurkantoor (en
aangepaste huurbegeleiding in functie van de woonzekerheid) Interne werking: Woningen zorgt voor het onderhouden en creëren van
samenwerkingsverbanden met de diverse bovenlokale en lokale huisvestingsactoren.
Ondersteunen en (nog meer) toeleiden van Gentenaren bij het zoeken naar en het behoud van de meest aangepaste woonvorm door: Coördineren van de aanvragen, toekenningen en toeleidingen van noodwoningen en
de (her-)huisvestingsbegeleiding van de huurders Optimaliseren van aanvragen, toekenning en invordering zekerheidstellingen en
bankwaarborgen.
13.2 Woningen Woningen bestaat uit verschillende teams die elk een specifiek takenpakket hebben. Een doorgedreven samenwerking tussen de verschillende teams is echter onontbeerlijk.
Woonteam (HMW/MW’s): Infosessie/inschrijvingen kandidaat-huurders Beheer inschrijvingsregister Voorbereiden toewijzingen Huurbegeleiding huurders noodwoningen en SVK-woningen
Juridisch team (DH/ Stafmedew./Jur. medew./admin. medew.): bankwaarborgen/zekerheidstellingen; toewijzingen; intern huurreglement;
181
huursubsidie; huurcontracten; interne en externe helpdesk sociaal huurbesluit algemene coördinatie
Financieel team (Fin. adm. medew.): facturatie; opvolging betalingen; verwerking huursubsidies, huurpremies en vermindering onroerende voorheffing; boekhouding; bestellingen.
Technisch team (Ir. / techn. medew.): opvolging onderhoud en herstellingen; bewaken kwaliteitsnormen (conformiteitattesten) opvolgen werkorders; plaatsbeschrijvingen; inhuurname nieuwe woningen
Woningen omvat 3 deelwerkingen:
WONINGEN
Bankwaarborgen
Sociaal Verhuurkantoor
Noodwoningen
Zekerheidstellingen
13.2.1 Sociaal Verhuurkantoor (SVK) 13.2.1.1
Kandidaat-huurders
13.2.1.1.1 Infomoment Net als in 2013 kunnen we concluderen dat de vraag in 2014 om kandidaat- huurder bij het Sociaal Verhuurkantoor van OCMW Gent blijft toenemen. Zoals gestart in 2010 worden de groepsinformatiesessies in 2014 verdergezet. Dit om te kunnen blijven voldoen aan de begeleidingstaken zoals voorzien in art 6 § 1 van het ministerieel besluit van 21/12/2007 en de praktische organisatie van de inschrijvingsprocedure na te streven.
182
Personen die zich wensen in te schrijven als kandidaat-huurder voor één van onze woongelegenheden van het SVK OCMW Gent worden eerst uitgenodigd om een gezamenlijk, verplicht infomoment mee te volgen. Hier wordt niet alleen de werking van het Sociaal Verhuurkantoor toegelicht maar worden alle geïnteresseerden gelijktijdig, uitvoerig en op een uniforme wijze geïnformeerd over de inschrijving-, toelating- en toewijzingsvoorwaarden zoals wettelijk opgelegd door het Kaderbesluit Sociale Huur (KBSH). Het tweewekelijkse infomoment wordt gegeven door een maatschappelijk werker, bijgestaan door een consulent rechtspraktijk. Zo kunnen eventuele vragen rond specifieke situaties onmiddellijk beantwoord worden. De medewerkers namen deel aan de vorming ‘train de trainer’ om zich verder te bekwamen in het geven van infosessies aan groepen (gemiddeld 20 tot 40 personen per infosessie die na uitnodiging effectief aanwezig zijn). De organisatie van deze infosessies wordt zowel logistiek als inhoudelijk op regelmatige tijdstippen geëvalueerd en bijgestuurd. In 2014 waren 1155 personen geïnteresseerd om het infomoment te volgen. Zij werden hoofdzakelijk per brief uitgenodigd. Van de 1155 personen waren er 503 personen effectief aanwezig op het infomoment.
Uitgenodigd voor Infomoment Aanwezig op infomoment
2012 714
2013 934
2014 1155
443
483
503
Infomoment 1400 1200 1000 800
Uitgenodigd
600
Aanwezig
400 200 0 2012
2013
2014
We merken op dat het aantal doorverwijzingen jaarlijks enorm blijft toenemen, terwijl het aantal effectief aanwezigen op het infomoment in veel mindere mate stijgt. De ervaring leert ons dat iedereen de raad krijgt om zich overal te laten inschrijven en dat niet genoeg wordt benadrukt dat het SVK geen sociale huisvestingsmaatschappij is. (dus geen huur op basis van inkomen, geen onbepaalde huurovereenkomsten, geen uitgebreid patrimonium,…). 13.2.1.1.2 Inschrijvingen (kandidaat-huurders) 183
Om de uniforme interpretatie van de voorwaarden van het Kaderbesluit Sociale Huur te bewerkstelligen werd de effectieve inschrijving in 2014 verder uitgevoerd door het team ‘infoen inschrijvingen’. Deze twee maatschappelijk werkers zijn vertrouwd met de toepassing en wijzigingen van het intern huurreglement, het puntensysteem en het kaderbesluit. Ook hierin worden zij ondersteund door de rechtspraktijk. De wettelijke procedure om zich in te schrijven als kandidaat-huurder vergt een hoge intensieve (administratieve) werklast zowel voor cliënteel als voor het personeel. Bij de inschrijving als kandidaat-huurder bij een sociaal verhuurkantoor wordt eerst nagekeken of men voldoet aan de inschrijvingsvoorwaarden. Nadien volgt een bijkomend onderzoek voor de toekenning van de punten op woonnood, gezinslast en actueel besteedbaar inkomen. Dit brengt met zich mee dat bij elke wijziging op één van deze levensdomeinen (wat bij onze doelgroep vaak het geval is) het inschrijvingsdossier dient aangepast te worden en dat de punten van de kandidaat-huurder kunnen wijzigen. Door deze wijzigingen krijgt de kandidaathuurder afhankelijk van zijn situatie meer of net minder punten en maakt hij dus meer of minder kans op een toewijzing. De melding van wijzigingen gebeurt meestal via bureelbezoek, doch ook telefonisch, per brief en per mail. Voor de bureelgesprekken worden wekelijks drie voormiddagen voorbehouden voor permanentie. In 2014 vonden 592 dergelijke bureelgesprekken plaats. Met het oog op een gemeenschappelijke inschrijving voor beide Gentse SVK’s werkt het SVK OCMW Gent nauw samen met vzw Woonfonds. Kandidaat-huurders kunnen zich sinds 2009 inschrijven voor het ene SVK en gelijktijdig de toelating geven aan dit SVK om zijn gegevens over te maken naar het andere SVK. In 2014 werden op die manier door het SVK OCMW Gent naar vzw Woonfonds 338 kandidaat-huurders doorgegeven. aantal doorverwezen van SVK OCMW Gent naar vzw Woonfonds 338
nieuw ingeschreven bij Woonfonds
reeds ingeschreven bij Woonfonds
niet ingeschreven
319
16
3
Omgekeerd vroegen 180 kandidaat-huurders van vzw Woonfonds om zich in te schrijven bij het SVK OCMW Gent. aantal doorverwezen van Woonfonds naar SVK OCMW Gent 180
nieuw ingeschreven bij SVK OCMW Gent
reeds ingeschreven bij SVK OCMW Gent
niet ingeschreven
153
17
10
Het SVK OCMW Gent sloot het inschrijvingsregister op 31/12/2014 af met 1828 actieve kandidaat-huurders Voor 2014 komen we op een totaal van 480 nieuwe inschrijvingen.
nieuwe KH SVK OCMW Gent absoluut aantal KH SVK OCMW Gent
2009
2010
2011
2012
2013
2014
482
630
345
348
449
480
804
1331
1320
1568
1438
1828
184
2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
nieuwe KH SVK OCMW Gent absoluut aantal KH SVK OCMW Gent
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Zowel het aantal nieuwe kandidaat-huurders als het absoluut aantal kandidaat-huurders blijft stijgen. Op 5 jaar tijd is er een toename van het absoluut aantal kandidaat-huurders met maar liefst 127%! De kleine terugval in de oneven jaren is te verklaren door de tweejaarlijkse actualisatie van het inschrijvingsregister van de kandidaat-huurders.
13.2.1.2
Huurders
13.2.1.2.1 Toewijzingen De toewijsprocedure die gehanteerd dient te worden door een sociaal verhuurkantoor is wettelijk geregeld in het Kaderbesluit Sociale Huur. Omwille van de gegarandeerde objectiviteit enerzijds en de bijzondere werking van een sociaal verhuurkantoor anderzijds is deze procedure zeer uitgebreid. Wanneer er een woning van het Sociaal Verhuurkantoor vrijkomt, wordt op basis van de woonwensen van de kandidaat-huurders, de rationele bezetting van de woning, de absolute prioriteiten en de gewogen prioriteiten, een lijst getrokken uit het inschrijvingsregister van een aantal kandidaat-huurders met het hoogste puntenaantal. Deze kandidaten worden uitgenodigd voor een bureelbezoek om hun gegevens te kunnen aanpassen aan hun huidige situatie. Na deze aanpassing van de gegevens worden de overblijvende kandidaten in een volgorde geplaatst (toewijzingslijst): eerst degenen die een beroep kunnen doen op een absolute voorrang (bijvoorbeeld senioren met minstens 14 punten op woonnood), gevolgd door een rangorde op basis van hun maatschappelijke kwetsbaarheid. Hiervoor gebruiken de SVK’s een uniek wegingsysteem: het SVK-puntensysteem. De eerste kandidaat op de toewijzingslijst wordt uitgenodigd om de woning te gaan bekijken. Indien deze kandidaat niet geïnteresseerd is, wordt de woning aangeboden aan de volgende (reserve-) kandidaat op de lijst, tot er een geïnteresseerde kandidaat wordt gevonden. Indien een kandidaat-huurder tweemaal een aanbod weigerde, werd hij geschrapt van de inschrijvingslijst. Het toewijscomité van het SVK beslist over de toewijzing van een woning. De beslissing van het toewijscomité wordt binnen de 5 kalenderdagen doorgestuurd naar de toezichthouder inspectie RWO. Indien de beslissing niet geschorst of vernietigd wordt door de toezichthouder is de beslissing tot toewijzing definitief. Alle beslissingen van het toewijscomité worden voorgelegd aan het eerstvolgende Bijzonder Comité Woonbeleid van het OCMW Gent.
185
In 2014 werden 23 woongelegenheden toegewezen.
Nieuwe onderhuurcontracten SVK OCMW Gent
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
15
19
18
11
16
23
23
Om deze 23 woongelegenheden te kunnen toewijzen werden in 2014 maar liefst 699 kandidaat-huurders uitgenodigd: 15 weigerden de aangeboden woongelegenheid: vonden zelf een woning
dubbele huishuur tijdens opzeg
8
1
aanbod niet volgens persoonlijke verwachtingen 2
om persoonlijke zonder reden redenen
2
2
Opvallend is dat er in 2014 geen enkel aanbod werd geweigerd omwille van de huurprijs, in tegenstelling tot 2013. Senioren: 3 toewijzingen gebeurden volgens het Lokaal stedelijk toewijzingsreglement voor de sociale huurwoningen op het grondgebied van de Stad Gent die een voorrangsregel bevat voor deze doelgroep. Woonnood:
dakloos, straatslaper: 3
dakloos, verblijf in instelling:6
dakloos, noodwoning, crisisopvang:1
dakloos, verblijf bij kennissen: 1
ongeschikt of niet-conform met > 35 strafpunten: 3
huurprijs hoger dan 50 % ABI: 5
SVK-huurder die wenst te muteren:4
186
17% dakloos 48%
ongeschikt huurprijs > 50% ABI
22%
mutatie
13%
Inkomenssituatie: Van de 23 nieuwe huurders hadden 19 personen op het ogenblik van de toewijzing het maximum aantal punten op inkomen:
14 personen hadden leefloon of levensminimum,
7 hadden een vervangingsinkomen (2 invaliditeit of ziekte-uitkering, 5 werkloosheidsuitkering),
2 personen ontvingen pensioen.
9%
leefloon
30% 61%
vervangingsinkom en pensioen
13.2.1.2.2 Huurbegeleiding De opdrachten van het sociaal verhuurkantoor zijn omschreven in het Besluit van de Vlaamse Regering van 20 juli 2012 houdende bepaling van de erkennings- en subsidievoorwaarden van sociale verhuurkantoren. Het uitgebreide takenpakket van de huurbegeleiders van een sociaal verhuurkantoor werd wettelijk vastgelegd in het Ministerieel besluit houdende uitvoering van een aantal bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 oktober 2007 tot reglementering van het sociale huurstelsel ter uitvoering van titel VII van de Vlaamse Wooncode. Zodra de kandidaat-huurder het woonaanbod aanvaardt start een intensieve woonbegeleiding door de huurbegeleider met als doel een integrale benadering van de 187
huurder met aandacht voor alle levensdomeinen en de focus op het algemeen welzijn van de huurder en zijn huisvestiging. In de beginfase van de hulpverlening worden voornamelijk praktische zaken opgenomen zoals opzeg huur en regeling huurwaarborg vorige woning, hulp bij de zoektocht naar meubelen en huishoudelijke toestellen, verhuis plannen, zoeken van nieuwe school kinderen of opvang, integratie in de buurt, domiciliëringsopdracht voor de huur,… In een latere fase wordt, naar mate de hulpverleningsrelatie hechter wordt, ingegaan op andere levensdomeinen van psychosociale aard met als doel de zelfredzaamheid van de cliënt verhogen. Hierdoor wordt nauw samengewerkt met andere interne en externe hulpverleners. De huurbegeleiding wordt afgestemd in functie van de mate van persoonlijke, relationele en maatschappelijke kwetsbaarheid. Om de woonzekerheid te helpen continueren is het vaak nodig op diverse levensdomeinen ondersteuning te bieden Gezien het SVK OCMW Gent deel uitmaakt van de reguliere werking van de Sociale Dienst van het OCMW Gent beschikt het SVK over een snelle en makkelijke toegang tot een groot aanbod van gespecialiseerde diensten waardoor een ruim en kwalitatief hulpverleningsaanbod kan aangeboden worden aan de huurders. In 2014 werden 23 nieuwe huurders begeleid bij de inhuurname van een SVK-woning. Eind 2014 waren er 103 alleenstaanden en gezinnen in huurbegeleiding met volgend profiel: Gezinsvorm:
Alleenstaanden: 59
Koppel zonder kinderen: 4
Éénoudergezin: 21
Koppel met kinderen:19
Kinderlast:
Geen: 63
1kind: 16
2 kinderen:15
3 of 4 kinderen: 6
Meer dan 4 kinderen:3
Het profiel van de huurders is eigen aan de werking van een SVK (puntensysteem hierboven toegelicht) waardoor de meest kwetsbare mensen in onze samenleving bereikt worden. Vaak kennen zij een historiek van moeilijkheden op diverse levensdomeinen zoals een moeilijke jeugd, psychiatrische aandoeningen, verslavingsproblematiek, eenzaamheid, agressie, schulden, beperkt zelfinzicht en/of sociale vaardigheden, ... Het spreekt dan ook voor zich dat een specifieke aanpak noodzakelijk is en dat het trachten bereiken van een grotere zelfredzaamheid vaak een proces is van vallen en opstaan waarbij veel geduld en creativiteit vereist wordt van de huurbegeleider. Het meten van vooruitgang in een cliëntsituatie is niet altijd uit te drukken in cijfers, maar kan gevonden worden in het 188
bereiken van kleine haalbare doelstellingen. Soms moeten we tevreden zijn met het kunnen behouden van een huidige situatie omdat de draagkracht van de cliënt op dat moment nog niet groot genoeg is. Via empowerment en aanklampende hulpverlening trachten de huurbegeleiders telkens kleine stappen voorwaarts te zetten. Dit kan gaan over het overwinnen van schaamte om problemen bespreekbaar te stellen en in tweede beweging om gepaste hulp te zoeken. SVK OCMW Gent kan hiervoor beroep doen op interne en externe diensten zoals de juridische en psychologische dienst, de wooncoaches, sociale gidsen, lokale dienstencentra, CAW, MSOC, psychiatrische thuiszorgdiensten, ... De huurbegeleiding verloopt hoofdzakelijk via huisbezoeken. In 2014 werden 966 huisbezoeken geregistreerd in het COT door de ( 3 FTE ) huurbegeleiders. Hygiëne, veiligheid en onderhoud zijn constante aandachtspunten bij de huisbezoeken. Ook hier merken we dat onze huurders vaak een ander waarden- en normensysteem hebben. We proberen hierbij de eigen keuzes van de huurder te respecteren maar duiden wel op de verantwoordelijkheid indien het gedrag tot overlast leidt voor de buren. Er gaan opmerkelijk veel dingen stuk bij de huurders en er is vaak extra motivering vanwege de huurbegeleider nodig om huurschade te laten herstellen. Alle inspanningen van de huurbegeleiders ten spijt leidden 7 ernstig problematische situaties tot het opstarten van een procedure uithuiszetting via de vrederechter. Drie hiervan zijn minnelijk beëindigd waardoor de effectieve uithuiszetting kon worden vermeden. Eén werd effectief uitgevoerd, drie procedures waren nog lopende op 31/12/2014. In 2014 werd een samenwerkingsovereenkomst afgesloten tussen SVK OCMW Gent en CAW Oost-Vlaanderen - Preventieve woonbegeleiding in het kader van preventie van uithuiszetting van sociale huurders. De samenwerking en het aanbod van preventieve woonbegeleiding vermijdt zowel de kosten die verbonden zijn aan een uithuiszetting als een meer ingrijpende en duurdere begeleiding (residentiële begeleiding in een opvangcentrum). Het uiteindelijke doel is een stabiele woonsituatie, waarin op langere termijn verhinderd wordt dat de gestelde problemen opnieuw opduiken. Samenwerking in het kader van preventieve woonbegeleiding tussen de sociale huisvestingsactoren en het CAW biedt de mogelijkheid om uithuiszetting te vermijden en met de sociaal huurder te werken aan de moeilijkheden en problemen die aan de basis liggen van de crisissituatie. Het project biedt zowel huurders als verhuurders de mogelijkheid om een problematische huursituatie vroegtijdig aan te melden bij de hulpverlening. Mogelijke aanleidingen daarbij kunnen zijn : huurachterstal, verwaarlozing van de woning, burenoverlast,… Via motiverende gesprekken, bemiddeling en inzet van de juiste hulpverlening wordt er geprobeerd de problemen op te lossen en zo een dreigende gerechtelijke uithuiszetting te voorkomen. In die gevallen waar dat niet meer mogelijk is wordt samen met de huurder gezocht naar andere mogelijkheden, zodanig dat dakloosheid kan worden vermeden. Dankzij al deze inspanningen slaagden wij er opnieuw in om voor 93% van onze huurders hun woonstabiliteit verder te garanderen.
189
13.2.1.2.3 Financiële opvolging Het financieel team zorgt voor de maandelijkse facturatie en administratieve opvolging van alle huurders. Voorafgaandelijk aan deze facturatie worden alle verhuisbewegingen, toekenningen of wijzigingen van de huursubsidie nauwgezet bijgehouden. Dagelijks worden de stortingen huishuur en huursubsidie nagezien door de financiële medewerker. Deze stortingen worden aangevuld op een individuele fiche per huurder wat betreft de betalingen huishuur en aanvullend op een lijst huursubsidie indien het een storting betreft door Wonen Vlaanderen. Op 31/12/2014 genoten 68 huurders (66 % van alle huurders) van een maandelijkse huursubsidie. 10 hiervan werden in 2014 gerealiseerd. De huursubsidie bedroeg in december 2014 voor 26 huurders meer dan 50 % van de huurprijs.
Huursubsidie 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
De schuldenstanden van alle huurders wordt bijgehouden op een financiële fiche per huurder, hiervoor is een nauwe samenwerking met de dienst financiën onontbeerlijk. Indien nodig (vanaf 1 maand huurachterstal) worden de huurders schriftelijk aangemaand door de financiële medewerker tot het betalen van de huurachterstal. Bij het cliëntoverleg tussen de hoofdmaatschappelijke werker en de huurbegeleiders wordt de specifieke aanpak van de huurachterstal afgesproken. In 2014 bedraagt de huurachterstal 10,26%, dit is een significante stijging in vergelijking met vorige jaren.
190
Huurachterstal 12,00% 10,00% 8,00% 6,00%
SVK
4,00% 2,00% 0,00% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Deze stijging vindt hoofdzakelijk zijn oorsprong in de toename van huurders met een huurachterstal van meer dan 4 maanden. Concreet gaat het over 11 huurders waarvan er:
2 overleden zijn in 2014
1 een collectieve schuldenregeling werd aanvaard
geen huurders meer zijn (na procedure uithuiszetting)
2 een afbetalingsplan volgen
1 het CAW werd ingeschakeld
13.2.1.3
Woningen en woningkwaliteit
13.2.1.3.1 Overzicht woningen In het Bestuursakkoord – stad Gent voor de bestuursperiode 2013 – 2018 wordt voorzien in een stelselmatige uitbreiding van het aantal woningen dat onder het Sociaal Verhuurkantoor valt (actiepunt 5.1) In 2014 werden heel wat inspanningen geleverd om een verdere groei van het SVK patrimonium te kunnen realiseren. Helaas gingen uitzonderlijk in 2014 heel wat woningen uit huur:
13 woningen werden nieuw in beheer genomen,
13 woningen gingen in 2014 uit huur.
Het SVK OCMW Gent beheerde eind 2014 114 woningen.
191
SVK patrimonium 120 100 80 60
totaal
40 20 0 2006
2007
2008
16
2009
2010
2011
2012
2013
2014
in / uit beheer
14 12 10
in
8
uit
6 4 2 0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Om meer eigenaars te kunnen bereiken werd door het SVK OCMW Gent in samenwerking met de dienst communicatie een promotiecampagne opgestart.
In 2014 werden wervende advertenties geplaatst in Dmax, OCMW-infrokrant voor de burger en Stadsmagazine. Een publicatie in Wijs werd voorzien in het nummer van januari/februari 2015. Naast het publiceren van wervende advertenties werd ook geopteerd om eigen folders en affiches op te maken en te laten drukken. Een actieplan ter verspreiding zal in de loop van 2015 verder uitgewerkt worden.
192
In 2014 namen 158 geïnteresseerde eigenaars contact op met het SVK OCMW Gent, een stijging van 68 % t.o.v. 2013 en zelfs 150 % t.o.v. 2012. De impact van de promotiecampagne Zorgeloos Verhuren via SVK OCMW Gent is dus duidelijk merkbaar. Contactname eigenaar
2014 158
2013 94
2012 63
2011 53
Aan alle geïnteresseerde eigenaars wordt een mail overgemaakt met uitleg over de werking van een SVK en de kwaliteitsvereisten waaraan de woning dient te voldoen. Om te weten of de aangeboden woning aan deze voorwaarden voldoet wordt de woning in eerste instantie onderzocht door de ingenieur van onze dienst Woningen. Nadien volgt een technische screening door een controleur van Bouw- en Woontoezicht van de Stad Gent die hiervan een technisch advies opmaakt. Op basis van het plaatsbezoek en het technisch advies wordt verder onderhandeld over de inhuurname m.i.v. de huurprijs. In 2014 werden 53 screenings van nieuwe panden uitgevoerd wat uiteindelijk resulteerde in de inhuurname van 13 nieuwe woongelegenheden. Slechts een minderheid van de aangeboden woningen wordt echter effectief in huur genomen. Veelal gaat het over niet vergunde meergezinswoningen (opgedeelde eengezinswoningen), is de eigenaar niet bereid de nodige werken uit te (laten) voeren in functie van de kwaliteitsvereisten (cfr. technisch advies), kan er geen akkoord bereikt worden over de huurprijs of zijn de bijkomende huurlasten te hoog. Deze opvolging van nieuwe aanvragen inhuurnames is zeer arbeidsintensief. Contact eigenaar ↓ Algemene info werking SVK bij coördinator ↓ Plaatsbezoek door ingenieur ↓ Technisch advies wooninspectie Stad Gent Kwaliteitscontrole (< 15 ptn) Rationele bezetting ↓ Keuringsattesten elektriciteit en gas Energieprestatiecertificaat Onderhandeling huurprijs ↓ Goedkeuring bestuur inhuurname 13.2.1.3.2 Onderhoud en herstellingen Voor het onderhoud en herstellingen in de woningen kan het SVK OCMW Gent beroep doen op de Leerwerkplekken van het OTC OCMW Gent. We onderscheiden:
herstellingen ten laste van de huurder (particuliere karweibonnen)
onderhoud ten laste van Woningen (werkbonnen)
herstellingen ten laste van de eigenaar. (enkel in dringende gevallen)
193
13.2.1.3.3 Woningkwaliteit Omwille van de steeds strenger wordende kwaliteitsvereisten dient bijzondere aandacht besteed te worden aan de kwaliteit van onze woningen. Sinds januari 2010 neemt het SVK OCMW Gent alleen woningen in huur, waarvan de eigenaar beschikt over een technisch advies van de wooninspectie met minder dan 15 strafpunten, een positief keuringsattest elektriciteit en gas en een energieprestatiecertificaat. Op uitdrukkelijk verzoek van SVK OCMW Gent werd in 2014 opnieuw een Subsidieovereenkomst tussen het stadsbestuur van Gent en vzw Woonfonds en SVK OCMW gent voor de periode van 01/01/2014 tot 31/12/2016 afgesloten met als doel: “Het bevorderen van veiligheid en kwaliteit in woningen die verhuurd worden door sociale verhuurkantoren in Gent”. Het bedrag van de subsidie wordt berekend op basis van de verhouding conformiteitsattesten tov het totaal aantal woningen. Hiervoor worden telkens de cijfers op 31 december van het jaar ervoor in rekening gebracht. De middelen worden toegekend als volgt: Verhouding CA tov het totaal aantal woningen Bedrag per woning in huur
35% - 40%
40% - 60%
60% 80%
+80%
300 euro
350 euro
400 euro
450 euro
194
Door de keuze van deze gecombineerde indicator krijgt enerzijds een SVK met meer woningen in huur, meer middelen (= grotere werkinspanning om prestatie te leveren). Anderzijds wordt een SVK dat veel inspanningen levert, dus meer conformiteitsattesten heeft, ook beloond aangezien het per woning een hoger bedrag wordt toegekend.
Voor het totale patrimonium (114 woningen in huur op 31/12/2014) werden 100 conformiteitattesten uitgereikt. Dit komt neer op 87,7 % conform verklaarde woningen in beheer bij het SVK OCMW Gent. 120 100 80 geen CA 60
CA
40
totaal
20 0 2010
2011
2012
2013
2014
% CA 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
2010 2011 2012 2013 2014
2010
2011
2012
2013
2014
13.2.2 Noodwoningen Het beheer van de 25 noodwoningen vormt nog steeds een belangrijk onderdeel van de werking Woningen.
13.2.2.1
Aanvragen
Onder bepaalde strikte voorwaarden kunnen inwoners van Gent beroep doen op een tijdelijke noodwoning van OCMW Gent. 195
Deze voorwaarden zijn omschreven in een checklist die bij een aanvraag afgetoetst wordt. Personen die naar aanleiding van een brand, ontploffing, wateroverlast… niet meer in hun woning kunnen blijven wonen; personen wier woning onbewoonbaar werd verklaard volgens artikel 135 van de Nieuwe Gemeentewet en huurders van de Gentse sociale huisvestingsmaatschappijen die door dringende, prioritaire werken tijdelijk niet meer in hun woonst kunnen wonen, kunnen beroep doen op een noodwoning. De aanvragers dienen hun hoofdverblijfplaats op Gents grondgebied te hebben en dienen op het desbetreffende adres gedomicilieerd te staan. De aanvragers moeten over geldige verblijfsdocumenten beschikken. De aanvragen komen op onze dienst binnen via de politie, Stad Gent of het wijkwerk. De maatschappelijk werkers onderzoeken of de aanvraag al dan niet aan de voorwaarden voldoet en bekijkt of er een geschikte noodwoning vrij is. De begeleiding van de huurders is kort en intensief. De bedoeling is om de mensen binnen de 4 maanden te kunnen herhuisvesten. Soms kunnen bewoners terug naar hun woonst na de renovatiewerken. Kan dit niet, dan zoeken we samen een oplossing op de sociale op private huurmarkt. Wij merken ook meer en meer dat er personen met psychische problemen in de noodwoningen terecht komen. Het is voor de maatschappelijk werkers niet altijd evident om hiermee te kunnen omgaan. Wij trachten in deze gevallen samen te werken met gespecialiseerde diensten. In 2014 werden er enkele noodwoningen gekraakt. Hierdoor waren we verplicht om de uitzetting op te starten. Zowel de uitzetting van krakers uit de Smaragdstraat 9 als deze uit de Marseillestraat 39 werden effectief uitgevoerd in 2014. De noodwoning in de Marseillestraat 39 werd tot 2 keer toe gekraakt. Er werd een eerste keer een procedure opgestart die we vroegtijdig konden stopzetten omdat de krakers het pand vrijwillig verlaten hadden. Nadien werd dezelfde noodwoning nogmaals gekraakt. Deze uitzetting werd wel effectief uitgevoerd. In 2014 waren er 24 nieuwe aanvragen en waren er nog 9 zittende huurders van 2013. In totaal waren er dus 33 bewoningen. De reden voor toewijs van een noodwoning was:
Brand: 17
OBW art 135: 14
Noodopvang CAW: 1
Waterschade: 1
24 situaties werden opgelost. Deze herhuisvestingen waren:
Private huurmarkt: 6
Terug naar de eigendom: 2
Terug naar de sociale woning: 4
Toewijzing sociale woning: 6 196
Opvang bij familie: 4
Toewijs SVK: 1
Opname rusthuis: 1
Noodwoningen: 33 bewoningen 2011 < 4 maanden 20 > 4 maanden 16 > 8 maanden 14
2012 18 14 9
2013 12 8 9
2014 16 11 6
Dit jaar kon er in 16 situaties binnen de 4 maanden een oplossing gevonden worden. In 11 situaties was de eenmalige verlenging met 4 maanden nodig. In 6 gevallen duurde het meer dan 8 maanden of is er tot op de dag van vandaag nog geen oplossing gevonden. Er diende in 2014 slechts één uithuiszetting opgestart te worden voor effectieve huurders van de noodwoning (groot gezin). Deze procedure was nog lopende op 31/12/2014. Wij merken dat vooral het herhuisvesten van grote gezinnen moeizaam verloopt. Betaalbare, kwalitatieve en ruime gezinswoningen vinden, blijft een knelpunt zowel op de private als op de sociale huurmarkt en waarbij we botsen op de grenzen van de hulpverlening. Zelfs wanneer deze gezinnen een absolute voorrang op een sociale woning genieten wegens het onbewoonbaar verklaren van hun woning op grond van art.135NGW is het vinden van een oplossing binnen de 8 maanden problematisch. Tijdens het overleg met de sociale huisvestingsmaatschappijen is gebleken dat zij voorrang geven aan interne mutaties zodat het steeds langer duurt om andere categorieën zelfs met voorrang een effectief aanbod te kunnen geven. Zo waren wij in 2014 helaas genoodzaakt een gerechtelijke procedure uitzetting op te starten voor een gezin met 5 kinderen dat recht heeft op voorrang bij de sociale huisvestingsmaatschappijen. Bovenlokale en structurele oplossingen dringen zich hier op. Onze dienst heeft hier een signalerende rol en tracht dit in overleg met andere actoren (CAW, SHM, stad Gent) te bewaken alsook om inventieve oplossing aan te reiken.
13.2.2.2
Onderhoud en herstellingen noodwoningen
Herstellingen ten laste van de eigenaars van de noodwoningen worden uitgevoerd door de technische dienst van de betrokken huisvestingsmaatschappij. (de noodwoningen zijn allemaal eigendom van sociale huisvestingsmaatschappijen) De werken aan de noodwoningen ten laste van de huurders of Woningen, worden aangevraagd en opgevolgd door een technisch medewerker Woningen/OTC.
13.2.3 Zekerheidstellingen en bankwaarborgen. In uitvoering van het samenwerkingsprotocol werden in 2014 door OCMW Gent in totaal 373 zekerheidstellingen verleend ten voordele van de 3 Gentse huisvestingsmaatschappijen. Een stijging met 21 in vergelijking met 2013. Er werden 45 zekerheidstellingen naar aanleiding van een opeenvolgende mutatie bij dezelfde huisvestingsmaatschappij. We ontvingen 151 verzoeken tot invordering van de zekerheidstelling, 30 hiervan werden na controle van de stavingstukken geweigerd. 197
Daarnaast werden in 2014 bij Belfius in totaal 49 bankwaarborgen aangevraagd, een daling met 25 in vergelijking met 2013. Van alle verleende bankwaarborgen werden er 40 door OCMW cliënten en 9 door het sociaal verhuurkantoor OCMW Gent aangevraagd. Er werden 16 verzoeken tot vrijgave van de bankwaarborg ingediend, 1 daarvan werd niet vrijgegeven.
Overzicht cijfers zekerheidstellingen 2014 300 250 200 Verleende zhs Mutaties
150
Uitputtingen 100
Niet-vrijgave
50 0 WoninGent
Genste Haard
Volkshaard
Zekerheidstellingen en bankwaarborgen 450 400 350 300 250 Aantal
zekerheidstelingen
200
bankwaarborgen
150 100 50 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Jaar
198
13.3 Woonbegeleiding Dienst Woonbegeleiding omvat een aantal subdiensten, elk met een eigen identiteit, doch met eenzelfde missie, meer bepaald het recht op een behoorlijke en voor de cliënt aangepaste huisvesting te voorzien en / of te behouden. Dienst Woonbegeleiding bestaat uit:
Woonbemiddeling;
Wooncoaching;
Baai.
Aantal medewerkers dienst Woonbegeleiding:
3,8 voltijds equivalenten maatschappelijk werkers – 4 medewerkers;
7 voltijds equivalenten wooncoaches – 8 medewerkers, van wie 3 voltijds equivalenten, gesubsidieerd door respectievelijk de Nationale Loterij, Ankerkracht en middelen Lieten;
2,8 voltijds equivalenten sociaal begeleiders – 3 medewerkers;
0,8 voltijds equivalent technisch instructeur – 1 medewerker;
3,4 voltijds equivalenten administratief medewerkers – 5 medewerkers;
Arbeidszorg – 10 voltijds equivalenten medewerkers artikel 60 voor onderhoud en keuken;
1 voltijds equivalent hoofdadministratief medewerker – 1 medewerker;
1 voltijds equivalent hoofdmaatschappelijk werker – 1 medewerker;
0,5 voltijds equivalent diensthoofd maatschappelijk werk;
Een deel van onze opdrachten kadert in het Kaderbesluit Sociale Huur. Hiertoe werd een samenwerking gerealiseerd met de sociale huisvestingsmaatschappijen die actief zijn op het Gentse grondgebied, zijnde het Samenwerkingsprotocol Woonbegeleiding.
13.3.1 Samenwerkingsprotocol Woonbegeleiding Reeds jaren wordt er gewerkt aan de realisatie van een structurele samenwerking tussen OCMW Gent en de sociale huisvestingsmaatschappijen die in Gent actief zijn. Omdat we goede afspraken hebben en regelmatig evaluatiemomenten houden verloopt de samenwerking tot op vandaag nog steeds uitstekend. Deze samenwerking wordt vastgelegd in het Samenwerkingsprotocol Woonbegeleiding tussen OCMW Gent en de 5 sociale huisvestingsmaatschappijen actief op het Gentse grondgebied, zijnde:
WoninGent;
De Volkshaard;
De Gentse Haard; 199
ABC;
De Merelbeekse Sociale Woningen.
Het samenwerkingsprotocol bevat enerzijds de afspraken over de huurachterstalbemiddeling bij sociale huurders en anderzijds de modaliteiten rond de versnelde toewijzing van een sociale woning ten behoeve van daklozen.
13.3.1.1
Luik Huurachterstalbemiddeling bij sociale huurders.
Het luik Huurachterstalbemiddeling bevat de afspraken in geval van huurachterstal bij sociale huurders. Conform het Kaderbesluit Sociale Huur verbinden de sociale huisvestingsmaatschappijen zich er toe om bij één maand huurachterstal OCMW Gent in te schakelen, met het oog op het bieden van de nodige begeleiding aan de huurder teneinde de huurachterstal te vereffenen. Daar de sociale huisvestingsmaatschappijen reeds de melding van één maand huurachterstal doorgeven wordt zeer kort op de bal gespeeld en proberen we hoge huurschulden te vermijden. Afhankelijk van het aantal maanden huurachterstal wordt gezocht naar de meest passende mogelijkheid om de huurschuld te vereffenen. De verschillende mogelijkheden zijn: List break2
a.
Afbetalingsplan conform het Samenwerkingsprotocol Woonbegeleiding.
Indien een huurder een huurschuld heeft is het steeds de bedoeling om te zoeken naar mogelijkheden om de huurder in staat te stellen de huurschuld via bepaalde faciliteiten te vereffenen. Volgens de modaliteiten van het Samenwerkingsprotocol Woonbegeleiding dient de schuld in zes schijven (zes maanden) vereffend te worden. Zeer uitzonderlijk kan er afgeweken worden van deze zes schijven, doch pas na schriftelijk akkoord van de desbetreffende sociale huisvestingsmaatschappij. Bij de opmaak van een afbetalingsplan moet in eerste instantie de haalbaarheid over de volledige periode van afbetaling worden onderzocht. Hierbij moet men rekening houden met bijkomende vaste kosten, bijkomende schulden en eventuele onvoorziene omstandigheden. Dit om het afgesproken afbetalingsplan te kunnen blijven naleven zodat geen bijkomende schulden ontstaan of alsnog een gerechtelijke procedure wordt opgestart. b.
Ten laste name van de schuld gekoppeld aan een resultaatsverbintenis.
Een ten laste name van de huurschuld is geen evidentie. Hoewel het steeds de bedoeling is om een afbetalingsplan op te stellen is het in bepaalde situaties, zelfs met inachtneming van een uitzonderingsgrond, onmogelijk om de schuld te vereffenen binnen een periode die aanvaardbaar is voor de sociale huisvestingsmaatschappij. In deze situaties kan de maatschappelijk werker een verzoek richten naar het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst voor een ten laste name van de huurschuld. Een dergelijke ten laste name wordt steeds gekoppeld aan een resultaatsverbintenis.
200
13.3.1.2
Luik Versnelde toewijs van een sociale woning
Het luik versnelde toewijs van een sociale woning betreft de afspraken tussen OCMW Gent en onze partners in uitvoering van de in het Kaderbesluit Sociale Huur voorziene mogelijkheid om aan bepaalde doelgroepen versneld een sociale woning toe te wijzen. List break2
13.3.1.2.1 Doelgroep De doelgroep welke een aanvraag tot een versnelde toewijzing van een sociale woning kan richten naar een sociale huisvestingsmaatschappij werd verengd tot “daklozen”. Een dakloze wordt omschreven als een persoon die niet over een eigen woongelegenheid beschikt, die niet de middelen heeft om daar op eigen kracht voor te zorgen en daardoor geen verblijfplaats heeft, of tijdelijk in een tehuis verblijft, in afwachting dat hem een eigen woongelegenheid ter beschikking wordt gesteld. Gezien deze definiëring nog steeds vaag is en eventuele misbruiken toelaat werd de definitie verder geanalyseerd. Persoon die niet over een eigen woongelegenheid beschikt:
Gedurende drie maand voorafgaand aan de aanvraag geen wettelijke aansprakelijkheid op een verblijfplaats hebben;
Gedurende drie maand voorafgaand aan de aanvraag geen informeel recht op een verblijfplaats hebben. Een informeel recht wordt gedefinieerd als een recht op bewoning al dan niet tijdelijk bij familie en/of vrienden.
Niet de middelen hebben om daar op eigen kracht voor te zorgen:
Als gevolg van een ernstige instabiliteit op verschillende levensdomeinen niet in staat zijn om toegang te krijgen tot een persoonlijke, adequate huisvesting of deze te behouden door financiële problemen;
Door bepaalde sociale drempels niet in staat zijn om een dergelijke huisvestingsituatie te behouden omdat met geen volledig onafhankelijk leven kan leiden.
Geen verblijfplaats hebben of tijdelijk in een tehuis verblijven:
In openbare ruimte leven: leven op straat en in openbare ruimte, zonder vaste verblijfplaats;
Mensen in nachtopvang;
Mensen die binnenkort uit een instelling komen indien men genoodzaakt is om er langer te verblijven aangezien er geen zakelijk, nog informeel recht op een verblijfplaats is;
Mensen in zorgwonen, beschut wonen, kamertraining of begeleid wonen voor daklozen, jongeren op psychiatrische patiënten.
Zoals blijkt uit bovenstaande analyse komt deze definitie tegemoet aan de doelgroepen die vermeld worden in het gewijzigde Kaderbesluit Sociale Huur:
201
Het OCMW dat ingevolge de wet van 2 april 1965 betreffende het ten laste nemen van de steun verleend door de openbare centra voor maatschappelijk welzijn bevoegd is voor de hulpverlening aan een dakloze, kan ten behoeve van die dakloze een versnelde toewijzing van een woning vragen, in overleg met het OCMW van de gemeente waar de betrokken woning gelegen is.
Een erkende dienst voor begeleid zelfstandig wonen kan ten behoeve van een persoon die met toepassing van het decreet van 7 maart 2008 inzake bijzondere jeugdbijstand, zelfstandig woont of gaat wonen met begeleiding van die erkende dienst, een versnelde toewijzing van een woning vragen.
Een centrum voor algemeen welzijnswerk kan ten behoeve van de volgende personen een versnelde toewijzing van een woning vragen : 1° een jongere die zelfstandig woont of gaat wonen met begeleiding door dat centrum
op voorwaarde dat de jongere niet ouder is dan 21 jaar en niet valt onder de toepassing van het decreet van 7 maart 2008 inzake bijzondere jeugdbijstand; 2° een dakloze.
Een erkend initiatief beschut wonen, een project psychiatrische zorg in de thuissituatie of een ambulant intensief behandelteam kan ten behoeve van een persoon met een geestelijk gezondheidsprobleem die zelfstandig woont of gaat wonen, een versnelde toewijzing van een woning vragen.
Naast het voldoen aan deze definiëring dient de aanvrager eveneens aan volgende voorwaarden te voldoen:
Bereid zijn in te stappen in het begeleidingstraject Housing First
Voldoen aan de inschrijvings- en toelatingsvoorwaarden zoals vermeld in het Kaderbesluit Socale Huur.
13.3.1.2.2 Contingent 2014 Het aantal effectieve huurcontracten voorbehouden voor langdurig daklozen werd met ingang van 1 januari 2012 vastgelegd op 52. Met ingang van 2014 werd het aantal verhoogd tot 59. Op basis van het aantal actoren en het aantal verhuurde woningen (leegstand inbegrepen) op het Gentse grondgebied van de respectievelijke actoren op 31 december 2013 werd een verdeelsleutel uitgewerkt voor de verdeling van het jaarlijks contingent:
WoninGent Volkshaard Gentse Haard ABC Merelbeekse Sociale Woningen Totaal
Procentuele verhoudingen 63% 17% 14% 3% 3% 100%
Effectieve huurcontracten 37 10 8 2 2 59
Voor het jaar 2014 ontvingen we 107 aanvragen voor een versnelde toewijs van een sociale woning ten behoeve van daklozen. In vergelijking met het vorige jaar (80 aanvragen) is dit een stijging. 59 aanvragen kwamen van het OCMW of CAW, 19 aanvragen kwamen via Jongerenwelzijn en 29 via het PAKT.
202
Van de 107 aanvragen hebben 30 personen effectief een sociale woning gekregen, 55 personen werden op de wachtlijst van 2015 geplaatst en bij 22 aanvragen werd nog bijkomend info opgevraagd. Het contingent van 2014 bestaat uit 59 woningen: 29 woningen werden toegewezen aan personen die de aanvraag deden in 2013 en 30 woningen werden toegewezen aan personen die hun aanvraag deden in 2014. In de loop van het jaar 2014 werden 12 van de 107 aanvragen geannuleerd. Wanneer de aanvraag versnelde toewijs aan alle voorwaarden voldoet en de persoon bericht krijgt dat hij bij de sociale huisvestingsmaatschappij een woning krijgt toegewezen, zijn er op dat moment aanvragen die alsnog wegvallen omwille van volgende redenen:
Detentie: 2
Niet akkoord met begeleiding wooncoaching: 2
Overleden: 1
Verblijf buiten Gent: 1
Zelfstandig woning gevonden: 4
Weigering betaling achterstallige huishuur : 1 persoon
Niet meer bereikbaar: 5
Weigeren van toegewezen woning: 2
13.3.2 Woonbemiddeling Adres Offerlaan 4 9000 Gent Aantal personeelsleden Woonbemiddeling:
1.6 voltijds equivalenten administratief medewerkers;
3 voltijds equivalenten maatschappelijk werkers;
0,3 voltijds equivalent hoofdmaatschappelijk werker.
13.3.2.1
Onthaalfunctie
De maatschappelijk werkers van Woonbemiddeling verzekeren elke voormiddag het onthaal van dienst Woonbemiddeling. Elke burger die niet (meer) in hulpverlening is bij OCMW Gent kan bij hen terecht inzake huurbemiddeling, uithuiszetting, informatie met betrekking tot het huren van een woning, een waarborg, een referentieadres, een installatiepremie, kortom inzake alle woongerelateerde vragen. In 2014 ontvingen de maatschappelijk werkers 778 cliënten in het kader van hun onthaalfunctie. In vergelijking met 2013 betekent dit een daling van 185 cliënten.
203
Deze daling is te verklaren door het feit dat de kandidaat huurders van het Sociaal Verhuurkantoor OCMW Gent sedert dit jaar onmiddellijk terecht konden bij medewerkers van het Sociaal Verhuurkantoor OCMW Gent. Naast de onthaalfunctie fungeerden de maatschappelijk werkers in 2014, gezien hun deskundige en gespecialiseerde kennis, eveneens als helpdesk voor de maatschappelijk werkers uit de welzijnsbureaus.
13.3.2.2
Huurachterstalbemiddeling
Conform het Samenwerkingsprotocol Woonbegeleiding brachten de sociale huisvestingsmaatschappijen, actief op het Gentse grondgebied ons op de hoogte van alle sociale huurders met een huurachterstal van minimaal één maand. De dienst schrijft alle sociale huurders met een huurachterstal aan met de vraag om:
indien de sociale huurder reeds in begeleiding is, zo vlug mogelijk contact op te nemen met zijn of haar maatschappelijk werker;
indien de sociale huurder nog niet of niet meer in hulpverlening is bij OCMW Gent, zo vlug mogelijk contact op te nemen met onze dienst.
In 2014 stuurden de sociale huisvestingsmaatschappijen 3.105 personen met een huurachterstal van minimaal één maand naar ons door. In vergelijking met 2013 (3.011 meldingen) betekende dit een stijging. De oorzaak van deze stijging ligt in het feit dat vanaf 2013 de sociale huisvestingsmaatschappijen reeds bij één maand huurachterstal een melding doorsturen waar dit in 2012 pas na twee maanden gebeurde. Van deze meldingen waren er 1017 huurders die in begeleiding waren bij onze diensten. We registreerden volgende gegevens:
van 1 persoon betrof het een administratieve vergissing;
voor 205 personen werd een afbetalingsplan opgesteld
125 personen hadden de huurschuld reeds betaald;
van 9 personen werd de huurschuld ten laste genomen;
10 personen weigerden hun huurschuld af te betalen
389 personen gaven geen gehoor aan onze briefwisseling;
met 13 personen was het onderzoek naar de meest passende betalingsfaciliteit nog lopende op 31 december 2014;
62 personen regelden zelf een afbetaling;
voor 135 personen werd “andere” geregistreerd: dit is een omschrijving die verschillende redenen omvat zoals collectieve schuldenregeling, bewindvoering, betwisting, enz.;
van 68 personen ontvingen we geen feedback.
Van de 2088 meldingen over huurders met minimum één maand huurachterstal die door dienst Woonbemiddeling werden begeleid registreerden we volgende gegevens:
204
bij 3 personen betrof het een administratieve vergissing;
714 personen wensten niet in te gaan op ons aanbod tot bemiddeling en gaven geen gehoor aan onze oproepen;
30 personen stelden ten opzichte van onze dienst dat zij weigerden de huurachterstal te vereffenen
voor 133 personen werd een afbetalingsplan afgesproken;
voor 2 personen werd de schuld ten laste genomen
op 31 december 2014 was het onderzoek naar de meest passende betalingsfaciliteit voor 83 personen nog lopende;
551 personen hadden hun achterstallige huur reeds betaald op het ogenblik dat zij door onze dienst werden gecontacteerd;
441 personen betaalden hun achterstallige huur zelf na contact met onze dienst;
voor 131 personen werd “andere” geregistreerd: dit is een omschrijving die verschillende redenen omvat zoals collectieve schuldenregeling, bewindvoering, betwisting, enz.
Door het bieden van een intensieve bemiddeling beogen we ten eerste een vereffening van de huurschuld, ten tweede het zoeken naar een structurele oplossing ter voorkoming van huurachterstal en finaal het behoud van de sociale woning. Als gevolg van het feit dat de sociale huisvestingsmaatschappijen ons reeds vanaf één maand huurachterstal op de hoogte brengen slagen we er in om zeer kort op de bal te spelen waardoor de huurschuld niet torenhoog wordt opgebouwd. Bovendien is het eveneens mogelijk dat de huurder zich slechts zeer kort en éénmalig in een financiële impasse bevindt en slechts een minimale ondersteuning nodig heeft om uit deze impasse te geraken. De woonbemiddelaars gaan aanklampend en outreachend te werk. De sociale huurders met een huurschuld worden actief opgezocht, zowel telefonisch, schriftelijk als via huisbezoeken met het oog op het krijgen van een mandaat tot begeleiding. In afspraak met de sociale huisvestingsmaatschappijen wordt steevast gezocht naar een afbetalingsplan op zes maanden. Hierbij houdt men steeds rekening met bijkomende vaste kosten of bijkomende schulden zodat het afbetalingsplan kan worden nageleefd. Desalniettemin is het voor een aantal personen omwille van verschillende factoren niet haalbaar om de huurschuld via de toegekende faciliteiten te vereffenen. Men mag bovendien niet uit het oog verliezen dat vele huurders ook nog andere budgettaire problemen hebben of andere schulden dienen af te betalen. Een stabiele huisvestingssituatie kan onstabiel worden onder invloed van andere financiële problemen en net dit moeten we ook zien te voorkomen. In dergelijke situaties dringt een ten laste name van de huurschuld zich dan ook op. Het is echter niet de bedoeling dat een ten laste name voor de huurder “een blanco cheque” betekent maar via een dergelijke inspanning willen we de huurder enerzijds de kans geven om de sociale woning te behouden en anderzijds willen we, via de koppeling van de ten laste name aan een resultaatsverbintenis, de huurder de nodige begeleiding bieden om een herhaling van de huurachterstal of de dreigende uithuiszetting te voorkomen. Via deze resultaatsverbintenis menen we dan ook preventief en sensibiliserend te werken en willen we alle mogelijke acties ondernemen om de nodige structurele hulp of opvangnetten te voorzien zodat een herhaling voorkomen wordt.
205
13.3.2.3
Wettelijke opdracht gerechtelijke uithuiszettingen.
Omdat elke uithuiszetting een enorm sociaal drama is voor de betrokkenen, voorziet de wetgever in een humanisering van de uithuiszetting. Deze humanisering houdt in dat er in eerste instantie een poging tot verzoening moet zijn bij de vrederechter. Daarnaast moet het OCMW op de hoogte gebracht worden van iedere vordering tot gerechtelijke uithuiszetting. Het OCMW kreeg van de wetgever de opdracht om op meest aangewezen wijze, binnen zijn wettelijke opdracht, hulp te bieden. Concreet betekent dit dat de dienst Woonbemiddeling schriftelijk op de hoogte gebracht wordt van elk verzoekschrift of dagvaarding over een procedure tot uithuiszetting. Als de cliënt al in hulpverlening is bij onze diensten brengen we de betreffende maatschappelijk werker op de hoogte van de opstart of lopende procedure en vragen we de cliënt via een brief om zo vlug mogelijk contact op te nemen met zijn of haar maatschappelijk werker. Als de huurder nog niet in hulpverlening is, wordt de huurder schriftelijk uitgenodigd door onze diensten met het aanbod van de meest passende begeleiding. De wet op de humanisering van de uithuiszettingen stelt dat het OCMW moet in kennis gesteld worden van elke opstart procedure uithuiszetting, tenzij de betrokkenen hiertegen binnen een billijke termijn protesteren. Door de meeste gerechtsdeurwaarders wordt onze dienst eveneens op de hoogte gebracht van de effectieve uithuiszettingen (geen wettelijke verplichting). In 2014 registreerden we volgende gegevens: Totaal aantal meldingen: 726 Voor de cliënten die in hulpverlening waren bij onze diensten zijn er 261 meldingen waarvan:
er voor 5 persoon een afbetalingsplan kon opgemaakt worden
er voor 6 personen een hulpverleningstraject werd opgestart met het oog op het behoud van de woning;
er voor8 persoon een uitstel van behandeling bij de rechtbank kon bekomen worden zodat de meest aangewezen hulpverleningsvorm kon onderzocht worden;
er 74 personen niet reageerden op onze briefwisseling;
er 1 personen effectief uit de private woning werden gezet;
er 3 personen effectief uit hun sociale woning werden gezet;
er 8 uitzettingen werden geannuleerd;
er 88 “andere” werd geregistreerd (opstart collectieve schuldenregeling, betwisting van de schuld, onder voorlopige bewindvoering).
Onze dienst in 68 gevallen geen info ontvingen van de behandelende maatschappelijk werker
Er waren 465meldingen die door de dienst Woonbemiddeling zelf werden opgevolgd waarvan:
we voor 3 personen een afbetalingsplan konden opmaken en bijgevolg de uithuiszetting konden vermijden;
206
we voor 12 personen een hulpverleningstraject opstarten met het oog op het behoud van de woning;
we voor 33 personen een uitstel van behandeling bij de rechtbank konden bekomen zodat de meest aangewezen hulpverleningsvorm kan worden onderzocht;
339 personen niet reageerden op onze uitnodiging;
er 25 personen uit hun private woning werden gezet;
er 10 personen uit hun sociale woning werden gezet
26 andere (opstart collectieve schuldenregeling, betwisting van de schuld, onder voorlopige bewindvoering);
Onze dienst in 17 gevallen melding kregen dat de een gerechtelijke uitdrijving geannuleerd was
totaal aantal langdurige begeleidingen in 2014: 265
13.3.3 Wooncoaching Adres Offerlaan 4 9000 Gent Aantal personeelsleden Wooncoaching:
0,8 administratief medewerker
7 voltijds equivalenten wooncoaches (8 medewerkers) waarvan 3 voltijds equivalenten gesubsidieerd door respectievelijk de Nationale Loterij, Ankerkracht en middelen Lieten.
0,5 voltijds equivalent hoofdmaatschappelijk werker
13.3.3.1
Doelgroep
13.3.3.2
Housing First
Personen die een sociale woning worden toegewezen via de versnelde toewijsprocedure volgens de modaliteiten bepaald in het samenwerkingsprotocol woonbegeleiding, worden begeleid volgens de principes van Housing First. Indien de aanvrager van een dergelijke toewijs in dit traject wenst te stappen wordt wooncoaching opgestart. Gelet op de wijze van herhuisvesten wordt aan de doelgroep een volledig zelfstandige (sociale) wooneenheid aangeboden, verspreid over Gent, afhankelijk van het patrimonium van de betreffende sociale huisvestingsmaatschappij, welke voldoet aan de rationele bezetting.
13.3.3.3
Secundaire doelgroep
De secundaire doelgroep bestaat uit de (sociale ) huurders uit wier situatie blijkt dat zij nood hebben aan een intensieve woonbegeleiding aangezien zij er niet in slagen om een aanvaardbare huisvestingsituatie en wooncultuur te realiseren. Deze groep wordt 207
aangebracht via de maatschappelijk werkers van het OCMW Gent of via de sociale huisvestingsmaatschappij. Wooncoaching opgestart als gevolg van nieuwe projecten:
Ankerkracht in samenwerking met dienst Vreemdelingen;
Integrale gezinsbegeleiding.
13.3.3.4
Begeleiding
De methodiek van de Wooncoaching is volledig gebaseerd op de principes van Housing First. De aanvrager van een sociale woning ten behoeve van daklozen dient zich niet te verbinden tot een vorm van behandeling of begeleiding vóór hij / zij de woning in huur kan nemen. Indien de aanvrager in het traject van de ‘versnelde toewijs’ wenst in te stappen wordt op voorhand wel besproken dat hij zal begeleid worden door een wooncoach met het oog op het behoud van de verkregen woning. Aan de aanvrager wordt een duidelijke uitleg gegeven over deze begeleiding, meer bepaald het feit dat de begeleiding alle soorten van ‘zorg’ kan inhouden en dat de doelstelling ‘het behoud van de woning’ centraal staat. Doorheen de begeleiding wordt de huurder tot niets verplicht, doch de wooncoaches pogen wel om de huurder zo veel mogelijk te ondersteunen, te motiveren en uit te dagen om relevante en passende trajecten op te starten die hun zelfredzaamheid kunnen verhogen. De Wooncoaching wil via een intensieve begeleiding bij de cliënten thuis een structurele oplossing bieden voor hun problematische huisvestingsituatie, met andere woorden proberen we via de wooncoaching én samen met de huurder een antwoord te formuleren op de centrale vraag wat zij nodig hebben om hun woning te behouden.. Daar een “thuis” ook verbonden is met veiligheid, het hebben van sociale netwerken, gezondheid, vrijetijdsbesteding, activering en dergelijke meer neemt men in de wooncoaching naast het aspect wooncultuur en huisvesting ook de andere levensdomeinen op. In eerste instantie doen we dit vanuit de visie dat een destabilisering van een bepaald levensdomein, bv. sociale netwerken, eveneens een destabilisering van de huisvestingsituatie met zich kan meebrengen. In tweede instantie bieden we een dergelijke integrale begeleiding met het oog op sociale reactivering. Een integratie in de buurt, het opnieuw in orde brengen van de sociaal–financiële administratie, het vinden van een vrijetijdsbesteding en het (opnieuw) aanhalen van sociale banden zorgen ervoor dat onze cliënten weer sociaal verankeren in de maatschappij. Dit kan uiteindelijk leiden tot een reactivering door middel van opleiding en / of tewerkstelling. De wooncoaching is gebaseerd op de principes van de methodiek ‘maatzorg in het empowermentparadigma’. Dit behelst vijf basisprincipes: een positieve, een integrale, een participatieve, een gestructureerde en een gecoördineerde hulpverlening. Aangezien elke cliënt verschillend is, is ook hun situatie verschillend. Vandaar dat de wooncoaching steeds wordt geboden op maat van de cliënten en bijgevolg vraaggestuurd is. Bovendien stellen we het versterken van hun eigen vaardigheden voorop. Niettegenstaande deze verscheidenheid zijn de doelstellingen in elke begeleiding dezelfde en worden er unieke nuanceringen aangebracht. De algemene doelstellingen worden als volgt omschreven:
creëren van een stabiele woonvorm;
behoud van de woning;
208
een goed onderhouden woning;
een huis wordt een Thuis;
activering in de ruime zin van het woord.
De opstart van het traject Wooncoaching is afhankelijk van de doelgroep waartoe de cliënt behoort. Is de wooncoaching gekoppeld aan een versnelde toewijs, dan wordt de begeleiding opgestart zodra een socale woning wordt toegewezen. Indien er wooncoaching wordt aangevraagd door de sociale huisvestingsmaatschappij, de cliënt of de maatschappelijk werker wordt de begeleiding opgestart na bespreking en beslissing in team. Een heel belangrijke actor in de wooncoaching is de maatschappelijk werker. Hij / zij en de wooncoach fungeren als een tandem. Ze delen de zorg en vullen elkaar aan in hun taken waardoor de cliënt op alle vlakken ondersteuning krijgt. De woonbegeleiding wordt op een gestructureerde en gecoördineerde wijze geëvalueerd via het Individueel Cliëntoverleg (ICO). Het doel van het ICO is om alle levensdomeinen te overlopen, de nodige afspraken te maken en de doelstellingen scherp te stellen. Op deze wijze wordt de wooncoaching voor de cliënt duidelijk en doorzichtig daar elke hulpverlener dezelfde doelstellingen nastreeft. Aangezien de wooncoach het ICO zowel voor als na de bespreking met de cliënt bespreekt heeft de cliënt medezeggenschap over zijn hulpverlening en bereiken we een participatieve hulpverlening. De frequentie van het ICO wordt bepaald door de duur van de begeleiding. Pas na een ICO kan een wooncoaching beëindigd worden. Indien alle levensdomeinen gestabiliseerd werden of de wooncoaching kan geen meerwaarde meer bieden, wordt deze afgesloten. Als de wooncoaching werd opgestart als gevolg van een traject versnelde toewijs, wordt de sociale huisvestingsmaatschappij steevast op de hoogte gebracht van een eventuele beëindiging en dit zowel bij negatieve als bij positieve besluiten. In 2014 begeleidden we 278 dossiers waarvan op 31/12/2014:
171 begeleidingen nog steeds actief waren: 110 personen uit de doelgroep “Housing First”, van wie 10 personen behoren tot de
aanvraaggroep het PAKT en 8 personen tot de aanvraaggroep Jongerenwelzijn; 50 huurders die werden begeleid op vraag van de maatschappelijk werker en/of
sociale huisvestingsmaatschappij; 11 jongeren behorende tot het project Ankerkracht.
25 begeleidingen behoren tot de “nazorgdossiers”: 15 personen die gehuisvest werden via de versnelde toewijs; 10 huurders uit de secundaire doelgroep.
82 begeleidingen werden afgesloten: 46 personen uit de doelgroep “Housing First”; 36 personen uit de secundaire doelgroep;
De redenen tot beëindiging van de wooncoaching waren zeer divers:
65 begeleidingen werden positief afgesloten;
17 begeleidingen werden negatief afgesloten:
209
Hiervan werden 9 trajecten wooncoaching opgestart naar aanleiding van een
aanvraag tot versnelde toewijs van een sociale woning ten behoeve van daklozen:
3 personen werden langdurig gedetineerd waardoor de toewijs niet doorging;
2 personen weigerden hun toegewezen woning;
1 persoon werd uit huis gezet;
3 personen wilden op het ogenblik van het doorsturen van de aanvraag voor een sociale woning niet langer instappen in het traject wooncoaching;
8 trajecten werden opgestart op vraag van de maatschappelijk werker en / of sociale
huisvestingsmaatschappij:
2 personen overleden;
6 personen weigerden alle medewerking.
De gemiddelde duur van de begeleidingen in 2014 bedroeg ongeveer 18 maanden. Op 31 december 2014 bedroeg de kortste duur van de actieve begeleidingen 1 maand en de langste 7 jaar en 5 maanden. Bepaalde begeleidingen kunnen door een blijvende nood aan ondersteuning of het lange wachten op meer langdurige en / of deskundige hulpverlening niet worden beëindigd. Deze dossiers worden dan “nazorgdossiers”. Dergelijke begeleidingen zijn minder intensief en er is een lagere frequentie van huisbezoeken. De gemiddelde begeleidingsduur van de nazorgdossiers in 2014 bedroeg 4 jaar. De stopzetting van een woonbegeleiding betekende weliswaar niet dat we de cliënt niet langer opvolgden. De wooncoaches volgden de betalingen van de huishuur verder op en brachten, indien gewenst, preventieve, occasionele huisbezoeken.
13.3.3.5
Project Ankerkracht
Binnen de multidisciplinaire begeleiding van Ankerkracht werd een wooncoach voorzien. Voor meer informatie betreffende dit onderwerp, zie jaarverslag dienst vreemdelingen.
13.3.3.6
Project Integrale gezinsbegeleiding
Ook binnen dit project werken 2 wooncoaches mee, voor meer informatie zie jaarverslag dienst psychologie.
13.3.4 Netwerken dienst Woonbegeleiding Naast de intensieve samenwerking met de Sociale Huisvestingsmaatschappijen van het grondgebied Gent, de dienst Wonen van het Stad Gent en het CAW, zijn er nog verschillende contacten vanuit de dienst Woonbegeleiding met andere actoren uit het werkveld. In het jaar 2014 werd het Kaderbesluit Sociale Huur gewijzigd waardoor er 2 groepen bijkwamen die een aanvraag Versnelde Toewijs kunnen richten tot het OCMW Gent. Hierdoor kwam er een samenwerking tot stand met het PAKT en met het Netwerk Jongerenwelzijn. Beide netwerken bundelen de vragen van hun samenwerkende partners, respectievelijk vanuit de psychiatrie en vanuit de Bijzondere Jeugdbijstand en sturen die dan door naar dienst Wonen van het OCMW Gent.
210
De wooncoaches werken nog steeds volgens de principes van Housing First, we maken deel uit van 1 van de 6 lopende projecten van Housing First Belgium. Hiervoor is er geregeld overleg in Brussel met de medewerkers van de andere 5 projectgroepen. Rond dit thema is er ook veel vraag van externe organisaties naar informatie, vorming en praktijkvoorbeelden. Vanuit de woonbegeleiding vinden we het belangrijk om deel te nemen aan werkgroepen, zoals de werkgroep agressie, zodat we als themadienst op de hoogte blijven van de interne werking van het OCMW. We hebben ‘een gebruikersondersteuner New Horizon’ in ons team, want vanaf 2014 werken ook de wooncoaches enthousiast mee in New Horizon. Er is ook een samenwerking met OTC, onder andere door het tewerkstellen van een art 60 bediende op de dienst wonen. Tevens kunnen de cliënten van de wooncoaches en de dienst woonbemiddeling beroep doen op de medewerkers van het OTC voor onder andere een verhuis, schilderwerken,…. Bij de dienst woonbemiddeling zijn er geregeld studenten die langskomen voor meer informatie rond wonen in het algemeen, en ook studenten die ‘stage lopen’ bij het team.
13.3.5 De Baai Adres Roggestraat 118 (oudbouw) / 120 (nieuwbouw) 9000 Gent Aantal Voltijds equivalenten:
1 verpleegkundige en dagelijks leidinggevende;
0,8 maatschappelijk werker;
0,8 technisch instructeur;
2,8 sociaal begeleiders;
1 administratief medewerker – 2 medewerkers;
0,2 hoofdmaatschappelijk werker;
1 ploeg van 10 medewerkers arbeidszorg en art.60 voor het onderhoud en de keuken.
De Baai opende haar deuren op 05/06/1998. Omwille van het steeds hoger wordende zorgprofiel en een meer aan de huidige normen aangepaste accommodatie nam het bestuur in 2008 de beslissing om de aanpalende gebouwen aan te kopen. De nieuwbouw van de Baai (passiefbouw) geeft ruimte aan 12 extra kamers inclusief 2 kamers voor mindervaliden, gemeenschappelijke ruimtes en een aantal personeelsruimtes. In totaal zijn er nu 32 kamers. De kamers in de nieuwbouw beschikken in tegenstelling tot de kamers in de oudbouw wel over een eigen sanitaire ruimte waardoor wij beter in staat zijn de integriteit van mogelijk vrouwelijke bewoners te verzekeren.. Op 16 mei 2014 was het dan zover: de langverwachte opening van de nieuwbouw van De Baai. Iedereen was er klaar voor: de bewoners, de nieuwe bewoners, het personeel. Heel wat buurtbewoners, partners waarmee we samenwerken, collega’s, sympathisanten, politici en de pers waren aanwezig. Via rondleidingen kon iedereen kennis maken met het moderne passief gebouw met de uitgeruste gemoderniseerde keuken, de ruime refter en de kelder 211
met opslagplaats voor bewoners. Ook de oudbouw werd opgefrist en kreeg een mooi lekje verf. Zowel voor de nieuwbouwkamers als de oudbouwkamers werden er nieuwe meubels aangekocht. Elke bewoner beschikt nu over een bed, een nachtkastje, een kleerkast, een tafel, een stoel, een koelkast en een mooie grote comfortabele designzetel. Door de omvang van het gebouw is het ook mogelijk om binnenshuis meer activiteiten te laten doorgaan zoals een gezellige spelletjesnamiddag, bingo, biljartnamiddag, enz.
13.3.5.1
Doelgroep & doelstelling
De doelgroep van de Baai wordt omschreven als alleenstaande, structureel thuisloze 45+’ers die niet langer in staat zijn tot een zelfstandige woonst omwille van beperkte sociale en / of mentale mogelijkheden of een psychische problematiek. Gelet op het feit dat men in de Baai echter moet kunnen samenleven in groep dienen deze beperkte mogelijkheden of psychische problematieken in die mate gestabiliseerd of begeleidbaar te zijn dat er geen overlast wordt bezorgd aan de medebewoners. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen mannelijke of vrouwelijke structureel thuislozen, maar er wordt hiermee wel rekening gehouden bij de kamerverdeling. Via een intensieve begeleiding, zowel op individueel als op groepsniveau willen we een permanente, stabiele woonvorm aanbieden aan personen met een problematisch huisvestingsverleden, die niet langer in staat zijn tot een volledig zelfstandige woonst. Aangezien een “thuis” verbonden is met veiligheid, het hebben van sociale netwerken, gezondheid en dergelijke meer wordt een integrale begeleiding geboden aan onze bewoners en dit op hun maat (de bewoners worden met andere woorden op elk levensdomein ondersteund en opgevolgd). In De Baai wordt een bepaalde mate van zelfstandigheid verwacht van onze bewoners. We verwachten dat ze op hun maat en volgens hun eigen “kunnen” meewerken aan het dagelijkse leven in De Baai (onderhoud, koken), hun eigen kamer onderhouden en persoonlijke boodschappen kunnen doen. Tijdens de voorbije 14 jaar werd echter duidelijk dat de bewoners naarmate zij ouder worden ook een hogere nood hebben aan meer zorg waardoor zij niet langer aan deze verwachtingen kunnen voldoen. De Baai streeft er dan ook naar om de bewoners te blijven versterken in hun eigen mogelijkheden met als doel het verhogen van hun zelfredzaamheid, doch om ons aanbod zo veel als mogelijk af te stemmen op de noden van de bewoners. Dit wordt vertaald in onderstaande doelstellingen: List break
1.
voor de bewoners een permanente en stabiele woonvorm creëren;
2.
voor de bewoners de nodige zorg, zowel op psychosociaal als op medisch vlak voorzien;
3.
De Baai is voor de bewoners hun thuis;
4.
voor de bewoners een activeringstraject uitwerken tijdens hun verblijf in de Baai.
13.3.5.2
Doorverwijzing & intakeprocedure
Sinds de oprichting in 1998 van De Baai tot en met 31 december 2014 ontvingen we 281 aanvragen voor De Baai. In 2014 ontvingen we er 26, wat een lichte stijging betekende ten opzichte van 2013 (23 aanvragen).
212
Ons OCMW besliste in 2 situaties om geen kamer toe te wijzen aan de kandidaat–bewoner. Ons team adviseerde 4 aanvragen positief, de kandidaten plaatsten we op de wachtlijst. Daarnaast annuleerden de doorverwijzende instanties 9 aanvragen en liep de intakeprocedure van 11 kandidaten nog op 31/12/2014. Op 31 december 2014 stonden er geen kandidaat-bewoners op de wachtlijst. In vergelijking met 2013 (14 kandidaat bewoners) betekent dit dat onze wachtlijst volledig weggewerkt werd dankzij de 10 extra kamers in de nieuwbouw. Na ontvangst van een doorverwijzingsformulier nodigen we de kandidaat-bewoner een eerste keer uit om kennis te maken met De Baai. Wanneer de kandidaat na deze kennismaking nog altijd in het pension wil komen wonen, gaat de uitvoerige intakeprocedure van start. Deze procedure bestaat uit twee gesprekken: enerzijds een gesprek met de begeleiders van het pension en anderzijds een gesprek met de psychologe, verbonden aan het pension. Deze procedure voerden we in opdat de begeleiders de kandidaten voldoende kunnen inschatten. Een goede inschatting van de kandidaat-bewoner is een voorwaarde voor een stabiele bewonersgroep. De bewoners moeten namelijk permanent samenwonen en –leven. Deze intakeprocedure verhoogt ook de kans op een succesvolle doorverwijzing. Dit komt niet alleen de cliënt ten goede, maar ook de totale werking van De Baai. In 2014 waren de doorverwijzende instanties opnieuw vrij divers:
de psychiatrische centra verwezen 5 kandidaat bewoners door;
vanuit de onthaalcentra kwamen er 8 doorverwijzingen;
de Gevangenis Gent verwees 1 kandidaat bewoner door;
vanuit de Algemene Ziekenhuizen ontvingen we 2 doorverwijzingen;
onze eigen diensten stuurden 10 kandidaat bewoners door.
13.3.5.3
Enkele demografische gegevens over de bewoners
Sinds de oprichting van De Baai in 1998 verbleven er in totaal 84 personen. Op 31 december 2014 woonden er 29 personen in De Baai. Van de 55 personen die het pension sinds de oprichting opnieuw verlieten zijn er:
14 met een minnelijk akkoord vertrokken;
11 overleden tijdens woonst in de Baai;
2 gedetineerd;
7 doorverwezen naar een woonzorgcentrum;
14 terug naar alleenwoonst;
4 terug naar psychiatrie;
1 naar Beschermd Wonen;
2 onbekend
In 2014 overleden 2 bewoner van De Baai. In 2014 heetten wij voor het eerst een vrouwelijke bewoonster welkom. De vrouw overleed helaas onverwachts. De leeftijd van de bewoners varieert tussen 50 jaar en 87 jaar, met een gemiddelde leeftijd van 63 jaar. 213
De verblijfsduur in De Baai bedraagt voor 11 van de huidige bewoners meer dan 5 jaar. De langst verblijvende bewoner woonde op 31 december 2014 reeds 16 jaar en 6 maanden in De Baai.
13.3.5.4
Verblijf & Overeenkomst Eigen Aard
Reeds jaren wordt er in De Baai gewerkt met een Overeenkomst Eigen Aard. Een dergelijke overeenkomst is niet onderhevig aan de Huurwetgeving maar is wel gekoppeld en ondergeschikt aan de Individuele Begeleidingsovereenkomst die met elke bewoner wordt opgemaakt bij aanvang van het verblijf in De Baai. De verblijfsvergoeding voor een kamer in De Baai bedraagt 300/350 EUR per maand (oudbouw/nieuwbouw). De Overeenkomst Eigen Aard stelt ons in staat om vlot te kunnen inspelen op situaties van overlast door bewoners die door hun gedrag het verblijf voor de medebewoners in De Baai onleefbaar maken zoals bewoners die in ernstige mate het huishoudelijk reglement overtreden. Vanaf het ogenblik dat een bewoner zijn / haar intrek neemt in De Baai wordt een Individuele Begeleidingsovereenkomst opgemaakt. Hierin worden de wederzijdse verwachtingen (rechten en plichten) opgenomen en worden bepaalde afspraken gemaakt. Indien de bewoner deze Individuele Begeleidingsovereenkomst herhaaldelijk en flagrant naast zich neer legt kan het OCMW Gent overgaan tot de éénzijdige beëindiging van de Overeenkomst Eigen Aard. Indien een bewoner niet langer begeleidbaar blijkt te zijn binnen De Baai zal er steeds, in overleg, gezocht worden naar de meest passende woonoplossing. We hanteren in De Baai het principe dat, indien een Overeenkomst Eigen Aard dient beëindigd te worden, de bewoner, in zover dit voor de bewonersgroep haalbaar blijft, in De Baai kan blijven wonen tot er een andere concrete woonoplossing is.
13.3.5.5
Begeleiding
Bij de oprichting van De Baai was het uitgangspunt dat de bewoner zelf de vraag naar begeleiding moest stellen. Door de jaren evolueerde deze visie tot een steeds minder vrijblijvende begeleiding omdat een groot deel van de bewoners een beperkt probleeminzicht heeft. Een meer gestructureerde hulpverlening beantwoordt beter aan de behoefte van structuur en omkadering bij ons doelpubliek. In deze context startten we dan ook met de Individuele Begeleidingsovereenkomst. De begeleiding is gestoeld op de methodiek “Maatzorg in het empowermentparadigma”. Deze methodiek baseert zich op vijf basisprincipes, meer bepaald een positieve, een integrale, een participatieve, een gestructureerde en een gecoördineerde hulpverlening. De rode draad binnen deze methodiek is dat we ons richten op het versterken van onze bewoners, doch op maat van onze bewoners. Op die manier beogen we dat de bewoners opnieuw meer greep krijgen op hun eigen situatie en omgeving en dit via het verwerven van controle, het aanscherpen van hun kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie. De begeleiding in De Baai is tweeledig: enerzijds wordt er een individuele begeleiding geboden en anderzijds een groepsbegeleiding. De individuele begeleiding is gestoeld op de bepalingen opgenomen in de Individuele Begeleidingsovereenkomst. De maatschappelijk werker fungeert als casemanager en werkt 214
samen met de sociaal begeleiders met als doel een zo optimaal mogelijke integrale begeleiding te kunnen bieden. De individuele begeleiding richt zich op volgende levensgebieden:
psychosociaal aspect;
administratief aspect;
financieel aspect;
huisvesting in De Baai;
familiaal netwerk;
professioneel / hulpverlenend netwerk;
medisch / psychisch aspect;
juridisch aspect.
Aangezien er in De Baai een groep mensen “samenwonen” is de begeleiding ook gericht op het ontwikkelen en ondersteunen van een groepsdynamiek. Door het inbouwen van regelmatige groepsactiviteiten proberen we het samenleven verder te optimaliseren en beogen we de bewoners (opnieuw) aan te leren om samen te werken en respect op te brengen voor wat een ander wel of niet kan. Veel van onze bewoners ondervinden –gelet op hun vaak reeds bewogen levensloopmoeilijkheden met communicatie en vertrouwen. Via de groepsbegeleiding proberen we de sociale vaardigheden te verhogen zoals leren rekening houden met elkaar. Een greep uit ons aanbod van de groepsactiviteiten:
een speciaal diner met Kerst, Nieuwjaar en Pasen;
uitstappen naar de koopjes;
sport: zwemmen en wandelen;
uitstap naar Oostende en Pairi Daiza
quiz & filmnamiddagen;
voetbalwedstrijd KAA Gent;
bezoek Ghelamco Arena;
bezoek brouwerij;
rondvaart Gent;
Fonnefeesten;
bezoek aan tentoonstelling “Lang Leve TV”
Daarnaast pogen we door het organiseren van praatgroepen betreffende een bepaald thema en een bewonersvergadering de bewoners te motiveren effectief deel te nemen aan het “dagelijks bestuur” van De Baai.
215
13.3.5.6
Diensten
Een aantal bewoners in De Baai heeft vandaag een hoger zorgprofiel dan beschreven staat in onze doelgroep, doch deze bewoners komen nog niet in aanmerking om opgenomen te kunnen worden in een Woonzorgcentrum. De aanwezigheid van een verpleegkundige zorgt ervoor dat wij een meer uitgebreide en deskundige begeleiding op medisch vlak kunnen bieden aan onze bewoners. De woonst in De Baai kan enkel gehandhaafd blijven indien wij de bewoners tegemoetkomen door het aanbieden van een aantal diensten die hun zelfstandigheid en zelfredzaamheid verhogen. Bijgevolg bieden we in De Baai dan ook een service aan op gebied van maaltijden, onderhoud, was en strijk. Deze diensten worden verzekerd door een sociale tewerkstelling, een arbeidszorgproject en een samenwerking tussen de Emancipatorische Werking en De Baai.
216
14 Beleidsondersteuning ouderenzorg Adres Onderbergen 82 9000 Gent
14.1 Doelstelling Het doel van deze pijler is het ondersteunen en adviseren van de drie overige pijlers, nl. de lokale dienstencentra, de woonzorgcentra en themawerking en wonen.
14.2 Realisaties Als ondersteuning van bovenstaande pijlers van het departement, volgde de staf ouderenzorg enkele grote, overkoepelende projecten op.
14.2.1 Verworven subsidies Ldc Wibier Vlaanderen feest €180 Repair café Vlaanderen voor vorming vrijwilligers €80 Ldc De Thuishaven subsidie van 3.375 euro van de provincie (minderheden en interculturele vorming) voor het project ‘Van Texas tot Moscou’. Wzc Liberteyt Mixed Worlds de E-award tijdens de Digitale Week 2014, georganiseerd door LINC vzw, een prijsuitreiking voor e-inclusie- en digitale mediawijsheidsprojecten. Het betreft een interactief bord (smartboard) dat ze nu in de animatiewerking gebruiken. (Geldwaarde 8000 euro) Groepswonen Subsidie van de provincie 41500 euro Hospitawonen Voor 6 maanden: 15000 euro T&W ‘50+ - maak plannen. Ondersteuning zorgregie van senioren met een migratieachtergrond: 2500 euro Woningaanpassingen provincie: 2000 euro Prot III ism Solidariteit van het Gezin: 5360 euro Totaal: 69 995 euro, excl smartboard
217
14.2.2 Woonzorgcentra 14.2.2.1
Nieuw woonzorgcentrum Mariakerke
In 2014 rondde OCMW Gent de voorbereidende werken af voor de bouw van het nieuwe woonzorgcentrum Zuiderlicht (Mariakerke). Onze diensten brachten alles in gereedheid voor het aanbestedingsdossier. Het aanbestedingsdossier met bestek, wijze van gunnen en raming werd goedgekeurd op het Bijzonder Comité Personeel & Organisatie van 8 december 2014 en op de Raad voor Maatschappelijk Welzijn van 11 december 2014. De opdracht is gepubliceerd op 15 december 2014.
14.2.2.2
Softwarepakket voor planning van uurroosters
De uurroosters binnen de residentiële ouderenzorg moeten voldoen aan stringente wettelijke bepalingen. Omdat deze complex zijn en manueel zeer arbeidsintensief zijn, zoeken onze diensten een softwareprogramma dat zorgt voor het automatiseren van de planning van deze uurroosters en voor een link naar de loonadministratie. In de woonzorgcentra is er nood aan een gespecialiseerd instrument (tool) voor het correct plannen van uurroosters volgens de wettelijke bepalingen rond arbeidstijdenwetgeving in de zorgsector. De software moet het de leidinggevenden gemakkelijker maken om juist en eenvoudig te plannen. Bovendien is de link noodzakelijk met loonadministratie, zodat een juiste en transparante loonverwerking eenvoudiger wordt. In het managementteam van 28 april 2014 werd de projectfiche goedgekeurd. Publicatie van de aanbesteding met bestek vond plaats op 24 december 2014, via Digipolis. 1.2.4.3 Project “nieuwe aanbesteding voor geneesmiddelenleverancier in de wzc” Om de 4 jaar wordt een nieuwe aanbesteding uitgeschreven voor een geneesmiddelenleverancier voor de 4 wzc. Op 11 februari 2014 heeft de Raad van het OCMW Gent beslist om de algemene offerteaanvraag voor de levering van geneesmiddelen en farmaceutische specialiteiten aan de woonzorgcentra van het OCMW toe te wijzen aan M.D.D. Pharma, Zwevegemsestraat 38, 8500 Kortrijk. De apotheker vervangt, waar mogelijk en mits akkoord van de arts van de bewoner, “merk”medicatie door voorschrift op stofnaam. Dit zijn de generische producten, die goedkoper, maar van minstens even goede kwaliteit zijn als de “merk”medicatie. Aangezien het dus kan voorkomen dat een bewoner een pilletje krijgt met een andere vorm of kleur, werden de bewoners hiervan op de hoogte gebracht. De nieuwe geneesmiddelenleverancier biedt enkele voordelen:
de apotheek engageert zich eveneens tot een correcte deling (¼ en ½ van een pil) van de voorgeschreven medicatie waar nodig: daartoe worden de niet-gehele voorgeschreven medicijnen zonder meerprijs magistraal bereid tot capsules met de exact voorgeschreven inhoud. Het voordeel is: geen manuele en onnauwkeurige deling.
waar pletmedicatie nodig en mogelijk is, worden deze eveneens magistraal bereid tot capsules met de overeenkomstige geplette medicijninhoud. Deze manier van werken resulteert in een correcte en gecontroleerde medicatietoediening.
Aangezien de apotheek verschillende pilletjes in 1 capsule verwerkt, kan het voorkomen dat de bewoner slechts 1 capsule moet innemen in plaats van meerdere pilletjes. De bewoners werden hiervan op de hoogte gebracht.
Na een korte implementatieperiode worden de 4 wzc sinds 1 september 2014 beleverd door de nieuwe geneesmiddelenleverancier.
218
14.2.3 Wonen 14.2.3.1
Studie ‘Ruimte voor ouderen’
Ouderenzorg werkte samen met de stadsdiensten stedenbouw en ruimtelijke planning, wonen en sociale voorzieningen aan de studie ‘Ruimte voor ouderen’. Deze studie wil een kader aanbieden aan éénieder die senioren in Gent wil ondersteunen in het zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Op het moment dat dit thuiswonen in het gedrang komt, wil Gent een gevarieerd aanbod aan alternatieve woningtypes en woonvormen kunnen aanbieden en dit bij voorkeur in eigen wijk. De studie bestaat uit een theoretisch kader en een analyse van de prioritaire wijken. Het theoretisch kader brengt op wijkniveau in kaart waar de 60+plussers wonen, waar de (woon)voorzieningen voor senioren gelegen zijn, welk welzijn- en zorgaanbod er is en op welke dienstverlening de inwoners beroep kunnen doen. Deze analyse brengt zowel de situatie anno 2013 in kaart als de prognose voor 2025-2030. De studie omvat eveneens een handleiding voor initiatiefnemers, zowel uit de zorg als uit de vastgoedsector, voor de realisatie voor assistentiewoningen. Deze studie wil de beschikbare gegevens en data ontsluiten ten goede van éénieder. In eerste instantie de oudere maar evenzeer de zorgaanbieders, de investeerders en projectontwikkelaars. ‘Ruimte voor ouderen’ wordt gezien als een beleidsdocument en zal deel uitmaken van de nieuwe structuurvisie 2030 ‘Ruimte voor Gent’
14.2.3.2
Premie assistentiewoningen
In 2014 werd de premie voor assistentiewoningen uitgewerkt als 1 van de antwoorden om het wonen in een assistentiewoning betaalbaar te maken, ook voor de minder kapitaalkrachtige senioren. De premie is gestoeld op 3 basisprincipes nl:
Ook een senior met een beperkt inkomen heeft recht om in een AW te wonen en niet noodgedwongen te moeten verhuizen naar een woonzorgcentrum;
Het systeem met transparant, objectiveerbaar en betaalbaar zijn;
De premie laat toe dat de bewoner van de AW veilig, zelfstandig en kwaliteitsvol kan wonen en volwaardig kan blijven participeren aan de maatschappij.
Om als bewoner van een AW in aanmerking te komen voor deze premie zijn er voorwaarden:
Voor de bewoner: Gentenaar, met een beperkt inkomen maar voldoende zelfredzaam. Voor een alleenstaande geldt dat het inkomen, na aftrek van de genotscomponent (=huur), nog 752 euro moet bedragen. Indien dat lager is, wordt het verschil onder vorm van een premie bijgepast;
Voor de flat: het moet een erkende AW zijn en de maximum dagprijs mag niet hoger dan 31,4 Euro zijn.
14.2.3.3
Student in huis
Veel Gentse senioren wonen in een (té) groot huis. Sommige senioren lopen risico op vereenzaming. Sommige senioren kunnen wat ondersteuning gebruiken. Studenten in Gent zoeken een betaalbare woonoplossing. Sommige studenten zijn bereid om in ruil voor een 219
lagere huur, de verhuurder senior te helpen. Het project ‘student in huis’ brengt beide partijen samen en wil voor elk van de partijen een win-win realiseren. Er startte 1 pilootkoppel bij aanvang van het academiejaar 2013-2014. OCMW Gent stelt een woonbegeleider ter beschikking om dit project verder uit te werken en de koppels te ondersteunen in hun samenwonen. In het najaar werd dit project geïntegreerd in het grotere geheel van ‘hospitawonen 55+’. In deze woonvorm verhuurt een 55+er die eigenaar is van zijn woning en er zelf ook woont, een kamer ter beschikking aan hetzij een alleenstaande, een persoon met leefloon en/of een student. Dit project wordt gerealiseerd met subsidies van de provincie Oost-Vlaanderen.
14.2.4 Lokale dienstencentra 14.2.4.1
Implementatie webwinkel en online betalen
Als één van de eerste openbare besturen in Vlaanderen gaat OCMW Gent van start met online betalingen. De tien lokale dienstencentra (ldc) van OCMW Gent lanceren op 1 september een webwinkel. Op http://activiteitenldc.gent.be/ kunnen bezoekers zich inschrijven én betalen voor activiteiten. In 2011 begonnen de lokale dienstencentra van OCMW Gent te werken met ReCreateX, een softwaretoepassing die hen in staat stelde om hun kassaverrichtingen, activiteiten en diensten centraal te beheren. ReCreateX bood nog andere perspectieven, zoals elektronische betalingen online. “We zijn hiervoor in zee gegaan met onze informaticapartner Digipolis en het ICT-bedrijf Syx Automations, dat ReCreateX ontwikkelde”, vertelt Anne-Marie Klomp, centrumleider van ldc De Vlaschaard. Zij leidde het project in goede banen, dat meteen ook een mooi staaltje was van samenwerken tussen verschillende diensten. Bij het project waren de lokale dienstencentra uiteraard nauw betrokken, maar trekkers van het project waren evenzeer het departement Financiën en de dienst Informatica van OCMW Gent.
14.2.4.2
Uitdagingen
“De uitdagingen waren niet min”, vervolgt Gorik De Bruycker. “We hebben een volledig nieuwe website ontwikkeld, een echte webwinkel zeg maar. De site biedt een overzicht van alle vaste en eenmalige activiteiten van de lokale dienstencentra. Voor de meeste activiteiten kunt u zich online inschrijven en betalen. Die activiteiten staan aangeduid met een winkelmandje. U ziet meteen hoeveel plaatsen er nog vrij zijn en kunt zich meteen inschrijven.”
14.2.4.3
Veilig betalen
“Zodra u betaald hebt, vindt u in uw mailbox een bevestigingsbericht van uw inschrijving met een betalingsbewijs. Over de veiligheid van die betalingen moeten mensen zich geen zorgen maken. We werken samen met Ogone, wereldwijd één van de grote spelers voor elektronisch betaalverkeer. Mensen komen meteen in hun vertrouwde bankomgeving terecht”, stippen Klomp en De Bruycker aan.
220
14.2.4.4
Gebruiksvriendelijk
Zeer veel aandacht ging naar de gebruiksvriendelijkheid van de website. Bij elke activiteit hoort een heldere tekst en aantrekkelijke foto. Bezoekers zien in één oogopslag waaruit een activiteit juist bestaat, waar en wanneer die plaatsvindt, welke materialen ze het best zelf meebrengen en hoeveel ze moeten betalen. Gebruikers kunnen zoeken per lokaal dienstencentrum, per thema (uitstappen, bewegingsactiviteiten, creatieve activiteiten, vorming), per prijscategorie of op datum.
14.2.4.5
Voordelen
“We beschouwen deze nieuwe website als een extra service aan ons cliënteel”, vertelt OCMW-voorzitter Rudy Coddens. “Het aanbod van de lokale dienstencentra wordt nu voor iedereen even toegankelijk. Veel bezoekers waren trouwens zelf vragende partij voor online inschrijvingen en betalingen. Heel wat mensen volgen activiteiten in verschillende dienstencentra. Als ze zich willen inschrijven, moeten ze als het ware de toer van Gent doen. Dat bespaart hen dus enkele verplaatsingen. Op drukke dagen hoeven ze aan het onthaal niet meer aan te schuiven.” “Bezoekers die het niet zo op informatica begrepen hebben, kunnen uiteraard nog altijd aan het secretariaat betalen. Persoonlijk contact met bezoekers en deelnemers aan activiteiten blijven we belangrijk vinden.”
14.2.4.6
Registreren
Wie gebruik wil maken van de nieuwe website, moet zich eerst in zijn lokaal dienstencentrum registreren. Hij of zij krijgt dan een login en paswoord, plus de nodige uitleg. Er komt ook een handleiding online. De lokale dienstencentra bieden als Digitale Talent Punten ook opleidingen rond online betalen aan. Gebruikers van de webwinkels moeten wel over een kaartlezer beschikken en een online bankrekening hebben.
14.2.5 Intergenerationele projecten Aansluitend bij het ouderenbeleidsplan dat stelt dat intergenerationele initiatieven en de intergenerationele methodiek bijdragen tot zowel sociale cohesie als positieve beeldvorming, is in september 2014 de Visienota “In Gent brengen we generaties samen” door het BCOZ goedgekeurd. Tevens werd in november tijdens de seniorenweek een nieuwe website als interactieve - virtuele 'tool' gelanceerd waarop iedereen (burgers, jong&oud, professionals, ambtenaren... ) de intergenerationele initiatieven in Gent kan plaatsen en bekijken, informatie uitwisselen, contacten leggen en inspiratie opdoen. De website www.jongenoudingent.be is als virtueel forum bedoeld voor professionele initiatienemers van intergenerationele projecten en burgers van alle leeftijden. Subdoelstellingen zijn de Intergenerationele samenwerkingen promoten; intergenerationele initiatieven verzamelen op één virtuele plek;’, evenals de beeldvorming wederzijds beïnvloeden tussen jong & oud. De webstek werd gemaakt door vzw Mediaraven in opdracht van een intergenerationele werkgroep geleid door het Departement Ouderenzorg. De content wordt er op geplaatst door iedereen die weet heeft van een intergenerationeel initiatief en daar fier op is. Bij de lancering stonden reeds 24 initiatieven op de website, waarvan de meerderheid Ocmw-initiatieven. In het voorjaar van 2014 is een inventaris van intergenerationele initiatieven en intergenerationele know-how in de Lokale Dienstencentra gemaakt op basis van een diepteinterview in elk Lokaal dienstencentrum, zowel met de centrumleider als ergotherapeut. 221
Resultaat is een schematisch overzicht van de diverse initiatieven naar leeftijd, methode en materiaal, ondersteuning, inhoudelijke bevindingen en toekomstplannen. Vanuit het departement ouderenzorg werd deelgenomen aan de werkgroep ‘Intergenerationeel’ opgestart door de Jeugddienst – Seniorendienst & OCMW met als doel een visietekst klaar te hebben over intergenerationeel beleid in Gent, voor te leggen aan het schepencollege. Twee grote intergenerationele samenwerkingen zijn door het Departement Ouderenzorg in 2014 opgezet en in beeld gebracht:
Deelname aan het Woestemannen en wildewijvenfestival, georganiseerd door de Stad Gent met ‘Eenzame sok zoekt…’ op 29 april 2014 ter gelegenheid van de Europese dag van de Intergenerationele Solidariteit. Zowel de Lokale dienstencentra, Woonzorgcentra als Antoniushof participeerden elk in een ‘match’ met een basisschool uit hun buurt.
Intergenerationeel initiatief tijdens de eniorenweek “Muziek in elke leeftijd – elke leeftijd in muziek”. Op zes Ocmw-seniorenlocaties werd in samenwerking met zes lagere scholen muziek gemaakt door jong& oud samen. alle Gentse senioren zijn uitgenodigd om mee te doen, ouderen met dementie en hun geliefden inbegrepen.
Op vlak van procesbegeleiding werd de beeldvorming van het initiatief ‘Mixed Worlds’, via de Blog en de digitale rapportage-vaardigheden; een samenwerking tussen Woonzorgcentrum de Liberteyt, Basisschool de regenboog en Mediaraven geëvalueerd en bijgestuurd. Verder werd de intergenerationele aanpak en de methodiek van Co-creatie met senioren als methodiek van positieve beeldvorming op diverse fora gepresenteerd: met name in de Vlaamse Ouderenraad op een studiedag over cultuurparticipatie en op het Europees congres ‘Long Live Arts in Londen’ Op 16 en 17 oktober organiseerden de Nederlandse partners van het programma ‘Lang Leve Kunst’ samen met het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media en de Engelse Baring Foundation, de werkconferentie 'Long Live Arts' in Londen. Ruim 75 beleidsmakers, onderzoekers en makers op het gebied van ouderenparticipatie met een achtergrond op het gebied van cultuur, welzijn of zorg kwamen bij elkaar om expertise en ervaringen uit te wisselen en netwerken te vormen met andere Europese partners die zich bezighouden met ouderen en cultuurparticipatie. De deelnemers waren bijzonder onder de indruk van de in Gent opgebouwde visie en expertise.
14.2.6 Senioren met een migratieachtergrond – overkoepelend project Senioren met een migratieachtergrond: Op de OCMW-raad van 8 april 2014 werd de visienota “ senioren met een migratieachtergrond. Een kader voor de toekomst” goedgekeurd. Deze nota betekende het startschot voor drie ldc (De Horizon, De Thuishaven en Ten Hove) om een versnelling hoger te schakelen in het uitwerken van een laagdrempelige werking naar deze doelgroep toe. In samenwerking met Intercultureel Netwerk Gent (nu In-Gent) hebben de 3 ldc via de methodiek van de coachingsmatrix een actieplan opgemaakt. Wzc De Liberteyt heeft 4 personeelsleden samen met een stafmedewerker, de coördinator projecten en een medewerkster van OTC naar Turkije laten gaan om te ervaren waar de grote groep Turkse Gentenaars vandaan komen en hoe men ginder omgaat met ouder worden.
222
Strategische beleidsnota: De beleidsnota Ouderenbeleid “ Gent, op weg naar een leeftijdsvriendelijke stad” werd afgewerkt na aftoetsing ervan bij de seniorenraad en andere belanghebbenden. De nota werd respectievelijk goedgekeurd door de OCMW-en de gemeenteraad van 8 en 29 april. In samenwerking met het diensthoofd van de lokale dienstencentra werd er een studie gemaakt van de geografische spreiding van de lokale dienstencentra. Deze studie bracht in beeld waar de meeste senioren, geconcentreerd, wonen en waar een bestaand ldc te ver van afgelegen is. Op basis van de gevonden leemtes en hiaten werd bepaald waar er best , in de toekomst, een antennewerking of volwaardig ldc zou ingeplant worden. Deze studie werd in een nota gegoten en goedgekeurd door het BCOZ van 3 maart 2014.
223
15 lokale dienstencentra 15.1 Identificatiegegevens van de tien lokale dienstencentra Adres overkoepelend Jubileumlaan 217 9000 Gent Aantal personeelsleden lokale dienstencentra en Coördinatie lokale dienstencentra 76.20 voltijds equivalenten 114 koppen Ldc De Boei Ldc De Horizon Ldc De Waterspiegel Ldc De Regenboog Ldc De Thuishaven Ldc De Vlaschaard Ldc Ten Hove Ldc Speltincx Ldc Wibier Ldc De Knoop
Vaartstraat 2A, 9000 Gent Ferdinand Lousbergkaai 12, 9000 Gent Meulesteedsesteenweg 510, 9000 Gent Lucas De Heerestraat 83, 9000 Gent Neuseplein 33, 9000 Gent Jubileumlaan 219, 9000 Gent Begijnhofdries 15, 9000 Gent Meersemdries 4, 9050 Gentbrugge Antwerpsesteenweg 768, 9040 Sint-Amandsberg Hundelgemsesteenweg 125, 9050 Gent
CE 1511 CE 1510 CE 1513 CE 1508 CE 1524 CE 1512 CE 1509 CE 2035 CE 2425 CE 2941
15.2 De lokale dienstencentra in cijfers Gebruikersaantallen per LDC 2012-2014 2012
2400
2005 2005
1800 971
1200 900
2014
2144
2100 1500
2012
971
1393 1155 1371 1371 988
1521 1254 1263 1254 1255 1203 1255 1064 1064 1155 995
1431 977
1561 1108 1108
1131 977
600 300
Wibier
De Knoop
De Vlaschaard
De Horizon
Speltincx
De Waterspiegel
De Boei
De Thuishaven
Ten Hove
De Regenboog
0
De leeftijdsverdeling over de ldc heen houdt geen rekening met de mensen die naar verschillende ldc gaan. De bovenstaande grafiek geeft dus enkel een beeld van de leeftijdsverdeling, het betreft niet de leeftijdsverdeling van de unieke bezoekers. De grootste toename zien we bij de jongere leeftijdscategorieën. We zien een toename bij de 50-59 224
jarigen met 21% en bij de 40-49jarigen zelfs met 28%. Bij de de 60-69 jarigen is dit 17%, en bij de 70-79 jarigen +20%.
Gebruikerstotalen 2012-2014 12000 10171 10000
8567
9077
2012
2013
8000 6000 4000 2000 0 2014
Dit zijn voor het eerst de totalen van de unieke gebruikers. De voorgaande jaren werden de gebruikersaantallen over de ldc opgeteld. Maar ongeveer 30% van onze gebruikers gaat naar 2 of meer ldc. We hebben voor het eerst een instrument om de telling op basis van unieke gebruikers uit te voeren. De grote toename in 2014 is uiteraard het gevolg van de opstart van ldc De Knoop. In 2014 kwamen hier, in hun eerste volle werkingsjaar, 1431 gebruikers naar de activiteiten of de dienstverlening. Maar ook Wibier, Speltincx en De Vlaschaard laten toenames zien. De rest blijft grotendeels gelijk.
225
2012
Aantal nieuwe gebruikers 2012-2014 700
2013
2014
657
600 500
423 395
382
371359
400
317
301
287
300
262
207 249
211207
172 181
200
206202 215
145
374 353 356
217 221
177
169
133
100 0 Wibier
De Knoop
De Vlaschaard
De Horizon
Speltincx
De Waterspieg el
De Boei
De Thuishaven
Ten Hove
De Regenboog
Totaal gebruikers vs nieuwe gebruikers 2012- 2014 12000 10000
10171
9077 8567
8000 6000 4000
2516
2369
2864
2000 0 2012
2013
totaal gebruikers
2014
totaal nieuwe gebruikers
15.2.1 Vrijwilligers per centrum: algemeen Elk centrum kan een uitgebreid aanbod van activiteiten verzekeren dankzij de hulp en steun van heel wat vrijwilligers. Het aantal vrouwen dat vrijwillig de handen uit de mouwen steekt, ligt ook hier hoger dan het aantal mannen. Deze cijfers geven de stand van zaken weer op 31 december 2014.
226
Vrijwilligers per ldc 2012-2014 160 139
140 120 120
106
80
74
123 114
129 128
104
95
93
100
148 136 136
80
119 110
137 128 127 126 105
95
61
86
85
79 58
60 40 20
Wibier
Ten Hove
Speltincx
De Waterspiegel
De Vlaschaard
De Thuishaven
De Regenboog
De Knoop
De Horizon
De Boei
0 2012 2013 2014
In volgende ldc neemt het aantal vrijwilligers toe: De Boei, De Regenboog, de Thuishaven en Wibier. De Knoop kende in haar eerste werkingsjaar 79 vrijwilligers. In De Horizon en Speltincx merken me een daling op. De meeste vrijwilligers zijn 60 tot 69 jaar uit. Alhoewel in de meeste ldc ook de oudere leeftijdsgroep, nl 70-79 jaar sterk vertegenwoordigd is. In De Regenboog en De Thuishaven zien we een relatief grote groep jongere vrijwilligers. In de Waterspiegel, De Thuishaven en Speltincx zien we ook een relatief grote groep oudere vrijwilligers (70-79) Het totaal aantal vrijwilligers neemt nog altijd toe. Ten opzichte van 2013 zijn er 10 vrijwilligers bijgekomen.
1400 1200
1150 1040
1040
2012
2013
1000 800 600 400 200 0 2014
227
15.2.2 Het lokaal dienstencentrum: drie pijlers (informatie – activiteiten – dienstverlening) 15.2.2.1
Activiteiten
De afgelopen 2 jaren konden we hier owv problemen met Recreatex geen cijfers voor genereren. Vergelijken is dus niet mogelijk. 15.2.2.1.1 Recreatieve activiteiten Recreatieve activiteiten zijn laagdrempelig, vormen een zinvolle tijdsbesteding en brengen mensen in contact met elkaar. Ook hier is variatie troef. Dit kan gaan van kaarten, petanque en gezelschapsspelletjes tot uitstappen, snoepnamiddagen of gewoon gezellig samen zijn in de cafetaria. 15.2.2.1.2 Creatieve activiteiten Elk lokaal dienstencentrum biedt een brede waaier van creatieve activiteiten aan, zoals tekenen, schilderen, houtbewerking, fotografie, modelbouw, juwelen maken, keramiek, boekbinden, ... 15.2.2.1.3 Vormende activiteiten Onze samenleving evolueert razendsnel. Wil je bijblijven, dan is levenslang leren een must. Ook hiervoor ben je bij ons aan het goede adres. Wij organiseren cursussen en infonamiddagen. Dat allemaal op een gemoedelijke manier, waarbij we rekening houden met je tempo en mogelijkheden. De cursussen zijn heel praktisch gericht. En je hoeft geen examens af te leggen. We leren ook altijd in groep, zodat je nieuwe mensen leert kennen en je leven meer kleur krijgt. Vorming 2014 som deelnemers
1200
1053
1000
881 710
800 600 400
aantal maal georganiseerd
750 647
594 516
458
395
302
402 274
800 703 553
642 519
523 463
270
200
De Knoop
Wibier
De Vlaschaard
De Horizon
Speltincx
De Boei
De Thuishaven
Ten Hove
De Regenboog
De Waterspiegel
0
228
15.2.2.2
Dienstverlening
15.2.2.2.1 Hulp bij algemene dienstverlening (ADL) Onder algemene dienstverlening (ADL) verstaan we haarverzorging, gelaatsverzorging, pedicure en manicure. Pedicure blijft de dienst waarvan bezoekers het meest gebruikmaken. Er werd in 2014 aan 1286 mensen (2013:982) 5.393 maal (2013:4712) een voetverzorging verstrekt. Dit is een stiijging.. Dit heeft uiteraard te maken met de opstart van ldc De Knoop. In 2014 bedroeg het aantal prestaties er 771 voor 221 gebruikers.
Pedicure 2014 6000
5393
5000 4000 3000 2000
aantal prestaties
aantal gebruikers
221
230
460121
totaal
437 114
Wibier
99
De Vlaschaard
362 91
De Horizon
424
Speltincx
303 72
De Waterspiegel
159
De Boei
106
De Thuishaven
442
Ten Hove
De Regenboog
0
276 73
1286
1096
771
De Knoop
822
1000
Haar- en gelaatsverzorging en manicure worden merkelijk minder verstrekt en het aantal verschilt sterk van ldc tot ldc. Haar- en gelaatsverzorging wordt het vaakst verstrekt in De Horizon, De Boei , De Waterspiegel en De Thuishaven. Uitgezonderd in De Boei en De Regenboog is het aantal verstrekkingen in vergelijking met 2013 overal gestegen.
229
Haar-en gelaatsverzorging 2014 aantal prestaties
aantal gebruikers
1800
1610
1600 1400 1200 1000 800 600
407
43
93 28
68
18 totaal
64
22
Wibier
49
De Vlaschaard
56
De Knoop
44
41
De Horizon
Ten Hove
22 11
De Boei
0
0 De Regenboog
0
De Thuishaven
200
189
De Waterspiegel
240
327
294
248
Speltincx
400
Manicure wordt het vaakst gebruikt in De Vlaschaard, De Regenboog en De Horizon. Het totaal aantal gebruikers is in vergelijking met 2013 , ondanks de start van de Knoop, fors gedaald (van 246 gebruikers naar 169 in 2014). Het aantal prestaties is echter toegenomen van 238 in 2013 tot 371 in 2014 (+133).
Manicure 2014
aantal prestaties
aantal gebruikers
400
371
350 300 250 200
169
150
44 totaal
23 Wibier
31 De Vlaschaard
Speltincx
14 De Knoop
22 13
De Horizon
20 16 De Waterspiegel
6 De Boei
40
38
16 2 2 De Thuishaven
10 De Regenboog
0
20 14
31
Ten Hove
50
105
73
100
15.2.2.2.2 Aantal gebruikers warme maaltijden in het ldc De grote verschillen hebben hier soms te maken met de mogelijkheden die elk ldc heeft op het vlak van infrastructuur. Ten aanzien van 2013 is het aantal maaltijden toegenomen met ongeveer 3.455 eenheden, een toename van 9% dus. Met uitzondering van De Horizon is het aantal verstrekte maaltijden in alle ldc toegenomen. 230
Het aantal maaltijden hangt van verschillende factoren af. Zo zijn er vaak vaste groepjes die over de middag komen eten. Indien er iemand door ziekte, opname in een wzc of overlijden wegvalt, heeft dit een direct effect op het aantal eters. Ook de afwezigheid van personeel kan een negatieve invloed hebben op het aantal prestaties (in casu maaltijden) dat geleverd wordt. maaltijden 2012-2014 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0
38036
40631
37176
2012
2013
2014
Maaltijden 2012-2014
2012
2013
2014 7979 75256992 6334
4480 453144504714 4432 3921 39013957 3553 3236 2935 3310 3130 2749 3204
35233611
4135 3430 3352
5813
4347
2178
15.2.2.2.3 Hulp bij boodschappen Het gaat hier om hulp bij administratieve boodschappen (bank, aanvragen tegemoetkoming, attesten,…) bezorgen en afhandelen van formulieren, contactname en bemiddeling in een dossier en om winkelen (supermarkt, markt, kledingszaken etc), zowel samen met de gebruiker als voor de gebruiker. De gebruiker kan iemand zijn met een thuiszorgdossier maar het kan ook gaan om een occasionele gebruiker. De begeleiding vanuit het ldc kan een verzorgende zijn of een vrijwilliger. Het aantal prestaties is het aantal keer dat er hulp werd gegeven bij boodschappen. Over de 10 lokale dienstencentra heen werden er in totaal 6.755 (2013:6.925) prestaties op dit vlak geleverd. Dit is dus een lichte afname tav 2013. Het aantal gebruikers is enorm gedaald, nl van 456 in 2013 naar 369 in 2014, een vijfde minder dus. Opgesplitst per lokaal dienstencentrum geeft dit het volgende beeld: 231
Boodschappen met hulp 2014 8000 6755
7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000
1142
980 456 22
599 100
31
301 27
436 30
42
970 19
739 35
434 26
698 25
357
0
aantal prest. Aantal gebruikers
In vergelijking met 2013 zien we bijna overal een daling van het aantal gebruikers (behalve in ten Hove, De Regenboog en de Horizon), maar vooral in Wibier ( van 170 in 2013 naar 100 in 2014). Minder gebruikers voor evenveel prestaties resulteert uiteraard in een stijging van het gemiddeld aantal prestaties per gebruiker. Kijken we naar het gemiddeld aantal keer dat een ldc per gebruiker hulp biedt bij boodschappen, dan zien we grote verschillen per centrum. Uitschieter is hierbij De Regenboog, maar ook De Boei en De Vlaschaard bieden gemiddeld meer prestaties per gebruiker..
232
Boodschappenhulp gemiddelden 2012-2012 100 90
88
80 70 60
51
50 40
30 27
30 20 10
2012
35
15
28 21
19 14
23 14
8
25 19 17
24 20 21
2018 15
2013
27 20 11 65
10
16 18 14
2014
0
15.2.2.2.4 Huishoudelijke hulp Hieronder vallen alle vormen van regelmatige hulp die aan senioren geboden worden om zelfstandig thuis te blijven wonen nadat hier een thuiszorgdossier werd opgemaakt. Eénmalige hulp is hier niet in vervat. Het kan gaan om vervoer, hulp bij boodschappen, administratieve hulp en boodschappen. Het totaal aantal prestaties (uren geleverde hulp) is hier sterk gestegen, nl met 35% tav 2013. Het aantal thuiszorgdossiers zelf, het aantal gebruikers dus, is ook gestegen van 381 in 2013 naar 458 in 2014. Dit heeft deels te maken met de opstart van De Knoop. Maar we zien over het algemeen een lichte toename van het aantal uren en van het aantal dossiers.
233
Aantal uur thuiszorg en aantal dossiers per LDC 2014
3000
2606
2500
2326
2000
1870
1839
1736
1652
1656
1567 1410
1500 980
1000 500 58
45
54
25
38
42
29
57
40
70
0
Aantal uren Tzdossiers
Totaal aantal uren thuiszorg en thuiszorgdossiers 2012-2014 20000 17642
18000 16000 14000
13186
13063
12000 10000 8000 6000 4000 2000
410
381
458
aantal uur
0 2012
2013
2014
aantal gebruikers
Kijken we naar het gemiddeld aantal uren dat per gebruiker op jaarbasis geleverd wordt dan zien we dat dit globaal over de 10 centra stijgt met 5 uur. In De Vlaschaard neemt het gemiddeld aantal uur per dossier enorm toe. In de Regenboog daalt het gemiddeld aantal uur per gebruiker licht, maar blijft het ook op een hoog gemiddelde staan. Samen met de Vlaschaard zijn dit de uitschieters op vlak van gemiddeld aantal uur thuiszorg. In de overige centra stijgt of daalt het gemiddelde lichtjes.
234
Gemiddeld aantal uren per thuiszorgdossier per ldc 2012-2014 90 80
80
72 69
70 60
53 47
50
47
4141
40 30
43 39
4139 35
34 28
28
32 25
19
20
28 2425
26
23
39 34 32
37 35 24
16
10 0 2012 2013 2014
15.2.2.2.5 Telefoonster Alle lokale dienstencentra hebben ondertussen een telefoonster. Een telefoonster houdt in dat er op afgesproken tijdstippen vanuit het ldc naar een lijst van mensen getelefoneerd wordt, doorgaans door vrijwilligers, om na te gaan of alles in orde is, of ze iets nodig hebben. Telefoonster : aantal gebruikers 2012-2014
350
318
300
279 255
250 200 141 122
150 93
100 50 16
21 15
31 26 30
51 48 37 11
1313 14
25 7 6
17
29 13 14 15 14 1010 10
0 2012 2013 2014
235
We zien een algemene toename van het aantal gebruikers (+39). Voor een deel owv de opstart van ldc De Knoop (+11), maar ook in Ten Hove (+19) en Wibier (+19)merken we een grote toename op van het aantal gebruikers. In De Boei, De Vlaschaard en De Thuishaven valt een daling op, respectievelijk met 6, 3 en 4 gebruikers. 15.2.2.2.6 Vervoer van gebruikers Deze dienstverlening houdt in dat mensen van punt a naar punt b worden vervoerd met een wagen. Het betreft zowel het vervoer van mensen met een thuiszorgdossier (zekere regelmaat) als van occasioneel vervoer. Zowel verzorgenden als vrijwilligers kunnen instaan voor het vervoeren van de aanvrager. Vervoer: aantal ritten en aantal gebruikers per ldc 2014 6000 5111
5000 4000 3097 2803
3000
2468 2075
2000
2033
1844
1485 1186
1000 362 27
54
39
29
79
26
42
52
31
174
0
aantal ritten aantal deelnemers
Het aantal gebruikers en het aantal ritten is het hoogst in Wibier. In de Vlaschaard is dit het laagst.
236
Vervoer: aantal ritten 2012-2014
24000 23416
23500 23000
22464
22500 22000 21500
21030
21000 20500 20000 19500 aantal ritten 2012 2013 2014
Vervoer: aantal gebruikers 2012-2014 700 600
590
565
553
500 400 300 200 100 0 2012
2013
2014
Het aantal ritten is in 2014 toegenomen tav 2013 (+ 1434 ritten). Dit komt voornamelijk op conto van ldc De Knoop. Het aantal gebruikers is licht gedaald (-12 gebruikers). 15.2.2.2.7 Surplusactiviteiten Dit zijn activiteiten voor mensen die niet meer zo gemakkelijk naar het lokaal dienstencentrum geraken. Dit zijn mensen die veelal vereenzaamd zijn (vaak in combinatie met een mobiliteitsprobleem of het wegvallen van een sociaal netwerk). Het lokaal dienstencentrum organiseert voor deze mensen aangepaste activiteiten die heel laagdrempelig zijn. Het aantal gebruikers is toegenomen met 78 ten opzichte van 2013.
237
Surplussers 2012-2014
400
355 350 301 300
277
250 200 150 100 50 0 2012
2013
2014
De Waterspiegel en De Horizon hebben de meeste surplussers. De Vlaschaard de minste. Aantal surplussers per ldc 2014 80
73
70 60
51
50
43
42
37
40 30
30 21
20
20
24 14
10 0
Het aantal surplussers is in De Horizon en in De Waterspiegel zeer sterk gestegen tav 2013, nl. respectievelijk van 14 naar 51 surplussers en van 19 naar 73 surplussers. De overige centra blijven redelijk stabiel, enkel ldc De Regenboog daalt sterk: van 62 surplussers in 2013 naar 24 in 2014.
15.2.3 Realisaties 15.2.3.1
Diabetes
15.2.3.1.1 Lokale dienstencentra helpen om diabetes te voorkomen Ouderdomsdiabetes treft meer dan 10 % van de 65-plussers. Een gezondere levensstijl, met meer beweging en minder vet eten, kan al veel onheil voorkomen. Vandaar dat de lokale 238
dienstencentra in 2014 meewerkten aan het preventieproject ‘HALT2Diabetes’ van de Diabetes Liga. Je hebt diabetes wanneer het suikergehalte in je bloed te hoog is. De gevolgen zijn niet min. Diabetespatiënten lopen een hoger risico op hart- en vaatziekten, nierproblemen en oogaandoeningen. Door gezonder te leven, kan je voor een groot stuk zelf ouderdomsdiabetes, of type 2 diabetes, voorkomen. Wie er bijvoorbeeld in slaagt om zijn lichaamsgewicht met 5 % te verminderen, loopt al meteen 30 % minder kans om diabetes te krijgen. 15.2.3.1.2 Gezond ontbijt De lokale dienstencentra stapten daarom mee in het preventieproject ‘HALT2Diabetes’. Starschot was een gezond ontbijt op 8 mei in de 10 lokale dienstencentra en 3 antennewerking, waarop 327 bezoekers afkwamen. Zij kregen ook een folder mee met tips om diabetes te voorkomen. Ze konden ook een vragenlijst invullen. Als daaruit bleek dat ze een verhoogd risico op diabetes hadden, kregen ze de raad om langs te gaan bij hun huisarts. 15.2.3.1.3 Leefstijlprogramma In een volgende fase ging in 3 lokale dienstencentra (De Thuishaven, De Vlaschaard en Speltincx) een leefstijlprogramma van start. Tijdens 5 groepssessies begeleidt een leefstijlcoach via adviezen, tips en oefeningen de deelnemers naar een gezondere levensstijl. De deelnemers zijn risicopersonen die door hun huisarts zijn doorverwezen. Week van de Diabetes Ook tijdens de Week van de Diabetes (10-14 november) ondernamen diverse lokale dienstencentra acties: kookworkshops rond gezonde voeding, een gezond ontbijt samen met buurtverenigingen, een voordracht, het uitdelen van risicotests die de bezoekers zelf gemakkelijk kunnen doen om zo bij zichzelf na te gaan of ze een verhoogd risico op diabetes hebben. Los daarvan voorzien de lokale dienstencentra bij snoepnamiddagen en feestmaaltijden in suikervrije taartjes, desserts en andere lekkernijen.
15.2.3.2
Psycholoog aan huis
In vijf lokale dienstencentra (De Boei, De Knoop, De Thuishaven, De Waterspiegel en Speltincx) konden bezoekers met psychologische problemen terecht bij een psycholoog. Het gaat om eerstelijnshulpverlening, die vooral bestaat uit individuele ondersteunende gesprekken. Wanneer de nood aan therapie zich aandient, verwijst de psycholoog door naar een centrum voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De twee psychologen hebben een wekelijkse zitdag in elk lokaal dienstencentrum of gaan zelf aan huis bij buurtbewoners die zich moeilijk kunnen verplaatsen. De meest voorkomende problemen zijn eenzaamheid, een beginnende depressie, verlieservaringen. Daarnaast worden ook ouderen met dementie en hun mantelzorgers ondersteund. In 2014 ging dit project ook van start in De Knoop en Speltincx. In De Knoop (Ledeberg) stapten 32 ouderen naar de psycholoog, in Speltincx (Gentbrugge) waren dat er 25. Het gros van de externe doorverwijzingen gebeurde door huisartsen. Cijfermateriaal
239
2011 2012 2013 2014 Totaal aantal risicopersonen toegeleid
81
84
100
99
Totaal aantal verschillende mensen door psycholoog bereikt
133
162
159
186
Doelgerichte individuele begeleidingsacties (incl. De Liberteyt)
362
285
292
325
88
85
87
80
54
37
42
36
5
12
5
14
16
10
7
2
218
108
53
14
Personeelsondersteuning en intern overleg (over een individuele cliënt) cliëntoverleg met externen aantal doorverwijz. naar GGZ door psycholoog Aantal vormingen gegeven Aantal aanwezigen
15.2.3.3
Repair Cafés
De lokale dienstencentra, de dienst Buurtwerk van Stad Gent en afvalintercommunale Ivago sloegen in 2014 de handen ineen voor de organisatie van Repair Cafés. Gratis bijeenkomsten waar buurtbewoners elkaar vrijwillig helpen bij het herstellen van allerlei voorwerpen: fietsen, computers, juwelen, kledij, houten voorwerpen, elektrische huishoudtoestellen, … 15.2.3.3.1 Niet weggooien, maar herstellen Herstellen in plaats van weggooien is het motto van de Repair Cafés. Het gaat dan vaak om kleine herstellingen (het plakken van een fietsband, een kapotte ritssluiting) waarvoor mensen niet direct naar de winkel lopen of een stielman in huis halen. Bedoeling is dat bezoekers samen met vrijwilligers de handen uit de mouwen steken, zodat ze er ook iets van opsteken. 15.2.3.3.2 Verminderen van afvalberg Veel mensen gooien kapotte spullen weg, gewoon omdat ze niet weten hoe ze die zelf kunnen herstellen. De Repair Cafés willen die verloren gegane kennis weer in eer herstellen en dragen zo bij tot een vermindering van de afvalberg. Vandaar dat het initiatief ondersteund wordt door het Netwerk Bewust Verbruiken. 15.2.3.3.3 Buurtzorg “Repair Cafés zijn een leuke manier om nieuwe mensen te ontmoeten en van elkaar iets te leren. Ze passen in onze politiek van buurtzorg. Want met de kennis die je er opdoet, zal je ook sneller je buren helpen”, zegt Christine Vervaet, centrumleider van ldc Wibier. “Bovendien bereiken we er een ander, jonger publiek mee dan met onze normale werking. Zo vormen de Repair Cafés een toffe intergenerationele activiteit.” 15.2.3.3.4 Initiatief slaat aan
240
Het initiatief sloeg in het eerste jaar meteen aan. In de lokale dienstencentra (ldc) vonden 16 Repair Cafés plaats en daarnaast verleenden de ldc hun medewerking aan Repair Cafés in buurtcentra van de stad Gent. Voor 2015 staan er niet minder dan 28 Repair Cafés gepland. “Nieuw is dat we gaan samenwerken met Samenlevingsopbouw om sociale huurders beter te bereiken”.
15.2.3.4
Senioren met een migratieachtergrond
Senioren met een migratieachtergrond (of etnisch-culturele minderheden – ECM) vinden veel moeilijker de weg naar de reguliere zorgsector. Een slechte kennis van het Nederlands en onwetendheid over de bestaande dienstverlening zijn hiervoor meestal de verklaring. De lokale dienstencentra investeren daarom extra in een laagdrempelige dienstverlening, met speciale aandacht voor multiculturaliteit en diversiteit. Zo willen ze duidelijk maken dat ze voor iedereen in de buurt een open huis zijn. 15.2.3.4.1 Visienota Dat proces raakte in 2014 in een stroomversnelling, met de goedkeuring door de OCMWraad van de visienota ‘Senioren met een migratieachtergrond, een kader voor de toekomst’. 15.2.3.4.2 Diversiteitsdenken Zo hielden De Thuishaven, De Horizon en Ten Hove, drie lokale dienstencentra die in een multiculturele buurt liggen, samen met het Intercultureel Netwerk Gent (ING), het integratiecentrum van Stad Gent, een denkoefening. Dat resulteerde in een gemeenschappelijk actieplan, met als prioriteiten: het aanbod beter afstemmen op buurtbewoners met een migratieachtergrond en het diversiteitsdenken bevorderen bij personeel, vrijwilligers en bezoekers. 15.2.3.4.3 Concrete acties Concreet vertaalde zich dat in acties zoals bewegingsactiviteiten voor alleen vrouwen, het aanbieden van halalmaaltijden, voordrachten over thema’s die mensen met een migratieachtergrond interesseren (bv. over een tijdelijk verblijfsrecht voor gepensioneerde ECM-ers) en gezamenlijke uitstappen naar een moskee en een kerk. 15.2.3.4.4 Sleutelfiguren Verder werd er sterk ingezet op het betrekken van sleutelfiguren uit de ECM-gemeenschap, op samenwerkingen met wijkgezondheidscentra, sociale diensten en zelforganisaties en op meer outreachend werken. 15.2.3.4.5 Op Stap met het Nederlands Ook de wekelijkse bijeenkomsten in 8 van de 10 lokale dienstencentra van de groep Op Stap met het Nederlands, die het gebruik van het Nederlands in dagelijkse situaties stimuleert, vormen een belangrijke opstap. Deelnemers stromen vlotter door naar andere activiteiten in het ldc of naar vrijwilligerswerk en vinden gemakkelijker hun weg naar de dienstverlening. 241
15.2.3.5
Antennewerking
Elk lokaal dienstencentrum is bevoegd voor een specifieke regio. Maar soms zijn die gebieden zo uitgestrekt of bestaan ze uit heel onderscheiden wijken dat het lokaal dienstencentrum niet alle bewoners bereikt. Om dichter bij die mensen te staan, worden er daar antennes opgericht. In 2014 gingen er antennes van start in het Rabot, de Brugsepoort, Wondelgem en Mariakerke. Dat brengt het totaal aantal antennewerkingen op negen. De antennes werken vanuit dezelfde visie als de lokale dienstencentra. De maatschappelijk werker of ergotherapeut die verantwoordelijk is voor de antennewerking, is het aanspreekpunt voor de bewoners. Zij kunnen op zitdagen bij haar terecht met hun vragen en problemen. Ook huisbezoeken zijn mogelijk. En er wordt nauw samengewerkt met plaatselijke partners om een structurele hulp- en dienstverlening uit te bouwen. Sommige antennes organiseren regelmatig kleinschalige activiteiten. Zo was er in de antenne Rabot in 2014 een Repair Café, een thuiszorgmarkt, een intercultureel ontbijt en een optreden van het zangkoor van De Thuishaven. Antenne Brugsepoort legde 93 huisbezoeken af en organiseert elke donderdagnamiddag in zaal de Ooievaar in het Kokerpark een activiteit. Daar kwamen gemiddeld 15 mensen op af. Er werden samenwerkingsverbanden opgezet met de Kringloopwinkel (zitdag), Brede School (intergenerationeel werken) en het Wijkgezondheidscentrum (kooklessen). Vanuit de antenne Mariakerke gebeurden er een 100-tal huisbezoeken. Naar aanleiding van het hittegolfplan en het winterplan werd aan centrumhandelaars gevraagd attent te zijn voor kwetsbare senioren. Antenne Wondelgem wierf een voltijdse medewerker aan, die 169 huisbezoeken aflegde en 2 afzonderlijke zitdagen heeft. Antennewerking De Porre in de Moscouwijk werd in 2014 overgeheveld van Speltincx naar De Knoop. De werking richtte zich voornamelijk op ‘aanwezig zijn in de wijk’ via huisbezoeken. De antenne van Sint-Denijs-Westrem en Afsnee serveerde 798 buurtmaaltijden aan 55 unieke gebruikers en hield 48 zitdagen. Er vond een multicultureel buurtfeest plaats en er was overleg met dekenij Borluut rond de oprichting van een voedselbank. Andere antennewerkingen zijn actief in Nieuw Gent, de Kanaaldorpen en Oostakker.
242
16 Themawerking en wonen 16.1 Themawerking Adres overkoepelend Jubileumlaan 217 9000 Gent
16.1.1 Voorkomen van eenzaamheid 16.1.1.1
Doelstelling thema
In het kader van het ouderenbeleidsplan 2014-2019 zetten de projectmedewerkers ondersteuningsacties voor de lokale dienstencentra en de antennemedewerkers voor het uitwerken van buurtgerichte netwerken rond mensen met een zorgbehoefte. Eenzaamheid kan daarbij een problematiek zijn, waarrond we werken. De aandacht gaat naar alle 65plussers die te maken hebben gehad met een zogenaamd “life-event”: overlijden in de naaste kring, fysieke problemen etc. Het thema ‘voorkomen van eenzaamheid’ binnen de lokale dienstencentra wordt dus in het ruimer kader van buurtzorg bekeken waarbij we focussen op het ontwikkelen van wijkgerichte netwerken, samen met lokale partners. De projectmedewerkers bieden ondersteuning aan de ldc.
16.1.1.2
Personeel
Het thema ‘voorkomen van eenzaamheid’ werkt met twee voltijdse equivalenten maatschappelijk werk. Sinds 1 oktober verminderde dit naar 1 voltijdse equivalent maatschappelijk werker. Ook de 10 maatschappelijk werkers van de lokale dienstencentra en antennemedewerkers werken aan de doelstelling mee.
16.1.1.3
Mijlpalen en acties 2014
16.1.1.3.1 Acties naar de doelgroep Er werden 23 senioren door externe diensten of kennissen via de projectmedewerkers doorverwezen naar de lokale dienstencentra die voor de opvolging instaan. 5 personen van de 23 senioren werden eerst door de projectmedewerkers bezocht. Tijdens de seniorenweek werd na de lezing van Michael Portzky rond “eenzaamheid (g)een taboe”, een voordracht gegeven over wat OCMW GENT doet rond het thema ‘voorkomen eenzaamheid’. 16.1.1.3.2 Ondersteuningsacties met de lokale dienstencentra 4 vormingen naar 16 mensen toe. (zorgkundigen, servicemedewerkers, maatschappelijk werkers).
243
Bij 7 lokale dienstencentra werd een vergadering belegd om de ondersteuning te vertalen in actieplannen. Er wordt gefocust op 65 – plussers die door een life –event een verhoogd risico kunnen hebben op vereenzaming. Volgende ondersteuningen werden gevraagd en uitgevoerd:
LDC De Thuishaven: de herverdeling van de buurt betekende een opstart voor de buurt Rabot met antennewerking. De projectmedewerker brainstormde mee om over de doelstellingen van deze antenne. Er werd meegeholpen om de antenne Rabot bekend te maken bij buurtpartners en buurtbewoners door vergaderingen of activiteiten bij te wonen, activiteiten mee te helpen opzetten, huisbezoeken voor te bereiden en uit te voeren.
LDC Ten Hove: het lokaal dienstencentrum wilde een informatiedag voor mantelzorgers organiseren. De projectmedewerker heeft deze dag mee voorbereid en op de mantelzorgdag geholpen met de organisatie ervan. Nadien werd de maatschappelijk werker ondersteund bij een evaluatiemoment van deze dag. Daarnaast hielp de projectmedeweker bij het bijscholingsmoment voor huisbezoekvrijwilligers en telefoonstervrijwilligers van Ten Hove.
LDC De Waterspiegel: om de buurtsamenhang in de kijker te zetten werden twee actie op touw gezet. Er werd meegewerkt om tijdens de week tegen eenzaamheid aandacht te geven aan 2 appartementsblokken. We zetten hiermee Gent op de kaart van de virtuele langste eettafel. Hiervoor werd samen met Woning Gent, het lokaal dienstencentrum, het sociaal restaurant ‘t Oud Postje gebrainstormd over de opzet van de week tegen eenzaamheid. Alle bewoners van de appartementsblokken werden bevraagd. Ook het SOS Winterplan, waarbij we een beroep doen op bereidwillige buren tijdens de winter, werd opgestart. De projectmedewerkers ondersteunden dit project door bevolkingslijsten aan te vragen, vergaderingen voor te bereiden en bij te wonen en met administratieve ondersteuning.
LDC Wibier: de ondersteuningsvraag bij LDC Wibier lag in het herbezoeken van de mensen die sinds 2012 werden gescoord op risico rond eenzaamheid. Ook werd gevraagd om de actie rond het kerstzingen mee te evalueren samen met de partners en bij de mensen zelf. Een stappenplan werd opgemaakt om het jaarlijkse gebeuren te vergemakkelijken en de signalen van deze mensen beter te kunnen opvolgen.
LDC Speltincx: LDC Speltincx startte met het opsporen van mensen die weduwe/weduwnaar geworden zijn. Samen met de psycholoog werd een vorming gebracht over rouwverwerking bij ouderen en werd geadviseerd hoe deze senioren best begeleid worden.
LDC De Knoop, waar i.s.m. buurtactoren een bevraging gebeurde over draaglast en draagkracht bij de hulpverleners uit de buurt. Er werd gebrainstormd over de enquête en de dienst themawerking werkte een voorstel uit. Dit werd mits enkele kleine aanpassingen gebruikt om de bevraging uit te voeren.
LDC De Regenboog: vroeg ondersteuning bij het opzetten van een proefproject rond buurtzorg. De input bestond uit brainstormen rond de invulling van buurtzorg, het opmaken van een huisbezoekfiche rond buurtzorg en tot slot het mee uitvoeren van de huisbezoeken.
244
Dit project werd eind 2014 geëvalueerd. Er werd nog geen beslissing genomen over de verderzetting.
LDC De Vlaschaard: had een vraag bij het opzetten van een project rond weduwen en weduwenaars. Hiervoor werd voorbereidend werk geleverd. Het opmaken van een projectfiche met timing, zoeken naar mogelijke invalshoeken en overleg met externe partners rond het meestappen in het project.
LDC De Boei: Doelstelling: Deze is drieledig. Ten eerst wil men een zitdag starten in Mariakerke. Ten tweede wil men nog meer aandacht schenken aan mantelzorgers. En tot slot wil men nieuwe vrijwilligers werven. LDC De Boei had een aantal verschillende vragen. Er werd een Prezi opgemaakt om LDC De Boei voor te stellen op allerhande externe vergaderingen en evenementen. Er werd een campagne opgemaakt om vrijwilligers te werven. Daarnaast werd een ook een vereenvoudigd instrument opgemaakt dat kan dienen om mantelzorgers te bevragen. Samen met de maatschappelijk werker werd er ook een zitdag opgestart in het Open Huis Claeys-Bouüaert. Opmaak flyers en affiches, bekendmaking en het opzetten van een gezamenlijke activiteit worden ondersteund.
LDC De Horizon: Doelstelling: De Horizon wil zich concentreren op life-events. Men zal beginnen met de weduwen en weduwenaars. Opsporen van rouwproblematiek en geven van voldoende info zijn de belangrijkste. Voor LDC De Horizon werden volgende ondersteunende acties gedaan: Er werd een systematische opvraging van bevolkingsgegevens (life-event gerelateerd) gepland. Er werd een volledig aanpasbare folder opgemaakt die kan worden meegenomen worden op huisbezoek. (in functie van life-events) Er werd een stroomschema opgemaakt voor intern gebruik ‘Hoe doorverwijzen na een huisbezoek?’. Er werd een rouwkaartje opgemaakt dat kan gepersonaliseerd worden door de maatschappelijk werkers. Tot slot werd een plan van aanpak opgesteld voor de huisbezoeken op basis van lifeevents. Hierbij aansluitend werd er ook per life-event een aangepaste huisbezoekfiche opgesteld.
16.1.1.3.3 Samenwerking met andere actoren
245
4 uiteenzettingen gegeven rond projecten in Gent rond voorkomen van vereenzaming. (2x OCMW-Stad Ninove),1x Kom op tegen kanker, 1x Aalter)
2 begeleidingen via digitale weg: gemeente Hoogstraten en OCMW Wachtebeke.
In samenwerking met Stad Gent en de Provincie Oost-Vlaanderen werd het project Hospitawonen opgezet. De projectmedewerkers werkten operationeel mee aan deze innovatieve woonformule.
Voor het initiatief “veerkracht voor Gentenaars” waarbij (buurt)organisaties de kans krijgen om aan de slag te gaan rond geestelijke gezondheid, bieden we een vorming aan voor hulpverleners en organisaties die werken met ouderen in rouw.
Er is ingegaan op de vraag van het Vlaams ondersteuningscentrum voor ouderenmisbehandeling om het risico-taxatie instrument te gebruiken bij vermoeden van misbehandeling bij ouderen.
We gingen in 2013 in op de projectoproep van de Koning Boudewijnstichting ‘Vroeger nadenken over later’. De opzet van dit project is dat senioren vroeger en bewuster omgaan met hun toekomst. In 2014 zijn er 3 reeksen ‘vroeger nadenken over later doorgegaan in ldc De Thuishaven, en ldc De Boei. In totaal hebben 21 ouderen deelgenomen. Momenteel wachten 7 senioren op de start van reeks 4.Reeks 5 die zal doorgaan in ldc De Knoop in 2015 is nu reeds voorbereid.
In navolging van het Provinciaal Kenniscentrum sociale cohesie werd voor 2014 -2016 een nieuw projectvoorstel bij de provincie ingediend met de stuurgroep. De doelstelling is om een overkoepelend netwerk op te richten om de initiatieven in het kader van sociale cohesie te bespreken. De groep moet kijken hoe lokale besturen verder kunnen gesensibiliseerd worden en hoe concrete projecten kunnen ondersteund worden rond sociale cohesie met de focus in eerste instantie op ouderen. Deelname aan deze stuurgroep werd gevraagd vanuit provincie Oost-Vlaanderen.
16.1.1.4
Extra thema’s
De projectmedewerkers volgden 5 bijeenkomsten rond ‘Leernetwerk sociale cohesie’ van de provincie Oost-Vlaanderen. Dit had als doel om initiatieven uit andere Oost-Vlaamse gemeenten te leren kennen en via intervisie nieuwe methodieken te leren kennen die vereenzaming kunnen voorkomen.
16.1.1.5
In cijfers
Gezien de hertekening van het project in het kader van buurtzorg, zijn we de manier van registreren aan het herbekijken.
246
16.1.2 Psycholoog aan huis 16.1.2.1
Doelstelling thema
Ouderen met (een verhoogd risico op) depressie hulpverlening op maat aanbieden.
16.1.2.2
Personeel
1 FTE psycholoog, in samenwerking met het personeel van de ldc’s
16.1.2.3
Mijlpalen en acties 2014
16.1.2.3.1 Individuele acties naar de doelgroep
individuele gesprekken waarin zowel psycholoog als cliënt beter zicht krijgen op de situatie. Afhankelijk van de nood en mogelijkheden enkele begeleidende gesprekken of doorverwijzing naar andere, meer passende hulpverlening. 186 mensen werden door de psycholoog bereikt.
contact zoeken op informele momenten om makkelijker een hulpverleningsrelatie op te bouwen indien nodig.
16.1.2.3.2 Groepsacties naar de doelgroep voordrachten en/of intervisie voorzien waarbij de geestelijke gezondheid van ouderen centraal staat. In 2014:
2 vormings-/intervisiemomenten voor vrijwilligers die risicopersonen bezoeken of telefoneren.
2 vormingen voor personeel ldc
2 samenkomsten ifv. ‘vroeger nadenken over later’* ondersteund (* zie mijlpalen en acties vermeld in jaarverslag van het thema ‘eenzaamheid’):
16.1.2.3.3 Samenwerking met de lokale dienstencentra In de 3 betrokken ldc’s (De Boei, De Waterspiegel en De Thuishaven) blijft de aanwezigheid van de psycholoog in het centrum van belang om bezorgdheden over cliënten door te geven. Dit wordt vooral mondeling gedaan op informele momenten. De verminderde aanwezigheid in de ldc’s tov. de eerste jaren van het project laat zich ook in 2014 voelen. Vooral de beperking tot 1 vast moment per week aanwezigheid in elk LDC zorgt ervoor dat we toch veel mensen missen die er op de andere dagen zijn. Vanuit de andere lokale dienstencentra kon het personeel BackOffice- ondersteuning vragen bij situaties waarin ze dat nodig achtten. Er zijn in 2014 12 vragen gesteld naar ondersteuning vanuit de andere ldc’s. 16.1.2.3.4 Samenwerking met andere actoren 247
OCMW GENT
Met de psychologische dienst van OCMW SD wordt er structureel en goed samengewerkt.
extern 1ste lijn - extern 2de lijn - extern 3de lijn
De samenwerking met externe diensten blijft goed hoewel de doorverwijzingen veelal van dezelfde diensten komen. Psychologische dienst SD: 20 Huisdokter: 6 Wijkagent: 2 CAW: 1 Solidariteit voor het gezin: 1 Azis: 1 Andere LDC: 12 Themawerking OZ: 2 De Knoop: 1 Sint-Lucas: 5 Dienst Wonen: 1 UZ Gent: 1
16.1.2.4
Extra thema’s in 2014
Vanuit het project werden de ontwikkelingen in GGZ in het Gentse nauw opgevolgd (art107, eerstelijnspsycholoog, ronde tafels GGZ in Gent, …) In cijfers: 2012
2013
2014
84
100
99
Totaal aantal verschillende mensen door psycholoog bereikt
162
159
186
Doelgerichte individuele begeleidingsacties (incl. De Liberteyt)
285
292
325
Personeelsondersteuning en intern overleg (over een individuele cliënt) cliëntoverleg met externen
85
87
80
37
42
36
aantal doorverwijz. naar GGZ door psycholoog
12
5
14
Aantal vormingen gegeven
10
7
2
108
53
14
Totaal aantal risicopersonen toegeleid
Aantal aanwezigen
16.1.3 Thema ‘Toeleiden ECM-senioren naar de reguliere zorgsector’ 16.1.3.1
Doelstelling project:
Senioren met een migratieachtergrond (SMA) vinden de weg naar de reguliere zorg door outreachende acties van de diversiteitsconsulent. In eerste lijn begeleidt de diversiteitsconsulent de betrokken senior in het zoeken naar passende zorg. Via een warme overdracht vertrouwt de diversiteitsconsulent deze vervolgens toe aan de meest aangewezen woonzorgactor. In tweede lijn wordt ons aanbod uitgebreid bekendgemaakt bij alle interne en externe diensten die werken met deze doelgroep zodat er een vlotte doorverwijzing kan gebeuren. De doorverwijzing gebeurt 248
voornamelijk op individuele basis hetzij via een professional of sleutelfiguur, hetzij op een zitdag bij een externe ECM-organisatie.
16.1.3.2
Personeel
1 ICB 4/5
0,5 ICM – is sinds februari 2014 niet meer in dienst
16.1.3.3
Mijlpalen en acties 2014
16.1.3.3.1 Individuele acties naar de doelgroep
Sedert oktober 2014 wekelijks zitdagen in de Turkse Unie en 2-wekelijks bij de Federatie van Vooruitstrevende Verenigingen vzw (CDF).
In januari en februari 2014 werd er ook een wekelijke “rondgang” georganiseerd bij de sociale dienst door de diversiteitsconsulent in de ziekenhuizen ter bekendmaking van de dienstverlening
35 ECM-senioren werden toegeleid door de ICM naar de reguliere zorg.
16.1.3.3.2 Groepsacties naar de doelgroep
info rond de wijzigingen in de wet rond de tijdelijke afwezigheid, ism. LDC De Thuishaven in de Rabotwijk
publicatie van de brochure “Vroeger nadenken over later”, in samenwerking met FMV en gesubsidieerd door de Koning Boudewijnstichting. Deze brochure is beschikbaar in alle lokale dienstencentra voor bezoekers met een migratie-achtergrond.
5/6/14: organisatie van een thuiszorgmarkt in het buurtcentrum Rabot ism. LDC De Thuishaven.
16.1.3.3.3 Samenwerking met de lokale dienstencentra
LDC De Thuishaven: wekelijkse ondersteuningsdag op donderdag. Doelstelling: operationele ondersteuning van het interculturaliseringsproces in het LDC.(oprichting vrijwilligersgroep rond dit thema, ondersteuning bij activiteiten naar de doelgroep, duiding geven aan personeel, bezoekers en vrijwilligers, enz. …)
LDC De Thuishaven en LDC De Horizon: doorverwijzing van individuele cliënten, resp. 5 en 1
16.1.3.3.4 Samenwerking met andere actoren
OCMW GENT:
249
in het kader van de zitdagen bij de Turkse Unie en CDF is er een actieve
doorverwijzing naar de welzijnsbureau ’s. Zes cliënten werden actief doorverwezen, twee ervan worden nu nog opgevolgd door zowel de diversiteitsconsulent als de MW van het welzijnsbureau. WZC de Liberteyt: ondersteuning bij het toeleiden van individuele cliënten + twee vormingssessies voor het verplegend / verzorgend personeel extern 1ste lijn: actieve doorverwijzing van cliënten in eerste lijn door:
Jan Palfijn en UZ Gent
Wijkgezondheidscentra
Sleutelfiguren: extern 2de lijn: Turkse Unie en CDF ivm. de zitdagen, MOPA ivm. advies rond
overlijdens (als brug naar Jan Palfijn en de WZC). extern 3de lijn: VIVO samenwerking rond leernetwerk cultuursensitieve zorg(resultaat
studiedag cultuursensitieve zorg), Lerend netwerk rond kwetsbare en allochtone ouderen (resultaat artikel in Weliswaar en poster “vele tinten grijs”). ENIEC, jaarlijks college rond cultuursensitieve ouderenzorg bij de Karel De Grote Hogeschool te Antwerpen, voordracht bij VSPW richting verzorgenden, CGGZ Eclips: voordracht over cultuursensitieve zorg voor ouderenteam, overleg met verschillende actoren onder leiding van Stad Gent rond gekleurde armoede, HUB college rond cultuursensitieve ouderenzorg, college voor het interfederaal gelijkekansencentrum rond cultuursensitieve ouderenzorg, Brusselse dienst voor hulp aan gezinnen (prospectiebezoek aan de werking), voorstelling werking aan WGC De Punt te Gentbrugge, workshop rond cultuursensitieve ouderenzorg aan de StBenedictusschool te Oudenaarde (richting verzorging)
16.1.3.4 In cijfers – senioren met een migratieachtergrond begeleid door de ICB:
Op de zitdagen: 23 sma
Begeleiding opgestart via sleutelfiguren: 3 sma
Doorverwijzing via de ziekenhuizen: 6 sma
Vonden spontaan de weg: 2 sma
16.1.4 Thema ‘Ergo aan huis’ 16.1.4.1
Doelstelling project
adviesverlening en/of training in verband met het verhogen of behouden van de zelfredzaamheid thuis op vlak van wonen, werken en vrijetijdsbesteding;
het gaat daarbij om training, methodiekverandering, advies hulpmiddelen, gebruik van de hulpmiddelen aanleren en woningaanpassingen.
Dit wordt gerealiseerd door de ergotherapeuten van de ldc en de medewerkers van de themawerking. Deze laatsten zorgen ervoor dat alle regio’s van Gent kunnen bediend 250
worden. Door het blijvend organiseren van sensibiliserings- en promotieacties worden zowel senioren zelf, als interne en externe actoren aangemoedigd tot het aanvragen van ergotherapie. De themawerking als centraal contactpunt voor ergotherapie maakt het doorverwijzen eenvoudig en efficiënt.
16.1.4.2
Personeel
In 2014 was 1,5 FTE actief voor het project ergotherapie aan huis. De 9 FTE ergotherapeuten van de ldc worden voor 20% ingezet op ergotherapie aan huis.
16.1.4.3
Mijlpalen en acties 2014
16.1.4.3.1 Individuele acties naar de doelgroep De interventies aan huis bij Gentse senioren zijn de kerntaak binnen dit project. De ergotherapeuten deden 444 interventies bij 266 verschillende cliënten. Zie tabel voor meer details. 16.1.4.3.2 Groepsacties naar de doelgroep Voorstelling ergotherapie@huis op ‘Dag van De Oudere Zorgvrager’ in AZ St Lucas. Deelname symposium Maria Middelares ifv. opstart proefproject voor ouderen met dementie. 16.1.4.3.3 Samenwerking met de ldc Centraal contactpunt met coördinatie doorverwijzingen; Verdeling dossiers: kleine dossiers worden opgevolgd door de ldc, grote dossiers (meerdere problematieken / hulpvragen en woningaanpassing) door de themawerking; Opzetten intervisies voor alle ergotherapeuten + organiseren vorming voor alle ergotherapeuten; Opvolging registratiesysteem; Verbetering en organisatie map ergotherapie op nieuwe ldc schijf; Overname ergo-dossiers wanneer deze niet kunnen worden opgenomen door ldc (personeelswissels en lange afwezigheden); Promotie ‘ergotherapie@huis’; Centraliseren contactgegevens externe partners; Samenwerking opzetten en netwerk onderhouden met relevante externe partners; Ondersteuning bij provinciaal project Basiscomfort thuiszorg inzake registratie + contact provincie. 16.1.4.3.4 Samenwerking met andere actoren
OCMW GENT: diensten Leerwerkplekken realiseren en plaatsen hulpmiddelen en aanpassingen, AOO / wzc / themawerkingen: verwijzen cliënten door voor ergotherapie;
extern 1ste lijn: huisartsen worden vooraf gecontacteerd en krijgen nadien feedback over de interventies bij hun patiënten; voorstellingen dienstverlening bij studenten zorgkunde aan het VSPW Sint-Amandsberg, MDT overleg in de thuissituatie met thuiszorgdiensten;
251
ondersteuning OCMW Asse in hun opstart ergotherapie@huis; overleg met Paradox over afstemming werking ouderen met dementie
extern 2de lijn: de meeste doorverwijzingen zijn afkomstig van de Gentse ziekenhuizen. Contacten worden onderhouden door het systematisch geven van feedback en 2maandelijks persoonlijk contact; Voorstelling dienstverlening aan UZ Gent interne liaison; Voorstelling dienstverlening aan referentiepersonen ergonomie Wit-Gele Kruis; deelname infomoment aanbod Thuiszorgwinkel CM naar professionelen; voorstelling opstart ergotherapie voor ouderen met dementie bij AZ Maria Middelares; Workshop over Edomah op studiedag van het Ondersteuningscentrum ergotherapie van Arteveldehogeschool); Deelname en input ondersteuningsgroep ergotherapie bij ouderen met dementie (Arteveldehogeschool)
16.1.4.4
Extra thema’s in 2014
Afronden project Ambulante ergotherapie in de thuiszorg (Provincie)
Deelname Project Begeleiding woningaanpassing thuiszorg (Provincie)
Deelname Zorgvernieuwingsproject (Protocol 3) van Solidariteit voor het Gezin
Opstart pilootproject voor ouderen met dementie volgens principes van EDOMAH (ergotherapie aan huis bij personen met dementie en hun mantelzorger).
Begeleiding laatstejaarsstudent Hogeschool Gent bij stage en bachelorproef rond Edomah, in samenwerking met OCMW Destelbergen
16.1.4.5
In cijfers 2012
2013
2014
aantal interventies project ldc
201 424
188 339
252 192
aantal verschillende cliënten project ldc aantal voordrachten aantal aanvragen / doorverwijzingen
81 228 1 160
66 172 5 179
92 174 8 176
16.2 Wonen 16.2.1 Identificatiegegevens woonvormen Adres overkoepelend Jubileumlaan 217 9000 Gent Aantal personeelsleden: 252
7 koppen, 5 VTE: Groep van assistentiewoningen Wibier: 1 VTE
Seniorenflats Ter Pielvaecx: 0 VTE
Serviceflats Antoniushof: 4 VTE
Voor iedere woonvorm geven we in de derde kolom van de tabel het erkenningsnummer mee, met tussen haakjes het aantal woongelegenheden. GvA Wibier
Antwerpsesteenweg 768-774 9040 Sint-Amandsberg telefoonnr. 09 / 266 31 11 e-mailadres:
[email protected]
CE 2314 Erkenningsnummer sinds (20)
Seniorenflats Ter Pielvaecx
Begijnhofdries 20-24 9000 Gent telefoonnr. 09 / 266 88 88 e-mailadres:
[email protected] Meelstraat 41 9000 Gent Telefoonnr. 09 / 266 87 71 e-mailadres:
[email protected]
Geen erkenning (12)
Serviceflats Antoniushof
CE 2043 (87)
16.2.2 Zorg in cijfers Meting 31.12.2014.
16.2.2.1
Leeftijdsverdeling Leeftijdsverdeling
83 81,54
82
82
81,86 81,33 81
81 81
80,5
80,16
80,53
80,5
81
80,33 80,17
80 79
78,9
78,5 78
79 78
78 77 76 2012
2013 Antoniushof
2014
2012
2013 Wibier
man
2014
2012
2013
2014
Ter Pielvaecx
vrouw
De gemiddelde leeftijd stijgt in Antoniushof en Wibier en daalt in Ter Pielvaecx. 253
16.2.2.2
Geslachtsverdeling Geslachtsverdeling
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
80
77
72
37
32
33 16 13
15 14
2012
2013
2014
2012
15 12
2013
Antoniushof
2014
11
11
3
4
2012
2013
2014
Wibier man
11
3
Ter Pielvaecx
vrouw
De verhouding man – vrouw is enkel in Antoniushof gewijzigd. Er wonen hier minder mannen dan in 2013. Wibier richt zich naar koppels. Dit verklaart deels waarom de verdeling man – vrouw die bij deze woonvorm meer in evenwicht is.
16.2.2.3
Woonsituatie Koppels - alleenstaanden
80 70
68
65
62
60 50 40 30
25
22
21
20
9 11
10
11 9
13 7
10 2
10
9
2
3
2013
2014
0 2012
2013
2014
2012
Antoniushof
2013
2014
Wibier Koppel
2012
Ter Pielvaecx Alleenstaanden
Het aantal alleenstaanden in Antoniushof is terug gestegen van 65 naar 68. Het aantal alleenstaanden in assistentiewoningen Wibier ligt hoger dan het aantal koppels met respectievelijk 13 alleenstaanden ten opzichte van 7 koppels. In Ter Pielvaecx is er 1 koppel meer dan vorig jaar.
254
16.2.2.4
Financiële situatie
In de drie woonvormen samen waren er in 2014 slechts 7 niet-zelfbetalenden (4,7 %).
16.2.2.5
Gemiddelde verblijfsduur
De gemiddelde verblijfsduur in Wibier en Antoniushof is licht gestegen t.o.v. 2013. In Antoniushof is de gemiddelde verblijfsduur nu 6 jaar. In Ter Pielvaecx daalt de gemiddelde verblijfsduur tot 10 jaar in 2014.
16.2.3 De drie woonvormen apart belicht 16.2.3.1
Groep van assistentiewoningen Wibier
Sedert 1 september 2014 is Wibier erkend als groep van assistentiewoningen. 16.2.3.1.1 Identificatiegegevens
Adres: Antwerpsesteenweg 768 A–774 C, 9040 Sint-Amandsberg
telefoonnr.: 09 266 31 11
e-mailadres:
[email protected] of
[email protected]
erkenningsnummer: CE2314 (20)
16.2.3.1.2 Aantal personeelsleden 1 FTE wordt vanuit wzc Het Heiveld vrijgesteld voor deze woonvorm. 16.2.3.1.3 Aantal woongelegenheden 20 rolwagen-aangepaste woningen 16.2.3.1.4 Doelpubliek Koppels (65+) in de ruime zin van het woord, waarvan één van de twee hulpbehoevend is, maar die als koppel zelfstandig kunnen functioneren. 16.2.3.1.5 Animatie en sociale netwerking De bewoners konden deelnemen aan de activiteiten in het woonzorgcentrum (wzc) en werden hiervan op de hoogte gebracht via de nieuwsbrief. Ook in het nabijgelegen lokaal dienstencentrum (ldc) konden zij aansluiten bij activiteiten. In het wzc is een ruimte ter beschikking voor de bewoners waar zij kunnen vergaderen (gebruikersraad) of in beperkte kring een feestje of samenkomst kunnen houden. 255
16.2.3.1.6 Hulpverlening In elke woning is een personenalarmsysteem waarmee, ingeval van nood, paramedische hulp vanuit het wzc ingeroepen wordt (spreek-luisterverbinding). In 2014 waren er 20 oproepen, waarvan 4x brandalarm. Gemiddeld 4 bewoners per dag bestelden een warme maaltijd in het wzc. In geval van moeilijke verplaatsing kunnen de medewerkers van het wzc de maaltijd aan huis brengen. Na screening door de maatschappelijk werker van het ldc kunnen deze bewoners eveneens een warme maaltijd gebruiken in het ldc. In het wzc is eveneens een kapper en pedicure ter beschikking. 16.2.3.1.7 Inspraak Er werden 4 gebruikersraden georganiseerd. In 2014:
De onthaalbrochure werd herwerkt en rondgedeeld aan de bewoners.
Vochtproblematiek werd uitvoerig met Facility Management besproken en ingepland in februari 2015.
Vernieuwing van de daken is besproken met Facility Management en wordt ingepland in februari 2015.
De vervanging van de afgevallen tegels is goedgekeurd, maar de uitvoering is nog niet concreet ingepland.
16.2.3.1.8 Specifieke thema’s In juli organiseerden we voor de eerste keer een “ Wibier feest” . De doelstelling was om elkaar als buur op een andere en ongedwongen manier beter te leren kennen. We zorgden voor een drankje (sangria) en wat tapas . De bewoners werd gevraagd om hun tafel en tuinstoelen ter beschikking te stellen wat ze met plezier ook deden. De ergotherapeut van het dagverzorgingscentrum heeft een volksspelen namiddag georganiseerd. Er was een prijs aan verbonden voor de eerste 3. De zon was ook van de partij en zo hadden de bewoners een leuke namiddag die ze allen voor herhaling vatbaar vonden. De grote opkomst ,17 van de 20 woningen, was ook te wijten aan het feit dat de activiteit in de binnentuin georganiseerd werd wat de drempel om deel te nemen kleiner maakte.
16.2.3.2
Serviceflatcomplex Antoniushof
16.2.3.2.1 Identificatiegegevens Adres: Meelstraat 41, 9000 Gent Telefoonnr: 09 266 87 79 e-mailadres :
[email protected] erkenningsnummer: CE 2043 16.2.3.2.2 Aantal personeelsleden
1 VTE dagelijks verantwoordelijke
1 VTE administratief bediende 256
3 ½ TE servicemedewerkers
1 ½ TE conciërge servicemedewerker
16.2.3.2.3 Aantal woongelegenheden Antoniushof heeft 48 flats voor alleenstaanden, 34 flats voor koppels en zes flats voor personen met een beperking. 16.2.3.2.4 Doelpubliek Senioren ouder dan 65 jaar die nog voldoende zelfredzaam zijn. 16.2.3.2.5 Animatie en sociale netwerking Naast talrijke activiteiten werden ook in 2014 de jarigen in de bloemetjes gezet. Familieleden en vrienden werden eveneens uitgenodigd op het jaarlijkse familiefeest. Dit jaar werd het BB – project (bezorgde buur – of buddy project) verder uitgewerkt, bewoners werden op vrijwillige basis gevraagd extra aandacht te besteden aan hun buur. Hierdoor werd de ‘social networking’ verstevigd. Er werd eveneens gestart met een individueel gerichte trajectwerking voor bewoners met risico op vereenzaming. Ook de intergenerationele projecten met de OCMW-speelpleinwerking ‘De Pagadders’ en de themawerking ‘Heldenvitrien’ met de leerlingen Verzorging van de Sint-Vincentiusschool werden verder uitgebouwd. Dit jaar was er eveneens een samenwerking met de kleuterafdeling van het Lievenscollege in de Keizer Karelstraat. Hierbij werd specifieke aandacht besteed aan het feit dat bewoners actief meewerkten aan de voorbereiding van de activiteiten en samen met de kinderen deze dan ook uitvoerden. 16.2.3.2.6 Hulpverlening Er is een 24-uurspermanentie waarbij overdag de permanentie gewaarborgd werd door het aanwezige personeel en na de kantooruren en op weekend, zon- en feestdagen door de conciërge en het verzorgend personeel van het nabijgelegen woonzorgcentrum Sint-Jozef. Per maand waren er gemiddeld 5 noodoproepen. Dit is vergelijkbaar met de vorige jaren. Ook in 2014 werden de contacten met medewerkers, hulpverleners, mantelzorgers en familie gestimuleerd. Zo kon de nodige thuiszorg snel binnen het bereik van de bewoners gebracht worden. Bij een probleemstelling werd overleg gepleegd met bovenvermelde actoren en werd, in functie van de zorgvrager, naar een adequate oplossing gezocht. Gemiddeld 32 bewoners per dag namen deel aan het middagmaal in het trefcentrum. Er werden een 15-tal activiteiten georganiseerd. Gemiddeld 40 tot 80 bewoners nemen hieraan deel. Door een verscheidenheid in het aanbod proberen we zoveel mogelijk bewoners te bereiken. De activiteiten van de naburige lokale dienstencentra Ten Hove en De Thuishaven worden via de nieuwsbrief en het ad valvas-bord bekendgemaakt. In 2014 verlieten 13 bewoners Antoniushof, waarvan 6 personen verhuisden naar een woonzorgcentrum en 7 personen overleden. Meer dan 50 personen namen deel aan individuele infosessies voor kandidaat-bewoners in 2014. 49 personen hebben zich effectief op de wachtlijst van Antoniushof ingeschreven.
257
16.2.3.2.7 Inspraak Er waren 4 gebruikersraden waar bewoners adviezen, suggesties en aandachtspunten konden formuleren. Gemiddeld 50 bewoners namen deel. Er is een duidelijke interactie aanwezig wat als positief ervaren wordt. Via het meldingsmanagement worden vragen, meldingen, klachten opgevolgd en behandeld. 16.2.3.2.8 Specifieke thema’s 15 senioren van Antoniushof hebben ‘on stage’ in 2014 terug bewezen dat ouderen nog actief kunnen leven en mede participeren in de samenleving. Het ondersteunen en stimuleren van onze bewoners om een playback musical op te voeren tijdens de week van de derde leeftijd bleek opnieuw een schot in de roos. Het grasduinen in de wereld van de musical en de inspanningen en contacten die de bewoners legden tijdens de voorbereiding, gaf Antoniushof een enorme boost! Hierdoor werd het intern sociaal netwerk terug versterkt.
16.2.3.3
Seniorenflats Ter Pielvaecx
16.2.3.3.1 Identificatiegegevens Adres: Begijnhofdries 20-24 telefoonnr. 092668888 mailadres:
[email protected] erkenningsnummer: / Aantal personeelsleden Er is geen personeel specifiek voor Ter Pielvaecx. De bewoners worden ondersteund door het personeel en de vrijwilligers van het aanpalend lokaal dienstencentrum Ten Hove. 16.2.3.3.2 Aantal woongelegenheden Er zijn momenteel 12 woongelegenheden De flats zijn onderling verschillend en gemiddeld 65m2 groot. Ze beschikken over alle modern comfort: living; volledige kitchenette, aangepaste badkamer en berging. De gemeenschappelijke binnentuin staat in verbinding met het lokaal dienstencentrum Ten Hove. 16.2.3.3.3 Doelpubliek We richten ons tot 65 plussers die nog zelfstandig kunnen wonen en verantwoordelijkheidszin hebben. Ze dienen ook bereid te zijn tot wederzijds hulpbetoon aan de medebewoners. We streven ook een zekere leeftijdsspreiding onder de bewoners na. 16.2.3.3.4 Animatie en sociale netwerking Deze “beschermde “ woonomgeving krijgt een meerwaarde door de onmiddellijke nabijheid van het dienstencentrum Ten Hove, met mogelijkheid tot begeleiding en ondersteuning, 258
zowel door professionelen als door vrijwilligers. Ook kunnen de bewoners aansluiten of geactiveerd worden tot het volgen van activiteiten binnen het centrum of in verenigingen in de buurt. 16.2.3.3.5 Hulpverlening De bewoners kunnen dagelijks in Ten Hove terecht voor vragen of problemen. De maatschappelijk werkster bracht bij iedere bewoner meerdere huisbezoeken om op sociaal vlak hun huidige situatie te bekijken. Ze informeerde de bewoners over de bestaande sociale voorzieningen, onder andere de dienstverlening die het lokaal dienstencentrum kan bieden. Vijf bewoners krijgen thuiszorg vanuit ldc ten Hove. Het gaat hier voornamelijk over samen boodschappen doen, de woning poetsen, hulp bij het wassen van kleren, hulp bij het strijken en douchen met hulp. 16.2.3.3.6 Inspraak In 2014 vonden 2 bewonersvergaderingen plaats. Tijdens deze vergaderingen konden de bewoners vragen en problemen binnen het woongegeven bespreken en aanpakken. Daarnaast wordt tijdens elke vergadering eventuele technische mankementen genoteerd en doorgegeven aan de technische dient. We betrekken de bewoners ook nauw bij het uitstippelen van een eventueel zorgtraject, het uitwerken van een zorgscenario en het afsluiten van samenwerkingsverbanden met relevante partners. 16.2.3.3.7 Specifieke thema’s In 2014 werd de infobrochure voor de bewoners over het “Wonen in Ter Pielvaecx”: verfijnd en verspreid. Daarnaast werden alle woningen geschat door een erkende schatter, dit in het kader van een eventuele nieuwe huurprijsberekening. Door de maatschappelijk werkster werden de bewoners ook geïnformeerd over het afschakelplan (preventie van black-out), dit aan de hand van een info brochure.
16.2.4 De nieuwe woonvormen 16.2.4.1
Assistentiewoningen Zwijnaarde
In overleg met het bestuur en de diverse stadsdiensten werd het project assistentiewoningen bijgestuurd. De ontwerper maakte nieuwe plannen voor de 27 rolwagenaangepaste flats en het nieuwe plein tussen de assistentiewoningen en het wzc Zonnebloem. In oktober 2014 werd een nieuwe bouwvergunning aangevraagd. De buurtbewoners werden uitgebreid geïnformeerd over de stand van zaken van het project. In overleg met de groendienst werd reeds een aanzet gedaan om het nieuwe park op de site vorm te geven. Eind 2014 werd gestart met de opmaak van het bestek voor het aanstellen van de aannemer.
16.2.4.2
Assistentiewoningen Sint-Amandsberg
In oktober 2014 werd een oproep gelanceerd om een ontwerper te vinden om de 30 geplande assistentiewoningen op de site Wibier / Heiveld te realiseren. 259
Er was ook overleg rond dit project met de dienst Stedenbouw.
16.2.4.3
Sociale assistentiewoningen Ledeberg
Sociale Huisvestingsmaatschappij WoninGent zal 19 sociale assistentiewoningen bouwen aan de Hundelgemsesteenweg in Ledeberg. OCMW Gent zal instaan voor de dienstverleningscomponent van deze sociale assistentiewoningen. In 2014 was er overleg met WoninGent over de inrichting van de flats, rolwagenaangepastheid van de infrastructuur, … Eind 2014 werd de aanvraag voor de bouwvergunning ingediend.
16.2.4.4
Ondersteund groepswonen voor actieve oudere Gentenaars
In 2014 zette het OCMW-bestuur het licht op groen om een nieuwe samenwoonvorm voor senioren te realiseren. De uitgangspunten van dit groepswonen zijn:
Senioren leven in groep en bieden wederzijdse hulp aan elkaar;
Minimale professionele ondersteuning;
Groep zo autonoom mogelijk;
Groep primeert boven het individu;
Aangepast wonen binnen de krijtlijnen van het decreet mbt groepen van assistentiewoningen.
Het project wordt gesubsidieerd door de provincie Oost-Vlaanderen.
260
17 Woonzorgcentra 4.1 Identificatiegegevens Identificatiegegevens van de vier woonzorgcentra:
ROB = rustoorderkenning
RVT = bijzondere erkenning rust- en verzorgingstehuis
KV = centrum voor kortverblijf
DVC = dagverzorgingscentrum
Voor ieder woonzorgcentrum geven we in de volgende tabel in de derde kolom mee welk soort erkenningen er zijn, het erkenningsnummer en hoeveel bedden er zijn per erkenning. Wzc Het Heiveld
Antwerpsesteenweg 776, 9040 Sint-Amandsberg
ROB: CE 2054 (177) RVT: VZB 412 (128) KV: KCE 2054 (3) DVC: CE 2347 (17)
Wzc De Vijvers
Walstraat 1, 9050 Gentbrugge
ROB: CE 2094 (174) RVT: VZB 2230 (128) KV: KCE 2094 (6)
Wzc De Liberteyt
Vroonstalledries 22, 9032 Wondelgem
ROB : CE 1553 (122) RVT : VZB 456 (90) KV : KCE 1553 (3)
Wzc Zonnebloem
Hutsepotstraat 29, 9052 Zwijnaarde
ROB : CE2396 (130) RVT : VZB 473 (90) KV : KCE 699 (4)
De vier woonzorgcentra hebben zowel een ROB- als een RVT-erkenning en een erkenning als centrum voor kortverblijf. Wzc Het Heiveld beschikt als enige over een dagverzorgingscentrum met 17 plaatsen, waarvan tien met een bijzondere erkenning. Wzc De Vijvers zorgt ook voor nachtopvang, georganiseerd binnen de erkenning van het centrum voor kortverblijf. Wzc De Vijvers kreeg daarvoor subsidies van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid.
17.1 Zorg in cijfers Meting op 31.12.2013
261
17.1.1 Leeftijdsverdeling
Leeftijdsverdeling wzc 100% 90%
6
4
4
11
10
14
1 5 21
80%
39
44
7
14
2
1
5
4
36
26
2
39
41
24
46
2
3
3
9
9
14
>100
30
95100 90-94
33
31
70% 33 60%
38
85-89
28
27
41
66
60
41
8
14
12
4
20
16
15
20
8
7
4
42
40
22
13 9
12 9
10 4 2012 (134)
14
2012 (176)
18
2012 (125)
17
28
2014 (174)
10%
28
2013 (178)
20%
39
75-79
29
2014 (126)
43 30%
41
27 70-74
30
2014 (178)
32
2013 (176)
40%
44
2013 (123)
50%
80-84
51
21
34
65-69 60-64
9 9
8 8
Heiveld
Liberteyt
Vijvers
2014 (133)
2013 (132)
2012 (178)
0%
Zonnebloem
De grootste groep bewoners is tussen de 80 en de 95 jaar oud. Negen mensen vierden hun eeuwfeest.
Leeftijdsverdeling dvc 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 <55
55-59
60-64
65-69
70-74 2012 (35)
75-79
80-84
85-89
90-94
95-100
2013 (34)
In 2014 was er een sterke stijging van het aantal gebruikers van het dvc. De sterkste stijging situeert zich in de groep gebruikers tussen 80 en 84 jaar. 262
17.1.2 Geslachtsverdeling Geslachtsverdeling 200 150 100 50 0
137
138
85
116
114
117
135
104
92
89
62
59
62
92
99
24 21 21 17 14 13 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 41
40
39
Heiveld
40
34
33
Liberteyt
Vijvers
30
41
33
Zonnebloem
DVC
vrouw
Net zoals de afgelopen jaren is er ook in 2014 zowel in de woonzorgcentra als in het dagverzorgingscentrum een overwegend vrouwelijk publiek.
Aantal koppels 20 18 16 14 12 10 19
8 6 4 2
18
16
9
2
1 5
0
5
Heiveld
2
1
5
2
Liberteyt
Vijvers 2012
4
3
Zonnebloem
DVC
2013
Wzc De Vijvers beschikt als enig woonzorgcentrum over echtparenkamers, wat het hoge aantal koppels verklaart.
17.1.3 Zorgprofiel We meten de graad van zorgbehoevendheid in de woonzorgcentra aan de hand van de Katz-schaal. Katz-schaal: meet- en evaluatie-instrument waarmee zorgbehoevende senioren in categorieën ingedeeld worden, naargelang de ernst van hun zorgbehoevendheid. De zorgcategorieën zijn:
categorie O: volledige fysieke onafhankelijkheid en niet dement
categorie A: 263
senioren die fysiek afhankelijk zijn om zich te wassen en/of te kleden. senioren die psychisch afhankelijk zijn: zij zijn gedesoriënteerd in tijd en ruimte, én
zijn fysiek volledig onafhankelijk.
categorie B: senioren die fysiek afhankelijk zijn: zij zijn afhankelijk om zich te wassen en/of om zich
te kleden, én zij zijn afhankelijk voor transfer en verplaatsingen en/of om naar het toilet gaan. senioren die psychisch afhankelijk zijn: zij zijn gedesoriënteerd in tijd en ruimte, én zij
zijn afhankelijk om zich te wassen en/of te kleden.
categorie C: senioren die fysiek afhankelijk zijn: zij zijn afhankelijk om zich te wassen en/of te
kleden, én zij zijn afhankelijk voor transfer en verplaatsingen en om naar het toilet gaan, én zij zijn afhankelijk wegens incontinentie en/om te eten. categorie C dement (Cd): senioren die psychisch afhankelijk zijn: zij zijn gedesoriënteerd in tijd en ruimte, én zij
zijn afhankelijk om zich te wassen en/of te kleden, wegens incontinentie, voor transfer en verplaatsingen en om naar het toilet gaan, én/of zij zijn afhankelijk om te eten.
Nieuwe categorie D: In categorie D kunnen alle personen bij wie de diagnose van dementie werd gesteld
als gevolg van een gespecialiseerd diagnostisch bilan, worden ondergebracht ongeacht hun fysieke afhankelijkheid.
Zorgprofiel 200 180 12
160 140
64
64
120 100
22
40 20 0
45 28
77
77 45
15
80 60
65
2
65
57
61
51
53
19
43
18
20
18
52
12 21
26 11
34
30
21
24
18
46
47
41
23
17
32
39
50 17 28
23 16 12 16 16 17 15 16 12 9 9 18 18 15 15 13 12 6 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 14 19
Heiveld
Liberteyt
Vijvers D
Cd
C
B
Zonnebloem A
DVC
O
264
Aantal forfaits dvc 35 30 25 20 15 10 5 0
29
30
2013
2014
22
2012
Aantal forfaits
Het aantal forfaits is in 2014 ongeveer gelijk gebleven tegenover 2013.
Financiële situatie bewoners 200 180 160
48
45
42
47
46
46
28
95
97
32
35
36
102
97
97
2014
100
28
2014
32
2013
120
2013
140
80 60
130
133
132
129 93
40
130
132
20
Heiveld
Liberteyt
niet-zelfbetalend
Vijvers
2012
2014
2013
2012
2012
2014
2013
2012
0
Zonnebloem
zelfbetalend
Tegenover 2013 is het totaal aantal zelfbetalende bewoners met 3 bewoners gestegen en het totaal aantal niet-zelfbetalende is met 2 bewoners gedaald.
265
Gemiddeld bezettingspercentage 103,4%
105,0% 100,0%
99,1% 98,9% 98,5%
99,2%99,5% 99,3%
98,9% 98,6% 97,9%
99,3% 99,2% 98,9%
95,0% 88,5% 88,5%
90,0% 85,0% 80,0% Heiveld
Liberteyt
Vijvers 2012
2013
Zonnebloem
DVC
2014
Het gemiddeld bezettingspercentage berekenden we als volgt: (Aantal gefactureerde aanwezigheidsdagen / 365) / aantal erkende woningen
17.1.4 Vrijwilligers In alle woonzorgcentra en in het dvc helpen vrijwilligers mee de werking ondersteunen. Zij houden de cafetaria open, helpen bij de maaltijden, bij uitstappen, … Aantal vrijwilligers 90 80 70
79 69
71 65
60
57 55
50 40
38
40 30
38
41 37
26
20 10 2
4
2
0 Heiveld
Liberteyt
Vijvers 2012
2013
Zonnebloem
DVC
2014
266
17.2 De vier woonzorgcentra apart belicht 17.2.1 Woonzorgcentrum Het Heiveld 2014 stond voor Het Heiveld in het kader van buurtgerichte werking en positieve beeldvorming als woonzorgcentrum. Naast de gebruikelijke activiteiten die animatie en reactivatie uitwerken (rondleidingen, bezoeken, intergenerationele werking met scholen) en die we intussen tot onze reguliere werking rekenen dienden zich hiertoe opportuniteiten aan. Een sociaal tewerkstellingsproject uit de buurt (Compaan) vroeg onze medewerking om op onze uitgestrekte graspartijen groenten te kweken ter bevoorrading van een sociaal pop-up restaurant. Hiervoor werd een grote serre opgetrokken en de grond werd verrijkt met compost. Leuk voor onze bewoners en bezoekers om die bedrijvigheid te zien, leuk voor de buurt ook. Op 13 maart werd een persmoment gehouden en het initiatief bekendgemaakt. In dezelfde open geest werd in september een mobiele boerderij uitgenodigd op onze site. Bewoners en personeel en hun familie en vooral de kleine kinderen konden er neerhofdieren bekijken, eten geven, aanraken. Tegelijk werden streekproducten en zelfgemaakte hapjes aangeboden aan het talrijk opgekomen publiek. De buurt was een paar dagen een dierentuin. Een initiatief dat voor herhaling vatbaar is. In oktober hielden onze medewerkers “De Kwies van ’t Hospice” en toonden aan de vele opgekomen kwisploegen dat een rusthuis ook iets anders kan zijn dan een zorginstelling. In december werd een kerstmarkt georganiseerd. De verschillende verkoopstandjes werden gemaakt door de medewerkers van de leerwerkplekken en vooral zelfgemaakte zaken werden er aan de man en de vrouw gebracht. Ook deze keer wisten de buurtbewoners en familie de weg naar Het Heiveld te vinden voor een door bewoners gemaakt breiwerkje, een glas Hospice, een Gluwein muzikaal begeleid door een bewoner op het orgel. Wzc Het Heiveld werd in september met het project “vergeten kracht” laureaat van de EAHSA Award : Best facility in Europe. Bovenstaande helpt ons onze zorg voor onze bewoners elke dag te verbeteren.
17.2.2 Woonzorgcentrum De Vijvers 17.2.2.1
Themajaar rond Wereldoorlog I
Gedurende het hele jaar werden voor de bewoners verschillende activiteiten georganiseerd rond 100 jaar WO I. Het jaar werd afgesloten met de tentoonstelling “De Groote Oorlog in Groot Gent”. Dit was een mooie samenwerking tussen een bewoner, een buurtbewoner, het Liberaal archief, het stadsarchief en Woonzorgcentrum (WZC) De Vijvers. Naast de spontane bezoekers waren er een 30-tal geleide bezoeken.
17.2.2.2
Buurttuin
Op 31 maart was er de feestelijke opening van de Buurttuin. De tuin bestaat uit verhoogde plantenbakken en groentebedden. Dit project kon slagen dankzij de samenwerking van verschillende organisaties: Samenlevingsopbouw, Brede School Ledeberg, Onze-Lieve267
Vrouw-College, De Kleurdoos, buurtbewoners, Vereniging voor Ecologische Land- en Tuinbouw (VELT) en WZC De Vijvers.
17.2.2.3
Toneelvoorstelling “Zoutloos” door Orka
Tijdens de Gentse Feesten was er de kindervoorstelling “Zoutloos”. Het verhaal speelt zich af in een woonzorgcentrum met herkenbare situaties en zorgde voor een lach en een traan. Tijdens de avant-première kregen een 50-tal bewoners en personeelsleden de kans om de voorstelling te bekijken. Alle 8 voorstellingen waren onmiddellijk uitverkocht.
17.2.2.4
Festival van Vlaanderen
Op 17 september was Gent Festival van Vlaanderen te gast in WZC De Vijvers. Dit meezingmoment stond onder begeleiding van Dr. Song. De bewoners zongen samen met personeel, vrijwilligers en bezoekers uit volle borst enkele gekende klassiekers. Zowel een nummer van Luc De Vos als Elvis Presley passeerde de revue.
17.2.2.5
Zorgvernieuwende projecten
In 2014 werden er 281 begeleidingsgesprekken aan huis gevoerd in het kader van protocol 3. Het aantal verschillende ouderen die begeleid werden is 67. Doorverwijzingen gebeurden vooral via de collega’s van de lokale dienstencentra van OCMW Gent en via de huisartsen uit Ledeberg en Gentbrugge. Sinds mei 2013 werden zitvoormiddagen in LDC Speltincx gehouden, elke week op vrijdag. Sinds januari 2014 werden er bijkomende zitnamiddagen in lokaal dienstencentrum “De Knoop” gehouden op woensdag, waardoor het aantal doorverwijzingen en aan gesprekken aanzienlijk steeg. Het lijkt dat door de fysieke aanwezigheid van de psycholoog en deelname aan thuiszorgoverleg, dat de andere disciplines meer aandacht hebben voor psychologische zorg van de bezoekers van het centrum. Tenslotte werden er ook enkele ouderen doorverwezen van het ziekenhuis door de sociale dienst of psychologische dienst.
17.2.2.6
Informatiemomenten voor bewoners en familie
In 2014 ging opnieuw het informatiemoment over dementie en over het levenseinde door in het WZC. Beiden zijn moeilijke onderwerpen, waarmee familie en personeel geconfronteerd worden bij de bewoners. De bedoeling was dat er informatie geven werd over deze onderwerpen en de bespreekbaarheid bij bewoners en familie te verhogen. Daarnaast werd men geïnformeerd over wat de mogelijkheden zijn binnen het woonzorgcentrum en bij wie mensen daarvoor terechtkunnen.
17.2.2.7
Psychologische begeleiding
In 2014 werden er 412 begeleidingsgesprekken gedaan en dit bij 98 bewoners. De meeste gesprekken kaderden in het rouwproces van de definitieve opname en bij het levenseinde en alle wensen daarbij. Daarnaast was er ook aandacht voor depressie, rouw en familiale problemen.mensen daarvoor terecht kunnen.
268
17.2.3 Woonzorgcentrum De Liberteyt Het jaar 2014 stond in het kader van het continu versterken van de kwaliteit zorgaanbod, het scheppen van een verbetercultuur en een optimale samenwerking door het team, familie en mantelzorgers. Het multidisciplinair team werkt voortdurend aan het onderhouden en verbeteren van eigen vaardigheden voor optimaal zorgproces, zodat alle senioren op een waardige manier, zo lang mogelijk regie over hun eigen leven kunnen behouden in een gastenvrije veilige omgeving, waar iedereen zich thuis voelt en kan genieten van welzijn en levensgeluk.
17.2.3.1
Werkgroep fixatie
De beperking van de bewegingsmogelijkheid (fixatie) van een bewoner veroorzaakt psychisch en lichamelijk ongemak, onrust en kan zelfs agressie uitlokken. Bovendien is het voor alle betrokken partijen een emotioneel belastende ingreep. De eerste stappen tot het streven naar een fixatievrij woonzorgcentrum werd gezet in 2014. Een werkgroep, multidisciplinair samengesteld buigt zich maandelijks over fixatie en gaat actief op zoek naar alternatieven voor fixatie. Op zoek gaan naar creatieve oplossingen, minder ingrijpende maatregelen op maat van de bewoner. Deze verhogen niet enkel het comfort maar komt evenzeer ten goede aan de eigenwaarde van de bewoner. Een ambitieus actieplan beoogt een vermindering van 10 % gefixeerde bewoners in 2015.
17.2.3.2
Anders (G)enten
Senioren met migratieachtergrond vinden moeilijk de weg naar de Gents OCMW woonzorgcentra. Een werkbezoek aan Emirdag in Turkije stimuleerde de samenwerking met verschillende interculturele netwerken zoals IN-Gent, Koza en U-centraal. Na het bezoek aan Emirdag ervaarde het team een grote openheid om senioren met migratieachtergrond te verwelkomen in het woonzorgcentrum ( WZC). Het team organiseerde rondleidingen specifiek voor Turkse en Arabische senioren. De eerste krijtlijnen en planning van infosessies rond dementie, voor deze specifieke doelgroep werd zorgvuldig uitgetekend en is voorzien in het voorjaar 2015. Cultuursenitieve vormingsmomenten voor alle medewerkers brachten nieuwe inzichten. In samenwerking met het animatieteam komen de “bloesemdames” ( dames van Turkse origine) regelmatig samen met en voor de bewoners koken en tafelen. Op 26 december 2014 kwam de eerste Albanees-Turkse dame op de beschermde afdeling wonen.
17.2.3.3
Diverscity
Het Europees Sociaal Fonds (ESF) lanceerde in juni 2013 een projectoproep ‘werkbaarheid’. In het kader van deze oproep lanceerde Diverscity (dit is het samenwerkingsverband tussen VVSG en de 3 overheidsvakbonden) een project ‘zorg voor zorg’ met als doel de werkdruk in de organisatie te verlagen. WZC De Liberteyt werd in 2014 met het thema zelfroosteren geselecteerd om mee te werken aan dit project. Bij zelfroosteren is iedere medewerker mede verantwoordelijk en krijgt een grotere inspraak voor het opmaken van het uurrooster van een afdeling, om dusdanig een beter evenwicht tussen privéleven en werkomgeving te vinden. Een coach ( Levuur) werd aangesteld ter begeleiding van het project. Zelfroosteren zou ook een positieve invloed hebben op de arbeidstevredenheid, kwaliteit van zorg en het ziekteverzuim. Eind 2015 worden de resultaten van het project geëvalueerd.
269
17.2.3.4 Sensibiliseringscampagne griepvaccinatie en handhygiëne medewerkers De referenten zorginfecties en CRA zetten in 2014 alles op alles om medewerkers te overtuigen van het belang van handhygiëne en griepvaccinatie in de zorgsector. Verschillende vormings-en intervisiemomenten onderstreepten het belang van een goede handhygiëne en griepvaccinatie. 51 personeelsleden lieten zich vaccineren , een toename van 13% t.o.v. 2013.
17.2.3.5
Studentenbegeleiding
Jaarlijks ontvangt de Liberteyt gemiddeld een 75 -tal studenten (verpleegkundigen, zorgkundigen, -logistieken, -paramedici) . De stage-mentoren zorgen voor een individuele rondleiding en begeleiding van iedere student, waarbij aandacht geschonken wordt aan de input en werking van de verschillende werkgroepen. Een op maat gemaakte studentenbrochure wordt voorzien voor iedere student.
17.2.3.6
Parkinsonteam
Het Parkinsonteam leidde in 2014 nieuwe medewerkers op. Een nieuwe brochure voor bewoners met de ziekte van parkinson werd opgemaakt en geïmplementeerd ter verrijking en met het accent op zo normaal mogelijk te leven en wonen.
17.2.3.7
Smaakbeleving van lekker en gezonde voeding in WZC
Het WZC De Liberteyt werd in maart 2014 geselecteerd voor gratis deelname aan het project “ smaakbeleving als hefboom voor marktinnovatie” van EROV. De keukenteam en grootkeukenkoks ontwikkelen en bereiden nieuwe gerechten met streek- en hoeveproducten, dit mede onder begeleiding van de Universiteit Gent en in nauw overleg met de Vereniging Grootkeukenkoks Oost-Vlaanderen. Gevolgd door een smaakbelevingsactie met bewoners van het WZC met peiling naar acceptatie en preferentie van bepaalde streekproducten. Aansluitend werd het Fingerfoodproject opgestart. IIn kader van de ondervoedingsproblematiek bij senioren, werd een voedingsconcept ontwikkeld door grootkeuken Sodexo, voor personen met motorische en cognitieve beperking, gericht op mensen met dementie, bewoners met de ziekte van Parkinson, slechtzienden. Met doel de mensen door aantrekkelijke en gemakkelijk te pakken voeding zonder of met bestek, de zintuigen te prikkelen waardoor zij meer zin in eten krijgen
17.2.3.8
Project verzorgend wassen
Verzorgend wassen is hygiënisch wassen zonder water d.m.v. speciale verwarmde washandjes met verzorgende en voedende lotion die een psotief en aangenaam effect hebben bij onrustige of palliatieve bewoners omdat het als minder belastend en meer ontspannend ervaren wordt.
270
17.2.3.9
Award
In 2014 behaalden de bewoners en het team een E- Award in de categorie “samenwerking” en het kader van “ good practice” rond e- inclusie in Vlaanderen van de Digitale week. De vakjury bekroonde het Mixed-Worlds project waarin senioren samen met de leerlingen Regenboog leren werken met Sociale Media en tablet-gebruik.
17.2.3.10
Opening insectenhotel en Bowlingbeestjes
Het reactievatie- en animatieteam blijft creatief onuitputtelijk. De tuin werd in de lente opgefleurd met een trendy insectenhotel, ontworpen en i.s.m. het Opleidings- en tewerkstellingscentrum. Door de bewoners en personeel werden veel gerecycleerde bowlingballen kleurrijk geschilderd en bewerkt tot dierenfiguren, en verspreid in de tuin. Aanvullend aan het idee dat flora en fauna jong en oud met elkaar verbindt werden ook verschillende fruitbomen geplant die samen met de leerlingen, de bewoners en het team worden onderhouden, passend in levenslang leren voor en met alle generaties.
17.2.3.11
Vrijwilligers
Een gerichte en actieve oproepcampagne leverde in 2014 een verdubbeling van het aantal vrijwilligers nl. 51 in het totaal.
17.2.4 Woonzorgcentrum Zonnebloem 17.2.4.1
Hedendaags zorgaanbod
In 2014 werd de zintuiglijke beleving van de bewoners van WZC Zonnebloem verder als thema doorgevoerd, vooral in de beschermde afdeling. Activiteiten en zorg spitsten zich nog meer toe op de specifieke noden, behoeften en benadering van de bewoner, al dan niet met dementie, en met aandacht voor geur, smaak, gevoel en horen. Het concept Fingerfood werd uitgewerkt en geïmplementeerd: dagelijks krijgen gemiddeld tien bewoners hun hoofdmaaltijd in deze vorm, en zorgt dit voor verhoogde zelfredzaamheid en de stimulatie van eigenwaarde. Overkoepelend werd rond het gegeven van de maaltijden eveneens een multidisciplinair voedingsteam opgestart. De toenemende zorgengraad vertaalde zich het verder inzetten van de multidisciplinaire stuurgroep dementie die aan kennisvergaring en kennisdeling doet over de afdelingen. Extra aandacht voor familie van personen dementie met een specifiek familieontbijt op deze afdeling Het aspect privacy werd samen met senioren en sexualiteit uitgewerkt in gespreksgroepen en een studienamiddag voor personeel en vrijwilligers.
17.2.4.2
Open en mensgericht
Wzc Zonnebloem bestendigde in 2014 zijn openheid naar bewoners, familie en omgeving. Tentoonstellingen bleken opnieuw het geschikte medium om verhalen van buiten naar het wzc te brengen en samen te laten vloeien met de verhalen en ervaringen van onze bewoners. Ze geven de bewoners, familie en bezoekers extra gespreksstof. Naast de Stad Gent (o.a. Zwijnaarde) en de Provincie gebruiken heel wat lokale verenigingen uit Zwijnaarde 271
de cafetaria en vergaderzaal van het wzc als uitvalsbasis. Bij deze activiteiten zoals de schaakclub, bridge, naaiclub zijn ook de bewoners van wzc Zonnebloem en hun familieleden welkom. Een hoogtepunt was de door WZC Zonnebloem georganiseerde burendag op 16 mei ruilbeurs voor bewoners, omwonenden, familie en personeel; een straatorkest, kindergrime, en een rommelmarkt met een dertigtal standhouders door omwonenden, familie en personeel. Daarnaast gingen er minstens maandelijks een optreden door, en werden er toneelvoorstellingen gegeven door De Melomanen, die WZC zonnebloem verkozen als locatie voor hun repetities. Op 28 en 29 maart vond de playbackshow plaats voor personeel, bewoners en familie waar 22 acts tweemaal voor een tweehonderdtal toeschouwers zorgden.
17.2.4.3
Tentoonstellingen
“In de piste”, een tentoonstelling rond wielrennen in wzc Zonnebloem liep van 2 november 2013 tot en met 31 januari 2014. De unieke overzichtstentoonstelling over baanwielrennen met de collecties van Eddy Verbust en Eddy Ghys onder peterschap van Patrick Sercu werd onder grote belangstelling geopend op 2 november 2013. In totaal gingen 27 rondleidingen door in het wzc met seniorenverenigingen, geïnteresseerden en groepen bewoners van andere woonzorgcentra uit de regio. Op 17 mei startte de tentoonstelling Wereldoorlog I: het dagelijkse leven in Gent Zwijnaarde waarvoor ook een boek werd uitgegeven door Eric De Keyser i.s.m. WZC Zonnebloem. De tentoonstelling met tal van unieke stukken –waarvan enkele aangebracht door bewoners en famile- liep in samenwerking met verzamelaars, de lokale vereniging van oudstrijders, het Huis van Alijn. De tentoonstelling liep tot 14 september. Op 8 november 2014 startte de tentoonstelling WielerSportCultuur met originele grote foto’s van Flandriens door Stephan Vanfleteren en hierbij bijpassende gedichten door Vlaamse dichters. Deze tentoonstelling werd eerder o.a. in London vertoond en loopt tot 14 februari 2015. De opening door o.a. Rober Janssens en Louis De Pelsmaeker mocht op heel wat belangstelling van pers en bezoekers rekenen. Daarnaast liepen er enkele andere tentoonstellingen (zoals 300 schildpadden in allerlei materialen uit alle hoeken van de wereld) en verschillende foto- en schilderijen tentoonstellingen van de lokale kunstkring Zwijnaarde op de verpleegafdelingen.
17.2.4.4
Media
Enkele bewoners speelden mee als figurant in een film en in een reclameclip. Daarnaast kwam WZC Zonnebloem enkele malen in beeld op regionale en Vlaamse televisiezenders, onder andere met een dansactiviteit in het kader van de week van de valpreventie. Sinds 7 september 2014 is bewoonster Anna De Guchtenaere (110 jaar) de oudste Belg. Daarmee is het de tweede maal dat een oudste Belg op Campus Zonnebloem woont. Op 10 april 2015 zal zijn 111 jaar oud zijn.
272
18 Maatschappelijke dienstverlening ouderenzorg Adres Advies, Oriëntatie en Opname Jubileumlaan 217 9000 Gent Aantal personeelsleden 19 koppen 15,9 VTE
18.1 Doelstelling De dienst Advies, Oriëntatie en Opname (AOO) behandelt de hulpverleningsvragen rond opnames en/of financiële tussenkomst. De opdracht bestaat concreet uit het behandelen van:
aanvragen voor definitieve opname in een eigen woonzorgcentrum, zelfbetalend of met financiële tussenkomst;
aanvragen voor definitieve opname in een privé woonzorgcentrum, met financiële tussenkomst;
aanvragen serviceflats Antoniushof of assistentiewoningen Wibier, al dan niet met financiële tussenkomst;
aanvragen voor opname in kortverblijf of nachtopvang in de eigen woonzorgcentra, al dan niet met financiële tussenkomst;
aanvragen voor opname in het centrum voor dagverzorging;
aanvragen voor financiële tussenkomst in de verblijfskosten voor residenten die reeds opgenomen zijn in een WZC en wiens middelen uitgeput zijn;
omschakeling van financiële tussenkomst naar zelfbetalend als residenten door uitputting rechten over voldoende middelen beschikken;
bijzondere financiële hulpvragen na opname, zowel voor de resident als voor de thuisblijvende partner.
De maatschappelijk werkers onderzoeken de opportuniteit van elke aanvraag en de financiële situatie van de aanvrager. De wachtlijst van kandidaat-bewoners voor onze eigen woonzorgcentra wordt centraal beheerd vanuit AOO, evenals de toewijs van een flat in het serviceflatcomplex Antoniushof of een woning in de assistentiewoningen Wibier.
18.2 AOO in cijfers 18.2.1 Financiële tussenkomsten in woonvoorzieningen Op 31 december 2014 werd aan 543 Gentse senioren een financiële tussenkomst in de opnamekosten van een woonvoorziening gegeven. Het betreft: 273
153 personen in onze eigen vier woonzorgcentra;
384 personen in een privévoorziening, zowel in Gent als in andere gemeenten.
voor bewoners in Antoniushof, assistentiewoningen Wibier of private serviceflats garanderen we een gewaarborgd leefgeld aan 6 senioren (waarvan 1 in private flat).
Over heel 2014 ging het om 692 Gentse senioren met financiële tussenkomst in een woonzorgvoorziening (in 2012 ging het om 668 senioren, in 2013 ging het om 645 senioren). Opgenomen met financiële tussenkomst op 31 december 2014 450 400
372
384
370
350 300 250 200
160
154
153
150 100 50 2
5
0
8
1
5
0 2012 (539) wzc OCMW Gent
2013 (532) privé-WZC
privé-sf
2014 (543) Antoniushof/Wibier/privé
het aantal financiële tussenkomsten voor residenten in private woonzorgcentra is gestegen;
het aantal financiële tussenkomsten binnen onze eigen WZC is ongeveer gelijk gebleven.
18.2.2 Aanvragen financiële tussenkomst voor reeds opgenomen residenten Het gaat om zelfbetalende senioren, wiens middelen uitgeput zijn en die beroep doen op tussenkomst.
274
Aanvragen financiële tussenkomst 35 29
30 25
24
24 21
21
20
20 15
12
11
12
10 5
1
0
0
2012 (58)
2013 (64)
2014 (53)
0 BCSD
passief
geseponeerd
nog in onderzoek
Niet alle aanvragen voor financiële tussenkomst bij reeds opgenomen residenten resulteren in een verzoek aan het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst (BCSD).
passief gaan van een dossier kan om verschillende redenen: in de loop van het onderzoek overlijdt de resident; het financieel onderzoek wijst uit dat er nog middelen zijn.
geseponeerd betekent: het gaat om een louter preventieve aanvraag; de aanvraag wordt geannuleerd; het gaat om een niet-Gentenaar, waarvoor we niet bevoegd zijn. Er is geen onderzoek gebeurd.
nog in onderzoek betekent dat het om recente aanvragen gaat, waar het financieel onderzoek nog lopend is.
Bovenstaande grafiek geeft aan dat het aantal vragen om financiële tussenkomst van reeds opgenomen residenten gedaald is, namelijk van 64 in 2013 naar 53 in 2014.
18.2.3 Omschakeling van financiële tussenkomst naar zelfbetalende Het gaat om residenten die door toekenning van bijkomende sociale uitkeringen of door verkoop woning opnieuw over voldoende middelen beschikken om zelf hun opnamekosten te dragen of waar na bankonderzoek nog voldoende middelen blijken. De tussenkomst van ons OCMW wordt dan stopgezet en de resident wordt zelfbetalend. Er gebeurden in de loop van 2014: 9 (2013: 9, 2012: 13) omschakelingen in privévoorzieningen en 2 (2013: 3, 2012: 6) in onze eigen woonzorgcentra.
275
18.2.4 Herkomst aanvragen voor opname in een woonzorgcentrum In 2014 waren er 953 nieuwe aanvragen voor opname in een woonzorgcentrum. Voor onze eigen woonzorgcentra behandelen we aanvragen al dan niet met financiële tussenkomst. Voor privé-woonzorgcentra enkel de aanvragen waar financiële tussenkomst nodig is. Herkomst aanvragen voor opname 600
535
500 363
400
514
491
373
344
300 200 100
29
12
27
3
26
33
2
23
10
0 2012 (942)
2013 (890)
ziekenhuis/sp diensten
thuis
2014 (953)
vanuit wzc
psychiatrie
serviceflats
Vaststelling:
Het aantal aanvragen voor opname kent een stijging.
Het grootste aantal aanvragen komen vanuit een ziekenhuis.
We merken een stijging van het aantal aanvragen vanuit thuissituatie, woonzorgcentra en serviceflats.
18.2.5 Behandelingsstatus Behandelingsstatus 400
337
300
244
224
194
200 100
328
296
130
130
103
82
94
132 71
109
142 75
75
19
0 2012 (942)
2013 (890)
2014 (953)
akkoord BCSD
op wachtlijst zonder bc
O/A doorverwezen naar LDC
passief voor inschrijving op wachtlijst
niet behandeld
nog in onderzoek
276
Niet behandeld aanvragen niet-Gentenaars; geannuleerde aanvragen; preventieve aanvragen; borgstelling voor opname Gentenaar in andere gemeente als zelfbetalende.
Nog in onderzoek recente aanvragen die nog niet zijn afgewerkt; aanvragen waar de cliënt zelf nog twijfelt over een opname en eerst andere
oplossingen wil proberen; in dit geval neemt de maatschappelijk werker enkele maanden na de aanvraag opnieuw contact op.
passief voor inschrijving op wachtlijst de aanvrager wordt als zelfbetalende opgenomen in een privé woonzorgcentrum; de aanvrager overlijdt; de aanvrager blijft thuis wonen of gaat inwonen bij kinderen.
18.2.6 Beweging aanvragen na inschrijving op wachtlijst Onderstaande tabel geeft het verloop van de inschrijvingen op wachtlijst weer ten opzichte van vorig jaar. (We benoemen dit niet meer als dossiers met goedkeuring BCSD gezien niet alle aanvragen voor inschrijving op wachtlijst meer voorgelegd worden aan het BCSD vanaf 2013)
2012
Aantal inschrijvingen op wachtlijst OCMW WZC 337
Gaan passief na inschrijving op wachtlijst OCMW WZC 96
2013
396
116
2014
458
137
Jaar
passief na inschrijving op wachtlijst
de aanvrager wordt als zelfbetalende opgenomen in een privé woonzorgcentrum;
de aanvrager overlijdt;
de aanvrager blijft thuis wonen of gaat inwonen bij kinderen.
Het aantal personen op de wachtlijst is gestegen ten opzichte van 2012 omdat er sinds 1 januari 2013 een nieuw profiel, namelijk het D-profiel, werd toegevoegd op de Katz-schaal. Personen met dit profiel komen ook in aanmerking voor opname in onze woonzorgcentra.
277
Stand wachtlijst woonzorgcentra op 31 december 200
181 160 142
150 100 50
41 21
20
11
0
34 15
60
49 26
23
14
59 43
18
0 2012 (253)
2013 (277) O
A
D
B
2014 (387)
C
Cd
18.2.7 Aantal aanvragen voor serviceflats Antoniushof (88 flats) Aantal 2011 2012 2013 2014
58 99 110 94
Nog niet behandeld 33 76 85 71
Op wachtlijst
passief
14 17 14 13
11 6 11 22
Nog niet behandeld betekent dat de aanvragen op de nog niet behandelde chronologische wachtlijst geplaatst worden, omdat er nog voldoende kandidaten zijn op de actieve wachtlijst, waar reeds een sociaal onderzoek gebeurde. Gezien de lange wachttijd heeft het geen zin om onmiddellijk na aanvraag een onderzoek te doen. Zowel de woonsituatie als de gezondheidstoestand van de kandidaat kan nog te veel veranderen. Er stonden op 31 december 2014 14 alleenstaanden en 10 koppels op de actieve wachtlijst, en 205 alleenstaanden en 11 koppels op de passieve wachtlijst. Voor serviceflats Antoniushof zien we een daling van het aantal aanvragen. Er gebeurden 8 nieuwe opnames in 2014, waarvan 3 koppels.
18.2.8 Aantal aanvragen voor GAW Wibier (20 woningen)
2012 2013 2014
Aantal aanvragen 21 18 10
Op wachtlijst 12 8 10
passief 9 9 0
In onderzoek 0 1 0
Aanvragen voor GAW Wibier worden niet meer onmiddellijk behandeld. Er wordt vanaf 2014 immers chronologisch gewerkt: niet meer op basis van de ISW-schaal, maar op basis van de Katz-schaal. Er stonden op 31 december 2014 21 koppels op de wachtlijst van GAW Wibier. Er gebeurden geen nieuwe opnames in 2014.
278
18.2.9 Aantal aanvragen voor kortverblijf OCMW Gent beschikt over 16 woongelegenheden voor kortverblijf, waarvan we er één voortdurend voorbehouden voor nachtopvang. Jaar
Aanvragen
Passief
BCSD
Opnames
2012 2013 2014
681 859 877
440 631 623
132 2 3
241 228 259
Meerdere periodes 27 27 36
In totaal ontving de dienst 877 aanvragen voor kortverblijf. Hiervan gingen 623 aanvragen passief (geen mogelijkheid tot opname wegens plaatsgebrek in de gevraagde periode, vraag werd ingetrokken door betrokkene en/of familie, overlijden van de kandidaat, …). Sinds 1 januari 2013 worden enkel nog vragen voor financiële tussenkomst voorgelegd aan het BCSD. In totaal werden er 259 opnames gerealiseerd, wat meer is dan in 2013. Wanneer de maatschappelijk werkers van de WZC niet kunnen beantwoorden aan een vraag tot opname in kortverblijf, verwijzen ze de aanvragers door naar andere voorzieningen. Zij werken met het digitaal netwerk voor kortverblijven, georganiseerd door de Provincie, waarop de vrije periodes in alle centra voor kortverblijf zichtbaar zijn en waar een optie kan genomen worden. In de nachtopvang verbleven 6 (2012: 8, 2013: 4) personen in De Vijvers.
18.2.10
Evolutie van alle aanvragen samen
De vergelijking van het totaal aantal aanvragen ten opzichte van de vorige jaren geeft het volgende beeld:
279
Totaal aantal aanvragen op 31 december 2500
2000
10
18 21
877
859
1500
681
1000
39 99 58
39 110 64
500
942
890
953
2012 (1840)
2013 (1980)
2014 (2042)
45 94 53
0 opname wzc
financiële tussenkomst
serviceflats Antoniushof
dagverzorging
nacht- kortverblijf
wcd Wibier
premie assistentiewoning
Het totaal aantal aanvragen dat bij de dienst AOO binnenkwam in 2014 bedraagt 2042. Er is 10 % stijging ten opzichte van 2012. Dit is voornamelijk te wijten aan de stijging van het aantal opnamevragen voor opname woonzorgcentra en aanvragen voor kortverblijf. Ook zijn er sinds november 2014 aanvragen premie assistentiewoning zowel voor eigen woonvormen als voor private assistentiewoningen. OCMW Gent voorziet sinds 1 januari 2015 een premie in de assistentiewoningen. Door campagne en bekendheid kwamen de eerste aanvragen toe in de loop van de maand november 2014.
18.3 Bewindvoering – Inventarisatie Het werkpakket rond bewindvoering en inventarisatie van inboedel en ontruiming van woningen wordt opgenomen door een juridisch medewerker.
18.3.1 Bewind Er wordt bewindvoering aangevraagd voor residenten van de OCMW-wzc of assistentiewoningen: 280
die niet bekwaam zijn om hun financiën/ bezittingen zelf te beheren;
die geen omkadering hebben van personen die dit kunnen overnemen;
die moeten beschermd worden tegen mogelijk misbruik door familieleden;
waar geen onderzoek naar hun financiële situatie mogelijk is omdat ze wegens dementie geen akkoord kunnen geven.
In 2014 werden 11 verzoekschriften ingediend bij de vrederechter voor aanstelling van een bewindvoerder (in 2012: 17, 2013: 11). Bij 3 hiervan ging het om een overschakeling naar zelfbetalende voor residenten die na toekenning sociale uitkeringen (voornamelijk THAB = tegemoetkoming hulp aan bejaarden) voldoende middelen hadden om de financiële tussenkomst stop te zetten. De juridisch medewerker:
bespreekt met de maatschappelijk werker de opportuniteit van de aanstelling van een bewindvoerder;
stelt het dossier samen dat bij het verzoekschrift wordt gevoegd, o.a. omstandige medische verklaring arts, relevante gegevens uit het opnamedossier, gekende financiële gegevens van de te beschermen persoon;
is aanwezig op de zittingen van de vrederechter;
onderhoudt na aanstelling alle contacten met de bewindvoerders, maakt afspraken rond de te storten maandelijkse provisies, volgt betalingen op, stuurt aanmaningen in verband met betalingen of aanvragen sociale tegemoetkomingen, vraagt eventueel tussenkomst bij de vrederechter;
maakt halfjaarlijkse afrekeningen, bereidt eindafrekeningen voor naar Dienst Financiën toe.
Ze werkt hiervoor nauw samen met de maatschappelijk werkers AOO, de administratie woonzorgcentra en Dienst Financiën. Het totaal aantal actieve dossiers = 176 (168 in 2012, 163 in 2013).
18.3.2 Inventarisaties en ontruiming Voor residenten met financiële tussenkomst die geen kinderen hebben, gebeurt een inventarisatie van de inboedel en een ontruiming van de woning. De juridisch medewerker staat in voor de inventarisatie, samen met de maatschappelijk werker die het dossier behandelt. Er wordt in samenspraak met de resident (of bewindvoerder) zelf, of zijn/haar contactpersoon bepaald welke goederen meegenomen worden naar het woonzorgcentrum of naar de assistentiewoningen en welke mogelijks kunnen verkocht worden ten voordele van de provisierekening van de resident. In 2014 gebeurden er 22 inventarisaties (14 in 2012, 8 in 2013). We zien opnieuw een stijging van het aantal inventarissen. De juridisch medewerker maakt afspraken met de technisch begeleider van het OTC, die instaat voor de praktische ontruiming.
281
19 Beleidscel Personeel & Organisatie Adres Onderbergen 86 9000 Gent Aantal personeelsleden Beleidscel Personeel & Organisatie: voltijds equivalenten: 2,8 (m.i.v. 1.9.2014 telt de beleidscel 2,6 VTE) koppen: 3
19.1 Identiteit Het departement Personeel & Organisatie bestaat uit drie pijlers:
Facility Management
Human Resources
Strategische Ondersteuning P&O
Deze diensten bieden niet alleen ondersteuning aan de andere afdelingen van het departement en de kerndepartementen, maar dragen ook actief bij tot het behalen van de verschillende organisatiedoelstellingen. Daarnaast rapporteren de diensten Communicatie en Archief rechtstreeks aan het departementshoofd. Het departementshoofd wordt ondersteund door de beleidscel P&O (1,8 VTE) en het Directiesecretariaat (0,8 VTE). Het directiesecretariaat verzorgt ook de agenda en de notulen van het Bijzonder Comité Personeel & Organisatie. De beleidscel P&O zorgt voor een optimale afstemming en wisselwerking tussen de verschillende diensten van het departement en daarbuiten, wat tot een kwaliteitsvollere en efficiëntere dienstverlening moet leiden. Daarnaast werkt de beleidscel P&O actief mee aan de overkoepelende visie van het departement, schrijft ze – onder toezicht van het departementshoofd – beleidsplannen uit en doet ze continu verbetervoorstellen. Tenslotte fungeert de beleidscel als projectleider bij complexe, crossdepartementale projecten.
19.2 Realisaties / projecten
De werkgroep Mobiel Werken, onder leiding van de beleidscel P&O heeft in 2014 de policy mobiel werken verder uitgewerkt. Eind 2014 werd de policy geëvalueerd om dan het project over te dragen naar Digipolis m.i.v. 1.1.2015.
In 2014 werd twee keer een P&O-namiddag georganiseerd voor alle medewerkers van het departement. Op die manier werden alle medewerkers op eenzelfde manier ingelicht over het nieuw organisatiemodel Stad en OCMW en wat dit concreet zal inhouden. Er 282
werd ook ruimte gelaten om hierover met elkaar in discussie te gaan. Deze dagen gingen door in de Cultuurkapel. Er waren telkens ongeveer 130 medewerkers aanwezig.
Ook voor de leidinggevenden van Facility Management, zowel stad als OCMW, werd een info- en kennismakingsmoment georganiseerd om medewerkers te informeren over de stand van zaken van het nieuw organisatiemodel en de verschillende initiatieven die rond samenwerking al genomen werden.
De beleidscel was betrokken bij het uittekenen van het voortraject tot centralisatie van de OCMW- en stadsdiensten, meer bepaald de verhuis van de ondersteunende diensten naar het huidige Electrabelgebouw en de centralisatie van (de administratie van de) kerndepartementen op de campus Hoofdbestuur. De beleidscel werkte ook mee aan de business case voor de aankoop van het huidige Electrabelgebouw.
Samen met de partners binnen Groep Gent (Stad Gent en Digipolis), stelde de beleidscel de business case op tot goedkeuren en opstarten van het traject rond telefonie.
In 2014 coördineerde de beleidscel de werkgroep Duurzaamheid. De beleidscel maakte ook het het actieplan 2014 op. Daarnaast weren ook specifieke dossiers in kader van duurzaamheid ondersteund, zoals het onderzoek naar groene stroomproductie door zonnepanelen, afvalbeleid en de aankoop van elektrische voertuigen.
De beleidscel maakte in 2014 ook deel uit van het PMO Gent Plus, het orgaan waarin de afstemming gebeurt tussen de verschillende masterprojectleiders rond de implementatie van het nieuw organisatiemodel stad en OCMW. De beleidscel is tevens masterprojectleider voor de organisatiebrede (transversale) projecten in dit veranderingstraject, zoals onder meer de opmaak van het bedrijfsvervoerplan woonwerkverkeer, het afstemmen van HR-gerelateerde regelgeving, …
Daarnaast is de beleidscel als kenniscentrum opgetreden bij de opmaak van de visienota rond de invoering van het Nieuwe Werken.
De beleidscel is mede-projectleider voor het ontwikkelen en implementeren van het bedrijfsvervoerplan woon-werkverkeer voor alle personeelsleden Stad en OCMW.
283
20 Communicatie Adres: Onderbergen 86 9000 Gent Aantal personeelsleden Communicatie 5,6 voltijds equivalenten 6 koppen Decentraal werken er rond interne en externe communicatie:
2 informatieambtenaren in het departement Sociale Dienstverlening (SD)
1 informatieambtenaar in het departement Ouderenzorg (OZ)
In 2014 kreeg de dienst Communicatie ook ondersteuning van een stagiair. De stage is een uitloper van de DUO-dag 2014. De samenwerking tussen stagiair en team werd gesmaakt en dus beslist om de stage te verlengen. Samen met de dienst Communicatie vormen al deze medewerkers het communicatieteam dat instaat voor alle interne en externe communicatieprojecten in het OCMW. Daarnaast zetten we ook medewerkers specifiek in op:
Begeleiden van veranderprocessen
Promotie en ondersteuning van vrijetijdsparticipatie en 1EUR-evenementen
20.1 Interne communicatie OCMW Gent beschikt over een aantal kanalen om de medewerkers tijdig en volledig te kunnen informeren:
personeelsmagazine DMAX
interne digitale nieuwsbrieven
intranet
20.1.1 Personeelsmagazine DMAX In 2014 verschenen vier personeelsmagazines met de naam DMAX. De redactie, fotografie, lay-out en drukwerk worden verzorgd door een externe partner: f-twee. Dit intern communicatiekanaal wil de betrokkenheid tussen de personeelsleden van verschillende diensten vergroten. Het magazine bestaat uit een mix van informatieve en human interest artikels, waarbij de link met de OCMW-medewerker in al zijn veelzijdigheid centraal staat. Een redactieraad, bestaand uit vertegenwoordigers van alle departementen, kiest de onderwerpen en thema’s. Sodico maakt zijn aanbod van activiteiten bekend via een katern in het personeelsmagazine. Deze katern wordt ook aan de medewerkers in het ziekenhuis Jan Palfijn en aan een 284
honderdtal gepensioneerden bezorgd. Aangezien Sodico vanaf 1 januari 2015 opgaat in Sodigent verandert deze situatie en vanaf dan is er ook geen Sodicokatern meer in DMAX.
20.1.2 Interne digitale nieuwsbrieven 20.1.2.1
Nieuwsflits
De Nieuwsflits is het digitale kanaal om wekelijks op een vast moment informatieve berichten aan de medewerkers van het OCMW mee te delen. Het is opgestart om het mailverkeer te reduceren en om allerlei praktische boodschappen te bundelen, zodat de informatie niet versnipperd wordt verstuurd. In de Nieuwsflits staan thema’s met een duidelijk ‘noodzakelijk’ karakter, die verband houden met bijvoorbeeld werkvoorschriften, reglementen en vormingen. Elke medewerker in het OCMW kan voor een organisatiebrede boodschap contact opnemen met Communicatie of een boodschap posten in een speciale mailbox. De cel Communicatie herschrijft dan het bericht. In 2014 gingen er 52 nieuwsflitsen de deur uit. De contactpersonen Personeel verspreiden deze berichten op papier onder medewerkers, die niet over een PC beschikken tijdens de werkuren.
20.1.2.2
Gebriefd: ‘nice to know’-informatie
Na elke maandelijkse zitting van de OCMW-Raad verstuurt de cel Communicatie een nieuwsbrief – Gebriefd – met thema’s uit de raad, nieuwe projecten of andere, aan OCMW Gent gerelateerde thema’s. Gebriefd heeft als doelstelling de betrokkenheid van de medewerker bij de organisatie te vergroten. In Gebriefd staan naast beleidsthema’s ook alle activiteiten die plaatsvonden in de lokale dienstencentra, woonzorgcentra, welzijnsbureaus, zaken waarmee het OCMW de pers haalde, voorstellingen van medewerkers en diensten, enzovoort. Deze nieuwsbrief wordt ook in een papieren versie verspreid voor medewerkers die niet met een computer werken. In 2014 was er, behalve in augustus, elke maand een Gebriefd. In 2014 werkte de dienst Communicatie een plan uit om de interne nieuwsbrieven te consolideren tot 1 wekelijkse nieuwsbrief. Hierin zal ruimte zijn voor taak- en organisatiegerichte informatie. Daarnaast wordt het onderliggende zendsysteem vervangen door Flexmail. Dit zal ons toelaten om het gebruik van de nieuwsbrieven te monitoren.
20.1.3 Intranet Dienst Communicatie OCMW Gent, interne communicatie Stad Gent en Digipolis werkten in 2014 aan de voorstudie van het nieuwe intranet. Samen met een externe partner – Delaware – werden de functionele vereisten in kaart gebracht. Bij de oplevering van de voorstudie werd duidelijk dat we evolueren naar een nieuwe digitale werkplek. Dit werd meteen de nieuwe werktitel voor het intranet-project. In 2015 komt de implementatie van de voorstudie.
20.1.4 Ondersteuning en advies Daarnaast ondersteunde de dienst Communicatie specifieke projecten met een intern communicatieplan: dat gaat van communicatieadvies tot het opstellen van communicatieplannen, redactie teksten, aanmaak van intranetsecties, enzovoort: 285
Gent Plus: het tijdelijk verandertraject naar een nieuwe organisatiestructuur voor Stad en OCMW Gent.
Diversiteit
Vormingsaanbod en e-HRM
Arbeidstevredenheidsonderzoek
Duurzaamheid
Sodigent: de samensmelting van de sociale diensten van Stad en OCMW Gent. Hiervoor werd een nieuwe huisstijl gecreëerd, een communicatieadvies geschreven voor de lancering, een communicatieplan op langere termijn, een bestek opgemaakt voor een ledenblad.
De informatieambtenaar van Ouderenzorg maakte in de loop van 2014 ook een intern communicatieplan met aandacht voor niet-PC gebruikers. Dit wordt in de loop van 2015 geïmplementeerd. Hierbij zal dienst Communicatie ook een rol opnemen.
20.2 Externe communicatie OCMW Gent beschikt over een aantal communicatiekanalen naar de burger en specifieke externe doelgroepen:
Website
Infokrant ‘tZalwelzijn
Persmomenten en –berichten
Drukwerk
Infoschermen
Jaarverslag en –overzicht
Stadsmagazine
20.2.1 Website De dienst Communicatie beheert de website www.ocmwgent.be. Alle lokale dienstencentra en woonzorgcentra hebben een eigen webstek gekregen onder deze koepelsite. Zo bepalen de ldc’s en de wzc’s – met ondersteuning van een webredacteur – zelf wat er op hun webpagina’s verschijnt. In 2014 werd een extra module gelanceerd aan de website: de webwinkel van de ldc’s. Voortaan kunnen bezoekers van de ldc’s activiteiten online reserveren en betalen. Dienst Communicatie werkte ook intensief mee aan het bouwen van de website en Facebookpagina: www.jongenoudingent.be. Dit platform geeft intergenerationele projecten meer zichtbaarheid en stimuleert interactie tussen organisatoren en deelnemers van dergelijke projecten. Hiervoor werkte dienst Communicatie samen met Mediaraven. Naar aanleiding van de lancering van de nieuwe www.gent.be zorgde dienst Communicatie ook voor duidelijker linken tussen de OCMW- en de stadssite.
286
20.2.2 Infokrant ‘tZalwelzijn In 2014 werden twee infokranten ‘tZalwelzijn in de brievenbussen van alle Gentenaars gepost. De infokrant wil de diversiteit van de OCMW dienstverlening bekend maken onder de Gentenaars en zo meebouwen aan een positieve beeldvorming voor onze organisatie. Een greep uit de onderwerpen die aan bod kwamen: goedkoper isoleren, hulp in de winter, hulp- en dienstverlening voor senioren, gratis computers, de doe-mee-week van de lokale dienstencentra, hulp bij aanvraag van de studietoelage, OCMW Gent in cijfers via een infografiek, het sociaal verhuurkantoor en de dag tegen de armoede.
20.2.3 Persmomenten en –persberichten In 2014 werden er 55 persberichten verstuurd, dit resulteerde in 77 artikels. Een greep uit de projecten die o.a. via een persmoment- of bericht werden ondersteund: Lancering website www.jongenoudingent.be
Opening De Baai, centrum voor thuislozen
Resultaten NederlandsWerkt
Dag van het verzet tegen de armoede
Lancering webwinkel voor senioren
20 jaar activering in Gent
Resultaten werkjaar 2013 – jaaroverzicht OCMW Gent
Regelmatig publiceert het OCMW ook in diverse vaktijdschriften zoals OCMW-Visies, Care Jobs of magazines in de gezondheidssector.
20.2.4 Drukwerk Brochures opmaken, ontwerpen, schrijven en vorm geven is een vak op zich. Verschillende mensen in de organisatie zijn er mee bezig, vaak ook vrijwilligers die verbonden zijn aan de lokale dienstencentra. Een consistente en aantrekkelijke huisstijl met vaste regels en procedures is onlosmakelijk verbonden aan het professionaliseren van OCMW-publicaties. Het communicatieteam leest alle brochures en folders na op klantvriendelijkheid, eenvormigheid en correct taalgebruik. In 2014 werden ruim 200 communicatieproducten nagelezen en geredigeerd door Communicatie.
20.2.5 Infoschermen In alle wachtzalen van de welzijnsbureaus en lokale dienstencentra van OCMW Gent hangen infoschermen in de wachtzalen. Op deze schermen plaatsen de diensten informatie voor cliënten. Zo kunnen ze hun activiteiten en dienstverlening bekend maken aan hun bezoekers. Dit is een meer laagdrempelige manier van communiceren naar de doelgroep dan via brochures en folders. De collega’s van Communicatie en Coördinatie Informatica leidden de diensten op, die er mee werken.
287
20.2.6 Jaarverslag en –overzicht De redactie en afwerking van het Jaarverslag 2014 en het Jaaroverzicht 2014, respectievelijk de interne en externe publicatie, worden gecoördineerd door het Communicatieteam. Voor het Jaarverslag leveren alle diensten een basistekst af, met de klemtoon op cijfers, duiding van evoluties en een verslag van hun werkingsjaar. De informatie- en communicatiemedewerkers zetten dit proces in gang en staan in voor de eindredactie van het volledige Jaarverslag. De hoogtepunten van het Jaarverslag worden vervolgens omgezet in een Jaaroverzicht, dat zowel intern als extern wordt verspreid. Dit werd in 2014 extra aangevuld met een infografiek: in één oogopslag krijgt men de kernrealisaties te zien.
20.2.7 Stadsmagazine Een lid van het communicatieteam neemt maandelijks deel aan de redactieraad van het Stadsmagazine en Stadstelevisie, georganiseerd door de Stad Gent. Projecten die in samenwerking worden georganiseerd, worden zo vanuit beide besturen samen gecommuniceerd. Ook eigen onderwerpen van OCMW Gent komen aan bod.
20.3 Begeleiden van veranderprocessen Vanuit de dienst communicatie werd change vooral ingezet bij het project Gent Plus. Een verandercoach werd halftijds ingezet voor de samensmelting van de ondersteunende diensten van OCMW Gent en Stad Gent, met specifieke aandacht voor de medewerker in dit traject. In 2014 werd bekeken met de dienst Kwaliteit en Interne Controle hoe changemanagement structureler in de organisatie kan ingezet worden. Volgende initiatieven moesten hiertoe bijdragen:
De start van een opleidingsaanbod project- en changemanagement voor projectleiders
Changemanagement als onderdeel van een nieuwe invulling van projectmatig werken. Hierdoor werd changemanagement ook een onderdeel van de werking van het projectbureau, die werd voorbereid in 2014.
Een ruimer opleidingsprogramma changemanagement voor 2015 werd opgemaakt.
20.4 Promotie en ondersteuning van vrijetijdsparticipatie en 1EURevenementen 20.4.1 Vrijetijdsparticipatie De doelstelling is om de participatie van kansarmen aan cultuur, sport en jeugd te verhogen. Communicatie maakt deel uit van deze werkgroep. De samenwerking gebeurt met de dienst Cultuurparticipatie, de Sportdienst en de Jeugddienst van de Stad Gent.
288
20.4.2 Stadswinkel De Stadswinkel verkoopt tickets voor de één-euro-evenementen voor OCMW-cliënten. Voor de praktische afspraken, vindt er regelmatig een overleg plaats tussen de Stadswinkel en de dienst Communicatie.
20.4.3 Vergroten van het aanbod aan socio-culturele en sportieve activiteiten voor mensen met een laag inkomen. Communicatie beheert het aanbod van gratis tickets die het OCMW van verschillende organisaties krijgt. Het aanbod maken we aan onze cliënten bekend via folders, flyers, mailberichten of sms’jes. Om alle cliënten de kans te geven zich in te schrijven in de evenementendatabase, stuurt de dienst Communicatie aan alle nieuwe cliënten de folder ‘Cultuur te duur?’. In 2014 distilleerden we uit New Horizon twee maal een lijst van alle nieuwe cliënten, die dan een schriftelijke uitnodiging krijgen om zich in te schrijven in de database. Geïnteresseerde cliënten sturen een antwoordkaart terug, waarvan het OCMW de portkosten betaalt. In 2014 lanceerde Stad Gent de UiTPAS waarmee mensen met een beperkt inkomen 80% korting krijgen op een groot aanbod van sport en vrijetijd in Gent. De middelen die werden ingezet voor de een-euro-evenementen werden opgenomen in het budget voor de UiTPAS waardoor in de toekomst er quasi geen een-euro-evenementen zullen plaatsvinden. De Stad doet een beroep op de expertise van onze dienst voor de communicatie met mensen in armoede. De hele communicatiecampagne van de UiTPAS is dan ook tot stand gekomen in samenwerking met onze dienst.
20.4.4 Cliënten schrijven zich in voor één-euro-evenementen Op 31 december 2014 waren er 1.457 cliënten ingeschreven in de evenementendatabase. Tabel: aantal cliënten ingeschreven in de evenementendatabase (2008-2014): Jaar
Aantal cliënten ingeschreven in de evenementendatabase
2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008
20.4.4.1
1.457 1.413 1.502 1.535 1.549 1.383 970
Groei-/krimppercentage tegenover het voorgaande jaar +3,1% -5.9% -2.1% -0.9% 11% 15% nulmeting
Soorten aanbieders
Het aanbod is afkomstig van:
Schenkingen van organisaties inclusief Dienst Cultuurparticipatie van Stad Gent, bv. een paasevenement of Landjuweelfestival;
Sociale return in het kader van overeenkomsten tussen de Stad Gent en organisatoren van evenementen, bv. NTGent; 289
Netwerk vrijetijdsparticipatie (NVTP), bv. tickets S & R Rozebroeken en de ijspiste tijdens de Gentse Winterfeesten.
OCMW Gent koopt zelf nooit tickets aan. Als we zelf tickets aankopen, was dit altijd samen met de Stad Gent in het kader van het Netwerk Vrijetijdsparticipatie en met middelen uit het Participatiedecreet. Soort aanbieder
aantal tickets
Schenkingen Social return NVTP
1.598 724 7.635
Totaal
9.957
20.4.4.2
9.957 tickets voor 1 euro voor OCMW-cliënten
In 2014 kon de dienst Communicatie 9.957 tickets verdelen van 18 verschillende aanbieders. De grootste aantallen te verdelen tickets waren voor:
De Gentse Winterfeesten met de ijspiste: 3.000
S & R Rozebroeken: 3.495
Festival van Vlaanderen: 930
Jaar 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008
Aantal tickets ter beschikking voor OCMWcliënten 9.957 7.832 11.451 5.585 9.284 6.680 3.280
Stijging/daling in % tegenover het voorgaande jaar +27% -31% +105% -39% +39% +103% nulmeting
Tegenover vorig jaar is er een stijging van 27,1% te zien. In de cijfers over de jaren heen zijn er weinig constanten terug te vinden. Dit is te verklaren door de aard van het aanbod: OCMW Gent gaat niet actief op zoek naar tickets, maar is afhankelijk van wat er geschonken wordt. Dat zorgt voor volatiliteit in het aanbod jaar per jaar. Van de aangeboden tickets zijn 9.468 effectief verkocht, wat een verkooppercentage betekent van 95%. In 2014 besteedde OCMW Gent 8.815 EUR aan promotie voor de één-euro-tickets: i.e. postklaar maken van mailings en portkosten. De andere kosten, zoals de prijs voor papier, het drukwerk en de loonkosten voor het ontwerp van het drukwerk en de organisatie van de ticketverdeling, zitten hierin niet vervat en gebeuren intern.
290
21 Archief Neermeerskaai 1b 9000 Gent
21.1 Doelstelling Het Archief heeft de volgende strategische doelen:
het informatie- en documentbeheer binnen het OCMW stroomlijnen en ondersteunen.
Het Archief ondersteunt de diensten in het beheer van hun dynamische en semidynamisch archief in welke vorm dan ook (digitaal of op papier). Het Archief bewaart het semidynamische en statische archief van de diensten en vernietigt archiefstukken waarvan de bewaartermijn verstreken is.
het bibliotheekbeheer binnen het OCMW stroomlijnen en ondersteunen.
Bij de dagelijkse werking van het OCMW wordt gebruikgemaakt van een grote hoeveelheid documentatie. Het is de taak van de archiefdienst om deze verzameling te beheren en ter beschikking te stellen van de diensten.
ons positioneren als een culturele archiefinstelling in Gent
Het Archief richt zijn volledige werking dienaangaande op het thema armenzorg en sociale dienstverlening in Gent van 1796 tot nu.
bekendheid en zichtbaarheid van de archiefdienst vergroten op basis van het communicatieplan
Bewaren en verzorgen van het OCMW-erfgoed is niet voldoende. Het Archief wil de collecties van het OCMW bij een zo breed mogelijk publiek bekendmaken, zowel intern als extern.
zorg dragen voor het cultureel erfgoed van het OCMW Gent
Het Archief waakt over de bewaaromstandigheden van zijn collecties en neemt initiatieven om beschadigingen en calamiteiten te voorkomen of waar nodig te verhelpen.
21.2 Realisaties 21.2.1 Het informatie- en documentbeheer binnen het OCMW stroomlijnen en ondersteunen 21.2.1.1
Digitaal archief
Het Archief wil het informatie- en documentbeheer bij het OCMW beter ondersteunen. Hiervoor werkt het Archief nauw samen met het Stadsarchief van Gent in het kader van het DIA_Gent project (Digitaal Informatie- en Archiefbeheer). Dit project bestaat uit drie luiken: 291
stroomlijnen van het informatiebeheer op de diensten;
opzetten van een archiefbeheersysteem;
realisatie van het digitaal archiefdepot door aankoop van zowel hard- als software voor het bewaren van het digitaal archief.
In 2014 begonnen we met het opmaken van op taken en activiteiten gebaseerde klassementen voor een aantal diensten van het OCMW:
LDC De Horizon
Budgettering
Staf Beleidsondersteuning P&O
Diensten van de Secretaris
HR - Organisatie en Engagement
LDC Coördinatie
Staf Beleidsondersteuning SD
21.2.1.2
Toezicht op de archiefvorming
Het Archief houdt toezicht op het beheer van de archieven bij de diensten. Hiervoor gebeurden in 2014 160 contacten met 42 verschillende archiefvormers. Onder contacten verstaan we bezoeken, telefoons, e-mails, overdrachten en goedkeuringen voor vernietigingen. Jaar 2012 2013 2014
Aantal contacten 218 248 160
Aantal diensten 58 64 42
De voornaamste reden voor een bezoek was de voorbereiding van de overdracht van archiefdocumenten, het vastleggen van bewaartermijnen, uitleg over de programma’s Archipro en Archief Aanvragen en advies voor de opmaak van een digitale mappenstructuur. De contacten rond de opmaak van de structuren in kader van DIA zijn niet meegeteld.
21.2.1.3
Papieren overdrachten
In 2014 werd in totaal 215,7 strekkende meter archief overgedragen aan het Archief. Jaar 2012 2013 2014
Dozen 2421 1831 1819
Stukken 20617 9412 7655
Strekkende meter 558,17 249,20 215,7
292
21.2.1.4
Digitale overdrachten
In 2014 werd 180,612 GB archief digitaal overgedragen via Archipro, goed voor 195 nummers in Archipro. Dienst
Nummers
Omvang
2
16,8 MB
PO - Archief
45
110 GB
PO - Communicatie
52
2,65 GB
SEC - Bestuursondersteuning
2
223 KB
PO HR - Directie
2
8,12 MB
SD - Sociaal Klassement
1
26,1 MB
SD - Directie
79
328 MB
OZ - WZC Het Heiveld
12
160 MB
195
180,612 GB
PO HR - Salarisadministratie
Totaal
Jaar GB Nummers 2013 33,993 1624 2014 180,612 195 Tabel: overdracht digitaal archief in GB en nummers
21.2.1.5
Vernietiging van archief
In 2014 werd 50,4 strekkende meter archief, waarvan de bewaartermijn verstreken was, vernietigd. Jaar Dozen Strekkende meter 2012 502 60,24 2013 779 102,6 2014 420 50,4 Tabel: vernietiging archief in dozen en strekkende meter Aangezien er in 2014 goedkeuring kwam om de bewijsstukken bij de rekening van de OCMW’s retroactief te vernietigen (de bewaartermijn van de bewijsstukken bij de rekening vóór de invoering van de NOB in 2001 werd van 30 jaar naar 10 jaar verschoven) zijn er extra vernietigingen doorgevoerd. In totaal werd 322,08 strekkende meter financieel archief vernietigd, goed voor 2684 dozen. Archiefbestand 1984 1985 1987 1988 1989 1990 1991 1993
Dozen 165 174 212 244 223 4 249 240
Strekkende meter 19,8 20,88 25,44 29,28 26,76 0,48 29,88 28,8 293
1994 283 33,96 1995 305 36,6 1996 284 34,08 1997 301 36,12 Totaal 2684 322,08 Tabel: vernietiging financieel archief in dozen en strekkende meter
21.2.1.6
Inventarisatie
In 2014 werden 54 archiefbestanden volledig beschreven en herverpakt door personeel en vrijwilligers van het Archief, goed voor 387,05 strekkende meter en 3099 dozen. Dit aantal ligt hoger dan de voorbije jaren omdat 2 grote archiefbestanden in 2014 afgewerkt zijn, het inventarisatiewerk liep echter over verschillende jaren. Jaar Dozen Strekkende meter 2012 1131 110,70 2013 1237 148,56 2014 3099 387,05 Tabel: inventarisatie archief in dozen en strekkende meter
21.2.1.7
Omvang van het archief op 31 december 2014
Op 31 december 2014 bedroeg de omvang van het archief 4083,58 meter ofwel 551,8 meter sociale dossiers en 29431 archiefdozen. Dit aantal is minder dan de vorige jaren door de retroactieve vernietiging van de bewijsstukken bij de rekening. Jaar Dozen Sociale dossiers in strekkende meter Totaal strekkende meter 2011 24.775 Niet berekend 3.573,87 2012 29.851 701,33 4.283,52 2013 30.903 611,24 4.430,12 2014 29.431 551,8 4.083,58 Tabel: omvang archief in dozen, sociale dossiers in strekkende meter en totaal strekkende meter
21.2.1.8
Interne dienstverlening
In 2014 werden 6953 dossiers en stukken aangevraagd door het OCMW-personeel. Dit aantal ligt lager dan de voorbije jaren aangezien de actief geworden sociale dossiers sinds 2013 gescand worden naar DSD. Daardoor zijn de documenten digitaal beschikbaar voor de aanvrager en moet er geen vraag aan het Archief gesteld worden. Jaar Vragen 2011 4.220 2012 13.453 2013 11.213 2014 6.953 Tabel: aanvragen door OCMW-personeel 2319 aanvragen gingen over kopieën van stukken. 1750 dossiers werden opgevraagd om gescand te worden in DSD, waarvoor ook de corresponderende dossiers van het sociaal 294
klassement en trajectbegeleidingsdossiers opgezocht en gescand werden. 208 dossiers werden permanent ontleend, 247 dossiers werden tijdelijk ontleend. In de meeste gevallen ging het over personeelsdossiers en psychologische dossiers. 11 dossiers werden in de leeszaal geconsulteerd door OCMW-personeel en er is 1 informatieve vraag binnengekomen door het OCMW-personeel.
21.2.1.9
Scanning van sociale dossiers in DSD
In 2014 zijn 2348 sociale dossiers, die terug actief geworden zijn, gescand in DSD. Dit zijn in totaal 423 archiefdozen, 50,76 strekkende meter en 798.668 scans.
21.2.1.10 Scanning van facturen voor Financiën Vanaf 2014 kreeg het scanteam van het Archief er een opdracht bij: de facturen van Financiën digitaal beschikbaar stellen. Er zijn 88.606 scans genomen, goed voor 55 dozen.
21.2.2 Het bibliotheekbeheer binnen het OCMW stroomlijnen en ondersteunen. 21.2.2.1
Project e-infobronnen
e- Infobronnen is een gebruiksvriendelijk portaal op intranet voor bibliotheek en documentatie. Binnen e-Infobronnen kan je verschillende informatiebronnen raadplegen: bibliotheekcatalogus, presentaties van vormingen, wetteksten, digitale publicaties, cd-roms, tijdschriften(artikels), websites en externe databanken. Na een moeizaam traject (2009-2013) is de portaalpagina e-infobronnen in december 2013 live gegaan. Na de migratie van testomgeving naar productieomgeving blijken een aantal zaken grondig fout. Doorheen 2014 werden heel wat bugs uit de toepassing gehaald en zaken herschreven maar eind 2014 staat de applicatie nog steeds niet op punt. In 2014 werden op alle OCMW-diensten demo’s gegeven van e-infobronnen, zodat iedere medewerker kon kennismaken met de voordelen van dit informatieportaal. November 2014 hebben we de eerste ‘e-info’, de gepersonaliseerde nieuwsbief, uit einfobronnen verstuurd. Eind 2014 zijn er 100 medewerkers met een profiel binnen e-infobronnen. Dit komt overeen met 8% van alle medewerkers met een OCMW-account. Doorheen 2014 ontvingen we 179 vragen vanuit e-infobronnen. Dit waren zowel vragen naar artikels en boeken als suggesties om zaken op te nemen in het informatieportaal. In het kader van de scanning on demand service voor tijdschriftenartikels werden 184 artikels digitaal ter beschikking gesteld.
21.2.2.2
Bibliotheek nieuwe aanpak
In 2013 werd een nieuwe aanpak op vlak van bibliotheek- en documentatiebeheer voorgesteld. In 2014 werd deze aanpak in praktijk gebracht door het zo veel mogelijk digitaal ter beschikking stellen van de documentatie en zo weinig mogelijk aankopen van dubbele titels. In praktijk houdt dit in dat:
tijdschriften niet meer verdeeld worden naar de diensten, maar de inhoudstabellen en artikels terug te vinden zijn op e-infobronnen. 295
losbladige naslagwerken zo veel mogelijk digitaal worden aangeboden
bij de aankoop van boeken de voorkeur wordt gegeven aan e-books
Door dit beleid konden we het voorbije jaar heel wat dubbele abonnementen stopzetten.
In 2013 werd €172.789,74 besteed aan documentatie. In de raming van het budget voor 2015 komen we op €108.715,83. Dit nieuwe bibliotheekbeleid resulteert dus in het schrappen van €54 000 op het budget voor documentatie.
21.2.2.3
Nieuwe toepassing bestelaanvragen
In 2014 werd een nieuwe toepassing voor bestelaanvragen in gebruik genomen. De vorig toepassing voldeed niet meer en kon een pak gebruiksvriendelijker. Het is tevens de bedoeling om de doorlooptijd van bestellingen door middel van de nieuwe applicatie in te korten. De voornaamste wijzigingen zijn de volgende:
link met Gent2020 voor het opvragen activiteiten en kostenplaatsen
de mogelijkheid om een aanvraag in te dienen voor een andere bestemmeling
geven van suggesties bij het invoeren van een titel
de mogelijkheid om de aanvraag te laten goedkeuren door een back-up van de budgethouder.
Daarnaast werd de lay-out wat opgefrist en aantrekkelijker gemaakt.
21.2.2.4
Aanwinsten 2014
In 2014 werden in totaal 100 bestelaanvragen ingediend. Alle aanwinsten werden onmiddellijk ingevoerd in de bibliotheekcatalogus. De aanwinsten van de bibliotheek op het Archief worden bijgehouden in een aparte lijst. De bibliotheek van het Archief werd uitgebreid met 263 publicaties. Deze aanwinsten kan men als volgt indelen: - documentatie voor de algemene bibliotheek (ook voor externe bezoekers) en documentatie voor de dienstbibliotheek van het Archief; - manier van verwerven: aankoop, schenkingen en andere (bv. oud-exemplaar van een andere dienst, syllabus bij vorming, deel van een abonnement of lidmaatschap)
21.2.2.5
Afvoer documentatie 2014
In 2014 werd de bibliotheek van de Staf SD verhuisd. Hierdoor werd deze bibliotheek volledig gesaneerd en werd het grootste deel van deze collectie overgedragen aan de bibliotheek van het Archief. Dienst Archief
Afvoeren 10
Bewaren 0 296
BO - Secretariaat Facility Management HR-Personeel Juridisch Advies en Kennisbeheer Juridische Dienst Psychologische Dienst Sociale dienstverlening Woningen WZC Het Heiveld TOTAAL Tabel: afgevoerde publicaties in 2014
21.2.2.6
33 3 23 3
16 4 17 3
1 5 99 1 3 181
0 5 172 0 0 217
Interne dienstverlening
Ook in 2014 zijn aan een aantal OCMW-diensten extra diensten verleend in het kader van bibliotheek en documentatie:
vragen beantwoorden over beschikbaarheid van bepaalde publicaties binnen het OCMW Gent;
raadplegen van publicaties in de leeszaal van het Archief;
ondersteuning bij het gebruik van de intranettoepassing voor bestelaanvragen;
ondersteuning bij het inloggen en bevragen van online databanken;
beheren en opvolgen van de krantenabonnementen. Het Archief volgt alle problemen op met leveringen, verlengen, opstarten en onderbrekingen tijdens vakanties;
personeelsleden informeren over nieuwe publicaties, websites, tijdschriftartikels…;
personeelsleden en diensten informeren over lopende en afgeronde bestellingen;
specifieke vragen naar informatie beantwoorden. Hiervoor raadplegen we alle beschikbare bronnen en doen we eventueel een beroep op andere bibliotheken en documentatiecentra. De vrager ontvangt een zo volledig mogelijk antwoord dat bestaat uit fulltext bestanden en/of verwijzingen naar de gevraagde informatie;
verdeling van de tijdschriften Lokaal, OCMW-Visies en de Sociale Kaart van Gent met updates;
voorstelling van de nieuwe toepassing e-infobronnen tijdens de teamvergadering van verschillende diensten.
21.2.2.7
Budgetten aankoop documentatie
Onderstaande tabel geeft de bedragen weer, die de verschillende departementen in 2014 besteedden aan de aankoop van documentatie. De documentatie is opgedeeld in 3 categorieën: lopende abonnementen, nieuwe abonnementen en losse publicaties. Bij het bekijken van deze bedragen moet je rekening houden met een foutmarge, met name lidgelden aan bepaalde organisaties, krantenabonnementen voor residenten rusthuizen en eventueel foute boekingen. 297
Dit bedrag is opmerkelijk lager dan de voorbije jaren. Hierbij moeten we volgende kanttekening maken. Er werden 2014 heel wat dubbele abonnementen geschrapt en in het kader van het nieuwe documentatiebeleid kritisch omgegaan met bestelaanvragen. Dit leverde een besparing op van ongeveer €54.000. Het totaal bedrag dat geboekt werd in 2014 ligt nog een pak lager, dit is te wijten aan het faillissement van onze vaste leverancier Story-Scientia. Hierdoor werden er sinds november 2014 geen facturen meer betaald en geen bestellingen meer doorgegeven. De facturen we die eind december ontvingen voor het vernieuwen van abonnementen werden op het moment van het opvragen van de historiek (03/02/2015) uit het grootboek nog niet geboekt. Tabel : bedragen besteed door de diensten voor de aankoop van documentatie per departement. Lopende Nieuwe Losse Departement abonnementen abonnementen publicaties Totaal Sociale Dienstverlening 12.843,89 850,86 1.556,86 15.251,61 Ouderenzorg 15.901,54 753,55 772,68 17.427,77 P&O 21.911,78 2.299,94 546,88 24.758,60 Diensten van de secretaris en kabinetten 1.392,87 577,74 1.970,61 Financiën 1.202,15 548,68 196,51 1.947,34 53.252,23 4.453,03 3.650,67 61.355,93 Tabel : overzicht per jaar van de bedragen besteed voor de aankoop van documentatie. Lopende Nieuwe Losse Jaar abonnementen abonnementen publicaties Totaal 2010 165.912,93 3.148,93 15.310,82 184.372,68 2011 168.723,32 1.323,92 13.392,04 183.439,28 2012 158.815,59 1.383,21 15.546,83 175.745,63 2013 160.774,71 246,00 11.769,03 172.789,74 2014 53.252,23 4.453,03 3.650,67 61.355,93
21.2.3 Ons positioneren als culturele archiefinstelling in Gent 21.2.3.1
Tentoonstelling
In 2014 werkte het Archief OCMW Gent opnieuw een tentoonstelling uit met een link naar het OCMW Gent en zijn voorgangers. In 2014 organiseerden we de tentoonstelling ‘Gent versch!lt’ over de diversiteit binnen en buiten het OCMW Gent. Groot, klein, man, vrouw, Gentenaar, niet-Gentenaar, dik, dun, jong, oud… iedereen is anders en iedereen is zichzelf! Met Gent versch!lt brachten we een kleurrijk verhaal over Gent aan de hand van prachtige portretfoto’s, originele objecten en kledij uit diverse culturen, taal- en muziekfragmenten uit de hele wereld, diverse uitdagende projecten, historische verschillen in dienstverlening… De tentoonstelling was gericht naar verschillende doelgroepen:
basisscholen 5e en 6e leerjaar (24/02 t/m 04/04 en 15/09 t/m 24/10);
Erfgoeddag: op zondag 27 april was het Erfgoeddag met als centraal thema ‘Grenzeloos’’;
op dinsdag 1 april persvoorstelling; 298
op donderdag 3 april nocturne;
van 7 april tot en met 12 september kon het grote publiek de tentoonstelling bezoeken. Verschillende klassen uit het middelbaar en hoger onderwijs,kwamen naar de tentoonstelling. Er waren in deze periode ook verschillende rondleidingen voor interne en externe groepen bezoekers.
Dit resulteerde in een mooi resultaat van in totaal 2.189 bezoekers. We zullen dit concept voor de volgende jaren op een gelijkaardige manier uitwerken.
21.2.3.2
Erfgoeddag
Dit jaarlijkse evenement eind april/begin mei biedt Vlaamse archieven, musea en andere erfgoedverenigingen de gelegenheid om een breed publiek aan te spreken en zo bekendheid te verwerven. In 2014 was het centrale thema ‘Grenzeloos’. Archief OCMW Gent deed dit jaar mee met het project ‘Gent versch!lt’. Erfgoeddag vond plaats op zondag 27 april 2014.
21.2.3.3
Projecten
‘verJAARd’
Voor de tentoonstelling van volgend jaar (2015) bundelen we de geschiedenis van het OCMW Gent in een kalender en overlopen zo 365 feiten en gebeurtenissen uit onze rijke geschiedenis. Verschillende thema’s komen aan bod zoals de vondelingen en de weeskinderen, maar ook het ontstaan van het OCMW en zijn voorgangers. Dit alles wordt gepresenteerd in een sfeer van seizoenen, maanden, jaren en eeuwen. Begrippen zoals tijd, zonnewijzer, klok, getijden... staan centraal. Een unieke manier om het verleden, het heden en de toekomst te ontdekken. We richten ons opnieuw tot het onderwijs (basisscholen, secundaire scholen en hoger onderwijs), bezoekers van Erfgoeddag en het grote publiek.
‘Foto’s welzijnsknoop Ledeberg’
Voor de officiële opening van de welzijnsknoop Ledeberg werd een reeks oude foto’s van Ledeberg tentoongesteld. Het Archief heeft geholpen om deze foto’s te verzamelen, te laten drukken en te presenteren.
‘Tentoonstelling De Waterspiegel’
In Lokaal Dienstencentrum De Waterspiegel werd in 2014 een tentoonstelling georganiseerd rond nieuwjaarsbrieven: ‘Liefste peter, liefste meter’. Het Archief heeft in dit project een adviserende rol gespeeld voor de uitwerking van de tentoonstelling. Er werden ook een aantal vitrinekasten ontleend.
‘Mondelinge geschiedenis: weeskinderen’
In 2011 werd een project uitgewerkt rond de mondelinge geschiedenis van de Gentse OCMW weeshuizen. In samenwerking met het Archief werd door een doctoraatsstudente van de Universiteit Gent een 50-tal interviews afgenomen van oud weeskinderen en exopvoeders van de weeshuizen. In januari 2014 werd een vervolg op dit project gestart en werden nog eens 11 nieuwe interviews afgewerkt door een jobstudente. Deze unieke informatie kan later gebruikt worden als bron voor verder onderzoek
‘Gastvrije gemeente’ 299
Met de campagne “Gastvrije Gemeente” ging Vluchtelingenwerk Vlaanderen ook dit jaar op zoek naar gastvrije initiatieven. Dat zijn initiatieven die iets gastvrij doen voor asielzoekers en vluchtelingen. Dat kan van alles zijn: een inzamelactie, een diversiteitsbeleid, een activiteit met oog voor het thema, begeleiding, ondersteuning… Elk initiatief, klein of groot, telt! Vanaf 29 april tot 29 september kon iedereen een initiatief indienen en kans maken op een Gastvrije Award en 1000 Euro! Naast één publieksprijs, waarvoor de initiatieven stemmen konden ronselen deelde Vluchtelingenwerk nog zes andere Gastvrije Awards uit: meest gastvrije school, individu, bedrijf, gemeente, vereniging en bibliotheek! Het Archief OCMW Gent nam deel aan deze campagne met de tentoonstelling ‘Gent versch!lt’, maar viel niet in de prijzen.
‘Portetfoto’s sociale gidsen’
Op vraag van EW werd door het Archief een reeks portretfoto’s gemaakt van de sociale gidsen. Ze mochten op de foto met een zelf gekozen object dat voor hen belangrijk was. Voor de ene was dit een Boeddha, voor de andere een koptelefoon omdat hij graag met muziek bezig was… Dit resulteerde in een mooie reeks foto’s die de sociale gidsen als aandenken gekregen hebben bij het afsluiten van hun project.
‘Samenwerking HR – diversiteitsdagen’
Vanuit de dienst HR kwam de vraag om samen te werken rond het project diversiteit binnen het OCMW. 'Wees niet bang van wat je niet kent' was een vormingsproject rond diversiteit, georganiseerd door OCMW Gent en Stad Gent. Tijdens deze vormingsdagen kwam diversiteit in alle mogelijke vormen aan bod: een getuigenis van een ambassadeur met een andere etnisch culturele achtergrond, getuigenissen van personen met een handicap, discussiemoment over verschillende diversiteitssituaties... Het Archief OCMW Gent werkte ook aan mee aan dit project. De personeelsleden konden tijdens de vorming de tentoonstelling rond diversiteit ‘Gent Versch!lt’ bekijken. Als afsluiter werd steeds een culturele lunch aangeboden door de mensen van IKOOK. Er namen 525 personeelsleden van OCMW Gent en Stad Gent deel aan deze vorming
‘Tentoonstelling wzc De Vijvers – Den groote oorlog’
In wzc De Vijvers werd in 2014 een groot project rond WOI uitgewerkt. Eén van de onderdelen was een tentoonstelling over deze oorlog. Het Archief werkte mee aan het verzamelen van informatie en archiefmateriaal, het uitwerken van een lay-out en de praktische invullen van de tentoonstelling.
‘P&O-dagen’
In 2014 werden 2 P&O-dagen georganiseerd: zomer-(6 juni) en wintereditie (5 december). De bedoeling van deze dagen was om hiet P&O-personeel, dat heel divers is samengesteld, samen te brengen en te informeren. Naast het informatieve gedeelte was er ook ruimte voor discussie, bij een hapje en een drankje. Het Archief werkte mee om deze dagen creatief in te vullen door bijvoorbeeld een aantal objecten en foto’s van vroeger uit het OCMW voor te stellen.
‘Wijk van de maand’
Wijk van de maand is een project van Stad Gent om de problematiek bespreekbaar te maken van de financieel zwakkere bevolkingsgroepen in verschillende wijken in Gent. Het gaat bijvoorbeeld om problematieken rond gezondheidszorg (hoe krijg ik tegemoetkoming bij tandartsbezoek), hulp bij energierekeningen, problemen bij werkaanvragen, enzovoort. Het OCMW nam in november deel aan het initiatief toen de wijk Brugse Poort -Rooigem aan de beurt was. Op 26 november werd het resultaat voorgesteld.
300
21.2.4 Bekendheid en zichtbaarheid van het Archief vergroten op basis van het communicatieplan 21.2.4.1
Website Archief OCMW Gent
De website van het Archief wordt regelmatig aangevuld met activiteiten, nieuwsberichten in de kijker, tentoonstellingen, projecten, aanwinsten, beschrijvingen van archieven… In 2014 hadden we 4.808 bezoekers op onze website.
21.2.4.2
Facebookpagina Archief OCMW Gent
In 2014 werd de facebookpagina van het Archief OCMW Gent 1.352 keer bezocht. (Het aantal mensen dat interactie heeft gehad met de pagina. Interactie is o.a. een klik of een verslag dat wordt gemaakt - unieke gebruikers). Op deze pagina worden diverse berichten geplaatst: aankondigingen van tentoonstellingen, unieke stukken uit de collectie in de kijker zetten, rondleidingen in het Archief, deelname aan Erfgoeddag…
21.2.4.3
Bruiklenen
Het Archief OCMW Gent heeft in 2014 de volgende stukken in bruikleen gegeven:
Er werd een reproductie van het geschilderde portret van Porsper Claeys gebruikt in een wetenschappelijke publicatie van Simon Fredericq, geschreven door prof. Em. Guy Schrans. Deze vraag kwam via het Liberaal Archief.
Voor de tentoonstelling ‘Tussen trauma en romantie’ van het Museum Dr. Guislain werd een beeld van de kulders in bruikleen gegeven. Daarnaast werden ook een reeks foto’s van de weeskinderen ter beschikking gesteld voor deze tentoonstelling.
Het project van de Zusters van Liefde rond de zalig verklaring van Triest was gesart in 2013 en liep verder in 2014 en is nu afgerond.
Open monumentendag stond in 2014 in het teken van herbestemming. Het LOD Muziektheater is gevestigd in de oude Bijloke Materniteit en wilde met deze herbestemming meedoen aan open monumentendag. Ze hebben hiervoor beeldmateriaal en archiefstukken van het Archief OCMW Gent gebruikt.
21.2.4.4
Publicaties
Johanna Duyck, studente, maakte op basis van archiefstukken uit het Archief OCMW Gent haar thesis over de weeskinderen: Samen uit, samen thuis? : historisch - pedagogisch onderzoek naar plaatsingstrajecten van broers en zussen in home 'Prins Filip' gedurende 1962-1976.
21.2.4.5
Aanwinsten
In 2014 werden volgende stukken als externe aanwinst geregistreerd: 301
Tijdens een interview met een weeskind binnen het project mondelinge geschiedenis werd door één van de weeskinderen een communieprentje geschonken aan het Archief.
Mevrouw Mauricette de Meur is geïnterviewd geweest door jobstudente Maarti De Vleeschouwer. Dit in het kader naar onderzoek naar de weeskinderen (mondelinge geschiedenis). Zij heeft een foto van zichzelf met haar zus en haar moeder geschonken aan het Archief OCMW Gent.
Na het overlijden in 2014 van een voormalig directrice van het meisjesweeshuis kreeg het Archief OCMW Gent een schenking via haar neef. Het Archief ontving een hele reeks dia’s en foto’s van feesten, vakanties, Moederdag, sneeuwpret…, maar ook een afscheidsbrief van de weeskinderen aan de directrice, liedjes, krantenknipsels… Deze schenking was opnieuw een mooie aanvulling op de collectie over de weeskinderen.
Via één van onze vrijwilligers kregen we een register van ingekomen briefwisseling, inleiding van Karel Hannick, bestuurder van het COO uit 1937, derde bundel: “COO Verstrekte hulp”. Deze bundel werd gevonden op een rommelmarkt en aan het Archief OCMW Gent geschonken.
Via mevrouw Hanappe – Van ’T Hooft kregen wij een schenking van foto’s en objecten van de weeskinderen. Zij is de vrouw van de stiefzoon van de vroegere directeur (De Praetere) van het weeshuis.
Het Archief OCMW Gent heeft in 2014 de schenking in ontvangst genomen van de vzw Sint-Antoniuskring. Deze vzw staat ten dienste van alle mensen die steun nodig hebben, vanuit een christelijke Franciscaanse inspiratie.
21.2.4.6
Rondleidingen en vorming
In 2014 vonden rondleidingen plaats voor volgende externe organisaties:
studenten van de opleiding Archivistiek en Hedendaags Documentbeheer aan de Vrije Universiteit Brussel;
studenten van de Artevelde Hogeschool Gent (tentoonstelling en vondelingenregister);
studenten geschiedenis van Universiteit Gent;
studenten tweedekansonderwijs;
sectiebestuur VVBAD;
leden van de stuurgroep MovE;
studenten en leerkracht van het vak Systeem-en Netwerkbeheer VSPW;
OCMW Stekene.
De medewerkers van de dienst Archief OCMW Gent gingen ook zelf op bezoek bij externe organisaties: Bezoek kazarne Dossin (ledenactiviteit VVBAD); In 2014 vonden rondleidingen plaats voor volgende interne diensten Staf P&O
302
Een medewerker van het archief heeft op vraag van de stuurgroep van MovE een workshop gegeven over de basisbeginselen van fotografie. Doel was om aan te tonen hoe je met eenvoudige middelen mooie objectfotografie kan bekomen. De workshop werd 2 maal gegeven aan telkens een 15-tal personen.
21.2.4.7
Leeszaal
De leeszaal van de archiefdienst registreerde 96 bezoeken, meestal in het kader van seminarieoefeningen en -onderzoeken. In totaal kreeg de archiefdienst 180 schriftelijke of mondelinge vragen. Er kwamen 2.189 bezoekers naar de tentoonstelling ‘Gent versch!lt’. Jaar 2014 2013 2012
Vragen 180 189 188
Bezoeken 96 60 121
Bezoekers Erfgoeddag 70 322 164
Bezoekers tentoonstelling 2189 2073 1433
Uit deze cijfers blijkt dat er in 2014 bijna even veel externe vragen hebben gekregen. Het aantal bezoekers in de leeszaal is opnieuw gestegen. Het aantal bezoekers van de tentoonstelling is gestegen. Dit is sterk afhankelijk van het onderwerp en kan elk jaar opnieuw variëren. Het aantal bezoekers voor Erfgoeddag is sterk gedaald. Hier kunnen verschillende factoren meespelen: het onderwerp, het feit dat de tentoonstelling ook nog na Erfgoeddag bezocht kan worden, de ligging van het Archief…
21.2.4.8
Samenwerking met externe partners:
Het Archief OCMW Gent werkte in 2014 actief mee aan de volgende overlegfora over archief- en documentbeheer:
Digitaal Archief Vlaanderen
VVBAD Werkgroep Lokaal Overheidsarchief (subwerkgroep: OCMW-selectielijst)
De Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen (VVBAD) is de Vlaamse beroepsvereniging voor archivarissen, bibliothecarissen en documentalisten. In de schoot van deze vereniging bestaan verschillende werkgroepen waarin ook het OCMW van Gent vertegenwoordigd is. Binnen de VVBAD Subwerkgroep OCMW-selectielijst is de groep OCMW-archieven actief. Deze groep is samengesteld uit een tiental Vlaamse (OCMW-) archivarissen. Het doel van de groep is het opstellen van lijsten met bewaartermijnen van documenten binnen de Vlaamse OCMW’s. Voor bibliotheek- en documentatiebeheer werken wij samen met CaGeWeb. Voor de culturele archiefwerking en publiekswerking werken wij samen met volgende partners:
MovE (voor de invoer van de kunstobjecten in museuminzicht.be);
Gents archievenoverleg; 303
beheerders OCMW collecties in museaal verband in Vlaanderen;
lokale coördinatie van Erfgoeddag (gecoördineerd door het Stam);
Faro (Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed).
21.2.4.9
Vrijwilligers
In het Archief werkten in 2013 zes vrijwilligers die zich vooral concentreerden op het historisch archief: vondelingenregisters, kaartencollectie, briefwisseling… Daarnaast werkten zij ook voor de bibliotheek en beschreven ze hedendaags archief zoals steundossiers. Er is ook 1 persoon actief geweest in het Archief binnen het project alternatieve sancties (PAS).
21.2.5 Zorg dragen voor het cultureel erfgoed van het OCMW Gent Sinds 2007 maken wij deel uit van het project MovE. Met dit project willen we onze collectie kenbaar maken aan een groot publiek. Elke instelling kan zijn eigen collectie in de databank invoegen en zelf kiezen wat er wel en niet gepubliceerd wordt. De gepubliceerde items waren vroeger te consulteren op museuminzicht.be, maar sinds 24 oktober 2014 kan alles geconsulteerd worden op de nieuwe site erfgoedinzicht.be. MovE was oorspronkelijk een project van de Provincie Oost-Vlaanderen. Nu is er een samenwerking tot stand gekomen tussen de provincies Oost- en West-Vlaanderen om dit project uit te breiden. In het kader van deze nieuwe samenwerking is er een nieuwe samenwerkingsovereenkomst opgesteld tussen de collectiebeheerder (OCMW Gent) en de Provincie Oost-Vlaanderen. In 2014 zijn er 122 nieuwe voorwerpen volledig beschreven en vrijgegeven voor publicatie op www.erfgoedinzicht.be. In totaal zijn er nu 2.897 objecten raadpleegbaar om deze site. In 2014 werden 1.165 foto’s uit de fotocollectie gedigitaliseerd en (deels) beschreven, waardoor de fotocollectie nu een totaal van 4.060 foto’s heeft.
304
22 Afdeling Strategische Ondersteuning P&O Adres Onderbergen 86 9000 Gent Zoals in het jaarverslag 2013 reeds werd aangegeven, kende de afdeling Strategische Ondersteuning zijn volle ontplooiing in 2014. Volgende diensten maken deel uit van de afdeling:
Kwaliteit en Interne Controle
Coördinatie Informatica
Veiligheid en preventie
Strategische Aankoop
Aankoop en Logistiek
Juridische Ondersteuning
Bij de vorming van de afdeling werd veel aandacht besteed aan het gemeenschappelijk kenmerk van deze diensten : ondersteuning van de interne klant en het versterken van elkaars toegevoegde waarde. Dit betekent in concreto dat er werd gewerkt aan structuren die een multidisciplinaire aanpak in zich dragen en aan communicatie. Daarnaast werd er via regelmatig afdelingsoverleg ook veel initiatieven genomen waarbij de diensten elkaar ondersteunen in ieders werking. Dit heeft gezorgd voor een groeiende identiteit van de diensten/afdeling binnen het OCMW.
22.1 Kwaliteit en Interne Controle Adres Onderbergen 82 9000 Gent Aantal personeelsleden Kwaliteit en Interne Controle: 3,5 voltijds equivalenten 4 koppen
22.1.1 Organisatie van de dienst De werking van de dienst is opgebouwd rond volgende kerntaken: integrale kwaliteitszorg (klachten, enquêtes,…), administratieve vereenvoudiging (AV), LEAN, projectmanagement, procesmanagement, Interne Controle (IC), planning en opvolging audits. Dit resulteert in een project- en procesgerichte dienst waarbij een geïntegreerde aanpak voorop staat.
305
22.1.2 Klachten en meldingen In 2014 werden in eerste lijn in totaal 121 uitingen van (on)tevredenheid (d.w.z. zowel meldingen, klachten, suggesties, felicitaties als hulp- en infovragen) geregistreerd en verwerkt. Van het meldings- en klachtensysteem wordt jaarlijks een apart en gedetailleerd jaarrapport “Meldingsmanagement” opgesteld, waaruit onderstaande tabel en grafiek komen.
Soort verzoek # in 2014 Klacht 80 Klacht - meervoudig 4 Melding 15 Felicitatie 10 Hulpvraag 4 infovraag 6 Suggestie 2 Extern 0 Totaal 121 In 2013 waren er nog 158 klachten en meldingen in 1e lijn. Dit komt overeen met een daling van 37 eenheden of 23,42 %. Bij de invoering kozen we bewust voor een decentraal systeem, waarbij de diensten de meldingen en klachten zelf ontvangen en invoeren in de centrale database. Alle klachten en meldingen komen vervolgens via de database centraal toe op de dienst Kwaliteit en Interne Controle bij de ‘klachten- en meldingsbeheerder’. Hij zorgt ervoor dat de antwoordbrieven naar de cliënten persoonlijk ondertekend worden door voorzitter en secretaris. Verder bewaakt de klachten- en meldingsbeheerder de behandelingstermijnen:
minimaal 5 tot maximaal 9 kalenderdagen voor de ontvangstmelding;
en maximaal 28 kalenderdagen voor een antwoord mét oplossing.
Het ‘Jaarrapport 2013’ werd goedgekeurd door de Raad van 11 december 2014. De uitgewerkte methodiek voor trendanalyse – waardoor voortaan beter en vlugger trends uit de ontvangen klachten worden gefilterd – werd aangewend voor semestriële rapportage bij het M-team en/of bij het Bijzonder Comité Personeel & Organisatie over de OCMWorganisatie als geheel. Daarnaast waren er specifieke semestriële rapportages bij en over het departement Sociale Dienstverlening, de Woonzorgcentra en de lokale dienstencentra.
22.1.3 Enquêtes De dienst Kwaliteit en Interne Controle heeft een ondersteunende en coördinerende rol bij de opmaak van tevredenheidsonderzoeken. Belangrijke uitgangspunten hierbij zijn: ondersteuning van de diensten, streven naar uniformiteit, vermijden van overbevraging van het personeel en/of het cliënteel. In 2014 werd frequent beroep gedaan op deze interne “helpdesk enquêtes”. Dit resulteerde onder meer in de ondersteuning bij de opmaak van enquêtes rond bijvoorbeeld “personeelsfeest en nieuwjaarsontbijt”, “evaluatie selectie OCMW-Gent 306
sollicitanten/juryleden (jaarrapport)”, “Lokalen OTC”, en de voorbereiding van het “Arbeidstevredenheidsonderzoek 2015”. Kwaliteit en Interne Controle onderhoudt ook het overzicht van alle tevredenheidsenquêtes binnen de organisatie en gaat hierbij na of zij zoals gepland ook periodiek herhaald worden.
22.1.4 Administratieve vereenvoudiging (AV) en LEAN De ‘LEAN’-methodiek moedigt het permanent verbeteren én vermijden van 7 soorten verspillingen aan, namelijk te veel ‘wachten’, ‘voorraad’, ‘transport’, ‘overproductie’, ‘beweging’, ‘fouten’ en ‘onnodige extra’s’. In 2014 werden de LEAN-principes binnen de organisatie verder uitgerold door concrete toepassing in een aantal lopende projecten.
22.1.5 Project- en changemanagement De dienst Kwaliteit en Interne Controle start vanuit haar ruime ervaring met project- en changemanagement geregeld organisatiebrede verbeterprojecten op en/of participeert erin. De kwaliteitscoördinator werd binnen de groep Gent aangeduid als masterprojectleider voor de pijler “Ondersteuning”. Deze pijler omvat alle ondersteunende departementen van zowel stad als ocmw die nog deze legislatuur willen fuseren. De voortgang wordt twee wekelijks opgevolgd in een PMO (project management office) stad en ocmw. Een belangrijk project hierbij is het GDC personeelbeheer Stad/OCMW (Gezamenlijk Diensten Centrum). Dit is de nieuwe gezamenlijke personeelsdienst van zowel stad, ocmw als onderwijs. Ook in 2014 ondersteunt een stafmedewerker van Kwaliteit en Interne Controle de directeur van het GDC bij de verdere implementatie van dit veranderingstraject. De stafmedewerker van Kwaliteit en Interne Controle is ook voorzitter van het verbeterproject Sociale Dienst - Financiën. Deze werkgroep stemt de processen en procedures tussen de twee departementen beter op elkaar af, wat onder andere resulteert in administratieve vereenvoudiging. Alle gewijzigde procedures worden opgenomen in het draaiboek Sociale Dienst. Deze werkgroep bespreekt ook de opvolging van aanbevelingen uit audits, telkens wanneer er raakvlakken zijn tussen de Sociale Dienst en Financiën. Tot slot werden in de 2e helft van 2014 reeds alle nodige voorbereidingen getroffen om het kunnen oprichten van een projectbureau voor de monitoring van de grote(re) projecten (project-portfolio) binnen OCMW Gent.
22.1.6 Procesmanagement Kwaliteit en Interne Controle beheert het “administratief handboek”. In het administratief handboek staan alle financiële, ondersteunende en managementprocessen. Bedoeling is om samen met de diensten dit administratief handboek verder aan te vullen en vooral te actualiseren. Om de betrokkenheid te vergroten wordt gemodelleerd in kleine teams waarbij een proces niet enkel meer gemodelleerd wordt maar meteen ook nagezien op AV/Lean en Interne Controlepunten. Het modelleren gebeurt professioneel via het softwarepakket “BPMOne”.
307
Van onderstaande processen werd de modellering afgewerkt in 2014:
Inzagerecht derden
Inzagerecht leden CBS
Inzagerecht raadsleden
Tuchtprocedure - doorhaling
Drukwerk
Aan het departement Sociale Dienstverlening werd ondersteuning geboden door het helpen modelleren van de workflows voor de handleiding van het digitaal sociaal dossier:
Referentieadres: aanvraag (update bestaand proces)
Referentieadres: schrapping (update bestaand proces)
Toevoegen documenten niet binnen OCMW Gent opgemaakt
Toevoegen intern document (update bestaand proces)
Uitgaande briefwisseling Voorzitter + Secretaris
Uitgaande briefwisseling MW + HMW
Nieuwe aanvraag (update bestaand proces)
Einde begeleiding door 1e of 2elijnsdienst
Einde begeleiding door administratieve dienst SD
Einde begeleiding door FIN
Nieuwe hulpvraag trajectbehandelaar
Nieuwe hulpvraag welzijnsbureau
Aan de dienst Leerwerkplekken van het departement Sociale Dienstverlening werd ondersteuning geboden bij de rationalisatie en reorganisatie Leerwerkplekken op het vlak van modellering van de workflows en uitschrijven van processen. In het kader van het project “Gent Plus” (fusie stad / ocmw) en meer bepaald de pijler “Ondersteuning” werd medewerking verleend voor het modelleren van de processen bij:
het GDC personeel (gezamenlijk dienstencentrum voor de personeelsdiensten van OCMW, Stad Gent, en Onderwijs)
het SAG (stadsarchief Gent) met 22 nieuwe processen
het archief OCMW Gent (33 processen: zowel geactualiseerde als nieuwe processen)
22.1.7 Interne Controle (IC) In het OCMW-decreet staat het organiseren van een systeem voor ‘Interne Controle’ ingeschreven als een wettelijke verplichting. Met Interne Controle wordt hier niet zozeer
308
‘controleren’ bedoeld, maar wel het ‘beheersen’ van de organisatie, de processen en de risico’s die daarmee gepaard gaan. Dat houdt in dat OCMW’s hun eigen werking voortdurend analyseren en optimaliseren en hierbij streven naar volgende 3 “E’s”: Efficiëntie (kostenbewust zijn), Effectiviteit (behalen van de doelstellingen) en Ethiek (deontologische code). Interne Controle is dan ook niet de taak van één centrale dienst, maar wel de gedeelde taak van elk diensthoofd. Kunnen beschikken over een goed intern controlesysteem is heel belangrijk. In 2014 werd dan ook werk gemaakt van de verdere uitbouw van het Interne Controlesysteem:
toelichting en heropfrissing van het thema “Interne Controle” op een aantal OCMWafdelingen
actualiseren samen met een aantal diensten van hun “risicokaart (top-10)” op dienstniveau
de opmaak van een vierde weerom verbeterd jaarrapport Interne Controle, goedgekeurd door de Raad van 11 december 2014.
22.1.8 Opvolging van de Interne Audits Het toezicht op de goede werking van het Interne Controlesysteem (1ste lijn) gebeurt door het Intern Auditcomité (2de lijn). Hierbij geeft het Intern Auditcomité jaarlijks de opdracht aan de interne auditors om een aantal interne audits uit te voeren bij een aantal diensten en/of processen. Het is de taak van de dienst Kwaliteit en Interne Controle om, ter ondersteuning van de diensten, centraal op te volgen welke aanbevelingen de auditor maakte én welke aanbevelingen nog op uitvoering wachten. Om het geheel in goede banen te leiden, maken we voor elke audit een actieplan op. Alle actieplannen van alle eerder uitgevoerde maar nog niet afgeronde audits werden, samen met de diensten, opnieuw herbekeken waardoor er in 2014 heel wat acties konden worden afgerond. De gemiddelde realisatiegraad over alle nog niet afgeronde audits bedraagt nu: 67%. De interne audits worden opgevolgd via onderstaande documenten: * Een powerpoint met daarin de tekstuele voortgang van elke audit (één audit per slide). * Een boordtabel met daarin de cijfermatige en grafische voortgang van alle audits (grafiek). De streefwaardes zijn:
audit van één jaar oud: 33% uitgevoerd
audit van twee jaar oud: 66% uitgevoerd
audit van drie jaar oud: 100% uitgevoerd
309
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 74%
100% 93%
71%
68%
% Realisatiegraad Audits Hoog+Middel 92%
79%
80%
54%
Gemiddelde :
77%
78%
55% 45%
38%
18%
13%18% 0%
0%
Financiële stromen (2010) Lokale Diensten Centra… Maatschappelijke… Maatschappelijke… Maatschappelijke… Verzekeringen (2011) Onderhoudscontracten… Facturatie CAW (2011) Kennismanagement… ICT-rapportering (2012) Sociale dienst Personeel… Inkomende facturatie (2012) Energieboekhouding (2012) Kostenbatenanalyse… Interne controlesystemen… Managementrapportering… Sleutelbeheer (2013) Arbeidsongevallen (2014) Besluitvorming (2014) Rechtspositieregeling…
13% Nakomingsaudit (2010) Budgetbeheer (2009) :… RIZIV-betoelaging (2009) :… Informatieveiligheid (2010) Budgetteringsproces… Beheer bewonersgelden… Personeelsbeheer… Personeelsbeheer…
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
% gerealiseerde verbeteracties Hoog+Middel
22.1.9 Planning van nieuwe Interne Audits Naast de opvolging (samen met de diensten) van alle aanbevelingen uit alle eerder uitgevoerde audits staat Kwaliteit en Interne Controle ook in voor de planning en budgettering van nieuwe interne audits. In 2014 werd voor volgende nieuwe interne audits samen met de diensten een actieplan opgesteld:
audit ‘Arbeidsongevallen’.
audit ‘Rechtspositieregeling.’
audit ‘Handtekeningdelegatie’.
Nieuw is dat in 2014 het budget voor interne audits ook deels kan aangewend worden voor “veranderingstrajecten”, zeker nu met de geplande fusietrajecten stad/ocmw in het verschiet. In 2014 werden volgende veranderingstrajecten ingepland en gefinancierd: Omvorming Sociaal verhuur kantoor (SVK) OCMW Gent
22.1.10
Rapportage op Managementteam en Intern Auditcomité
Kwaliteit en Interne Controle rapporteert elk kwartaal aan het Managementteam en het Interne Auditcomité over de voortgang van het Intern Controlesysteem en de opvolging van de aanbevelingen uit Interne Audits.
310
22.1.11
Ondersteuning van thesisstudenten
In 2014 werden geen thesisaanvragen ontvangen.
22.1.12
Samenwerking met andere besturen
In 2014 wordt intensief samengewerkt met verschillende diensten van de Stad Gent in het kader van het gezamenlijke fusietraject “Gent Plus”.
22.1.13
Netwerking
Kwaliteit en Interne Controle vertegenwoordigt OCMW Gent in het ‘Regionale Ondersteuning Punt’ (ROP) voor kwaliteitscoördinatoren van de VVSG. In dat ROP kunnen alle Vlaamse OCMW-kwaliteitscoördinatoren ervaringen uitwisselen rond kwaliteit en interne controle, gezamenlijke projecten uitwerken en de onderlinge relaties versterken. Het ROP komt 3 maal per jaar samen. Kwaliteit en Interne Controle nam dit jaar opnieuw deel aan de ‘ronde tafel voor openbare besturen rond Interne Controle en Interne Audit’, georganiseerd door Ernst&Young.
22.1.14
Vorming
Kennis verwerven én delen is een kerntaak voor de dienst Kwaliteit en Interne Controle. In 2014 organiseerde de dienst i.s.m. de dienst Talent volgende vormingen:
“Meldingsmanagement voor nieuwe gebruikers”
“Project- en changemanagement voor diensthoofden en stafleden”
22.2 Coördinatie Informatica Adres Onderbergen 86 9000 Gent Aantal personeelsleden Coördinatie Informatica: 4,8 voltijds equivalenten 5 koppen
22.2.1 Heroriëntatie dienst Coördinatie Informatica Dienst Coördinatie Informatica is de brug tussen Digipolis en het OCMW. In het verleden was het niet altijd duidelijk voor welke zaken je bij Coördinatie Informatica terecht kon. Sommige operationele zaken hoorden eerder bij Digipolis thuis, andere zaken werden soms minder opgenomen. De werking werd geëvalueerd en aangepast aan de hedendaagse ICT noden van het OCMW. 311
De focus ligt op:
Inzetten op projectwerking en ondersteuning van het op te richten projectbureau OCMW
Inzetten op ICT Informatieveiligheid (bvb.door periodieke controles op toegang mappen)
Inzetten op ondersteuning gebruikersondersteuners
Opnemen brugfunctie tussen Digipolis en OCMW
Voor het inzetten op projectwerking werd er een procedure uitgeschreven voor het invullen van 2 adjuncten van de directie. De voorbereiding voor een goeie ICT projectwerking werd opgestart in november en zal vanaf begin 2015 zichtbaar zijn binnen het OCMW.
22.2.2 Nieuwe beheersovereenkomst Digipolis In 2013 is Coördinatie Informatica (CoInf) gestart met het ontwerpen van een nieuwe beheersovereenkomst met Digipolis. We hebben ervoor gekozen om dit traject in samenwerking met dienst E-strategie van stad Gent uit te werken om zo een gemeenschappelijke beheersovereenkomst OCMW en stad Gent te realiseren. De beheersovereenkomst heeft als doel om de wederzijdse rechten en plichten vast te leggen tussen het OCMW Gent en Digipolis inzake ICT. De opmaak van een beheersovereenkomst tussen OCMW Gent en Digipolis is noodzakelijk om de samenwerking te concretiseren en verder te optimaliseren. De belangrijkste krachtlijnen in deze beheersovereenkomst zijn :
Het vormgeven van de samenwerking vanuit de Groep Gent. OCMW Gent en stad Gent sluiten nagenoeg identieke overeenkomsten af met Digipolis. Er worden ook afspraken opgenomen die een kader scheppen voor de samenwerking met mogelijke toekomstige verzelfstandigde entiteiten.
Het bepalen van de opdrachten op basis van het strategisch meerjarenplan, met ruimte voor detaillering via de overlegorganen die opgenomen zijn in de beheersovereenkomst
Voldoende vrijheidsgraden, maar ook verantwoordelijkheden voor Digipolis
Een aangepaste en zinvolle rapportering over de werking van Digipolis, geënt op de opvolging van het strategisch meerjarenplan.
De beheersovereenkomst is goedgekeurd op de Raad van 1/12/2014.
22.2.3 Gebruikersondersteuners (GO’s) Door het stijgend gebruik van ICT binnen het OCMW is er meer en meer noodzaak aan gebruikersondersteuning op de werkvloer. Sinds 12 jaar is er een netwerk van gebruikersondersteuners ICT opgebouwd. In 2013 is er een enquête onder de GO’s gehouden rond de ondersteuning vanuit dienst Coördinatie Informatica. Op basis van deze enquête hebben wij in 2014 onze ondersteuning herzien en geoptimaliseerd : 312
Herevalueren en verminderen kerntaken
Nieuw gestructureerd en kwalitatief inhoudelijk periodiek overlegmoment
Persoonlijke ondersteuning door middel van een plaatsbezoek door Cöordinatie Informatica minstens 1 keer per 2 jaar
De nieuwe kerntaken van de gebruikersondersteuners zijn :
Telefonisch doorgeven van dringende algemene incidenten aan de servicedesk. Bij individuele problemen, belt de gebruiker zelf.
Doorgeven van minder dringende algemene incidenten via het klantenportaal.
Doorgeven van aanvragen via het klantenportaal.
Bewaken van de informatieveiligheid op de werkvloer.
Registreren van interventies.
Het ondersteunen van de gebruikersondersteuner blijft ook in 2015 één van de kerntaken van dienst Coördinatie Informatica. De ondersteuning vanuit dienst Coördinatie Informatica bestaat uit:
periodiek overleg met aanwezigheid Digipolis
aanleveren van handleidingen
korte vormingsmomenten tijdens het periodiek overleg
adviesverlening
persoonlijke ondersteuning
22.2.4 Overhevelen beheer mobiele Telefonie naar Digipolis In 2014 is er beslist om het beheer en ondersteuning mobiele telefonie over te hevelen van dienst aankoop FM naar Digipolis. Dienst Coördinatie heeft de overgang naar Digipolis begeleid :
Optimaliseren gebruikersbestand mobiele telefonie FM
Afstemmen procedures mobiele telefonie
Aanmaak intranetpagina mobiele telefonie
Herzien aanvraagformulieren en policy (n.a.v. nieuwe procedure)
Opmaak communicatieplan
Tijdens 2014 is het aantal mobiele toestellen gestegen van 350 naar 700. Vanaf 1 januari 2015 wordt het beheer van mobiele telefoontoestellen opgenomen door Digipolis.
313
22.2.5 Migratie vaste telefonie In september 2014 ging de migratie van de vaste telefonie van start. Tevens werd de telefonie overgeheveld van Facility Management naar Digipolis. Er waren dan ook goede redenen om deze migratie te doen:
De stabiliteit van de telefonieomgeving van het OCMW kwam in het gedrang
Telefonie wordt ook meer en meer vanuit een ICT-visie benaderd en minder en minder vanuit een FM-visie
Het OCMW zit mee in het reorganisatietraject binnen Groep Gent: In het kader van de toekomstige gemeenschappelijke dienstencentra (GDC’s) is het
noodzakelijk een gemeenschappelijk platform op te zetten voor de telefonie In het kader van het gezamenlijk gebruik van het e-gebouw is het noodzakelijk de
telefonie af te stemmen op het Nieuwe Werken. Het verbinden van de telefonieomgevingen van Stad Gent en OCMW Gent zou een
groot financieel voordeel opleveren omdat iedereen binnen Groep Gent telefonisch intern bereikbaar is. De vernieuwing gaf ons dan ook de gelegenheid de visie rond telefonie te herzien:
We willen zo weinig mogelijk oproepen laten verloren gaan
We willen de oproepen zo snel en zo dicht mogelijk bij de bestemmeling laten opnemen
We willen de balies ontlasten van oproepen die niet bij de bestemmeling geraakt zijn
Om deze visie waar te maken heeft Coördinatie Informatica het concept van belplannen geïntroduceerd. Deze plannen worden op maat van de dienst of afdeling aangemaakt zodat een oproep voor een afwezige bestemmeling bij een collega of in een mailbox terechtkomen. De belplannen worden in een nazorgtraject geleidelijk ingevoerd in gans het OCMW.
22.3 Preventie en veiligheid Adres Camps Prins Filip Jubileumlaan 217 9000 Gent Aantal personeelsleden Preventie en veiligheid: 3,3 voltijds equivalenten 4 medewerkers
22.3.1 Doelstellingen De dienst Preventie en Veiligheid is de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk (IDPB). Deze dienst staat het OCMW als werkgever en de OCMW-werknemers bij in de uitwerking, de programmering, de uitvoering en de evaluatie van het welzijnsbeleid in de organisatie. Het doel is om het welzijn van de werknemers op het werk op een praktische wijze te optimaliseren en het aantal arbeidsongevallen tot een minimum te herleiden. 314
De dienst is actief in zeven welzijnsdomeinen:
arbeidsveiligheid;
bescherming van de gezondheid van de werknemers op het werk;
psychosociale belasting;
ergonomie;
arbeidshygiëne;
verfraaiing van de werkplaatsen;
maatregelen rond leefmilieu;
De onderdelen die de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk niet mag uitvoeren, worden uitbesteed aan de vzw IDEWE die fungeert als Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk. Naast de wettelijke taken, voortvloeiend uit bovenstaande domeinen, zijn er tal van andere activiteiten die de dienst Preventie & Veiligheid opneemt, zoals :
de beveiliging tegen inbraak in de gebouwen adviseren en opvolgen;
de fysieke veiligheid van het personeel tegen agressie door derden voorkomen;
het beheersen van afvalstromen;
het begeleiden van de beveiliging van het informaticanetwerk;
de brandpreventie begeleiden en coördineren.
Vanaf 2015 zullen de taken van de dienst Preventie en Veiligheid opgesplitst worden. De dienst ‘Veiligheid’ wordt een onderdeel van het departement FM, de preventiedienst zal behoren tot de afdeling HR – dit met het oog op integratie van de preventiedienst van het OCMW met de interne dienst van de stad Gent tot een gemeenschappelijke interne dienst voor preventie en bescherming. De preventiedienst zal de focus leggen op de zeven welzijnsdomeinen, terwijl de dienst veiligheid de infrastructuurgebonden veiligheidstaken op zich zal nemen. In 2014 werd de opsplitsing van deze taken al grondig voorbereid.
22.3.2 Realisaties 22.3.2.1
Arbeidsongevallen
De kosten voor arbeidsongevallen zijn herverzekerd bij ETHIAS. Tijdens het jaar 2014 werden in totaal 97 incidenten erkend als arbeidsongevallen met meer dan één dag afwezigheid. Daarvan waren er 77 werkgebonden ongevallen en 20 ongevallen tijdens de weg van en naar het werk. De 77 werkgerelateerde arbeidsongevallen gaven aanleiding tot 1358 dagen arbeidsverlet. Het aandeel afwezigheden als gevolg van de ongevallen op de weg is 262 dagen.
315
Evolutie Frequentiegraad 2014: 25,0 Ernstgraad 2014: 0,44
Acties om het aantal arbeidsongevallen te reduceren:
Plaatsbezoeken, in samenwerking met IDEWE, brengen knelpunten in kaart die aangepast worden.
Adviezen rond veiligheid worden verder opgevolgd.
De veiligheidsinstructies worden blijvend meegedeeld en openbaar gemaakt voor alle personeelsleden.
22.3.2.2
Agressiepreventie en opvolging.
In 2014 werden in totaal 60 agressieaangiften geregistreerd. 22 aangiftes vermelden fysieke agressie. In 18 gevallen werd politieassistentie gevraagd. Elk agressievoorval dient door de hiërarchische lijn nauwgezet opgevolgd te worden en daar waar nodig, nuttig ondersteund door de interne dienst. Tijdens het begin van hun loopbaan krijgen alle medewerkers die in contact komen met cliënten een opleiding volgens het agressieprotocol. Ze worden jaarlijks uitgenodigd op een terugkom-moment. De nood aan deze permanente opleiding blijkt uit de evolutie van de agressieaangiftes.
316
22.3.2.3
Afvalophaling
De dienst Veiligheid zorgt voor een selectieve afvalophaling. De voornaamste afvalstromen worden hieronder opgesomd. AFVALSOORT Glas Restafval klasse II Papier en karton Luierafval Medisch afval Groenafval Volumecontainer s (OTC) Gemengd bouwafval Frituurolie/vet Vertrouw. Papier Lampen PMD Verf/ lijm/ solventen / zuren
2014 2013 2012 2011 2010 2009 16.64m³ 29.9 m³ 27,6 m³ 22 m³ 14,6 m³ 28 m³ 433452 kg 407681 kg 202230 kg 170270 kg 286690 kg 364668 kg 41644 kg 151986 kg 150 kg 7520 kg
47457 kg 117692 kg 242 kg 10840 kg
47585 kg 150816 kg 255 kg 4780 kg
38985 kg 152620 kg 211 kg 9280 kg
39615 kg 168359 kg 110 kg 8400 kg
35104 kg 112045 kg 157 kg 14980 kg
298575 kg
233032 kg
184180 kg
130060 kg
0
0
36420 kg
37520 kg
41960 kg
20860 kg
19820 kg
20360 kg
1484 kg 18157 kg Nvt 5967 kg
782 kg 22824 kg Nvt 7887 kg
646 kg 18064 kg nvt 6664 kg
720 kg 20170 kg 138 kg 8800 kg
992 kg 14442 kg nvt 6600 kg
1198 kg 17647 kg 0 kg 13976 kg
545 kg
-
-
-
-
317
22.3.2.4
Informatieveiligheid
Door permanent overleg met Digipolis en de andere leden van de werkgroep informatieveiligheid blijft dit onderwerp onder de aandacht en stijgt de motivatie om ook op het informatieveiligheidsvlak veilig te werken. In 2014 werd een vernieuwde versie van de beleidsverklaring opgesteld. De beleidsverklaring schetst onder meer het doel van informatieveiligheid, hoe het gestuurd en georganiseerd wordt, welke risico’s er bestaan en welke controlemaatregelen er nodig zijn. Nieuw sinds 2014 is ook de intensieve samenwerking met de verschillende leden van ‘groep Gent’ rond informatieveiligheid.
22.3.2.5
Videobewaking
In 2014 werd 10 keer een beroep gedaan op de geregistreerde beelden, in het kader van onderzoeken. Hiervan werden 2 onderzoeken gevoerd op rechtstreekse vraag van de wijkpolitie. In die gevallen was het OCMW Gent geen schadelijder.
22.3.2.6
Risicobeheersing legionellabesmetting
Voor de gebouwen waar een beheersplan nodig is werd dit verder opgevolgd door laboanalyses en temperatuurregistraties. Na een grondige controle door de overheidsdiensten werden de beheersplannen, waar nodig, nog verder verfijnd. Er worden systematisch controlemetingen uitgevoerd.
22.3.2.7
Sensibilisering van veiligheid voor nieuwkomers
Iedere maand neemt de dienst Preventie & Veiligheid een deel van de onthaalsessies voor nieuwe medewerkers op zich. Elk nieuw personeelslid krijgt tijdens deze opleiding rechtstreeks bruikbare adviezen mee rond veiligheid met bijzondere aandacht naar preventie van ongevallen.
22.4 Strategische Aankoop Adres Onderbergen 86 9000 Gent Aantal personeelsleden Strategische Aankoop: 2 voltijds equivalenten 2 koppen In 2014 is aankoopproces en -dienst aan een belangrijke reorganisatie onderworpen. De dienst is opgesplitst in twee verschillende diensten, zijnde strategische aankoop en aankoop & logistiek. Het doel van de opsplitsing is de functiescheiding optimaal te realiseren door de verschillende fasen in het aankoopproces - zijnde de behoeftebepaling, het sourcing proces (doorlopen van de aanbestedingsprocedures) en het uitvoeren van contracten (de implementatie) - ook structureel door verschillende entiteiten te laten gebeuren. 318
Zo is de dienst strategische aankoop verantwoordelijk voor het analyseren van de behoeften binnen de organisatie en het omzetten van die behoeften in overheidsopdrachten. Op basis van het resultaat van de behoefteanalyse wordt de juiste procedure gekozen en komt een overeenkomst met de leverancier tot stand. De reorganisatie brengt inhoudelijk veranderingen mee. De dienst strategische aankoop is begonnen met het opstarten van portfoliomanagement om planning van dossiers op korte en lange termijn mogelijk te maken. Om dit goed te kunnen doen, is er eerst een goed zicht vereist op alle behoeften binnen het OCMW Gent en op de huidige raamovereenkomsten waarvan er sommige niet centraal worden beheerd. Eens die behoeften in kaart zijn gebracht, dienen deze te worden ingedeeld in inkooppakketten en per inkooppakket wordt een strategie bepaald. Essentieel voor het bepalen van deze strategie is het multidisciplinaire team dat bestaat uit alle stakeholders betrokken bij een bepaald inkooppakket. Wat betreft het concreet omzetten van de behoeften in overheidsopdrachten heeft strategische aankoop dit jaar 9 onderhandelingsprocedures van minimum 12.500€ en voor een raming van 712.000€ incl. BTW afgehandeld. Tevens heeft de dienst ook 4 open procedures met een geraamd bedrag van 2.250.000€ incl. BTW behandeld. Ten gevolge van de meer intensievere samenwerking met de stad Gent, is het de bedoeling om voor elke behoefte te kijken of samenwerking momenteel mogelijk is of op welke manier samenwerking in de toekomst kan uitgebouwd worden. Op vlak van raamovereenkomsten betekent dit vooreerst dat elk bestek dat geschreven wordt door één van beide overheden altijd open zal staan voor de andere overheid. Momenteel zit dit aantal rond 35. In een tweede fase bestaat de samenwerking uit een soort klantenmodel waarbij de Stad Gent en OCMW Gent afnemen op de overeenkomsten die open staan, maar wel nog in de vorm zoals ze aan de aparte organisaties zijn opgesteld (momenteel 10 dossiers). Bij de derde fase gebeurt de samenwerking is een vroeger stadium namelijk bij de opmaak van het bestek en hierbij worden de specificiteiten van beide organisaties in rekening gebracht. Er zijn reeds 8 dossiers in deze fase. De bedoeling is dat steeds meer overeenkomsten dergelijke intensievere samenwerking kennen.
22.5 Juridische Ondersteuning Adres Campus Prins Filip Jubileumlaan 217 9000 Gent Aantal personeelsleden Juridische Ondersteuning: 0,5 voltijds equivalent 1 kop De diensten van de afdeling Strategische Ondersteuning worden ook op juridisch vlak ondersteund. Deze juridische ondersteuning omvat in de eerste plaats algemene juridische adviesverlening met betrekking tot de diverse thema’s waarmee de betrokken diensten in aanraking komen. 319
Specifiek en in de eerste plaats met betrekking tot het luik aankoop omvat dit o.a. het bijhouden van de wetgeving op overheidsopdrachten. Concreet vertaalt zich dit in het up-todate houden van de modelbestekken binnen de dienst. Hiervoor is in 2014 een review gehouden van het softwareprogramma 3P waarmee wordt gewerkt om overheidsopdrachten inzake leveringen en diensten te verwerken. Tevens is er juridisch advies gegeven in een aantal procedures, deze adviesverlening met betrekking tot overheidsopdrachten wordt voortaan, in het kader van kennisbeheer, ook gearchiveerd. Met het oog op een verdere integratie van het juridisch advies in het aankoopproces, werd tenslotte een procedure uitgeschreven op basis waarvan er structureel advies zal worden gegeven in het kader van overheidsopdrachten.
320
23 Afdeling Facility Adres Oefenpleinstraat 6 9050 Gentbrugge Aantal personeelsleden Facility Management: voltijds equivalenten: 62,2 koppen: 70
23.1 Afdeling technieken Binnen de afdeling technieken staan de polyvalent technisch medewerkers en de elektrotechniekers in voor het dagelijks onderhoud van de gebouwen en de nodige interventies. De ploeg van de polyvalent technisch medewerkers bestaat uit schilders, schrijnwerkers, loodgieters, groendienst en metser. In 2014 werden 5.378 aanvragen geregistreerd voor deze afdeling. Van dit aantal zijn 395 aanvragen voor oproepen buiten de diensturen. Deze worden opgevangen door de permanentie die verzekerd wordt door de elektrotechniekers.
23.2 Grote projecten Dit overzicht omvat alleen de grotere projecten en niet alle kleinere werkzaamheden die Facility Management (FM) heeft uitgevoerd. Dit zou tot een te grote opsomming leiden. De grotere werkzaamheden kunnen we in drie categorieën opdelen:
Externe studie – externe uitvoering: FM doet de voorbereidende studies, maar de opmaak van het uiteindelijk dossier gebeurt door een extern studiebureau. Een externe firma voert de werkzaamheden uit.
Interne studie – externe uitvoering: FM doet de studie, maar de uitvoering van de werkzaamheden gebeurt door externen.
Interne studie – interne uitvoering: FM deed zowel de studie als de werkzaamheden.
23.2.1 Externe studie – externe uitvoering
Omgevingsaanleg en ondergrondse parking Campus Prins Filip.
In 2013 werd al de ondergrondse parking in gebruikgenomen en werd verder gewerkt aan de omgevingsaanleg. Nadien werd verder gewerkt aan de volledige omgevingsaanleg van het terrein. In maart 2014 werd het werk voorlopig opgeleverd en in gebruik genomen.
Uitbreiden van het pensionwonen De Baai.
Pensionwonen de Baai wordt uitgebreid met een nieuwbouw volgens de regels van de passiefbouw. De bouw startte in april 2012. De 12 nieuwe kamers werden in gebruik 321
genomen in mei 2014. Samen met de kamers werden ook nieuwe ruimtes voor het personeel en een refter met professionele keuken in gebruik genomen.
Nieuwbouw assistentiewoningen en een nieuw lokaal dienstencentrum in Zwijnaarde.
Voor de bouw van deze voorzieningen werd op vraag van Stad Gent een masterplan opgemaakt voor de site. Hierna werden samen met de ontwerper de plannen opgemaakt voor de nieuwe assistentiewoningen en werd eind 2012 de bouwaanvraag ingediend voor 36 woningen. In 2013 werd de bouwvergunning ontvangen. Door gewijzigde eisen in het project werd samen met de ontwerper het ontwerp volledig herbekeken. Het gebouw wordt op een andere locatie op het terrein gebouwd. In 2014 werd het dossier volledig herwerkt en werd een nieuwe bouwaanvraag ingediend. De start van de werken is voorzien eind 2015. Er worden 27 assistentiewoningen gebouwd met ondergrondse parking samen met de inrichting van een centraal plein.
Nieuwbouw assistentiewoningen in Sint-Amandsberg.
OCMW Gent wil ca. 30 flats voor senioren bouwen op de site van wzc Het Heiveld. In 2012 werd een masterplan opgemaakt voor de site. Dit masterplan zet de krijtlijnen uit voor de verdere ontwikkeling van de site en de locatie voor de assistentiewoningen. In 2014 is verder gewerkt aan het dossier om het programma van eisen op punt te stellen. Eind 2014 is het bestek gepubliceerd om de ontwerper te kunnen aanstellen.
Nieuw kantoorgebouw met ondergrondse parking Sint-Martensstraat.
In de Sint-Martensstraat wordt een nieuw kantoorgebouw gebouwd met een ondergrondse parking. Deze opdracht werd in 2011 toegewezen. De werkzaamheden zijn gestart op 12 december 2011 en werden in 2012 en 2013 voortgezet. Er waren problemen met het droogleggen van de bouwput waardoor er vertraging is opgelopen. Het eerste gedeelte werd in gebruikgenomen in juli 2013. In februari 2014 werd het nieuwe deel en de ondergrondse parking in gebruik genomen. In dit deel zit ook de nieuwe raadzaal.
Nieuwbouw woonzorgcentrum Zuiderlicht in Mariakerke.
In 2013 werd het definitieve ontwerp afgerond en goedgekeurd door het bestuur. Eind 2013 werd het dossier ingediend bij Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) voor het verkrijgen van subsidies. In 2014 is de aanvraag voor de subsidies goedgekeurd en werd ook een bouwvergunning verkregen. Samen met het externe studiebureau werd het aanbestedingsdossier opgemaakt en gepubliceerd eind 2014. De start van de werken is voorzien na het bouwverlof van 2015.
Welzijnsknoop Ledeberg.
In Ledeberg zijn de werkzaamheden voor de bouw van de „Welzijnsknoop‟ gestart midden 2012. Het gebouw biedt onderdak aan een aantal diensten van het OCMW, Stad Gent en andere organisaties. Het gebouw werd in gebruikgenomen eind 2013. Begin 2014 werd het gebouw officieel in gebruik genomen. De diensten van OCMW Gent gebruiken het gebouw samen met enkele diensten van Stad Gent en externe partners.
23.2.2 Interne studie – externe uitvoering
Raamcontract HVAC
Om de HVAC-installaties (Heating, Ventilation and Air Conditioning) binnen het OCMW te kunnen onderhouden, wordt een raamcontract uitgeschreven voor een externe firma. In 2013 322
werd het grootste deel van de installaties al geïnventariseerd. In 2014 werd de inventarisatie afgewerkt en is ook beslist om een deel energiebesparing op te nemen in het dossier. De publicatie van de opdracht is gepland voor begin 2015.
Raamcontract meubilair
Reeds vele jaren wordt ingezet op de aankoop van ergonomisch meubilair. In 2014 werd een nieuw bestek opgemaakt voor de aankoop gedurende de volgende drie jaren. De opdracht werd gepubliceerd en toegewezen.
Inventarisatie technische installaties
Om het onderhoud binnen OCMW Gent beter te kunnen organiseren en opvolgen werd gestart met de inventarisatie van de technische installaties in de verschillen gebouwen. In de volgende jaren zullen dan verschillende onderhoudscontracten opgemaakt worden om te voorzien in het onderhoud van deze installaties.
23.2.3 Interne studie – interne uitvoering
Raamcontract signalisatie.
De signalisatie binnen OCMW Gent wordt verzorgd door het studiebureau. De hele studie en uitvoering gebeuren binnen de dienst. De borden worden extern aangekocht en de invulling en het plaatsen van de borden gebeuren met eigen personeel.
Petanquebaan De Vlaschaard
De overdekte petanquebaan van LDC De Vlaschaard werd weggenomen bij de uitvoering van de omgevingswerken. Het studiebureau heeft een nieuw aangepast ontwerp opgemaakt en in 2014 werd de volledige constructie opnieuw gebouwd door de eigen diensten van Facility Management.
23.3 Lokalenbeheer De medewerkers van de dienst lokalenbeheer staan in voor het poetsen van de werkplekken op vier locaties: Campus Prins Filip, Campus Onderbergen, Welzijnsknoop (gemeenschappelijke delen) en Campus Oefenpleinstraat (FM). Volgende taken werden uitgevoerd:
Klassieke schoonmaaktaken
Koffie voor vergaderingen
Verdelen van bestellingen
Verdelen van dranken (Hoofdbestuur)
Verzamelen van papier en snipperpapier
Dagelijks ledigen vuilbakken in de bureaus
Sneeuw ruimen tijdens de werkuren
Vegen buitenterreinen, ruimen zwerfafval, reinigen asbakken.
323
23.4 Drukkerij Drukkerij Onderbergen 80 9000 Gent Voor 2014 hebben wij volgende aantallen opdrachten volgens type ontvangen: Aantal in 2014 Nieuw drukwerk dat eerst wordt goedgekeurd door de dienst Communicatie of de informatieambtenaren van Ouderenzorg en Sociale Dienstverlening
165
Herdrukken of printopdrachten van bestaande publicaties en documenten. Deze gaan rechtstreeks naar de Drukkerij, zonder tussenkomst van Communicatie
240
Opdrachten met voorbereiding zonder tussenkomst van Communicatie
505
Kopieerwerk voornamelijk voor bijzondere comités en betekeningen
201
Fotoreportages in functie van specifieke publicaties, feestelijkheden en protocollaire aangelegenheden
39
23.4.1 Opleiding Publisher voor medewerkers De Drukkerij organiseert opleidingen over het softwarepakket Publisher. Via deze opleiding leren de medewerkers op de diensten maximaal de vaardigheid van het vormgeven aan. Maar de expertise blijft in die mate gespecialiseerd dat een vormgever de laatste hand moet leggen aan het ontwerp om het huisstijlconform en professioneel te maken. De Drukkerij vormt dan ook het sluitstuk in het realiseren van een publicatie.
23.4.2 Optimalisatie werkproces Om het ontwerp- en goedkeuringsproces te optimaliseren, is een digitaal werkproces uitgewerkt. Dat stippelt de weg uit die een publicatie moet afleggen: van het beginontwerp op een dienst, over het nazicht door de informatie- en communicatieambtenaren en de eindredactie, tot de vormgeving door de Drukkerij. Zo wordt de toepassing van de huisstijl, met de daaraan verbonden sjablonen, vereenvoudigd voor de medewerkers op de diensten.
23.5 Beheer onroerend goed in Nederland Facility Management beheert de gronden in Nederland in samenwerking met de Nederlandse vastgoedmakelaar „Van Hoeve Makelaars‟. Zij innen de jacht- en pachtgelden en verzorgen de administratie rond de verkoop van gronden. In 2014 werden de volgende inkomsten geregistreerd: opbrengsten jacht- en pachtvergoedingen: ± € 280.000
324
Ondertussen is een notaris aangesteld in 2014 om een openbare verkoop te organiseren van het volledige patrimonium in Nederland.
23.6 Aankoop en Logistiek Adres Oefenpleinstraat 6 9050 Gentbrugge Aantal personeelsleden Aankoop en Logistiek: 9,1 voltijds equivalenten 10 koppen De dienst aankoop & logistiek is verantwoordelijk voor het implementeren van de overeenkomsten in het bestelplatform zodat de goederen op een klantvriendelijke manier kunnen besteld en verkregen worden door de interne klant. De dienst aankoop & logistiek wil door de reorganisatie een volledig klantgericht model implementeren waarbij de focus van de aankoper ligt op de behoefte, de dienstverlening en de leverancier. Het vele administratieve en routinematige werk wordt gaandeweg geautomatiseerd. De nieuwe software, die is geïmplementeerd sinds begin 2014, biedt hier een groot perspectief. Bij het uitvoeren van de reorganisatie kende de bestaande ploeg uitbreiding. Er is een nieuw diensthoofd voor de dienst aankoop & logistiek en is er een magazijnier-autobestuurder toegevoegd aan het team van het magazijn. Zoals reeds vermeld, zijn er zeer belangrijke tools geïntroduceerd om dit te kunnen realiseren. Dit zijn het nieuw bestelplatform (SAP-SRM) en het nieuwe geïntegreerde softwareprogramma voor alle financieel-boekhoudkundige aspecten binnen de organisatie (SAP-ERP). De aankopers zijn de beheerders van dit steeds meer geautomatiseerde proces. Om dit te bereiken zijn de medewerkers intern opgeleid om te werken met de nieuwe software. Er is een analyse gemaakt van de SAP SRM processen waaruit zowel op korte als op lange termijn verbetervoorstellen zijn voortgevloeid. De vele bugs zijn opgelost. Procedures en samenwerking met financiën en budgettering zijn op een nieuwe leest geschoeid om op die manier oplossingen te zoeken voor problemen/knelpunten met als doel op een zo efficiënt mogelijke manier te kunnen werken en de catalogen op een zo gebruiksvriendelijk mogelijke manier aan te bieden aan de interne klant.
325
24 Afdeling Human Resources 24.1 Personeel 24.1.1 Personeel wordt (GDC) Personeelsbeheer De Dienst Personeel werd in 2014 omgevormd tot een Gezamenlijk DienstverleningsCentrum (GDC) Personeelsbeheer. De medewerkers van het GDC Personeelsbeheer zijn op vele vlakken pioniers. Zij werken nu voor de eerste samengestelde dienst in het kader van GentPlus, een samensmelting van de personeelsdiensten van de Stad, het OCMW Gent en de Administratie Onderwijs. Deze nieuwe dienst verwerkt de personeels- en loonadministratie van 9.400 collega’s. De dienst verhuisde in november 2014 als eerste naar een gezamenlijke locatie. De uitgangspunten in het vormen van één GDC zijn de volgende:
De klant staat centraal in het dienstverleningsmodel
Het dienstverleningsmodel is opgebouwd vanuit klantenperspectief. Dit betekent dat een cluster van dossierbeheerders voor een specifieke klantengroep het eerste aanspreekpunt vormt. Het klantenmodel krijgt ook een vertaling in het organigram, waardoor vier clusters eerstelijnszorg (front-office) ontstaan, elk geënt op een bepaalde klantengroep, en één backoffice waar de lonen en de contacten met leveranciers worden verzorgd. In elke cluster vinden we dossierbeheerders of pay-roll medewerkers of back-office medewerkers alsook experten en een leidinggevende. De directeur coördineert de werking en de samenwerking met andere diensten en departementen. Het organigram zal worden ingevuld in de loop van 2015.
We streven naar maximale efficiëntie
De processen en activiteiten worden gebundeld met logische, inhoudelijke samenhang, uniformiteit over de huidige drie entiteiten en maximaliseren positieve effecten op klantgerichtheid. Daarnaast worden medewerkers flexibel en polyvalent ingezet over de entiteiten heen in functie van fluctuaties in werkdruk, bundeling van specifieke expertises, creatie van back-up en wijzigende klantenbehoeften. Bovendien wordt stevig ingezet op automatisering: e-HRM omvat de informatisering (of digitalisering) van de personeelsprocessen zoals personeelsadministratie, organisatiebeheer, tijdsberekening, loonverwerking en sociaal secretariaat. We ambiëren hiermee een efficiëntere administratie, een digitaal en geïntegreerd personeelsdossier met decentrale toegang, een betere integratie met de andere bedrijfsprocessen en een relevante beleidsrapportering.
We handhaven of verhogen de kwaliteit in de dienstverlening
Het dienstverleningsmodel zorgt ervoor dat de eerstelijnszorg (front office) verzorgd wordt door een groep opgeleide en klantvriendelijke medewerkers die enerzijds elk voor een welomschreven klantengroep werken en anderzijds back-up vormen voor elkaar zodat de klant steeds op een tijdige en correcte dienstverlening kan rekenen. De uniforme dienstverlening wordt verzekerd door een goed uitgebouwde kennisbank waarin processen en regelgeving up to date worden gehouden. Kwaliteits- en lijnbewaking gebeurt door de leidinggevenden en de proceseigenaars. Via de decentrale toegang tot e-HRM kan aan de klant een self-service worden aangeboden, ondersteund door de kennisbank.
326
Adres sinds november 2014: Electrabelgebouw (E-gebouw), Hofstraat 1 9000 Gent Aantal personeelsleden GDC Personeelsbeheer deel OCMW: voltijds equivalenten: 25,9 koppen: 30
24.1.2 Aantal personeelsleden in OCMW Gent: Onderstaande cijfers zijn gegenereerd op 31 december 2014 Grafiek 1: overzicht personeelsbezetting in koppen
Eind 2014 waren er 2.037 personeelsleden (koppen) in dienst bij het OCMW Gent. Dit cijfer omvat zowel de statutair aangestelde personeelsleden, het aantal contractuele (al dan niet met gesubsidieerde contracten) personeelsleden als de personeelsleden art.60§7. Personeelsleden kunnen kiezen om voltijds of deeltijds te werken. Als we rekening houden met voltijdse en deeltijdse tewerkstellingen dan komen we tot een effectieve tewerkstelling van 1834,15 VTE (= aantal personeelsleden uitgedrukt in voltijds tewerkgestelde equivalenten). Grafiek 2: evolutie voltijds tewerkgestelde equivalenten (VTE)
327
De stijging van het aantal personeelsleden art.60§7 over de voorbije jaren is het meest opvallend (+ 16% sinds 2011). Voor de verdere interpretatie van het cijfermateriaal werken wij met het aantal personeelsleden in koppen.
24.1.3 Personeelsbeweging Grafiek 3: redenen van uitdiensttreding
328
In 2014 gingen 120 personeelsleden uit dienst om diverse redenen. Het aantal personeelsleden art.60§7 dat het OCMW verliet, is hierin niet meegeteld. Eén derde (37) waren contracten van bepaalde duur die automatisch beëindigd werden door het bereiken van de einddatum. 14 personeelsleden kregen hun ontslag (ontslagen, ontslag met verbrekingsvergoeding of ontslag om dringende redenen) en 32 personeelsleden (11 via dading en 21 ontslag verleend) kozen er zelf voor om het OCMW te verlaten. Er is een opvallende daling van het aantal personeelsleden dat zelf kiest om het OCMW te verlaten (27% tov 44 personeelsleden in 2013). 37 personeelsleden (29 statutaire en 8 contractuele personeelsleden) gingen met pensioen, een stijging van bijna 50% tov 2013). De toekomstige pensioenhervorming doet ons vermoeden dat een aantal personeelsleden ervoor kiezen (vervroegd) uit te stromen binnen de bestaande regeling. In de loop van het jaar kwamen er, al dan niet met een kortlopend en/of tijdelijk vervangingscontract, ook nieuwe personeelsleden bij. Het gaat om 129 ‘unieke’ personen (dit wil zeggen dat een personeelslid dat bijvoorbeeld in dienst treedt, een periode uit dienst gaat en dan weer start, maar één keer geteld wordt) (exclusief personeelsleden art.60§7).
24.1.4 Statutair versus contractueel versus personeel art.60§7 Grafiek 4: vergelijking tussen statutair, contractueel personeel en personeel art.60§7
329
41,78% van het personeel is aangeworven op contractuele basis, 20,08% zijn personeelsleden art.60§7 en 38,14% is statutair. Door de beleidsbeslissing om terug te statutariseren zien we een stijgende trend bij het statutair aangesteld personeel. In 2014 stijgt het aantal statutairen netto met 48 koppen tegenover 2013 (= +6,5%). De personeelsleden aangeworven op contractuele basis dalen hierdoor netto met 40 koppen tegenover 2013 (= -4,4%). De verhouding art.60-tewerkstelling blijft quasi stabiel ten opzichte van vorig jaar. Grafiek 5: verdeling contractueel en statutair personeel volgens functiegroep
Uit een vergelijking tussen contractuele en statutaire personeelsleden per functiegroep blijkt een overwicht aan statutaire invulling bij leidinggevend personeel, technisch personeel en wettelijke graden. Voor deze cijfers werd de functie van voorzitter als contractuele wettelijke graad aanzien. 330
Door de statutarisering wordt de verhouding tussen contractueel en statutair personeel evenwichtiger. Bij het paramedisch personeel en onderhoud en keuken personeel is er nog een groot deel contractueel. Grafiek 6: verdeling statutair personeel volgens functiegroep
Ook per functiegroep zijn enkele verhoudingen per statuut meetbaar. Bij de statutaire functiegroepen zijn het leidinggevend personeel, de maatschappelijk werkers, het administratief en het verplegend en verzorgend personeel evenredig vertegenwoordigd. Grafiek 7: verdeling contractueel personeel volgens functiegroep
Wanneer we het contractueel personeel per functiegroep bekijken, zien we dat de contractuele personeelsleden verhoudingsgewijs voornamelijk tot het administratief,
331
onderhoud en keuken, het verplegend en verzorgend personeel en de maatschappelijk werk(st)ers behoren. In tegenstelling tot het statutair personeel behoort maar 1% van het contractueel personeel tot het leidinggevend personeel. Dit ligt in de lijn met de beleidsbeslissing om zoveel mogelijk leidinggevende functies statutair in te vullen.
24.1.5 Verhouding vrouw – man Grafiek 8: man-vrouw verhouding man/vrouw verhouding
31%
mannen
vrouwen
69%
Er werken 1.405 (69%) vrouwen en 632 (31%) mannen voor OCMW Gent. Grafiek 9: man-vrouw verhouding in relatie tot de baremaschalen
332
Als we de verhouding man/vrouw bekijken in functie van de verloning (volgens barema), kunnen we vaststellen dat in alle loonschalen het merendeel van de personeelsleden vrouw is. Er is een mannelijk overwicht te vinden bij de wettelijke graden en bij de personeelsleden art.60§7. Bijbehorende tabel niveau W.G. + voorzitter A B/BV C D E Art.60 Eindtotaal
M 100% 38% 23% 15% 31% 29% 65% 31%
V Eindtotaal 0% 3 62% 77% 85% 69% 71% 35% 69%
148 544 642 100 191 409 2.037
24.1.6 Leeftijdsopbouw Grafiek 10: leeftijdspyramide
333
5,50% (of 112 koppen) van de personeelsleden is jonger dan 25 jaar terwijl 28,28% (of 576 koppen) 50 jaar of ouder is. Wanneer wij uitgaan van de theoretische pensioengerechtigde leeftijd van 65 jaar kan ongeveer 15,86% (323 koppen) van de OCMW-personeelsleden binnen de 10 jaar met pensioen. Uit de gegevens blijkt dat maar een minderheid (3,49%) blijft werken na de leeftijd van 60 jaar. De andere leeftijdscategorieën kennen een evenredige vertegenwoordiging. Bijbehorende tabel Totaal <20 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 >65 Eindtotaal
4 108 234 300 322 259 234 253 252 69 2 2037
% 0,20% 5,30% 11,49% 14,73% 15,81% 12,71% 11,49% 12,42% 12,37% 3,39% 0,10% 100%
334
24.1.7 Leeftijd en gender Grafiek 11: verhouding leeftijd en gender
Ook in de verschillende leeftijdscategorieën zien we een overwicht van vrouwelijke personeelsleden. Bijbehorende tabel M <20 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 >65 Totaal
%M 2 37 72 77 100 86 74 86 79 18 1 632
V 50% 34% 31% 26% 31% 33% 32% 34% 31% 26% 0%
%V 2 71 162 223 222 173 160 167 173 51 1 1405
50% 66% 69% 74% 69% 67% 68% 66% 69% 74% 0%
Eindtotaal 4 108 234 300 322 259 234 253 252 69 2 2037
24.1.8 Leeftijdsverdeling per statuut Grafiek 12: leeftijdsverdeling per statuut
335
Tussen de leeftijd van 18 en 24 jaar zijn er geen statutaire personeelsleden in dienst. In de categorie van 25 en 29 jaar zijn er overwegend meer contractuele dan statutaire personeelsleden in dienst. Tussen de leeftijd van 35 en 49 zijn er iets meer statutaire dan contractuele personeelsleden. De volgende 15 jaar zal een grote groep statutaire personeelsleden uit dienst gaan. De personeelsleden art. 60§ 7 vertonen een mooie spreiding over de verschillende leeftijdscategorieën met een afname bij de hogere leeftijdsgroepen.
24.2 Organisatie en Engagement Adres Campus Prins Filip, Jubileumlaan 217e 9000 Gent Aantal personeelsleden Organisatie en Engagement voltijds equivalenten: 10,9 koppen: 12
24.2.1 Aanwezigheidsbeleid In 2013 liep het project aanwezigheidsbeleid ten einde. In 2014 lag de focus van het aanwezigheidsbeleid daarom vooral op het evalueren, bijsturen en in stand houden van het beleid. Volgende acties werden ondernomen in 2014: 336
blijvende sensibilisering rond het correct (op)volgen van de aanwezigheidsprocedure;
demosessies voor diensthoofden, directeurs en departementshoofden over het gebruik van het dashboard van het aanwezigheidsbeleid;
opleiding voor (nieuwe) leidinggevenden rond het voeren van aanwezigheidsgesprekken;
inspelen op pijnpunten op maat van de diensten onder coördinatie van de HR Business Partners;
onderhouden van contacten met externe partners met het oog op een betere benchmark en informatieoverdracht.
Dit leverde het volgende resultaat op:
ten opzichte van 2013 is de frequentie (aantal keer afwezig) gedaald met 2,60% van (1,54 keer naar 1,50 keer)
het percentage verzuimers, dit is het aandeel medewerkers dat minstens 1 keer afwezig is in een periode van 12 maanden, is ten opzichte van 2013 gedaald met 6,85% (van 73 % naar 68%);
het aandeel veelverzuimers (3 afwezigheden of meer in een glijdend jaar) is toegenomen ten opzichte van 2013 (van 18% naar 19%), waarbij 5% van de medewerkers 5 of meer keer afwezig is;
er werden 620 gevoerde gesprekken geregistreerd, dit vormt 31% van de aangemaakte gesprekken. In 2013 werden er nog 35% van de aangemaakte gesprekken gevoerd.
Deze resultaten tonen aan dat de geleverde acties rond het aanwezigheidsbeleid zinvol waren. Toch blijven het aantal hoog frequent verzuimers een aandachtspunt. Blijvende inspanningen zijn dus vereist. Bovendien merken we dat leidinggevenden er steeds vaker voor kiezen om aanwezigheidsgespreken niet te voeren. Deze trend moet bewaakt worden. Het is daarom belangrijk om het aanwezigheidsbeleid actueel te houden. Daarnaast valt uit de cijfers ook af te leiden dat er extra aandacht nodig is voor de langdurige afwezigheden. Het aandeel van de langdurige afwezigheden in de verzuimcijfers neemt (net zoals in de verzuimbarometer van de externe benchmark) over de jaren heen ten aanzien van het aandeel korte afwezigheden. Het percentage meldingen van langdurige afwezigheden steeg met 65% in 2014: van 5,15% in 2013 naar 8,53%. Voor specifieke moeilijke cases wordt een sociaal medisch team samengesteld bestaande uit experts (waaronder de arbeidsgeneesheer, de leidinggevende en medewerkers van Human Resources). Deze experts zullen zich buigen over de beste aanpak van deze cases.
24.2.2 E-hrm e-HRM is het project dat instaat voor de vernieuwing van de HR-software die vandaag gebruikt wordt binnen Stad Gent en OCMW Gent. Dit project loopt over meerdere jaren, en kende zijn opstart in 2010 met als doel een volledige implementatie in 2017. Het e-HRM project is opgedeeld in twee grote implementaties, zachte HR (vorming, evaluaties, competenties, enz) en harde HR (personeelsadministratie, lonen, enz). De implementatie van zachte HR is afgerond in 2013. Het gedeelte van vorming is in 2014
337
volledig in gebruik genomen. Het luik evaluatie is in 2014 gestart met een piloot ‘evalueren met doelstellingen’ om het gebruiksgemak van het product te kunnen inschatten. Voor het gedeelte van harde HR stond 2014 vooral in het kader van het voorbereiden van het bestek, het juridisch afstemmen van de te volgen procedure en de opstart van een eerste selectie van de potentiële leveranciers. Er wordt gestreefd om in 2015 te starten met de implementatie en live te gaan op 1 januari 2017.
24.2.3 HR – Business Partners 2014 was het eerste volledige werkingsjaar van de HR-Business Partners, een rol met als doelstelling een rechtstreekse brug te slaan tussen dept Sociale Dienstverlening, dept Ouderenzorg en de ondersteunende diensten. De HR Business Partner biedt strategische en adviserende diensten aan het departementshoofd, de directie en de diensthoofden over mens- en organisatiegerelateerde onderwerpen die een impact hebben op de business. De HR Business Partner gaat hierbij het engagement aan om een volwaardige sparringpartner te zijn voor het departement in het:
begeleiden van veranderingsprocessen;
ondersteunen van organisatieontwikkeling;
faciliteren in strategische personeelsplanning en personeelsbehoefte;
aanbieden van relevante ken- en stuurgetallen;
optreden als klankbord voor HR en voor business.
In 2014 werd naast de nieuwe organisatiestructuur en organogram Stad Gent-OCMW Gent ook werk gemaakt van een nieuw OCMW-personeelsbehoefteplan met focus op de ondersteunende diensten. Hierbij werd invulling gegeven aan het nieuw gezamenlijk departement Facility, gezamenlijk departement Human Resources en de entiteit Bedrijfsvoering. Het departement Financiën onderging en lichte structuurwijziging waardoor integratie met de Stad Gent voorbereid werd.
24.2.4 Project jobcrafting 2014 In samenwerking met een stagiair van de Universiteit van Gent werd dit HR instrument ontwikkeld om ingezet te worden door de dienst loopbaanontwikkeling. Job crafting is een methode waarbij werknemers, zelfstandig of gezamenlijk met collega’s; op een proactieve manier taakgerichte, relationele, cognitieve en/of contextuele veranderingen aanbrengen op het werk zodat het werk aantrekkelijker, plezieriger en mooier wordt. Men zorgt er met andere woorden voor dat het werk beter aansluit bij de interesses, behoeftes, sterktes, fysieke en cognitieve capaciteiten van de individuele werknemer. Op die manier streven de werknemers persoonlijke doelen na die voor hen belangrijk zijn (bijvoorbeeld leukere, gezondere, betekenisvollere of uitdagendere job) en zullen ze slimmer werken.
338
Er zijn meerdere motieven om job craften toe te passen en die voortkomen uit basisbehoeften van de medewerker. We denken hierbij aan controle hebben over bepaalde aspecten van het werk (werkdruk) om negatieve gevolgen en vervreemding van het werk te voorkomen; behoefte om bepaalde aspecten van het werk te veranderen om een positief zelfbeeld te krijgen; en het vervullen van basisbehoefte om menselijk contact te hebben. Het ontwikkelde instrument zal ingezet worden in de workshops omtrent loopbaanbegeleiding.
24.2.5 Project opvolgingsonderzoek arbeidstevredenheid 2014 Er werd in 2014 een inventarisatie opgesteld omtrent de lopende en nog op te starten verbeteracties per afdeling. Binnen het departement Personeel & Organisatie werd een visie ontwikkeld hoe we in de toekomst het (on)welzijn van de OCMW werknemer graag willen bevragen en in kaart brengen en dit binnen de nieuwe wetgeving rond psychosociale risico’s. Het doel is dit concept samen met de Stad Gent uit te rollen binnen het gezamenlijke departement Human Resources. Een bestek werd opgesteld met als doel in maart 2015 via een vragenlijst de effectiviteit te meten van de verbeteracties die in 2014 uitgerold werden door elke afdeling naar aanleiding van het onderzoek arbeidstevredenheid 2012. Idewe, de huidige externe preventieadviseur, zal de data verwerking van dit project voor zijn rekening nemen.
24.2.6 Project inzetbaarheid 2014 Deze “employability” scan werd uitgevoerd met een bevragingen van 140 OCMW personeelsleden in juni 2014. De onderzoeksresultaten zullen door de KULeuven gepresenteerd worden in januari 2015. Duurzame inzetbaarheid (employability) wordt in de toekomst één van de HR-pijlers in functie van het langer werken. Onder „inzetbaarheid‟ verstaan we het vermogen en de bereidheid van medewerkers om taken op te nemen, die breder gaan dan hun functie. Investeren in inzetbaarheid biedt een meerwaarde voor de werkgever, en creëert ook loopbaankansen voor de medewerker. Iedereen vaart er dus wel bij. Daarom is het vergroten van de inzetbaarheid van werknemers een belangrijke HR-doelstelling. OCMW Gent nam in dit kader deel aan een grootschalig onderzoek georganiseerd door de KU Leuven bij tal van Belgische ondernemingen.
24.2.7 Exitgesprekken Een exitgesprek is een professionele manier van afscheid nemen waarbij we als organisatie inzicht willen krijgen in de vertrekredenen én in de werkbeleving van de medewerker. In 2014 werd dit concept van bevraging herdacht en in nieuwe formule toegepast binnen de doelgroep. Werknemers die zelf beslissen om de organisatie te verlaten of die beslissen om voor langere periode onbetaald verlof of volledige loopbaanonderbreking te nemen, komen in aanmerking voor een exitgesprek.
339
Een exitgesprek biedt een antwoord op twee belangrijke vragen, namelijk ‘wie verlaat de organisatie’ en ‘waarom verlaat iemand de organisatie’. Het antwoord op deze vragen laat ons toe om trends en tendensen in het personeelsverloop weer te geven, probleemgebieden te achterhalen, sterktes in kaart te brengen en toekomstig verloop te voorkomen. De exitgesprekken worden gevoerd door de HR Business Partner, zij gaan elk voor hun departement de werknemers die in aanmerking komen uitnodigen voor een gesprek dat doorgaat op de plaats van tewerkstelling van de werknemer. Tijdens het gesprek wordt er met een gerichte vragenlijst gewerkt en ligt de nadruk op een dialoog. Er wordt telkens gevraagd om de vragen te scoren zodat er een cijferweergave mogelijk is.
24.2.8 Diversiteitsbeleid In 2014 werd de Week van de Diversiteit vervangen door acties die verspreid over het jaar plaatsvonden:
OCMW Gent nam opnieuw deel aan de DUOdag, een doe-dag voor werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Tijdens deze dag maken medewerkers kennis met de inzet en vaardigheden van arbeidskrachten met een handicap die op zoek zijn naar werk. In ruil krijgt de werkzoekende de kans om zijn talenten te tonen en kan hij zijn beeld van een bepaalde job aftoetsen aan de realiteit. In 2014 werden er twee duo’s gevormd;
237 medewerkers en 88 vrijwilligers genoten in Kinepolis Gent van de film Marina. Deze film werd aangeboden naar aanleiding van de Internationale dag tegen Racisme en Discriminatie. Het was de bedoeling om zoveel mogelijk medewerkers op een laagdrempelige manier attent te maken op de moeilijkheden die migranten ervaren;
421 medewerkers van OCMW Gent namen deel aan de vorming Wees niet bang van wat je niet kent. Er werden 18 sessies georganiseerd van een halve dag gevuld met inleefmomenten, een film, getuigenissen, discussies… gecombineerd met een bezoek aan de tentoonstelling ‘Gent Verschilt’ van dienst Archief. Afsluiten deden we met een multiculturele lunch in het restaurant van Campus Prins Filip. Op die manier hebben we medewerkers op een ervaringsgerichte manier proberen onderdompelen in een diversiteitsbad. Door informatie en discussie hebben we getracht om (eventuele) bestaande vooroordelen of blinde vlekken weg te werken bij medewerkers;
OCMW Gent helpt ook om de campagne van Blue Assist om het BlueAssist-icoon bekend te maken. Het BlueAssist-icoon is een internationaal erkend icoon dat een houvast biedt aan mensen die het moeilijk hebben om een eenvoudige vraag te stellen aan een medeburger. Denk hierbij maar aan mensen met een verstandelijke beperking, beginnende dementie of een taalbarrière. Zij kunnen met behulp van BlueAssist, een eenvoudig hulpmiddel, beroep doen op de goede burgerzin. De klemtoon ligt op het meer toegankelijk maken van het openbaar vervoer. Deze campagne heeft als ultieme doel zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met BlueAssist en de goesting bij eenieder van ons aan te wakkeren om mensen met een BlueAssist-vraag te helpen.
Daarnaast werd het ingediende dossier voor een Instaploopbaan- en diversiteitsplan goedgekeurd.
340
24.3 Evolutie kencijfers diversiteit personeel 24.3.1 Algemeen Per doelgroep wordt de evolutie van de diversiteitscijfers in tabellen en/of grafieken weergegeven. Dit jaar publiceren we de diversiteitscijfers met personeelsleden art.60§7 (voor de jaren 2010 tem 2014) en zonder personeelsleden art.60§7 (voor de jaren 2013 en 2014). Er werd telkens gekeken naar de toestand van 31 december van dat jaar.
24.3.2 Personeel in dienst 24.3.2.1
Personen van buitenlandse oorsprong
Uit onderstaande tabel blijkt dat het aantal personen van buitenlandse oorsprong stijgt. Tabel volledig personeelsbestand Totaal volledig personeelsbestand 2010 2011 2012 2013 personen van buitenlandse oorsprong autochtoon TOTAAL % personen van buitenlandse oorsprong % autochtoon
2014
341
401
411
457
488
1580 1921
1562 1963
1553 1964
1560 2017
1549 2037
17,75%
20,43%
20,93%
22,66%
23,96%
82,25%
79,57%
79,07%
77,34%
76,04%
Als we enkel kijken naar het personeelsbestand zonder art.60§7 personeelsleden dan komen we voor 2013 aan 9,81% personen van buitenlandse oorsprong. In 2014 steeg dit naar 11,36%. Tabel personeelsbestand zonder art.60
personen van buitenlandse oorsprong autochtoon TOTAAL % personen van buitenlandse oorsprong % autochtoon
2013 159
2014 185
1461 1620
1443 1628
9,81%
11,36%
90,19%
88,64%
Grafiek 1: contracten personen van buitenlandse oorsprong
341
Grafiek 2: contracten personen van buitenlandse oorsprong (zonder art.60)
Uit grafiek 1 blijft dat de personen van buitenlandse oorsprong voornamelijk in andere contracten worden tewerkgesteld waaronder contracten art. 60 §7. Er is wel een stijging bij de reguliere contracten. Als we de personeelsleden art.60§7 eruit halen dan blijkt voor 2014 dat 87,57% met een regulier contract werkt en 12,43% in een ander type contract. Onder regulier worden de vastbenoemden, contractuelen, geco’s en werknemers met een vervangingscontract verstaan. Grafiek 3: contracten personen van autochtone afkomst
342
Grafiek 4: contracten personen van autochtone afkomst
Als we de cijfers bekijken voor autochtonen medewerkers, dan wordt een minderheid in andere contracten tewerkgesteld. Grafiek 5: verdeling per functieniveau van personen van buitenlandse oorsprong
343
Bijbehorende tabel A 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014
4 1,17% 3 0,75% 5 1,22% 2 0,44% 4 0,82%
B + BV 20 5,87% 22 5,49% 20 4,87% 19 4,16% 25 5,12%
C
D
E
44 48 225 12,90% 14,08% 65,98% 49 55 272 12,22% 13,72% 67,83% 79 43 264 19,22% 10,46% 64,23% 75 29 332 16,41% 6,35% 72,65% 88 26 345 18,03% 5,33% 70,70%
Grafiek 6: verdeling per functieniveau van personen van buitenlandse oorsprong (zonder art.60)
344
Bijbehorende tabel: zonder personeelsleden art.60§7 A 2013 2013 2014 2014
1 0,63% 2 1,08%
B + BV C D E 19 60 15 64 11,95% 37,74% 9,43% 40,25% 25 73 15 70 13,51% 39,46% 8,11% 37,84%
Als we bovenstaande grafieken en tabellen vergelijken dan blijkt dat voornamelijk art.60 personeelsleden op E niveau zitten. Als we deze groep eruit lichten, dan blijkt dat personen van buitenlandse oorsprong zich voornamelijk op C en E niveau situeren. Grafiek 7: verdeling per functieniveau van personen van autochtone afkomst
345
Bijbehorende tabel A 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014
125 7,91% 121 7,75% 130 8,37% 140 8,97% 150 9,68%
B + BV 501 31,71% 513 32,84% 498 32,07% 524 33,59% 520 33,57%
C
D
E
450 266 238 28,48% 16,84% 15,06% 445 265 218 28,49% 16,97% 13,96% 607 111 207 39,09% 7,15% 13,33% 607 88 201 38,91% 5,64% 12,88% 586 95 198 37,83% 6,13% 12,78%
Grafiek 8: verdeling per functieniveau van personen van autochtone afkomst (zonder art.60)
346
Bijbehorende tabel A 2013 2013 2014 2014
24.3.2.2
140 9,58% 149 10,33%
B + BV C D E 522 591 86 122 35,73% 40,45% 5,89% 8,35% 519 569 85 121 35,97% 39,43% 5,89% 8,39%
Ervaren werknemers
Iets meer dan een kwart van de werknemers is ouder dan 50 jaar. Als we de personeelsleden art.60§7 buiten beschouwing laten dan is ongeveer 30,59% ervaren werknemer. Grafiek 9: leeftijd werknemers
347
Ervaren werknemers 74,28%
80,00%
73,92%
72,81%
72,43%
71,72%
70,00% 60,00% 50,00% 50+
40,00%
26,08%
27,19%
27,57%
25,72%
30,00%
28,28%
-50
20,00% 10,00% 0,00% 2010
2011
2012
2013
2014
Grafiek 10 : leeftijd werknemers (zonder art.60)
Ervaren werknemers (zonder art.60) 69,41%
70,31%
80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00%
29,69%
30,59%
50+ -50
30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 2013
24.3.2.3
2014
Kortgeschoolden
Voor het niveau D en E zijn er geen diplomavereisten. Deze niveaus kunnen een indicatie zijn van het aantal kortgeschoolden. Bijgevolg is ongeveer 32% kortgeschoold. We komen aan 17,87% kortgeschoolden als we de personeelsleden art.60§7 niet meetellen. Grafiek 11: verdeling functieniveaus
348
Bijbehorende tabel A 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014
129 6,72% 124 6,32% 135 6,87% 142 7,04% 154 7,56%
B + BV 521 27,12% 535 27,25% 518 26,37% 543 26,92% 545 26,76%
C
D
E
494 314 463 25,72% 16,35% 24,10% 494 320 490 25,17% 16,30% 24,96% 686 154 471 34,93% 7,84% 23,98% 682 117 533 33,81% 5,80% 26,43% 674 121 543 33,09% 5,94% 26,66%
Grafiek 12: verdeling functieniveaus (zonder art.60)
349
Bijbehorende tabel: A 2013 2013 2014 2014
24.3.2.4
141 8,70% 151 9,28%
B + BV C D E 541 651 101 186 33,40% 40,19% 6,23% 11,48% 544 642 100 191 33,42% 39,43% 6,14% 11,73%
Genderverdeling
Er werken overwegend meer vrouwen bij het OCMW dan mannen. Ook zonder personeelsleden art.60§7 zijn er meer vrouwen dan mannen tewerkgesteld resp. 22,54% mannen en 77,46% vrouwen. Grafiek 13: gender werknemers
350
Grafiek 14: gender werknemers (zonder art.60)
Geslacht (zonder art.60) 77,47%
77,46%
80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00%
M
22,53%
22,54%
V
30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 2013
24.3.2.5
2014
Personen met een arbeidshandicap
Als een persoon aan 1 van de volgende 6 categorieën voldoet wordt hij/zij beschouwd als een persoon met een arbeidshandicap. Het gaat om personen uit één van de volgende zes categorieën:
ze zijn ingeschreven bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, voorheen het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap;
ze zijn erkend door de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding als personen met een Handicap; 351
ze komen in aanmerking voor een inkomensvervangende tegemoetkoming of voor een integratietegemoetkoming, die verstrekt wordt aan personen met een handicap op basis van de wet van 27 februari 1987 houdende tegemoetkomingen aan personen met een handicap;
ze zijn in het bezit van een attest dat uitgereikt is door de algemene directie Personen met een handicap van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid voor het verstrekken van sociale en fiscale voordelen;
ze zijn slachtoffer van een arbeidsongeval of van een beroepsziekte en ze kunnen een bewijs voorleggen van een blijvende arbeidsongeschiktheid van ten minste 66 procent uitgereikt door het Fonds voor arbeidsongevallen, door het fonds voor Beroepsziekten of door de Administratieve Gezondheidsdienst of zijn rechtsopvolger in het kader van de wet van 3 juli 1967 betreffende de preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk en voor beroepsziekten in de overheidssector;
ze hebben hun hoogste getuiggeschrift of diploma behaald in het buitengewoon secundair onderwijs.
In 2014 hebben we 20 werknemers of 0,98%, waarvan 12 personeelslid art.60§7, in dienst die een arbeidshandicap hebben. In 2013 waren dit er 9, waarvan 4 personeelsleden art.60§7.
24.3.2.6
Overzicht kencijfers diversiteit werknemers
Werknemers (op 31/12/2014)
Personen van buitenlandse oorsprong personen met een arbeidshandicap ervaren werknemers kortgeschoolden Man Vrouw
23,96% 0,98% 28,28% 32,60% 31,03% 68,97%
Werknemers zonder personeelsleden art.60§7 (op 31/12/2014) 11,36% 0,49% 30,59% 17,87% 22,54% 77,46%
24.4 Ontwikkeling 24.4.1 Missie van de dienst Dienst ontwikkeling is één van de ondersteunende diensten binnen HR. De dienst biedt ontwikkelingskansen, aan iedere medewerker, met als doel om de kernopdrachten van de organisatie en van de dienst zo efficiënt en resultaatgericht mogelijk te kunnen realiseren. Hiernaast staat de (persoonlijke) groei van ieder individu centraal waarbij de competenties verder worden aangescherpt. Om dit te realiseren worden verschillende werkvormen gehanteerd , gaande van intervisies, workshops, vormingstrajecten, individuele coachings, e-learning, infosessies tot teamoefeningen.
352
Iedere nieuwkomer wordt bovendien op een professionele manier onthaald met een traject op maat. Tot slot worden specifieke programma’s uitgewerkt ter ondersteuning van alle leidinggevenden.
24.4.2 Doelgroepen De dienst ontwikkeling coördineert ontwikkelingsactiviteiten en acties rond loopbaanbegeleiding voor vaste en contractuele personeelsleden en voor raadsleden van OCMW Gent. De vormingsinspanningen voor personeelsleden tewerkgesteld op basis van artikel 60 § 7 van de OCMW-wet worden autonoom georganiseerd door het Opleidings- en tewerkstellingscentrum (OTC). Deze bijzondere groep personeelsleden kan echter ook gericht deelnemen aan sommige vormingsactiviteiten georganiseerd door de dienst.
24.4.3 Realisaties De dienst ondersteunt de OCMW-medewerker in zijn/haar persoonlijke groei (oa. via competentieontwikkeling) maar stimuleert ook steeds uitdrukkelijker de kennisdeling binnen de organisatie. De leidraad van het vormingsbeleid blijft vooral het organiseren van interne vormingen op maat, dit kan met een interne of externe docent. Voor een gerichte competentieontwikkeling blijven ook externe vormingskansen mogelijk.
24.4.3.1
Cijfermateriaal
interne vorming met interne docent
interne vorming met
# gevolgde vormingen # unieke deelnemers # unieke vormingen # vormingsuren # gevolgde vormingen
% verschil tussen 2014 en het gemiddelde van 2011 tot 2013
Gemiddelde 2011 tot 2013
OCMW Gent 2014
Ondersteunende diensten
OZ
SD
Onderstaande tabel bevat cijfermateriaal over het aantal gevolgde vormingen, het aantal unieke deelnemers en het aantal unieke vormingen. De unieke deelnemers omvatten alle personeelsleden die één of meer vormingen volgden. De unieke vormingen omvatten alle vormingen die door één of meerdere personeelsleden werden gevolgd. De gegevens in deze tabel worden enerzijds opgesplitst per aard van de vormingsactiviteit, namelijk: interne vormingen met interne of externe docent en externe vormingen. Anderzijds worden de cijfers eveneens opgesplitst per departement en vergeleken met voorgaande jaren.
719 361
1414 517
418 189
2551 1067
2724 1098
-6,4% -2,9%
48 2809,25
61 2834
55 1667,5
89 7310,5
69 10283
+29% -29%
734
832
278
1844
1521
+21%
353
externe docent
# unieke deelnemers
413
448
130
991
39 4027,5
49 2817
29 1896,5
65 8741,25
56 8542
+16% +2,3%
# gevolgde vormingen # unieke deelnemers # unieke vormingen # vormingsuren
295 204 112
173 117 88
60 44 40
528 365 222
753 408 380
-30% -10,5% -41,5%
# gevolgde vormingen
1748
2419
756
4923
4999
-1,5%
# unieke deelnemers # unieke vormingen # vormingsuren (zonder externe vormingen)
536 202
594 199
168 82
1201 496
1376 506
-13% -2,6%
6836,75
5651
3564 16051,75
18825
-15%
# unieke vormingen # vormingsuren
externe vorming
alle vormingsactiviteiten
776 +27,7%
Uit bovenstaande tabel blijkt dat het aantal gevolgde interne vormingen met een interne docent blijft stijgen op vlak van unieke vormingen. Dit is een trend die zich verderzet zoals de voorbije jaren. Het aantal vormingsuren is eerder gedaald tgo 2013. De belangrijkste redenen hierbij zijn onder meer door de meer gespecialiseerdere aanpak mbt het opleidingsaanbod. Er wordt maw. meer ‘maatwerk’ geleverd en er wordt ingezet op iets meer ‘korter-durende’ opleidingen. Er worden duidelijke keuzes gemaakt mbt opleidingen. Hiernaast werden korte vervolgmodules georganiseerd voor opleidingen die in 2013 werden opgestart. Het aantal interne vormingen met een externe docent is in 2014 opmerkelijk gestegen. Enkele nieuwe aanbestedingen werden georganiseerd : ICT, project- en changemanagement, bedrijfseerstehulp, peoplemanagement. Op het vlak van externe vormingen blijft de daling van de voorbije jaren zich verderzetten. Dit heeft deels te maken met het toenemende kostenbewustzijn bij de leidinggevenden alsook de (krappe) bezettingsgraad op de werkvloer. Bovendien neemt de know-how intern toe waardoor we eerder opleidingen intern kunnen organiseren met interne docenten. Hiernaast was 2014 een jaar met veel veranderingen waarbij er toch wat onzekerheden waren bij medewerkers en eerder wat een ‘afwachtende’ houding was mbt de toekomst. Dit uit zich evenzeer op vlak van de opleidingen.
24.4.3.2
Kosten
overzicht kosten (in euro) vormingen *
2014 277.165
2013 296.395,11
2012 263.458,52
2011 299.760,57
2010 310.025,62
vormingskosten langd. ind. opl.** 8.287,19
12.612,66
19.679,8
10.265,05
13.863,96
*externe én interne vormingen met externe docenten **vormingskosten langdurige individuele opleidingen 354
24.4.3.3
Algemeen
In 2014 werden verschillende acties ontwikkeld voor de leidinggevenden. Een ‘dag van de leidinggevende’ werd georganiseerd ter waardering en ondersteuning van deze doelgroep. Hiernaast bood de dienst ondersteuning op vlak van personeelsbewegingen in kader van de integratie met de stad Gent. De personeelsdienst was de eerste dienst die als piloot hierbij fungeerde. De eerste stappen rond ‘het nieuwe werken’ werden ingezet en op vlak van ‘behaviour’ werd ondersteuning geboden aan de diensten die zijn verhuisd. Individuele loopbaanbegeleiding werd intensief gehanteerd als werkvorm in functie van competentieontwikkeling (zie 3.3.6). Hiernaast werd werk gemaakt van de verdere optimalisatie van E-HRM. Ondersteunende infosessies , voor de eindgebruiker, werden georganiseerd teneinde ervoor te zorgen dat iedereen de functionaliteiten van e-HRM optimaal kan gebruiken.
24.4.3.4
Onthaal
In 2014 werd het Onthaalbeleid (Startonthaal, Onthaaldag, Evaluatiecyclus en Vorming en de Eedaflegging) herwerkt. Na de pensionering van de onthaalbegeleider, is er een werkgroep rond onthaal opgestart. De verschillende modules worden door verschillende medewerkers begeleid. De frequentie van het startonthaal is gewijzigd naar een tweewekelijks ritme. Medewerkers zijn dus soms enkele dagen in dienst voor ze het startonthaal volgen. Dit zorgt er wel voor dat de medewerkers de informatie die ze aangeboden krijgen, vaak beter kunnen capteren. De inhoud van het startonthaal is ook opnieuw afgestemd met de collega’s van personeelsbeheer om dubbele informatie te vermijden. Daarnaast voorzien we in de toekomst een apart onthaalmoment voor nieuwe leidinggevenden. De Onthaaldag (= 1 dag) verkent het gehele OCMW en heeft hierbij aandacht voor haar missie, visie en de beleidskrachtlijnen. Tevens vormt deze dag een kennismaking met de werking van de diensten op het terrein. Het programma is in het najaar ook aangepast. Er worden andere diensten bezocht en er wordt steeds ingespeeld op de wijzigende organisatiestructuur. Zo proberen we de informatie die aan medewerkers wordt meegegeven altijd up-to-date te houden. De vorming ‘Evaluatiecyclus en Vorming’ focust zich enerzijds op de (wettelijke) procedure en anderzijds op praktische tips ter voorbereiding van het gesprek met de medewerker. In 2014 is beslist om de opleiding enkel nog aan te bieden in de evaluatieperiode (januari – maart en in het najaar). Zo zorgen we ervoor dat de medewerkers de informatie krijgen op het ogenblik dat de gesprekken gevoerd worden. De eedafname organiseren we jaarlijks in juni. Dit is een feestelijke gebeurtenis in aanwezigheid van de secretaris en de voorzitter. De eedafname wordt sinds 2014 georganiseerd door het HR directiesecretariaat. Module onthaaltraject Startonthaal Onthaaldag Functioneren en evaluatie
Aantal deelnemers 2014 97 86 (+ 3 stagairs en 1 art.60) 69 355
Eedafname 71 Totaal aantal deelnemers: 243 (in 2013 : 85 nieuwkomers, in 2012 : 100 nieuwkomers, 2011 : 102 nieuwkomers)
24.4.3.5
SD
In 2014 werden terug de Focusgroepen vorming georganiseerd. De bedoeling is om per functiegroep (leidinggevenden, eerstelijnsmedewerkers, administratieve medewerkers, stafleden en onderhouds/technisch medewerkers) de individuele- en groepsnoden qua vorming te bundelen in een aanbevolen vormingspakket. Dit houdt in dat zij zich gerichter inschrijven in vormingen gerelateerd aan hun functie. De bedoeling is tevens om op die manier diverse vormingsnoden rationeler (budgettair) en functiegerichter te vertalen naar toekomstige vormingen. De interne basisvorming voor nieuwe medewerkers werd verder geactualiseerd op maat. Nieuwe medewerkers kunnen (al dan niet verplicht) een traject van diverse modules volgen, zodat zij op korte termijn voldoende bagage hebben om hun job uit te voeren binnen één van de diensten van SD. Deze basisvorming wordt bijna volledig gedragen door interne lesgevers, die bereid zijn hun expertise te delen met de nieuwkomers, en is ook toegankelijk voor medewerkers die reeds langer in dienst zijn als opfrissing. Deze basisvorming bestaat uit:
modules New Horizon (basis, COT, budget, Hoofdmaatschappelijk werkers enz.)
fietsen door de RMI wet
inzichten in de kansarmoede
één cliënt vele handen
opmaak verslag BCSD gekoppeld aan maatzorg
Inleiding vreemdelingenrecht
Hiernaast werd in het afgelopen jaar, door de ‘themadiensten’ een aantal éénmalige interne vormingen georganiseerd al of niet op vraag van de eerstelijnsdiensten namelijk :
Interactieve workshop over hulpverlening vanuit een oplossingsgericht kader (Psychologische Dienst)
Vorming Dagboek: traject rond de binnenkant van de armoede (Emancipatorische Projectwerking)
Tussenstap vorming rond gefailleerde zelfstandigen (Juridische dienst)
Algemeen kunnen we stellen dat interne en externe vormingen via de nieuwe inschrijvingsmodule (ehrm.gent.be) vlotter verlopen dan vorig jaar. Wij stellen evenwel vast dat er minder nieuwe medewerkers voor SD binnenstromen, wat ook zijn effect heeft in een minder aantal deelnemers voor de basisvorming.. Regelmatig informeren wij de huidige medewerkers in SD dat zij (als heropfrissing) ook een aantal modules kunnen volgen in deze basisvorming
356
In de lopende interne vormingen (zowel door interne als externe lesgevers), merken we ook een dalende trend aan deelnames. Vaak wordt de tijdsdruk, dienstnoodwendigheid en de te korte termijn van aanpassing aan de nieuwe inschrijvingsmodule e-hrm vaak als redenen aangehaald. In 2014 werden terug Inleefstages georganiseerd tussen de welzijnsbureaus en de Centrale Administratie. In totaal werden zes Inleefstages in de Welzijnsbureaus georganiseerd:
Welzijnsbureau Gent Noord
Welzijnsbureau Gent Zuid/Wonen
Welzijnsbureau Nieuw Gent
Welzijnsbureau St Amandberg
Welzijnsbureau Bloemekeswijk
OTC Dienst Activering
In de Centrale administratie werden 5 Inleefstages georganiseerd met een verhoogd aantal medewerkers die konden deelnemen. Zoals voorzien konden ook andere medewerkers (dan de administratieve medewerkers uit de Centrale Administratie die betrokken zijn bij het hulpverleningsproces van een cliënt) deelnemen aan deze Inleefstages. Op die manier hebben ook medewerkers van de Dienst Financiën deze Inleefstages kunnen volgen. Het concept van de Inleefstages verloopt succesvol en is een absolute meerwaarde in de onderlinge contacten tussen medewerkers van verschillende diensten naar hun onderlinge hulpverlening. Vanaf april 2015 worden de Inleefstages terug georganiseerd met een extra dienst nl. de Emancipatorische Projectwerking
24.4.3.6
OZ
In 2014 werden volgende opleidingen, binnen OZ, georganiseerd:
De opleidingen rond Dementie zijn een vast gegeven in het aanbod voor het departement Ouderenzorg. Die opleidingen worden verzorgd door ECD Paradox. Per woonzorgcentrum (wzc) werden minimum 4 sessies georganiseerd met
onderwerpen zoals: basisopleiding, moeilijk hanteerbaar gedrag, omgaan met familie van personen met dementie, familiewerking, atypische vormen van dementie, het maaltijdgebeuren, Seksualiteit en intimiteit bij personen met dementie, jongdementie en casuïstiek. Voor de referentiepersonen Dementie van de wzc werd een intervisie georganiseerd. Voor de lokale dienstencentra (ldc), de dienst AOO, de KELP (kinesisten,
ergotherapeuten, logopedisten en psychologen) werden aangepaste onderwerpen aangeboden, zoals: jongdementie, zinvolle dagbesteding en diagnose dementie. Daarnaast hebben we een voorstelling van de film “Vergeet me niet” georganiseerd
om onze medewerkers ook op een andere manier in contact brengen met de problematiek rond dementie.
357
De referentiepersonen Palliatieve Zorg hebben intervisies begeleid na het overlijden van bewoners in de wzc. Zij geven ook de opleidingen Lijktooi (de procedure voor het klaarmaken van de kamer en het presenteren van het lichaam), Vroegtijdige zorgplanning (informatie en de procedure omtrent het palliatieve dossier van bewoners) en De Pijnpomp (de procedure voor het correct gebruik van de pijnpomp).
In het kader van het functiecomplement voor Hoofdverpleegkundigen hebben we vorig jaar de erkende opleiding Omgaan met generatieverschillen op de werkvloer in huis gehaald.
Zoals was opgenomen in het algemene bestek met Sodexo, hebben de keukenmanagers een aantal opleidingen georganiseerd of zelf gegeven over het correct toepassen van keukenhygiëne (o.a. HAACP), keukenveiligheid, fingerfood, Home Made Soft en Voeding op maat van senioren. Daarnaast heeft Sodexo ons de opleiding Allergenen in de voeding aangeboden voor zowel medewerkers van de wzc als die van de ldc. Ook technische instructeurs van het Ontwikkelings- en Tewerkstellingscentrum waren hierop welkom.
Vorig jaar zijn we begonnen met een Jobsplash. Daarin kunnen medewerkers van de wzc meelopen met een collega gedurende een halve dag. De bedoeling hiervan is kennis en respect voor het takenpakket van de ander te stimuleren. Hierbij is werkelijk alles mogelijk, zoals meelopen met een zorgcoördinator, een kok of een onderhoudsmedewerker. De medewerkers konden per wzc opgeven of zij wilden meelopen met een bepaalde functie en/of iemand met hen kon meelopen. De massale reactie heeft ervoor gezorgd dat er zelfs wachtlijsten zijn ontstaan en dat elke functie aan bod kan komen.
De Controlerende en Raadgevende Artsen (CRA) hebben in hun respectievelijk woonzorgcentrum opleidingen gegeven met onderwerpen zoals: diabetes, medicatiegebruik, EHBO-theorie en EHBO-praktijk, fixatiereducerend beleid, vaccinatie (griep), handhygiëne, …
Onze hef- en tilcoaches hebben vorig jaar hun basis- en herhalingslessen gegeven in hun wzc. Door middel van die opleidingen leren onze medewerkers om veiliger te werken en hun rug, nek en schouders niet of minder te belasten tijdens het manipuleren van bewoners in hun bed, rolstoel, …. In woonzorgcentrum Zonnebloem werd een parcours in het kader van valpreventie uitgestippeld om bewustwording te creëren.Tenslotte gaven zij de opleiding Fit en sterk op het werk. Het doel van deze opleiding is om onze medewerkers spier- en relaxatieoefeningen aan te leren die met een minimum aan tijd en inspanning een maximum aan resultaat opleveren.
In het kader van Wondzorg hebben de referentiepersonen de opleidingen Skintears en Intertrigo verder gegeven en werden volgende onderwerpen opgenomen zoals TIMEDH, stomazorg en IAD en combinatieletsels. Al die onderwerpen werden uitgewerkt volgens het wondzorgprotocol van de wzc van OCMW Gent.
Daarnaast werd ook de opleiding Rosidahl met een externe lesgever georganiseerd voor de verpleegkundigen.
358
De referentiepersonen van maaltijdzorg hebben de opleiding Slikken of Stikken gegeven, gevolgd door het Maaltijdspel. Beide hebben tot doel om inzicht te verschaffen in het maaltijdgebeuren van de bewoners van de wzc en er een aangename gebeurtenis van te maken. Beide opleidingen werden sterk gesmaakt door de deelnemers.
In wzc De Liberteyt werd een Parkinson-team opgericht. In ondersteuning daarvan werd een ervaringsdeskundige uitgenodigd om te spreken voor de medewerkers en hun vragen te beantwoorden. De leden van dat Parkinson-team geven nu verschillende opleidingen in het kader van Parkinson.
Om de animatieteams van de wzc te ondersteunen, werden de interne opleidingen NeuzeNeuze: Contactclowns in de zorg en Spellen in de Ouderenzorg georganiseerd met externe specialisten.
De psychologen van de wzc hebben de opleiding Seksualiteit en intimiteit bij bewoners en Let's SMK gegeven.
De dienst Themawerking en wonen verzorgde de opleiding Cultuursensitieve zorg voor de eerste maal in de wzc. Daarin wordt de nadruk gelegd op zorgverlening die rekening houdt met andere standpunten en achtergronden door een open instelling te promoten.
In samenwerking met de dienst Preventie en Veiligheid werd de opleiding Actiekaarten WZC uitgewerkt, zodat de nodige acties bij een brandmelding in de wzc door alle medewerkers gekend zijn en uitgevoerd worden.
De collega’s van loopbaanbegeleiding hebben naast de opleidingen Intern solliciteren ook de opleiding (bege)Leiden door maatschappelijk werkers van de ldc verzorgd. De op maat gemaakte opleiding behandelde het leidinggeven voor niet-leidinggevenden door middel van praktijkoefeningen en intervisie.
De ldc moeten continu samenwerken en in overleg gaan met externe partners. Om dit te faciliteren werd de opleiding Succesvol samenwerken tussen organisaties in huis gehaald. In die opleiding werden handvaten aangereikt om concreet mee aan de slag te gaan, naast een theoretisch kader over o.a. de verschillende rollen in een vergadering en/of project.
Om de stages in de wzc te ondersteunen werd in samenwerking met HoGent een 1daagse opleiding voor de stagementoren georganiseerd. In navolging daarvan werd door de dienst Ontwikkeling de workshop Stagebegeleiding aangeboden in de verschillende wzc. Die workshop is een verkorte, praktische uitvoering van de opleiding voor de stagementoren.
Net zoals vorig jaar zijn er in de wzc sessies doorgegaan over het Elektronische Zorgdossier (of Care Solutions) om onze medewerkers met die toepassing te leren werken, bepaalde onderdelen te herhalen en de module voor de vroegtijdige zorgplanning te verduidelijken.
359
In samenwerking met de nieuwe apotheek werden de opleidingen Aromatherapie, de Medicatiemodule, Correct klaarmaken en toedienen van medicatie - deel 1 en deel 2 aangeboden aan de medewerkers van de wzc.
Referentiecursussen worden bij externe experts gevolgd om nieuwe referentiepersonen te vormen en de kennis van de bestaande referentiepersonen actueel te houden. Dit neemt een beduidend aandeel in beslag van het totaal aantal extern gevolgde vormingen. De referentiepersonen geven nadien zelf opleidingen over onderwerpen zoals Diabetes, Wondzorg, Palliatieve Zorg, Maaltijdzorg, …. Daarom is dit een investering die zichzelf vrij snel terugbetaald.
24.4.3.7
Ondersteunende en administratieve diensten
In 2014 werden de volgende opleidingen intern aangeboden:
In 2014 werden er een aantal wijzigingen doorgevoerd ivm de opleiding 'Ebesluitvorming'. Deze opleiding bestond oorspronkelijk uit 2 luiken, nl. het luik kwaliteitsvolle besluitvorming en het luik software. Beide luiken zijn verplicht te volgen door de aangeduide key-users. In deze versie werd de opleiding nog 2 keer georganiseerd. Gaandeweg merkten we echter dat er weinig inschrijvingen waren (beperkte instroom nieuwe medewerkers) en dat de nieuwe medewerkers niet altijd konden wachten tot een nieuwe sessie werd gepland. Om die reden werd in overleg met de trainers beslist om de opleiding op te splitsen in 2 luiken en deze los van elkaar te organiseren. Er wordt naar gestreefd om de opleiding pas te laten doorgaan als er voldoende deelnemers zijn, als de nood echter hoog is dan wordt deze opleiding ook 1 op 1 gegeven.
Gemotiveerd gepensioneerd: de doelgroep van deze opleiding zijn medewerkers die binnen het jaar op pensioen gaan of al hun pensioen hebben aangevraagd. Er worden jaarlijks 2 sessies georganiseerd, 1 in het voorjaar en 1 in het najaar van 2014.
Sinds 2009 wordt de verplichte bijscholing voor de verantwoordelijken bedrijfseerstehulp (van alle diensten) jaarlijks georganiseerd. Elke verantwoordelijke bedrijfseerstehulp dient binnen de 5 jaar 20u bijscholing te kunnen aantonen om zijn of haar brevet te kunnen behouden. De dienst Ontwikkeling besliste, in overleg met Preventie en Veiligheid, om deze bijscholing jaarlijks te organiseren. Op deze manier wordt de bijscholing gespreid in de tijd en is dit minder belastend voor de verantwoordelijken bedrijfseerstehulp en voor de dienst waar ze tewerkgesteld zijn. In 2014 werd een nieuwe aanbesteding gevoerd en werd de opdracht toegewezen aan IDEWE, er werden 3 sessies georganiseerd. Door de talrijke stakingen werd 1 sessie geannuleerd en wordt een inhaalsessie georganiseerd in 2015.
Het samenwerkingscontract met Saval NV voor de opleiding ‘Eerste interventieploegen – luik brandblusoefeningen’ eindigde eind april 2014, de opdracht wordt opnieuw aanbesteed in 2015. Om de continuïteit van de opleidingen te garanderen konden een 60-tal leden van de eerste interventieploegen WZC aansluiten bij de sessies die Stad Gent organiseerde bij de Provinciale brandweerschool. De eerste interventieploegen WZC kregen voorrang op de andere locaties omwille van het inspectieverslag van de brandweer, waarin vermeld stond dat opleiding van personeelsleden cruciaal was omwille van het ontbreken van automatische deurpompen. Naast de praktijkopleiding werd in het 360
najaar van 2014 ook 1 sessie georganiseerd van het theoretisch luik, dit voor de nieuwe leden van de eerste interventieploegen die nog niet eerder het theoretisch luik hadden gevolgd. Het theoretisch luik werd gegeven door Frans Van Lysebetten (Preventie & Veiligheid).
Opleidingen ‘Huisstijl’: deze opdracht werd opnieuw aanbesteed in 2013 en toegewezen aan Ampersandt. De opdracht omvat verschillende modules ivm huisstijl, hierna volgt een overzicht van de georganiseerde opleidingen in 2014: Huisstijl – klantvriendelijk schrijven en telefoneren: 1 sessie Huisstijl – schrijven voor het web: 1 sessie Huisstijl: - notuleren op de PC: 1 sessie Huisstijl - Blokschrijven en techniek notuleren ifv vergaderverslag: 1 sessie Huisstijl – klantvriendelijk telefoneren voor baliemedewerkers: 3 sessies Huisstijl – wervend schrijven: 1 sessie Huisstijl – klantvriendelijk onthaal voor de dienst Selectie: 1 sessie
In het kader van een bevorderingsprocedure werden in 2014 heel wat sessies op maat van de doelgroep georganiseerd van de opleiding ‘Intern solliciteren’. Deze opleiding wordt gegeven door de 2 loopbaanbegeleidsters en bereidt de personeelsleden voor op de examenprocedure: Intern solliciteren voor hoofdverpleegkundigen : 1 sessie Intern solliciteren voor keukenmedewerkers : 2 sessies Intern solliciteren voor hoofdmaatschappelijk werkers : 1 sessie Intern solliciteren voor adjunct van de directie: 3 sessies
Door de loopbaanbegeleidsters werd ook een opleiding ‘Leiding geven, iets voor jou?’ (1 sessie) georganiseerd; de doelgroep van deze opleiding zijn medewerkers die een beter zicht willen krijgen op wat een leidinggevende functie inhoudt.
In 2014 werd voor de eerste keer ‘een workshop loopbaanatelier’ (1 sessie) georganiseerd; tijdens deze workshop krijgen de deelnemers een beter zicht in wat ze belangrijk vinden en hoe men zijn/haar loopbaan verder wenst vorm te geven. Dit gebeurt op een interactieve manier aan de hand van concrete oefeningen. De workshops worden begeleid door de 2 loopbaanbegeleidsters.
Zoals elk jaar werd ook opnieuw de opleiding ‘Evaluator’ (3 sessies) georganiseerd, deze opleiding is verplicht (volgens de RPR) voor elke leidinggevende die functionerings- en evaluatiegesprekken voert. Deze opleiding wordt gegeven door de 2 loopbaanbegeleidsters én de jurist van Organisatie.
‘Efficiënt werken’ (3 sessies): deze opleiding bestaat uit 3 halve dagen groepsopleiding en 2 individuele coachings van 1,5 uur per sessie (per deelnemers). De focus van deze opleiding ligt op ‘hoe kan ik mijn werk nog efficiënter organiseren?’.
ICT-opleidingen: 361
Migratie-opleidingen:
In 2013 zijn alle medewerkers gemigreerd naar Windows 7/Office 2010; om de migratie vlot te laten verlopen werden demosessies Windows 7/Office 2010 georganiseerd (duur: halve dag) waarbij de voornaamste wijzigingen in zowel Word, Excel en Outlook aan bod kwamen. Ook in 2014 werden nog 2 sessies georganiseerd. Reguliere ICT-opleidingen:
In 2014 werden de volgende ICT-opleidingen georganiseerd:
MS Word 2010 – van basis naar ervaren gebruiker: 3 sessies;
MS Excel 2010 – basis: 3 sessies;
MS Word 2010 – samenvoegen: 1 sessie;
MS Excel 2010 – formules & functies: 2 sessies;
MS Excel 2010 – databanken & draaitabellen: 2 sessies;
MS Outlook – efficient e-mail- en agendabeheer: 8 sessies; Integratie-opleiding: 2 sessies;
Prezi: 3 sessies;
One note – basis: 1 sessie;
Samenwerken in Outlook: manage uw mailbox(en) en uw leidinggevende(n): 1 sessie.
In 2014 werden ook opnieuw een aantal opleidingen ikv BBC hernomen: SAP, Scifo en demo SRM: doelgroep: budgethouders en hun vervangers: 1 sessie; SRM-winkelwagentje: doelgroep: bestelaanvragers: 3 sessies; SAP op maat - rapporteringsrol: 3 sessies; Gent2020 ifv budgetwijziging: budgethouders: 5 sessies;
Aanwezigheidsbeleid (3 sessies): opleiding over het aanwezigheidsbeleid in de organisatie, visie, procedure, enz… (doelgroep: alle leidinggevenden);
Clusteropleiding Project- en changemanagement: (2 sessies): doelgroep: alle projectleiders van grote projecten. Deze opleiding bestaat uit 2 dagen projectmanagement en 1 dag Changemanagement. Deze opleiding wordt ook nog hernomen in 2015.
Seminar ‘Afkicken van e-mail’: 1 sessie: seminar over ‘hoe de overload aan e-mails beheersbaar houden’, e-mail-etiquette enz… Wegens groot succes wordt dit seminar ook hernomen in 2015.
24.4.4 Loopbaanbegeleiding 24.4.4.1
Doelstelling van de dienst
Loopbaanbegeleiding heeft als doelstelling de competenties van de medewerkers van OCMW Gent te helpen ontwikkelen zodat de verschillende diensten hun doelstellingen 362
vlotter kunnen realiseren. Meer specifiek wil de dienst met het aanbod via groepsopleiding, teambegeleiding en individuele begeleiding medewerkers ondersteunen.
24.4.4.2
Realisaties 2014
24.4.4.2.1 Algemeen In 2009 is loopbaanbegeleiding opgestart. Vanaf 2010 is de dienst gestart met het uitbouwen van het aanbod voor groepen. We zien bijgevolg een grote toename in het aantal medewerkers dat jaarlijks bereikt wordt. In 2013 bereikten we in totaal 573 medewerkers. Het grootste deel werd bereikt door de groepsopleiding ‘Intern solliciteren’ omwille van de statutariseringsronde die toen aan de gang was. We zien nu een daling in het aantal medewerkers dat bereikt werd via groepsopleiding. In 2013 bereikten we 325 medewerkers in de opleiding ‘Intern solliciteren’ in 2014 waren dat er maar 68. We zien ook een daling in het aantal opgestarte individuele dossiers. 2009 Aanbod voor groepen Individuele begeleiding Totaal
2010
2011
2012
2013
101
150
342
486
56
51
62
115
87
56
152
212
457
573
2014 344 60 404
24.4.4.2.2 Aanbod voor groepen In onderstaande tabellen vind je een overzicht met de groepsopleidingen en teambegeleidingen gegeven in 2014 door de loopbaanbegeleiders. Met dit aanbod voor groepen werden er in totaal 344 personen bereikt, waarvan 327 via groepsopleiding en 17 personen via teambegeleiding. Groepsopleidingen Intern solliciteren voor specifieke selectieprocedures (hoofdverpleegkundigen, keukenmedewerkers, hoofdmaatschappelijk werkers, adjunct van de directie, hulpkok)
Wat
Opleiding ‘Leiding geven, iets voor jou?’
Tijdens deze 2-daagse opleiding komen ‘basistechnieken en informatie’ voor leidinggevenden aan bod Tijdens deze sessie werd info gegeven aan alle geïnteresseerde onderhoudsmedewerkers over het traject voor zorgkundige. Daarna volgt een verder opvolging van de geïnteresseerde kandidaten. Tijdens deze opleiding krijgen nieuwe personeelsleden informatie over de evaluatiecyclus en kunnen ze zelf aan de slag om zich beter voor te bereiden op functionerings- en evaluatiegesprekken
Infosessie traject zorgkundige Opleiding Evaluatiecyclus & Vorming
Tijdens deze opleiding worden er tips aangereikt zodat de personeelsleden zich beter kunnen voorbereiden op een selectieprocedure binnen onze organisatie
Aantal
68
6
3
69
363
Dag van de leidinggevende
Loopbaanatelier
Evaluator
Workshop Coaching HR
Teambegeleiding
De dag van de leidinggevende werd ingericht voor alle leidinggevenden van OCMW Gent. Om te tonen hoezeer we de inzet waarderen van alle leidinggevenden en hen te motiveren en inspireren om deze leidinggevende taak met enthousiasme verder te zetten. Tijdens het loopbaanatelier gaan medewerkers aan de slag met hun eigen loopbaan. Ze kijken naar hun huidige job, zoemen in op hun kwaliteiten, drijfveren, en maken de balans op om te kijken hoe hun ideale job er uit ziet. Aan de hand van een persoonlijk actieplan kijken wat de medewerkers wat hun doelen zijn die hen helpen om hun toekomstige loopbaan te bereiken Tijdens deze opleiding worden leidinggevenden klaargestoomd op een goede manier functioneringsen evaluatiegesprekken te voeren met hun medewerkers. Van het correct volgen van de procedures, opmaken van de formulieren tot het voeren van de gesprekken. Basisbeginselen coaching, coachingstechniek (GROW-methode) en feedback techniek werden aangeleerd tijdens deze opleiding. TOTAAL Wat
123
10
39
9 327 Aantal
Intakegesprek met een aantal maatschappelijk werkers over de gewenste ondersteuning in hun Maatschappelijk werkers begeleiden van verzorgenden in een LDC. Vanuit in LDC deze intake werd door loopbaanbegeleiding een opleiding en intervisiemoment (2 dagen) uitgewerkt en gegeven.
10
Ondersteuning voor het team ‘themawerking’ in hun verdere ontwikkeling als team.
7
Team ontwikkeling
TOTAAL
17
24.4.4.2.3 Individuele begeleiding In 2014 kwamen 60 personen in individuele loopbaanbegeleiding. In 2013 waren dat er 87. We zien dus een daling van het aantal mensen dat in loopbaanbegeleiding kwam. Hieronder vindt u een overzicht van de evolutie van het totale aantal contacten en het gemiddeld aantal contacten per medewerker, sinds de opstart van de dienst in 2009.
Aantal contacten Individuele begeleidingen Contacten per medewerker
2009 132
2010 99
2011 137
2012 190
2013 151
2014 107
56
51
62
115
87
60
2,36
1,94
2,21
1,65
1,74
1,78
364
In totaal vonden er in 2014 107 contacten plaats. Wat een gemiddelde van 1,78 gesprekken per medewerker oplevert. Vergeleken met 2013 is het aantal contacten per medewerker licht gestegen. De begeleidingen in 2014 waren echter ook eerder korte begeleidingstrajecten vergeleken met de trajecten in de periode 2009 tot 2011. 24.4.4.2.4 Medewerkers in detail Hieronder vindt u meer gedetailleerde gegevens over deze 60 personen en de vergelijking met 2013 per categorie.
Geslacht
Man Vrouw Totaal Leeftijd < 25 25 - 34 35 - 44 45 - 54 > 54 Totaal Niveau A B of BV C D E Wettelijke graden Totaal Functie Administratief personeel Verplegend en verzorgend personeel Onderhouds-en keukenpersoneel Maatschappelijk werker Leidinggevend personeel Paramedisch personeel Technisch personeel Wettelijke graden Totaal Statuut Contractueel Statutair Totaal Departement Diensten van de secretaris Departement Sociale Dienstverlening Departement Personeel & Organisatie Departement Ouderenzorg Departement Financiën Kabinetten Gedetacheerden Totaal
17 70 87 1 22 27 25 12 87 6 23 42 6 10 0 87 41 8
2013 19,5% 80,5% 100,0% 1,1% 25,3% 31,0% 28,7% 13,8% 100,0% 6,9% 26,4% 48,3% 6,9% 11,5% 0,0% 100,0% 47,1% 9,2%
13 47 60 0 10 22 18 10 60 4 25 16 11 4 0 60 12 10
2014 21,7% 78,3% 100,0% 0,0% 16,7% 36,7% 30,0% 16,7% 100,0% 6,7% 41,7% 26,7% 18,3% 6,7% 0,0% 100,0% 20,0% 16,7%
11
12,6%
10
16,7%
17 8 2 0 0 87 57 30 87 2 40
19,5% 9,2% 2,3% 0,0% 0,0% 100,0% 65,5% 34,5% 100,0% 2,3% 46,0%
10 16 1 1 0 60 26 34 60 0 20
16,7% 26,7% 1,7% 1,7% 0,0% 100,0% 43,3% 56,7% 100,0% 0,0% 33,3%
18
20,7%
9
15,0%
27 0 0 0 87
31,0% 0,0% 0,0% 0,0% 100,0%
29 2 0 0 60
48,3% 3,3% 0,0% 0,0% 100,0% 365
Van de 60 medewerkers die in 2014 de stap op gesprek kwamen, waren er 47 vrouwen en 13 mannen. Het merendeel van de personen waren tussen 35 en 44 jaar. Deze cijfers zijn gelijklopend met vorig jaar. Vergeleken met 2013 is er procentueel een stijging van het aantal personen op niveau B of BV (26.4% in 2013 naar 41.7%). Daarnaast merken we een daling van het aantal personen op niveau C (48.3% in 2013 naar 26.7% in 2014). Specifieker dan niveau kunnen we ook nog een onderverdeling maken op basis van functie. Binnen deze onderverdeling zien we dat er van de 60 medewerkers 16 (26.7%) leidinggevend personeel waren, dit was meteen ook de grootste groep voor 2014. In 2012 was het administratief personeel nog de grootste groep, hier zien we een daling in 2014 (van 47.1% naar 20%). Dit kan te wijten zijn aan het feit dat er eind 2013 een grote groep administratief medewerkers op gesprek kwamen naar aanleiding van de reorganisatie binnen SD (DSD en Sociaal Infopunt). Het merendeel van de personen die in 2014 in loopbaanbegeleiding kwamen, waren tewerkgesteld binnen het departement Ouderenzorg (29 personen of 48,3%) en het departement Sociale dienstverlening (20 personen of 33.3%). 24.4.4.2.5 Gesprekken in detail
Initiële aanleiding
Aanwezig tijdens contact
Inhoud van contact
Acties gekoppeld aan een contact
Algemene infovraag Functionerings- of evaluatiegesprek Loopbaanmogelijkheden Advies IDEWE Ontwikkelen competenties Conflict Reorganisatie Ander Totaal Medewerker Medewerker en leidinggevende Leidinggevende Medewerker en Ander Ander Totaal Intakegesprek Vervolggesprek Afsluitgesprek Ander Totaal Advies functioneren Competentieanalyse Doorverwijzing Feedback testen Informatie bezorgen
2
2013 3%
9 13% 15 22% 2 3% 9 13% 1 1% 24 35% 7 10% 69 100% 88 58% 29 19% 19 13% 14 9% 1 1% 151 100% 67 44% 62 41% 5 3% 17 11% 151 100% 23 12 13 9 41
14% 7% 8% 5% 25%
4
2014 7%
5 9% 27 49% 1 2% 5 9% 3 5% 2 4% 8 15% 55 100% 64 60% 8 7% 25 23% 4 4% 6 6% 107 100% 55 51% 39 36% 2 2% 11 10% 107 100% 19 0 21 0 58
14% 0% 15% 0% 42% 366
Methodieken gebruikt tijdens een contact
Loopbaanbegeleidingstraject opmaken Ontwikkelen competenties Sollicitatietraining Ander Geen actie Totaal Capacitaire testen Competentiebeoordeling Ontwikkelingshandboek Persoonlijkheidsvragenlijst Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Vorming Werkboek Ander Totaal
9 5% 10 6% 17 10% 24 14% 9 5% 167 100% 10 11 3 10
19% 20% 6% 19%
1 2% 1 2% 9 17% 9 17% 54 100%
5 4% 10 7% 7 5% 8 6% 9 7% 137 100% 0 0 0 0
0% 0% 0% 0%
1 9% 0 0% 7 64% 3 27% 11 100%
Hieronder vindt u een beschrijving van de opmerkelijke verschillen in vergelijking met 2013 uit bovenstaande tabel. We zien een daling in het aantal personen die naar aanleiding van reorganisatie bij Loopbaanbegeleiding terecht kwamen. Er is een daling van 35% (24) in 2013 naar 4% (2) in 2014. We blijven veel ondersteuning bieden bij reorganisaties maar doen niet meer alle individuele gesprekken met de medewerkers zelf. We ondersteunen leidinggevenden om gesprekken zelf te voeren in het kader van reorganisaties. Zo worden leidinggevenden door Loopbaanbegeleiding opgeleid in het afnemen van loopbaaninteressevragenlijsten. Er is een stijging in de categorie ‘Loopbaanmogelijkheden’ van 22% (15) naar 49% (27). Personeelsleden zijn wel nog steeds bezig met hun loopbaanmogelijkheden binnen OCMW Gent en nemen zelf de stap om dit verder te bespreken. Bijgevolg zal er in 2015 verder ingezet worden op de Loopbaanateliers. In 2014 waren er minder contacten met medewerker en leidinggevende samen in vergelijking met 2013. We zien een daling 19% (29) in 2013 naar 7% (8) in 2014. Tijdens een loopbaanbegeleidingsgesprek kunnen er bepaalde methodieken aangewend worden. Tijdens het gesprek wordt er beslist welke methodiek zinvol is. In 2013 werd er meer ingezet op capacitaire testen, competentiebeoordeling en persoonlijkheidsvragenlijst. Deze testen werden toen afgenomen als ondersteuning bij de reorganisatiegesprekken. Over het algemeen zien we een daling in het gebruik van methodieken en een stijging in het geven van informatie. Dit omdat er in 2014 meer kortdurende trajecten waren waarbij er vooral ingezet wordt op een zinvol gesprek en de juiste informatie. Opgelet:
De initiële aanleiding is niet gelijk aan het aantal personen die in 2014 in loopbaanbegeleiding kwamen. Er waren een aantal personen die in 2013 startten met loopbaanbegeleiding en een aantal personen kwamen terug naar loopbaanbegeleiding met een andere vraag dan hun initiële loopbaanvraag. Er zijn meer acties dan aantal contacten aangezien er meerdere acties mogelijk zijn per contact.
367
Algemene realisaties
Ondersteuning bij reorganisatie GDC Personeelsbeheer: vergaderingen rond personeelsbehoeften, uitwerken infosessies, ondersteuning leidinggevenden, … Opvolgen van ontwikkelingen binnen het domein van evaluaties waaronder proceseigenaar evaluatie binnen e-HRM (schrijven handleiding, demosessie geven,…) Opvolgen evaluaties en functioneringsgesprekken departementshoofden en decretale graden; Ondersteuning bij het project leiderschap (uitwerken intervisies, onthaaltraject nieuwe leidinggevenden); Geven van de opleiding ‘startonthaal’ voor nieuwe medewerkers; Uitwerken outplacementbeleid en opvolgen contacten met outplacementkantoor; Organiseren van personeelsfeest en nieuwjaarsontbijt; Coördineren mobiele ploeg (zie jaarverslag Selectie); Bekendmaken van groepsaanbod van loopbaanbegeleiding; Verwerven van technische expertise (via opleidingen en literatuur); Intervisie met de loopbaanbegeleiders van stad Gent; Optimaliseren van de begeleidingsmethodiek.
24.5 Selectie Selectie maakt deel uit van de afdeling Human Resources binnen het departement Personeel & Organisatie. De mobiele ploeg wordt aangestuurd vanuit Selectie. Gemiddelde bezetting Selectie Aantal Aantal koppen VTEs 9.5 8.8 Mobiele ploeg
Maatschappelijk werkers Administratief medewerkers
Aantal Aantal koppen VTEs 9 9 5
4.6
24.5.1 Doelstelling van de dienst Selectie heeft als hoofddoel nieuwe medewerkers te rekruteren en te selecteren. Hierbij streven we er naar de juiste persoon op het juiste moment op de juiste plaats in te zetten. Selectie heeft hierbij ook oog voor diversiteit en zet daarvoor verschillende acties op gericht naar sollicitanten. Daarnaast streven we naar een goed werkgeversimago en ondersteunt Selectie de HR-directeur in allerlei projecten.
368
24.5.2 Realisaties 2014 OCMW Gent kan nieuwe medewerkers op twee manieren selecteren, namelijk via een reguliere selectieprocedure (de ‘grote poort’) of via een selectieprocedure volgens artikel 3536 van de rechtspositieregeling (de ‘verkorte poort’).
24.5.2.1
Reguliere selectieprocedures (‘grote poort’)
In 2014 werkte Selectie 106 procedures af, waaronder 85 reguliere selectieprocedures. In 2013 werden er in totaal 105 procedures afgewerkt, waaronder 74 reguliere selectieprocedures. In onderstaande grafiek maken we onderscheid tussen volgende procedures:
aanwervingsprocedures (A);
bevorderingsprocedures (B);
interne mobiliteit (I);
interne mobiliteit en aanwerving samen (IA);
interne mobiliteit en bevordering samen (IB);
bevordering en aanwerving samen (BA);
interne mobiliteit, bevordering en aanwerving samen (IBA).
Er werden in 2014 dubbel zoveel aanwervingsprocedures georganiseerd dan in 2013. Voor de andere selectieprocedures is er geen groot verschil tussen het aantal in 2013 en het aantal in 2014. Van de selecties die werden georganiseerd, werd 42% ingevuld via een externe procedure of een combinatie van intern en externe procedures (A, BA, IA, IBA) en 38% via een interne procedure (I, B, IB, statutarisering). De verkorte selectieprocedures maakten bijna 20% uit van het totaal aantal selectieprocedures (zie verder).
369
Aantal reguliere selectieprocedures 90
85
80
74
70 60 50
45 38 40
40 29
30
32
36
2013 2014
20 20 10 10
15 14
9 10
5
2 1
4 6
2
0 A
24.5.2.2
BA
IA
IBA
B
I
IB
Intern (I, Extern Totaal B, IB) (A, BA, IA, IBA)
Selectieprocedure volgens artikel 35-36 (‘verkorte poort’)
In 2014 solliciteerden 291 personen in kader van een selectie volgens artikel 35-36, in 2013 waren dit 369 personen. In totaal werden 21 van de 106 selectieprocedures (19.81%) opgestart die onder de noemer ‘verkorte poort’ vallen. In 2013 werden er 31 van de 105 selectieprocedures (29.52%) via de ‘verkorte poort’ opgestart. Een medewerker die via deze weg wordt aangeworven kan maximaal twee jaar in dienst blijven en kan niet deelnemen aan selecties om een vacature in te vullen via interne personeelsmobiliteit of via een bevorderingsprocedure (tenzij hij/zij slaagt voor een aanwervingsprocedure). Omwille van de nadelen verbonden aan deze manier van selecteren, streeft Selectie er naar het aantal ervan zo laag mogelijk te houden. Ten opzichte van 2013 is het aantal procedures volgens art.35-36 daarom met 10% gedaald.
370
Aantal verkorte procedures 35 31 30 25 21 20 Aantal verkorte procedures 15 10 5 0 2013
24.5.2.3
2014
Doorlooptijd
De doorlooptijd is de periode tussen de goedgekeurde personeelsaanvraag en bekendmaking van de eindresultaten. De gemiddelde doorlooptijd van alle selectieprocedures bedroeg in 2014 48 kalenderdagen. Dit is een halvering ten opzichte van vorig jaar (namelijk 96 kalenderdagen). Het voordeel van selecteren via de ‘verkorte poort’ is de beperkte doorlooptijd. Deze bedroeg in 2014 23 kalenderdagen (in 2013 47 kalenderdagen). De externe procedures, namelijk de procedures via aanwerving of een combinatie van aanwerving met bevordering en/of interne mobiliteit, duurden het langst (namelijk 67 kalenderdagen in 2014). In 2013 was de doorlooptijd bij de interne procedures het langst (152 kalenderdagen). Verschillende factoren kunnen de doorlooptijd beïnvloeden zoals het tijdstip van de personeelsaanvraag, de beschikbaarheid van de agenda van de juryleden, het aantal kandidaten, enzovoort.
371
Gemiddelde doorlooptijd in kalenderdagen 160
152
140
120
96
100 89 80
Gemiddelde doorlooptijd in 2013
67
Gemiddelde doorlooptijd in 2014
60
54 48
47 40 23 20
0 verkorte procedures
24.5.2.4
interne externe procedures (I, procedures (A, B, IB) IA, IBA, BA)
Totaal
Doorstroom van sollicitanten
In 2014 solliciteerden 2357 unieke kandidaten bij OCMW Gent, dit is een daling ten opzichte van 3219 unieke kandidaten in 2013. In 2014 ontving Selectie voor de interne procedures 321 kandidaturen en voor de externe procedures (inclusief de verkorte procedures) 2036 kandidaturen. In 2013 was dit respectievelijk 476 en 2743 kandidaturen.
372
Aantal unieke kandidaten 3500
3219
3000
2743 2357
2500 2036 2000
2013
1500
2014
1000 500
476
321
0 Interne procedures (I, B, IB)
Externe procedures (A, BA, IA, IBA, verkort)
Totaal
In 2014 was 4% van de geldige kandidaten afwezig en heeft nog eens 14% verzaakt (respectievelijk 68 en 220). In 2013 was dit respectievelijk 13% en 12% (respectievelijk 313 en 304). Afwezigheden komen bijna uitsluitend in kader van externe procedures voor. Verzakingen gebeuren zowel in het kader van interne, als externe procedures. In 2014 stuurde Selectie een sms naar interne en externe sollicitanten bij deelname aan een selectieprocedure (bv. herinnering aan tijdstip proef) ter ondersteuning naast de bestaande communicatie. Dit kan de daling van respectievelijk 78.8% en 27.6% in het aantal afwezige en verzaakte kandidaten verklaren.
Aantal afwezige en verzaakte kandidaten 350
313
304
300 250
220
200
2013
150 100
2014 68
50 0 Afwezige kandidaten
Verzaakte kandidaten
Het slaagpercentage (totaal aantal geslaagden ten opzichte van het totaal aantal kandidaten) voor interne procedures bedraagt 33%. Voor de externe procedures en voor de verkorte procedures is het slaagpercentage lager en bedraagt het voor beiden 18%. In totaal slaagt één op vijf sollicitanten die zich kandidaat stelt bij OCMW Gent (20%). 373
De hoogste slaagpercentages vinden we terug bij de procedures voor interne mobiliteit en de procedures voor interne mobiliteit en bevordering (respectievelijk 40% en 47%). Het laagste slaagpercentage zien we bij de procedures voor interne mobiliteit, bevordering en aanwerving (7%). Tabel: Doorstroom van kandidaten per soort procedure Verhouding geslaagd Aantal versus aantal kandidaten Geslaagd kandidaten 221 88 40% 85 12 14% 15 7 47%
Procedure I B IB Totaal aantal interne procedures
321
107
33%
A BA IA IBA
976 333 12 424
238 43 3 28
24% 13% 25% 7%
1745
312
18%
35-36
291
53
18%
Totaal aantal verkorte procedures
291
53
18%
2357
472
20%
Totaal aantal externe procedures
Algemeen totaal
De meeste sollicitanten stellen zich kandidaat op respectievelijk niveau B (29%), niveau A (26%) en niveau C (24%).
Aantal unieke kandidaten per niveau 11% 11%
26%
niveau A niveau B niveau C niveau D
24% 29%
niveau E
Het hoogste slaagpercentage situeert zich op niveau C (28%) en het laagste slaagpercentage vinden we op niveau A (14%).
374
Slaagpercentage per niveau 22%
14%
niveau A niveau B 19%
17%
niveau C niveau D niveau E
28%
24.5.2.5
Diversiteit
24.5.2.5.1 Gender Onderstaand taartdiagram geeft het percentage mannen en vrouwen weer die solliciteren bij OCMW Gent. Bijna één op drie sollicitanten bij OCMW Gent zijn mannen (31%).
Verhouding aantal kandidaten volgens gender
31% M V 69%
De grafiek hieronder geeft weer hoeveel mannen en vrouwen er per niveau solliciteren bij OCMW Gent. Op alle niveaus zien we dat er overwegend meer vrouwen solliciteren. Op Dniveau is het aantal mannelijke en vrouwelijke kandidaten gelijk. Dit kan te maken hebben met de jobinhoud.
375
Verhouding aantal kandidaten volgens niveau en gender 600 508 500 433 402 400
M
300
V 209 200
169
164 129
124 124 95
100
0 A
B
C
D
E
De grafiek hieronder toont het aantal geslaagde mannen en vrouwen per niveau. Er blijken geen grote verschillen te bestaan in het slaagpercentage tussen mannen en vrouwen op de niveaus B, C en E. De grootste verschillen in slaagpercentage vinden we terug op A- en Dniveau. Op deze niveaus ligt het slaagpercentage veel hoger bij de vrouwen dan bij de mannen (respectievelijk 65% versus 35%).
376
Slaagpercentage volgens niveau en gender 70%
65%
65%
60%
54%
53% 50% 40%
47%
49%
51% 46%
35%
35%
M V
30% 20% 10% 0% niveau A
niveau B
niveau C
niveau D
niveau E
24.5.2.5.2 Leeftijd Onderstaand taartdiagram toont per leeftijdscategorie het percentage sollicitanten. Meer dan één op vijf van de sollicitanten behoort tot de leeftijdscategorie van 25- tot 29-jarigen. Eén op de tien sollicitanten bij OCMW Gent behoort tot de leeftijdscategorie 50+ (10,9%). De laagste percentages vinden we terug in de leeftijdscategorie vanaf 60 jaar en -20-jarigen. Om deel te nemen aan selecties bij OCMW Gent moet men minstens 18 jaar zijn, wat de beperkte instroom van -20-jarigen kan verklaren.
377
Aantal kandidaten volgens leeftijd 1%
1%
3% 7%
15% -20 20-24
9%
25-29 30-34 35-39 12%
23%
40-44 45-49 50-54 55-59
13%
60-64 17%
De tabel geeft de verdeling weer van het aantal geslaagde kandidaten op basis van leeftijd. We vinden geen grote verschillen tussen de slaagpercentages van de verschillende leeftijdsgroepen. De laagste slaagpercentages situeren zich in de leeftijdscategorieën van 55- tot 59-jarigen (12,66%) en van 25- tot 29-jarigen (15,43%). De hoogste slaagpercentages vinden we terug in de leeftijdscategorieën van 35- tot 39-jarigen (26,54%), van 30- tot 34jarigen (23,04%) en van 50- tot 54 jarigen (22,70%). Tabel: Slaagpercentage volgens leeftijd
-20 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 Totaal
Aantal % Aantal % kandidaten Totaal geslaagd Geslaagd 16 0% 3 19% 344 15% 63 18% 538 23% 83 15% 408 17% 94 23% 309 13% 82 27% 273 12% 56 21% 213 9% 41 19% 163 7% 37 23% 79 3% 10 13% 14 0% 3 21% 2357 100% 472 20%
De grafiek hieronder toont de slaagpercentages volgens niveau en leeftijd. Over het algemeen zijn er niet zoveel verschillen in de slaagpercentages tussen de verschillende leeftijdscategorieën per niveau. Het slaagpercentage op niveau A is het hoogst voor de categorie 34-44 jarigen (20%). Op niveau D hebben de 45-54-jarigen het hoogste 378
slaagpercentage (29%) en op niveau E de 35- tot 44-jarigen (29%). De 35- tot 44-jarigen op niveau C vertonen het hoogste slaagpercentage (32%).
Slaagpercentage volgens niveau en leeftijd 18% niveau E
24%
10% 13% niveau D
29%
20%
29%
15%
13%
16%
>55 19%
45-54
24%
niveau C
27% 15% niveau B
22%
17% 17% 5% 5%
niveau A
15%
3% 0%
5%
10%
15%
29%
32%
35-44 25-34
24%
<25
20%
20%
25%
30%
35%
24.5.2.5.3 Arbeidshandicap In totaal solliciteerden er in 2014 9 personen met een arbeidshandicap bij OCMW Gent. Dit is een daling ten opzichte van 2013. Toen stelden 23 personen met een arbeidshandicap zich kandidaat. Het aantal sollicitanten met een arbeidshandicap maakt zo minder dan 1% van het totale sollicitantenbestand uit. Er solliciteerden geen personen met een arbeidshandicap op niveau A. Sollicitanten die een statuut van arbeidshandicap hebben, zijn niet verplicht om dit aan te geven waardoor de statistieken vertekend kunnen zijn.
379
Sollicitanten met een arbeidshandicap volgens niveau 0 2
2
niveau A niveau B niveau C niveau D
2
niveau E
3
24.5.2.5.4 Afkomst Onderstaand taartdiagram toont de diversiteit van de sollicitanten bij OCMW Gent. Het percentage sollicitanten dat niet over de Belgische nationaliteit beschikt en het percentage sollicitanten dat niet in België is geboren, wordt er weergegeven. Tien procent van de sollicitanten bij OCMW Gent had niet de Belgische nationaliteit. In vergelijking met 2013 is dit verdubbeld. Bijna één vijfde van de sollicitanten was niet in België geboren (19,43%), wat ook een stijging is tegenover 12% in 2013. Zeven op de 10 sollicitanten bij OCMW Gent was Belg. In 2013 was dit nog 8 op de 10 sollicitanten.
Afkomst van de sollicitanten 10%
20%
Niet Belgische nationaliteit Niet in België geboren Belgen
70%
Onderstaande grafiek geeft de afkomst van de kandidaten weer per niveau. Van de 2357 sollicitanten waren er 1658 Belgische sollicitanten (70.34%), 241 sollicitanten hadden de
380
Belgische nationaliteit niet (10.22%) en 458 sollicitanten waren niet in België geboren (19.43%). Meer dan zes op tien kandidaten van buitenlandse oorsprong stelde zich kandidaat voor vacatures op niveau C en niveau E (62.08%). Belgische sollicitanten stelden zich vooral kandidaat voor vacatures op niveau A en niveau B (69.24%). Sollicitanten van buitenlandse afkomst waren het minst vertegenwoordigd op niveau A (44 van de 699 kandidaten in totaal, ofwel 6.29%).
Afkomst van de sollicitanten per niveau 567 581 Belgen
346 118 46 niveau A
32 59 Niet in België geboren
niveau B 139
niveau C
84 144
niveau D niveau E
12 32 Niet Belgische nationaliteit
77 46 74 0
100
200
300
400
500
600
700
Het slaagpercentage van de kandidaten met een andere afkomst lag, in vergelijking met de Belgische kandidaten, op niveau C hoger en op de niveaus A, B en D lager. Op niveau E waren de slaagpercentages gelijk.
381
Slaagpercentage volgens afkomst 35% 30% 30%
27%
26% 25%
22%
20%
22%
20%
Geslaagde kandidaten met een andere afkomst
15% 15%
Geslaagde Belgen
12% 8%
10% 5%
2%
0% niveau A
niveau B
niveau C
niveau D
niveau E
24.5.2.5.5 Kortgeschoolden Onder kortgeschoolden verstaan we de sollicitanten die enkel in het bezit zijn van een diploma lager secundair onderwijs, een diploma bijzonder lager secundair onderwijs of niet in het bezit zijn van een diploma. Onderstaand taartdiagram toont dat meer dan 3 sollicitanten op de tien (ofwel 824 van 2357; 34.96%) bij OCMW Gent kortgeschoold was. Dit is een stijging ten opzichte van 2013. Toen was één op de tien sollicitanten kortgeschoold (ofwel 316 van 3219; 9.81%). Selectie kan afwijken van de diplomavereisten en in plaats daarvan de opgebouwde ervaring onderzoeken via een niveau- of capaciteittest om zo de instroom van kortgeschoolden te verhogen.
Verhouding aantal kortgeschoolden t.o.v. overige sollicitanten 100%
90%
80%
65%
60% 2013 35%
40% 20%
2014
10%
0% Kortgeschoolden
Overige sollicitanten
382
24.5.2.6
Knelpuntberoepen: instroom verpleegkundigen en zorgkundigen
Onderstaande tabel toont het aantal sollicitaties voor de knelpuntfuncties van verpleegkundigen en zorgkundigen bij OCMW Gent en maakt een vergelijking ten opzichte van 2013. 12% van de sollicitanten stelde zich kandidaat voor een vacature van zorgkundige. In 2014 hebben 87 verpleegkundigen gesolliciteerd. Dit is 4% ten opzichte van het totaal aantal sollicitaties. Zowel het aantal verpleegkundigen als zorgkundigen die bij OCMW Gent in 2014 solliciteerden, daalde in vergelijking met 2013. Ook het totaal aantal sollicitanten daalde in 2014 ten opzichte van 2013. Dit maakt dat de verdeling sollicitanten over het totaal aantal sollicitaties gelijkaardig is aan vorig jaar (84% in 2013 versus 83% in 2014). Tabel: Verdeling knelpuntberoepen en overige beroepen in 2013 en 2014 Totaal 2013
T.o.v. totaal aantal Totaal sollicitaties (2013) 2014
T.o.v. totaal aantal sollicitaties (2014)
Verpleegkundigen
139
4%
87
4%
Zorgkundigen
383
12%
297
13%
Overige
2697
84%
1973
83%
Totaal
3219
100%
2357
100%
24.5.2.7
Projecten
Naast de reguliere opdrachten werkte Selectie aan een aantal bijkomende projecten of opdrachten: 24.5.2.7.1 Rekrutering In 2014 opteerde Selectie opnieuw om voornamelijk online te adverteren, wat een goedkoper en sneller alternatief is dan printpublicaties. Voor specifieke profielen (voor o.a. knelpunten, technische profielen) opteerden we voor een combinatie van rekruteringskanalen op het internet en in print. 24.5.2.7.1.1
Google AdWords
Google AdWords, het aankopen van trefwoorden in Google, wordt sinds 2012 ingeschakeld door Selectie. Voor knelpuntfuncties zoals verpleegkundigen en zorgkundigen is Selectie blijven rekruteren via dit kanaal. Sollicitanten zoeken namelijk zeer vaak via de zoekmotor van Google naar een job. Op de combinatie van de trefwoorden ‘vacature’ + ‘verpleegkundige’ wordt maandelijks duizenden keren gezocht. Via het aankopen van relevante trefwoorden kan Selectie in samenwerking met de dienst Coördinatie Informatica ervoor zorgen dat onze advertenties meer zichtbaar worden. Wanneer via Google wordt gezocht naar één van de zoekwoorden die OCMW Gent heeft aangekocht, wordt onze advertentie in de zoekresultaten weergegeven. Afhankelijk van het budget en de concurrentie zal de advertentie al dan niet helemaal bovenaan de lijst met zoekresultaten staan.
383
In 2014 bracht dit 2500 bezoekers naar http://www.ocmwgent.be/Verpleegkundige.html, waarvan 80 bezoekers het formulier invulden. Verder bracht het 2500 bezoekers naar http://www.ocmwgent.be/Zorgkundige.html, waarvan 150 bezoekers het formulier invulden. Met het budget van één vacature in print leverde Google Adwords Selectie 5000 bezoekers op en 230 sets van contactgegevens van geïnteresseerde kandidaten. 24.5.2.7.1.2
Google Analytics
In 2014 heeft Selectie gebruik gemaakt van Google Analytics. Deze gratis tool laat toe om na te gaan welke online rekruteringskanalen het meest succesvol zijn (in termen van aantal clicks op onze vacatures). Met Google Analytics kan dus het surfgedrag op onze jobsite worden gemeten. Met deze gegevens kan de ‘return on investment’ of de kost van een advertentie per sollicitant beter ingeschat worden. In 2014 konden we hierdoor inzetten op de meest efficiënte rekruteringskanalen voor een bepaalde functie. Zo hebben we bijvoorbeeld vastgesteld dat over alle niveaus heen (Aniveau t.e.m. E-niveau) de websites van Jobpunt Vlaanderen, Jobat en VDAB de kanalen waren die het meest aantal bezoekers naar onze jobsite opleverden (Grafiek 2). Deze kanalen werden ook het meest ingezet voor de publicatie van onze advertenties (Grafiek 1).
384
24.5.2.7.1.3
Brochure
In 2014 werd in samenwerking met communicatiebureau F-twee een nieuwe brochure voor sollicitanten uitgewerkt. De brochure werd meer aantrekkelijk en compact gemaakt. Verder werd een verkorte versie van de brochure in de vorm van een drieluik ontworpen. Dit is een handige folder om te verspreiden op jobbeurzen. Ook werd de website onder het onderdeel ‘Vacatures’ voor de sollicitanten voorzien van meer uitleg over de werking van onze dienst en informatie over hoe men zich optimaal kan voorbereiden op een sollicitatie bij OCMW Gent. 24.5.2.7.1.4
Jobbeurzen
In 2014 was Selectie vertegenwoordigd op een aantal jobbeurzen zoals de afstudeerbeurs in het ICC in samenwerking met Gentse scholen, die zich richt op sollicitanten met weinig of geen ervaring en de VDAB-beurs, die zich eerder richt op kort- en langdurige werkzoekenden. Op die manier kunnen we enerzijds OCMW Gent als werkgever in een positief daglicht plaatsen en anderzijds ook enkele vacatures in de verf zetten. Overigens vertegenwoordigde Jobpunt Vlaanderen onze organisatie op verschillende jobbeurzen in gans Vlaanderen (bv. Roularta, Jobat Career Launch). 24.5.2.7.1.5
Knelpuntberoepen
De beslissing van het bestuur om alle geldelijke anciënniteit (in plaats van maximaal 10 jaar) van kandidaten voor knelpuntfuncties te laten meetellen, werd hernieuwd. Zo worden de moeilijk in te vullen vacatures meer aantrekkelijk voor sollicitanten. 385
24.5.2.7.2 Diversiteit De dienst voert een beleid waarbij de selectie gebaseerd is op het nagaan van competenties bij de sollicitanten. Er wordt niet beoordeeld op geslacht, geloof, huidskleur, leeftijd, seksuele voorkeur of eventuele handicap. Selectie ondernam een aantal acties om gelijke kansen te stimuleren door onder andere een gebruiksvriendelijke jobsite en het voorzien van nodige ondersteuning en aanpassing bij selectieonderdelen voor personen met een arbeidshandicap of leerstoornis (bv. inschakeling van een doventolk tijdens een mondelinge proef). In 2014 werd de werkwijze van Selectie toegelicht aan arbeidsbemiddelaars uit de Gentse regio via een event georganiseerd in samenwerking met Jobkanaal. Op die manier konden zij werkzoekenden uit de kansengroepen beter voorbereiden op deelname aan de aanwervingsprocedure voor keukenmedewerker en onderhoudsmedewerker. De consulente van Jobkanaal ontving overigens wekelijks de vacatures van OCMW Gent, die ze aan de arbeidsbemiddelaars bezorgde. Via deze werkwijze trachten we meer werkzoekenden uit de kansengroepen te bereiken om zich in te schrijven voor de openstaande vacatures bij OCMW Gent. Selectie onderhield ook nauwe contacten met vdab en werkte nauw samen met de projectverantwoordelijke van diversiteit bij Organisatie & Engagement voor de uitwerking van acties. 24.5.2.7.3 E-recruitment & stages E-recruitment is het online sollicitatieplatform dat in 2012 samen met HR-Technologies geïmplementeerd werd voor Selectie. In 2014 werd gewerkt aan een zesde release waarin de werking van dit platform geoptimaliseerd en uitgebreid werd. De voornaamste optimalisatie betrof het stageplatform binnen de bestaande toepassing. Via dit platform kunnen studenten een stage-aanvraag indienen en kan OCMW Gent stageplaatsen kenbaar maken. In 2014 werden de stages van de ondersteunende departementen en Sociale Dienstverlening geregistreerd. Selectie kan hierdoor beter rapporteren over de vraag- en aanbodzijde van stages bij OCMW Gent. 24.5.2.7.3.1
BI Selectie
De implementatie van e-recruitment maakte ook het opzetten van een Business Intelligence oplossing voor het analyseren van cijfergegevens met betrekking tot rekrutering en selectie mogelijk. BI Selectie werd opgeleverd in 2013 waaruit het jaarverslag grotendeels kon worden gegenereerd. Naar aanleiding van de nieuwe release van het e-recruitment platform in 2014 werden nieuwe gegevens toegevoegd aan de e-recruitment kubus. 24.5.2.7.3.2
Feedbackgesprekken
Sollicitanten kunnen na afloop van een selectieprocedure feedback krijgen van de arbeidspsycholoog over het resultaat van de selectie. In 2014 gaven de arbeidspsychologen ongeveer 180 feedbackgesprekken aan interne en externe sollicitanten. 24.5.2.7.3.3
Evaluatietool Limesurvey
386
Na de bekendmaking van het eindresultaat van een selectieprocedure wordt sinds 2014 naar alle geldige kandidaten en alle juryleden een online enquête verstuurd om de kwaliteit van de selectieprocedure en de tevredenheid over de dienstverlening na te gaan. Op basis van deze feedback tracht Selectie haar werking continu bij te sturen en te optimaliseren. De responsgraad bedroeg in 2014 28%. Van de 176 kandidaten die de enquête hebben ingevuld is het merendeel van de respondenten tevreden, zeer tevreden of uiterst tevreden over de werking van de dienst Selectie (87%). 21% van de ondervraagden is niet echt tevreden of helemaal niet tevreden over de doorlooptijd van de selectieprocedure.
24.5.3 Mobiele ploeg In 2012 startte Human Resources een mobiele ploeg op voor de functies van administratief medewerker en maatschappelijk werker. De mobiele ploeg vangt tijdelijke personeelsbehoeften op (gemiddeld 3 tot 9 maanden). Onder tijdelijke personeelsbehoeften verstaan we situaties waarbij er plots, onverwacht en tijdelijk een vermeerdering van het werk ontstaat, waarbij er één of meerdere collega’s tijdelijk moeten worden vervangen, bijvoorbeeld ten gevolge van:
ziekte, zwangerschap, loopbaanonderbreking, … (gemiddeld 3 maanden);
een tijdelijk project (=< 3 maanden);
een vertraagde invulling van een vacature;
een niet-ingevulde definitieve vervanging.
Momenteel bestaat de mobiele ploeg uit 9 maatschappelijk werkers (MW) en 5 administratief medewerkers (AM). De mobiele ploeg van administratief medewerkers werd in 2014 van 4 naar 5 medewerkers uitgebreid. Uit onderstaande tabel blijkt dat de mobiele ploeg in 2014 kon voldoen aan 35 van de 51 aanvragen tot vervanging (68.6%), respectievelijk 54.2% voor administratieve medewerkers en 81.5% voor de maatschappelijk werkers. In 2013 kon de mobiele ploeg tegemoet komen aan 42 van de 48 aanvragen (87.5%). Aantal aanvragen AM Totaal aangevraagd Totaal ingevuld Percentage aanvragen ingevuld (in aantal)
MW
Totaal
24 13
27 22
51 35
54,2%
81,5%
68,6%
De tweede tabel geeft de aangevraagde duur van een vervanging weer en de effectieve duur dat een medewerker van de mobiele ploeg een afwezige medewerker kon vervangen. We zien een stijging in het aantal aanvragen waaraan we konden voldoen met de mobiele ploeg van maatschappelijk werkers: 78,15% in 2014 versus 68,05% in 2013. Ondanks een extra medewerker in de mobiele ploeg van de administratief medewerkers ten opzichte van 2013 zien we een daling in het aantal weken dat we konden vervangen in 2014: 54,95% in 2014 versus 59,95% in 2013. We zien echter een sterke stijging in het aantal aangevraagde weken bij de administratief medewerkers. In 2013 werden er 387 weken vervanging aangevraagd, in 2014 waren dat er 436. 387
Aangevraagde duur Aantal weken aangevraagd Aantal weken effectief ingevuld Percentage aanvragen ingevuld (in duur)
AM
MW 436 574 239,6 448,6 54,95% 78,15%
In onderstaande tabel is terug te vinden in welke departementen de mobiele ploeg werd ingezet. Aantal aanvragen per departement Dienst AM MW Totaal P&O 3 0 OZ 3 0 SD 5 22 BO 0 0 Financiën 2 0 Totaal 13 22
3 3 27 0 2 35
24.6 Sodico Adres SODICO vzw Jubileumlaan 217E BLOK A 9000 Gent Aantal personen 1,8 voltijdse equivalenten 1 voltijdse equivalente mobiele ploeg Totaal 2,8 equivalenten 3 koppen
24.6.1 Doelstellingen SODICO vzw is de sociale dienst voor de actieve en gepensioneerde personeelsleden van het OCMW Gent en het algemeen ziekenhuis Jan Palfijn. De vereniging heeft als doel het welzijn van haar leden en inwonende gezinsleden te bevorderen. Het aanbod van SODICO vzw wordt door drie grote pijlers gedragen. 1. 2. 3.
Ontspanningsactiviteiten Financiële ondersteuning Maatschappelijke ondersteuning
24.6.2 2014 het laatste jaar Na 67 jaar stopt het bestaan van vzw. Stad Gent en OCMW Gent hebben sinds 1 januari 2015 één en dezelfde sociale dienst. De nieuwe organisatie Sodigent combineert het aanbod van het voormalige Sodiganda vzw en Sodico vzw. 388
Historiek SODICO vzw Op 12 maart 1948 (publicatie Staatsblad 3 april 1948) wordt de vereniging zonder winstgevend doel “”Sociale dienst personeel C.O.O ( Commissie Openbare Onderstand, huidig OCMW) Gent” geboren. De zetel is gevestigd in het “Hoofdbestuur de C.O.O.” Onderbergen 64 te Gent. De stichters zijn allen ambtenaren van de C.O.O. Het doel is (uittreksel statuten): ”Aan de personeelsleden, bedienden en werklieden, vaste en tijdelijke, in actieve dienst of disponibiliteit , die zich vrijwillige als leden aansluiten, ten gepaste tijde, stoffelijke en morele deelneming te verschaffen ingeval zij voor moeilijkheden zowel in beroepsleven als in privéleven, komt te staan.” De ondersteuning gebeurde achter gesloten deuren om de privacy van de leden te respecteren. Op 1 maart 1958 verschijnt het eerste nummer van “Sport & Vriendenkring C.O.O.”. Deze vereniging werd opgericht om personeelsleden te kunnen laten deelnemen aan sportevenementen. Het tweemaandelijks tijdschrift kreeg de naam “KONTAKT” mee. In de editie van maart 1958 schreef de toenmalige voorzitter van de C.O.O. de heer J. Tijdtgat: “Zeer graag zal ik met mijn collega’s van de Commissie uwe ondernemingen steunen, ieder maal dat zij zullen bijdragen aan het personeel der C.O.O. door beter onderlinge verstandhouding en kennismaking, prettige en soms nuttige ogenblikken te verschaffen. Sinds de editie van november 1958 kreeg de Sociale Dienst voor het Personeel een vaste rubriek in dit tijdschrift en werd de werking voor de eerste keer gepubliceerd. In 1959 ondernamen de diensten van de C.O.O. verschillende poging om een vriendenkring op te richten. Er was voor het eerst sprake van het organiseren van activiteiten. Door gebrek aan belangstelling verdween de werking terug achter gesloten deuren. In 1972 publiceerde de toenmalige voorzitter van de C.O.O. Armand Verspeeten het verslag van de ledenvergadering van de Sociale Dienst. Daarin werd gepleit voor een personeelsvereniging zoals in Antwerpen. De ondersteuning van de leden omvatte een sport-, ontspanning- en sociaal dienstvertoon. In het voorjaar 1974 verdween het personeelstijdschrift KONTAKT en belandt de werking van de vereniging “Sport & Vriendenkring” in een dieptepunt. Van een Sociale dienst voor het personeel werd nog weinig vernomen. De algemene vergadering van de Commissie voor Openbare Onderstand van 4 december 1974 besliste om een sociale dienst voor het personeel op te richten. Deze nieuwe vereniging , Sodico vzw, werd in Belgisch Staatsblad van 24 april 1975 (nummer 2716) gepubliceerd. De naam Sodico is een afkorting en werd gevormd door de eerste letters van: “SO”ciale “DI”enst voor het personeel van “C.O.”O. De oprichters wisten niet dat er reeds in 1948 een Sociale Dienst werd opgericht. In 1998 werd deze ontbonden en werd er verder gewerkt met de vereniging die gesticht is in 1975 (Sodico vzw).
389
In juni 1985 startte Franky De Bie en Marc Lambrecht (Sport & Vriendenkring) terug een tweemaandelijks tijdschrift op. De eerste twee edities heetten “INFO” daarna veranderde de naam naar” Sodicootje”, dat per kwartaal verscheen. De link tussen de vereniging “Sport en Vriendenkring” en SODICO vzw onmiskenbaar. Deze beide organisatie stonden aan de wieg van de huidige organisatie. In januari 2010 ontwikkelde SODICO vzw het huidig aanbod dat steunt op drie grote pilaren: activiteiten, financiële voordelen en maatschappelijke ondersteuning. Sodigent De stad Gent heeft ook een sociale dienst voor het personeel, Sodiganda. Aangezien de stad Gent en het OCMW verregaand gingen samenwerken, werd beslist om Sodico vzw in te brengen in Sodiganda. De algemene vergadering van Sodiganda vzw heeft op 10 december 2014 de statutenwijziging goedgekeurd hetgeen o.a. een naamsverandering naar SodiGent inhield. Sedert 1 januari 2015 is OCMW Gent lid van het gemeentelijk extern verzelfstandigd agentschap SodiGent vzw. Sodigent heeft tot doel voor de personeelsleden van Groep Gent, met inbegrip van AZ Jan Palfijn, het Havenbedrijf en de Brandweer, te fungeren als sociale dienst voor het personeel. Groep Gent staat daarbij voor het geheel van publieke organisaties die stad Gent als werkterrein hebben en waarin de stadsorganisatie een meerderheidsvertegenwoordiging heeft en/of die ze financieel ondersteunt in functie van het behalen van de doelstellingen van de Stad Gent. In dit kader beoogt de vereniging onder meer voor actieve personeelsleden en gepensioneerde voormalige personeelsleden op diverse gebieden voordelen te bekomen, ondersteuning te bieden en op die manier ook de betrokkenheid te verhogen bij deze doelgroepen met speciale focus op retentie en het evenwicht tussen werk en leven.
24.6.3 Wijzigingen aanbod in 2014 Nieuw in het aanbod zijn de tickets van Sealife en Aquatopia. Tickets voor Pairi Daiza konden in 2014 enkel in het park verkregen worden (Panda’s).
24.6.4 Leden
Actieve OCMW Actieve Jan Palfijn Gepensioneerde OCMW Gepensioneerde Jan Palfijn Totaal
2012 2013 2014 1528 1515 1522 902 799 802 499 475 514 279 317 305 3208 3106 3143
In 2014 telde sodico3143 leden, waarvan 1522 tewerkgesteld in het OCMW, 802 in het Jan Palfijn en 819 gepensioneerden. Sodico vzw telt 37 leden meer dan 2013.
24.6.5 Ontspanningsactiviteiten In 2014 organiseerde SODICO vzw 9 activiteiten, een meer dan in 2013. 390
Zaterdag 11 en zondag 12 mei organiseerde SODICO vzw het project “Onder de grond”. Deze editie stond volledig in het teken van de 100 jarige viering van de Eerste Wereldoorlog. We gingen op zoek naar ondergrondse overblijfselen en bezochten plaatsen waar je normaal niet kunt komen. In totaal namen 92 personen deel.
Zaterdag 24 mei bezochten we met 231 personen Phantasialand. Dit Duits pretpark is een van de populairste in Europa en huisvest 40 spannende attracties verdeeld in 6 thema’s.
Van maandag 2 juni tot en met donderdag 5 juni bezochten 34 leden de Moezelstreek. Een uitstap voor wijnliefhebbers. Op het programma: bezoek wijnhuizen, tastings, natuurwandelingen,…
Donderdag 19 juni organiseerde Sodico vzw een daguitstap naar Lens in het departement Pas-de-Calais in Frankrijk. In totaal namen 55 leden deel aan dit project. Het hoofdmenu was een bezoek aan het Louvre/Lens een dochterinstelling van het wereldberoemde museum in Parijs.
Zaterdag 20 september organiseerde SODICO vzw voor de eerste maal het project “Over de schreve”. De leden verkende niet enkel de landgrenzen van België maar ze gingen ook op zoek naar hun eigen grenzen. Ze werden gedropt in de bossen van Bohan, kregen een opleiding “hoe overleef ik in de natuur” en ging op zoek naar alles wat eetbaar is in het bos. In totaal namen 35 leden deel aan dit project.
Zaterdag 4 oktober trokken 60 leden hun wandelschoenen aan voor een brouwerijwandeling van 10 km in Wakken, een klein dorp in de provincie WestVlaanderen en een deelgemeente van Dentergem. Op het programma stond een bezoek aan de ambachtelijke brouwerij de Bie en twee tastings in de natuur.
Vrijdag 1 oktober ontving sodico vzw 167 leden in “Hôtel Falligan” voor de reünie van de gepensioneerde personeelsleden. Een unieke belevenis want dit authentiek geklasseerd stadpaleis is niet publiek toegankelijk.
Zaterdag 29 november organiseerde Sodico niet alleen het laatste project van het jaar maar ook het allerlaatste project van haar bestaan. We sloten af met het Sinterklaasfeest, dat voor de tweede maal plaats vond in Kinepolis Gent. Naast de animatie en bezoek aan de Sint konden de kinderen genieten van een film. Er was keuze uit drie films: Sinterklaas en het pratend paard (569 personen), the Boxtrolls (375) en Antboy (68). In totaal bezochten 1012 leden de Sint. 1328 kinderen hadden recht op een geschenkbon van € 25,00. 1129 geschenkbonnen werden er afgehaald.
Het gehele jaar door konden de actieve personeelsleden genieten van het aanbod “Organiseer je eigen project”. In 2014 genoten 256 leden van dit aanbod, een stijging van 76 leden ten op zicht van 2013.
Organiseer je eigen project
2012
2013
2014
86
180
256
24.6.6 Premies
Premie
2012
2013
2014 391
Aantal
Grote
Aantal
Grote
Aantal
Grote
Overlijden
24
€ 100,00
23
€ 100,00
26
€ 100,00
Mindervalide kinderen Gouden en diamanten huwelijk
46
€ 250,00
54
€ 250,00
56
€ 250,00
7
€ 100,00
5
€ 100,00
9
€ 100,00
Huwelijk
23
€ 150,00
32
€ 150,00
32
€ 150,00
Wettelijk samenwonen
27
€ 150,00
27
€ 150,00
33
€ 150,00
12-jarigen
105
€ 100,00
111
€ 100,00
89
€ 100,00
Geboorte
114
€ 100,00
107
€ 100,00
120
€ 100,00
Totaal aantal premies
Premie
346
359
365
2012
2013
2014
Aantal
Grote
Aantal
Grote
Aantal
Grote
Overlijden
24
€ 100,00
23
€ 100,00
26
€ 100,00
Mindervalide kinderen Gouden en diamanten huwelijk
46
€ 250,00
54
€ 250,00
56
€ 250,00
7
€ 100,00
5
€ 100,00
9
€ 100,00
Huwelijk
23
€ 150,00
32
€ 150,00
32
€ 150,00
Wettelijk samenwonen
27
€ 150,00
27
€ 150,00
33
€ 150,00
12-jarigen
105
€ 100,00
111
€ 100,00
89
€ 100,00
Geboorte
114
€ 100,00
107
€ 100,00
120
€ 100,00
Totaal aantal premies
346
359
365
24.6.7 Maatschappelijk werker De maatschappelijk werker van Sodico vzw is er voor alle leden en hun gezinsleden. Waarmee kan de maatschappelijke werker helpen?
Psychologische en sociale hulpverlening
Ondersteuning en verwerken van problemen
Administratieve hulp
Hulp bij bepaalde financiële moeilijkheden
Bijstand bij ongeval, ziekte of invaliditeit
392
De maatschappelijk werker gaat samen met de cliënt op zoek, in de mate van het mogelijke, naar een gepaste oplossing. Alles wat de cliënt aan de maatschappelijk werker toevertrouwd kan nooit tegen de cliënt gebruikt worden. Alle vragen worden anoniem aan de raad van bestuur voorgelegd. In 2014 behandelde de maatschappelijk werker 49 dossiers (34 personen). Daarvan waren 8 financieel, 12 administratief en 14 psychologisch getint. In totaal kreeg de maatschappelijk werker in 2012 89 bezoeken (geen vertrouwenspersoon). In 2013 behandelde de maatschappelijk werker 43 dossiers.
24.6.8 Kortingen en voordelen De leden genoten in 60 winkels, op vertoon van een lidkaart, van een korting die kon variëren van 2,5% tot 50%. Twee winkels minder ten op zicht van 2012. Bij 5 bedrijven (Luxor, ZEB, Sanoma Magazines, Dreamland, E5 mode) liepen voor de leden voordelige acties. 11.
Tickets pretparken en kinepolis 2012 Kinepolis
2014
1452
2033
2484
Sphinx
62
77
99
Studio Skoop
65
105
72
0
0
4
Aqualibi
25
15
12
Bellewaerde
83
175
147
Bobbejaanland
108
124
120
Boudewijnpark
30
75
49
Pairi Daiza
113
283
0*
Planckendael/Zoo Antwerpen
143
148
152
39
23
6
264
401
456
20
4
27
Walibi
127
85
98
Efteling
148
193
163
Sealife
0
0
24
220
232
290
2899
3973
4203
Aquatopia
Plopsaland Coo Plopsaland de Panne Plopsaland Indoor
Zesdaagse Gent Totaal aantal tickets
2013
Voorverkoop tickets Pairi Daize was in beheer van het park (panda’s)
393
24.6.9 Publicaties In 2014 publiceerde SODICO vzw 22 artikelen in het kwartaaltijdschrift “SODICO”.
24.6.10
Laatste cijfer Sodico vzw
In 2014 heeft Sodico vzw maar liefst 7639 keer aan haar leden een voordeel gegeven. Een stijging van 1010 ten op zicht van 2013. Toen werd er 6629 keer een voordeel gegeven. Alle cijfers bevatten niet de winkelvoordelen en het sportaanbod.
394
25 Sogent 25.1 Sogent team OCMW Op 18 februari 2014 werd een beheersovereenkomst ondertekend tussen het OCMW van Gent en sogent, houdende het beheer en de ontwikkeling van het OCMW-patrimonium dat gelegen is in België en dat niet in gebruik is door OCMW Gent zelf, voor de duur van zes jaar, met ingang van 1 januari 2014. OCMW Gent bezit woningen, hoeves, landbouw-, bouw- en industriegronden, gronden in natuurgebied, bossen en laanbomen.
25.2 Reguliere taken: De taken van het team OCMW omvatten naast verkopen en ontwikkelen onder meer:
opvolging lopende contracten (pacht, erfpacht, opstalrecht, verhuringen, jachtrechten, gedoogzaamheden): in totaal werden er 688 facturen verstuurd in 2014;
informatieverstrekking aan derden;
controle belastingen (onroerende voorheffing, polderbelasting, …);
gebouwenbeheer;
opvolging betwiste zaken (5 lopende rechtszaken; in 2014 werden geen zaken afgesloten of nieuwe zaken aanhangig gemaakt);
onderhoud van laanbomen en bossen;
administratief beheer van de schadegevallen (7 nieuwe verzekeringsdossiers).
25.3 Opbrengsten, kosten en investeringen: Volgende inkomsten werden gefactureerd voor: Erfpacht: Opstalrecht: Pacht: Huur: Jachtrechten: Gedoogzaamheden: Totaal:
8.554,38 euro; 83.862,01 euro; 659.265,19 euro; 42.130,18 euro; 33.318,09 euro; 83,86 euro; 827.213,71 euro.
In 2014 werden 30 verkopen gerealiseerd voor een totaal bedrag van 7.418.999,67 euro. Daarmee werd de doelstelling van 6.652.112,00 euro aan desinvesteringen zoals opgenomen in de beheersovereenkomst ruimschoots behaald. De bonus die werd aangerekend aan het OCMW van Gent voor de verkopen in 2014 bedraagt 14.756,25 euro.
395
In 2013 was de totale verkoopopbrengst 7.104.066,19 euro, 7.014.450,50 euro in 2012, 4.703.817,37 euro in 2011, 3.710.602,24 euro in 2010 en 626.550,00 euro in 2009. Enkele grotere verkopen in 2014 waren:
verkoop van de hoeves Arisdonk 10 te Waarschoot, Kloosterstraat 10 te Assenede, Heurnestraat 258 te Oudenaarde en Westhoek 25 te Nevele voor een bedrag van respectievelijk 700.986,15 euro, 521.128,98 euro, 260.900,00 euro en 262.437,82 euro; verkoop van de woningen Sint-Elisabethbegijnhof te Gent (tweede fase – 1.327.000,00 euro), Mellesteenweg 104 te Wetteren (282.500,00 euro), Deurlestraat 4 te Nazareth (194.460,62 euro), Casinoplein 25-26 te Gent (526.250,00 euro), Deurlestraat 2 te Nazareth (212.512,50 euro) en Nieuwstraat 52 te Lochristi (118.500,00 euro); verkoop van bouwgronden gelegen in de Molenstraat te Sint-Gillis-Waas (6 loten – 827.800,00 euro) en ’t Veldeken te Waarschoot (2 loten – 419.000,00 euro); verkoop van landbouwgronden in Waarschoot (777.500,00 euro), Zottegem (519.680,00 euro) en Oudenaarde (267.700,00 euro).
De directe kosten voor het beheer van het patrimonium en de voorbereidingen voor verkoop bedroeg in totaal 129.632,94 euro. Volgende gebouwen heeft OCMW Gent in 2014 verworven na beëindiging van erfpacht, pacht of gedoogzaamheid:
De Pinte – Heirweg 16 (kosteloze overname); Lochristi - Nieuwstraat 14 (kosteloze overname); Lochristi - Nieuwstraat 8 (kosteloze overname); Lochristi – Nieuwstraat 52 (kosteloze overname en verkocht in 2014); Nazareth – Deurlestraat 4 (kosteloze overname en verkocht in 2014).
25.4 Ontwikkelingsdossiers: Voor het ontwikkelingsdossier Kloosteraprilstraat te Assenede werd op 16 september 2014 een verkavelingsvergunning verkregen voor 39 loten. Twee beroepen werden ingediend tegen deze verkavelingsvergunning, uitspraak van de deputatie hierover wordt verwacht begin 2015. In het verkavelingsdossier Lochristi – Nieuwstraat (in samenwerking met Lo Invest) werd de sociale last geschrapt door het besluit van de deputatie van 2 oktober 2014 (als gevolg van het arrest van het Grondwettelijk Hof nummer 145/201 van 7 november 2013). Het verkoopbaarheidsattest werd verkregen op 4 november 2014 van de gemeente Lochristi. De verkavelingsakte en akte grondruil werden verleden op 12 november 2014. De gefaseerde verkoop van deze bouwloten start in 2015. Voor de volgende ontwikkelingsdossiers werden in 2014 noodzakelijke stappen ondernomen voor het verkrijgen van een verkavelingsvergunning:
Ninove – Aardeweg-Terrasstraat-Perrestraat: verkavelingsvoorstellen en aanleg nutsvoorzieningen werden besproken met de stad, maar een akkoord werd nog niet bereikt.
Assenede – Staakstraat: het verkavelingsdossier werd afgewerkt zodat de verkavelingsaanvraag begin 2015 kan ingediend worden. De pacht op deze grond moet nog beëindigd worden. 396
Lochristi – Stationsstraat-Nieuwstraat: overleg en onderhandelingen met de gemeente zijn lopende. Bijkomend vroeg Eandis een inplantingsplaats voor een nieuw betreedbare MS-cabine. Na onderhandelingen wordt de nieuwe MS-cabine niet meer geplaatst op grond in eigendom van het OCMW van Gent. De verkoop van de aangrenzende woningen (Stationsstraat 28 en 30) is prioritair in functie van de ontwikkeling. Deze verkoop staat ingepland in het voorjaar 2015.
Kaprijke – Galgenstraat: in mei 2007 werd de verkavelingsvergunning verkregen. Deze vergunning is ondertussen vervallen en moet opnieuw aangevraagd worden. Aangezien het te verkavelen perceel belast is met een dading, kan de aanvraag pas ingediend worden als het rechtsgeschil is opgelost. De verbeterende akte werd ondertekend op 5 juni 2014. De nieuwe verkavelingsaanvraag werd opgemaakt en wordt voorjaar 2015 ingediend.
Afsnee – Goedingenstraat: ontwerpfase is gestart en het pre advies werd aan de desbetreffende diensten aangevraagd. Eveneens zijn de onderhandelingen met de krakers gestart. Qua timing wordt er geopteerd om de verkavelingsaanvraag voor drie bouwloten in te dienen in 2015.
Nazareth – Groendreef-Oudenaardseheerweg: de verkavelingsvoorstellen werden besproken met de gemeente maar er werd nog geen akkoord bereikt.
Deinze – Kouter: gestart met de opmaak van een nieuwe verkavelingsaanvraag.
Afsnee – Afsneekouter: aanstelling van de ontwerper van de verkaveling en opstart van de onderhandelingen met aangrenzende eigenaar.
Sint-Lievens-Houtem – Kloosterstraat: akkoord met de gemeente voor een beperkte verkaveling van 1 bouwlot. Wel melding dat deze grond een historisch stort is waardoor er eerst nog een bodemkundig onderzoek moet uitgevoerd worden.
25.5 Windmolens Met Storm Management NV werd in 2013 een overeenkomst afgesloten voor de bouw van een windmolen te Assenede. De vervaldatum van de opschortende voorwaarde van deze overeenkomst was 24 maart 2014. De stedenbouwkundige vergunning en milieuvergunning werd toegekend door de provincie maar in beroep vernietigd door de minister. Storm gaat naar de Raad van State om de vernietiging te vragen van de beslissing van de minister. De overeenkomsten met Electrawinds voor windturbines in Nevele en Wetteren zijn vervallen in 2014 omdat deze windturbines niet vergunbaar zijn gezien ze in de uitsluitingszone liggen zoals bepaald in het PRUP "Windlandschap E40 van Aalter tot Aalst".
397
