94499 om: :38 Pagina Jaarverslag Reinier de Graaf Groep Postbus GA Delft (015)

2008 Jaarverslag

Reinier de Graaf Groep

Algemeen Jaarverslag 2008

1


INHOUDSOPGAVE VERSLAG RAAD VAN TOEZICHT ........................................................................................................ 4 VERSLAG RAAD VAN BESTUUR......................................................................................................... 8 VERSLAG BESTUUR MEDISCHE STAF ............................................................................................ 14 1

UITGANGSPUNTEN VAN DE VERSLAGLEGGING .................................................................. 17

2

PROFIEL VAN DE ORGANISATIE.............................................................................................. 18 2.1 HISTORIE ............................................................................................................................... 18 2.2 ALGEMENE IDENTIFICATIEGEGEVENS ....................................................................................... 19 2.3 STRUCTUUR VAN HET CONCERN .............................................................................................. 19 2.3.1 Organisatorische structuur............................................................................................... 20 2.3.2 Aanpassing organisatiemodel.......................................................................................... 20 2.3.3 Besturingsmodel .............................................................................................................. 22 2.3.4 Planning en controlcyclus ................................................................................................ 22 2.3.5 Toelatingen RdGG ........................................................................................................... 22 2.3.6 Medezeggenschapsstructuur (van medewerkers en cliënten) ........................................ 23 2.4 KERNGEGEVENS..................................................................................................................... 23 2.4.1 Kernactiviteiten en nadere typering ................................................................................. 23 2.4.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten ............................................. 24 2.4.3 Werkgebieden.................................................................................................................. 25 2.5 BELANGHEBBENDEN ............................................................................................................... 25 2.5.1 Transmurale zorg/ketenzorg............................................................................................ 25 2.5.2 Huisartsen........................................................................................................................ 27 2.5.3 Zorgverzekeraars............................................................................................................. 28 2.5.4 Overheid/overheidsinstanties .......................................................................................... 29 2.5.5 Onderwijs en opleidingen ................................................................................................ 30 2.5.6 Collega-ziekenhuizen ...................................................................................................... 30 2.5.7 Samenwerkingsverbanden .............................................................................................. 30

3

BESTUUR, TOEZICHT EN BEDRIJFSVOERING ....................................................................... 33 3.1 BESTUUR EN TOEZICHT ........................................................................................................... 33 3.1.1 Zorgbrede Governance Code .......................................................................................... 33 3.1.2 Raad van Bestuur ............................................................................................................ 33 3.2 BEDRIJFSVOERING.................................................................................................................. 34 3.2.1 Planning en controlcyclus ................................................................................................ 34 3.2.2 Administratieve Organisatie en Interne Controle............................................................. 34 3.2.3 Risicomanagement .......................................................................................................... 36 3.2.4 ICT in de zorg .................................................................................................................. 36 3.3 ADVIESORGANEN .................................................................................................................... 38 3.3.1 Ondernemingsraad .......................................................................................................... 38 3.3.2 Cliëntenraad..................................................................................................................... 39 3.3.3 Verpleegkundige Advies Raad (VAR).............................................................................. 40 3.3.4 METC............................................................................................................................... 42

4

BELEID, INSPANNINGEN EN PRESTATIES ............................................................................. 43 4.1 MEERJARENBELEID ................................................................................................................. 43 4.1.1 Missie, visie en meerjarenbeleid...................................................................................... 43 4.1.2 Kosten .............................................................................................................................. 45 4.2 ALGEMEEN BELEID ................................................................................................................. 45 4.3 ALGEMEEN KWALITEITSBELEID................................................................................................. 46 4.3.1 Kwaliteitsysteem .............................................................................................................. 47 4.3.2 Patiëntveiligheid............................................................................................................... 48 4.3.3 Lean Six Sigma................................................................................................................ 51 4.3.4 Zorgpaden........................................................................................................................ 52 4.4 KWALITEITSBELEID TEN AANZIEN VAN PATIËNTEN / CLIËNTEN ..................................................... 54 4.4.1 Kwaliteit van zorg............................................................................................................. 54 4.4.2 Kwaliteit van zorg ziekenhuizen: prestatie-indicatoren.................................................... 56 4.5 KLACHTEN.............................................................................................................................. 57

2

Reinier de Graaf Groep 4.5.1 Klachtenopvang ............................................................................................................... 57 4.5.2 Klachtencommissie .......................................................................................................... 58 4.6 TOEGANKELIJKHEID ................................................................................................................ 63 4.7 VEILIGHEID ............................................................................................................................. 65 4.8 KWALITEIT TEN AANZIEN VAN MEDEWERKERS ........................................................................... 67 4.8.1 Personeelsbeleid ............................................................................................................. 67 4.8.2 Kwaliteit van het werk ...................................................................................................... 72 4.9 SAMENLEVING ........................................................................................................................ 73 4.9.1 Milieubeleid en organisatie .............................................................................................. 73 4.9.2 Vergunningen................................................................................................................... 73 4.9.3 Inspecties en controles .................................................................................................... 74 4.9.4 Milieuprestaties ................................................................................................................ 74 4.9.5 Projecten.......................................................................................................................... 77 4.10 FINANCIEEL BELEID ................................................................................................................ 79 5

JAARREKENING ......................................................................................................................... 82 5.1 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING ........................................................................................ 82 5.1.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2008............................................................. 82 5.1.2 Geconsolideerde resultatenrekening over 2008.............................................................. 83 5.1.3 Geconsolideerd kasstroomoverzicht................................................................................ 84 5.1.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling ......................................................... 84 5.1.5 Toelichting op de geconsolideerde balans ...................................................................... 89 5.1.6 Geconsolideerd mutatieoverzicht immateriële vaste activa ............................................ 98 5.1.7 Geconsolideerd mutatieoverzicht materiële vaste activa ................................................ 99 5.1.8 Specificatie projecten..................................................................................................... 103 5.1.9 Overzicht langlopende schulden ultimo 2008................................................................ 104 5.1.10 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening ................................................. 105 5.1.11 Enkelvoudige balans per 31 december 2008 (na resultaatsbestemming) .................... 111 5.1.12 Enkelvoudige resultatenrekening over 2008 ................................................................. 112 5.1.13 Enkelvoudig kasstroomoverzicht ................................................................................... 113 5.1.14 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling ....................................................... 114 5.1.15 Toelichting op de enkelvoudige balans.......................................................................... 114 5.1.16 Enkelvoudig mutatieoverzicht immateriële vaste activa ................................................ 120 5.1.17 Enkelvoudig mutatieoverzicht materiële vaste activa .................................................... 121 5.1.18 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten en gereed gekomen projecten.... 124 5.1.19 Overzicht langlopende schulden ultimo 2008................................................................ 125 5.1.20 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening ...................................................... 126 5.2 OVERIGE GEGEVENS............................................................................................................. 130 5.2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening...................................................................... 130 5.2.2 Resultaatbestemming .................................................................................................... 130 5.2.3 Ondertekening door bestuurders en toezichthouders ................................................... 130 5.3 ACCOUNTANTSVERKLARING .................................................................................................. 131 5.4 BIJLAGEN BIJ DE JAARREKENING ............................................................................................ 133 5.4.1 Overzicht 2008/2007...................................................................................................... 133 5.4.2 Overzicht 2008/2007...................................................................................................... 134 5.4.3 Realisatie produktieafspraken ....................................................................................... 135

BIJLAGE I GOVERNANCE CODE..................................................................................................... 136 BIJLAGE II SAMENSTELLING MEDISCHE STAF............................................................................ 141 BIJLAGE III SAMENSTELLING MT................................................................................................... 147 BIJLAGE IV PUBLICATIELIJST ........................................................................................................ 148

3


Verslag Raad van Toezicht Het jaarverslag van zorginstellingen is primair te beschouwen als een bestuursverantwoordelijkheid. In het verslag van de Raad van Bestuur wordt het gevoerde beleid besproken en verantwoording afgelegd over de uitvoering hiervan. De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur. In die zin is de Raad van Toezicht verantwoordelijk voor het verslag van de Raad van Bestuur. Governance code De Raad van Toezicht past de code toe en legt uit waar en waarom afgeweken wordt. Profielschets voor de Raad en algemene werkwijze De samenstelling en het profiel van de Raad van Toezicht staat op de website van het ziekenhuis (www.rdgg.nl). Een reglement waarin de werkwijze van de Raad van Toezicht is vastgelegd, ligt ter inzage bij het secretariaat van de Raad van Bestuur. Zowel in het profiel als in het reglement hebben geen wijzigingen plaatsgevonden in het verslagjaar 2008. De Raad van Toezicht heeft ervoor gekozen om op het punt van de zittingstermijn af te wijken van de adviesregeling van de Governance code. Leden van de Raad van Toezicht kunnen maximaal drie keer voor vier jaar worden benoemd. De Raad van Toezicht kiest hiervoor vanwege het belang van continuïteit voor de organisatie, alsmede vanwege de beschikbaarheid van een relatief kleine groep van potentiële toezichthouders. De overige punten van de Governance code worden toegepast. In het verslagjaar is met de cliëntenraad overeenstemming bereikt dat zij hun huidige voordrachtsrecht, waarbij zij één lid kunnen voordragen, laten vervallen. Vanaf 2008 hebben zij voor alle (nieuwe) leden van de Raad van Toezicht het adviesrecht. De ondernemingsraad maakt momenteel geen gebruik van haar adviesrecht. Leden De Raad van Toezicht van de Reinier de Graaf Groep bestond in het verslagjaar voor het grootste gedeelte uit 4 leden. Leden Raad van Toezicht Aantreden respectievelijk aftreden Mw drs. P. Boumeester (1958). Lid. Is Directievoorzitter van NS (Nederlandse Spoorwegen) Poort. Daarnaast is zij verantwoordelijk voor de portefeuille Inkoop van NS Holding. Eigenaar geweest van een klein Cateringbedrijf. Is actief in verschillende Besturen, Raden van Commissarissen en Raden van Toezicht. Drs. R.H. Dupuis, huisarts (1949), lid op aanbeveling van de Medische Staf. Lid ad hoc commissie D . Is huisarts/huisartsopleider in ’s-Gravenzande. Vervulde/vervult bestuursfuncties, waaronder diverse als voorzitter. Ir. R.V. Kingma (1944), Voorzitter. Lid remuneratiecommissie. Lid ad hoc commissie A, B, C en D. Was tot medio 1998 voorzitter van de Raad van Bestuur van Delft Instruments NV. Momenteel is hij directeur/eigenaar van Archeus Consulting BV. Daarnaast heeft hij een tiental commissariaten waarvan meerdere als voorzitter.

Maart 2009

Ir. G.J. van Luijk (1943), Vice voorzitter, lid financiële commissie. Is directeur van Shell Nederland geweest en voorzitter van het College van Bestuur van de Technische Universiteit Delft. Is actief in diverse commissies en Raden van Toezicht Ir. T. van de Putte (1944). lid op aanbeveling van de Ondernemingsraad. Lid financiële commissie. Lid remuneratiecommissie. Was directeur-generaal bij SZW/VWS. Heeft nu een management consultancybureau.

Juli 2008

4

2013 1998 2010*) 1998 2010*)

2012 1998 Juli 2008

Reinier de Graaf Groep Mw mr. J. Thunnissen (1952). Vice Voorzitter. Lid financiële commissie. Lid remuneratiecommissie. Lid ad hoc commissie C. toenmalig directeur-generaal van de Belastingdienst van het Ministerie van Financiën en vervult nevenfuncties op gebied van cultuur, sport en politiek. J.F. van Wagtendonk (1938), Lid financiële commissie. Lid ad hoc commissie A en B. Bekleedde bestuursfuncties bij o.a. Shell en PTT, met als aandachtsgebied algemeen management, commercie, financiering en beheer van vastgoed, en samenwerkingsverbanden. Heeft daarnaast een aantal bestuursfuncties op sociaal maatschappelijk terrein. *) Niet herbenoembaar

2001 April 2008

1998

2009*)

Mutaties Raad van Toezicht In het verslagjaar trad de heer Van de Putte af. Tevens heeft in 2008 mw. mr J. Thunnissen haar functie als lid van de Raad van Toezicht van de Reinier de Graaf Groep neergelegd. Aan beiden zijn wij veel dank verschuldigd voor de bijdrage die zij aan de groep hebben geleverd. Zij zijn opgevolgd door de heer Van Luijk en mevrouw Boumeester. Hiermee is de Raad van Toezicht weer voltallig. Mutaties Raad van Bestuur Per 1 maart 2008 is de heer dr. J. van den Heuvel benoemd tot Voorzitter van de Raad van Bestuur als opvolger van de heer ir. L. Touwen, die gebruik wilde maken van de OBU regeling. De heer Touwen is per die datum tot 1 september 2008 benoemd als Lid Raad van Bestuur om de continuïteit van de bedrijfsvoering veilig te stellen. Wij danken de heer Touwen voor zijn grote bijdrage aan de leiding die hij gedurende 9 jaar als voorzitter en korte tijd als lid heeft gegeven. Als opvolger voor het per 1 maart 2008 vertrokken lid D. van Starkenburg hebben wij per 1 juli 2008 de heer V.J. Krul benoemd. Commissies De Raad van Toezicht heeft uit haar midden twee vaste commissies ingesteld: 1. De financiële commissie. Deze heeft tot taak de werkzaamheden en besluiten van de Raad van Toezicht met betrekking tot financiële zaken voor te bereiden. De commissie beoordeelt de financiële managementsrapportages en houdt toezicht op de financiële informatieverschaffing van de Reinier de Graaf Groep. Er is drie maal vergaderd met de Raad van Bestuur, de manager FB&B en twee maal met de externe accountant. Aandacht is besteed aan de jaarrekening en het jaarverslag 2007 en de daarop betrekking hebbende rapportage en managementletter van de externe accountant, het risicomanagement, het controleplan 2008, Assist, Pharmafilter, Laboratorium Berg en Bosch en de begroting 2009. 2. De remuneratiecommissie. Deze heeft tot taak het voeren van de beoordeling/functioneringsgesprekken met de Raad van Bestuur en besluiten voor honoreringen en remuneratiewijzigingen voor te bereiden. De commissie bestaat uit de voorzitter en de vicevoorzitter Raad van Toezicht. Dit jaar heeft de commissie drie maal vergaderd. Voor actuele honorering en remuneratie wordt verwezen naar het financiële jaarverslag. In het verslagjaar waren tevens vier ad hoc commissies actief. Te weten: A: Overname Laboratorium Berg en Bosch; met name ten aanzien van de financiële risico’s (drie bijeenkomsten); B: Opvolging lid Raad van Toezicht; drie kandidaten hadden zich gemeld maar bleken onvoldoende aan het profiel te voldoen. De vierde kandidaat - gevonden via het netwerk van de onze Raad - is voorgedragen en benoemd; C: Opvolging voorzitter Raad van Bestuur; gerealiseerd na meerdere gesprekken met meer dan 10 kandidaten met behulp van een bemiddelingsbureau; D: Opvolging lid Raad van Bestuur, gerealiseerd na meerdere gesprekken met meerdere kandidaten waaronder één interne kandidaat. Aantal vergaderingen en relevante onderwerpen In 2008 heeft de Raad van Toezicht vijf maal vergaderd. Vier maal in aanwezigheid van de Raad van Bestuur en éénmaal onderling. De voorzitter en de vicevoorzitter van de Raad van Toezicht hebben jaarlijks een voortgangsgesprek met ieder lid van de Raad van Bestuur. Hierin komen naast het functioneren ook de arbeidsvoorwaarden aan de orde.

5


Bij de samenstelling van de agenda streeft de Raad van Toezicht naar een goede balans tussen de toezichthoudende verantwoordelijkheid en haar rol als klankbord en adviseur van de Raad van Bestuur. Naast de reguliere jaarlijkse onderlinge vergadering - deels zonder de Raad van Bestuur - onder andere gericht op evaluatie van het functioneren van de Raad zelf, een controle op de onafhankelijkheid van de individuele leden en het functioneren van de Raad van Bestuur, zijn meer specifiek de volgende onderwerpen behandeld: • Integrale risicoanalyse • Ontwikkeling van het nieuwbouw project in Delft; • Evaluatie organisatiestructuur; • Vaststellen jaarverslag en de jaarrekening 2007 in aanwezigheid van de accountant; • Herbenoeming van de accountant; • Vaststellen begroting 2009; • Maand- en kwartaalrapportages; • Samenstelling Raad van Toezicht; • Werkbezoeken Raad van Bestuur; • Overname Laboratorium Berg en Bosch; • Ontwikkelingen op het terrein Voorburg/komst Parnassia; • Cliëntenraad; • Opvolging voorzitter Raad van Bestuur; • Opvolging lid Raad van Bestuur. Aanwezigheid vergaderingen 2008 Naam Januari R.H. Dupuis √ R.V. Kingma √ G.J. van Luijk Nvt T. van de Putte √ J. Thunnissen √ J.F. van Wagtendonk √

Maart √ √ Nvt √ √ √

Mei √ √ Nvt √ Nvt √

September √ √ √ √ Nvt √

December √ √ √ Nvt Nvt √

Honorering Raad van Toezicht en Raad van Bestuur De Raad van Toezicht past in principe het door de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in de Zorg aanbevolen honorering en remuneratiebeleid toe. De aanbeveling maakt voor de Raad van Bestuur onderscheid voor contracten van bepaalde en onbepaalde tijd. De Raad van Toezicht is, in het kader van de continuïteit, geen voorstander van contracten voor bepaalde tijd voor de Raad van Bestuur. Doordat de honorering van de nieuwe leden van de Raad van bestuur is gebaseerd op hun honorering bij hun vorige werkgever die de schalen van de Nederlandse Vereniging van Directeuren in de Zorg die hoger zijn - hanteerde en gekozen is voor een overstap zonder verlaging van de remuneratie, is eenmalig tot een afwijking van het beleid van bovengenoemde Vereniging van Toezichthouders besloten. De verwachting is dat de ontwikkeling van één systematiek die door alle betrokkenen in de zorg wordt ondersteund binnenkort wordt afgerond waardoor verschillen niet meer aan de orde zullen zijn. Voor actuele honorering en remuneratie wordt verwezen naar het financiële jaarverslag. Informatievoorziening Naast de statutair voorgeschreven informatievoorziening ontvangen de leden van de Raad van Toezicht maandelijks de rapportage over de financiële- en bedrijfsontwikkelingen. Periodiek krijgen zij ook een knipselkrant, een uitgave van het ziekenhuis waarin berichtgeving over het ziekenhuis staat vermeld, alsmede andere landelijke en regionale berichten met betrekking tot de sector. Tevens ontvangen de leden een compilatie van landelijke en regionale berichten over de gezondheidszorg in het algemeen. Voorts ontvangen zij de uitgebreidere informatie via de kwartaalrapportages en de benodigde stukken naar aanleiding van de agenda van de vergaderingen. Overleg met de adviesorganen, contacten in de sector en met de minister De Raad van Toezicht heeft ook via andere kanalen kennisgenomen van de ontwikkelingen in het ziekenhuis en de sector. Zo woont een delegatie van de Raad van Toezicht, met roulerende samenstel-

6

Reinier de Graaf Groep ling, jaarlijks een overleg van de Raad van Bestuur met de adviesorganen bij. In dit overleg is gesproken over een aantal ontwikkelingen in de Reinier de Graaf Groep, waaronder: de nieuwbouw, de prestatie-indicatoren, de financiële situatie van het ziekenhuis en de productieontwikkeling. Er zijn frequente contacten met en deelname aan NVTZ-bijeenkomsten. In samenkomsten geïnitieerd door of met de Minister wordt eveneens geparticipeerd. Verantwoording toezicht De maatschappelijke functie van het ziekenhuis wordt door de Raad van Toezicht gemonitord door onder meer de activiteiten van het ziekenhuis op het vlak van transmurale activiteiten, samenwerkingsverbanden, de nieuwbouw, de adherentie, de relatie met de gemeente en andere belanghebbenden te volgen. De Raad van Toezicht interpreteert de bedrijfsrisico’s aan de hand van de verkregen informatie (zie paragraaf informatievoorziening) en via de rapportages van de financiële commissie. Door de maanden kwartaalrapportages krijgt de Raad van Toezicht inzicht in de bedrijfsmatige en financiële status (het in-control zijn) van de organisatie. Speciale aandacht heeft de Raad van Toezicht voor de groei in inkomsten en het percentage van het eigen vermogen van de Stichting. Tot slot De Raad van Toezicht spreekt zijn waardering uit voor de inspanningen en de goede resultaten die in 2008 bereikt zijn door de gezamenlijke activiteiten van de Raad van Bestuur, de medisch specialisten en alle medewerkers van de Reinier de Graaf Groep. De Raad van Toezicht wenst iedere medewerker van de Reinier de Graaf Groep veel wijsheid en werkplezier om van de RdGG een nog klantvriendelijker en efficiënter ziekenhuis te maken. Namens de Raad van Toezicht, Ir. R.V. Kingma, voorzitter

7


Verslag Raad van Bestuur Het jaar 2008 is voor de Reinier de Graaf Groep, ondanks ups en downs, goed verlopen. Wij konden weer meer patiënten behandelen dan vorig jaar. Het aantal opnames steeg ten opzichte van 2007 met 4,1 procent, de dagbehandelingen met 1,0 procent en het aantal eerste polikliniekbezoeken met 1,2 procent. Het aantal ligdagen daalde met 2,2 procent, passend bij het beleid om de ligduur verder te verkorten. Absoluut hoogtepunt was de tweede plaats van ons ziekenhuis op de locatie Voorburg in het landelijke onderzoek van Independer naar de klantgerichtheid. In een eigen onderzoek naar de klanttevredenheid scoorden wij een 7,7 in zowel de kliniek als de polikliniek. We hebben 2008 af kunnen sluiten met een bescheiden positief financieel resultaat. Financieel De Reinier de Graaf Groep (RdGG) streeft naar het behoud en versterken van een gezonde financiële positie. Dit in het belang van de continuïteit van de zorgverlening, maar ook in relatie tot de nieuwbouwplannen. In 2008 zijn daartoe een drietal ontwikkelingen ingezet. De doelmatigheid wordt op projectmatige basis continu verbeterd door het werken met Lean Six Sigma. Daarnaast is gestart met het doorlichten van de productmix per maatschap op toegevoegde waarde voor de missie van de RdGG en het financieel resultaat. Zo kunnen rationele keuzes worden gemaakt in het uitbreiden of beperken van het zorgaanbod. Tot slot is gestart met het opzetten van Resultaat Verantwoordelijke Eenheden (RVE’s). Ook hiermee verwachten wij de doelmatigheid te vergroten, maar vooral ook de patiëntgerichtheid te verbeteren. Genoemde ontwikkelingen zullen de komende jaren worden doorgezet. Naast de verwachte verbeteringen van de doelmatigheid zijn ook verbeteringen in het financieel management in gang gezet. De gang van zaken rond het opstellen van de begroting, financiële verslaglegging, inkoop en investeringen wordt in kaart gebracht, verbeterd en vastgelegd in procedures. De ontwikkelingen rond de financiering van de zorg volgen wij op de voet. De RdGG heeft binnen de groep van topklinische ziekenhuizen één van de laagste opbrengsten per patiënteneenheid. Dit betekent dat ons ziekenhuis erg doelmatig werkt, mede gezien het positieve financiële resultaat. Een nieuw financieringssysteem dat de gemiddelde kosten per DBC vergoedt, of gebaseerd is op marktprijzen, werkt dus in ons voordeel. Generieke kortingen of opschoningen gebaseerd op gemiddelde prijzen treffen ons ziekenhuis onevenredig hard. Dit is unfair en gelet op de smalle marges van ons ziekenhuis ook onverantwoord. Deze situatie is kenbaar gemaakt aan de NZa (Nederlandse Zorgautoriteit). Kwaliteit en Veiligheid Ons ziekenhuis heeft een uitstekende landelijke reputatie op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Dit vertaalt zich ook in goede scores in de diverse landelijke kwaliteitsonderzoeken. Zo noteerden wij een e e 10 plaats in de Elsevier enquête. In de AD Ziekenhuis Top-100 stegen we in 2008 van een 36 plaats e e e naar een 15 plaats. Tot slot scoorden we met de mammapoli’s in Voorburg en Delft een 3 en 4 plaats in het onderzoek van Mediquest. Al sinds 2005 wordt in ons ziekenhuis de Hospital Standardised Mortality Rate (HSMR) gemeten. Dit is de ziekenhuissterfte, gecorrigeerd door de ernst van de aandoening van de patiënten. Er is nog veel discussie over de betrouwbaarheid en de zeggingskracht van de HSMR. Vanaf 2005 zit ons ziekenhuis steeds net op of onder de gemiddelde landelijke score. In 2008 is de score verbeterd en bedraagt onze HSMR 82,6%, waarbij nog niet is gecorrigeerd naar de landelijk dalende trend van enkele procenten. Dit is een fraaie score, maar zoals gezegd; de waarde is beperkt. Veel belangrijker is onze Real Time Monitoring van de ziekenhuissterfte waarmee wij bij gesignaleerde afwijkingen analyses inzetten naar de oorzaken. Vervolgens worden verbetervoorstellen geformuleerd. Hiermee beogen wij onnodige ziekenhuissterfte steeds verder terug te dringen. In 2008 is een Plan van aanpak opgesteld waarin staat aangegeven hoe wij ons de komende jaren gaan versterken op Kwaliteit, Veiligheid en Innovaties. De activiteiten op deze terreinen zijn gebundeld in één afdeling waarvoor in 2008 ook een nieuwe manager is aangetrokken met veel expertise op het gebied van procesverbetering. De kernactiviteiten uit het Plan van Aanpak die het afgelopen jaar in gang zijn gezet betreffen het opzetten van een kwaliteiten veiligheidsmanagementsysteem, het introduceren van Lean Six Sigma als verbetersystematiek en het verbeteren van de veiligheid op een aantal concrete gebieden.

8

Reinier de Graaf Groep Voor het opzetten van het kwaliteitssysteem is gestart met het inventariseren van de hoofdprocessen binnen de RdGG en het beschrijven en verbeteren van deze processen. Ook zal het documentbeheersysteem verbeterd worden net als het gebruik en het vastleggen van protocollen. Er wordt een systeem van interne audits opgezet en het streven is binnen twee jaar een externe audit te laten uitvoeren, bijvoorbeeld door NIAZ (Nederlands Instituut voor Accreditatie van Ziekenhuizen). Het veiligheidssysteem zal geïntegreerd worden in het kwaliteitssysteem. Een belangrijk onderdeel van ons kwaliteitssysteem vormt het werken met Zorgpaden. Met Lean Six Sigma willen wij het verbeteren van de zorg en de bedrijfsvoering vorm geven in ons ziekenhuis. De eerste groep van 20 medewerkers is getraind in het najaar van 2008. Zij hebben 15 verbeterprojecten uitgevoerd in het kader van hun training. De onderwerpen waren onder andere: het stroomlijnen van de ontslagprocedure op de cardiologie, een beter opname- en ontslagbeleid op de orthopedie, betere registratie op de verloskunde, het stroomlijnen van de acute hartzorg, de invoering van een liesbreukstraat en het verbeteren van de diabeteszorg. Begin 2009 is de tweede groep gestart en een derde zal in het najaar volgen. De projecten dragen steeds bij aan het verbeteren van de kwaliteit, maar leveren ook efficiëncy en forse besparingen op. Veiligheidsmanagement in ons ziekenhuis wordt vorm gegeven door een Veiligheidsmanagementsysteem dat onderdeel is van ons Kwaliteitssysteem en kent drie pijlers. De eerste pijler is het veilig incident melden. Hiermee is in 2008 gestart met een pilot op vier afdelingen. De tweede pijler is het creëren van een veilige cultuur. Gekoppeld aan het veilig melden wordt een cultuurenquête gehouden. De derde pijler gaat over het concreet verbeteren van de veiligheid op 10 thema’s zoals die door de IGZ (Inspectie voor de Gezondheidszorg) zijn benoemd. Zeer succesvol is ons ziekenhuis op het thema: ‘vroegtijdige herkenning van patiënten met vitaal bedreigde functies’. Al vanaf 2004 heeft ons ziekenhuis een spoedinterventie team (SIT). Dit is uitgegroeid tot een volwaardig team dat werkt volgens de verbetercyclus; signaleren, interventie, evaluatie en feedback. Het SIT-team werk ook mee aan een tweede thema: ‘voorkomen van schade door sepsis’. Er is over dit onderwerp in 2008 een symposium gehouden, een scorecard ontwikkeld en een scholingsprogramma opgezet. Ter ondersteuning van het thema: ‘voorkomen van ziekenhuisinfecties na operatie’, is het project OK Okay opgezet. In dit project wordt aandacht besteedt aan het verbeteren van de algehele hygiëne op de OK’s op basis van audits die gehouden worden. De inspanningen van de OK-Beheersgroep zijn geïntensiveerd om de luchtbehandeling op de OK’s te monitoren en te optimaliseren. Organisatie In het recente verleden is het aantal zorgclusters in ons ziekenhuis teruggebracht van drie naar twee. Tevens is de managementlaag van afdelingshoofden opgeheven. Begin 2008 gaven de managers aan dat de span of control van hun werkzaamheden te groot werd. Hierop is de structuur geëvalueerd met ondersteuning van ZorgConsult. Op basis van de uitkomsten van deze evaluatie en in samenspraak met management en medische staf is een nieuwe structuur ontwikkeld. De twee zorgclusters worden opgedeeld in vijf Centra. Een Centrum is opgebouwd uit meerdere Resultaat Verantwoordelijke Eenheden (RVE’s). Hierbij is voorlopig voor het uitgangspunt gekozen dat een RVE uit één maatschap bestaat. Het eerste belangrijke doel van de RVE-structuur is meer focus op de wensen en de behoeften van de patiënt. Ondersteund door business cases kunnen snel aanpassingen aan het zorgaanbod plaatsvinden. Ook is het met goede informatieondersteuning mogelijk een beter zicht te krijgen op kosten en opbrengsten van de zorgverlening. Dit is noodzakelijk als de prijs van een groter deel van het zorgaanbod vrij onderhandelbaar wordt. De ruimte om te ondernemen en te investeren neemt dus toe voor een RVE. Nieuwe initiatieven kunnen doorgaan als er een positieve businesscase gemaakt kan worden. De nieuwe structuur is begin 2009 goedgekeurd door de medische staf waarop het implementatietraject meteen gestart is. De medische staf heeft haar interne structuur ook aangepast door te gaan werken met een zogenaamde stafraad die bestaat uit de vertegenwoordigers van de vakgroepen. Personeel In 2008 is met succes geïnvesteerd in het reduceren van het personeelstekort. Er zijn meer medewerkers in de Reinier de Graaf Groep komen werken dan er weg zijn gegaan. In totaal werden in 2008 ruim 362 formatieplaatsen ingevuld met nieuwe medewerkers, terwijl ruim 300 formatieplaatsen vacant werden als gevolg van het vertrek van medewerkers. Bij het reduceren van het verloop zijn goede leidinggevenden de belangrijkste factor. Ter ondersteuning van hen werden in 2008 diverse thematische opleidingsactiviteiten georganiseerd in het kader van het zogenaamde Management OntwikkelTraject, dat zeer goed werd ontvangen.

9

Reinier de Graaf Groep Als basis voor het opleiden van onze medewerkers en leidinggevenden wordt sinds 2008 gewerkt in drie richtingen. Allereerste werken wij voor leiderschapsontwikkeling met trainingen die gebaseerd zijn op de ideeën van Stephan Covey. De trainingen worden verzorgd door Remco Claassen. Voor het verbeteren van de klantgerichtheid werken wij met het gedachtegoed van Fred Lee zoals dat is weergeven in zijn boek ‘If Disney ran your Hospital’. In maart 2009 heeft Fred Lee onder andere Delft bezocht en voor enkele honderden medewerkers van ons ziekenhuis twee zeer goed ontvangen presentaties gegeven. Daarnaast is er een in house-training ontwikkeld die toegankelijk is voor alle medewerkers. Tot slot werken wij met de principes van Lean Six Sigma om de kwaliteit en de bedrijfsvoering te optimaliseren. Ook in deze methode zijn in 2008 de eerste medewerkers opgeleid door prof. Ronald Does, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Het ziekteverzuim is met ruim 4,5% al enkele jaren nagenoeg stabiel. Dit percentage is identiek aan het landelijke cijfer in de (STZ) ziekenhuizen. Het voornemen is om dit aantal in het komende jaar nog verder terug te dringen. We verkleinen daarmee dan ook het personeelstekort. ICT Al langere tijd is in ons ziekenhuis duidelijk dat de Informatie en Communicatie Technologie (ICT) niet optimaal functioneert en de zorgverlening en overige processen niet goed ondersteunt. Een positief element wordt gevormd door de eigen ontwikkelingen rond de Blauwe Gids. Medisch specialisten hebben hiermee een digitale inkijk in de meeste uitslagen van onderzoeken. Het digitale landschap in ons ziekenhuis is echter zeer gefragmenteerd en daarmee niet toekomstbestendig. Ook de afdeling ICT was onvoldoende toegerust om de grote uitdagingen waar ieder ziekenhuis voor staat, aan te kunnen. In mei 2008 ontstond na een externe stroomstoring een keten aan problemen met ons ICT-netwerk die negen dagen duurde. Drie dagen heeft ons ziekenhuis zonder automatisering moeten functioneren, wat grote beperkingen in de zorgverlening opleverde. Uiteindelijk lukt het met grote inspanningen van onze medewerkers en externe ondersteuning de ICT weer werkend te krijgen. Door dit incident werd duidelijk dat onze ICT-infrastructuur verouderd was en sterk verbeterd moest worden. Hierop is in juni het project Infra 2008 gestart en is een interim manager I&A aangetrokken. Als grootste en meest risicovolle actie moesten in oktober de centrale delen van het netwerk worden vervangen. Hiervoor moest ons ziekenhuis 14 uur met behulp van noodmaatregelen werken. Het project is zeer succesvol afgerond. In 2009 wordt extra geïnvesteerd in servercapaciteit en dataopslag. Verder is in 2008 ons e-mail systeem gemigreerd van Novell Groupwise naar Microsoft en wordt gewerkt met een extern gehost systeem. Er is een project gestart en een Plan van Aanpak gemaakt om te gaan werken volgens NEN 7510. Op de Spoedeisende Hulp is een Chipsoft applicatie succesvol geïmplementeerd. Ondanks de grote focus op de infrastructuur is het ook gelukt in 2008 een langlopend selectietraject voor het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) af te ronden. Op dit moment functioneren er meerdere stand alone EPD’s in ons ziekenhuis. Dit is geen wenselijke situatie vanuit het oogpunt van kwaliteit en veiligheid. Daarnaast is het wenselijk in de nieuwbouw met een EPD te gaan werken vanwege logistieke redenen en de vermindering van het aantal archiefruimtes. Het komend jaar zal gestart worden met de implementatie van een nieuw EPD. Hiervoor hebben wij financiële steun ontvangen van onze verzekeraar DSW. Tot slot hebben wij in 2008 een elektronisch medicatievoorschrijfsysteem (EVS) in een pilot getest. De pilot is geëvalueerd en de uitrol is gestart en zal in 2009 worden afgerond. Dit EVS zal een grote bijdrage leveren aan de patiëntveiligheid en onderdeel moeten gaan uitmaken van ons nieuwe EPD. Zorgverlening Binnen de zorg lag de beleidsfocus in 2008 op de speerpunten klantgerichtheid/ gastvrijheid, patiëntveiligheid en doelmatigheid. De eerder gegeven scholingen en workshops klantgerichtheid voor polikliniekmedewerkers zijn in 2008 vervolgd door trainingen gastvrijheid, gebaseerd op de visie van Fred Lee. Daarnaast is het concept Assist, een zorgondersteuningsconcept waarbij speciaal opgeleide ‘Reinier Assisten' een belangrijke servicerol voor de patiënt op de verpleegafdelingen vervullen. De eerste reacties van onze patiënten zijn lovend te noemen. De kinderafdeling wist in 2008 na een lange voorbereiding een Smiley (certificaat voor kind- en oudervriendelijkheid) te behalen. In het kader van de patiëntveiligheid zijn voornamelijk activiteiten te melden op het gebied van infectiepreventie, protocollering, het veilig melden van incidenten en het uitrollen van het Elektronisch Voorschrijven van geneesmiddelen (EVS). Binnen de verloskunde werd de multidisciplinaire training

10

Reinier de Graaf Groep bij acute verloskunde vervolgd en uitgebreid met video-opnames. De verpleegkundigen werden bijgeschoold, onder andere in Voorbehouden Handelingen. In 2009 wordt een systeem ingevoerd met bijen nascholingspunten waaraan verpleegkundigen moeten voldoen om gecertificeerd te kunnen blijven werken binnen de RdGG. Vele nieuwe (operatie)technieken zijn geïmplementeerd die leiden tot minder belasting en risico voor de patiënt, een kortere ligduur, of poliklinische behandeling. Als voorbeelden kunnen genoemd worden een nieuw type heupprothese en het poliklinisch in plaats van klinisch opereren op de menstruatiepoli. Verder werden in 2008 meerdere nieuwe (multidisciplinaire) spreekuren opgestart, zoals bij voorbeeld de ‘one stop visit’ schouderpoli en oncologiepoli urologie. Daarnaast is het multidisciplinaire Allergiecentrum Voorburg geopend. In 2008 werden zorgpaden geïmplementeerd op de kindergeneeskunde, urologie, plastische/mammachirurgie en gastro-enterologie. Verder werden de bestaande zorgpaden ‘totale heup’ (THP) en ‘totale knie’ (TKP) verder geoptimaliseerd in de vorm van de Joint Care orthopedie en de ligduur orthopedie verder gereduceerd. Adequate telefonische bereikbaarheid en korte toegangstijden op de poliklinieken zijn belangrijk voor een goede toegankelijkheid voor onze klanten. Er wordt daarom actief gestuurd op goede decentrale, telefonische bereikbaarheid binnen de normtijden, mede door het verder uitrollen van internetafspraken. De poliklinische toegangstijden worden gemonitord en maandelijks besproken en bijgestuurd per vakgroep. De direct leidinggevenden op verpleegafdelingen en poliklinieken vervullen een cruciale rol in het bereiken van doelen op genoemde beleidsterreinen. Zij werden in 2008 verder getraind in een management ontwikkelingstraject (MOT) om steeds beter te voldoen aan de gestelde competenties. Medisch Ondersteunend Cluster De productie van de afdelingen van het medisch ondersteunend cluster is in 2008 weer gegroeid. Tegelijkertijd bleek het steeds moeilijker vacatures in te vullen. Er is mede daarom hard gewerkt aan het verbeteren van de efficiency, waardoor het probleem van de vacatures deels kon worden opgevangen. In 2008 is de afdeling Radiologie ISO-gecertificeerd en heeft de afdeling Pathologie de initiële accreditatie CCKL behaald. In 2009 zal het gehele cluster per afdeling gecertificeerd of geaccrediteerd zijn. Medio 2008 is de Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch BV overgenomen. Deze overname leidde tot een productietoename van 30 procent in het medisch laboratorium, doordat het merendeel van de werkzaamheden is overgeheveld naar Delft. De ICT vergt nog verdere inspanningen om de logistieke afhandeling rondom de afgenomen monsters verder te stroomlijnen en de rapportagesnelheid te verhogen. Door de overname heeft het medisch laboratorium toegang gekregen tot de markt voor eerstelijns diagnostiek in geheel Nederland. Tegelijkertijd geeft de logistieke organisatie van Berg en Bosch mogelijkheden aan landelijk werkende organisaties om laboratoriumdiagnostiek aan ons uit te besteden. De hoge graad aan service van Berg en Bosch werd zoveel mogelijk overgenomen door het medisch laboratorium, zodat ook andere klanten hiervan profiteerden. Op het gebied van de medische microbiologie is een succesvolle samenwerking opgestart met het Groene Hart Ziekenhuis te Gouda. De samenwerking levert financiële voordelen en ontwikkelingsmogelijkheden op. De afdeling Nucleaire Geneeskunde kreeg in juni de beschikking over een PET-CT scanner als eerste perifeer ziekenhuis in Zuid-Holland. Deze scanner heeft een grote toegevoegde diagnostische waarde voor de oncologische zorg binnen de RdGG. Ook omliggende ziekenhuizen maken inmiddels ruimschoots gebruik van onze PET-CT. Korte wachttijden en hoge service moeten de huidige goed marktpositie handhaven. Bij de oplevering van de renovatie van het SSDZ-gebouw zijn een aantal technische problemen ontstaan, onder andere met de klimaatbeheersing. Hierdoor kon de bereidingsunit van de apotheek niet in gebruik genomen worden. Voortzetting van de interim voorziening aan de Schieweg bleek noodzakelijk. De fors toegenomen productie van het medisch laboratorium maakt dat er opnieuw een verbouwing nodig is om zowel de problematiek rondom de apotheek als ook capaciteitsproblemen bij de laboratoria op te lossen.

11

Reinier de Graaf Groep Facilitair Bedrijf Een groot en succesvol project voor het Facilitair Bedrijf was de invoering van het Assist-concept op alle verpleegafdelingen. Een belangrijk onderdeel van dit concept is de invoering van het nieuwe voedingsconcept met decentrale afdelingskeukens, diepvriesmaaltijden met restaurantkwaliteit en de invoering van broodserveerwagens voor ontbijt en lunch. Het doel van dit project is gastvrij en servicegericht maaltijden aan te kunnen bieden aan de patiënt, onder andere door flexibele keuzemomenten. Een gevolg is ook dat de centrale keukens zijn opgeheven. Er is een bewustwordingstraject gestart om gastvrijheid te ontwikkelen binnen alle geledingen van het Facilitair Bedrijf met gerichte trainingen en coaching door leidinggevenden. Er is nader onderzoek en uitrol gedaan van het project Pharmafilter. In samenwerking met Pharmafilter BV, Grontmij, waterschappen en ministeries wordt gewerkt aan de ontwikkeling van disposable po’s van bioplastic, servies en bestek. De doelstellingen van Pharmafilter voor ons ziekenhuis zijn een snellere logistiek, het leveren van een bijdrage aan meer duurzame bedrijfsvoering en een schoner milieu door zuiver afvalwater. Lees meer over dit project in paragraaf 4.9.5. Begin 2008 merkten wij dat de schoonmaak niet goed meer voldeed aan onze kwaliteitseisen. Het budget voor 2009 is daarom verhoogd en er zijn verbeteracties ingesteld. Er is in 2008 gewerkt aan het opzetten van een gezamenlijke inkoop en logistieke samenwerking met een centraal magazijn met het Haga ziekenhuis en het Sint Franciscus ziekenhuis. Verder heeft het Facilitair Bedrijf veel input geleverd bij de ondersteuning nieuwbouworganisatie. Ook is hard gewerkt aan het uitbouwen van een professionele organisatie voor bedrijfshulpverlening. Om de klantvriendelijkheid en de uitstraling van het ziekenhuis te verbeteren is een grootscheepse vervanging van het sanitair gestart. Tot slot heeft er een upgrade plaatsgevonden van de telefooncentrale om beter voorbereid te zijn op toekomstige uitbreidingen en ontwikkelingen. Nieuwbouw Sinds 2001 is ons ziekenhuis bezig met het voorbereiden van nieuwbouw op locatie Delft. Begin 2008 was het wachten nog op overeenstemming met de aannemer en start van de feitelijke bouw. Medio 2008 hebben wij een onderzoek door TNO laten uitvoeren naar de financiële haalbaarheid van de geplande nieuwbouw. De aanleiding hiervoor was dat de geplande nieuwbouw is ontwikkeld onder de oude regelgeving. Er was door VWS al een vergunning afgegeven in 2005. Hiermee zouden alle kosten van de bouw, dus de kapitaallasten, in ons budget worden vergoed. In 2008 is de regelgeving echter veranderd en vanaf dat moment dienen ziekenhuizen de kapitaallasten terug te verdienen in de DBC-tarieven. Over de exacte uitwerking van deze regelgeving en de financiële gevolgen bestaat landelijk en dus ook voor ons ziekenhuis nog steeds onduidelijkheid. Het onderzoek van TNO wees uit dat de geplande nieuwbouw onder de nieuwe regelgeving financieel niet haalbaar was. Hierop is de voorbereiding van het nieuwbouwproject gestaakt. In het najaar is een tweede diepgaander onderzoek met externe ondersteuning van Royal Hashkoning en eigen medewerkers uitgevoerd dat tot dezelfde conclusie leidde. Daarop is de voorbereiding van nieuwbouwproject, tot grote teleurstelling van alle medewerkers en medisch specialisten van ons ziekenhuis gestaakt. De situatie rond de huidige gebouwen van ons ziekenhuis is behoorlijk knellend. De gebouwen zijn bijna 40 jaar oud en de geplande midtermrenovatie is destijds op verzoek van VWS, met zicht op de toegezegde nieuwbouw, slechts summier doorgevoerd. Onderzoek, wederom door TNO in 2008 uitgevoerd, wijst uit dat wij voor minimaal 25 miljoen dienen te renoveren om nog een aantal jaren goed te kunnen werken. Eind 2008 is direct gestart met een geheel andere aanpak van de nieuwbouwplannen. De eisen die marktwerking en outputfinanciering aan kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid van de zorg stellen zullen leidend zijn in deze plannen. Snelheid is tevens vereist omdat wij de renovatiekosten voor de huidige gebouwen zo laag mogelijk willen houden. Dit kan alleen als nieuwbouw snel is gerealiseerd. Medio 2009 willen wij een beeld hebben van de functionele eisen die wij aan het nieuwe ziekenhuis stellen, de meest optimale locatie hebben vastgesteld en een verantwoorde businesscase hebben opgesteld. Door de verandering in de regelgeving en de gevolgen daarvan heeft ons ziekenhuis forse schade geleden. Hierover zijn gesprekken gevoerd en nog gaande met VWS en de NZa.

12

Reinier de Graaf Groep Externe relaties In 2008 hebben wij sterk geïnvesteerd in onze externe relaties. De manager die verantwoordelijk was voor de Transmurale zorg is ook verantwoordelijk geworden voor het onderhouden en versterken van onze relaties met de overige zorgverleners en samenwerkingsverbanden. Met name de relaties met de huisartsen konden nog steviger aangehaald worden, met als doel beter te kunnen inspelen op de behoeften van onze verwijzers en patiënten. Ter ondersteuning van de samenwerking met de huisartsen is in 2008 gestart met de invoering van Zorgdomein, een elektronische verwijsmodule. Om input te krijgen voor het verbeteren van de samenwerking met de huisartsen is een tevredenheidsenquête uitgevoerd door Mediquest. De resultaten van de enquête zijn besproken met de medische staf en daarna gezamenlijk met de huisartsen tijdens een jaarlijkse bijeenkomst. Op basis van de besprekingen zijn verbeterplannen per maatschap geformuleerd. In de eerste helft van 2008 is POINT geïmplementeerd. Met deze web-based ICT-applicatie zijn ons ziekenhuis en alle AWBZ-zorgaanbieders, zoals het zorgkantoor en CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) nu allen digitaal met elkaar verbonden ten behoeve van de transferzorg in de regio. Wat Zorgdomein is voor de relatie huisarts/specialist is POINT voor de relatie ziekenhuis/AWBZzorgaanbieders. Onze regio had hiermee een voorbeeldrol en na onze goede ervaringen zijn vele regio's gevolgd. Er is zoals uit bovenstaande verslag mag blijken, veel gebeurd in 2008. Wij danken alle medewerkers, specialisten, adviesorganen en vrijwilligers van ons ziekenhuis voor hun grote inzet in 2008 onder soms moeilijke omstandigheden. Raad van Bestuur Jaap van den Heuvel Viktor Krul

13


Verslag Bestuur Medische Staf De Vereniging Medische Staf (VMS) telde op 31 december 2008 194 (buiten) gewone leden en wordt vertegenwoordigd door het Bestuur Medische Staf (BMS). Zie bijlage II voor een overzicht van de leden Medische Staf van de RdGG. Het bestuur houdt zich bezig met beleidsvorming die direct of indirect te maken heeft met medisch specialistische zorg. In nauwe samenwerking met onder andere de Raad van Bestuur tracht de Vereniging bij te dragen aan een kwalitatief hoogwaardige zorgverlening in het RdGG. Kenmerkend in 2008 was het wisselen van het voltallige bestuur van de Vereniging Medische Staf (VMS). Ook de Raad van Bestuur (RvB) wisselde van samenstelling, zodat het moment zich voordeed voor evaluatie, oriëntatie en het inzetten van nieuwe ontwikkelingen. Hierbij werd zowel gebruikt gemaakt van kennisoverdracht vanuit de stafleden zelf als van professionele adviseurs. Tevens werd een wekelijks overleg met de RvB opgezet. Mede door externe ontwikkelingen zoals veranderingen in weten regelgeving, opkomende marktwerking en geldende kwaliteitseisen ontstond er ruimte voor nieuwe inzichten. De verandering van de rol van de medisch specialist staat hierbij centraal en het Bestuur Medische Staf (BMS) zag hierin een rol voor zich weggelegd. Het creëren van draagvlak onder de medisch specialisten en het betrekken van de Medische Staf bij nieuwe ontwikkelingen werd de eerste prioriteit. Samenstelling bestuur Vereniging Medische Staf Carina Hilders Voorzitter Stephan Vehmeijer Vicevoorzitter Christine Segeren Secretaris Casper Smit Penningmeester Het bestuur Vereniging Medische Staf wordt ondersteund door: Elly Babijn, beleidsmedewerker Ditty de Keizer, secretaresse Doelstellingen Vereniging Medische Staf De VMS ziet zichzelf twee hoofddoelen: het behartigen van de belangen van zijn leden en onder gemeenschappelijke verantwoordelijkheid het bevorderen van optimale medische zorg voor de patiënt. De uitvoering van de taken voortvloeiend uit de doelstellingen van de VMS geschiedt in overleg met de Raad van Bestuur.Tot de taken worden gerekend: • Het onderhouden van goede communicatie met de Raad van Bestuur, de Raad van Toezicht, het personeel van het ziekenhuis, de eerstelijnsgezondheidszorg en (para)medici van anderen instellingen. • Het onder collectieve verantwoordelijkheid dienen van advies aan de Raad van Bestuur en het bevorderen van de juiste uitvoering van het vastgestelde beleid middels een goede samenwerking tussen de leden van de staf, de Raad van Bestuur alsmede personen en instanties in en buiten het ziekenhuis. • Het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek, opleiding en onderwijs. • Het bevorderen van zowel de ontwikkeling als toepassing van medische registratie en verslaglegging. • Het ontwikkelen van een medisch beleidsplan ingepast in de totale organisatie van het ziekenhuis, gericht op bedrijfseconomische en organisatorische implementatie. In de huidige gezondheidszorgstructuur zal dit aanleiding zijn tot het bevorderen van de integratie van de medisch specialist in de ziekenhuisorganisatie en het verantwoordelijk zijn voor een goede kwaliteit van het medisch handelen. Hiertoe heeft het Bestuur Medische Staf zich ten doel gesteld: a) transparante en tijdige informatievoorziening van haar leden; b) effectieve positionering van de medische staf, stafbestuur en vakgroepvoorzitters; c) professionalisering van de medisch specialist; d) kwaliteitsbeleid dirigeren.

14

Reinier de Graaf Groep Toelichting doelstellingen Bestuur Medisch Staf a) informatievoorziening is transparant, actueel en digitaal toegankelijk waardoor meer gefocussed kan worden op informatie-uitwisseling en meningsvorming. b) de RvB verzocht het BMS om advies uit te brengen over het voorstel ´wijziging organisatiestructuur RdGG`. In deze nieuwe structuur staan de maatschap/vakgroep met bijbehorende verpleegafdeling, polikliniek en functieafdeling aan de basis, als Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE). Een vakgroepvoorzitter samen met een centrummanager geven leiding aan deze RVE. Zorgovereenkomstige RVE´s vormen een zorgcentrum. Het zorgcluster zal opgedeeld worden in 5 zorgcentra. Hierdoor ontstaat een evenwichtige span of control en de maatschappen/vakgroepen krijgen meer invloed op de aard en omvang van de zorg die zij leveren. Begin 2009 zal het BMS een advies uitbrengen. c) door het aanbieden van programma´s zoals het Individueel Functioneren Medisch Specialisten (IFMS), zal de rol voor het BMS meer probleemregisserend worden in plaats van probleemoplossend. De medisch specialist krijgt handvatten om zelf te dirigeren en te verbeteren, zowel individueel als op maatschap-/vakgroepniveau. Het leiderschapsprogramma biedt skills voor het beter inzicht krijgen en functioneren in managementtaken van de medisch specialist, inspelend op nieuwe zorgontwikkelingen en de nieuwe organisatiestructuur van het ziekenhuis. d) bij toenemende druk van kwaliteitseisen is het zelf dirigeren van het kwaliteitsbeleid een vereiste. Regulier overleg met de (specialist)manager kwaliteit vindt plaats, met onderwerpen zoals Veiligheids Management Systeem, Veilig Incident Melden, complicatieregistratie, Real Time Monitoring, Hospital Standardized Mortality Ratio (HSMR). Hoofdthema´s • Stafraad • IFMS • Introductieprogramma-leiderschapsprogramma medisch specialisten • Kwaliteit • DBC • EPD/EVS (Elektronisch Voorschrijf Systeem) • Hoofdbehandelaarschap • Nieuwbouw • Eerste lijn Om daadkracht, flexibiliteit en besluitvorming in de VMS te vergroten en de inbreng van de medisch specialisten in de organisatie te waarborgen bereidde het stafbestuur een statutenwijziging voor, waarbij een stafraad werd voorgesteld. De stafraad is een beleidsbepalend orgaan van de Vereniging Medische Staf dat wordt gevormd uit gemandateerde vertegenwoordigers van de verschillende vakgroepen of maatschappen. In 2009 zal deze stafraad ingevoerd worden. Tevens werd draagvlak gecreëerd door het instellen van onderwerp gerelateerde commissies (DBC, IFMS, EPD). Naast bovengenoemde doelstellingen zijn er in 2008 een aantal belangrijke ontwikkelingen geweest waarbij de Vereniging Medische Staf direct is betrokken: • een voorstel voor het wijzigen van de organisatiestructuur; • wijziging van het nieuwbouwplan; • enquête eerste lijn. Adviezen en besluiten Het BMS is gevraagd advies uit te brengen c.q. te besluiten over onder andere de volgende onderwerpen: Vervanging in verschillende vakgroepen Uitbreiding vakgroep kindergeneeskunde met een allergoloog Positief advies notitie Patiëntveiligheid en Kwaliteit Positief advies (met kritische kanttekeningen) procedures onverzekerden en onverzekerde zorg Adviesaanvraag m.b.t. positie kinderarts Objectief advies voorgenomen besluit beëindigen arbeidsovereenkomst Positief advies lid Raad van Bestuur

15

Reinier de Graaf Groep Voorlopig positief advies (evaluatie na één jaar) samenwerking Inkoop en goederenlogistiek Positief advies lid Raad van Toezicht Aanvullende vragen bij adviesaanvraag reglement Klachtencommissie Overlegstructuur Het BMS overlegt tweemaal per week. Een keer in de maand vindt een stafraad vergadering plaats, met tweemaal per jaar een plenaire stafvergadering. Een maal per week vindt overleg plaats met de Raad van Bestuur. Hierbij worden onderwerpen besproken zoals organisatiestructuur, nieuwbouw, problemen binnen vakgroepen, kwaliteitsbeleid, EPDEVS, beleid eerste lijn, leiderschapsprogramma medisch specialisten, IFMS. Het BMS heeft reguliere overlegstructuren met het bestuur van de Vereniging Medische Staf in dienstverband, specialist clustermanagers, manager kwaliteit, de ondernemingsraad en de verpleegkundige adviesraad. Bij alle ontwikkelingen en activiteiten die in 2008 vanuit de Vereniging Medische Staf hebben plaatsgevonden, is de inzet en betrokkenheid van de specialisten van uiterst belang geweest. Tevens biedt de goede samenwerking met de Raad van Bestuur een goede basis om ons als ziekenhuis van de toekomst neer te zetten. Met vertrouwen en enthousiasme hebben wij een bewogen 2008 neergezet, waarvan de resultaten de komende jaren zich zullen uitlijnen en stabiliseren, op weg naar een ‘nieuw ziekenhuis’! Carina Hilders Voorzitter Bestuur Medische Staf

16


1 Uitgangspunten van de verslaglegging In dit document legt onze organisatie verantwoording af over haar beleid, activiteiten en prestaties in het jaar 2008. Uitgangspunt is een zo compleet en helder mogelijk beeld te geven van wat er zich in 2008 heeft afgespeeld in de Reinier de Graaf Groep, zowel op het gebied van sociale, maatschappelijke, financiële en milieuaspecten. Door middel van de Regeling verslaglegging WTZi is het Jaardocument verplicht gesteld voor alle zorginstellingen. Bij de opbouw van dit Jaardocument is gebruik gemaakt van de richtlijnen voor de jaarverantwoording instellingen, zoals overeengekomen door de betrokken brancheorganisaties in de gezondheidszorg. Tevens worden er feitelijke gegevens uitgevraagd via DigiMV, een webapplicatie. Deze gegevens worden opgeslagen op een databank Dit Jaardocument, inclusief de gegevens ingevoerd in DigiMV, is te raadplegen op www.jaarverslagenzorg.nl. De verslagen van de Raad van Toezicht, de Raad van Bestuur en het Bestuur Medische Staf komen als eerste aan bod. In hoofdstuk 2 wordt verslag gedaan van het profiel van de Reinier de Graaf Groep. Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering komen aan de orde in hoofdstuk 3 en Beleid, kwaliteitsbeleid, inspanningen en prestaties zijn onderwerp van hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 van dit jaarverslag is uitgebreide informatie opgenomen in de vorm van de jaarrekening van het ziekenhuis. De accountant heeft een controle uitgeoefend op de jaarrekening en de verenigbaarheid van het maatschappelijk verslag met deze jaarrekening. Zijn oordeel is verwoord in de accountantsverklaring die in dit jaardocument is opgenomen.

17


2 Profiel van de organisatie 2.1

Historie

In een oorkonde van paus Innocentius IV van 11 oktober 1252 wordt voor het eerst het gasthuis van Delft genoemd. Dit gasthuis is een van de rechtsvoorgangers van het huidige Reinier de Graaf Gasthuis. Het is daarmee het oudste nog bestaande ziekenhuis van Nederland. De stichting van het gasthuis van Delft is waarschijnlijk te danken aan jonkvrouw Ricardis. Als lid van de familie kreeg zij een deel van het graafschap toegewezen als inkomstenbron. Zij beschikte over de domeinen rond Delft en Pijnacker. Delft kreeg dankzij haar invloed in 1246 stadsrecht. Bovendien stichtte zij in 1251 iets ten zuiden van de stad het klooster Koningsveld, waar adellijke vrouwen een godgewijd leven konden leiden. Uit de genoemde oorkonde van 1252, gericht aan Koningsveld, blijkt dat tot de bezittingen van dit klooster het gasthuis van Delft behoorde. Al in de dertiende eeuw wist het stadsbestuur een vinger in de pap te krijgen bij het bestuur en beheer van het gasthuis. Toen in 1572 door toedoen van de reformatie de kloosters werden opgeheven, had de stad het alleen voor het zeggen. Het Delftse gasthuis stond aan de oostzijde van de Koornmarkt. Omstreeks 1400 werd aan het Noordeinde het Sint-Jorisgasthuis gesticht. De instelling aan de Koornmarkt heette sindsdien het Oude Gasthuis. In 1557 heerste er in Delft een zware pestepidemie. Het Oude Gasthuis kon de slachtoffers niet allemaal bergen en had behoefte aan een dépendance. Het noodlijdende Maria Magdalenaklooster aan de Verwersdijk werd opgeheven en beschikbaar gesteld. Het werd voortaan het Nieuwe Gasthuis genoemd. Bij de ontploffing van het kruithuis in 1654 werd dit gebouw volledig verwoest. Er werd een nieuw pesthuis gebouwd ten oosten van Delft, buiten de stadswallen. Onder de naam Oude en Nieuwe Gasthuis bestond de instelling als gemeentelijk ziekenhuis tot ver in de twintigste eeuw. Inmiddels was er echter al heel wat veranderd in de Delftse ziekenzorg onder invloed van de verzuiling. In de negentiende eeuw werd in de panden Oude Delft 203-205 de grondslag gelegd voor het katholieke Sint-Hippolytus ziekenhuis, dat zich geleidelijk naar achteren uitbreidde tot aan de Phoenixstraat. Iets verderop aan de Oude Delft, op de hoek met het Bagijnhof, werd in 1899 het protestantse Bethel ziekenhuis gesticht. In 1966 kwam de Stichting Samenwerking Delftse Ziekenhuizen tot stand, die integratie van de verschillende instellingen beoogde. Die beweging werd sterk bevorderd door de huisvestingsnood in de oude binnenstad. Het Oude en Nieuwe Gasthuis verhuisde in 1968 naar de Westlandseweg, de beide christelijke ziekenhuizen pleegden elk apart nieuwbouw aan de Reinier de Graafweg. Het ‘Hippolyt’ verhuisde in 1970, Bethel in 1972. In 1982 kwam het tot een volledige fusie op het terrein van de beide christelijke ziekenhuizen. Vandaag de dag herinneren de namen van de twee gebouwen nog daar aan, namelijk het gebouw H en gebouw B. Al sinds 1939 hielden enkele specialisten, vooral chirurgen, regelmatig spreekuur in het Westland. De faciliteiten waren echter beperkt en patiënten moesten vaak naar Delft worden doorverwezen. De vraag naar poliklinische zorg groeide en daarom werd in 1992 besloten een behandelcentrum te bouwen. Buitenpoliklinieken waren destijds een relatief onbekend fenomeen. Vanuit de visie dat basiszorg dichtbij huis beschikbaar moet zijn, hebben Verpleeghuis de Naaldhorst, zorgverzekeraar DSW en de Reinier de Graaf Groep zelf voor de financiering gezorgd. Het Behandelcentrum Westland (BCW) opende op 1 februari 1994 haar deuren. Westlanders kunnen er terecht voor vrijwel alle medische specialismen. Ook kunnen er röntgenfoto’s gemaakt worden, zijn er ECG- en echofaciliteiten en een behandelkamer voor poliklinische ingrepen. Er is een diabetes- en een diëtetiekspreekuur, er wordt longfunctieonderzoek verricht en er is een bloedafnamepunt. Het gebouw huisvest ook de huisartsenpost, GGZ Delfland en een afdeling Medische Trainings Therapie van Zorgkring Westland. Het Diaconessenhuis in Voorburg werd in 1996 onderdeel van de Reinier de Graaf Groep. Op de locatie Voorburg wordt poliklinische zorg verleend door vrijwel alle specialismen. Tevens vinden er ingrepen in de vorm van dagbehandeling of kort verblijf (Short Stay) plaats. Dat betekent dat patiënten na een ingreep of operatie dezelfde dag of enkele dagen later weer naar huis mogen. In Voorburg is met succes het principe van de focused factory vorm gegeven, met als gevolg korte toegangstijden en een korte ligduur.

18

Reinier de Graaf Groep Het gezondheidscentrum De Reef in de wijk Ypenburg bij Nootdorp is in februari 2005 in gebruik genomen. De Reef is een modern gezondheidscentrum met een veelzijdig zorgaanbod. Het centrum is goed bereikbaar voor inwoners uit de omgeving van Ypenburg, Nootdorp, Leidschenveen en Pijnacker. Deze locatie is een buitenkliniek waar poliklinische zorg wordt verleend voor een groot aantal specialismen. Ook is er radiologie aanwezig en is er één keer per maand een specialistisch verpleeg1 2 kundigspreekuur voor patiënten met COPD en Cara .

2.2

Algemene identificatiegegevens

Verslagleggende rechtspersoon: Stichting Reinier de Graaf Groep De Reinier de Graaf Groep bestaat uit vier locaties: Locatie Delft Bezoekadres: Postcode: Telefoon

Reinier de Graafweg 3-11 2600 GA Delft 015-260 30 60

Locatie Leidschendam-Voorburg Bezoekadres: Fonteynenburghlaan 5 Postcode: 2275 CX Voorburg Telefoon: 070-340 11 00 Locatie Naaldwijk Bezoekadres: Middelbroekweg 2a Postcode: 2671 ME Naaldwijk Telefoon: 0174- 63 77 00 Locatie Den Haag/Ypenburg Bezoekadres: Kiekendiefstraat 17 Postcode: 2496 RP Den Haag Telefoon: 015- 270 68 00 De Raad van Bestuur van het ziekenhuis is gevestigd op locatie Delft. Identificatienummer Kamer van Koophandel: E-mailadres: Internetpagina:

2.3

41159777 [email protected] www.rdgg.nl

Structuur van het concern

De formele rechtspersoon van de RdGG is de Stichting Reinier de Graaf Groep. Aan deze stichting zijn een aantal rechtspersonen verbonden, die geconsolideerd worden in de jaarrekening van de stichting. De Reinier de Graaf Groep is een algemeen ziekenhuis met vier locaties (Delft, Voorburg, Den Haag / Ypenburg en Naaldwijk). De Reinier de Graaf Groep biedt een breed spectrum aan basiszorgfuncties, waaronder een breed scala aan medisch specialismen, een Spoedeisende Hulp (SEH) en afdeling ziekenhuisfarmacie. In het ziekenhuis zijn 30 verschillende specialismen vertegenwoordigd. Daarnaast is de RdGG één van de 26 ziekenhuizen die samen de Vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ) vormen. Kern van het samenwerkingsverband van deze ‘teaching hospitals’ vormen de medisch specialistische opleidingen. Naast een groot aantal bovenregionale functies en subspecialismen, biedt de RdGG radiotherapie, prenatale diagnostiek, IVF en nierdialyse als topklinische zorg aan. De Reinier de Graaf Groep loopt daarnaast landelijk voorop op onder andere het gebied van de post-IC/HC zorg, allergologie, complexe oncologische en hematologische zorg, kin-

1

COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) is een aandoening van de longen en luchtwegen. De afkorting CARA staat voor Chronische Aspecifieke Respiratoire Aandoeningen. Respiratoire betekent 'met betrekking tot de ademhaling'. 2

19

Reinier de Graaf Groep deroncologie, anti-reflux slokdarmchirurgie en de behandeling voor kinderen die alcohol misbruiken (alcoholpoli). Met het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam en Leids Universitair Medisch Centrum wordt nauw samengewerkt op het gebied van opleidingen. Jaarlijks wordt onderwijs geboden aan een aantal coassistenten. In 2008 volgden 28 coassistenten een kort of lang co-schap bij één van de zeven opleidingsspecialismen van de RdGG. In 2008 volgden 106 AIOS (Arts in Opleiding tot Specialist) hun opleiding (deels) bij de Reinier de Graaf Groep. Ook wordt patiëntgebonden wetenschappelijk onderzoek toegepast. Hierbij vervult de Reinier de Graaf Groep een brugfunctie tussen de academische ziekenhuizen en de niet-academische ziekenhuizen. Met andere organisaties in de keten wordt nauw samenwerkt. 2.3.1 Organisatorische structuur De stichting Reinier de Graaf Groep wordt geleid door een Raad van Bestuur die onder toezicht staat van een Raad van Toezicht. Het ziekenhuis is een geïntegreerd medisch specialistisch bedrijf. Dit houdt in dat er op tactisch niveau sprake is van duaal management. De Reinier de Graaf Groep werkt met een ‘clustermanagement’-model, dat onder gezamenlijke verantwoordelijkheid valt van de clustermanagers en de specialistmanagers. In de kern dus een structuur met onafhankelijke eenheden met vergaande eigen beslissingsbevoegdheden en resultaatverantwoordelijkheden. De patiëntenzorg is de kernfunctie binnen de organisatie. De zorg wordt aangeboden vanuit de drie clusters, het snijdend cluster, het beschouwend cluster en het medisch ondersteunend cluster. Hiermee wordt de beslissingsmacht daar neergelegd waar ze het beste tot haar recht komt. Het managementteam bestaat uit beheersmanagers en medisch (specialist)-managers. De Raad van Bestuur en het managementteam implementeren beleidsdoelstellingen op basis van duaal management, in nauwe samenwerking met de Medische Staf. Over strategische aangelegenheden met omvangrijke ziekenhuisbrede consequenties wordt op centraal niveau beslist. De Reinier de Graaf Groep beschikt over een Bestuur Medische Staf (BMS), een Ondernemingsraad (OR), een Cliëntenraad (CR) en een Verpleegkundige Adviesraad (VAR).

Figuur 2-1: Organogram organisatiestructuur 2.3.2 Aanpassing organisatiemodel In de afgelopen jaren zijn er twee grote wijzingen aangebracht in de structuur van de RdGG. Het aantal zorgclusters is teruggebracht van drie naar twee. Tevens is de managementlaag van de afdelingshoofden opgeheven, waardoor de clustermanagers direct leidinggeven aan de teamleiders. Dit leverde knelpunten op in de span of control van de clustermanagers en in de kwaliteit van de aansturing van

20

Reinier de Graaf Groep teamleiders. Ook ervaren stafdiensten een toenemende vraag aan ondersteuning ter compensatie voor de verminderde directe leiding. Parallel aan de interne ontwikkelingen is de omgeving van de RdGG sterk veranderd. Bij deze genoemde veranderingen was al afgesproken dat er een formele evaluatie van de structuur plaats moest vinden. In het najaar van 2008 heeft deze evaluatie dan ook plaatsgevonden. Dit onderzoek is ondersteund vanuit ZorgConsult Nederland. De opdracht luidde als volgt: “Onderzoek alle knelpunten die men ervaart in de huidige structuur en welke verbeteringen op de korte en de lange termijn in de organisatiestructuur nodig geacht worden om adequaat te kunnen reageren op de eisen van deze tijd”. Om de knelpunten in de structuur in kaart te brengen, hebben er gesprekken plaatsgevonden met: • De Raad van Bestuur; • Alle cluster- en specialist clustermanagers; • De adjunct clustermanagers; • De programmamanagers; • Alle hoofden stafdiensten; • Het stafbestuur; • Twee representatieve groepen van teamleiders; • Twee representatieve groepen van medische vakgroepvertegenwoordigers; • De OR; • De manager communicatie; • De manager O&W en P&O; • De secretaris Raad van Bestuur. De uitkomsten van deze gesprekken en de conclusie van Zorgconsult heeft geleid tot een voorstel voor de wijziging van de organisatiestructuur van de RdGG. De nieuwe organisatiestructuur is ontwikkeld in samenspraak met het management en de medische staf. De OK, de IC en de SEH worden uit beide clusters gehaald en samengevoegd. De overgebleven onderdelen van beide zorgclusters worden samengevoegd en aangestuurd door één clustermanager en een medisch manager, het Zorgcluster. Het Zorgcluster wordt vervolgens onderverdeeld in vijf centra met aan het hoofd een centrummanager. Hierdoor ontstaat een evenwichtige span of control voor de centrummanager en het clustermanagement. Een centrum is opgebouwd uit meerder RVE’s. Het voorlopige uitgangspunt is dat een RVE uit één maatschap bestaat. De vijf centra die benoemd worden, zijn: • Centrum Vrouw en Kind (kinderpsychologie en allergologie ressorteren mede onder dit centrum); • Centrum Chirurgie en Orthopedie; • Centrum Dermatologie, Urologie, KNO, Kaakchirurgie, Oogheelkunde, Plastische Chirurgie en de buitenpolí's Naaldwijk en Ypenburg; • Centrum Interne geneeskunde, psychiatrie (consultatieve dienst) en Radiotherapie; • Centrum Kleine Interne, neurologie, neurochirurgie, neuropsychologie, Cardiologie, longgeneeskunde, Paramedische dienst (revalidatie, fysiotherapie, ergotherapie, logopedie en diëtetiek) Patiëntenlogistiek, bureau opname, transferbureau en POS worden ondergebracht bij het centrum OK/IC/SEH. De specialistisch verpleegkundigen worden ondergebracht bij het centrum waarvoor zij werkzaamheden verrichten. De leerlingverpleegkundigen worden ondergebracht bij de stafdienst O&W. De Geestelijke Verzorging ressorteert direct onder het Zorgcluster. In 2009 zal de invoering van de nieuwe structuur plaats gaan vinden.

21


RvT Ondernemingsraad Bestuur Medische Staf

RvB

Cliëntenraad

FB&B

Verpleegkundige Advies Raad

P&O O&W Communicatie & marketing KIV I&A ZorgCluster CM /SCM

CTM Centrum Vrouw & Kind

CTM Centrum Chirurgie & Orthopedie

CTM Centrum dermatologie, urologie, KNO, Kaakchirurgie, oogheelkunde, plastische chirurgie, buitenpoli ’s Naaldwijk en Ypenburg

Medisch Ondersteunend Cluster CM /SCM

CTM Centrum interne geneeskunde, psychiatrie (consultatieve dienst) en radiotherapie

CTM Centrum kleine interne, neurologie, neurochirurgie, neuropsychologie,c ardiologie, longgeneeskunde en paramedische dienst

IC/SEH/OK en patiëntenlogistiek CM

FAB Inkoop

RvT= Raad van Toezicht RvB = Raad van Bestuur CM = Cluster Manager SCM = SpecialistClusterManager CTM = Centrum Manager FB&B = Financieel Beleid & Beheer P&O = Personeel & Organisatie O&W = Opleiding en Wetenschap KIV = Kwaliteit Innovatie en Veiligheid I&A = Informatie & Automatisering FAB = Facilitair Bureau

Figuur 2-2: Organogram toekomstige organisatiestructuur 2.3.3 Besturingsmodel Om de doelstellingen van de Reinier de Graaf Groep uit te kunnen voeren is een faciliterend besturing- en organisatiemodel essentieel. Dit besturing- en organisatiemodel moet de relatie tussen de patiënt, de medisch specialist en het overige personeel faciliteren en optimaliseren. Aangezien de omgeving volop in beweging is, zal het besturing- en organisatiemodel zich ook steeds moeten kunnen aanpassen. De Reinier de Graaf Groep is een gekantelde organisatie met integraal management op de onderscheidende bestuurslagen. In de beleidscyclus van de Reinier de Graaf Groep is de besturingsfilosofie verdisconteerd. 2.3.4 Planning en controlcyclus Een sturingsinstrument van de organisatie vormt de planningen controlcyclus. Deze cyclus geeft de inhoudelijke doelen aan voor de organisatie, variërend van korte tot lange termijn doelen; en van strategische tot operationele doelen. De planningen controlcyclus is zowel beleidsmatig als financieel ingericht. De rode lijn in deze cyclus is de jaarlijkse begroting. De vastgestelde begroting is het uitvoeringskader voor de organisatie. De planningen controlcyclus regelt daarnaast ook de monitoring, bijsturing en verantwoording op financieel en beleidsmatig vlak en is dusdanig ingericht dat maandelijks aan het management gerapporteerd wordt over de kosten-, productie-, verzuim- en personeelsontwikkeling (managementrapportage). Het management legt, aan de hand van deze rapportages, verantwoording af aan de Raad van Bestuur. Medewerkers van de afdeling Financieel Beleid & Beheer geven regelmatig schriftelijk en/of mondeling een toelichting op deze rapportages. 2.3.5 Toelatingen RdGG In het kader van het verlenen van patiëntenzorg heeft de Reinier de Graaf Groep de volgende ziekenhuistoelatingen: • De WTZi-vergunning (Wet Toelating Zorginstellingen); deze toelating geeft de bevoegdheid tot het exploiteren van het ziekenhuis; • WBMV-vergunning (Wet Bijzondere Medische Voorzieningen); deze biedt de mogelijkheid tot het verlenen van topklinische zorg;

22

Reinier de Graaf Groep • ZBC-vergunningen (zelfstandige behandelcentra); Naast bovengenoemde vergunningen beschikt de Reinier de Graaf Groep over een tal van vergunningen voor het verzorgen van opleidingen en het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. 2.3.6 Medezeggenschapsstructuur (van medewerkers en cliënten) Binnen de Reinier de Graaf Groep zijn vier inspraak-/adviesorganen (interne belanghebbenden), die verschillende groepen binnen en buiten het ziekenhuis vertegenwoordigen. Het betreffen de organen: • Bestuur medische staf: vertegenwoordiging van de medische staf; • Ondernemingsraad: vertegenwoordiging van medewerkers; • Verpleegkundige Adviesraad: vertegenwoordiging van de verpleegkundigen en verzorgenden; • Cliëntenraad: vertegenwoordiging van patiënten en cliënten. Deze organen geven gevraagd en ongevraagd advies aan de Raad van Bestuur over het beleid in het ziekenhuis en over voorgenomen besluiten. In hoofdstuk Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering van het jaardocument worden de verschillende organen uitgebreid behandeld.

2.4

Kerngegevens

De Reinier de Graaf Groep is een algemeen ziekenhuis met vier locaties (Delft, Voorburg, Den Haag en Naaldwijk). In het ziekenhuis zijn ongeveer 200 medisch specialisten en 3.114 medewerkers werkzaam. 2.4.1 Kernactiviteiten en nadere typering De Reinier de Graaf Groep verleent als algemeen ziekenhuis medische (topklinische) specialistische zorg (diagnostiek, behandeling en nazorg) en de daaraan gerelateerde verzorging en verpleging. Tevens is in het ziekenhuis een schakelunit aanwezig, geëxploiteerd in samenwerking met Stichting Zorginstellingen Pieter van Foreest (leverancier van diensten voor ouderen op het gebied van wonen, zorg en welzijn). De stichting Reinier de Graaf Groep voert daarnaast onder meer de volgende activiteiten uit. Er worden onderzoeken gedaan voor industriële ondernemingen (voedingsmiddelen, farmacie en biotechnologie). Het gaat hierbij om het testen van de aanwezigheid van werkzame stoffen dan wel de kwaliteit en bruikbaarheid van bepaalde testen en/of stoffen van onder andere geneesmiddelen die nog in de Research & Development fase zitten. Het ziekenhuis beschikt over de onderstaande Medische specialismen: Allergologie Anesthesiologie Cardiologie Chirurgie Dermatologie Gynaecologie en verloskunde Interne geneeskunde Kaakchirurgie Keel-, neus- en oorheelkunde Kindergeneeskunde Klinische chemie Klinische fysica Klinische psychologie Longziekten Maag-, darm- en leverziekten Medische immunologie Medische psychologie Medische microbiologie

Moleculaire biologie Neonatologie Neurochirurgie Neurologie Nucleaire geneeskunde Oncologie Oogheelkunde Orthopedie Pathologie Plastische chirurgie Radiologie Radiotherapie Reumatologie Revalidatiegeneeskunde Urologie Ziekenhuisfarmacie

23

Reinier de Graaf Groep Speciale medische voorzieningen: Afdeling prenatale diagnostiek CT-scan Geïntegreerde diabeteszorg Hartfalenpolikliniek Intensive Care afdeling IVF-behandeling Mammapoli MRI-scan PET-CT scan Pijnbestrijding Spoedeisende hulp (24/7) Sportarts Stroke service Stroke unit

Paramedische- en overige afdelingen Diëtetiek Ergotherapie Fysiotherapie Geestelijke verzorging Logopedie Maatschappelijk werk Transferbureau Ziekenhuishygiëne

2.4.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten Waardering kwaliteit van zorg door patiënt / cliënt 1. Heeft u in het verslagjaar een cliëntenraadpleging uitgevoerd waarin is gevraagd naar de waardering van de kwaliteit van zorg? 2. Hanteert u of uw sector een norm voor het oordeel van cliënten over de kwaliteit van zorg?

Ja Ja

Gebruikte meetmethode

Standaard vragenlijst in het PTO-systeem van de NVZ

Omschrijving van de gehanteerde norm

De Reinier de Graaf Groep heeft een eigen norm geformuleerd van een 7,5 voor zowel polikliniek als kliniek 7,7 voor zowel polikliniek als kliniek

Uitkomst van de cliëntenraadpleging op basis van de normering sector Heeft u de uitkomsten van de cliëntenraadpleging voorgelegd aan de cliëntenraad?

24

Ja

2.4.3 Werkgebieden De Reinier de Graaf Groep verleent voor het grootste deel van haar algemene ziekenhuiszorg in de regio Delft/ Westland/Oostland. Het adherentiegebied telt ruim 300.000 inwoners. Onder deze regio vallen de volgende gemeenten: Delft Honselersdijk Maasdijk Naaldwijk De Lier Rijswijk ZH Pijnacker Delfgauw Den Hoorn ZH Schipluiden Nootdorp ’s Gravenzande

Kwintsheul Wateringen Voorburg Maasland Hoek van Holland Monster Poeldijk Ter Heijde Maassluis Leidschendam Zoetermeer

De door de Reinier de Graaf Groep verzorgde topklinische zorg heeft sterk een bovenregionaal karakter.

2.5

Belanghebbenden

Vanwege de omvang van de organisatie en de positie in de keten van de gezondheidszorg heeft de Reinier de Graaf Groep vele relaties met belanghebbenden. De Reinier de Graaf Groep is een maatschappelijke onderneming die een belangrijke dienst levert aan de inwoners (300.000) van het adherentiegebied van het ziekenhuis. Naast deze dienstverlenende taak van het ziekenhuis, is de Reinier de Graaf Groep een grote werkgever in de regio. Het ziekenhuis is zich bewust van deze belangrijke functies en hecht daarom veel waarde aan samenwerking met partners in en buiten de zorg. 2.5.1 Transmurale zorg/ketenzorg Het behandelen van patiënten op de juiste plek is erg belangrijk in het zorgproces. Om deze reden wordt er binnen de Reinier de Graaf Groep veel aandacht besteed aan transmurale zorg, ofwel ketenzorg. Op deze manier verloopt de doorstroming van patiënten soepeler en krijgt de patiënt de juiste zorg in de voor hem/haar beste omgeving. Ook in 2008 is er veel tijd en energie gestoken in de transmurale zorg/ketenzorg. Hoofdthema’s op dit gebied in 2008 waren: De transferzorg efficiënter inrichten: Uitgangspunt hier is de stelling dat elke patiënt op het juiste moment op de juiste plek dient te verblijven met de juiste zorg. Het gaat hierbij niet alleen om snelheid van het medisch logistieke proces, maar ook om de psychosociale aandacht die een patiënt behoeft. De implemen3 tatie van POINT , het verder uitbouwen van de herstelunit, het verder vormgeven van het transferpunt en het verkennen van het oprichten van een regionaal transferpunt zijn middelen die ingezet zijn om de patiëntenlogistiek te verbeteren. De ketenzorg verder uitbreiden en waar mogelijk overdragen aan de ZEL (Zorggroep EersteLijn) De ontwikkeling van de Zorggroep Eerste Lijn (ZEL), die zich in eerste instantie richt op een optimalisering van geïntegreerde zorg aan chronisch zieken, was voor het Transmuraal Zorgbureau (TZB) aanleiding tot een nieuwe bepaling van de eigen focus. Daar waar het TZB

3

Punt voor Overdracht van Informatie over Nazorg en Transfers (POINT) is een programma om overdracht van informatie tussen zorginstellingen elektronisch te laten verlopen.


vaak initiator was van ketenzorg in de eerste lijn met vervolgens een transmurale focus, werd steeds duidelijker dat die taak eigenlijk zaak werd van de ZEL. Deze organisatie ontvangt gelden van Zorgverzekeraar DSW om in eerste instantie diabetes-ketenzorg en COPDketenzorg goed te organiseren in de eerste lijn. Het grootste deel van deze patiënten bevindt zich inderdaad in de eerste lijn, slechts een klein deel gaat naar de tweede lijn. Na uitvoerig beraad heeft het TZB besloten om het eigen zwaartepunt in 2008 qua trajecten en initiatieven e e e e meer te leggen op de as 2 -3 lijn en minder op de as 1 -2 lijn. De eerste as omvat veelal patiëntlogistieke trajecten, iets wat in de toekomst steeds meer aandacht behoeft. De tweede as omvat voornamelijk ketenzorgprogramma’s voor chronisch zieken, waarbij het TZB deelgenoot en sparringpartner zal blijven en de transmurale inzet zal waarborgen. Echter het initiëren en coördineren van nieuwe trajecten in deze heeft het TZB aan het eind van 2008 overgelaten aan de ZEL. Dit alles uiteraard in goede afstemming en harmonie met de ZEL, zelfs met de intentie van beide organisaties om onder meer scholingen samen op te gaan pakken in de hele regio. Een aantal ketenzorgprojecten in 2008 zijn: COPD-ketenzorg In 2008 is onder andere toe gewerkt naar een ‘overdracht’ van het COPD-traject naar de ZEL. De ZEL heeft dit opgepakt door het vormen van een werkgroep COPD onder de ZEL. De eerste audits hebben eind 2008 plaatsgevonden. Om regiobreed de COPD-zorg goed af te stemmen is een expertteam gevormd, bestaande uit de longartsen van de Reinier de Graaf Groep, het Vlietland Ziekenhuis en kaderhuisartsen COPD van de ZEL, manager transmurale zorg RdGG en manager Careyn. Dit team komt regelmatig bijeen en heeft zeer goed gewerkt, vooral door onderlinge begripsvorming, afstemming op medisch-inhoudelijk gebied en scholing aan huisartsen. In 2009 zal een start gemaakt worden met het vormen van een regionaal team van longverpleegkundigen, inzetbaar bij zowel de huisartsen als de longartsen. Wellicht ligt een longexpertisecentrum daarna in het verschiet. Diabetesketenzorg De eerste lijn (ZEL) heeft 2008 gebruikt om de eerstelijns DBC diabetes voor te bereiden, in afstemming met de endocrinologen van de RdGG. De ZEL heeft duidelijk gekozen voor de regiopartners inzake het contracteren van dbc-modaliteiten. De manager transmurale zorg is eind 2008 samen met de ZEL, de oogartsen, het oogzorgnetwerk en het ondersteunend cluster begonnen met de voorbereidingen van de regionale fundusscreening, die per 01-01-09 onderdeel vormt van de ketendbc. Dit is in goede harmonie verlopen en per 01-01-09 kunnen alle huisartsen in het werkgebied Delft Westland Oostland (DWO) op diverse locaties in de regio alle diabetespatiënten jaarlijks insturen voor een fundusscreening. Geriatrisch netwerk De manager Transmurale Zorg heeft zich samen met een programmamanager georiënteerd op de geriatrie, waarbij de samenhang tussen de verschillende geriatrische modaliteiten (zoals de geheugenpoli) en de regionale ontwikkelingen met elkaar zouden kunnen samenhangen. Werkbezoeken zijn afgelegd bij verschillende ziekenhuizen die reeds geriatrie als aandachtsgebied hebben. In 2009 zal dit onderwerp gestalte gaan krijgen, waarbij ook het regionale aspect (het geriatrisch netwerk) aandacht krijgt. Het LUMC is hierbij onze partner. Netwerk palliatieve zorg De adviesgroep van het Palliatief Netwerk is in 2008 volgens plan viermaal bijeen geweest. Onderwerpen die aan de orde zijn geweest: • Inhoud en opzet netwerkbijeenkomst en gasthuispraatje (bijeenkomst binnen RdGG); • In 2008 zijn twee netwerkbijeenkomsten gerealiseerd, deze bijeenkomsten werden als zeer zinvol ervaren en zullen gecontinueerd worden. • Plannen voor dag van de Palliatieve zorg november 2008; • Beleidsplan 2007-2009; • Notitie Integraal Kankercentrum West (IKW) Inventarisatie ‘stand van zaken van de Palliatieve zorg in de ziekenhuizen’ • Zorgprogramma Palliatieve Zorg Het IKW heeft in 2008 de consultatieteams financieel en faciliterend ondersteund. In 2008 is er ter ondersteuning van het Palliatief Consultatieteam een projectmedewerker aangesteld.

26


Het Consultatieteam heeft 8 maal een casuïstiekbespreking gehouden waarmee gewerkt is aan onderlinge deskundigheidsbevordering en onderlinge afstemming over binnengekomen consultvragen en verstrekte adviezen. Door een bijdrage te leveren aan diverse scholings- en PR-activiteiten heeft het team gewerkt aan kennisoverdracht en vergroting van bekendheid over mogelijkheden van consultatie van het team. Er is toegewerkt naar een scholingsaanbod in 2009 van zes casuïstiekbesprekingen per deelregio voor huisartsen. Dit is gerealiseerd en is van start gegaan in april 2009. Ook is de informatievoorziening voor wat betreft het palliatief netwerk verbeterd. De netwerkcoördinator heeft in 2008 viermaal een nieuwsbrief opgesteld om de regio te informeren over de activiteiten van het Palliatief Netwerk. Begin november hebben er in het kader van de Dag van de Palliatieve Zorg verschillende activiteiten in onze regio plaats gevonden, zoals een open middag in het Hospice Delft en een informatietafel over palliatieve zorg in de Delftse locatie van de Reinier de Graaf Groep en in het behandelcentrum in Naaldwijk. Tevens is er in 2008 draagvlak gezocht en gevonden voor het aanstellen van een palliatief verpleegkundige binnen de RdGG. Doel is te komen tot ziekenhuisbrede verbetering van palliatieve zorg. Eind 2008 is deze verpleegkundige gestart. Intensiveren relatie en werkprocessen tussen huisarts en ziekenhuis/specialist; De manager transmurale zorg is per oktober 2008 benoemd tot manager extramurale betrekkingen. In 2008 is er door MediQuest een onderzoek gedaan onder huisartsen over het oordeel dat zij hebben over alle vakgroepen. De resultaten van dit onderzoek zijn op een ‘stamppotavond’ gecommuniceerd met de huisartsen en specialisten. Een belangrijke uitkomst is dat de huisartsen vinden dat de specialisten onvoldoende tijdig rapporteren aan de huisartsen over hun patiënten. In 2009 zullen diverse verbeterpunten worden ingezet, waarna het onderzoek in 2010 zal worden herhaald en gemeten kan worden of de resultaten zijn verbeterd. Per 1 oktober 2008 is er een manager externe betrekkingen aangetreden, waardoor alle contacten en relaties met de externe zorgwereld goed in kaart worden gebracht en onderhouden en daar waar nodig worden uitgebreid. Deze manager is in 2008 tevens gestart met het zoeken en creëren van draagvlak voor een implementatietraject van ZorgDomein, de digitale verwijsapplicatie van huisarts naar specialist. Ook is in 2008 het fenomeen ‘gasthuispraatjes’ wederom geïntroduceerd. Op een dergelijke bijeenkomst staat een bepaald thema centraal waarbij huisartsen van specialisten kunnen horen wat er speelt en hierop hun reactie kunnen geven. Vanaf 2009 zullen deze praatjes elke maand plaatsvinden. Dit in verband met het grote succes. 2.5.2 Huisartsen In 2008 zijn de contacten met huisartsen geïntensiveerd. Deze relatie zal steeds verder worden uitgebouwd, rekening houdend met de autonomie en de eigenheid van de huisartsenzorg. Ook is er een start gemaakt met de voorbereidingen voor het implementeren van ZorgDoste de mein. ZorgDomein ondersteunt het verwijsproces tussen de 1 en 2 lijnszorg met en internetgebaseerde webapplicatie. ZorgDomein slaat zo een brug tussen de huisarts en het ziekenhuis en andere vervolgzorg. Hiermee wordt een unieke combinatie geleverd van efficiencyvergroting in de zorg en verbeterde service richting de patiënt. In 2008 heeft de focus sterk gelegen op het feit of wij onze huisartsen eigenlijk wel ‘kennen’. Wat beweegt ze al dan niet om naar de RdGG te verwijzen, begrijpen we hun verwijsredenaties en welke relaties kunnen wellicht aangehaald worden. Er is een onderzoek gedaan onder de huisartsen over het oordeel van de huisartsen over alle afzonderlijke vakgroepen. De resultaten van dit onderzoek zijn op een ‘stamppotavond’ gecommuniceerd naar de huisartsen en de specialisten. Voornaamste conclusie was het feit dat de huisartsen (nog steeds) vinden dat de specialisten niet of onvoldoende tijdig rapporteren naar de huisartsen inzake hun patienten. Dit was het ‘rode draad knelpunt’ voor alle vakgroepen. Dit betekent dat hier in 2009 diverse verbeterpunten op worden ingezet. De manager externe betrekkingen zal met alle vakgroepen bespreken hoe de specifieke knelpunten kunnen worden opgepakt en verbeterd.

27


De inzet van het Expressbericht in Chipsoft zal veel verbetering brengen. In 2010 zal het onderzoek onder huisartsen worden herhaald. Er is in 2008 ook een patiënttevredenheidsonderzoek uitgevoerd, zie paragraaf 4.4.1 Kwaliteit van Zorg. Gasthuispraatjes Na een voorzichtige start in 2006 van de themascholingen voor huisartsen in 2007 (drie stuks), zijn in 2008 vervolgens vijf Gasthuispraatjes (om de maand) gerealiseerd. Wegens zeer goede evaluaties en de wens van de huisartsen tot ophoging van de frequentie zal per 2009 elke maand een gasthuispraatje plaatsvinden volgens een vast format. Elke avond staat een vakgroep centraal. Het informele uur wordt benut voor netwerken en dineren. De manager externe betrekkingen heeft in 2008 met de WDH (federatie Werkgroepen Deskundigheidsbevordering Huisartsen en praktijkpersoneel) contact gelegd om te komen tot afstemming van scholingsprogramma’s, accreditatieregels, opzet van een regiokalender (waardoor huisartsen maximaal één scholing per avond krijgen aangeboden door alle zorginstellingen in de regio). De Gasthuispraatjes zijn in 2008 uitgegroeid tot een fenomeen, dat in 2009 slechts nog een protocol behoeft en fine-tuning. De vaste huisarts-voorzitter vervult deze rol met veel verve. In 2009 zal de ondersteuning en uitvoering, die niet medisch-inhoudelijk van aard is, gebeuren door een speciaal daartoe geworven evenementencoördinator. Gezamenlijk consult De manager externe betrekkingen is op werkbezoek geweest in een andere regio om te bezien hoe een gezamenlijk consult in de praktijk wordt uitgevoerd. Het betreft hier consulten van specialisten in de huisartsenpraktijk in het bijzijn van 6-8 huisartsen. De patiënten zijn veelal complexe eerstelijnspatienten. In Nederland vindt dit in diverse regio’s tot grote tevredenheid van alle partijen plaats en in DWO zou hier in 2009 mee gestart kunnen worden. 2.5.3 Zorgverzekeraars Voor de financiering van een kwalitatief hoogwaardige zorgverlening zijn de zorgverzekeraars een belangrijke klant en partner. De belangrijkste partner voor de Reinier de Graaf Groep is Zorgverzekeraar DSW. Daarnaast hecht de RdGG veel waarde aan goede contacten met de overige landelijke zorgverzekeraars. De contacten met Zorgverzekeraar DSW en de vertegenwoordigers van de overige verzekeraars vindt plaats via gestructureerde overleggen op strategisch, tactisch en technisch niveau. Gespreksonderwerpen zijn onder andere geweest: het beleid, medische en financiële ontwikkelingen en het herzien van de nieuwbouwplannen. In 2008 is voor € 1 miljoen euro aan zorgvernieuwingsprojecten overeengekomen. Hieronder volgen enkele zorgvernieuwingsprojecten die in 2008 gerealiseerd zijn met behulp van de financiering door de zorgverzekeraars:

Uro-oncologisch kwaliteitsproject Dit project behelst verschillende onderdelen. Ten eerste wordt de kwaliteit, souplesse en het tempo van de urologische oncologische zorg verbeterd door het afstemmen van de toegankelijkheid van de polikliniek en het logistieke proces op de polikliniek. Om dit te bereiken zullen de oncologische verpleegkundigen een vast aanspreekpunt zijn voor de patiënt en de huisarts. Deze oncologisch verpleegkundige zal zorgdragen voor een eerste intake en zal de diagnostiek organiseren volgens een vast protocol. De toegang, intake en de daaraan gekoppelde benodigde diagnostiek zal binnen 1 week moeten geschieden. Daarnaast zal de capaciteit worden vergroot, evenals de efficiency en veiligheid. Aanschaf van extra scopen, software voor verslaglegging etc. zijn hiervoor nodig. Als laatste zal het logistieke OK-traject worden verbeterd voor patiënten met een blaascarcinoom. Deze patiënt zal binnen drie weken na presentatie de operatie moeten ondergaan. Faecale DNA-test ten behoeve van wachtlijstmanagement Van alle patiënten die worden aangeboden voor een coloscopie met de verdenking op coloncarcinoom wordt faeces op DNA onderzocht om een verhoogd risico op coloncarcinoom te identificeren.

28


Optimaliseren pre- en post IC patiënten Pre-Intensive Care Het doel is te anticiperen op te verwachten problemen zoals ernstig delier, postoperatieve luchtweginfecties en boezemfibrilleren. Eerder genoemde complicaties verhogen de morbiditeit en verlengen de IC-opname. De intensivist geeft adviezen ten aanzien van medicatie, hemodynamische bewaking en soms ook timing van het moment van opereren. Patiënt en familie krijgen uitleg over wat de IC-opname inhoudt en wat hun eigen bijdrage aan spoedig herstel kan zijn. De patiënt krijgt adviezen ter behoud van de algemene conditie en verbetering van de voedingstoestand in samenwerking met de fysiotherapie en diëtetiek. Waar nodig wordt ook de beperking van de behandelcode besproken. Het voordeel is dat er een realistische verwachting is over het postoperatieve traject. Post-Intensive Care Na ontslag van de IC naar de verpleegafdeling wordt de patiënt gevolgd door de intensivist en consultatieve IC verpleegkundige. Gecontroleerd wordt of de op de IC ingestelde behandeling ook wordt gecontinueerd. Follow-up op de polikliniek Intensive Care vindt plaats op indicatie van de intensivist, de IC verpleegkundige, de huisarts of de patiënt en familie. Ook nabestaanden van op de IC overleden patiënten kunnen voor hun vragen op de polikliniek Intensive Care terecht. Dit laatste zorgvernieuwingsproject heeft geresulteerd in: 1. Een betere samenwerking met fysiotherapie, diëtetiek, psychiatrie, chirurgie en anesthesie 2. Hoge waardering door de patiënt en familie 3. Minder ernstig delier en luchtweginfecties in postoperatieve fase 4. Het verkrijgen van inzicht in hiaten van de zorg van de potentieel kritisch zieke patiënt en de post-IC patiënt 5. Opstarten van nieuwe verbeterprojecten zoals: a. Vroege mobilisatie op de IC b. Optimaliseren van de voeding op de IC c. Betere herkenning en behandeling van delier op de IC d. Introductie van een IC dagboek 6. Een protocol preoperatieve optimalisatie van hoogrisicopatiënten 7. Een protocol behandeling oesophaguscardia resecties 8. Participatie in het ziekenhuisbrede zorgproject oesophaguscardia resecties 9. Het voornemen tot samenwerking in het post-IC project met het ziekenhuis Gelderse Vallei 2.5.4 Overheid/overheidsinstanties In 2008 heeft er regelmatig overleg plaatsgevonden met de gemeente Delft inzake de toenmalige nieuwbouwplannen. In de loop van 2008 is na uitvoerig onderzoek gebleken dat het uitvoeren van de nieuwbouwplannen onder de nieuwe regelgeving niet haalbaar is. Er is in 2008 direct gestart met het ontwikkelen van nieuwe plannen om een doorstart in de nieuwbouw alsnog te kunnen realiseren. Hierover heeft de RdGG wederom contact gehad met de gemeente Delft en andere gemeentes in de regio. De komst van de Parnassia Bavo Groep op de locatie in Voorburg is in 2008 hevig ter discussie komen te staan. De oorzaak hiervan is gelegen in het feit dat er vanuit de gemeente elke keer nieuwe eisen en voorwaarden werden gesteld. Dit en het feit dat er sprake is van een archeologisch vindingrijk gebied heeft partijen doen besluiten dat het onmogelijk is (financieel gezien) om het terrein te ontwikkelen zoals voorzien zonder bijdrage vanuit de overheid. Er loopt nu een juridisch proces tegen de gemeente Leidschendam-Voorburg inzake dit traject. National Health Services In oktober 2008 is er een delegatie op bezoek geweest vanuit The National Health Services (NHS) uit Groot Britannië. De betrokken personen kwamen informatie inwinnen over de financiering van ziekenhuizen in Nederland, het MRSA-beleid en hoe de RdGG omgaat met kwaliteit binnen haar instelling. Een leerzame dag voor beide partijen.

29


Inspectie voor de Gezondheidszorg Met het ook op het toezicht op kwaliteit van onze zorgverlening is de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) een belangrijke belanghebbende. De Inspectie is belast met het bewaken van de kwaliteit van de zorgverlening. De Reinier de Graaf Groep onderhoudt al jaren een open en transparante relatie met de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Het ziekenhuis houdt de Inspectie op de hoogte van de verschillende ontwikkelingen die plaatsvinden. Ook wordt de inspectie geïnformeerd over calamiteiten die zich onverhoopt voordoen in het huis, over de prestatie-indicatoren en over ontwikkelingen die de patiëntenzorg verbeteren. In september 2008 heeft een bezoek vanuit de Inspectie plaatsgevonden om onder andere te praten over de prestatie indicatoren 2006 en 2007, over de meldingen die vanuit de RdGG zijn gedaan en het beleid. 2.5.5 Onderwijs en opleidingen De Reinier de Graaf Groep is één van de 26 ‘teaching hospitals’ in Nederland: topklinische ziekenhuizen die zich hebben georganiseerd in de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ). De Reinier de Graaf Groep is hierdoor verantwoordelijk voor opleidingen en onderwijs in brede zin, het bevorderen van hoogwaardige patiëntenzorg, topklinische behandelingen en topreferente zorg, toegepast wetenschappelijk onderzoek en zorginnovatie. Als ‘teaching hospital’ verzorgt de Reinier de Graaf Groep voorzieningen die het niveau van andere algemene ziekenhuizen overstijgen. Tevens verzorgt de RdGG zowel verpleegkundige als medische (vervolg) opleidingen. Voor meer informatie verwijzen wij naar paragraaf 4.8.1. 2.5.6 Collega-ziekenhuizen Met het oog op afstemming rondom de medische opleidingen en het onderwijs onderhoudt de RdGG reguliere contacten met de ziekenhuizen die verenigd zijn in de Opleidings- en Onderwijs Regio Zuid West Nederland (OOR ZWN) en de Opleidings- en Onderwijs Regio Leiden (OOR Leiden). Daarnaast heeft de RdGG periodiek contacten met de andere ziekenhuizen binnen het verband van de STZ en de NVZ. 2.5.7 Samenwerkingsverbanden De Stichting de Reinier de Graaf Groep participeert formeel en informeel in diverse vormen van samenwerking: IbMZ, Incidentbeheersingmanagement

Stichting IKW, Integraal Kankercentrum West TRE- onderwijsgroep Mondriaan Stichting CombiSter RCG-DWO- Regionale Commissie Gezondheidszorg Stichting BCW- Behandel Centrum Westland

PALGA CBO

30

Zorginstelling en regionaal samenwerkingsverband met als doel de aanpak op de hoofdaandachtsgebieden Securityzorg, Veiligheid en Incidentbeheersing en Integriteit te bevorderen in relatie tot de Zorgbrede Governancecode. Regionaal Samenwerkingsverband voor de behandeling van kankerpatiënten. Regionaal Opleidingen Centrum voor o.a. verpleegkundigen. Houdt zich bezig met het steriliseren, parketteren en de logistiek van medisch instrumentarium. Samenwerkingsverband waarin alle zorgaanbieders, zorgverzekeraars, regionale overheden en regionale patiëntenverenigingen deelnemen. Samenwerkingsverband tussen Zorgverzekeraar DSW, verpleeghuis de Naaldhorst (Pieter van Foreest) en de Reinier de Graaf Groep ter exploitatie van het gebouw in Naaldwijk, waarin onder andere een polikliniek van het ziekenhuis is gevestigd. Stichting Pathologisch Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archiefsysteem. Centraal Begeleidingsorgaan voor de Intercollegiale Toetsing. Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg.


Stichting HRL Stichting PRO-Z-Zorg Stichting GEMS

Stichting Fonds (sociaal Fonds) Stichting Vrienden van het Reinier de Graaf Gasthuis/ Stichting Vrienden Medisch Centrum Reinier de Graaf Stichting Jonkvrouwe Ricardis WAC SWO-RdGG

Ziekenhuisketen

Stichting Medische Specialisten Reinier de Graaf Samenwerking GGZ Delfland Samenwerking Transmurale Zorg Delft, Westland, Oostland Careyn Stichting HAP Delft Stichting HAP Westland STZ, Stichting Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen

Facilitaire Stichting Gezondheidszorg Stichting Medische Nascholing

Stichting Breedband Delft

Stichting Zorgvenster DWO-NWN

Haags-Rijswijks Huisartsenlaboratorium Samenwerkingsverband met Zorgverzekeraar. Samenwerkingsverband tussen huisartsen, apothekers, Zorgverzekeraar DSW en de Reinier de Graaf Groep inzake het elektronisch berichtenverkeer. Hulpverlening aan medewerkers die in financiële moeilijkheden zijn geraakt. Stichting die zich bezighoudt met dienstverlening aan de leden en fondsenwerving ten behoeve van de Reinier de Graaf Groep. Beheer van het antiek en kunstbezit van de Reinier de Graaf Groep. Wetenschappelijke Activiteiten Commissie. Uitvoerend orgaan van de SWO-RdGG. Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Reinier de Graaf Groep. Opgericht door de medische staf om wetenschappelijk onderzoek binnen de Reinier de Graaf Groep te stimuleren, initiëren en coördineren. Een samenwerkingsverband van 8 ziekenhuizen. De samenwerking is in hoofdzaak gericht op kwaliteitsverbetering en bedrijfsvergelijkingen. Werkgever van de radiotherapeuten met toelating tot de Reinier de Graaf Groep. De sector psychiatrie van de Reinier de Graaf Groep is ondergebracht bij GGZ-Delfland. Samenwerkingsverband met de Stichting Zorginstellingen Pieter van Foreest. Het doel is transmurale samenwerkingsprojecten te ontwikkelen en ondersteunen. Stichting voor huisartsenpost Delft Stichting voor huisartsenpost Westland Vereniging van 20 Nederlandse Ziekenhuizen. De leden bieden topklinische patiëntenzorg. Ze verzorgen medisch specialistische opleidingen, de opleiding verpleegkunde, verpleegkundig-specialistische, paramedische en medischondersteunende opleidingen. Daarnaast initiëren de STZziekenhuizen toegepast patiëntgebonden wetenschappelijk onderzoek. Op wetenschappelijk gebied hebben ze een brugfunctie tussen de academische wereld en de niet-academische ziekenhuizen. Stichting die facilitaire dienstverlening aan de gezondheidszorg ondersteunt. Stichting die ten doel heeft het houden van symposia voor huisartsen en Reinier de Graaf Groep specialisten mogelijk te maken. Samenwerkingsverband tussen de gemeente Delft, TNO, TU Delft, Reinier de Graaf Groep, Sophia Revalidatie, lagere en middelbare scholen in de regio DWO en de Mondriaan onderwijsgroep. Doelstelling is het realiseren van een glasvezelnetwerk in de regio DWO. Stichting met als doel het beheren en exploiteren van het regionaal zorgvenster gericht op het op veilige, digitale en geïntegreerde wijze toegang bieden tot regionale informatie over zorg, tot zorgtoepassingen en tot authentieke bronnen die medische, patiëntgebonden informatie bieden, alles in de ruimste

31


Stichting Medische Voortplanting Voorburg

32

zin van het woord. Stichting die de functie van In Vitro Fertilisatie voor het ziekenhuis uitvoert.


3 Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering 3.1

Bestuur en toezicht

3.1.1 Zorgbrede Governance Code De Reinier de Graaf Groep hanteert de zorgbrede Governance Code van de Brancheorganisatie Zorg (BoZ). Corporate governance staat voor goed toezicht, bestuur, effectiviteit en doelmatigheid. Het ziekenhuis heeft de normen van de code doorgevoerd (zie Bijlage I Governance Code). Daarnaast past de Reinier de Graaf Groep de Gedragscode voor de goede bestuurder van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Directeuren toe. Voor informatie over toezicht wordt verwezen naar het Verslag Raad van Toezicht. 3.1.2 Raad van Bestuur De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van het strategisch beleid dat geaccordeerd is door de Raad van Toezicht. Daarnaast is de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor de algemene aansturing van het ziekenhuis en de good governance. Er is sprake van een collegiaal bestuur. De Raad van Bestuur werkt volgens een reglement dat door de Raad van Toezicht is goedgekeurd en de regelingen zoals opgenomen in artikel 6, lid 8 van de statuten. De Raad van Bestuur vergadert wekelijks, in aanwezigheid van de secretaris Raad van Bestuur en de secretaresse Voorzitter Raad van Bestuur die de vergadering notuleert. In deze vergadering worden diverse zaken besproken en besloten. Onderwerpen die in het jaar 2008 ondermeer aan de orde zijn geweest: het ‘on hold’ zetten van de nieuwbouw, ICT-ontwikkelingen, reorganisatie van de structuur, begroting, adviezen van de verschillende adviesorganen en de ontwikkelingen in zorg. In 2008 nam de Raad van Bestuur onder andere besluiten over de volgende onderwerpen: Patiënttevredenheidsonderzoek Invoering Monacosysteem voor roosterplanning; Oprichten club oud-medewerkers; Begroting en jaarrekening; Invoering Assist in Delft; Beleid kindermishandeling; Opzetten nieuw managementinformatiesysteem; Wijziging organisatiestructuur; Procedure tekenbevoegdheid; Aanschaffen licentie MediQuest; Aanschaf HRM/Payrol-systeem; Plan van aanpak kwaliteit; Reorganisatie radiologie; Plan van aanpak voortgang nieuwbouw; Opheffen Graaflanden B.V. Naast de onderwerpen waar besluiten over zijn genomen, heeft de Raad van Bestuur in de wekelijkse vergadering veel aandacht besteed aan: Kwaliteitsbeleid; Plannen omtrent renovatie; Ontwikkelingen op het gebied van de zorgverzekeraars; Productie- en exploitatieontwikkelingen; Informatiebeveiliging; ICT-ontwikkelingen; IGZ prestatie-indicatoren;

33


Klachten binnengekomen bij de klachtenfunctionaris en/of klachtencommissie; Implementeren van een leerafdeling binnen de RdGG; Marketing; Ontwikkelingen in Voorburg. Samenstelling Raad van Bestuur gedurende 2008 Naam Bestuursfunctie Dr. J. van den Heuvel Voorzitter Raad van Bestuur V.J. krul MBA Lid Raad van Bestuur Nevenactiviteiten Raad van Bestuur Naast de bestuursfuncties binnen de verbonden (geconsolideerde) rechtspersonen is nog sprake van de volgende nevenfuncties: Naam Dr. J. van den Heuvel V.J. Krul MBA

3.2

Nevenactiviteit Lid Bestuur Facilitaire Stichting Gezondheidszorg Bestuurslid Stichting Vrienden van Reinier de Graaf

Bedrijfsvoering

3.2.1 Planning en controlcyclus De planning en control cyclus geeft de inhoudelijke doelen aan voor de organisatie, variërend van korte tot lange termijn doelen; en van strategische tot operationele doelen. De planningen controlcyclus is zowel beleidsmatig als financieel ingericht. De betreffende rapportages worden gemaakt vanuit de gegevens die worden vastgelegd in het datawarehouse van de Reinier de Graaf Groep. Begin 2008 is de financiële module van het datawarehouse in gebruik genomen, in juni gevolgd door een onderdeel van de productiemodule. De eerste geeft uitgebreid inzicht in de kosten en exploitatiebudgetten van het ziekenhuis. Bij de tweede gaat het met name om basale informatie over productie van verrichtingen en dbc's, zorgprofielen en honorarium. Tevens is de beveiliging van de gegevens geregeld. Door problemen bij de leverancier, die uiteindelijk tot een faillissement hebben geleid, is de oplevering van het totale datawarehouse ernstig vertraagd. De verwachting is dat in 2009, met behulp van een nieuwe partner, het datawarehouseproject afgerond kan worden en dat het op dat moment ook mogelijk is om rapportages van kwaliteits- en prestatie-indicatoren te genereren. 3.2.2 Administratieve Organisatie en Interne Controle Volgens de kaderregeling Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC) inzake de DBC-registratie en facturering dient de interne controlefunctie van het ziekenhuis te zorgen voor periodieke rapportages. Deze rapportages aan het management over de opzet, het bestaan en voortdurende goede werking van de AO/IC moeten van een zodanige kwaliteit zijn dat de Raad van Bestuur op basis hiervan een Bestuursverklaring kan afgeven over de DBC registratie en de DBC facturering. Gedurende het hele jaar is voldaan aan de gestelde eisen die zijn opgenomen in de Regeling Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC) inzake de DBC-registratie en facturering. Er is dan ook een verantwoordingsdocument gefactureerde DBC’s 2008 afgegeven. Deze verklaring is afgegeven ten behoeve van de NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) en de zorgverzekeraars. De interne controlefunctie is belegd bij de afdeling Financieel Beleid & Beheer (FB&B). De AO/IC functionaris communiceert de uitkomsten van de interne controles rechtstreeks aan de Raad van Bestuur. De administratieve organisatie is op orde. Er zijn goede beschrijvingen van procedures en werkinstructies en er worden periodiek instructies gegeven aan medisch specialisten en medewerkers betreffende de registratie en validatie van de DBC’s. Een belangrijk onderdeel van

34


het Interne Controle Programma is de DBC Steekproef. Een steekproef van 211 dossiers is gehouden. De steekproef toetst het volgende: - Komt de DBC-typering zoals deze door de arts is getypeerd overeen met de gegevens uit de Blauwe Gids en/of de medische status; - Is de DBC binnen de software goed gevalideerd, nadat de essentiële verrichtingen zijn gekoppeld aan de DBC; - Is de DBC gekoppeld aan de juiste declaratiecode en daarmee aan de juiste prijslijst/verzekeraar; - Is de rekening voorzien van de juiste patiëntgegevens, goed geadresseerd, naar de juiste zorgverzekeraar en/of patiënt. Hierin zijn 3,3 fouten geconstateerd (norm ≤ 5). De geconstateerde fouten zijn gecorrigeerd en zijn aanleiding geweest voor verder intern onderzoek. De foutfractie ten opzichte van 2007 is hiermee afgenomen. Toen was de foutfractie 4,13. In 2008 is de elektronische controle op verzekeringsgegevens via Vecozo geïntensiveerd, alsmede de interne controle op illegalen, onverzekerden en buitenlanders. Dit levert meer inning via een pinapparaat en betalingsvoorschotten op. Tevens zullen hierdoor minder nota’s naar de verkeerde verzekeraar worden gestuurd. Het gebruikmaken van de elektronische ‘Blauwe Gids’ naast het eventueel opvragen van het medisch dossier heeft er toe geleid dat de doorlooptijd van de steekproefdossiers is versneld. Het is daarbij echter wel belangrijk dat de ontslagbrieven tijdig na het ontslag van de patiënt in de Blauwe Gids aanwezig zijn. Knelpunten 2008/verbeterpunten 2009 • In voorgaande jaren werd er altijd knelpunten ervaren bij de registratie op de SEH met betrekking tot het gebruik van het softwarepakket. Dit is in 2008 aanleiding geweest om dit pakket te vervangen. Per 12-1-2009 is E-care vervangen door de ChipSoft module CS-SEH, waarmee een geïntegreerd geheel met de andere ChipSoft modules tot stand is gebracht. • De deels handmatig vervaardigde wekelijkse overzichten betreffende de fouten in de DBC-registratie is in 2009 vervangen door controleregels van ValueCare. ValueCare geeft via deze controleregels dagelijks een actueel inzicht in omissies in het registratieproces, nog voor de DBC is afgesloten en gevalideerd. Op deze manier krijgt de medewerker zelf meer inzicht in de kwaliteit van hun eigen registratieproces. De controlemogelijkheden vanuit ValueCare zullen in 2009 nog verder worden uitgebreid. • Het aantal ‘zwevende’ verrichtingen is nog niet tot een aanvaardbaar niveau gedaald. Hierop wordt in 2009 een Lean Six Sigma project gestart (zie paragraaf 4.3.3). Door het starten van een dergelijk project worden de primaire processen beoordeeld en zo nodig verbeteringen doorgevoerd. • In 2008 is gestart met de inzet van de Chipsoftmodule TAAK. Daarbij kunnen de facturatieruns in de nachtelijke uren in het weekend worden uitgevoerd, zodat de werking van de software overdag minder wordt verstoord. Deze module zal in 2009 verder moeten worden verbeterd. In 2008 is al wel bereikt dat er wekelijks wordt gefactureerd. • In het kader van het opzetten van een integraal kwaliteitssysteem worden de hoofdprocessen m.b.t. de basisregistratie in de vorm van het DBC proces onder de aandacht van het management gebracht. De verdere invoering van het Burger Service Nummer zal naar verwachting verbeteringen opleveren, waardoor er minder ‘dubbele’ patiënten in het systeem zullen voorkomen. • Met de op komst zijnde aanpassing van het DBC-systeem in het kader van het verbeterplan DBC’s Op weg naar Transparantie (DOT) zal er sprake zijn van een geleidelijke overgang van het bestaande registratiemodel voor het DBC-systeem naar een model waar de gegevens eenmalig worden vastgelegd (eenmalige zorgregistratie) en voor meerdere doeleinden wordt gebruikt, waaronder het afleiden van DBCZorgproducten. In 2009 zat het ook voor de Reinier de Graaf Groep veel inspanning vergen om tijdig klaar te zijn voor de overgang naar DOT

35


3.2.3 Risicomanagement Binnen de Reinier de Graaf Groep behoort het risicomanagement tot de integrale verantwoordelijkheid van de managers. Afdelingen die een belangrijke rol spelen bij het signaleren en beheersen van risico’s zijn onder andere Kwaliteit, Innovatie & Veiligheid (KIV), Facilitair Bedrijf (FAB), Financieel Beleid & Beheer (FB&B) en juridische zaken. Zo wordt aan de hand van financiële managementrapportages apart aandacht geschonken aan kansen en bedreigingen (risico’s) voor de komende tijd en de potentiële financiële gevolgen hiervan. Hierbij kan gedacht worden aan de financiering van kapitaal, de beheersing van geldstromen binnen het ziekenhuis en het te voeren rente- en risicobeleid. Er is in 2008 veel aandacht gegaan naar het onderhouden van een cultuur waarin veilig gemeld kan worden, het beheersen van de marge op het B-segment, de vorderingen en het onderhanden werk, het actualiseren van de Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en het plegen van onderhoud aan apparatuur. Toenemende risico’s in 2009 worden veroorzaakt door: • Marktwerking met toegenomen financiële risico’s • Huidige staat van de gebouwen na het vertragen van de nieuwbouw 3.2.4 ICT in de zorg Het Informatie en Communicatie Technologie (ICT) jaar 2008 is vooral gekenmerkt door grote calamiteiten en veranderingen. Zo heeft het ziekenhuis drie dagen lang zonder ICTvoorzieningen moeten functioneren. Hierdoor is het volledige zorgproces stil komen te staan. Tijdens deze calamiteiten is gebleken hoe afhankelijk de zorg is geworden van goed functionerende ICT-voorzieningen. De ingrijpende gebeurtenissen op ICT-terrein hebben geleid tot een nieuw begin. Deze paragraaf vertelt het verhaal van Informatisering & Automatisering langs drie aspecten: • De calamiteiten; • De projecten; • Het personeel & de organisatie. Calamiteiten Het netwerk bestond tot ver in 2008 uit sterk verouderde apparatuur en bevatte vermoedelijk al vele fouten, waardoor de performance nadelig werd beïnvloed. Eind mei/begin juni 2008 zijn deze problemen één voor één ‘boven water gekomen’ in een serie calamiteiten die negen dagen lang ernstige verstoringen gaven. Op drie van de negen dagen heeft de zorgverlening zonder ICT- voorzieningen moeten functioneren. Noodprocedures zijn toen in gang gezet. Een summier verslag van deze ernstige calamiteit is onderstaand verwoord: • Zondag 25 mei 2008 Door een stroompiek op het netwerk zijn zeven stroomgroepen in de server ruimte uitgevallen. Hierdoor is apparatuur beschadigd en moest op 28 mei in de avond onderhoud worden uitgevoerd. • Donderdag 29 mei 2008 In het S-gebouw vallen allerlei connecties weg. Hierdoor worden ook CTG-scanners niet goed aangestuurd. Resetten van apparatuur heeft het probleem verholpen. • Vrijdag 30 mei 2008 Op deze dag wordt het volledige ICT-netwerk in de Delftse panden getroffen door een netwerkstoring. De problemen starten in de morgen en duren tot de avond. Het centrale ‘hart’ van de acht jaar oude netwerkapparatuur is kapot. Onderhoud op deze apparatuur kan alleen nog op basis van ‘best effort’ worden gedaan. Imtech is ingeschakeld en heeft gelukkig nog reserve onderdelen, waardoor herstel mogelijk is. • Maandag 2 juni 2008 Wederom vertoont het gehele netwerk in Delft dezelfde symptomen. Dit maal blijkt dat er broadcaststormen op het netwerk zijn, die worden veroorzaakt door loops in het netwerk. Nadat de loops in het netwerk eruit zijn gehaald, lijkt alles weer te stabiliseren

36


• Dinsdag 3 juni 2008 Het volledige netwerk in de panden in Delft wordt nogmaals door een calamiteit getroffen. Ditmaal zijn het printers die broadcast stormen op het netwerk veroorzaken. De calamiteit wordt in de loop van de middag opgelost. Naast deze grote calamiteiten zijn er nog vele ‘kleinere’ calamiteiten geweest, die veelal waren te relateren aan de veel te oude netwerkapparatuur. Voor elk van deze calamiteiten is een verslag geschreven. Projecten Project:Infra 2008 Om de verouderde netwerkapparatuur te vervangen is een grootschalig project opgestart. Het project ‘Infra 2008’ had als doel de beschikbaarheid van de ICT-voorzieningen te verbeteren. Het project is in juni 2008 gestart en wordt in mei 2009 opgeleverd. De resultaten van dit projecten zijn: • Vervanging en uitbreiding van het glasvezelnetwerk; • Aanleg van redundante paden van de Centrale Computer Ruimte (CCR) naar de Satelliet ruimtes (SER), waardoor uitval van een pad niet leidt tot vermindering van beschikbaarheid; • Vervanging van alle actieve netwerkcomponenten; • Segmentering van het netwerk in virtuele netwerken (VLAN’s); • Ontwerpen voor datacenter, storage platform, server platform en webplatform. De grootste wijziging die in het kader van dit project is uitgevoerd, betrof het vervangen van de centrale delen (core switches) van het netwerk en het splitsen van de centrale data opslag (Storage Area Network) over twee computerruimtes. Om deze wijziging zo goed mogelijk te kunnen doorvoeren zijn op 25 oktober alle ICT voorzieningen op gecontroleerde wijze uitgeschakeld en heeft het ziekenhuis 14 uur lang op noodmaatregelen moeten functioneren. Deze gecontroleerde actie is zeer geslaagd verlopen. Tevens is in het kader van het project ‘Infra 2008’ alle op het netwerk aangesloten apparatuur geïnventariseerd. Deze apparatuur is opgenomen in de Configuratie Management Database, die vanaf eind 2008 zorgvuldig wordt bijgehouden. Project: E-mailmigratie Sinds vele jaren werd er gebruik gemaakt van Novell Groupwise als e-mail omgeving. De gebruikte versie was sterk verouderd. De beschikbaarheid en de performance van de e-mail omgeving was zeer slecht. Op basis van een door een externe leverancier beschreven vooronderzoek is gekozen voor een volledig nieuwe e-mail omgeving, die is gebaseerd op de marktstandaard Microsoft Exchange Server plus Microsoft Outlook. Begin oktober is de e-mail omgeving gemigreerd naar een externe gehoste email omgeving. Er is gekozen voor een externe oplossing, zodat niet meer behoeft te worden geïnvesteerd in mensen en middelen om de e-mail omgeving beschikbaar te stellen en te beheren. Om de migratie voor de eindgebruikers soepel te laten verlopen is er voor gekozen om een Service On Site (SoS) team in te richten. De SoS teams zijn gedurende twee weken bij de gebruikers langs gegaan om problemen direct op te lossen. Project: implementatie NEN 7510 (informatiebeveiliging) Van rechtswege moeten alle ziekenhuizen in 2010 aan de NEN 7510 (code voor informatiebeveiliging) gaan voldoen. In de laatste maanden van 2008 is het plan gemaakt waarin wordt aangegeven op welke wijze de RdGG zal gaan voldoen aan deze NEN 7510 norm. Dit plan van aanpak is aangeboden aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). De uitvoering van dit plan zal in 2009 worden opgestart.

37


3.3

Adviesorganen

3.3.1 Ondernemingsraad De medewerkers van de Reinier de Graaf Groep worden vertegenwoordigd door de Ondernemingsraad (OR) die gedurende de zittingsperiode 2007-2010 werkt vanuit de volgende doelstelling: “De Ondernemingsraad ziet erop toe dat de belangen van de medewerkers voldoende worden meegewogen bij het formuleren en uitvoeren van het organisatiebeleid”. De speerpunten die de Ondernemingsraad voor 2008 heeft gehanteerd, waren: • Personeelstevredenheid • Veiligheid • OR en organisatie Binnen dit kader heeft de OR de mogelijkheden onderzocht van een jaargesprekkenenquête en is ruime aandacht besteed aan de BHV-organisatie. Daarnaast heeft de OR onderzocht op welke wijze de medezeggenschap in de Reinier de Graaf Groep wordt beïnvloed door de bestuurswisseling en de voorgenomen wijzigingen in de organisatiestructuur. Deze speerpunten waren zeer regelmatig onderwerp van gesprek in ons overleg met de clustermanagers, P&O en de Raad van Bestuur. De ontwikkelingen in het nieuwbouwproject hebben ook van de ondernemingsraad veel inzet gevergd. Daarbij werd ruime aandacht besteed aan de mogelijke gevolgen voor het personeel. Aanvankelijk in de gebruikersoverleggen, daarna ten aanzien van de noodzakelijke renovaties. Gedurende het gehele jaar heeft de OR haar achterban op de hoogte gehouden van de lopende zaken via de OR-Nieuwsbrief, Reinierweb (intranet) en het personeelsmagazine Typisch Reinier. Samenstelling De samenstelling van de Ondernemingsraad vertoont in 2008 een aantal mutaties. Het jaar werd afgesloten met een bezetting van twaalf van de zeventien zetels. Mw. M. Benard, apotheek Mw. J.A.M. Bouman, röntgenadministratie - vice-voorzitter Mw. G. Brunink, verpleegunit H 3Z Mw. L.I. Dennison, verpleegunit B 5.2 (tot 01/11/2008) Hr. J.J.H. van Haagen, technische dienst (tot 01/06/2008) Mw. H. Hendriksen, polikliniek cardiologie (tot 01/12/2008) Mw. E. Hoek, verpleegunit B 6.1 (tot 01/09/2008) Hr. R. Koster, technische dienst Mw. Y. Legerstee, verpleegunit H 3N Mw. J. Meijer, radiotherapie Mw. A. Mooij, OK/anesthesie Mw. D. de Ruiter, verpleegunit H 4N Mw. A. Schmits, verpleegunit H 4.1 (tot 01/04/2008) Mw. S. van der Sloot (vanaf 01/09/2008) Mw. C.E. Spanbroek, verpleegunit H 5W – secretaris Hr. J.H. Tempelman, verpleegunit 2A DHV Mw. J.C. Tharner, OK-voorzitter Commissies De OR kent de volgende vaste en informatiecommissies die specifieke onderwerpen behandelen: • Commissie veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu (VGWM); • Commissie financiën; • Commissie communicatie; • Commissie nieuwbouw;

38


• Informatiecommissie Zorg (ICZ); • Informatiecommissie Facilitair Bedrijf en Stafdiensten (IC-Fab). Deze commissies komen elke maand bijeen en kunnen uitgebreid worden met zogenoemde buitenleden die de OR-leden ondersteunen met hun specifieke kennis. Onderwerpen In het verslagjaar heeft acht keer een overlegvergadering plaatsgevonden tussen OR en Raad van Bestuur. Iedere overlegvergadering wordt voorafgegaan door een agendaoverleg. Vaste onderwerpen op de agenda zijn onder andere: • Kwaliteit; • Ziekteverzuim / reïntegratie; • Externe ontwikkelingen; • Bouw / nieuwbouw; • Financiën; • Arbo. Andere onderwerpen die aan de orde zijn geweest in de overlegvergadering: • Bedrijfsplan 2007-2008; • Strategisch Ziekenhuisplan 2007-2009; • Inventarisatie van behaalde doelen in 2007; • Gesprek met leden van de Raad van Toezicht (J.F. van Wagtendonk, T. van der Putte); • Werving en behoud medewerkers; • Bedrijfshulpverleningsorganisatie; • Ontwikkelingen rond nieuwbouw. Advies- en instemmingsaanvragen De OR heeft onder andere geadviseerd over de volgende adviesaanvragen: • Begroting 2008; • Samenwerking medische microbiologie (met Groene Hart Ziekenhuis); • Benoeming lid Raad van Bestuur; • Benoeming lid Raad van Toezicht; • Samenwerking inkoop & goederenlogistiek (met HagaZiekenhuis en Sint Franciscus Gasthuis); • Plan van aanpak kwaliteit en veiligheid in de RdGG; • Samenvoeging Personeels- en Salarisadministratie; • Wijziging organisatiestructuur RdGG. De OR heeft ingestemd met de volgende instemmingsaanvraag: • MRSA-protocol medewerkers. 3.3.2 Cliëntenraad Mede op basis van de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen functioneert in de RdGG sinds 1996 een cliëntenraad als formeel adviesorgaan van de Raad van Bestuur. De Reinier de Graaf Groep stelt verschillende faciliteiten beschikbaar ter ondersteuning van de Cliëntenraad. Er wordt secretariële ondersteuning geboden, alsmede de nodige basisfaciliteiten. De Cliëntenraad brengt zowel gevraagde als ongevraagde adviezen uit. Eind 2007 was de Raad van Bestuur genoodzaakt de leden van de cliëntenraad te ontslaan uit hun functie. In januari 2008 is er een start gemaakt met het oprichten van een nieuwe clientenraad. De Cliëntenraad kwam in maart 2008, onder voorzitterschap van mevrouw H. van Kempen, voor de eerste keer weer bijeen. De Cliëntenraad bestond toen uit twee oud-leden, te weten mevrouw H. van Kempen (voorzitter) en de heer F.A. Knoop. Tevens waren er vier aspirant-leden. Na drie bijeenkomsten zijn drie van de vier aspirant-leden door de Raad van Bestuur benoemd tot lid van de Cliëntenraad. In 2008 heeft de Cliëntenraad in negen keer vergaderd. Er zijn drie adviesaanvragen ontvangen, waarop positief advies is uitgebracht:

39


• • •

Nieuwe versie klachtenreglement; Nieuw voorzitterschap klachtencommissie; Wijziging organisatiestructuur. Op deze aanvraag is positief gereageerd onder de voorwaarde dat de Cliëntenraad de komende drie jaar bij de evaluatie tijdig betrokken wenst te worden.

Documenten die ter info werden ontvangen waren ondere andere: • Jaarverslag 2007 RdGG; • Uitnodiging afscheidsreceptie Laurens Touwen; • Plan van aanpak doorstart nieuwbouw; • Convenant toegankelijkheid ziekenhuizen; • Uitnodiging bijeenkomst in het kader van toegankelijkheid ziekenhuizen. In december hebben mevrouw Van Kempen en de heer Knoop afscheid genomen van de Cliëntenraad, dit in verband met het verstrijken van hun tweede termijn van lidmaatschap. In januari 2009 is in een groot dagblad een wervingsadvertentie geplaatst, waarop 13 reacties zijn ontvangen. Na een aantal sollicitatiegesprekken zijn er vier aspirant-leden aangenomen die in maart 2009 officieel benoemd zijn. De cliëntenraad bestaat nu uit de volgende personen: M.R. (Ria) Driessen-Immerzeel J.D. (Jannie) Hooft (secretaris) R.Q.C. (Ruud) Kreeft C.A. (Kees) van Luttervelt M.J.M. (Martin) van Meurs S.J. (Simone) van West (voorzitter) J.H.G.N. (Hans) Witjens M.N. (Marianne) Eijgenraam (ambtelijk secretaris RdGG) 3.3.3 Verpleegkundige Advies Raad (VAR) Doelstelling De Verpleegkundige Advies Raad (VAR) vertegenwoordigt alle verpleegkundigen en verzorgenden in de Reinier de Graaf Groep. De VAR heeft drie doelstellingen: • Adviseren van uit een beroepsinhoudelijke optiek gevraagd en ongevraagd aan de Raad van Bestuur, met als doel de kwaliteit van zorg te waarborgen en te verbeteren; • Meedenken in het korte en lange termijn beleid van de instelling vanuit de verpleegkundige optiek; • Stimuleren van beroepsinhoudelijke ontwikkelingen. Het streven van de VAR in 2007 ingezet om zo veel mogelijk gevraagd advies te geven is in 2008 voortgezet. Samenstelling De VAR bestaat uit 10 leden, drie leden vormen het dagelijks bestuur. Samenstelling VAR eind 2008 Teamleider zorgafdeling Verpleegkundige Verpleegkundige Consultatief Psychiatrisch Verpleegkundige Kwaliteitsfunctionaris Reuma verpleegkundige Teamleider praktijkdocenten Teamleider paramedische diensten Vacature

40

Nelleke van Kleef Ernst- Jan Suyderhoud Pauline Hansler Yvonne Meindert Annelies Verhijde Mieke de Munck Iris Teeuwen Marijke van Duijvenboden


Vacature Secretariële ondersteuning Adviseur de Samenstelling dagelijks bestuur Voorzitter Vicevoorzitter Secretaris

Ria van Rutten Clustermanager Cees van der Zan-

Annelies Verhijde Yvonne Meindert Nelleke van Kleef

Overlegvormen De VAR voert op reguliere basis de volgende overleggen • VAR overleg. Voorafgaand heeft overleg met het dagelijks bestuur plaatsgevonden (10 x per jaar) • Overleg tussen het Dagelijks Bestuur en de Adviseur van de VAR (2 x per jaar en naar behoefte) • Overleg tussen het Dagelijks Bestuur en de Voorzitter Raad van Bestuur (2x per jaar en naar behoefte) • Overleg tussen het Dagelijks Bestuur en het Bestuur Medische Staf (4 x per jaar of naar behoefte) • Overleg tussen het Dagelijks Bestuur en een afvaardiging van de OR (4 x per jaar of naar behoefte) Aandachtsgebieden Leden van de VAR hebben zitting in de volgende projectgroepen: • Klankbordgroep EPD. Deze klankbordgroep geeft een advies aan de commissie ICT ten aanzien van de ontwikkeling van het EPD/EVD; • Projectgroep elektronisch verpleegkundig anamnese. • Daarnaast vindt er vanuit de VAR een actieve participatie plaats in het V&VN netwerk Delft/Westland/Oostland (DWO). • Tevens neemt de VAR deel aan het groot regionaal VAR netwerk vanuit de beroepsvereniging V&VN georganiseerd. Het doel is om via thema bijeenkomsten het functioneren van de VAR in een organisatie te verbeteren. Activiteiten Het verpleegkundig dossier Het elektronisch verpleegkundig dossier is een onderwerp welke de VAR essentieel vindt voor het functioneren van de verpleegkundige beroepsgroep. Naar aanleiding van het rapport ’verpleegkundig dossier nu en in de toekomst’ is de VAR uitgenodigd bij de stuurgroep ICT en vervolgens gevraagd deel te nemen aan de klankbordgroep EPD, waar het verpleegkundig dossier onderdeel van maakt. De VAR heeft het initiatief genomen om een eigen klankbord groep (EVD) van verpleegkundigen te organiseren, waarin verpleegkundigen zitting hebben die mee willen werken aan de ontwikkeling van het elektronisch verpleegkundig dossier. De VAR heeft in 2008 het rapport ‘Visie op verpleegkundige zorg. Methodiek en classificatie van het verpleegkundig proces’ laten verschijnen over de noodzaak om tot een gemeenschappelijke taal te komen. Het belang, de verpleegkundige gestandaardiseerde diagnostiek, wordt hierin heel duidelijk beschreven. Vanuit de stuurgroep ICT is de noodzaak hiervan onderkend. Daardoor is het voor de VAR mogelijk geweest om een standaard set te laten formuleren voor de te gebruiken verpleegkundige diagnostiek. Dit document is eind 2008 bijna afgerond en kan gebruikt worden in een aan te schaffen EPD. Werkdrukmeting De VAR heeft in 2007 een enquête gehouden waarin in het vorige jaarverslag verslag is gedaan. De VAR heeft deze enquête op verzoek van Raad van Bestuur en management, in het eerste kwartaal 2008, herhaald. De uitkomsten van deze enquête zijn besproken met de voorzitter van de Raad van Bestuur. Een van de belangrijkste uitkomsten is dat verpleegkundigen geen positief effect herkennen in de interventies die in gang zijn gezet. Voorbeelden zijn het observatorium op de SEH en de herstelunit voor patiënten die nog niet zelfstandig

41


naar huis kunnen. De verwachtingen van verpleegkundigen ten aanzien van deze interventie´s zijn waarschijnlijk te hoog gespannen geweest. Lunchbijeenkomsten De VAR heeft ook dit jaar weer een aantal lunchbijeenkomsten georganiseerd. Besproken zijn de volgende onderwerpen • Rituelen en gewoonten in de zorg • Algemeen Verpleegkundig Perspectief versus de Nationale Beroeps Code • Verpleegkundigen overleggen met de Raad van Bestuur Symposium Rond de dag van de verpleging heeft de VAR, samen met de VAR’s van GGZ-Delfland, Careyn en Zorginstellingen Pieter van Foreest een symposium georganiseerd. Het thema in 2008 was ‘Magneetinstellingen’. Door middel van een inleiding van een spreker van de beroepsorganisatie V&VN werden de verpleegkundigen en verzorgenden geïnformeerd over dit thema. Een verzoek van de bezoekers van voorgaande symposia was een interactief programma, vandaar dat ervoor gekozen in om vervolgens in kleine groepen met een mix van de vier instellingen de bezoekers te laten discussiëren over stellingen vanuit het thema ‘Magneetinstelling’. Op deze manier konden bezoekers met elkaar bespreken of het gegeven Magneetinstellingen draagvlak vanuit de verpleegkundige hoek zou hebben. De uitkomst was echter dat het idee een positief effect op de zorg zou kunnen hebben, maar de vraag werd ook meteen gesteld of instellingen wel toe zijn aan zo´n andere manier van werken. Het doel om bezoekers te informeren over het thema en verpleegkundigen aan het denken te zetten, is bereikt. 3.3.4 METC De Medisch Ethische Toetsings Commissie toetst mensgebonden wetenschappelijke studies op uitvoerbaarheid binnen het ziekenhuis. De Reinier de Graaf Groep houdt in samenwerking met het HAGA Ziekenhuis, het Medisch Centrum Haaglanden en het Bronovo Ziekenhuis een regionale Medisch Ethische Toetsingscommissie in stand; de METC Zuidwest Holland. De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) heeft deze commissie in 2004 erkend. De commissie is ontstaan uit een fusie van de oorspronkelijke commissies van de vier ziekenhuizen. De commissie is in formele zin een zelfstandig bestuursorgaan, wat onder meer betekent dat een uitspraak van de commissie voor belanghebbenden bindend is. Al het medisch wetenschappelijk onderzoek dat binnen deze vier instellingen wordt uitgevoerd wordt eerst te beoordeling aan de METC Zuidwest Holland voorgelegd. Jaarlijks worden er circa 150 onderzoeken aan de commissie voorgelegd. De leden van de METC Zuidwest Holland zijn afkomstig uit de geledingen van de vier participerende ziekenhuizen, aangevuld met externe leden. Voor alle leden zijn plaatsvervangende leden beschikbaar. De leden ontvangen vacatiegeld. De commissie wordt ondersteund door een ambtelijk secretariaat. Als standplaats van de METC Zuidwest Holland is de locatie Leidschendam-Voorburg gekozen. De METC Zuidwest Holland verzorgt een eigen jaarverslag. Deze is te vinden op www.metczwh.nl.

42


4 Beleid, inspanningen en prestaties 4.1

Meerjarenbeleid

De Reinier de Graaf Groep hanteert als uitgangspunt voor haar beleid het strategisch ziekenhuisplan 2007-2009 ‘Van oud naar nieuw’. Dit ziekenhuisplan gaat over de ambities van de Reinier de Graaf Groep en hoe die ambities handen en voeten te geven. Het is eveneens de neerslag van een rijkdom aan ideeën, kennis en inzichten van onze medewerkers en hoe de Reinier de Graaf Groep zich in de toekomst dient te positioneren en profileren om de patiënten van dienst te zijn. We zullen in deze periode ontwikkelingen als marktwerking, de verdere invoering van de DBC’s, de intensivering van de concurrentiestrijd tussen zorgaanbieders, de veranderende relatie met de zorgverzekeraars, de steeds meer proactieve en veeleisende patiënt en de veranderende verhouding met eigen specialisten, begeleiders en overige medewerkers goed blijven volgen. Een sterk beroep wordt gedaan op de kwaliteiten, inzet en toewijding van ons management, medisch specialisten en onze medewerkers. Kwaliteit staat binnen de Reinier de Graaf Groep hoog in het vaandel. In de paragrafen 4.3 tot en met 4.8.2 wordt achtereenvolgens beschreven hoe het algemene kwaliteitsbeleid eruit ziet binnen de Reinier de Graaf Groep en hoe het kwaliteitsbeleid richting patiënten en richting medewerkers wordt vormgegeven. 4.1.1 Missie, visie en meerjarenbeleid De missie van de Reinier de Graaf Groep is afgeleid van het antwoord op de vraag; ‘Wat is onze toegevoegde waarde voor onze omgeving?’ De missie van de Reinier de Graaf Groep is als volgt geformuleerd: ‘Onze patiënten en cliënten beloven we (topklinische) ziekenhuiszorg van uitstekende kwaliteit’. De initiatieven die we in de komende periode gaan uitvoeren mogen de missie nooit in gevaar brengen. De visie van de Reinier de Graaf Groep luidt als volgt: ‘Wij willen excelleren in de basiszorg met een focus op enkele topklinische functionaliteiten – oncologie en de zorg voor vrouw en kind - en hoogwaardige samenwerking tot stand brengen op het terrein van ketenzorg, opleiding en onderzoek’. De basiszorg die wij leveren is bewezen effectief (evidence-based) en voor iedere afdeling concreet en meetbaar gemaakt. Binnen het ziekenhuis hanteren wij de volgende vijf waarden die het mogelijk maken om die missie en visie te realiseren: Betrouwbaar We zeggen wat we doen en we doen wat we zeggen Samenwerken We werken binnen en buiten de organisatie samen Resultaatgericht We bereiken de beste resultaten voor onze patiënten Grensverleggend We introduceren nieuwe vormen van zorg en techniek Betrokken Het respect en oprechte aandacht voor elkaar en de patiënt vormt het uitgangspunt van ons handelen en we willen daarop graag aangesproken te worden. Op grond van onze visie, de landelijke ontwikkelingen van onder andere marktwerking en liberalisering, bepaalt de Reinier de Graaf Groep haar strategie. Wij kiezen voor strategische doelen, die aansluiten bij onze sterke punten, onze waarden en de historie van onze organisatie. Met deze strategie onderscheidt de Reinier de Graaf Groep zich en is zij een blijvende sterke speler.

43


Om de strategie te realiseren en als organisatie voorbereid te zijn op de nieuwe omstandigheden, zetten wij de volgende strategische koers in: Excelleren in patiëntenzorg, met de volgende criteria: patiëntgerichtheid, veiligheid, doeltreffendheid, doelmatigheid, tijdigheid en gelijkheid; Financieel solide positie; Strategische samenwerking met andere ziekenhuizen ten einde een versterking van de strategische positie en financiële voordelen te behalen; Samenwerking met andere zorgaanbieders in de regio om optimale ketenzorg te realiseren; Koppeling van zorg aan kwalitatief hoogwaardig onderwijs en onderzoek met behoud van de status van STZ ziekenhuis; Ontwikkelen van nieuwbouw waarmee de Reinier de Graaf Groep een hoge klanttevredenheid en kwaliteit en maximale doelmatigheid kan realiseren. Invoeren van een nieuwe structuur met daarbinnen Resultaat Verantwoordelijke Eenheden Het ontwikkelen en invoeren van een Integraal Kwaliteit en Veiligheid Management systeem. Binnen twee jaar wil de Reinier de Graaf Groep NIAZ geaccrediteerd zijn. Gefaseerd invoeren van een Elektronisch Patiënten Dossier Om deze strategie uit te kunnen voeren, zijn er meetbare doelen opgesteld. Op deze manier zijn onze resultaten toetsbaar en kunnen wij aantonen waarop wij ons onderscheiden. Voor de komende jaren heeft de Reinier de Graaf Groep zich onder andere de volgende doelen gesteld: Alle procedures en protocollen van de Reinier de Graaf Groep, inclusief de medische protocollen, zijn toegankelijk in het documentbeheerssysteem Prodoc; Inmiddels zijn 95 % van de procedures en protocollen raadpleegbaar via Prodoc. De Reinier de Graaf Groep scoort minimaal een 7,5 voor klanttevredenheid, vastgesteld door een tevredenheidmeting; Op de poliklinieken en de functieafdelingen heeft een klanttevredenheidsmeting plaatsgevonden. De klanttevredenheid scoorde gemiddeld een 8. Er wordt voor de Reinier de Graaf Groep een nieuw communicatieplan ontwikkeld; De marketing/communicatie in 2007 heeft zich voor een belangrijk deel gericht op het Reinier de Graaf journaal. In 2008 wordt een communicatieplan voor de huisartsenmarkt opgesteld. Er wordt gestreefd een samenwerking te realiseren met andere ziekenhuizen op het gebied van PET/CT en radiotherapie; Een samenwerkingsverband tussen verschillende ziekenhuizen voor wat betreft de PET/CT is inmiddels gerealiseerd. Sterke reductie van het aantal postoperatieve wondinfecties; De surveillance van de postoperatieve wondinfecties loopt goed. Verschillende initiatieven om het aantal infecties terug te dringen zijn genomen. De borging zal de komende jaren verdere aandacht krijgen. Belangrijke conclusie bij het opstellen van het meerjarenplan is wel dat de RdGG zich net als andere ziekenhuizen in een dusdanige turbulente omgeving bevindt dat het nagenoeg onmogelijk is om voor de lange termijn waardevaste beleidslijnen te formuleren. Om de Reinier de Graaf Groep in een dergelijke turbulente omgeving de onderscheiden en te kunnen excelleren wordt er veel nadruk gelegd op: - de klant staat nadrukkelijk centraal; - De kosten worden maximaal in de hand gehouden; - Kwaliteit staat hoog in het vaandel; - Het creëren van een positief klimaat is van belang.

44


In 2008 is het Gastvrijheidsconcept 2008 opgestart. Onderdeel zijn onder meer het nieuwe voedingsmodel en de inzet van een Assist op de verpleegafdelingen. In 2009 wordt het project verder uitgerold aangezien gastvrijheid onderdeel is van al onze dienstverlening. Gastvrijheid is ook attitude, hier wordt momenteel aandacht aan besteed in een opleidingstraject voor zowel facilitaire als zorgmedewerkers. Medewerkers en klanten van het ziekenhuis moeten zich hartelijk welkom voelen binnen de Reinier de Graaf Groep en de dienstverlening moet optimaal ingericht zijn. Dit alles is gebaseerd op de filosofieën van Disney en Planetree. Het zijn het vaak kleine dingen die een ziekenhuisbezoek maken of breken ( goede bewegwijzering, een parkeerplek kunnen vinden, een vriendelijke receptionist die je de weg wijst, lekker eten, comfortabele wachtruimten, vriendelijke parkeertarieven etc.) naast de vakkundigheid van de specialist. Dit gastvrijheidsproject zal in 2009 verder uitgewerkt worden. 4.1.2 Kosten Kostenbeheersing is binnen de Reinier de Graaf Groep cruciaal gezien de krappe financiële positie en onzekerheid over de toekomstige zorgfinanciering. Kostenbeheersing begint met de herbeoordeling van de activiteiten van de Reinier de Graaf Groep. Dit is een vrij nieuwe manier van denken binnen de organisatie. Het zal echter steeds meer voorkomen dat bepaalde activiteiten, die geen toegevoegde waarde hebben voor de zinvolle zorg en klantvriendelijkheid, niet meer worden uitgevoerd in de toekomst. Tevens is het van belang de juiste dingen goed te doen. Het proberen om met gelijkblijvende middelen en door actief op zoek te gaan naar kostenbesparende maatregelen de kosten zo laag mogelijk te houden, is de uitdaging. Door het uitdiepen van Lean Six Sigma organisatiebreed kan deze ambitieuze doelstelling worden gehaald.

4.2

Algemeen Beleid

Om het meerjarenbeleid te realiseren, start de planning en controlcyclus van de Reinier de Graaf Groep met de jaarlijkse kaderbrief die de (decentrale) managers houvast geeft bij het formuleren van de doelstellingen voor het komende jaar. Tussentijds worden de resultaten van de geformuleerde doelstellingen binnen het managementteam besproken en eventueel bijgesteld. Hieronder staan enkele onderwerpen genoemd die aan de orde zijn geweest. Doelmatigheid Zorgprocessen zijn voor de patiënt zo efficiënt mogelijk vormgegeven. In de afgelopen jaren is er al veel verbeterd door de toepassing van de principes als one-stop-visits, advanced access en verwijsafspraken. Er zijn echter nog steeds veel verbeteringen mogelijk op dit terrein. In de Reinier de Graaf Groep is daarom de verbetermethode Lean SixSigma geïntroduceerd. Veiligheid Patiënten moeten kunnen vertrouwen op veilige en betrouwbare zorg. Zij moeten er tevens op kunnen vertrouwen dat er alles aan gedaan wordt om fouten te voorkomen en dat er geleerd wordt van de fouten die eventueel toch gemaakt worden. In de Reinier de Graaf Groep is in 2008 begonnen aan het opzetten van het Veiligheidsmanagementsysteem. Nieuwbouw en renovatie Sinds 2001 is ons ziekenhuis bezig met het voorbereiden van nieuwbouw op locatie Delft. Begin 2008 was het wachten nog op overeenstemming met de aannemer en start van de feitelijke bouw. Medio 2008 hebben wij een onderzoek door TNO laten uitvoeren naar de financiële haalbaarheid van de geplande nieuwbouw. Er was door VWS al een vergunning afgegeven in 2005. Hiermee zouden alle kosten van de bouw, dus de kapitaallasten, in ons budget worden vergoed. In 2008 is de regelgeving echter veranderd en vanaf dat moment dienen ziekenhuizen de kapitaallasten terug te verdienen in de DBC-tarieven. Over de exacte uitwerking van deze regelgeving en de financiële gevolgen bestaat landelijk en dus ook voor ons ziekenhuis nog steeds onduidelijkheid. Het onderzoek van TNO wees uit dat de geplande nieuwbouw onder de nieuwe regelgeving financieel niet haalbaar was. Hierop is de voorbereiding van het nieuwbouwproject gestaakt.

45


Eind 2007 was al besloten om een laatste renovatie in huis uit te voeren. Dit omdat er, ondanks de toen nog geplande nieuwbouw, nog een aantal knelpunten waren die toch moesten worden opgelost. Onderzoek,door TNO in 2008 uitgevoerd, wijst uit dat er nog voor minimaal 25 miljoen euro gerenoveerd dient te worden om nog een aantal jaren goed te kunnen werken. Een zichtbaar grote renovatie is de vernieuwing van de poliklinieken orthopedie en chirurgie. 2 Deze poliklinieken zijn vernieuwd en uitgebreid met 400 m extra poliruimte. De poliklinieken hebben nu bijna twee keer zoveel oppervlakte. Aanleiding voor de aanbouw is het toenemend aantal patiënten. Met de realisatie van meer behandelkamers en de uitbreiding van het chirurgisch en orthopedisch team met twee nieuwe specialisten verwacht het ziekenhuis kortere wachttijden voor haar patiënten. De nieuwe poliklinieken zijn ruim opgezet. Ook is er een speciale ruimte met pc’s gerealiseerd, waar patiënten vragenlijsten kunnen invullen die gerelateerd zijn aan hun behandeling. Daarnaast zijn ook (bijna) alle toiletten en douches in huis vervangen en, waar nodig, bouwkundig opgeknapt. Deze waren erg verouderd en met het oog op de nieuwbouw die is uitgesteld, was dit een project dat versneld is opgepakt. Tevens is er een grote renovatie van het OK-complex in het B-gebouw uitgevoerd. Achter de schermen is er noodstroomcapaciteit bijgeplaatst en het gebouwbeheerssysteem is gemoderniseerd. In het kader van de invoering van Assist zijn de afdelingskeukens aangepast aan het decentrale voedingsmodel en is de centrale keuken afgebouwd. Andere projecten zijn; het huisvesten van de Arbodienst, aanpassen verkoever H-gebouw, joint care, uitbreiding dialyse en het opknappen van woontoren H, zodat tijdelijke huisvesting beschikbaar zou zijn tot aan de nieuwbouw. Het totale project bedroeg 2,3 miljoen. De renovatie van het S-gebouw is helaas niet afgerond in 2008. Veel problemen bij het opleveren van onder meer de cytostaticabereiding heeft tot ernstige vertraging geleid. Inmiddels vraagt de toenemende commercialisering van het laboratorium om verdere aanpassingen binnen het S-gebouw. Dit zal een vervolg hebben in 2009.

4.3

Algemeen kwaliteitsbeleid

In het jaar 2008 is een start gemaakt met het opzetten van een integraal Kwaliteit en Veiligheid ManagementSysteem. De afgelopen jaren hebben geresulteerd in vele succesvolle initiatieven en projecten op het gebied van kwaliteit en veiligheid en nog steeds plukt het ziekenhuis de vruchten van de opgedane ervaring op het gebied van kwaliteitszorg. Om deze zeer verscheiden initiatieven en projecten elkaar te laten aanvullen en met elkaar te laten verbinden is een integraal systeem noodzakelijk, om de kwaliteit en veiligheid in de Reinier de Graaf Groep inzichtelijk te maken, te waarborgen en te verbeteren. Veiligheid dient vanzelfsprekend te zijn en bij kwaliteit draait alles om de patiënt, dat zijn de uitgangspunten van het kwaliteitsbeleid. Cultuur is van essentieel belang. Openheid naar en respect voor elkaar, de focus op verbeteren, het nemen van verantwoordelijkheid voor de patiënt en de zorgverlening, de focus op behoeften en wensen van de patiënt en het veilig werken als prioriteit geven richting aan deze cultuur. Processen moeten vervolgens hierop ook ingericht worden, waarbij de verantwoordelijkheden bij de juiste mensen liggen. Het meten van kwaliteit en veiligheid is cruciaal om enerzijds het proces operationeel te kunnen corrigeren, maar anderzijds ook om input te kunnen leveren voor verbeterinitiatieven. Veilig Incidenten Melden (VIM), complicatieregistraties, klachten en prestatie-indicatoren zijn voorbeelden van bronnen van informatie over de kwaliteit en veiligheid van zorg die daadwerkelijk geleverd wordt. Resultaten van metingen geven aanleiding tot het verder verbeteren van de zorg. Het verbeteren wordt geïnitieerd vanuit onder andere bovengenoemde metingen, initiatieven vanuit afdelingen, initiatieven vanuit de strategie van de organisatie en nieuwe ontwikkelingen (intern en extern). Sinds september 2008 worden projecten uitgevoerd volgens de principes en uitgangspunten van Lean Six Sigma. Het accent van de projectuitvoering ligt voornamelijk decentraal. Green belts (part-time projectleiders) en champions (leidinggevenden onder

46


wiens verantwoordelijkheid projecten lopen) zijn getraind om projecten tot een succes te maken. In toenemende mate worden processen rond patiëntengroepen vastgelegd in zorgpaden. Zorgpaden omvatten de meest optimale zorg op de meest optimale manier georganiseerd, voor zowel de patiënt als de professional in het ziekenhuis. Net als alle procedures, protocollen en werkinstructies worden zorgpaden geborgd in het documentbeheersysteem. Onderstaand volgt een meer gedetailleerd overzicht van ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit en veiligheid van zorg in de Reinier de Graaf Groep in 2008. 4.3.1 Kwaliteitsysteem De Reinier de Graaf Groep kiest voor integrale kwaliteitszorg. Dit betekent dat wordt gewerkt met een kwaliteitsysteem, waarmee kwaliteit en veiligheid continue worden gewaarborgd en verbeterd. In 2008 heeft de Reinier de Graaf Groep een start gemaakt met het beschrijven van de hoofdprocessen in de vorm van procedures. De komende twee jaren staan vooral in het teken van de opbouw van het integrale kwaliteitsysteem. Binnen dit kwaliteitssysteem stelt het ziekenhuis de patiënt centraal, vraagt actief hoe deze de zorg heeft ervaren, voert verbeterprojecten uit en streeft naar een intrinsieke verbetercultuur waarin werken aan verbetering normaal wordt gevonden. Deze periode wordt afgesloten met een externe accreditatie door NIAZ en/of certificering volgens ISO-9001. Certificering en accreditatie Zowel ziekenhuisbreed als op afdelingsniveau zijn certificerings- en accreditatietrajecten operationeel. Een overzicht van alle (beoogde) certificeringen en accreditaties vindt u in overstaand overzicht. Reinier de Graaf Groep, instellingsbreed Naam beoogde accreditatie

Naam toetsende instantie

NIAZ instellingsbrede accreditatie Prereservering voor begin 2010 NIAZ

Medische laboratoria Naam behaalde accreditatie Datum van uitreiking accreditatie Datum van expiratie geldigheid Naam toetsende instantie

CCKL Augustus 2003 Augustus 2008 CCKL/RvA

Verwachte maand en jaar van uitreiking accreditatie

Naam beoogd certificaat, label of accreditatie Verwachte maand en jaar van uitreiking certificaat, label, accreditatie Naam toetsende instantie Combi-Ster Naam behaalde certificaat Datum van uitreiking certificaat Datum van expiratie geldigheid Naam toetsende instantie In april 2008 heeft een audit plaatsgevonden, zonder opmerkingen.

CCKL Medio 2009 CCKL/RvA ISO 9001:2000 Mei 2004 Mei 2010 KEMA

47


Radiologie Naam behaalde certificaat Datum van uitreiking certificaat Datum van expiratie geldigheid Naam toetsende instantie

Naam beoogd certificaat Verwachte maand en jaar van uitreiking certificaat Naam toetsende instantie

ISO 9001:2000 December 2007 December 2010 Lloyd's Register Quality Assurance ISO 9001-2008 Medio 2009 Lloyd's Register Quality Assurance

Klinische Fysica Naam beoogde certificaat Verwachte maand en jaar van uitreiking certificaat Naam toetsende instantie

ISO 9001:2000 Derde kwartaal 2008 Nader te bepalen

Nucleaire Geneeskunde Naam beoogde accreditatie Verwachte maand en jaar van uitreiking accreditatie Naam toetsende instantie

Deelaccreditatie NIAZ Derde kwartaal 2009 NIAZ

Pathologie Naam beoogde accreditatie Verwachte maand en jaar van uitreiking accreditatie Naam toetsende instantie

CCKL Eerste kwartaal 2009 CCKL/RvA

Dialyse Naam beoogde accreditatie Verwachte maand en jaar van uitreiking certificaat Naam toetsende instantie

HKZ December 2009 Lloyd's Register Quality Assurance

Documentbeheer Het beleid van voorgaande jaren met betrekking tot het beheren van documenten in de Reinier de Graaf Groep is in 2008 doorgezet. Documentbeheer wordt decentraal uitgevoerd. Hiervoor beschikt de organisatie over ruim 100 getrainde documentbeheerders. Documenten worden voor 80% papierloos beheerd. Alle documenten van het hele ziekenhuis zijn openbaar, voor iedereen inzichtelijk en toegankelijk via alle computers van de Reinier de Graaf Groep. Uitzondering hierop zijn enkele veiligheidsprocedures en documenten, welke door een beperkt aantal medewerkers zijn te raadplegen. Doordat digitalisering transparantie creëert, vindt in toenemende mate afstemming tussen afdelingen plaats. In 2009 wordt het verder digitaliseren van documenten en het trainen van documentbeheerders gecontinueerd. 4.3.2 Patiëntveiligheid Het landelijke Veiligheidsprogramma 'Voorkom schade, werk veilig' is gestart op 1 januari 2008 met als doel de patiëntveiligheid in de Nederlandse ziekenhuizen in vijf jaar tijd met 50% te verbeteren. Uitgebreide informatie over dit landelijke programma is te raadplegen op www.vmszorg.nl.In het Veiligheidsplan Reinier de Graaf Groep mei 2007 wordt de implementatie van het landelijke Veiligheidsprogramma uitgewerkt. Het Veiligheidsplan wordt ingebed in het Veiligheidsmanagementsysteem dat integraal onderdeel is van het kwaliteitsysteem en heeft de volgende uitwerking gekregen in de Reinier de Graaf Groep in 2008.

48


VMS Pijler Veilige Cultuur Om een veilige cultuur te kunnen creëren is inzicht in de cultuur noodzakelijk. In de Reinier de Graaf Groep wordt de COMPaZ cultuurenquête ingevuld door de verpleegafdelingen wanneer gestart wordt met het veilig incidenten melden. Deze cultuurenquête geeft inzicht in de patientveiligheidscultuur en levert aanwijzigingen op over de gebieden waar de cultuur niet optimaal is. De resultaten geven richting aan verbeteracties met als doel het leveren van veilige zorg. Deze nulmeting op de verpleegafdelingen wordt na een jaar herhaald om mogelijke veranderingen te kunnen waarnemen. Door de cultuurenquête gecombineerd met het veilig incidenten melden uit te voeren, ontstaat gefaseerd inzicht in de patiëntveiligheidscultuur. VMS Pijler Veilig Incidenten Melden (VIM) Incidenten worden in de Reinier de Graaf Groep gemeld door middel van het programma MIPEXPERT. Evaluatie van dit systeem wijst uit dat onvoldoende gebruik wordt gemaakt van dit toegankelijke meldsysteem. Onvoldoende transparantie en terugkoppeling naar de melder zijn genoemde argumenten. Zowel de afdelingen als het management hebben geen zicht op eventuele trends in de meldingen. In november 2008 is gestart met de pilot Veilig Incidenten Melden, waar vier afdelingen aan deelnamen. Decentrale VIM teams, met een specialist als voorzitter, registreren en analyseren de meldingen. Tevens wordt door dit VIM team verbetervoorstellen gedaan. Alle medewerkers van de pilot afdelingen zijn op de hoogte gebracht door presentaties en alle VIM teams zijn geschoold in de PRISMA analyse methodiek. Eind januari 2009 wordt de pilot afgerond, waarna elke twee maanden drie verpleegafdelingen zullen starten met het veilig incidenten melden. Alle verpleegafdelingen zullen eind 2009 VIM teams actief hebben. Thema Voorkomen van ziekenhuisinfecties na een operatie (POWI) In oktober 2008 is het IGZ rapport 'Standaardisatie onmisbaar voor risicovermindering in operatief proces' verschenen. Dit heeft de afdeling Hygiëne & Infectiepreventie (H&I) doen besluiten in diezelfde maand een audit op de OK uit te voeren, waarbij algemene voorzorgsmaatregelen, discipline van medewerkers en specifieke zaken als deurbewegingen en opslag zijn geobserveerd. Mede naar aanleiding van deze audit is het project OK Okay gestart. Eén van de conclusies van dit project is een gebrekkige kleding- en hygiëne discipline op de OK. De Reinier de Graaf Groep heeft hierop besloten kleding- en hygiëne discipline als vijfde interventie toe te voegen aan de bundel van vier interventies om postoperatieve wondinfecties (POWI) te reduceren. Een thema-avond Infectiepreventie op de OK is georganiseerd waar een hygiënecode is geïntroduceerd. Tevens zijn luchtkwaliteitsmetingen uitgevoerd in de drie OK complexen van de Reinier de Graaf Groep. Surveillances rondom POWI worden sinds 1998 door de afdeling H&I uitgevoerd. De gegevens voor de surveillance in het kader van PREZIES worden vanaf januari 2008 opgenomen in een landelijk infectie registratiesysteem, OSIRIS genaamd. Benchmarking tussen ziekenhuizen in Nederland wordt hierdoor mogelijk. De IGZ Basisset prestatie-indicator Ziekenhuisinfecties is te raadplegen via www.ziekenhuistransparant.nl. In 2008 zijn bij zes ingrepen uit twee specialismen surveillances uitgevoerd. Vier ingrepen bij de colonchirurgie, waaronder de laparoscopische colonchirurgie waarover landelijk nog weinig bekend is. In totaal zijn bij deze vier ingrepen 153 patiënten geïncludeerd. De resultaten zijn zowel intern als extern geanalyseerd. Interventies zijn uitgevoerd waar nodig. De overige twee ingrepen zijn orthopedische ingrepen, namelijk de totale heup en de revisie heup. Deze surveillance is in april 2008 gestart. In totaal zijn 240 patiënten geïncludeerd. Terugkoppeling van resultaten zal plaatsvinden in het eerste kwartaal van 2009. Thema Voorkomen van schade bij patiënten door sepsis (bloedvergiftiging) Wereldwijd is de 'Surviving Sepsis Campaign' gestart om de sterfte als gevolg van sepsis (bloedvergiftiging) met 25% terug te brengen. Het Spoed Interventie Team (SIT) van de RdGG heeft in juni 2008 met een symposium voor artsen en verpleegkundigen de aftrap gegeven voor deze campagne in de Reinier de Graaf Groep.

49


Het SIT van de RdGG heeft een speciale kaart, vergelijkbaar met de SIT scorekaart, ontwikkeld waarmee verpleegkundigen en specialisten sepsis eerder kunnen vaststellen. Tevens is in 2008 door de SIT RdGG een aanzet gegeven voor een scholingsprogramma over de sepsis patiënt. Dit scholingsprogramma wordt in 2009 verder uitgewerkt binnen het ziekenhuis. De intensivisten en de IC voeren in samenwerking met de afdeling H&I een intensieve surveillance uit bij centraal veneuze katheters. Bij het vaststellen van (mogelijke) lijnsepsis wordt 4 gebruik gemaakt van de definities van PREZIES . Deze registratie is in 2006 op initiatief van de intensivisten gestart en is doorlopend. De resultaten worden in de werkgroep 'Surveillance lijnsepsis' besproken en waar nodig worden interventies uitgevoerd. Thema Vroegtijdige herkenning van patiënten met vitaal bedreigde functies Sinds 2004 beschikt de Reinier de Graaf Groep over een Spoed Interventie Team (SIT) ter vroegtijdige identificatie en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt. Het SIT is in de Reinier de Graaf Groep uitgegroeid tot een volwaardig Spoed Interventie Systeem. Een continu proces bestaat van signalering, interventie, evaluatie en feedback. Hiermee voldoet het ziekenhuis reeds aan de doelstelling van dit thema van het landelijke veiligheidsprogramma. De uitgebreide expertise van de Reinier de Graaf Groep op het gebied van patiëntveiligheid en SIT is aanleiding geweest voor deelname aan het landelijke expertteam 'Vitaal bedreigde patiënt'. Voorzitter van dit expertteam is een intensivist van de Reinier de Graaf Groep. Overleg is gevoerd met wetenschappelijke verenigingen en de IGZ over de invulling van het thema. Tevens is de praktijkgids 'Vroege herkenning en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt' samengesteld, waar bij de totstandkoming het format van het SIT RdGG als leidraad heeft gediend. In de praktijkgids worden aanbevelingen gedaan voor het opzetten van een Spoed Interventie Systeem alsmede tools aangeleverd voor het implementeren ervan. In 2009 worden, in het kader van dit thema, twee landelijke conferenties georganiseerd. In 2008 heeft het SIT RdGG vele presentaties gegeven in verschillende ziekenhuizen en ziekenhuizen ontvangen voor master classes. Posterpresentaties zijn geweest op de intensivistendagen van de Nederlandse Vereniging van Intensive Care en op een wereldcongres in Canada. Tevens is gepubliceerd in het tijdschrift ‘Best Practices zorg’. De expertise van het SIT RdGG heeft geresulteerd in deelname aan verschillende nationale en internationale initiatieven. Het SIT RdGG participeert in de “COMET-trial”, een landelijke studie door het AMC naar de (kosten)effectiviteit van het SIT. Bovendien is het betrokken bij de ontwikkeling van nieuw technologieën voor patiëntmonitoring. Het SIT RdGG is tevens uitgenodigd om deel te nemen aan een wereldwijde multi-center SIT-studie. Ondanks de vele externe activiteiten van het SIT blijft borging en verdere verbetering van het systeem in de eigen organisatie van de Reinier de Graaf Groep de hoogste prioriteit houden. Het vergt continue inspanning en volledige committent van de gehele organisatie om het systeem 'levend te houden'. Thema Voorkomen van medicatiegerelateerde fouten, met name bij overdrachtsmomenten Eind 2008 is de landelijke doelstelling met betrekking tot medicatieverificatie bij opname en ontslag bekend geworden. Een hulpmiddel om medicatiegerelateerde fouten te reduceren is elektronisch voorschrijven. De Reinier de Graaf Groep is in 2008 gestart met het elektronisch voorschrijven van medicatie met behulp van het Elektronisch Voorschrijf Systeem (EVS). Met als resultaat leesbare recepten, automatische bewaking van doseringen, koppelingen met apotheken in Delft, goede toegankelijkheid van medicatiegegevens bij afdelingen en specialisten en meer efficiënte en effectieve overdrachtsmomenten, allemaal ter reductie van fouten. In de Reinier de Graaf Groep is de ToeDieningsRegistratie (TDR) gekoppeld aan het EVS, waarmee verpleegkundigen de status van de medicatietoediening kunnen inzien en aanpassen. Redenen voor het

4

PREZIES staat voor: PREventie van ZIEkenhuisinfecties door Surveillance

50


niet toedienen van voorgeschreven medicatie moeten verplicht worden geregistreerd. Toegang tot beide systemen is verbonden aan een gebruikersnaam, waardoor inzicht in keuzes mogelijk is. De pilot afdeling Cardiologie (inclusief CCU) werkt sinds januari 2008 met beide systemen, gevolgd door de pilot afdeling Interne Geneeskunde (inclusief Oncologie) in mei 2008. De unieke organisatiebrede uitrol van het EVS gekoppeld aan de TDR is gestart in oktober 2008 met de afdeling Longgeneeskunde. Week van de patiëntveiligheid Tijdens de landelijke week van de patiëntveiligheid van 24 - 28 november 2008 heeft de Reinier de Graaf Groep extra aandacht besteed aan patiëntveiligheid. Alle patiënten krijgen vanaf deze week de landelijke patiëntveiligheidskaart, ontwikkeld door onder meer de Nederlands Patiënten Consumenten Federatie, tijdens hun anamnese gesprek door de verpleegkundige uitgereikt. Ook op het PreOperatieveSpreekuur (POS) en in de poliklinieken wordt door uitreiking van deze kaart aangegeven wat de patiënt zelf aan patiëntveiligheid kan bijdragen. De SEH heeft de patiëntveiligheidskaart in posterformaat in alle behandelkamers opgehangen. Diverse middelen zijn ingezet om meer bekendheid te geven aan patiëntveiligheid en het veiligheidsprogramma. De ziekenhuisomroep, de RAZO, heeft tijdens de week van de patiëntveiligheid aandacht besteed aan de patiëntveiligheidskaart. Een speciaal Infobulletin is verspreid over het thema patiëntveiligheid en op intranet zijn gedurende de hele week nieuwsberichten geplaatst. Aanvullend In januari 2008 heeft de Reinier de Graaf Groep de vragenlijst Endoscopenreinigers ontvangen van de Inspectie met het verzoek deze in te vullen. De werkgroep Scopen heeft naar aanleiding van deze vragenlijst een geheel nieuw beheersplan rondom de reiniging en desinfectie van flexibele scopen ontwikkeld. Het beheersplan stemt alle reeds werkende methoden rondom reiniging en desinfectie op elkaar af. De InfectiePreventieCommissie (IPC), die de Raad van Bestuur adviseert op het gebied van preventie en bestrijding van ziekenhuisinfecties, heeft het beheersplan Reiniging en desinfectie flexibele scopen in juli 2008 geaccordeerd. De IPC heeft dezelfde maand tevens het nieuwe beleid 'Reiniging, desinfectie en sterilisatie' goedgekeurd. Waar mogelijk participeert de afdeling H&I in studies. In 2008 is deelgenomen aan: • 'Landelijk MRSA prevalentie' (LAMP), uitgevoerd door de afdeling Medische Microbiologie en Infectiepreventie, VU Medisch Centrum, Amsterdam • 'Screening op ESBL positieve Enterobacteriacae bij patiënten die overkomen vanuit een buitenlands ziekenhuis', waarbij de afdeling Medische Microbiologie, UMC Utrecht, het coördinerende centrum is. 4.3.3 Lean Six Sigma Verspilling en kwaliteitsproblemen herkennen en oplossen, dat is noodzakelijk om continue te kunnen verbeteren. Om deze reden is in september 2008 het organisatiebrede kwaliteitsprogramma Lean Six Sigma (LSS) geïntroduceerd in de organisatie. Lean Six Sigma gericht op het verbeteren van processen integreert twee belangrijke verbetermethoden: beter en slimmer werken (met Six Sigma) en sneller en efficiënter werken (met Lean principes). De kracht van LSS zit in deze vijf punten: beslissingen gebaseerd op feiten, een vaste gestructureerde projectaanpak, goed getrainde projectteamleden, focus op kostenbesparing en klantenwensen en prioriteit bij het management. Binnen het project moeten de beslissingen met feiten onderbouwd worden en speelt statistiek een belangrijke rol. Six Sigma kent zijn eigen organisatie. De verschillende rollen zijn naar analogie van de karatesport gedefinieerd: Champions, Master Black Belts, Black Belts, Green Belts en Yellow Belts. In de Reinier de Graaf Groep zijn 12 Champions getraind, onder wiens verantwoordelijkheid projecten lopen. Daarnaast zijn in september 19 Green Belts, parttime projectleiders, gestart met de cursus. Deze Green Belts hebben in totaal 15 LSS projecten opgezet, welke in

51


de loop van 2009 zullen worden afgerond. In 2009 wordt gecontinueerd met de uitrol van het kwaliteitsprogramma LSS en het opleiden van meer Green Belts. Het betreft de volgende projecten: Toegangstijden verkorten poli dermatologie Stroomlijnen ontslag procedure cardiologie Fysiotherapie in beeld (inzet afstemmen op productie) Optimalisatie medicatiesysteem DHV (proces beter beheersen) Van opname tot ontslag, steeds beter worden (Ligduurverkorting op de afdeling Interne) Productiecapaciteit CT-onderzoeken verhogen Een efficiënter opname- en ontslagbeleid orthopedie (ligduurverkorting) Holy Mosos! (verbetering van registreren op de obstetrische observatiekamer) Reductie toegangstijden endoscopie Diabest (foutenreductie bij diabetesmedicatie) Stroomlijn de Acute Hartzorg (Reductie doorlooptijd van acute cardiologische patiënten op de SEH) Ontslagbrieven (Reductie doorlooptijd) Digitalisering spreekuur kinderpoli Patiëntenvervoer (wachttijd reductie voor medewerkers en specialisten) Liesbreukstraat (verkorten toegangstijd poli en OK) 4.3.4 Zorgpaden In toenemende mate worden processen rond patiëntengroepen vastgelegd in zorgpaden. Zorgpaden omvatten de meest optimale zorg op de meest optimale manier georganiseerd, voor zowel de patiënt als de professional in het ziekenhuis. 5

6

7

8

Zorgpaden Turp , Turt met en zonder mitomycine en nefrectomie Januari 2008 zijn binnen de Urologie vier zorgpaden geïmplementeerd, namelijk voor patiënten met een Turp of Turt met en zonder mitomycine of een nefrectomie. Doelen zijn de ligduur te verlagen met één dag, duidelijkheid te krijgen over de opnamedag, uniforme afspraken te maken in het medische en verpleegkundige beleid, duidelijkheid te verkrijgen over toedienen diclofenac als pijnbestrijding en de informatievoorziening te verbeteren. In oktober 2008 zijn 41 dossiers geanalyseerd. De metingen laten zien dat de ligduur sterk is verkort. Alleen bij de turp wordt de doelstelling nog niet gehaald. De langere ligduur wordt veroorzaakt door hematurie. Behandeling

Ligduur 2007

Ligduur Okt 2008

Doelstelling (voor 80% van de patiënten)

Turp Turt met mito Turt zonder mito Nefrectomie

5,1 dg 4,6 dg 7,7 dg

4,6 dg 2,1 dg 2 dg 7,5 dg

4 dg 2 dg 3 dg 9 dg

5

behaald % patiënten met ligduur binnen doelstelling 52,4% 80% 100% 100%

TURP’ is het acroniem voor Trans-Urethrale Resectie van een Prostaat. De TURP is een urologische operatietechniek waarbij een gedeelte van de prostaat wordt verwijderd met behulp van een scoop. Transurethraal betekent dat de operatie via de plasbuis (de urethra), dus via de natuurlijke weg wordt uitgevoerd. Resectie wil zeggen dat een gedeelte van de prostaat wordt weggesneden. 6 TURT is het acroniem voor Trans Urethrale Resectie van een Tumor. Transurethraal betekent dat de operatie via de plasbuis (urethra) wordt uitgevoerd, dus via de natuurlijke weg. Resectie wil zeggen dat de tumor wordt weggesneden. 7 Mitomycine is een vorm van chemotherapie. Dit medicijn wordt rechtstreeks via een catheter in de blaas gebracht. 8 Nefrectomie is het operatief geheel of gedeeltelijk verwijderen van de nier.

52


Zorgpaden Kinderen met huil-, slaap- of voedingsproblematiek Voor de Kindergeneeskunde zijn in februari 2008 drie zorgpaden geïmplementeerd, namelijk zorgpaden voor kinderen met huilproblematiek, slaapproblematiek en “Failure to thrive” ofwel voedingproblematiek. Ondanks de kleine aantallen kinderen die opgenomen worden met deze problematiek is, gezien de complexiteit van de zorg, besloten tot deze ontwikkeling. Van februari tot en met december 2008 zijn vijf huilbaby's, twee kinderen met voedingsproblematiek en geen kinderen met slaapproblematiek opgenomen. Niettemin zijn de resultaten van het werken met zorgpaden zichtbaar: • De betrokken hulpverleners geven aan meer inzicht in het totale zorgproces te hebben. Hierdoor wordt de coördinatie en de continuïteit van zorg duidelijk bevorderd en kan uiteindelijk efficiënter gewerkt worden. • Het maximum aantal opnamedagen staat vast. De opnameduur is bij de opgenomen kinderen niet overschreden. • Ouders vinden het prettig om een duidelijk beeld te hebben van het opnameverloop van hun kind. • De gesprekken tussen ouders en de verschillende hulpverleners staan in het zorgpad vast ingepland. De gesprekken zijn beter voorbereid en verlopen efficient. • De zorgpaden kunnen als basis dienen voor een eventuele zorgzwaartemeting. 9

Zorgpaden Ablatio in combinatie met een Directe Reconstructie Naar aanleiding van de ontwikkeling in de oncologische plastische chirurgie is in 2007 het initiatief genomen om een zorgpad te ontwikkelen voor de patiëntengroep met een Ablatio, 10 11 Schildwachtklier biopsie en eventueel Okselklierdissectie (chirurg) in combinatie met een Directe Reconstructie (plastisch chirurg). Na afloop van de operatieve ingreep (ablatio of amputatie) kan in dezelfde operatieve sessie een directe reconstructie door de plastisch chirurg plaatsvinden. De psychisch zware periode zonder borst wordt voor de patiënt vermeden. Het doel is om een goede afstemming te realiseren tussen de verschillende disciplines, de doorlooptijd tot de operatie niet op te laten lopen, eenduidig beleid te formuleren ten aanzien van de Schildwachtklier en de spreiding van de klinische patiënten over meerdere verpleegafdelingen te beperken tot twee afdelingen. 12

Twee zorgpaden zijn ontwikkeld, namelijk één met Neo Adjuvante Chemotherapie en één zonder, welke beiden in maart 2008 zijn geïmplementeerd. Metingen laten zien dat de wachttijd voor OK nog niet voldoet aan de gestelde norm. Vanaf januari 2009 zijn extra OK eenheden gepland voor de chirurgie. Ongeveer 85% van de patiënten worden pre- en postoperatief multidisciplinair besproken. Patiënten die op de twee daarvoor bestemde verpleegafdelingen opgenomen worden, worden volgens zorgpad behandeld. De verwachting is dat dit in 2009 90% van deze patiëntengroep zal zijn. 13

Zorgpaden Colorectale carcinoom Het zorgpad Colorectale carcinoom beschrijft het gehele traject van diagnostiek tot aan ontslag na operatie in geval van een colorectaal carcinoom. Het zorgpad bestaat uit zeven deelpaden. Het werken met deze zeven deelpaden bewerkstelligt een flexibiliteit in patiëntenzorg. Op het moment dat bijvoorbeeld tijdens een operatie wordt besloten alsnog een stoma aan te leggen, kan op eenvoudige wijze worden gewisseld van klinisch pad. Op 1 april 2008 zijn de vier klinische paden op de verpleegafdeling geïmplementeerd. Het diagnostische pad en de twee preklinische paden zijn van start gegaan op 1 juni. Uit een meting in oktober bij 30 patiënten blijkt dat de patiënt binnen 15,5 dagen een definitieve diagnose ontvangt en een behandelplan is opgesteld. Verkorting van de totale doorlooptijd wordt bemoeilijkt door een gemiddelde wachttijd voor OK van 27 dagen in 2008. Desalniettemin is 9

In dit geval bedoeld als de verwijdering van de borst. De schildwachtklier is een lymfeklier (ook wel sentinel node of poortwachterklier) die zich meestal in de oksel en een enkele keer naast het borstbeen bevindt. 11 verwijdering van alle okselklieren 12 Bij neo-adjuvante chemotherapie vindt behandeling met chemotherapie vóór de operatie plaats. 13 Gezwel in het laatste deel (= endeldarm, rectum) van de dikke darm. 10

53


deze totale doorlooptijd na implementatie gedaald met 11 dagen. Verdere resultaten zijn onder meer betere afstemming tussen betrokken specialismen, het plannen van alle afspraken aan het begin van het traject door de poli MDL, het beperken van het aantal bezoeken aan het ziekenhuis door combinatie-afspraken, een vereenvoudigde aanvraag van radiologische onderzoeken en van labonderzoeken, inzicht in patiënteninformatie.

4.4

Kwaliteitsbeleid ten aanzien van patiënten / cliënten

Kwaliteit wordt alleen geleverd als de zorg voldoet aan de eisen van de patiënt. Feedback over de verwachtingen van de patiënt en de mate waarin daaraan voldaan wordt, is om deze reden essentieel voor het ziekenhuis. Resultaten van patiënttevredenheidsonderzoek geven immers input voor nieuwe verbeterinitiatieven. Er is ook een huisartsentevredenheidsonderzoek gedaan. Lees hierover meer in paragraaf 2.5.2 Huisartsen. 4.4.1 Kwaliteit van zorg Patiënttevredenheidsonderzoek In 2008 is de Reinier de Graaf Groep gestart met patiënttevredenheidsonderzoek via de module van de NVZ (www.nvz-onderzoek.nl). De patiënt krijgt een brief thuisgestuurd met daarin een code waarmee online de enquête ingevuld kan worden. Indien gewenst kan de patiënt bij het Informatiecentrum een papieren versie aanvragen. De module van de NVZ maakt het door gestandaardiseerde vragenlijsten tevens mogelijk om te benchmarken. In 2008 is zowel voor de klinische afdeling als de polikliniek een ziekenhuisbrede meting gedaan. In het strategisch beleidsplan “Van oud naar nieuw, 2007-2009” heeft de Reinier de Graaf groep concrete doelen gesteld met betrekking tot klanttevredenheid. Het doel van een score boven de 7.5 bij het patiënttevredenheidsonderzoek is gehaald met een gemiddeld cijfer van 7.7 voor zowel de klinische afdelingen als de polikliniek. Locatie Voorburg scoort voor de klinische afdelingen zelfs een 8.2. Hoog wordt gescoord op de onderdelen: ontvangst op de verpleegafdeling, de behandeling door verpleegkundigen, de deskundigheid van de artsen en de behulpzaamheid en bejegening van de assists. Uiteraard zijn ook aandachtspunten uit het onderzoek naar voren gekomen. Over de nazorg, het eten en de gastvrijheid waren patiënten minder tevreden. De onderstaande acties zijn ziekenhuisbreed en op afdelingsniveau ingezet om op deze punten te verbeteren: Gastvrij: ontbijt, lunch en diner à la carte Zo heeft in 2008 het bereiden van maaltijden in de centrale keuken plaatsgemaakt voor à la carte dineren. De Reinier de Graaf Groep ging hiervoor de samenwerking aan met voormalig topkok Pascal Jalhay. Patiënten kunnen elke dag kiezen uit 12 verschillende menu's, bereid met verse ingrediënten. De meeste maaltijden zijn ook in dieetversie te verkrijgen. Uniek in dit gastvrijheidsconcept is dat op álle afdelingen in alle locaties deze service geboden wordt. Meer dan 100 medewerkers, zogenoemde Assisten, zijn opgeleid om de maaltijden te bereiden en te serveren. De assisten vervullen tevens een belangrijke rol als vast aanspreekpunt, naast de verpleegkundige, voor de patiënten. Deze service wordt niet alleen geboden voor het diner, maar tevens voor het ontbijt en de lunch. 'Gastvrijheid vanuit het HART' Eén gedragscode in combinatie met ondersteunende bedrijfskleding, dat is de basis van 'Gastvrijheid vanuit het hart', de koers van het Facilitair Bedrijf. Patiënten en bezoekers moeten zich welkom voelen in het ziekenhuis. Met de invoering van de assisten in 2004 in Voorburg was al een begin gemaakt met het gastvrijheidsconcept. De 'roomservice' door de assisten is in 2008 uitgebreid naar de beide locaties in Delft. Het Facilitair Bedrijf werkt gastvrij vanuit het HART gebaseerd op 4 pijlers: groeten en oogcontact maken (Hallo), op gasten afstappen (Actie), informatie verstrekken (Reactie) en actie ondernemen (Toepassen). Om personeel meer herkenbaar te laten zijn, krijgen de Reinier Assisten, schoonmaak-, techniek-, en transportmedewerkers een eigen kledinglijn. Voor gasten wordt zo duidelijk wie zorgt en wie service verleent.

54


Gastvrijheidstrainingen In oktober 2008 zijn gastvrijheidstrainingen gestart, die in samenwerking met een extern bureau zijn samengesteld. Leidinggevenden hebben voorafgaand hun visie op gastvrijheid kenbaar gemaakt in speciale bijeenkomsten. De inhoud van de training is gebaseerd op de ideeen van de Amerikaan Fred Lee. De klant staat altijd centraal en de organisatie doet er alles aan om de klant zich veilig en welkom te laten voelen. Van oktober tot en met december 2008 zijn ongeveer 470 medewerkers getraind. De deelnemers aan de trainingen komen van verschillende afdelingen, zoals de apotheek, bloedafname, verpleegafdelingen, facilitair bedrijf, financiële administratie en inkoop. De trainingen worden gecontinueerd in 2009. Nazorg Het derde aandachtspunt uit het patiënttevredenheidsonderzoek is de nazorg. Nazorg krijgt in de jaarplannen 2009 van de afdelingen expliciet aandacht, waarbij gedacht kan worden aan het verbeteren van de informatievoorziening of het nabellen van patiënten die met ontslag zijn gegaan. Naast het ziekenhuisbrede patiënttevredenheidsonderzoek zijn er ook afdelingen die een eigen patiënt- of familietevredenheidsmeting doen. Hiervoor wordt ook gebruik gemaakt van de module van de NVZ. In 2009 zal het patiënttevredenheidsonderzoek in de huidige vorm worden gecontinueerd. Familietevredenheidsonderzoek op de IC Familietevredenheid wordt op de IC, na literatuuronderzoek en benchmarking, verkozen boven patiëntentevredenheid, omdat IC-patiënten als gevolg van de behandeling en medicatie geen compleet beeld hebben om relevante aspecten te kunnen beoordelen. In april en mei zijn schriftelijke vragenlijsten overhandigd, waarop een respons is gekomen van 55%. Op alle onderdelen geven de resultaten een hoge mate van tevredenheid aan. Goed gescoord wordt op deskundigheid van de verpleging en de intensivisten, de consistentie en eerlijkheid in informatie verstrekking, de wijze van besluitvorming en de begeleiding rondom de patiënten die kwamen te overlijden. De gegeven cijfers variëren van 7-10 met een gemiddelde van 8,4. De familiekamer wordt in bijna elke enquête als zijnde oncomfortabel beoordeeld. De commissie heeft naar aanleiding van de opmerkingen de volgende verbeteracties gerealiseerd. De ventilatie is verbeterd, de kamer is geschilderd en van nieuw meubilair voorzien. De kamer is voorzien van een informatiemap die antwoord geeft op mogelijke vragen. Geluidsoverlast op de IC is verminderd door de glazen wand op de balie verhogen. De suggestie om de avondbezoektijden uit te breiden is uitgeprobeerd. Als laatste is een folder ontwikkeld met informatie over veel voorkomende problemen bij de kritisch zieke patiënt. Vanaf november 2008 heeft opnieuw een evaluatie naar de tevredenheid plaatsgevonden, waarbij gebruik is gemaakt van de NVZ module. De resultaten van deze enquête worden in 2009 bekend. Overige projecten ten behoeve van kwaliteitsverbetering Kwaliteitsverbetering staat bij de Reinier de Graaf Groep hoog in het vaandel. Hieronder volgt een korte beschrijving van een aantal projecten en innovaties in de zorg waaraan gewerkt is: Radiologie krijgt ISO-certificering Sinds februari 2008 mag de afdeling radiologie van de Reinier de Graaf Groep zich ISO9001-2000-gecertificeerd noemen. Nog niet veel radiologieafdelingen van ziekenhuizen beschikken over dit keurmerk. Bij Radiologie komen patiënten bij wie een röntgenfoto, CT-scan, MRI-scan of echografie moet worden gemaakt. De laatste jaren is er een flinke toename in het aantal onderzoeken geweest. Om deze toename niet tot langere wachtlijsten te laten leiden, is veel aandacht besteed aan verbetering van de werkprocessen op de afdeling wat uiteindelijk heeft geleid tot het ISO-certificaat. Nieuwe sterilisatietechniek Sinds 2008 kunnen vrouwelijke patiënten in het Reinier de Graaf ziekenhuis terecht voor een nieuwe sterilisatietechniek die poliklinisch uitgevoerd wordt. Een dagopname is niet meer no-

55


dig, de patiënt hoeft niet meer onder narcose en de ingreep duurt slechts tien minuten. Dit is mogelijk doordat de sterilisatie via de vagina plaatsvindt, en niet via de buik. Carina Hilders is de eerste gynaecoloog in de regio die de zogeheten Essure procedure kan uitvoeren. Revolutionaire nieuwe operatietechniek heupprotheses Een nieuwe heup met een nieuwe techniek. De ASI-methode (Anterior Suspine Intermuscular) die twee orthopedisch chirurgen in het Reinier de Graaf ziekenhuis als één van de eersten in Nederland toepassen. De patiënten revalideren veel sneller en ervaren ook nauwelijks pijn. Tijdens de operatie wordt veel minder weefsel beschadigd dan voorheen met de conventionele operatietechniek voor deze heupoperaties. De spieren blijven volledig intact en vast aan het bot, terwijl de prothese wordt geplaatst. In de meeste gevallen loopt de patiënt slechts drie weken met krukken, terwijl dat voorheen tenminste zes weken was. ‘One stop visit’ voor de schouder Een uitgebreid onderzoek, de uitslag en het behandeladvies in één bezoek; dat kan op de schouderpolikliniek van de Reinier de Graaf Groep. Om het ‘one stop visit-concept’ compleet te maken, lanceerde het ziekenhuis ook een website waar patiënten met een unieke code hun schouderklachten op kunnen invoeren. De schouderspecialisten zijn dan bij het eerste bezoek van de patiënt al volledig op de hoogte. Met deze nieuwe opzet van de schouderpolikliniek willen de betrokken behandelaars bijdragen aan een efficiëntere en betere diagnostiek en behandeling van mensen met schouderklachten. Smiley voor kinderafdeling De kinderafdeling van het Reinier de Graaf ziekenhuis kreeg in 2008 een ‘Smiley’, een geel lachebekje, het keurmerk van de landelijke vereniging Kind en Ziekenhuis. De Smiley is toegekend omdat de kinderafdeling voldoet aan alle criteria die de Vereniging Kind en Ziekenhuis stelt. Een criterium is bijvoorbeeld dat ouders dag en nacht bij hun kind mogen blijven. Andere criteria voor het verdienen van een Smiley zijn onder meer dat ouders aanwezig mogen zijn bij het inleiden van de narcose en het ontwaken uit de narcose. Snellere aanpak urologiepatiënten met kanker In het najaar van 2008 startte het ziekenhuis met een nieuw poliklinisch traject voor urologische patiënten met verdenking op kanker. De nieuwe aanpak zorgt ervoor dat patiënten sneller worden geholpen, direct kunnen worden doorgestuurd voor onderzoek en extra (psychische) begeleiding krijgen. Een nauwe samenwerking tussen uroloog en specialistisch verpleegkundige speelt een belangrijke rol in het traject. Reinier de Graaf is het eerste ziekenhuis in Nederland dat dit concept invoert. Start pilot ‘Project Voorkom alcoholschade bij jongeren’ Eind 2008 zijn vier ziekenhuizen gestart als pilotziekenhuis voor het ‘Project Voorkom alcoholschade bij jongeren’. Het gaat om het Medisch Centrum Leeuwarden, het Westfriesgasthuis te Hoorn en de combinatie Maxima Medisch Centrum/Catharina Ziekenhuis te Eindhoven. De RdGG nam het initiatief in dit project en is al eerder aangemerkt als pilotziekenhuis. Het doel van de proef is om het in de RdGG ontwikkelde protocol voor jongeren met een alcoholvergiftiging uit te voeren, te onderzoeken op toepasbaarheid en kennis te verspreiden over ziekenhuizen in het land. De pilot loopt voor de duur van anderhalf jaar. Naar verwachting zullen in deze periode in de pilotziekenhuizen in totaal ongeveer 200 jongeren met acute alcoholproblemen behandeld worden en nazorg krijgen. Dit aantal is nodig om de werkwijze te kunnen toetsen op effectiviteit. 4.4.2 Kwaliteit van zorg ziekenhuizen: prestatie-indicatoren Inzicht in de kwaliteit van zorg kan worden geboden door de set van indicatoren van de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen en de Orde van Medisch Specialisten. De Reinier de Graaf Groep zorgt dat de resultaten op deze prestatie-indicatoren geplaatst worden in de landelijke databank. De databank is te raadplegen via www.ziekenhuistransparant.nl.

56


Independer: locatie Voorburg is één na beste ziekenhuis In juni 2008 wordt de locatie Voorburg van de Reinier de Graaf Groep door patiënten als het op één na beste ziekenhuis van Nederland gewaardeerd. Patiënten geven het ziekenhuis een 8,0. De nummer één scoort slechts 0,1 punt hoger. Dat blijkt uit onderzoek van de vergelijkingssite www.independer.nl. Het onderzoek werd verricht onder ruim 37.000 (ex-) patiënten in de periode mei 2006 tot mei 2008. AD top-100: 15e plaats Reinier de Graaf Groep Eind augustus wordt bekend dat de Reinier de Graaf Groep in de AD top-100 gestegen is e naar de 15 plaats. Hiermee wordt de Reinier de Graaf Groep in het AD gewaardeerd als beste ziekenhuis in Zuid-Holland. Een stijging van 21 plekken, aangezien het ziekenhuis in 2007 e nog de 36 plaats bezette. De ambitie voor 2009 is verder te stijgen in de ranglijst. Het AD brengt de kwaliteit van ziekenhuizen in kaart door gebruik te maken van informatie die ziekenhuizen verplicht aan de Inspectie voor de Volksgezondheid moeten sturen, de zogenoemde prestatie-indicatoren. Dit jaar is ook het oordeel van patiënten in de ranglijst verwerkt en de gegevens van de Vereniging Kind en Ziekenhuis over kindvriendelijkheid en (prettig) bevallen. Elsevier: 10e plaats Reinier de Graaf Groep e In september wordt de hoge waardering in de AD top 100 bevestigd door de 10 plaats in de ranglijst van de Elsevier ziekenhuisspecial. Wederom wordt de Reinier de Graaf Groep hiermee verkozen tot beste ziekenhuis van de regio Den Haag, Delft en Rotterdam. Elsevier brengt de prestaties van alle ziekenhuizen in kaart aan de hand van een zevental punten: het medisch functioneren, de kwaliteit van de specialismen, de faciliteiten en de kwaliteit van onderzoek en opleiding, de kwaliteit van de verpleging, personeel en organisatie, omgang met de patiënt en de samenwerking met andere zorginstellingen en huisartsen. De score komt tot stand na beoordeling door huisartsen, medisch specialisten, management en verpleegkundigen. e

Een 9 plaats wordt gehaald voor wat betreft het medisch functioneren. Hieronder vallen deskundigheid en goede registratie tot het risico op medische fouten en apparatuur. De vakgroep e Dermatologie verwerft zelfs een 8 plaats in vergelijking met andere vakgroepen Dermatologie in Nederland. De gemiddelde uitslag van de punten heeft de uiteindelijke positie op de ranglijst bepaald. Mediquest: 3e en 4e plaats borstkankerzorg Twee locaties van de Reinier de Graaf Groep, Diaconessenhuis Voorburg en Reinier de Graaf Gasthuis Delft, hebben de zorg rondom borstkanker goed geregeld. Onderzoeksbureau MediQuest heeft voor vergelijkingssite Independer 131 Nederlandse ziekenhuizen op vere schillende punten beoordeeld en zet de locatie Voorburg op de 3 plaats en de locatie Delft e op de 4 plaats. In de vergelijking is onder meer gekeken naar het aanbod van hulpprogramma’s, de snelheid waarmee de uitslag van onderzoeken bekend is en het aantal heroperaties dat nodig is. Op alle fronten scoren de ziekenhuizen van de Reinier de Graaf Groep zeer goede cijfers.

4.5

Klachten

Patiënten die ontevreden zijn over de gang van zaken binnen het ziekenhuis kunnen een klacht indienen. Zij kunnen deze klacht indienen bij de afdeling klachtenopvang. Als patiënten een oordeel over de gegrondheid van een klacht wensen, dan kunnen zij een klacht indienen bij de klachtencommissie (de onafhankelijke commissie van het ziekenhuis). 4.5.1 Klachtenopvang De afdeling klachtenopvang heeft een centrale rol als het gaat om klachtenopvang zoals in de CBO-richtlijn is vermeld. De afdeling klachtenopvang bestaat uit een klachtenfunctionaris en een coördinator klachtenopvang, tevens klachtenfunctionaris. De klachtenfunctionarissen ad-

57


viseren en ondersteunen bij het vinden van een bevredigende oplossing voor zowel mondeling als schriftelijk ingediende klachten van patiënten, hun familieleden of andere bezoekers van het ziekenhuis. Binnen de organisatie kunnen zij naar eigen professioneel inzicht in overleg met de klager en aangeklaagde een klacht afhandelen. Zijn klager en aangeklaagde gemotiveerd om tot een oplossing te komen door middel van bemiddeling, dan wordt door de klachtenfunctionaris een bemiddelingsgesprek georganiseerd. Bij de afhandeling van klachten door de afdeling klachtenopvang zal nooit een uitspraak over de gegrondheid van een klacht worden gedaan. Wanneer de klager dit tot doel heeft, zal hij/zij de klacht moeten indienen bij de onafhankelijke klachtencommissie van het ziekenhuis. In 2008 dienden 467 klagers bij de klachtenfunctionarissen 580 klachten in (een klacht kan uit meerdere deelklachten bestaan). Dit is een sterke afname ten opzichte van 2007. In 2007 dienden 613 klagers bij klachtenfunctionarissen 723 klachten in. Deze afname is voor een groot deel te verklaren door maatregelen genomen naar aanleiding van klachten en het opvolgen van aanbevelingen die in 2007 zijn gedaan door de klachtenfunctionarissen, zoals het invoeren van een oplopend parkeertarief (gebaseerd op de tijdsduur), het verbeteren van de schoonmaak en het verbeteren van de telefonische bereikbaarheid.

Figuur 4-1: Aantal klachten binnengekomen bij de klachtenfunctionarissen in de periode 2004-2008 Naar aanleiding van de klachten in 2008 deden de klachtenfunctionarissen zeven aanbevelingen aan de afdelingen en het clustermanagement. Door het onder andere meenemen van aanbevelingen in Lean Six Sigma projecten verwachten de klachtenfunctionarissen een kwaliteitsimpuls in de organisatie. Deze effecten zullen in 2009 worden gemonitord. Zo is het stroomlijnen van de ontslagprocedure van de afdeling cardiologie meegenomen als een Lean Six Sigma project waardoor de patiënttevredenheid zal toenemen en de ontslagprocedure worden versneld. 4.5.2 Klachtencommissie Per 1 augustus 1995 is de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) van kracht geworden. Het primaire doel van de WKCZ is het bieden van een minder formeel – juridische en een meer toegankelijke klachtmogelijkheid voor cliënten van de zorgaanbieders. Daarnaast is de wet gericht op het benutten van de signalen van cliënten om de kwaliteit van de zorg te optimaliseren. In het kader van deze wet is binnen de Reinier de Graaf Groep (RdGG) de Klachtencommissie ingesteld. Doelstelling van deze onafhankelijke Commissie is de klager zoveel als mogelijk is genoegdoening te schenken door een gemotiveerde uitspraak over de gegrondheid of

58


ongegrondheid van de klacht en zo daar aanleiding toe is, door aanbevelingen te doen aan de Raad van Bestuur. De Klachtencommissie distantieert zich altijd van een eventuele aansprakelijkstelling en laat dat de klager ook weten. De behandelingsdossiers van de Klachtencommissie zijn als zodanig niet beschikbaar voor de verzekeraar. Dat is zo nodig een zaak van de klager zelf. Dit onderdeel van het jaarverslag is opgesteld met inachtneming van het bepaalde in artikel 2, zevende lid van de WKCZ, inwerking getreden juli 2005. Allereerst wordt een beschrijving gegeven van de klachtenregeling en de wijze waarop deze regeling onder de aandacht van de patiënten wordt gebracht. Daarna wordt de samenstelling van de Commissie vermeld en in welke mate zij haar werkzaamheden heeft kunnen verrichten. Vervolgens volgt het aantal en de aard van de door de Commissie behandelde klachten. Het hoofdstuk wordt afgesloten met vermelding van de aard en de maatregelen genomen door de zorgaanbieder naar aanleiding van het oordeel van de Commissie. De strekking van de oordelen en de aanbevelingen zijn toegevoegd. Dit deel van het jaarverslag wordt door de zorgaanbieder in ieder geval toegezonden aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de regionale inspecteur van het Staatstoezicht op de Volksgezondheid, alsmede aan de organisatie die in de regio de belangen van de patiënten in algemene zin behartigt. Beschrijving van de klachtenregeling De ingediende klachten worden behandeld volgens het reglement klachtenbehandeling, dat is vastgesteld voor de periode van 1 januari 2006 tot 31 december 2007. Eind 2007 heeft de Commissie een voorstel tot wijziging c.q. aanpassing van het geldende reglement gedaan aan de Raad van Bestuur. Eind 2008 is een reglement vastgesteld dat per 1 januari 2009 van kracht is geworden. Dit reglement bevat onder meer de werkwijze bij de behandeling van een klacht. Een klacht wordt schriftelijk ingediend bij de Commissie. Aan klager wordt per omgaande een ontvangstbevestiging gestuurd, waarbij deze tevens geïnformeerd wordt over de verdere procedure. De Commissie formuleert op grond van de klachtbrief een omschrijving van de klacht (eventueel in meerdere klachtonderdelen), welke ter goedkeuring aan de klager wordt voorgelegd. De klager kan indien gewenst de formulering aanpassen of wijzigen. Tevens wordt de voor de behandeling van de klacht noodzakelijke machtiging ter ondertekening gevraagd. Na ontvangst van de geaccordeerde klachtformulering en de machtiging doet de Commissie mededeling aan de aangeklaagde van de inhoud van de klacht met het verzoek hierop binnen vier weken schriftelijk te reageren. Als bijlage bij dit verzoek is ingesloten informatie over de samenstelling en de werkwijze van de Commissie. De schriftelijke reactie van de aangeklaagde wordt in afschrift aan de klager gezonden. Vervolgens wordt de klager uitgenodigd voor een gesprek/hoorzitting en een enkele maal, indien de Commissie over voldoende informatie beschikt om tot een uitspraak te concluderen, laat zij de keuze hiervoor aan klager. Daarnaast kan de Commissie een gezamenlijke hoorzitting houden of wordt de aangeklaagde mondeling gehoord, dit ter beoordeling aan de Commissie. De Commissie geeft vervolgens, op basis van alle haar ter beschikking staande stukken, een met redenen omkleed en schriftelijk oordeel over de gegrondheid van de klacht (onderdelen). Zonodig kan het oordeel vergezeld gaan van een aanbeveling aan de zorgaanbieder. De Commissie streeft ernaar binnen zes maanden na ontvangst van de machtiging haar uitspraak aan klager, aangeklaagde en indien dit niet dezelfde persoon is eveneens aan de zorgaanbieder toe te zenden. In de preambule van het reglement is hierover het volgende opgenomen ‘het klachtrecht als één van de patiëntenrechten betekent dat een klager het recht heeft op een behoorlijke en zorgvuldige afhandeling van zijn klacht tegen een zorgaanbieder. In deze kan dat dan betekenen dat de in artikel 21 genoemde termijn van zes maanden ondergeschikt zal zijn aan de zorgvuldigheid waarmee de Klachtencommissie een klacht behandelt’. Uit de reacties van klagers blijkt dat zij unaniem voorkeur geven aan een zorgvuldige behandeling boven een snelle afhandeling van de klacht. Binnen een maand na ontvangst van de uitspraak van de Commissie deelt de zorgaanbieder aan klager, aangeklaagde en Commissie schriftelijk mee of zij naar aanleiding van het oor-

59


deel over de klacht maatregelen zal nemen en zo ja, welke. Afwijking van het advies of de aanbevelingen van de Commissie wordt door de zorgaanbieder gemotiveerd. De klachtenregeling voorziet niet in een beroepsmogelijkheid. Naast een klachtonderzoek en -beoordeling door de Klachtencommissie is het ook mogelijk dat een klacht in bemiddelende zin door de klachtenfunctionarissen van de afdeling Klachtopvang van het ziekenhuis wordt afgehandeld. In het verslagjaar is steeds nauw overleg geweest over de afstemming met betrekking tot die te onderscheiden behandelingswijzen van klachten. Bekendmaking van de klachtenregeling Er is voor de patiënt een algemene informatiefolder “Klachten”. Hierin wordt aangegeven wat een patiënt kan doen, indien hij niet tevreden is over de geboden kwaliteit van zorgverlening. De folder is verkrijgbaar bij het patiënteninformatiebureau, de poliklinieken en verpleegafdelingen. Tevens is deze informatie beschikbaar via de website van de Reinier de Graaf Groep (www.rdgg.nl). Daarnaast staat er uitgebreide informatie op schrift over doel, procedure en samenstelling van de Klachtencommissie. Deze wordt onder andere verspreid door de klachtenfunctionarissen en wordt meegezonden met de ontvangstbevestiging van de klacht aan klager. Samenstelling Commissie In het verslagjaar was de samenstelling van de Commissie als volgt: dhr. H.J. Schartman dhr. S. Broekhuizen mw. mr. drs. C. van der Klein-Boereboom mw. dr. J. Bouwmeester mw. mr. J.H. de Kort mw. J.F.M. Vurens

voorzitter (tot 1 februari 2008) vice voorzitter (tot 1 februari 2008) lid, medische discipline lid, medische discipline voorzitter a.i. (per 1 febr. 2008) lid, verpleegkundige discipline

De heren Schartman en Broekhuizen hebben wegens ziekte voortijdig hun functie moeten neerleggen. In maart bereikte de Commissie het droevige bericht van het overlijden van de heer Broekhuizen en in april ontving de Commissie het overlijdensbericht van de heer Schartman. De leden van de Klachtencommissie zijn onafhankelijk, dat wil zeggen dat ze niet in dienst zijn van de Reinier de Graaf Groep. De Commissie wordt bijgestaan door mw. J.H. Phaff-van Ommen, ambtelijk secretaris. Werkwijze De Commissie behoort conform het reglement uit minimaal vijf leden en maximaal zeven leden te bestaan, waaronder een voorzitter die niet werkzaam is voor of bij de zorgaanbieder. In het reglement van de Klachtencommissie is in artikel 26 bepaald, dat indien een klacht betrekking heeft op een lid van de Klachtencommissie, of een lid van de Commissie zijdelings bij de klacht betrokken is, dit lid zich dient te onthouden van deelneming aan de behandeling van de klacht. In artikel 27 wordt vermeld dat een lid zich vrijwillig uit de procedure kan terugtrekken. De Commissie is er bij de behandeling van een aantal klachten niet in geslaagd binnen de hiervoor gestelde termijn van zes maanden te komen tot het toezenden van eindoordeel aan klager, aangeklaagde en voorzitter Raad van Bestuur. Redenen die hieraan bijgedragen hebben, zijn de termijn waarop het verzoek om informatie werd gehonoreerd, vakanties of vanwege een opeenstapeling van werkzaamheden. Klager en degene over wie is geklaagd zijn door de Commissie altijd in de gelegenheid gesteld mondeling of schriftelijk een toelichting te geven op de gedraging waarover is geklaagd. Beide partijen kunnen zich volgens het klachtreglement tijdens de procedure laten bij staan. De Klachtencommissie heeft in het verslagjaar twaalf maal vergaderd.

60


Aantal en aard van de behandelde klachten In het jaar 2008 heeft de Commissie 31 klachtbrieven ontvangen. Onder deze ingediende klachten waren 8 brieven die, na overleg met de indiener, ter afhandeling zijn doorgezonden aan de afdeling Klachtenopvang (klachtenfunctionarissen). Bij 1 klachtbrief is de procedure in de beginfase reeds beëindigd vanwege het feit dat klager niet reageerde op herhaalde verzoeken een machtiging in te sturen. De resterende 22 klachten heeft de Commissie in behandeling genomen. In het verslagjaar heeft de Commissie over 22 klachten een oordeel gegeven. Hieronder bevond zich 1 klacht, die in het jaar 2006 en 14 klachten, die in het jaar 2007, waren ingediend. Eind december 2008 had de Commissie nog 15 klachten in behandeling.

Figuur 4-2: Aantal ingediende en afgehandelde klachten door de klachtencommissie in de periode 2004 t/m 2008. De klachten omvatten soms meerdere aspecten; de in 2008 22 afgehandelde klachten waren onder te verdelen in 61 deelklachten.

61


Figuur 4-3 Afhandeling deelklachten in de periode 2004 t/m 2008

Figuur 4-4: Aantal deelklachten verdeeld naar aard in de periode 2004 t/m 2008 Maatregelen De Raad van Bestuur neemt kennis van de oordelen van de Klachtencommissie. Indien wenselijk wordt er naar aanleiding van de oordelen actie ondernomen. Sinds 2008 is de werkwijze veranderd. De procedure is als volgt: Het oordeel (inclusief eventuele aanbevelingen) wordt integraal doorgestuurd naar het verantwoordelijke clustermanagement, met het verzoek om na te gaan op welke wijze lering getrokken kan worden door de onder het betreffende management ressorterende afdelingen. Daarbij wordt door het management binnen circa veertien dagen aan de Raad van Bestuur terug gerapporteerd welke acties er zijn ondernomen. Met inachtneming van het oordeel van de Klachtencommissie, alsmede de hiervoor genoemde rapportage, bericht de Raad van Bestuur binnen dertig dagen aan de klager wat het ziekenhuis naar aanleiding van de klacht heeft ondernomen. Tevens wordt de klager bedankt voor

62


het inbrengen van de klacht, omdat mede daardoor de Reinier de Graaf Groep haar zorg verder kan verbeteren. Er is negen keer gerichte actie ondernomen naar aanleiding van de uitspraken van de Klachtencommissie. Acties naar aanleiding van de gegrond verklaarde oordelen en aanbevelingen waren: • Het benadrukken dat er voor de patiënt sprake moet zijn van een eenduidig behandeladvies; • Dat op de SEH alle röntgenfoto's doorgesproken en beoordeeld moeten worden binnen het behandelteam; • De afspraak dat er een protocol moet zijn voor de behandeling en verzorging van patiënten met een kunstblaas; dit protocol is inmiddels gemaakt; • Het protocol “corticosteroïden – stressschema” is extra onder de aandacht van betrokken medewerkers gebracht; • Er is aandacht besteed aan het op een juiste wijze geven van pijnstilling, waarbij gebruik gemaakt mag worden van de maximaal toegestane dosis; • Patiënten die door een huisarts naar een specialist of SEH worden ingestuurd, dienen altijd lichamelijk onderzocht te worden; • Het benadrukken dat patiënten tijdig op de hoogte gesteld moeten worden als een afspraak uitloopt; • Bevestiging van de gewoonte dat de operateur na een ingreep zo spoedig mogelijk zelf de patiënt informeert over de bevindingen. Niet altijd wordt naar aanleiding van een gegronde klacht actie ondernomen; ingeval van een incident kan het zijn dat er sprake is van een eenmalige gebeurtenis, waarvoor het niet noodzakelijk is om procedures of werkwijzen aan te passen. Dit speelt onder meer bij een gemiste diagnose, waarbij weliswaar de diagnose onterecht niet gesteld is, maar waar toch door alle betrokkenen ‘lege artis’, ofwel volgens voorschrift, is gehandeld. Een enkele keer komt het voor dat bij een ongegronde klacht toch actie wordt ondernomen. Dat laatste is het geval geweest bij een trombose na een knieoperatie. Hoewel de CBO-richtlijn ter zake gevolgd werd, heeft de vakgroep orthopedie toch besloten mede naar aanleiding van de casus het voor de Reinier de Graaf Groep geldende antitrombose-protocol na knieoperatie aan te passen. Er zijn relatief veel klachten over de communicatie en bejegening. Met betrekking tot dit aandachtspunt wordt door de Reinier de Graaf Groep veel aandacht besteed aan het scholen van de medewerkers.

4.6

Toegankelijkheid

Onder toegankelijkheid van het ziekenhuis wordt onder andere verstaan de bereikbaarheid van het ziekenhuis en de beschikbaarheid van de zorg. De Reinier de Graaf Groep wil dat patiënten op tijd geholpen worden en niet onnodig lang hoeven te wachten. De wachttijden zijn zo kort mogelijk. Toch lukt het niet altijd om de juiste zorg op zeer korte termijn aan te bieden. Acties worden ingezet om dit in de toekomst wel te kunnen garanderen. Aangezien de vraag naar zorg steeds verandert, is het proces van het afstemmen van aanbod op de vraag naar zorg een continu proces. Wachttijden Aan het ontvangen van zorg gaat vaak een periode van wachten vooraf. Dit is de periode tussen het feit dat iemand weet dat bepaalde zorg nodig is en het moment dat deze zorg daadwerkelijk ontvangen wordt. Voorheen werd dit toegangstijd genoemd. Op kiesBeter.nl kunt u verschillende wachttijden van ziekenhuizen vergelijken, aangeleverd door MediQuest. De volgende wachttijden worden getoond: • Wachttijden Polikliniek: het aantal weken tussen het moment dat u een afspraak maakt voor de polikliniek tot het moment dat u terecht kunt • Wachttijden behandeling: het aantal weken tussen het moment dat u de indicatie voor een operatie krijgt van de behandelend arts, tot het moment van opname of operatie • Wachttijden diagnostiek/onderzoek: het aantal weken tussen het moment dat u van buiten het ziekenhuis een afspraak maakt voor het gebruik van diagnostische techniek tot het moment van toepassing van de diagnostiek.

63


Wachttijd Polikliniek in dagen Cardiologie - Pijn op de borst - Hartritme Chirurgie - Gastro enterologie - Mammapoli - Kleine verrichtingen - Liesbreuk - Traumatologie - Vaatchirurgie - Varices

2 1 2 2 4 6 6 4 1 3 6

Dermatologie Gynaecologie MDL Interne geneeskunde - Endocrinologie - Nefrologie - Hematologie - Oncologie Kaakchirurgie Keel- neus en oorheelkunde Kindergeneeskunde Longgeneeskunde - Oncologie Neurochirurgie Neurologie Oogheelkunde Orthopedie - Heuppoli - Kniepoli - Polspoli - Schouderpoli - Voetpoli - Kinderorthopedie Pijnpoli Plastische chirurgie Radiotherapie Reumatologie Revalidatie - Kinderrevalidatie Urologie

6 2 8 4 5 1 1 1 15 4 1 1 1 10 4 12 4 2 4 4 10 4 8 5 4 2 6 2 3

Wachttijden diagnostiek in dagen -

64

CT Echo Gastroscopie Mammografie Mri Röntgenfoto

5 5 12 3 3 0

Wachttijd voor behandeling indagen 1

8

4

1 8 13 1

13 3 1 <1 4 2 6 16

5 8 1

6


Uit de tabel is op te maken dat de wachttijd bij een aantal specialisme hoog is. Dit is te verklaren door het feit dat de vraag groter is dan het aanbod van de zorg. Door de uitbreiding van de poli orthopedie en chirurgie is de verwachting dat in 2009 de wachtlijsten op die gebieden zal zijn afgenomen. Bereikbaarheid De bereikbaarheid van de locaties is goed en staat goed aangegeven via de bewegwijzering. Tevens is er op alle locaties voldoende parkeergelegenheid voor zowel bezoekers als personeel. Ook zijn er op alle locaties parkeerplekken voor minder validen. De bereikbaarheid per openbaar vervoer is minder goed te nomen. Door het omleiden van bepaalde buslijnen door de gemeente, is de bereikbaarheid van het ziekenhuis vanaf 2007 erg verslechterd. Er worden nog steeds gesprekken gevoerd met de betrokkenen om dit verbeterd te krijgen. Telefonische bereikbaarheid De telefonische bereikbaarheid heeft continu de aandacht. De telefonische bereikbaarheid van de decentrale afsprakenbureaus is een belangrijk onderdeel van de bereikbaarheid van het ziekenhuis. Deze telefonische bereikbaarheid wordt regelmatig in kaart gebracht en de uitkomsten met de betreffende afdelingen gecommuniceerd. Op deze manier zijn verbeteringen tijdig door te voeren. De bereikbaarheid van de afsprakenbureaus voldoet in bijna alle gevallen aan de norm van 95% bereikbaarheid. Internet De internetsite van de Reinier de Graaf Groep is aangepast zodat deze klantvriendelijker en duidelijker is voor de patiënt/klant. De opbouw van de site is gebaseerd op de vraag van de bezoeker. Deze bezoeker moet makkelijk zijn/haar weg kunnen vinden op de site. Ook is het mogelijk om online afspraken te maken bij de vakgroepen gynaecologie, KNO, hoestpoli, plastische chirurgie, cardiologie, chirurgie (vaatcentrum) en de slaappoli.

4.7

Veiligheid

Patiënten moeten in ons ziekenhuis kunnen vertrouwen op veilige en betrouwbare zorg. De zorg die zij ontvangen moeten voor hen zo min mogelijk belastend zijn. Ook moeten zij erop kunnen vertrouwen dat wij alles in het werk stellen om veiligheid van hoog niveau te kunnen garanderen. Hieronder wordt aangegeven hoe de Reinier de Graaf Groep zich inzet om de veiligheid te beheersen en te verbeteren. Veiligheidsmanagentsysteem De Reinier de Graaf Groep is bezig met het opzetten van een Veiligheidsmanagementsysteem dat een integraal onderdeel uitmaakt van het kwaliteitssysteem. Veiligheidsmanagement in de Reinier de Graaf Groep kent verschillende pijlers. Lees hierover meer in paragraaf 4.3.2 Patiëntveiligheid. Meldingscommissie Incidenten Patiëntenzorg (MIP) De Reinier de Graaf Groep heeft een MIP-commissie. Deze commissie heeft als doel incidenten in de patiëntenzorg te onderzoeken met het oog op het bewaken en bevorderen van de kwaliteit van de patiënten zorg. De werkzaamheden van de commissie richten zich op de (toekomstige) vermijdbaarheid (preventie) van de gemelde incidenten en niet op eventueel verwijdbaarheid ervan. Er wordt veel belang gehecht aan het ‘blame free’ melden. De incidenten worden door het personeel gemeld via MIP-expert. In 2008 is er in vergelijking met 2007 een toename van het aantal meldingen met betrekking tot incidenten patiëntenzorg. Met 957 meldingen in 2008 betekent dit een stijging met 11% t.o.v. 2007. Ook in 2008 werden incidenten met betrekking tot Behandeling/verzorging het meest gemeld (363; 38%), Medicatie-incidenten en Vallen werden respectievelijk 320 (33%) en 258 (27%) maal gemeld. Incidenten met betrekking tot bloedproducten werden 14 maal gemeld. Ruim 77% van de meldingen was afkomstig van verpleegkundigen; 9% werd gemeld door artsen. Dit betekent een daling met 3% ten opzichte van 2007.

65


De meldingen hebben aanleiding gegeven de volgende verbeteracties: Aanpassing protocollen (33%), controle/toezicht verscherpt (11%), scholing/Klinische les (7%), werkwijze aangepast (6%). 20% van de meldingen werden beschouwd als incidentele fout. Naar aanleiding van een groot aantal incidenten met betrekking tot diabeteszorg heeft de commissie een aanbeveling gedaan met betrekking tot de gehele keten rondom de diabeteszorg. In 2008 is een werkgroep gestart om de problemen te analyseren en te komen tot een ziekenhuisbreed verbetertraject. Het in 2007 gestarte project rondom het protocol “Bescherming nierfunctie bij contrastonderzoek” heeft geleid tot het opzetten van een speciale polikliniek waar patiënten die in aanmerking komen voor dit protocol worden gezien. De commissie stelt vast dat het aantal meldingen met betrekking tot dit protocol in de loop van 2008 tot vrijwel nul is gedaald. Ziekenhuis Rampenopvangplan (ZiROP) In het voorjaar van 2008 is het ZiROP definitief door de bestuurder vastgesteld en functioneel beschikbaar gesteld aan de ziekenhuisorganisatie. Doel van dit plan is op verzoek van de veiligheidsregio (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen) GHOR snel en adequaat te kunnen reageren op een aanbod van slachtoffers wat de normale capaciteitsaanvraag overstijgt. Alle betrokken afdelingen hebben een exemplaar in het bezit gekregen en ook via intranet kunnen de medewerkers het plan inlezen. Diverse afdelingen hebben hun lokaal opschalingscenario opgemaakt, zodat de opvang, triage, behandeling, verpleging en administratie van de slachtoffers maximaal tot zijn recht kan komen. Ten gevolge van een externe ramp dient de RdGG paraat te zijn met voorbereidende maatregelen. Gezamenlijk met de collega-ziekenhuizen in de regio Haaglanden en de GHOR hebben er diverse specifieke oefeningen plaatsgevonden. De leden van het crisiscoördinatieteam en de leidinggevenden van de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) hebben een cursus kunnen volgen om de vergaarde kennis effectief te kunnen gebruiken voor de aansturing en de coördinatie van de organisatie bij een in werking getreden ZiROP. Verder is er in het najaar actief geoefend op de SEH samen met de afdeling nucleaire geneeskunde met de ontvangst van een radioactief besmet slachtoffer. De externe partners, zoals de gemeente Delft en de leden van de veiligheidsregio, zoals de brandweer, regiopolitie en de GHOR hebben allen een eigen exemplaar van het ZiROP in het bezit gekregen en kunnen zich hierdoor mede richten op een doelmatige, coördinerende samenwerking met de leiding van het ziekenhuis. Incidentbeheersing Management Zorginstellingen IbMZ De RdGG is één van de zes zorginstellingen van het samenwerkingsverband IbMZ. Deze netwerkorganisatie en het kenniscentrum voor securityzorg, veiligheid, incidentenbeheersing en integriteit heeft in het verslagjaar ook weer ondersteuning gegeven aan bestuurders en het management van de RdGG. Onder meer zijn de zogenaamde bestuursdocumenten voor de interne noodorganisatiestructuur (INO), de veiligheidscirkel/veiligheidsketen voor de interne hulpverlening en het risicodiagram verstoringen zorginstelling beschikbaar gekomen. Ook een format van het zogenaamde NTA 8112-6 ontruimingsplan is beschikbaar gesteld en dit vormt de basis om tot een afronding te komen van de hernieuwde versies van de plannen. Op verzoek van de bestuurders heeft IbMZ enkele veiligheidsonderzoeken en inspecties uitgevoerd aangaande brandveiligheid en de interne responsorganisaties. Volgens een vastgesteld uitvoeringsprogramma zijn actuele zaken rondom incidenten, registratie en certificering getoetst. De RdGG is als één van de tien zorginstellingen deelnemer aan het convenant met de Regionale Brandweer Haaglanden. Met de Regiopolitie en het Openbaar Ministerie heeft de RdGG als één van de 13 zorginstellingen ook een convenant gesloten met onder meer een

66


specifiek aandachtspunt rondom het medisch beroepsgeheim. IbMZ is voor beide convenanten initiatiefnemer geweest en treedt op als beheerder. Medicatieveiligheid Een van de belangrijkste pijlers van medicatieveiligheid is een elektronisch voorschrijfsysteem (EVS). Met een EVS verdwijnen papieren medicatieopdrachten die vaak op allerlei plekken overgeschreven moeten worden, en soms onleesbaar zijn of zoek raken. Het EVS is in 2008 in het grootste deel van de RdGG uitgerold en de resterende afdelingen zullen begin 2009 volgen. Op dat moment loopt RdGG voorop in NL want ook het toedienen van de medicatie wordt elektronisch in het systeem geregistreerd (in vrijwel alle andere ziekenhuizen in NL gebeurt dat laatste nog op papier, hetgeen ook foutgevoelig is). Een ander initiatief om de toediening van medicatie nog veiliger te maken is het ontwikkelen van kant-en-klare toedieningsvormen binnen de RdGG. Hierdoor wordt het aantal foutgevoelige handelingen rondom het zogenaamde 'voor-toediening-gereed-maken' (VTGM) sterk verminderd. Tot slot wordt veel aandacht besteed aan de scholing van alle RdGG verpleegkundigen op het gebied van medicatieveiligheid. Elke 2 jaar moeten zij allen deze scholing verplicht volgen en ook hiermee loopt RdGG in Nederland voorop. Financiële veiligheid Voor meer informatie over de financiële veiligheid verwijzen wij u naar paragraaf 4.10 in dit jaardocument.

4.8

Kwaliteit ten aanzien van medewerkers

4.8.1 Personeelsbeleid Focus Personeelstekort In 2008 is met name gefocused op het verkleinen van het aantal moeilijk vervulbare vacatures. Deze vacatures hebben we (in het verleden) niet binnen 4 maanden kunnen vervullen met de reguliere wervingsmethoden (interne vacaturekrant en www.rdgg.nl). Of het ging om functies waarvan de arbeidsmarkt (momenteel) zeer krap is en waarin medewerkers niet snel van werkgever zullen veranderen. Eén van de maatregelen die hieromtrent genomen is, is de Pluimenactie. Als medewerkers een nieuwe medewerker voor een moeilijk vervulbare vacature aanbrengen, verdienen zij een Bronzen Pluim ter waarde van 250 euro. In 2008 hebben we 20 Pluimen uit mogen delen. Verder biedt de RdGG ook sollicitanten die een open sollicitatie sturen de gelegenheid om ter oriëntatie in gesprek te gaan met een teamleider of mee te lopen op een afdeling. Tenslotte hebben we een jaarkalender opgesteld met betrekking tot relevante evenementen, open dagen en beurzen om de RdGG als werkgever te kunnen profileren. Het resultaat van deze acties is dat er in 2008 meer mensen zijn aangenomen in de RdGG dan er zijn vertrokken. Om op termijn nog aantrekkelijker te zijn als werkgever zijn in 2008 per moeilijk vervulbare vacature een aantal doelgroepen benoemd waarop specifieke acties zijn bedacht. Met betrekking tot het functiehuis binnen verpleegafdelingen is besloten meer aan te sturen op functiedifferentiatie om op termijn aantrekkelijke loopbaanpaden te kunnen aanbieden. In samenwerking met Co-unlimited, een bureau gespecialiseerd in arbeidsmarktcommunicatie zijn voorbereidingen getroffen om in 2009 gerichter te kunnen werven en selecteren. Profi(j)t Op het moment dat het contract voor het personeelsinformatiesysteem met onze oude leverancier Logica afliep, zijn we bewust op zoek gegaan naar een pakket waarin de software voor de salarisadministratie en HRM volledig geïntegreerd is. In samenwerking met een aantal andere topklinische ziekenhuizen is een grootschalig selectietraject gevolgd. Onze keuze viel op Profit van AFAS. Er werd naast een stuur- en klankbordgroep ook een projectgroep opgesteld die op regelmatige basis, ook met de leverancier, bijeen kwam om de voortgang van het project te bespreken. In het projectplan werden in totaal zeven hoofddoelstellingen opgenomen, variërend van optimalisatie van P&O-taken en gebruiksgemak tot verbeterde managementinformatie en continuïteit in mutaties van medewerkers.

67


De applicatie waarmee leidinggevenden een actueel overzicht van de personeelsgegevens hebben, is gekoppeld aan het nieuwe systeem. In 2009 zal ProfitWeb worden doorgevoerd. Hiermee kunnen leidinggevenden niet alleen gegevens inzien, maar is ook interactie mogelijk in de vorm van het digitaal initiëren van mutaties, signaalfuncties en kunnen zij via een dashboard voor hen relevante managementinformatie monitoren. Begin 2008 zijn de personeels- en salarisadministratie fysiek samen gevoegd. In de loop van 2009 worden die afdelingen volledig geïntegreerd. Er is een teamleider personeels- en salarisadministratie geworven die leiding zal geven aan de geïntegreerde afdelingen. Daarnaast zal zij het projectleiderschap met betrekking tot E-HRM (staat voor Elektronisch Human Resource Management) op zich nemen. Medewerkersonderzoek In het Strategisch jaarplan was afgesproken dat uiterlijk in 2008 een medewerkersonderzoek gedaan zal worden. Samen met een aantal STZ-ziekenhuizen is in 2008 gekeken of er tot een gezamenlijk onderzoek gekomen kan worden. Voordeel hiervan is dat er doelmatig ingekocht kan worden en dat een goede benchmark met een vergelijkbare groep ziekenhuizen mogelijk is. De keuze is hierbij op het bureau SKB gevallen. Er is tot een gezamenlijk basisonderzoek gekomen waar per ziekenhuis eventueel op gevarieerd kan worden door vragen en/of modules toe te voegen. Onderdelen uit de RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie) kunnen hierin meegenomen kunnen worden ter verhoging van de efficiëntie. Het onderzoek zal één keer in de 2 jaar uitgevoerd worden. De start staat gepland in de eerste helft van 2009. Introductiedag Maandelijks wordt een introductiedag voor nieuwe medewerkers georganiseerd. Voor artsassistenten is er een drie daags introductieprogramma. Achteraf worden beide programma’s door onze nieuwe medewerkers geëvalueerd. Zowel de introductiedag als het introductieprogramma voor arts-assistenten werd in 2008 wederom met een dikke voldoende gewaardeerd door de nieuwe medewerkers. Wat de positionering van Reinier de Graaf betreft werd in 2008, op een aansprekende manier, een betere aansluiting op de visie, missie en waarden bereikt door realisatie van een nieuwe film over Reinier de Graaf. Deze wordt getoond tijdens de introductiedagen. Medische opleidingen Het accent in de medische vervolgopleidingen tot specialist ligt steeds meer op competenties die de arts-assistenten aan het eind van de opleiding moeten hebben verworven. Landelijk zijn alle specialismen begonnen met de ontwikkeling en implementatie van nieuwe opleidingsplannen waarin competenties centraal staan. Ook in 2008 leverden opleiders van de Reinier de Graaf Groep hieraan een actieve bijdrage. De nieuwe aanpak van de opleiding vergt een actieve opstelling en inbreng van zowel de opleider als de assistent-in-opleiding tot specialist (AIOS). Een compleet team van opleiders, die stuk voor stuk een rol als coach hebben, maakt de AIOS wegwijs in het vakgebied. De AIOS dragen op hun beurt bij aan onder meer de opleiding van coassistenten en verpleegkundigen. Voor de arts-assistenten in de Reinier de Graaf Groep aan de slag gaan, volgen ze een scholings- en introductieprogramma. In 2008 volgden de AIOS hiervoor drie dagen lang onder meer disciplineoverstijgend onderwijs. Op het programma stonden bijvoorbeeld scholing op het gebied van ACLS (Advanced Cardiac Life Support) en Basic Life Support en de ins en outs van het aanvragen van onderzoek. In 2008 liepen 28 coassistenten, afkomstig van het LUMCen het Erasmus MC, een kort of lang coschap bij één van de zeven opleidingsspecialismen van de Reinier de Graaf Groep. Uit de enquête die het Erasmus MC en het LUMC in 2008 hielden onder de coassistenten blijkt dat ze gemiddeld genomen tevreden zijn over hun coschap bij de Reinier de Graaf Groep. Vooral de sfeer en de laagdrempeligheid ervaren de coassistenten als heel prettig. De Reinier de Graaf Groep wil graag meer coassistenten opleiden maar uitbreiding van de opleidingsmogelijkheden was in 2008 (nog) niet mogelijk. Van de negentien erkende medisch specialistische opleidingen die de Reinier de Graaf Groep in 2008 telde, kan de opleiding tot ziekenhuisapotheker in zijn geheel in huis worden gevolgd.

68


Voor de overige opleidingen is een academisch deel vereist. In 2008 volgden 106 AIOS (een deel van) hun opleiding bij de Reinier de Graaf Groep. Tijdens de Wetenschapsdag 2008 presenteerden AIOS hun onderzoek. Ook werd dr. Geke Blok, de nieuwe onderwijs- en wetenschapscoördinator van de medische opleidingen, geïntroduceerd. Niet eerder beschikte het Leerhuis van de Reinier de Graaf Groep over een onderwijs- & wetenschapscoördinator van de medische opleidingen. Vanuit deze nieuwe functie speelt dr. Geke Blok vanaf 2009 een belangrijke rol bij het vormgeven van de onderwijsvernieuwing van de medische vervolgopleidingen. In 2007 is voor het eerst een vragenlijst uitgezet onder AIOS die de tevredenheid meet over hun opleiding tot medisch specialist in de Reinier de Graaf Groep. De respons was rond de 75 procent en het gemiddelde cijfer een 8,3. Van de verbeterpunten die de AIOS aandroegen is het een en ander geleerd en waar mogelijk is actie ondernomen. Ook in 2008 hebben de AIOS een enquête ingevuld maar de resultaten daarvan zijn nog niet bekend. Verpleegkundige opleidingen De Reinier de Graaf Groep heeft een unieke opleiding tot topklinisch verpleegkundige niveau 4 ontwikkeld, die geen vier maar tweeënhalf jaar duurt, kwalitatief beter is dan de standaard opleiding, qua arbeidsvoorwaarden voor leerlingen aantrekkelijker is dan de gangbare opleiding en per saldo goedkoper is. In 2008 heeft de tweede groep leerling-verpleegkundigen de opleiding succesvol afgerond. Daarnaast zijn er studenten uit andere MBO- en HBO verpleegkundige opleidingen gediplomeerd. Om de opleiding tot topklinisch verpleegkundige maximaal aan te laten sluiten bij de praktijk verzorgen de docenten van de Reinier de Graaf Groep vanaf september 2009 ook het theoretische deel van deze opleiding. Het ziekenhuis besteedt veel aandacht aan uitgebreide praktijkbegeleiding. Om die reden krijgen werkbegeleiders een tweedaagse werkbegeleiderscursus. Deze cursus is vier maal gegeven in het verslagjaar. Ook door werkbegeleiders in andere beroepsgroepen binnen de Reinier de Graaf Groep is van deze bijscholingsmogelijkheid gebruik gemaakt. Praktijkdocenten hebben voor de scholing 'Medicatieveiligheid', die in 2006 ziekenhuisbreed door tweederde van de verpleegkundigen verplicht gevolgd is, het onderdeel 'farmaceutisch rekenen' in 2008 nog zes maal gegeven. Er heeft 29 maal een trainingsdag Voorbehouden Handelingen (VHB) plaatsgevonden. Naast de toetsing van de Voorbehouden Handelingen is de scholing 'train de trainer' 2 maal gegeven aan verpleegkundigen van de verpleegafdelingen, en daarnaast twee terugkomdagen voor de trainers. Daarnaast is er nog een trainingsdag voor doktersassistenten georganiseerd waar een tweetal VBH centraal stonden. 375 maal werd er een VBH getoetst, waarvan 90% behaald werd. Er is een advies geschreven over VBH en prodoc en het opleidingsreglement TKT is herzien. Het observatorium is vanaf febr. 2008 een stageafdeling voor stagiaires Verpleegkunde. Aan de volgende projecten binnen RdGG is deelgenomen: EVD/EPD Verpleegkundige bijen nascholing Opleiding nierdialyse Opleiding OK Opleiding doktersassistente. Bijscholing Verzorgenden niveau 3

69


Speerpunten op het gebied van verpleegkundige opleidingen voor 2009 zijn: • Verder ontwikkelen en implementeren van de Competentie Gerichte Opleidingsvariant van de Topklinische Opleiding tot verpleegkundige (niveau 4), waarin zowel het theorie- als het praktijkdeel voor een groot deel wordt verzorgd door docenten Verpleegkunde van de Reinier de Graaf Groep. • Werving & Selectie van twee groepen voor de opleiding tot Topklinisch Verpleegkundige (niveau 4), waarvan één groep startend in februari en de andere in september 2009. • Gestart met voorbereidingen voor de start van twee leerafdelingen in september 2009, te weten op de afdelingen Longgeneeskunde en Orthopedie. Bedrijfsopleidingen In eigen huis weten leidinggevenden en medewerkers de afdeling Bedrijfsopleidingen steeds beter te vinden. De enquête die in 2008 is gehouden onder leidinggevenden toonde aan dat de inspanningen van de afdeling positief gewaardeerd worden. In 2008 is opnieuw alles gedaan wat beloofd is en mede daardoor is het aantal aanvragen voor interne opleidingen en opleidingsadviezen enorm gestegen. Het Management Development Traject (MOT) voor teamleiders uit het Snijdend en Beschouwend cluster en de teamleiders en afdelingsmanagers uit het Medisch ondersteunend cluster is het tweede jaar ingegaan, met als insteek vooral de teamontwikkeling en het ‘eigen ondernemer’ zijn van de teamleider. Een groot Gastvrijheidstraject is gestart, waarbij trainingen worden gegeven op basis van de filosofie van de Amerikaan Fred Lee, voor medewerkers en (uitgebreid) voor teamleiders. In 2008 zijn 450 medewerkers en hun teamleiders getraind. Dit traject zal in 2009 voortgang vinden. Een uitgebreide pilot E-learning heeft plaatsgevonden met twee verschillende leeromgevingen en twee modules: Medisch Rekenen en Reanimatie. Hiermee worden de randvoorwaarden vastgesteld voor implementatie van E-Learning binnen de RdGG. Op basis van de evaluatie van de pilot zal een keuze worden gemaakt voor een geschikte leeromgeving en wijze waarop het E-learning project wordt voorgezet. Gezien de positieve ervaringen met Elearning in eigen huis, maar ook elders, is het de bedoeling dat in 2009 meerdere modules via e-learning worden aangeboden. Op basis van de behoefte vanuit de organisatie zijn in 2008 nieuwe trainingen ontwikkeld. Veel bestaande trainingen werden op maat gemaakt, passend bij de specifieke vraag van de verschillende organisatieonderdelen, zoals bijscholing Nederlands, pro-actief functioneren en specifieke communicatietrainingen. Er is een themabijeenkomst over Gastvrijheid georganiseerd voor alle leidinggevenden, die zeer positief is beoordeeld. Ziekteverzuim en reïntegratie Ziekteverzuim en reïntegratie zijn jaarlijks terugkerende speerpunten binnen het personeelsbeleid. In 2008 was het verzuimpercentage 4,7%, dit is gelijk het percentage van 2007. De gemiddelde meldingsfrequentie was 1,7 meldingen per medewerker per jaar, dit is eveneens gelijk aan de meldingsfrequentie van 2007. De gemiddelde verzuimduur vertoonde een lichte daling ten opzichte van 2007: van 12,1 naar 10,7. Evenals vorig jaar verliep de reïntegratie van langdurig zieke medewerkers voorspoedig. De reïntegratiecoördinator heeft 15 medewerkers begeleid. Eén medewerker is teruggekeerd in eigen werk. Er zijn vijf medewerkers herplaatst in passende functies binnen de organisatie en vier medewerkers zijn extern herplaatst. Eén medewerker is uit dienst en volgt scholing. In 2009 worden vier medewerkers verder begeleid. Van onze medewerkers was 0,3% langer dan een jaar ziek. Dat is gelijk aan 2007. De reïntegratiecoördinator zal ook in 2009 intensief aandacht blijven besteden aan de reïntegratie van de medewerkers die niet terug kunnen keren naar hun eigen functie. In 2008 is het frequent verzuimbeleid gecontinueerd. Medewerkers die frequent verzuimgedrag vertonen, te weten drie of meer meldingen binnen een periode van zes maanden, worden door hun leidinggevende aangesproken op en ondersteund bij het verminderen van het

70


verzuimgedrag. Slechts één medewerker is de WIA ingestroomd. Door een succesvolle en intensieve samenwerking tussen leidinggevende, bedrijfsarts en personeelsadviseur vindt een snellere interventie plaats bij een medewerker die (langdurig) dreigt uit te vallen. Ook dit jaar zijn leidinggevenden getraind in het voeren van verzuimgesprekken, begeleiden van zieke medewerkers en omgang met de relevante regelgeving. De komende jaren zal worden gestreefd naar een verdere daling van het ziekteverzuim, met het doel een ziekteverzuimpercentage van 4% in 2009. Dit percentage is in 2008 nog niet bereikt. Verzuimcijfers 2008 Alle cijfers in deze paragraaf zijn branchecijfers exclusief verlof door zwangerschap.

Figuur 4-5: Verzuimpercentage in de RdGG van 2004 tot en met 2008 in vergelijking met de landelijke cijfers en de STZ.

Figuur 4-6: Meldingsfrequentie per persoon in de RdGG van 2004 tot en met 2008 in vergelijking met de landelijke cijfers en de STZ

71


Figuur 4-7: Gemiddelde verzuimduur in dagen in de RdGG van 2004 tot en met 2008 in vergelijking met de landelijke cijfers en de STZ. Overledenen In 2008 zijn vier medewerkers overleden: Mw. P.C. Turkenburg- van Herk, analist Medische Laboratoria Mw. M.M. ’t Hart, vrijwilliger Mw. B.M. Dirksen, adviseur Stafdienst Communicatie Mw. T.J. van Woerden, gespecialiseerd IC- verpleegkundige Vacatures Hieronder staat een overzicht van het aantal vacatures van de Reinier de Graaf Groep in 2008 en welke daarvan moeilijk vervulbaar waren. Vacatures

Totaal personeel Personeel met patiënt-/cliëntgebonden functies

Totaal aantal vacatures per einde verslagjaar 39 23

Aantal moeilijk vervulbare vacatures per einde verslagjaar 16 9

4.8.2 Kwaliteit van het werk Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E) In 2008 is weer hard gewerkt aan het actualiseren van de RI&E. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de RI&E scan. In totaal moeten 87 RI&E's worden geactualiseerd of uitgevoerd. Op 31 december 2008 waren 13 RI& E's definitief afgerond, zijn er 27 in de uitvoeringsfase en moeten nog 47 RI&E's worden opgestart. Ergocoaches In 2008 is het project ergocoaches gecontinueerd. Er is van de zorgclusters een nieuwe groep medewerkers opgeleid tot ergocoach en dit jaar zijn ook medewerkers van het medisch lab opgeleid tot ergocoach. Verder is er voor zowel de ergocoaches van de zorg als voor het facilitair bedrijf een themamiddag georganiseerd. Voor de ergocoaches van de zorg was voor deze middag gastspreker Inga Mol uitgenodigd. Zij heeft twee workshops gegeven, één over haptonomie en één over het gebruik van hulpmiddelen. De themamiddag van het facilitair bedrijf stond in het teken van het uitwisselen van ervaringen met elkaar. Met de ergocoaches zorg zijn de jaarlijkse gesprekken gevoerd door de afdeling revalidatie.

72


Voor 2009 worden themamiddagen gepland en zal in het najaar weer een training worden aangeboden voor de ergocoaches in de zorg. Vertrouwenspersonen In 2008 zijn de vertrouwenspersonen veertien maal door medewerkers benaderd (9 maal in 2007). Het ging daarbij vijfmaal om onheuse bejegening, éénmaal om ongewenste sexuele benadering, zes maal om pestgedrag en tweemaal om privéproblemen met gevolgen op het werk. Opvallend is de toename van de klachten over pestgedrag. De oorzaak hiervan verdient een nadere analyse. In 2008 is op de klachtencommissie voor medewerkers geen beroep gedaan. Vooruitblik 2009 Speerpunt blijft het ergoCoachproject, omdat fysieke belasting nu eenmaal het grootste arborisico is in de zorg. Zo wordt er in 2009 voor de ErgoCoaches van de zorg en het facilitair bedrijf weer een themamiddag georganiseerd. Daarnaast is er een training gepland voor het opleiden van ErgoCoaches Het beleid betreffende bedrijfsopvang schokkende gebeurtenissen, seksuele intimidatie en agressie en geweld wordt geëvalueerd en op basis van deze evaluatie mogelijk bijgesteld. Ook de RI&E zal weer veel aandacht krijgen, er wordt naar gestreefd alle RI&E’s medio 2010 te hebben geactualiseerd.

4.9

Samenleving

4.9.1 Milieubeleid en organisatie In 2008 was de doelstelling van de afdeling Milieu het tijdig realiseren van de verplichtingen die voortkomen uit voorschriften van de vergunningen Wet Milieubeheer voor de locaties Delft en Voorburg. Er is een verschuiving van taken en verantwoordelijkheden opgetreden doordat in april 2008 de milieucoördinator zijn functie heeft overgedragen aan een ander. Overlegorganen Er is deelgenomen aan de volgende reguliere overlegorganen: • Milieu Platform Zorg (MPZ) • Arbo-milieu werkgroep laboratoria • Arbo-coördinator • Front-officemanager laboratorium • Manager techniek & vormgeving facilitair bedrijf Milieuzorgsysteem In het verslagjaar is er verdere voortgang geboekt bij het ontwikkelen en vastleggen van werkinstructies en procedures van de handelingen van werknemers. Voor een aantal procedures geldt dat deze binnen de betreffende bedrijfsonderdelen zijn geïmplementeerd en in 2009 zullen worden geëvalueerd. In 2009 zal het gehele systeem worden overgezet naar Prodoc, het kwaliteitssysteem van de Reinier de Graaf Groep. Hierdoor wordt ook voorzien in borging van het zorgsysteem. 4.9.2 Vergunningen De Reinier de Graaf Groep beschikt over een aantal grote vergunningen: Wet Milieubeheer, Wet Verontreiniging Oppervlaktewater (WVO) en de Kernenergiewet. In de onderstaande tabel staan de data vermeld waarop de verschillende vergunningen zijn aangevraagd en verleend, en welke vergunningen nog in procedure verkeren.

73


Locatie Delft H- en Bgebouw Vergunning Wet Milieubeheer Verleend op

Locatie Voorburg

SSDZgebouw

28-02-05

Locatie Schieweg

Locatie Ypenburg

Locatie Naaldwijk

Magazijn 17-02-04

19-12-04

23-03-05

n.v.t.

WVO vergunning verleend op

08-12-97

06-04-93

09-03-98

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Wijziging WVO vergunning verleend op

28-06-04

n.v.t.

31-12-03

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

Kernenergiewet vergunning verleend op

05-10-04

05-10-04

05-10-04

n.v.t.

n.v.t.

05-10-04

Laatste wijziging Kernenergiewet vergunning verleend op

13-11-06

13-11-06

13-11-06

n.v.t.

13-11-06

13-11-06

Grondwater vergunning verleend op

02-09-05

02-09-05

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

4.9.3 Inspecties en controles In het verslagjaar hebben er geen milieu-inspecties plaatsgevonden in Delft (Reinier de Graaf Gasthuis), Ypenburg (De Reef), Naaldwijk (BCW) en op de Schieweg (magazijn). Bij een inspectiebezoek in Voorburg zijn, behalve enkele administratieve tekortkomingen, geen overtredingen geconstateerd. In het eerste kwartaal van 2009 zal wel gezorgd moeten worden dat de voorlopige gebruiksvergunning omgezet wordt door een definitieve gebruiksvergunning. Gedurende het verslagjaar zijn periodieke controles uitgevoerd op de kwaliteit van het afvalwater van de gebouwen in Delft en Voorburg. De inspecties zijn uitgevoerd door een onafhankelijk en gecertificeerd bedrijf Veritas/KW2. In 2008 is een keer een overschrijding geweest van het xyleen gehalte. Na een hermeting was deze overschrijding te niet gedaan. Een waarschijnlijke oorzaak is het lozen van xyleen op het riool, dit kan al gebeuren door een paar druppels bijvoorbeeld door het omspoelen van een kleurbakje. 4.9.4

Milieuprestaties

Afval Het ziekenhuis kent acht afvalstromen: specifiek ziekenhuisafval, bedrijfsafval, chemisch afval, swill, papier en karton, glas, houten sloopafval en bruin- en witgoed. Dit afval wordt apart ingezameld en aangeboden aan de afvalinzamelaar. In de onderstaande grafiek is de totale hoeveelheid afval van de afgelopen jaren weergegeven.

74


Figuur 4-8: Overzicht van de totale hoeveelheid afval in 2004-2008 Ondanks een productiestijging in 2008 op de laboratoria van gemiddeld ongeveer 30% is de hoeveelheid specifiek ziekenhuisafval slechts met 6% toegenomen, dit dankzij een actief beleid. De absolute kosten voor de afvalverwerking zijn echter wel gestegen door de productieverhoging in het ziekenhuis. Energie & Water Er is onderzoek uitgevoerd naar het verlagen van het energieverbruik. Een aantal van de aanbevelingen is al uitgevoerd, terwijl er ook een aantal in de loop van 2009 zullen worden ingevoerd. De belangrijkste energiebesparende maatregelen zijn: • Plaatsing energiezuinige verlichting in de gebouwen. In het B-gebouw is alle verlichting vervangen door zogeheten energiezuinige TL-5 verlichting. Verder is er afgesproken dat wanneer er verlichting moet worden vervangen dan ook TL-5 te gebruiken. • Daar waar er nog gloeilampen binnen de organisatie aanwezig zijn, zijn deze voor 80% vervangen door spaarlampen. • Op de locatie in Voorburg zijn we aan het experimenteren met spots met LEDverlichting. Afhankelijk van dit experiment wordt er gekeken of we dit op meerdere locaties kunnen invoeren. • Zowel in het het B-, H- en S-gebouw en in DHV zijn er thermische foto’s genomen om te bepalen waar we grote warmte verliezen hebben. Naar aan leiding hiervan hebben er in alle locatie isolaties plaats gevonden van pompen en afsluiters. • In DHV zijn aan de zuidgevel nieuwe ramen geplaatst hierbij is het bubbelglas vervangen door HR++. • Bij de aanschaf van nieuw apparatuur zal er zeer kritisch gekeken worden naar energie zuinig apparatuur (A-label) • In Delft zal er een energie besparing plaats vinden door de retour temperatuur van het warmwater op 60˚ C in te regelen. In de onderstaande grafieken is het gas-, water- en elektriciteitsverbruik weergegeven.

75


3

Figuur 4-9: Gasverbruik in m in de RdGG over de jaren 2004 t/m 2008

Figuur 4-10: Elektriciteitsverbruik in kWh in de RdGG over de jaren 2004 t/m 2008 Hierbij moet opgemerkt worden dat er in Voorburg 928.670 KWh is geproduceerd met een WarmteKrachtKoppeling (WKK). Met een WKK worden warmte en elektriciteit gelijktijdig in één installatie geproduceerd. Er is minder brandstof (aardgas) nodig om zowel elektriciteit als warmte te produceren dan bij de energieproductie in een afzonderlijke elektriciteitscentrale. Het elektriciteitsverbruik is zoals verwacht licht toegenomen. Dit is een normale trend die het gevolg is van toenemende automatisering, koeling en nieuwe apparatuur met een hoog elektriciteitsverbruik. In deze toename is opgewekte elektriciteit met de gehuurde dieselgeneratorset voor de (nood)koeling van het B-gebouw niet meegenomen.

76


3

Figuur 4-11: Waterverbruik in m in de RdGG over de jaren 2004 t/m 2008 Energiekosten in 2008

Gaskosten

Budget € 1.107.686,-

Werkelijk gemaakte kosten € 943.739,-

Verschil budget en kosten -14,8%

Elektrakosten

€ 1.238.087,-

€ 1.319.047,-

+6,5%

Energiekosten

€ 2.345.773,-

€ 2.262.786,-

-3.5%

Milieu-incidenten en klachten • Omwonenden van het B-gebouw hebben in augustus een klacht bij de gemeente ingediend over een irriterend zoemend geluid. Dit geluid was afkomstig van een noodaggregaat dat tijdelijk geplaatst was aan de achterzijde van het B-gebouw. Aanvankelijk is er een geluidsscherm geplaatst. Toen bleek dat dit toch niet afdoende was is er een ander aggregaat geplaatst dat aanzienlijk minder geluid produceert. Hiermee was het probleem voor de omwonende opgelost. •

Op de locatie Voorburg is er in september een klacht van een omwonende gekomen over geluidsoverlast. Uit onderzoek bleek dat dit geluid niet van de Reinier de Graaf Groep afkomstig was.

4.9.5 Projecten Pharmafilter Ontwikkelingen Pharmafilter 2008 Pharmafilter is een gepatenteerd concept dat de afval- en afvalwaterstromen in ziekenhuizen bij elkaar brengt. De vuilwaterstroom bevat ook het vaste afval in de vorm van bioplastics en keukenafval. De innovatie is een dubbele. De toepassing van bioplastics (biologisch afbreekbaar materiaal) voor ondersteken, urinoirs en andere eenmalig te gebruiken hulpmiddelen én de verwerking hiervan in het ziekenhuis zelf. Hier komen meerdere technieken aan te pas, onder andere een membraanbiofilter en ozonisatie. Gebruik van Pharmafilter minimaliseert de afvalstroom van het ziekenhuis. Dat is van belang vanwege de aanwezigheid van (resten van) medicijnen, desinfecteermiddelen, ziekteverwekkende bacteriën, virussen en dergelijke in het afval en het afvalwater. De risico’s van het lozen van ziekenhuisafval op riolen krijgt steeds meer aandacht. Vast afval, dat biologisch afbreekbaar is, wordt afgevoerd via de riolering van het ziekenhuis. In het ziekenhuis worden apparaten geplaatst die het vaste afval vermalen en samen met het afvalwater afvoeren naar het filter. De vaste stoffen komen terecht in een vergistinginstallatie op het terrein van het ziekenhuis. Hier worden de vaste deeltjes afgebroken met behulp van

77


bacteriën. De vloeibare stoffen worden door een filtersysteem geleid, zodat schadelijke stoffen worden verwijderd. Het systeem biedt vele voordelen. Naast het feit dat afval op een milieuvriendelijke wijze wordt verwerkt, scheelt het in de logistieke bewegingen in het ziekenhuis. Afval en afwas hoeven niet separaat van de afdelingen opgehaald te worden. Een besparing die ten goede komt aan de zorg.

Figuur 4-12: Schematische weergave Pharmafilter Het concept Pharmafilter is veelvuldig in het nieuws geweest: • Focus Haaglanden, januari 2008 • Algemeen Dagblad, 8 april 2008 • De Technologiekrant, juni 2008 • Zorg Innovatie Platform, 29 juli 2008 • Het Financiele Dagblad, 10 september 2008 • EVD-nieuws, 30 september 2008 • Aquatech Daily News, 30 september 2008 • De Volkskrant, 30 oktober 2008 • Ontwerp Nationaal Waterplan, Rijksoverheid, 22 december 2008 Met (de ontwikkeling van) het concept zijn een aantal belangrijke milieu- en innovatieprijzen gewonnen: EEP Award Pharmafilter, Reiner de Graaf Groep en Grontmij zijn een van de winnaars geworden van de jaarlijkse EEP-Award Nederland. Zij ontvingen hun prijs op donderdag 3 april 2008 uit handen van minister Cramer van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM). De prijs is uitgereikt voor het concept van afval- c.q. afvalwatermanagement voor ziekenhuizen. De Vernufteling 2008 Onze adviseur Grontmij heeft de prestigieuze prijs De Vernufteling gewonnen voor het project Pharmafilter. Uniek is dat zowel de prijs van de vakjury als de publieksprijs is gewonnen. Aquatech Innovation Award 2008 Uitgereikt bij de opening van de toonaangevende vakbeurs op het gebied van proces-, drinken afvalwatertechnologie, Aquatech Amsterdam 2008. De jury roemde het nieuwe concept omdat het zich niet beperkt tot waterzuivering alleen, maar een combinatie maakt met andere afvalstromen in een ziekenhuis. Centrale gedachte daarbij is dat meerdere stromen met organisch afval centraal worden vergist, dat samen veel meer biogas als duurzame energie oplevert. Eén product als oplossing voor drie milieuproblemen: schoner water, minder afval en tegengaan van klimaatverandering.

78


Toonbeeld van hedendaagse geavanceerde watertechnologie Volgens juryvoorzitter Cees Buisman, wetenschappelijk directeur van het watertechnologisch onderzoekscentrum Wetsus uit Leeuwarden, is Pharmafilter een toonbeeld van hedendaagse geavanceerde watertechnologie waarbij veel breder wordt gekeken dan sec het zuiveren van afvalwater alleen. "We hebben als jury nog even gediscussieerd over de vraag of Pharmafilter wel een echt 'water'product is, maar de impact op het oppervlaktewater is zo groot dat we het filter als het meest innovatief van alle inzendingen hebben gekozen." Handhaving ADR weten regelgeving De ADR weten regelgeving bevat richtlijnen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg. Hieronder vallen ook de diagnostische monsters die voor het laboratorium vervoerd worden en het specifiek ziekenhuisafval (blauwe vaten). Dit vervoer vindt onder andere plaats vanaf de vele prikpunten in de regio en tussen de locaties. Vanwege het risico bij het vervoer van vloeibare stikstof vanaf het S-gebouw naar BCW in Naaldwijk is er voor gezorgd dat er in Naaldwijk een eigen tap voorziening is gerealiseerd. Voorlichting en scholing • Er is een goede voorlichting gegeven over het gebruik van de afvalvaten bedoeld voor specifiek ziekenhuisafval. Ondanks een productiestijging van +/- 30% is het aantal afvalvaten en ook het aantal kilogrammen aan specifiek ziekenhuis afval slechts met 6 % toegenomen. • In december 2008 is er gestart net een (bij) scholing van de medewerkers van het intern transport op het gebied van het intern transport van gevaarlijk afval. Deze scholing heeft in dezelfde tijd plaats gevonden als een voorlichting op het laboratorium over het juist aanleveren van gevaarlijk afval. Dit alles heeft geleid tot een betere samenwerking tussen de vervuiler, het laboratorium en de vervoerder en het intern transport. • In het laatste kwartaal van 2008 heeft er een voorlichting plaats gevonden in het laboratorium over het juist etiketteren van het chemisch afval. • In september 2008 zijn we overgestapt op een andere firma voor wat betreft de levering van afvalvaten. Het aantal afvalvaten wat wij binnen de organisatie gebruiken is op jaarbasis 1100. De prijs van een afval vat is hiermee gedaald van 7,00 euro naar 2,05 euro, dit heeft een besparing opgeleverd van 5400 euro. Milieuprogramma 2009 In het eerste kwartaal van 2009 zal in samenwerking met de receptionisten, door middel van registratie, het schoonmaak personeel, door middel van voorlichting en door informatie via de teamleiders aan alle afdelingen, een actief beleid worden gevoerd om het elektra gebruik drastisch te verminderen door verlichting, computers, beeldschermen en apparatuur uit te schakelen wanneer dit mogelijk is. Wij verbruiken op jaarbasis 12.611.528 KWh, wat neer komt op 1.319.047 euro, waarvan 25 % aan verlichting is.

4.10 Financieel Beleid Algemeen Voor 2008 is een begroting opgesteld met een positief resultaat van € 2 miljoen. Tegenvallende kostenontwikkelingen, die niet volledig opgevangen konden worden door stijgende opbrengsten, resulteren erin dat de begrotingsdoelstelling niet is bereikt. Het geconsolideerde resultaat voor de Groep komt uit op € 1,5 miljoen positief (in 2007 bedroeg dit € 3,5 miljoen positief). Het resultaat is te splitsen in een effect door incidentele baten en lasten van € 0,5 miljoen positief (in 2007 bedroeg dit € 2,1 miljoen negatief), en een resultaat uit normale bedrijfsvoering van circa € 1 miljoen positief (in 2007 bedroeg dit € 5,6 miljoen positief). Het resultaat is toegevoegd aan het Eigen Vermogen. In 2008 is sprake van een positieve kasstroom van € 6,2 miljoen. Dit wordt in belangrijke mate veroorzaakt door een toename van het financieringsoverschot. Het financieringsoverschot zal naar verwachting in 2009 worden verrekend met zorgverzekeraars. Aan de voorziening onderhoud is € 1,5 miljoen toegevoegd, ter dekking van investeringen in achterstallig onderhoud aan de ICT-infrastructuur, die noodzakelijk zijn om de continuïteit van de bedrijfsvoering blijvend te kunnen garanderen.

79


De consolidatiekring van de Groep is in 2008 uitgebreid met de Laboratoriumpraktijk Berg & e Bosch B.V., die op 1 januari 2008 verworven is. Met deze aankoop zijn de 1 lijns laboratoriumactiviteiten sterk gegroeid. Dit past geheel in de strategische doelstelling, de laboratoria e van de RdGG op de 1 lijns-markt sterk te laten profileren. Voor de overname is goodwill betaald en een earn-out regeling met een looptijd van 4 jaar met de vorige eigenaar overeengekomen. Activering van zowel de betaalde goodwill als de verplichtingen volgend uit de earnout regeling leiden tot een toename van de balanspost immateriële vaste activa met € 16,5 miljoen. Gedurende het verslagjaar is op basis van een aantal onderzoeken vastgesteld, dat aanbesteding van het nieuwbouwplan tot te grote financiële risico’s zou leiden. Hetgeen de financierbaarheid voor de lange termijn in gevaar zou brengen. Derhalve is begin 2009 het nieuwbouw project opgeschort. Financiële positie Geconsolideerd Resultaatratio Zvw-gefinancierde resultaten 14 Solvabiliteit 15 Vermogensratio EBITDA als percentage van de som der bedrijfsopbrengsten.

2008 0,79% 7,85% 9,00%

2007 2,08% 8,45% 9,39%

2006 0,11% 8,41% 10,53%

2005 1,25% 8,37% 10,07%

2004 1,55% 5,57% 7,32%

13,93%

14,06%

10,68%

12,41%

13,46%

Voor de berekening van de solvabiliteits- en vermogensratio is het eigen vermogen (en niet het groepsvermogen) gehanteerd, omdat dat het daadwerkelijk beschikbare eigen vermogen betreft. De ratio’s ontwikkelen zich in negatieve richting, mede gezien het minder positieve bedrijfsresultaat en de overfinanciering in 2008. De solvabiliteit wordt negatief beïnvloed door de gekapitaliseerde earn-out regeling in verband met het aangekochte LBB B.V. Exclusief de earn-out regeling komt de solvabiliteit uit op 8,48% (2007: 8,45%). Verwachtingen 2009 De kosten van de gezondheidszorg blijven gestaag stijgen. Dit geldt zowel voor de directe en indirecte patiëntgerelateerde kosten in de RdGG. Omdat het beleid om de financiële weerstand te vergroten zal worden gecontinueerd en het gegeven dat nieuwe doelmatigheidskortingen van de overheid in de nabije toekomst te verwachten zijn, is een aanzienlijke ombuigingstaakstelling voor 2009 vastgesteld. Realisatie hiervan dient voort te komen uit procesverbeteringen, efficiencymaatregelen en besparingen op de inkoop. Omwille van een meer evenwichtig investeringsbeleid is een investeringscommissie ingesteld. Voor een verdere stroomlijning van het assortiment is een Materialen Advies commissie opgericht. Er zal veel aandacht worden geschonken aan de kwaliteit van de (productie)registratie, anticiperend op het aangekondigde nieuwe financierings- en bekostigingssyteem ’DBC’s Op weg naar Transparantie (D.O.T.)’ in 2010 / 2011. Medio 2009 zal de nieuwe organisatiestructuur binnen de zorgclusters, waartoe eind 2008 is besloten, ingevoerd zijn. Dit zal gepaard gaan met de invoering van een aangepast besturingsmodel, dat uitgaat van resultaatverantwoordelijke eenheden (RVE’s). In 2009 zal naar schatting € 5,5 miljoen geïnvesteerd worden in ICT. Het in 2008 gestarte programma om de achterstalligheid in de infrastructuur te verbeteren, ten einde de bedrijfszekerheid en de continuïteit te garanderen zal in 2009 verder worden voortgezet. Ook zullen de aanwezige software applicaties qua functionaliteit en upgrading, maar ook op nut en nood14 15

eigen vermogen/balanstotaal eigen vermogen/opbrengsten

80


zaak worden doorgelicht. De voorbereidingen voor de implementatie van een nieuw Elektronisch Patiënten Dossier (EPD), Elektronisch Voorschrijf Systeem voor medicatie (EVS), ordercommunicatie en webdiensten zullen voortvarend worden voortgezet. De kredietcrisis en economische crisis heeft ook zijn doorwerking in de zorgsector. Banken en zorgverzekeraars, maar ook andere instanties zijn striktere eisen gaan hanteren ten aanzien van (her)financiering. Er is veel focus op beperken van schadelast- en risicobeperking. Ook de overheid zal zich de komende tijd niet onbetuigd laten, bijvoorbeeld door het doorvoeren van solidariteitskortingen of andere bezuinigingsmaatregelen. Derhalve zal het sobere financiële beleid worden gecontinueerd en zal weloverwogen worden geïnvesteerd.

81


5 Jaarrekening 5.1

Geconsolideerde jaarrekening

5.1.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2008 Na resultaatbestemming Ref.

31-dec-08 €

31-dec-07 €

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa

1 2 3

18.893.591 137.215.986 73.575 156.183.152

2.265.199 126.395.891 6.784.519 135.445.609

Vlottende activa Voorraden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Totaal vlottende activa

4 5 6 9

Totaal activa

215.521.638

Ref. PASSIVA Eigen vermogen Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen

2.997.327 130.16242.559.199 13.912.122 59.338.486

31-dec-08 €

2.815.852 6.27039.545.424 7.737.719 50.092.725 185.538.334

31-dec-07 €

10

Aandeel derden Totaal groepsvermogen

1.479.384 13.713.787 1.724.906 16.918.077

1.383.888 12.417.011 1.884.746 15.685.645

286.300 17.204.377

15.685.645

Voorzieningen

11

3.637.030

2.590.467

Langlopende schulden

12

86.571.830

75.288.732

Kortlopende schulden Schulden uit hoofde van financieringsoverschot Kortlopende schulden en overlopende passiva

7 13

44.821.733 63.286.668

37.472.683 54.500.807

215.521.638

185.538.334

Totaal Passiva

82


5.1.2

Geconsolideerde resultatenrekening over 2008 Ref.

2008 €

2007 €

BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en/of subsidie

15

128.651.289

140.636.592

DBC opbrengsten B-segment

16

35.278.265

12.313.200

Niet gebudgetteerde zorgprestaties

17

14.096.333

5.424.733

Overige bedrijfsopbrengsten

18

10.000.277

8.681.064

188.026.164

167.055.589

Som der bedrijfsopbrengsten

BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten

19

102.605.003

93.852.168

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa

20

21.822.097

16.729.914

Overige bedrijfskosten

21

59.235.398

49.717.843

Som der bedrijfslasten

183.662.498

160.299.925

BEDRIJFSRESULTAAT

4.363.666

6.755.664

915.325 3.738.39249.7992.872.866-

660.267 3.949.2081.940 3.287.001-

1.490.800

3.468.663

Financiële baten en lasten Rente baten Rente lasten Resultaat aandeel derden Totaal RESULTAAT BOEKJAAR

22

RESULTAATBESTEMMING Het resultaat is als volgt verdeeld:

Toevoeging/(onttrekking): Reserve aanvaardbare kosten Bestemmingsreserves Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Afwaardering deelneming

2008 €

2007 €

1.491.928 1.128-

3.147.538 471.125 150.000-

1.490.800

3.468.663

83


5.1.3

Geconsolideerd kasstroomoverzicht Ref.

2008 €

€

€

2007 €

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Resultaat aandeel derden

4.363.666 -49.799

6.755.664 4.313.867

Aanpassingen voor : - afschrijvingen - mutaties voorzieningen

22.232.474 1.046.563

17.191.945 976.352 23.279.037

Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden - onderhanden werk DBC's - vorderingen - eigenvermogen - vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot - kortlopende schulden (excl.schulden aan aan kredietinstellingen)

-181.475 123.892 -3.013.775 27.932

-842.873 -520.360 -2.586.352 -

7.349.050

22.028.168

10.947.248

1.171.041

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen intrest Betaalde intrest

18.168.297

15.252.872

19.249.624

42.845.776

44.173.585

915.325 -3.738.392

660.267 -3.949.208

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten

-2.823.067

-3.288.941

40.022.709

40.884.644

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Investeringen immateriële vaste activa Investeringen deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden Mutatie leningen u/g

-27.608.021 -22.072.940

-15.103.112 -1.236.958

6.710.944 0

957.484 0

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

-42.970.017

-15.382.586

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden

20.230.374 -11.108.663

14.000.000 -11.481.054

Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten

9.121.711

2.518.946

Mutatie geldmiddelen

6.174.403

28.021.004

5.1.4 5.1.4.1

Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen

Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met BW2 titel 9 en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Vergelijking met 2007 De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar, met uitzondering van het volgende:

84


Stelselwijziging De egalisatierekening afschrijvingen instandhoudingsinvesteringen is als gevolg van een wijziging in RJ655 per 1 januari 2008 gerubriceerd als een afzonderlijke bestemmingsreserve onder het collectief gefinancierd eigen vermogen. Het saldo van de op grond van de bekostigingssystematiek in de subsidie toegekende bedragen voor afschrijvingen en de werkelijke afschrijvingen op instandhoudingsinvesteringen wordt jaarlijks toegevoegd of onttrokken aan de bestemmingsreserve egalisatie afschrijvingen. Toevoegingen en/of onttrekkingen aan de bestemmingsreserve egalisatie afschrijvingen worden verantwoord via de resultatenrekening.

Invloed stelselwijzigingen op vermogen en resultaat De stelselwijziging is rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen per 1 januari 2008. Het effect op vermogen en resultaat is nihil. Financiële vaste activa en voormalige immateriële vaste activa Onder de immateriële vaste activa konden voorheen posten opgenomen zijn die door het vervallen van de integrale vergoeding voor afschrijvingslasten niet langer voor verwerking in de balans in aanmerking komen. In 2007 zijn deze posten door de Reinier de Graaf Groep afgeboekt en in de nacalculatie verrekend. Overigens is de Reinier de Graaf Groep van mening dat een eventueel negatief verschil tussen realiseerbare waarde en boekwaarde, gegeven de historische bekostigingstoezeggingen door de overheid en de verschillen tussen bekostigingstermijnen en kortere bedrijfseconomische afschrijvingstermijnen, door de overheid gecompenseerd zal worden, zowel ten aanzien van materiele vaste activa als ten aanzien van voormalige immateriele vaste activa.

Onzekerheden In 2008 heeft een heroriëntatie plaatsgevonden op het geruime tijd lopende nieuwbouwproject, hetgeen heeft geleid tot een opschorting van het lopende nieuwbouwproject. De nieuwe wetgeving (WTZi) heeft dit voor de Reinier de Graaf Groep afgedwongen omdat het risicoprofiel door de nieuwe wetgeving ingrijpend is gewijzigd. De garanties van de overheid zijn komen te vervallen en de financiering moet uit de toekomstige revenuen uit DBC’s worden bekostigd. Hiervoor is een sluitende business case van belang. Het opschorten en naar verwachting stopzetten van het nieuwbouwproject heeft financiële consequenties: • De met deze nieuwbouwplannen gemoeide aanloopkosten belopen uiteindelijk € 26,2 mln. Ultimo 2008 is reeds € 18,9 mln geactiveerd. Deze kosten zullen naar verwachting in of vanaf 2009 eenmalig c.q. gefaseerd worden afgeschreven. Omwille van een reëel level playing field in de toekomst zullen deze kosten gecompenseerd moeten worden. Derhalve is in 2009 een claim neergelegd bij de NZa en het Ministerie van VWS ad € 26,2 mln. Op dit moment bestaat onzekerheid over de daadwerkelijke compensatie van deze aanloopkosten. • In 2009 zal een ingrijpend achterstallig renovatietraject worden gestart. Voor de continuïteit van de bedrijfsvoering en het welzijn en de veiligheid van de patiënt en de medewerkers zijn deze investeringen noodzakelijk. De financiering van deze renovatie wordt geborgd door de opgebouwde trekkingsrechten in het A-segment (ultimo 2008 € 18,9 mln). In de loop van 2009 zal, als de hoogte van de renovatiekosten bekend is, een claim bij het Ministerie van VWS worden neergelegd. • Omdat het lopende nieuwbouwproject is vertraagd, heeft dit mogelijk ook gevolgen voor de hoogte van de versnelde afschrijvingen in de komende jaren. De komende jaren kan nog regulier worden afgeschreven waardoor de gemaakte afspraak voor versnelde afschrijving mogelijk ter discussie staat.

85


Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen de stichtingen en vennootschappen die tot de groep behoren. Dit betreft de volgende stichtingen en vennootschappen: Naam en rechtsvorm en woonplaats Kernactivirechtspersoon teit

Eigen Verschaft Kapitaalbekapitaal lang (in %) vermogen € € Rechtstreekse kapitaalbelangen en overige zeggenschapsbelangen De Graaflanden B.V. te Delft

Lease maatschappij

Reinier Medische Centra Holding B.V. te Delft

Holdingmaatschappij

Reinier Obesitas Centrum BV te Delft

Obesitascentrum

Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch BV te Spijkenisse

Huisartsenlaboratorium

Zeggenschapsbelangen: Stichting Combister Sterilisatie te Delft medische app. Stichting HaagsAfnamepunt Rijswijks Huisartsen laboratoria laboratorium te Rijswijk Stichting Specialisten DienstReinier de Graaf te verlening Delft Stichting Behandelcentrum Westland te Naaldwijk

Resultaat €

18.151

100%

23.384

9.103-

20.000

100%

4.679

4.805.236-

20.000

100%

336.202-

146.160-

-

100%

4.010.869

-

-

100%

169

26.025-

-

33 1/3%

131.225

41.141-

-

100%

-

-

-

33 1/3%

298.227

115.837

Verhuur ruimte

In de Stichtingen is een zeggensbelang, hierbij geldt dat bij de Stichting Haags-Rijswijks Huisartsenlaboratorium en Stichting Behandelcentrum Westland integraal in het eigen vermogen is geconsolideerd. Voor beide stichtingen geldt een minderheidsbelang van 33 1/3%. De Reinier de Graaf Groep heeft aansprakelijkheidsstellingen overeenkomstig BW2 titel 9, artikel 403 voor Reinier Medische Centra Holding B.V., Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch B.V. en Reinier Obesitas Centrum B.V. afgegeven. De Stichting Fonds Bijzondere Voorzieningen is een fonds waarop personeelsleden en patiënten in bijzondere omstandigheden een beroep kunnen doen. Deze stichting is niet opgenomen in de consolidatiekring, omdat er geen kapitaal- of zeggenschapsbelangen aanwezig zijn. Verbonden rechtspersonen Alle stichtingen en vennootschappen, zoals opgenomen in paragraaf consolidatie, evenals de deelnemingen toegelicht onder de toelichting op de financiële vaste activa worden aangemerkt als verbonden partij. Transacties tussen groepsmaatschappijen worden in de consolidatie geëlimineerd.

86


5.1.4.2

Grondslagen van waardering van activa en passiva

Activa en passiva Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. Immateriële en materiële vaste activa

Gevolgen wijziging bekostiging kapitaallasten en aanpassing Regeling verslaggeving WTZi en Richtlijn 655 Zorginstellingen op waardering van vaste activa In 2008 is duidelijk geworden dat de bekostiging van kapitaallasten van het vastgoed van ziekenhuizen sterk wordt aangepast. Het bouwregime is vervallen en meer en meer is sprake van integrale tarieven voor geleverde prestaties (Bsegment DBC's). Richtlijn 655 Zorginstellingen is aangepast aan het vervallen van het bouwregime en de wijzigingen in de bekostiging van de kapitaallasten van het vastgoed. Ook is sprake van aanpassingen in de regeling verslaggeving WTZi. De wijzigingen van de bekostiging (in samenhang met al geldende bepalingen in BW 2 titel 9 en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving) leiden ertoe, dat er een einde komt aan de verwerking en waardering van vaste activa (met name het vastgoed) op grond van de bekostigingsvoorschriften. Dit hield ondermeer in waardering tegen historische kosten, een relatief lange voorgeschreven afschrijvingsduur, een eventuele restwaarde werd niet in aanmerking genomen. De verwerking en waardering van vaste activa dient daarmee mede volgende de algemene verslaggevingsregels van BW2 Titel 9 en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving plaats te vinden. Het vervallen van het stelsel van bekostiging waarbij een integrale vergoeding voor de kapitaallasten van vaste activa was opgenomen, heeft ook gevolgen voor de waardering van materiële vaste activa en daarmee mogelijk ook voor de vermogenspositie van de Reinier de Graaf Groep. In lijn met hetgeen is opgenomen in de Handleiding Zorginstellingen 2009 is door de Reinier de Graaf Groep op basis van een risicoanalyse een globale uitwerking van de realiseerbare waarde opgesteld. Dit teneinde de noodzaak van een eventuele aanpassing van de boekwaarde van het vastgoed te bezien. De realiseerbare waarde is naar de mening van de Raad van Bestuur van de Reinier de Graaf Groep op basis van globale benadering in lijn met de boekwaarde, mede gelet op de versnelde afschrijving in de jaren 2007 t/m 2009 en het hiervoor beschreven omtrent nieuwbouw/aanloopkosten. De Raad van Bestuur van de Reinier de Graaf Groep heeft zoals toegelicht onder de waarderingsgrondslagen gekozen voor waardering op basis van verkrijgingsprijs. Er is landelijk sprake van aanzienlijke onzekerheden over de toekomstige opbrengsten, bijvoorbeeld in de kapitaallasten van het A-segment en de uitbreiding van het B-segment. Ook ontbreekt een uniform kader van ervaringsnormen voor een bedrijfswaardeberekening door de zorgsector. De bedrijfswaardeberekening is sterk afhankelijk van veronderstellingen over toekomstige bekostigingssystemen, groei van de productie en disconteringsvoeten die mede afhankelijk zijn van de toekomstige bekostiging. Door het voorgaande is er sprake van substantiële onzekerheden omtrent de waardering van de materiële vaste activa van Stichting Reinier de Graaf Groep en in bijzonder het vastgoed, daar de werkelijke waarde niet geheel eenduidig te bepalen is en van de boekwaarde af kan wijken. Dit kan substantiële impact hebben op de vermogenspositie van Stichting Reineir de Graaf Groep, zowel voor het beeld van resultaat en vermogen in de onderhavige jaarrekening als in toekomstige jaren. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen, waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening.

87


Voorraden Voorraden zijn gewaardeerd tegen kostprijs. Incourante voorraden worden niet in de waardering meegenomen. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's Het onderhanden werk uit hoofde van DBC's wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, zijnde de kostprijs van de reeds bestede verrichtingen of tegen de opbrengstwaarde van de DBC indien deze lager is. De productie van het onderhanden werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan de DBC's die ultimo boekjaar openstonden. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van verzekeraars in mindering gebracht. Vorderingen Vorderingen worden opgenomen voor de nominale waarde. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Voorzieningen (algemeen) Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten.De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting.

5.1.4.3

Grondslagen van resultaatbepaling

Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Baten (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend. Honoraria medisch specialisten De gedeclareerde en uitbetaalde honoraria van vrijgevestigde medisch specialisten zijn niet opgenomen in de resultatenrekening als bedrijfsopbrengsten resp. -lasten. Pensioenen De Reinier de Graaf Groep heeft voor haar werknemers een toegezegd-pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen welke afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. De Reinier de Graaf Groep heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij Zorg en Welzijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. De Reinier de Graaf Groep heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een toegezegde-bijdrage-regeling en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.

88


5.1.5 Toelichting op de geconsolideerde balans Activa 1. Immateriele vaste activa 31-dec-08 €

De specificatie is als volgt :

31-dec-07 €

Aanloopkosten Aanloopverliezen Boeterente Goodwill Licenties Overige

16.500.000 2.393.591 -

25.103 27.227 1.133 2.211.736 -

Totaal immateriële vaste activa

18.893.591

2.265.199

2008 €

Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:

2007 €

Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen

2.265.199 22.072.940 5.444.548

2.480.049 1.236.958 1.451.808

Boekwaarde per 31 december

18.893.591

2.265.199

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 5.1.6

2. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt : Grond Terreinvoorzieningen Gebouwen

Verbouwingen Installaties Onderhanden projecten

Trekkingsrechten Instandhouding Categorie III investeringen Inventaris Automatisering Totaal materiële vaste activa

(5.1.7.1) (5.1.7.4) (5.1.7.1) (5.1.7.3) (5.1.7.1) (5.1.7.1) (5.1.7.4) (5.1.7.1) (5.1.7.3) (5.1.7.1) (5.1.7.3) (5.1.7.4) (5.1.7.2) (5.1.7.2) (5.1.7.2) (5.1.7.3) (5.1.7.3)

6.001.669 285.522 11.114.508 3.976.488 2.433.208 1.317.826 3.325.496 18.986.195 1.658.372 2.500.000

31-dec-08 €

31-dec-07 €

2.298.876 196.599

2.160.280 258.258

17.401.699

17.779.741

6.409.696

6.928.225

4.643.322

4.818.587

23.144.567 33.509.864 6.509.626 4.131.968 34.842.037 4.127.732

22.045.803 35.858.710 6.377.827 27.135.294 3.033.166

137.215.986

126.395.891

89


Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven :

Boekwaarde per 1 januari

2008 €

2007 €

126.395.891

127.032.917

Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: desinvesteringen

3.619.882 130.015.773 24.038.919 16.787.926 50.780

127.032.917 15.103.112 15.740.138


137.215.986

126.395.891

Boekwaarde per 1 januari van Laboratorium Berg en Bosch B.V. en van Behandel Centrum Westland

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 5.1.7. In toelichting 5.1.8 zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden en gereedgekomen projecten. Categorie III investeringen zijn investeringen die door de wijzigingen in het bouwregime geen vergunningplicht meer kennen.

3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt :

31-dec-08 €

31-dec-07 €

Overige vorderingen

73.575

6.784.519

Totaal financiële vaste activa

73.575

6.784.519

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt : € Boekwaarde per 1 januari 2008 Mutaties in 2008 Overname vaste activa Graaflanfden II en III Boekwaarde per 31 december 2008

6.784.519 6.710.94473.575

4. Voorraden De specificatie is als volgt :

Medische middelen Apotheek Overige voorraden: Centraal magazijn Laboratorium middelen Totaal voorraden

31-dec-08 €

31-dec-07 €

857.437 800.068

1.019.419 651.542

869.928 469.894

750.785 394.106

2.997.327

2.815.852

31-dec-08 €

31-dec-07 €

Toelichting: De incourante artikelen zijn niet gewaardeerd en dus niet in de voorraad opgenomen.

5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s De specificatie is als volgt :

Onderhanden werk DBC's A-segment Onderhanden werk DBC's B-segment Af: ontvangen voorschotten Af: voorziening onderhanden werk Totaal onderhanden werk

90

16.335.928 4.139.867 20.605.957 130.162-

19.543.472 1.443.010 20.632.000 360.752 6.270-


6. Vorderingen en overlopende activa 31-dec-08 €


31-dec-07 €

Vorderingen op debiteuren Vorderingen op groepsmaatschappijen Nog te factureren omzet DBC's Overige vorderingen: Stichting Medisch Centrum Bilthoven Vooruitbetaalde bedragen: Frankeer machine Fiets project Nog te ontvangen bedragen: Te ontvangen ziekengeld De Graaflanden BV Overige overlopende activa: Vennootschapsbelasting Diverse vorderingen/vooruitbetaalde posten

26.504.097 10.413.143

27.807.632 474.523 7.770.127

2.911.895

-

12.155 55.935

12.155 44.545

38.500 -

38.500 799.668

503.800 2.119.674

2.598.274

Totaal vorderingen en overlopende activa

42.559.199

39.545.424

Toelichting: De voorziening die in aftrek op de vorderingen op debiteuren is gebracht bedraagt € 104.000

9. Liquide middelen De specificatie is als volgt :

31-dec-08 €

31-dec-07 €

Bankrekeningen Kassen

13.904.769 7.353

7.730.997 6.722

Totaal liquide middelen

13.912.122

7.737.719

Toelichting: De liquide middelen staan ter vrije beschikking.

91


Passiva 10. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten:

31-dec-08 €

31-dec-07 €

Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen: Reserves aanvaardbare kosten Niet collectief gefinancierd vrij vermogen

1.479.384

1.383.888

13.713.787 1.724.906

12.417.011 1.884.746

Totaal eigen vermogen

16.918.077

15.685.645

Aandeel derden Totaal groepsvermogen

286.300 17.204.377

15.685.645

Overige mutaties €

Saldo per 31-dec-2008 €

Kapitaal Het verloop is als volgt weer te geven:

Saldo per 1-jan-2008 €

Resultaatbestemming €

Kapitaal

1.383.888

-

95.496

1.479.384

1.383.888

-

95.496

1.479.384

Toelichting: De overige mutaties hebben betrekking op wijzigingen in de consolidatiekring en herrubriceringen.

Collectief gefinancierd gebonden vermogen Het verloop is als volgt weer te geven: Reserve aanvaardbare kosten: Reserves aanvaardbare kosten Bestemmingsreserves Totaal collectief gefin. gebonden vermogen



11.417.011

1.491.928

1.000.000

-

12.417.011

1.491.928



195.152-

12.713.787

195.152-


92

1.000.000 13.713.787


Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Het verloop is als volgt weer te geven:





Algemene reserves: Niet collectief gefinancierd vrij vermogen

1.884.746

1.128-

158.712-

1.724.906

Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen

1.884.746

1.128-

158.712-

1.724.906


Aandeel derden De samenstelling van deze post is als volgt: StichtingHaags Rijswijks Laboratorium Stichting Behandelcentrum Westland

Totaal

2/3-aandeel

€ 131.225 298.226 429.451

€

286.300

Toelichting: Van de Stichting Haags-Rijswijks Huisartsenlaboratorium en de Stichting Behandelcentrum Westland bedraagt het zeggenschapsbelang van Stichting Reinier de Graaf Groep 1/3-deel en het "aandeel derden" 2/3-deel.

Specificatie aansluiting geconsolideerd - enkelvoudig vermogen 31 december 2008 en resultaat over 2008 De specificatie is als volgt : Enkelvoudig eigen vermogen en resultaat: Reinier de Graaf Groep Reinier Medische Centra Holding BV Reinier Obesitas BV Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch BV De Graaflanden BV Stichting Combister Stichting Specialisten Reinier de Graaf Stichting Haags-Rijswijks Laboratorium Stichting Behandelcentrum Westland Totaal eigen vermogen Aandeel derden Totaal groepsvermogen en resultaat

Eigen vermogen € 16.774.756 170 43.742 99.409 16.918.077 286.300 17.204.377

Resultaat € 1.491.928 26.02613.71438.612 1.490.800 1.490.800

93


11. Voorzieningen Het verloop is als volgt weer te geven:


Dotatie

Onttrekking

€

€


Onderhoud Uitgestelde beloningen

2.020.467 570.000

1.473.000 -

426.437 -

3.067.030 570.000

Totaal voorzieningen

2.590.467

1.473.000

426.437

3.637.030

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet worden beschouwd: 31-dec-2008 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

3.067.030 570.000 -

Toelichting: Voorziening onderhoud: ten behoeve van het onderhoud tot aan de datum van ingebruikname nieuwbouw is een voorziening getroffen. Aan deze voorziening ligt een onderhoudsplan ten grondslag. Jaarlijks wordt dit onderhoudsplan beoordeeld en indien nodig aangepast. Voorziening uitgestelde beloningen: met betrekking tot uitgestelde beloningen is met ingang van 2005, gebaseerd op RJ271, de verplichting berekend voor de op termijn eventueel verschuldigde jubileumuitkeringen aan personeel.

12. Langlopende schulden 2008 € Schulden aan kredietinstellingen Te betalen earn out (2010 - 2011) Totaal langlopende schulden Het verloop van de schulden aan kredietinstellingen is als volgt weer te geven:

76.571.830 10.000.000 86.571.830 2008 €

2007 € 75.288.732 75.288.732 2007 €

Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Bij: Leningen Stichting Behandelcentrum Westland Af: aflossingen

86.170.794 8.000.000 2.230.374 11.108.663

83.507.587 14.000.000 11.336.793

Stand per 31 december

85.292.505

86.170.794

8.720.675

10.882.063

76.571.830

75.288.731

Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen 8.720.675 10.882.063 Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) 76.571.830 75.288.731 Hiervan langlopend (> 5 jaar) 45.360.198 45.337.818 Toelichting: Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar het overzicht langlopende leningen (5.1.9). De aflossingsverplichtingen 2009 zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. De te betalen earn out betreft een schatting van de jaarlijkse betaling aan de vorige eigenaar van de in 2008 aangekochte Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch B.V. Het te betalen aandeel voor 2009 is opgenomen onder de kortlopende schulden en overlopende passiva.

94


7. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en/of schulden uit hoofde van financieringsoverschot

Saldo per 1 januari

t/m 2005 €

2006 €

2007 €

6.052.969-

4.737.909-

26.681.805-

Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Sub-totaal mutatie boekjaar Saldo per 31 december

615.422 226.391389.031 6.052.969-

4.348.878-

C

C

477.362 477.362 26.204.443C

2008 €

totaal €

20.874.33012.658.887 8.215.443-

37.472.68320.874.3301.092.784 12.432.496 7.349.050-

8.215.443-

44.821.733-

-

A

Stadium van vaststelling (per erkenning): Door de NZa zijn de budgetten definitief vastgesteld t/m 2007. De verrekening hiervan wordt in 2009 verwacht. De cijfers over 2008 zijn gebaseerd op de concept nacalculatie. A= interne berekening B= overeenstemming met zorgverzekeraars C= definitieve vaststelling NZa Specificatie financieringsverschil in het boekjaar

Wettelijk budget aanvaardbare kosten boekjaar Vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget: Opbrengsten DBC A-segment inclusief toeslagen Honoraria-opbrengsten voor specialisten in loondienst Mutatie onderhanden werk honoraria voor specialisten in loondienst Kapitaalslasten DBC B-segment Overige opbrengsten Afrekening lumpsum Overige mutaties Ondersteuning en overige productie 1e lijns Overige trajecten Radiotherapie Totaal financieringsverschil

2008 €

2007 €

127.558.505

140.636.592

120.643.480 6.409.147

152.458.221 4.297.064

1.872.583 933.701-

1.763.070 2.374.486 5.469.405-

7.206.496 7.957.427 5.277.403

9.925.744 7.527.032 3.098.532

20.874.330-

35.338.152-

95


13. Kortlopende schulden en overlopende passiva De specificatie is als volgt :

2008 €

2007 €

Schulden aan kredietinstellingen Crediteuren Aflossingsverplichtingen langlopende leningen Belastingen en sociale premies Schulden terzake pensioenen Nog te betalen salarissen Vakantiegeld Vakantiedagen Overige schulden: Rekening courant specialisten Diverse rekeningcouranten Nog te betalen kosten: Interest op leningen en kredieten Overige nog te betalen kosten Voorziening WAO-verplichting Overige passiva: Lokaal initiatief (verrekeningen NZA) Te betalen earn out Claims WA-verzekering Inkopen in bestelling

10.073.816 8.720.675 4.733.876 1.341.000 37.591 3.216.972 2.331.600

639 8.357.181 10.882.063 4.397.097 1.255.000 2.493 3.004.161 2.318.900

9.402.821 2.381.990

6.457.735 25.497

1.586.635 10.116.682 346.400

1.718.449 8.255.528 346.400

5.000.000 2.224.200 1.772.410

895.000 1.960.136 4.624.528

Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva

63.286.668

54.500.807

14. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen A. Samen met de Stichting Phoenix te Schiedam en de Stichting Katholieke Gezondheidszorg Westland te Naaldwijk is in 1993 de Stichting Behandelcentrum Westland opgericht. De Stichting Reinier de Graaf Groep staat voor een gelijk aandeel als de Stichting Phoenix borg voor eventuele nadelige exploitatieresultaten. Bij liquidatie van de Stichting Behandelcentrum Westland staat de Stichting Reinier de Graaf Groep garant voor een eventueel nadelig saldo tot maximaal € 1.633.600. Tot een bedrag van € 226.890 plus rente is door de Stichting Reinier de Graaf Groep pandrecht verleend aan de Rabobank Midden Delfland te Delft als zekerheidsstelling op de door de Rabobank aan de Stichting Behandelcentrum Westland verstrekte geldlening. Het pandrecht heeft betrekking op de vordering van de Stichting Reinier de Graaf Groep op de Stichting Behandelcentrum Westland uit hoofde van een door haar verstrekte lening ad € 226.890. B. De Reinier de Graaf Groep heeft in het kader van het Wfz-deelnemerschap een obligo-verplichting richting het Wfz. Dit houdt in dat indien het Wfz zou worden aangesproken op zijn garantieverplichtingen en het eigen vermogen van het Wfz onvoldoende zou blijken om aan de garantieverplichtingen te voldoen, dan kan het Wfz een beroep doen op financiële hulp van de deelnemers. Deze hulp wordt in dat geval geboden in de vorm van renteloze leningen aan het Wfz. Het obliogo bedraagt maximaal 3% van de restantschuld van de geborgde leningen van de deelnemer (€ 2.413.812). C. Verloopoverzicht investeringsruimte trekkingsrechten Het verloop is als volgt weer te geven:

2008 €

2007 €

Nog niet bestede investeringsruimte per 1 januari Bij : indexering niet-bestede investeringsruimte Bij: gecorrigeerde inbreng verplichtingen en indexering Bij : investeringsruimte verslagjaar Af: investeringen verslagjaar

27.555.821 1.589.351 3.916.481 227.875 4.349.440

30.309.455 1.685.206 216.921 4.655.761

Beschikbare investeringsruimte 31 december

28.940.088

27.555.821

Gemelde lopende investeringsprojecten leggen het volgende beslag op de beschikbare investeringsruimte: nihil

96


D. De Rabobank is de huisbankier van de Reinier de Graaf Groep. Met de Rabobank is een kredietfaciliteit overeengekomen voor de exploitatie ( € 20 miljoen) en de investeringen (€ 20 miljoen). Van beide faciliteiten is in 2008 geen gebruik gemaakt. Met de Bank Nederlandse Gemeenten is een kasgeldfaciliteit (€ 15 miljoen) overeengekomen onder de borging van het Waarborgfonds voor de Zorgsector. Van deze faciliteit is in 2008 beperkt gebruik gemaakt. Met de Bank Nederlandse Gemeenten is een kortgeldfaciliteit (€ 55 miljoen) overeengekomen. Van deze faciliteit is in 2008 geen gebruik gemaakt. E. Eind 2008 is het besluit gevallen om het voorliggende nieuwbouwplan niet uit te voeren. De totale aanloopkosten van dit plan bedragen € 26,2 miljoen. Hiervan is ultimo 2008 onder de materiele vaste activa bij onderhanden projecten € 18,9 miljoen verantwoord. Het restant zal in 2009 worden betaald voor afwikkeling van reeds aangegane verplichtingen. F. De Stichting Reinier de Graaf Groep past artikel 403 toe, waarbij de Stichting Reinier de Graaf Groep aansprakelijk gesteld kan worden voor de uit de rechtshandelingen van de hierna te noemen besloten vennootschappen voortvloeiende schulden: Reinier Medische Centra Holding B.V. Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch B.V. Reinier Obesitas Centrum B.V.

97

5.1.6

Geconsolideerd mutatieoverzicht immateriële vaste activa

1.004.072 978.969

Aanloopkosten €

21.000.000 4.527.227

27.227

272.268 245.041

€

-

1.133

1.133

34.033 32.900

Boeterente €

-

-

21.000.000 4.553.463

53.463

1.310.373 1.256.910

Subtotaal €

513.438 513.438 -

-

-

-

513.438 513.438

€

181.855

210.121 210.121 -

-

1.072.940 891.085

2.211.736

4.696.405 2.484.669

Licentiekosten €

-

-

469.724 469.724 -

-

-

-

469.724 469.724

€

2.393.591

5.559.224 3.165.633

181.855

1.193.283 1.193.283 -

-

1.072.940 891.085

2.211.736

5.679.567 3.467.831

Subtotaal €

-

18.893.591

27.869.597 8.976.006

16.628.392

1.193.283 1.193.283 -

-

22.072.940 5.444.548

2.265.199

6.989.940 4.724.741

€

Niet-WTZi/WMG-gefinancierde vaste activa

25.103

-

-

-

5.559.224 3.165.633

-

-

WTZi/WMG-vergunningsplichtige vaste activa

25.103

-

-

16.446.537

-

2.393.591

6,7 - 20%

Stand per 31 december 2008 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2008

Totaal

-

-

1.133-

22.310.373 5.810.373

-

20,0%

Overige

Boekwaarde per 1 januari 2008

-

16.472.773

34.033 34.033

16.500.000

0,0 -20,0%

Goodwill

Mutaties in het boekjaar - investeringen - afschrijvingen

25.103-

21.272.268 4.772.268

-

-

Goodwill

- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve afschrijvingen

1.004.072 1.004.072

16.500.000

2,5 - 6,7%

Stand per 1 januari 2008 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen

- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen per saldo

-

20,0%

Mutaties in boekwaarde (per saldo)

2,5%

Afschrijvingspercentage

5.1.7

Geconsolideerd mutatieoverzicht materiële vaste activa

4.103 -

2.302.979

2.453.549 150.570

€

-

-

-

20.597 20.597

Terreinen Voorzieningen €

-

-

2.014.624

8.016.293

32.968.416 24.952.123

€

Gebouwen

112.253-

-

-

112.253

397.775

4.490.134 4.092.359

€

Bouwrente

20.743.802 16.767.314

981.763-

591.397 591.397 -

-

981.763

4.958.251

21.335.199 16.376.948

Verbouwingen €

1.317.826

7.999.664 6.681.838

416.776-

533.652 533.652 -

-

416.776

1.734.602

8.533.316 6.798.714

€

0,0%

18.986.195

18.986.195 -

2.120.502

-

-

2.120.502 -

16.865.693

16.865.693

Onderhanden Projecten €

32.866.576

87.641.760 54.775.184

1.409.017-

1.145.646 1.145.646 -

-

2.120.502 3.529.519

34.275.593

86.666.904 52.391.311

Sub-totaal vergunning €

137.215.986

255.499.297 118.283.311

7.200.213

9.441.026 9.390.246 50.780

-

24.038.919 16.787.926

130.015.773

240.901.404 110.885.631

€



-

20.597 20.597 -

2.014.624-

4.490.134 4.204.612

3.976.488

5,0%

WTZi-vergunningsplichtige materiële vaste activa


-

-

32.968.416 26.966.747

285.522

3,0 - 5,0%

5.1.7.1


4.103-

-

6.001.669

2,5%


Totaal


2.453.549 154.673

-

2,0 - 20,0%

Installaties

Stand per 31 december 2008 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen

2.298.876

5,0%

Grond

Boekwaarde per 31 december 2008

0,0 - 3,0%



99

5.1.7.2

WTZi-instandhoudings materiële vaste activa Bouwinvesteringen onder nieuw bouwregime €

Sub-totaal Instandhoudings activa €

Trekkingsrechten €

Instandhoudingen €


46.976.890 11.118.180

13.561.060 7.183.233

-

60.537.950 18.301.413


35.858.710

6.377.827

-

42.236.537

2.348.846

1.491.613 1.359.814

4.349.440 217.472

5.841.053 3.926.132


-

-

-

-


-

1.114.703 1.114.703 -

-

1.114.703 1.114.703 -

131.799

4.131.968

1.914.921



2.348.846-


46.976.890 13.467.026

13.937.970 7.428.344

4.349.440 217.472

65.264.300 21.112.842


33.509.864

6.509.626

4.131.968

44.151.458


5,0%

5,0 - 10,0%

5,0%

-


5.1.7.3

WMG-gefinancierde materiële vaste activa Gebouwen €

Installaties €

Inventaris €

Automati- Onderhanden sering Projecten € €

Sub-totaal WMG €


12.749.255 1.352.103

4.492.995 942.850

56.704.575 29.109.285

7.339.291 4.277.072

1.538.139

82.824.255 35.681.310


11.397.152

3.550.145

27.595.290

3.062.219

1.538.139

47.142.945

282.644

14.095.736 6.848.989

2.364.131 1.298.618

171.013

224.649

16.630.880 8.654.900

-

4.580.193 4.580.193 -

1.332.420 1.332.420 -

50.780 50.780

5.963.393 5.912.613 50.780

7.246.747

1.065.513

120.233

7.925.200

Mutaties in het boekjaar - investeringen - afschrijvingen - terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve afschrijvingen

-


-


282.644-

224.649-


12.749.255 1.634.747

4.492.995 1.167.499

66.220.118 31.378.081

8.371.002 4.243.270

1.658.372 -

93.491.742 38.423.597


11.114.508

3.325.496

34.842.037

4.127.732

1.658.372

55.068.145


2,0%

5,0%

10,0 - 20,0%

20,0%

0,0%

101


5.1.7.4

Niet WTZi/WMG-gefinancierde materiële vaste activa Terreinen Voorzieningen €

Stand per 1 januari 2008 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari 2008 Mutaties in het boekjaar - investeringen - afschrijvingen - terugname geheel afgeschreven activa aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen - desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen per saldo Mutaties in boekwaarde (per saldo)

Gebouwen €

Verbouwingen €


Sub-totaal niet WTZi/ WMG €

1.118.394 860.137

796.018 796.018

5.315.912 2.855.442

3.641.971

10.872.295 4.511.597

258.257

-

2.460.470

3.641.971

6.360.698

61.658

-

588.455 615.717

-

-

-

-

-

421.266 421.266 -

796.018 796.018 -

-

-

1.217.284 1.217.284 -

61.658-

-

27.262-

1.141.971-

553.516677.375

1.141.971-

1.230.891-


697.128 500.529

-

5.904.367 3.471.159

2.500.000 -

9.101.495 3.971.688


196.599

-

2.433.208

2.500.000

5.129.807


102

10,0%

10,0%

5,0 - 10,0%

0,0%

-

5.1.8 5.1.8.1

Specificatie projecten Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten t/m 2008


Investeringen

t/m 2007 €

2008 €

gereed €

Nominaal bedrag €

WTZi-type

onderhanden €

Omschrijving

139.913.314 2.368 24.192 138.989

18.954.588 11.664 0 19.943 0 0

2.254.444 11.664 0 19.943 0 0

18.986.195

16.700.144 0 2.368 0 24.192 138.989

165.549

WTZi €

normale procedure nieuw concept instandhouding instandhouding eigen rekening eigen rekening

2.286.051

WTZi-type

938.741 552.871 4.349.440

5.841.052

139.913.314

139.913.314 0 0 0 0 0

Aangepaste goedkeuring €

Goedkeuringen

Index €

0

93.874 55.287 434.944 25.320 74.886

0

Jaar van oplevering

Rentekosten €

Toekomstige lasten

938.741 552.871 4.349.440 253.195 374.432

684.311

Afschrijving WTZi €

253.195 374.432

6.468.679

Overige €

Investeringen

WMG €

627.627

Totaal €

139.913.314

16.865.693

Omschrijving

Projectgegevens

SSDZ 3* DHV Delft B + H

jaarlijkse instandhouding jaarlijkse instandhouding A segm cat 3 investering eigen rekening eigen rekening eigen rekening eigen rekening

Activa-post

Nieuwbouw Nieuwbouw Diacon. Huis fase 6 SSDZ 2006 Parnassia nieuwbouw Pet Scan

Projectgegevens

3-9-2002

Datum

A02063?U379 8-11-2004 6-10-2004

21-7-2003

Datum

Specificatie in het boekjaar gereed gekomen projecten

M04669/bg M04637/bg

Num-mer Brief-nummer

Totaal

5.1.8.2

M04637/bg


Totaal

103

Overzicht langlopende schulden ultimo 2008 Werkelijke-rente


453.780

€

3.587.000

6.048.000

3.630.242

€

1.477.000

2.268.000

1.361.342

€

9

8

8

jaar

jaar

jaar

422.000

756.000

453.780

Aflossing 2009

756.000

Resteren-de Afloslooptijd in singsjaren eind 2008 wijze

4.084.022

422.000

Restschuld 31 Rest-schuld over december 2008 5 jaar

6.804.000

Aflossing in 2008

5,095%

4.009.000

-

1.000.000

Nieuwe leningen in 2008

3,967%

jaar

Restschuld 31 december 2007

lineair

4,238%

4

Soort lening

lineair

-

Totale looptijd

15

lineair

4.000.000

jaar

5.1.9

Hoofdsom

15

1.000.000

jaar

Datum

6.806.703

15

5.000.000

0

Leninggever

18-apr-01

6.330.000

11.340.000

4,280%

0

€

1-okt-01

lineair

-

€

BNG

1-mrt-02 10

-

€

BNG

10.000.000

-

%

BNG 2-dec-02

-

€

BNG

454.000

2.600.000

-

454.000

2.600.000

35.106

87.894

2,920%

jaar

2,700%

17

lineair

2.298.107

lineair

2.737.577

5

87.894

5

2.825.471

2.270.000

4,180%

13.000.000

fixe

14-jul-03 20

18-mrt-03

3.001.259

BNG

10-jan-05

BNG BNG

jaar

1.000.000

jaar

466.667

6

453.781

7

jaar

284.803

917.893

14

jaar

408.402

1.000.000

4.199.998

maand

6.000.000

90.756

1

kwartaal

1.093.423

6.533.333

-

9

10

35.106

90.756

1.780.087

1.000.000 466.667

453.781

1.429.409

7.000.000

-

3.384.157

1.128.529 7.000.000

453.780

3.471.419

4,208%

90.756

268.792

3,630% 4,886%

907.561

408.402

lineair

6,020%

3.652.949

fixe lineair

3,950%

3.879.821

7

nvt

5,800%

10 15

lineair

4,265%

7.000.000

nvt

annuiteit

1.198.741 7.000.000

7

lineair

16-feb-07

90.756

15

28-feb-05

4.537.802

17

BNG

4.820.000

BNG

11-okt-01

6.432.335 5.346.000

15

15

20

lineair

fixe

lineair

4,255%

4,755%

4,780%

6.400.000

13.000.000

4.009.500

533.333

-

267.300

5.866.667

13.000.000

3.742.200

3.200.002

13.000.000

2.405.700

11

10

14

jaar

in 2018

jaar

267.300

Fonds Sociale Voorzieningen

2-dec-02

8.000.000

13.000.000

-

1-mrt-03

Waterschapsbank

1-sep-03

24-jul-07

Rabobank Delflanden

14-mei-01

BNG

Rabobank Delflanden

Waterschapsbank

16-feb-04

Waterschapsbank 1-mrt-05

15-okt-04

3.593.060

5.400.000

40

8

lineair

lineair

fixe

lineair

3,375%

3,230%

3,796%

3,500%

2.142.857

4.400.000

3.407.328

3.375.000

357.143

550.000

92.866

675.000

1.785.714

3.850.000

3.314.462

2.700.000

-

1.100.000

2.850.132

-

5

7

37

4

jaar

jaar

jaar

jaar

357.143

550.000

92.866

675.000

533.333

-

Waterschapsbank

Waterschapsbank

Waterschapsbank

7

150.000

500.000

10

jaar

jaar

2.500.000

20

10

5.500.000

2.250.000

2.500.000

20-feb-06

3.000.000

5.000.000

20-mei-05

-

-

Waterschapsbank

3.000.000

5.000.000

Waterschapsbank

-

-

-

-

4,530%

onbepaald

-

4,430%

272.268

onbepaald

-

lineair

272.268

680.670

onbepaald

lineair

-

680.670

136.134

20

-

-

136.134

10

272.268

-

-

onbepaald

3.000.000

0,000%

680.670

-

-

142.700

5.000.000

onderhands

3,850%

136.134

142.700

17-okt-08

272.268

onderhands

0,000%

772.000

17-okt-08

Stichting Phoenix

680.670

onderhands

-

Waterschapsbank

Stichting Phoenix

136.134

226.600

Waterschapsbank

Zorginstellingen Pieter vanForeest

-

8.720.675

226.600

-

jaar

998.600

142.700

4

5,600%

45.360.198

0,000%

85.292.503

onderhands

11.108.663

liniair

8.000.000

142.700 2.858.815

88.401.166

Verplichtingen inzake erfpach Rabobank Delflanden

104


5.1.10 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening Baten 15. Wettelijk aanvaardbare kosten €

2008 €

€

2007 €

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten voorgaand boekjaar Productieafspraken verslagjaar Overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling Prijsindexatie materiële kosten

140.636.592

143.493.695

2.631.912

5.051.623

3.063.482 792.266

1.736.686 500.474 3.855.748

Uitbreiding erkenning en toelating: - loonkosten - materiële kosten - normatieve kapitaalslasten

14.816 30.000 -

2.237.160 6.732.798-

44.816 Beleidsmaatregelen overheid: Prestatiecontract Opschoning B-segment Korting 2008 Capaciteitsbudget post ic/highcare + uitbreiding specialistencapaciteit

17.893.0402.054.474-

6.732.7981.777.559-

-

605.401 19.947.514-

Nacalculeerbare kapitaalslasten: - rente - afschrijvingen - overige

50.579256.040 69.534

1.172.158344.9791.776.396 265.789-

274.995 Overige mutaties: Lokale component Samenwerkingsverbanden/inwoning Overige kleine mutaties

158.515 96.559-

1.165.628 228.6423.247.26269.346

61.956 Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten boekjaar Correcties voorgaande jaren Totaal wettelijk budget voor aanvaardbare kosten

3.406.558-

127.558.505

140.636.592

1.092.784

-

128.651.289

140.636.592

16. DBC-opbrengsten B-segment De specificatie is als volgt :

2008 €

2007 €

Opbrengst B-segment Onderhandenwerk

32.220.656 3.057.609

11.230.942 1.082.258

Totaal

35.278.265

12.313.200

105


17. Toelichting niet-gebudgetteerde zorgprestaties De specificatie is als volgt :

Zorgprestaties tussen instellingen Zorgprestaties cliënten Apotheek, doorberekend aan derden Overige zorgprestaties Totaal

2008 €

2007 €

8.061.882 5.193.308 557.973 283.170

64.950 4.606.400 541.439 211.944

14.096.333

5.424.733

18. Toelichting overige bedrijfsopbrengsten De specificatie is als volgt :

Overige dienstverlening: Algemene administratieve diensten Bereide maaltijden Facilitaire dienstverlening Huuropbrengsten Overige opbrengsten: Opleidingsfonds arts-assistenten Honorarium specialisten in loondienst B-segment Overige opbrengsten: Totaal

2008 €

2007 €

437.394 539.039 376.106 306.856

499.928 503.840 376.521 302.602

6.567.101 1.741.967 31.814

6.655.250 330.623 12.300

10.000.277

8.681.064

19. Personeelskosten De specificatie is als volgt :

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremie Andere personeelskosten: Opleidingen Reiskosten woon/werk Subsidies op personeelskosten Overige personeelskosten Sub-totaal Personeel niet in loondienst Totaal personeelskosten

Gemiddeld aantal personeelsleden (in FTE's)

106

2008 €

2007 €

80.121.453 10.286.724 6.337.864

74.340.169 9.031.006 6.012.324

1.580.773 412.062 629.8981.187.270 99.296.248 3.308.755 102.605.003

1.138.620 388.950 637.0511.055.749 91.329.767 2.522.401 93.852.168

2.051,2

2.020,1

Reinier de Graaf Groep 20. Afschrijvingen immateriële en materiële vaste activa 2008 €


2007 €

Nacalculeerbare afschrijvingen: - immateriële vaste activa - materiële vaste activa

53.463 7.274.765

160.985 8.396.818

Overige afschrijvingen: - immateriële vaste activa - materiële vaste activa

5.391.085 9.513.161

360.152 8.273.991

Sub-totaal afschrijvingen

22.232.474

17.191.946

Doorberekende afschrijvingen e.d.

410.377-

Totaal afschrijvingen

21.822.097

Aansluiting afschrijvingen resultatenrekening - verloopoverzichten materiële vaste activa

Afschrijving immateriële vaste activa Nacalculeerbare afschrijvingen: Overige afschrijvingen:

Afschrijving materiële vaste activa Afschrijving WTZi - vergunningsplichtige vaste activa Afschrijving WTZi - meldingsplichtige vaste activa Afschrijving WMG gefinancierde vaste activa Afschrijving niet WTZi/WMG gefinancierde vaste activa Nacalculeerbare afschrijvingen: Overige afschrijvingen:

462.03216.729.914

2008 €

(5.1.6) 53.463 5.391.085 5.444.548

(5.1.7.1) (5.1.7.2) (5.1.7.3) (5.1.7.4)

5.444.548 5.444.548

3.529.519 3.926.132 8.654.900 677.375 7.274.765 9.513.161 16.787.926

16.787.926

Totaal afschrijvingen volgens verloopoverzichten

22.232.474

Totaal afschrijvingen resultatenrekening (exclusief dotatie/vrijval egalisatierekening afschrijving)

21.822.097

21. Overige bedrijfskosten 2008 €

2007 €

Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt- en bewonersgebonden kosten Onderhoud en energiekosten Huur en leasing Afschrijving debiteuren Kosten samenwerkingsverbanden Bonussen en betalingskortingen Verrekening nacalculatie NZA

8.600.247 10.242.454 33.972.046 4.265.574 748.915 320.251 1.290.518 204.607-

6.876.842 6.559.439 30.969.576 5.287.258 2.163.227 342.815 1.139.244 384.5253.236.033-

Totaal bedrijfskosten

59.235.398

49.717.843


Toelichting: De verrekening nacalculatie Nza over 2007 is in 2008 verantwoord onder het wettelijk budget als correcties voorgaande jaren en bedraagt € 1.092.784.

107

Reinier de Graaf Groep 22. Financiële baten en lasten De specificatie is als volgt :

Rentebaten Resultaat deelnemingen Waardeverandering financiële vaste activa en effecten Overige opbrengsten financiële vaste activa en effecten Sub-totaal financiële baten

2008 €

2007 €

915.325915.325-

660.267660.267-

Rentelasten Resultaat deelnemingen Waardeverandering financiële vaste activa en effecten Overige financiële lasten Sub-totaal financiële lasten

3.738.392 49.799 3.788.191

3.949.208 1.9403.947.268

Totaal financiële baten en lasten

2.872.866

3.287.001

Toelichting: Resultaat deelnemingen betreft het resultaat van het aandeel derden in de zeggenschapsbelangen over 2008: Totaal Stichting Haags-Rijswijks Huisarstenlaboratorium Stichting Behandelcentrum Westland

2/3-aandeel

€ 41.142115.837 74.695

€ 27.42777.226 49.799

24. Bezoldiging bestuurders en toezichthouders Naam Vanaf welke datum is de persoon als bestuurder werkzaam in uw organisatie? Maakt de persoon op dit moment nog steeds deel uit van het bestuur? Tot welke datum was de persoon als bestuurder werkzaam in uw organisatie? Is de persoon in het verslagjaar voorzitter van het bestuur geweest? Hoeveel maanden is de persoon voorzitter geweest in het verslagjaar? Wat is de aard van de (arbeids)overeenkomst? Welke salarisregeling is toegepast? Wat is de deeltijdfactor? Bruto-inkomen, incl. vakantiegeld, eindejaars- uitkering en andere vaste toelagen Waarvan verkoopverlofuren Waarvan nabetalingen voorgaande jaren Bruto-onkostenvergoeding Werkgeversbijdrage sociale lasten Werkgeversbijdrage pensioen, VUT, FPU Ontslagvergoeding Bonussen Totaal inkomen (9 + 12 t/m 16) Cataloguswaarde auto van de zaak Eigen bijdrage auto van de zaak

108

2008 dr. J. van den Heuvel

2008 V.J. Krul MBA

1-mrt-08

1-jul-08

Ja

Ja

31-dec-08 J

31-dec-08 N

10 onbepaald NVZD 100%

n.v.t. onbepaald NVZD 100%

167.351 0 0 4.910 3.809 19.173 n.v.t. n.v.t. 195.243 28.195 n.v.t.

85.417 0 0 4.365 3.710 10.353 n.v.t. n.v.t. 103.845 n.v.t. n.v.t.


De bezoldiging van de bestuurders en gewezen bestuurders van de zorginstelling over het jaar 2008 is als volgt: 2008 ir. L. Touwen Naam 1 Vanaf welke datum is de persoon als bestuurder werkzaam in uw organisatie?

21-jun-99

2007 ir. L. Touwen

21-jun-99

2 Maakt de persoon op dit moment nog steeds deel uit van het bestuur?

Nee

Nee

3 Tot welke datum was de persoon als bestuurder werkzaam in uw organisatie?

30-sep-08

31-dec-07

2008 drs. D. van

2007 drs. D. van

Starkenburg RE

Starkenburg RE

1-sep-99

1-sep-99

Nee

Nee

29-feb-08

31-dec-07

4 Is de persoon in het verslagjaar voorzitter van het bestuur geweest?

J

J

5 Hoeveel maanden is de persoon voorzitter geweest in het verslagjaar?

1

12

n.v.t.

n.v.t.

onbepaald NVTZ 100%

onbepaald NVTZ 100%

onbepaald NVTZ 100%

onbepaald NVTZ 100%

133.006 0 0 4.919 4.543

179.395 0 0 10.411 4.362

34.277 0 0 1.546 1.239

164.462 0 0 8.106 6.845

11.687 n.v.t. 20.000 174.155 n.v.t. n.v.t.

18.970 n.v.t. n.v.t. 213.138 n.v.t. n.v.t.

2.886 n.v.t. n.v.t. 39.948 n.v.t. n.v.t.

17.093 n.v.t. n.v.t. 196.506 n.v.t. n.v.t.

6 Wat is de aard van de (arbeids)overeenkomst? 7 Welke salarisregeling is toegepast? 8 Wat is de deeltijdfactor? 9 Bruto-inkomen, incl. vakantiegeld, eindejaars- uitkering en andere vaste toelagen Waarvan verkoopverlofuren 10 Waarvan nabetalingen voorgaande jaren 11 12 Bruto-onkostenvergoeding 13 Werkgeversbijdrage sociale lasten 14 Werkgeversbijdrage pensioen, VUT, FPU 15 16 17 18 19

Ontslagvergoeding Bonussen Totaal inkomen (9 + 12 t/m 16) Cataloguswaarde auto van de zaak Eigen bijdrage auto van de zaak

N

N

De bezoldiging van de leden van de raad van toezicht van de zorginstelling over het jaar 2008 is als volgt: naam

functie

ir. R.V. Kingma ir. G.J. van Luijk

J.F. v Wagtendonk drs R.H. Dupuis ir T. van de Putte mw mr J. Thunnissen

Totaal

voorzitter vice-voorzitter, m.i.v. 01-072008 lid lid lid, tot 0107-2008 vice voorzitter, tot 31-03-2008

2008 bezoldiging € 8.000

belastbaar loon € -

2007 bezoldiging € 8.000

belastbaar loon € -

3.000 4.000 4.000

3.216 4.287 4.287

4.000 4.000

4.259 4.259

2.000

-

4.000

-

1.500

1.544

6.000

6.390

22.500

13.334

26.000

14.908

109

Reinier de Graaf Groep 25. Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens De bezoldiging van de functionarissen die over 2008 in het kader van de Wopt verantwoord worden is als volgt: 1 Functionaris (functienaam) Kinderarts 2 In dienst vanaf (datum) 1-jul-98 3 In dienst tot (datum) 31-dec-08 4 Belastbaar loon (in €) 187.684 Voorzieningen ten behoeve van beloningen 5 betaalbaar op termijn (in €) n.v.t. Uitkeringen in verband met beëindiging van 6 het dienstverband(in €) n.v.t. Totaal beloning in kader Wopt (4,5 en 6)

187.684

Motivatie overschrijdingen van het gemiddeld belastbaar loon van de Ministers: Toelichting: De bezoldiging is als gevolg van een incidentele vergoeding in het kader van bijzondere projecten boven de norm gekomen.

26. Honoraria accountant 2008 €

2007 €

99.365 7.021 22.001 77.687

97.223 15.458 23.027 88.731

206.074

224.439

De honoraria van de accountant over 2008 zijn als volgt: 1 2 3 4

Controle van de jaarrekening Overige controlewerkzaamheden (w.o. Regeling AO/IC en Nacalculatie) Fiscale advisering Niet controle-diensten

Totaal honoraria accountant Toelichting:

De honoraria voor de accountant betreffen de totale accountantskosten voor alle onder de Stichting Reinier de Graaf behorende entiteiten.

110


5.1.11 Enkelvoudige balans per 31 december 2008 (na resultaatsbestemming) Ref.

31-dec-08 €

31-dec-07 €

ACTIVA

Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa

1 2 3

2.393.591 130.328.034 9.319.098 142.040.723

2.265.199 122.488.394 10.772.392 135.525.985

Vlottende activa Voorraden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Totaal vlottende activa

4 5 6 9

Totaal activa

199.531.042

Ref. PASSIVA

Eigen vermogen Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet collectief gefinancierd vrij vermogen

2.979.802 130.16242.625.853 12.014.826 57.490.319

31-dec-08 €

2.802.411 6.27039.367.472 7.410.338 49.573.951 185.099.936

31-dec-07 €

10 1.381.290 13.714.915 1.678.551


16.774.756

1.381.290 12.222.987 1.884.746 15.489.023

Voorzieningen

11

3.637.030

2.590.467

Langlopende schulden

12

74.794.658

75.288.732

Kortlopende schulden Schulden uit hoofde van financieringsoverschot Kortlopende schulden en overlopende passiva

7 13

44.685.602 59.638.996

37.453.534 54.278.180

199.531.042

185.099.936

Totaal Passiva

111


5.1.12 Enkelvoudige resultatenrekening over 2008 Ref.

2008 €

2007 €

BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en/of subsidie

15

125.928.089

138.248.696

DBC opbrengsten B-segment

16

35.278.265

12.313.200

Niet gebudgetteerde zorgprestaties

17

5.751.281

4.375.610

Overige bedrijfsopbrengsten

18

14.129.148

8.681.063

181.086.783

163.618.569

Som der bedrijfsopbrengsten

BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten

19

99.286.671

91.832.987

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa

20

16.072.038

15.947.756

Overige bedrijfskosten

21

56.854.697

49.119.385

Som der bedrijfslasten

172.213.406

156.900.128

BEDRIJFSRESULTAAT

8.873.377

6.718.441

1.086.302 3.653.4124.814.3397.381.449-

660.267 3.901.0033.240.736-

1.491.928

3.477.705

Financiële baten en lasten Rente baten Rente lasten Resultaat op deelnemingen Totaal RESULTAAT BOEKJAAR

22

RESULTAATBESTEMMING Het resultaat is als volgt verdeeld:

Toevoeging/(onttrekking): Reserve aanvaardbare kosten Bestemmingsreserves Afwaardering deelneming Niet collectief gefinanciervd vrij vermogen

112

2008 €

2007 €

1.491.928 -

3.156.580 471.125 150.000-

1.491.928

3.477.705


5.1.13 Enkelvoudig kasstroomoverzicht Ref. €

2008 €

€

2007 €

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor : - afschrijvingen - mutaties voorzieningen

8.873.377

16.465.832 1.046.563

6.755.664

17.191.945 976.352 17.512.395

Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden - onderhanden werk DBC's - vorderingen - eigenvermogen - vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot - kortlopende schulden (excl.schulden aan kredietinstellingen)

177.391123.892 3.258.381206.195-

Ontvangen intrest Betaalde intrest Buitengewoon resultaat

842.873520.3602.586.352-

7.232.068

22.028.168

7.748.807

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

18.168.297

1.171.041 11.462.800

19.249.624

37.848.572

44.173.585

1.086.302 3.653.412-

660.267 3.949.2085.8312.567.110-

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten

3.294.772-

35.281.462

40.878.813

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Investeringen immateriële vaste activa Investeringen deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden Mutatie leningen u/g

23.360.9241.072.940-

15.103.1121.236.958-

3.361.048-

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

957.484 27.794.912-

15.382.586-

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden

8.000.000 10.882.062-

14.000.000 11.481.054-

Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten

2.882.062-

2.518.946

Mutatie geldmiddelen

4.604.488

28.015.173

113


5.1.14 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Zie de geconsolideerde gegevens onder 5.1.4 5.1.15 Toelichting op de enkelvoudige balans Activa 1. Immateriële vaste activa

Aanloopkosten Aanloopverliezen Boeterente Goodwill Licenties Overige

31-dec-08 € 2.393.591 -

31-dec-07 € 25.103 27.227 1.133 2.211.736 -

Totaal immateriële vaste activa

2.393.591

2.265.199


2008 €

Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven :

2007 €


2.265.199 1.072.940 944.548

2.480.049 1.236.958 1.451.808


2.393.591

2.265.199

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 5.1.15

2. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt : € Grond Terreinvoorzieningen Gebouwen

Verbouwingen Installaties Onderhanden projecten

Trekkingsrechten Instandhouding Bouwinvesteringen onder nieuw bouwregime Inventaris Automatisering Totaal materiële vaste activa

114

(5.1.16.1) (5.1.16.4) (5.1.16.1) (5.1.16.1) (5.1.16.3) (5.1.16.1) (5.1.16.4) (5.1.16.1) (5.1.16.3) (5.1.16.1) (5.1.16.3) (5.1.16.4) (5.1.16.2) (5.1.16.2) (5.1.16.2) (5.1.16.3) (5.1.16.3)

3.728.564 285.522 11.114.508 3.577.964 2.433.410 423.329 3.325.496 18.986.195 1.624.152 2.500.000

31-dec-08 €

31-dec-07 €

1.979.115 196.600

1.982.480 258.258

15.128.594

17.416.654

6.011.174

6.928.225

3.748.825

4.194.980

23.110.347 33.509.864 6.353.742

21.960.803 35.858.710 6.190.766

4.131.968 32.156.585 4.001.220

24.718.772 2.978.746

130.328.034

122.488.394



2008 € 122.488.394 23.360.924 15.521.284

2007 € 122.888.237 14.523.021 14.922.864


130.328.034

122.488.394

Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven :

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 5.1.16. In toelichting 5.1.17 zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden en gereedgekomen projecten.

3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt :

31-dec-08 €

31-dec-07 €

Deelnemingen Vorderingen op deelnemingen Overige vorderingen

28.063 9.217.460 73.575

68.596 3.919.277 6.784.519

Totaal financiële vaste activa

9.319.098

10.772.392

€

€

23.384 4.679 28.063

28.596 40.000 68.596

5.116.454 380.344 3.221.504 499.158 9.217.460

634.429 3.267.848 17.000 3.919.277

73.575 73.575

6.211.787 73.575 499.157 6.784.519

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt :

Deelnemingen: Graaflanden B.V. Reinier Medische Centra Holding B.V. Vorderingen op deelnemingen: Reinier Medische Centra Holding B.V. Graaflanden B.V. Stichting Combister Stichting Haags-Rijswijks Huisartsenlaboratorium Stichting Behandelcentrum Westland

Graaflanden II en III Medirisk Stichting Behandelcentrum Westland

4. Voorraden De specificatie is als volgt :

Medische middelen Hulpmiddelen Overige voorraden: Centraal magazijn Laboratorium middelen Totaal voorraden

31-dec-08 €

31-dec-07 €

848.593 800.068

1.010.592 651.542

861.247 469.894

746.171 394.106

2.979.802

2.802.411

Toelichting: De incourante artikelen zijn niet gewaardeerd en dus niet in de voorraad opgenomen.

115

Reinier de Graaf Groep 5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s De specificatie is als volgt :

Onderhanden werk DBC's A-segment Onderhanden werk DBC's B-segment Af: ontvangen voorschotten Af: voorziening onderhanden werk Totaal onderhanden werk

31-dec-08 € 16.335.928 4.139.867 20.605.957 -

31-dec-07 € 19.543.472 1.443.010 20.632.000 360.752

130.162-

6.270-

31-dec-08 €

31-dec-07 €

6. Vorderingen en overlopende activa De specificatie is als volgt :

Vorderingen op debiteuren Vorderingen op participanten en maatschappijen waarin wordt deelgenomen Reinier Medisch Centra Holding BV Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch BV De Graaflanden St. Haags-Rijswijks Huisartsenlaboratorium Nog te factureren omzet DBC's Overige vorderingen: Te ontvangen ziekengeld e.d. Frankeermachine Vooruitbetaalde bedragen: Exploitatie gebouw De Gravin CHP Westland Nog te ontvangen bedragen: Fietsproject Overige overlopende activa: Diverse vorderingen en vooruitbetaalde posten

25.289.404

27.807.632

4.512.481 513.752 10.413.143

349.484 799.668 7.770.127

38.500 12.155

38.500 12.155

183.824 20.820

355.387 19.418

55.935

44.545

1.585.839

2.170.556

Totaal vorderingen en overlopende activa

42.625.853

39.367.472

Toelichting: De voorziening die in aftrek op de vorderingen op debiteuren is gebracht bedraagt € 60.000.

9. Liquide middelen De specificatie is als volgt :

31-dec-08 €

31-dec-07 €

Bankrekeningen Kassen

12.008.015 6.811

7.403.941 6.397

Totaal liquide middelen

12.014.826

7.410.338

Passiva 10. Eigen vermogen De specificatie is als volgt :

31-dec-08 €

31-dec-07 €

Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet collectief gefinancierd vrij vermogen

1.381.290 13.714.915 1.678.551

1.381.290 12.222.987 1.884.746


16.774.756

15.489.023

116


Kapitaal Het verloop is als volgt weer te geven:





Kapitaal

1.381.290

-

-

1.381.290

1.381.290

-

-

1.381.290

Collectief gefinancierd gebonden vermogen

Het verloop is als volgt weer te geven: Reserve aanvaardbare kosten: Reserve aanvaardbare kosten

Bestemmingsreserves Totaal collectief gefin. gebonden vermogen





11.222.987

1.491.928

-

12.714.915

1.000.000

-

-

1.000.000

12.222.987

1.491.928

-

13.714.915

Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Het verloop is als volgt weer te geven:





Algemene reserves: Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen

1.884.746

-

206.195-

1.678.551

Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen

1.884.746

-

206.195-

1.678.551

Toelichting: De overige mutaties hangen samen met de aanpassing van de waardering van een deelneming.

11. voorzieningen Het verloop is als volgt weer te geven:

Saldo per 1-1-2008 €

Dotatie

Onttrekking

€

€

Saldo per 31-12-2008 €

Onderhoud Uitgestelde beloningen

2.020.467 570.000

1.473.000 -

426.437 -

3.067.030 570.000

Totaal voorzieningen

2.590.467

1.473.000

426.437

3.637.030

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet worden beschouwd: 31-12-2008 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

3.067.030 570.000 -

117


12. Langlopende schulden 31-dec-08 €


Totaal schulden aan kredietinstellingen

74.794.658

2008 €

Het verloop van de schulden aan kredietinstellingen is als volgt weer te geven:

31-dec-07 € 75.288.732

2007 €

Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen

86.170.795 8.000.000 10.882.062

83.507.587 14.000.000 11.336.792

Stand per 31 december

83.288.733

86.170.795

8.494.075

10.882.063

74.794.658

75.288.732

Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

8.494.075 74.794.658 44.128.426

10.882.063 75.288.732 45.337.818

Toelichting: Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar bijlage overzicht langlopende leningen 5.1.9. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.

7. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en/of schulden uit hoofde van financieringsoverschot

Saldo per 1 januari

t/m 2005 €

2006 €

2007 €

6.021.672-

4.845.362-

26.586.500-

2008 € -

totaal € 37.453.534-

Financierings verschil boekjaar

-

-

-

Correcties voorgaande jaren

-

615.422

477.362

-

1.092.784

-

226.391-

-

12.658.887

12.432.496

-

389.031

Betalingen / ontvangsten Sub-totaal mutatie boekjaar

477.362

20.757.348-

20.757.348-

8.098.461-

7.232.068-

8.098.461A

44.685.602-

Saldo per 31 december 6.021.672C

4.456.331C

26.109.138C

Stadium van vaststelling (per erkenning): Door de NZa zijn de budgetten definitief vastgesteld t/m 2007. De verrekening hiervan wordt in 2009 verwacht. De cijfers over 2008 zijn gebaseerd op de concept nacalculatie. A= interne berekening B= overeenstemming met zorgverzekeraars C= definitieve vaststelling NZa

118


Specificatie financieringsverschil in het boekjaar

Wettelijk budget aanvaardbare kosten boekjaar

2008 €

2007 €

124.835.305

138.248.696

120.643.480 6.409.147 1.872.583 933.701-

152.458.221 4.297.064 1.763.070 2.374.486 5.469.405-

Vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget: Opbrengsten DBC A-segment inclusief toeslagen Honoraria-opbrengsten voor specialisten in loondienst Kapitaalslasten DBC B-segment Overige opbrengsten Afrekening lumpsum Overige mutaties Radiotherapie Ondersteuning en overige producten 1e lijns Overige trajecten

4.366.314 7.957.427 5.277.403

3.098.532 7.442.543 7.527.032

20.757.348-

35.242.847-


31-dec-08

31-dec-07

Schulden aan kredietinstellingen Crediteuren Aflossingsverplichtingen langlopende leningen Belastingen en sociale premies Schulden terzake pensioenen Nog te betalen salarissen Vakantiegeld Vakantiedagen Overige schulden: Inkopen in bestelling Overige kortlopende schulden Reinier Medische Centra Holding BV De Graaflanden B.V. Stichting Combister Stichting Specialisten Reinier de Graaf Nog te betalen kosten: Interest Overige nog te betalen kosten Overige passiva: Te verrekenen met specialisten Fonds bijzondere voorzieningen Claims inzake WA-verzekeringen Voorziening WAO-verplichting Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva

9.916.849 8.494.075 4.523.007 1.341.000 37.591 3.200.000 2.270.000

8.679.874 10.882.063 4.287.244 1.245.000 2.480 2.950.000 2.296.400

1.549.964 117.117 5.000.000 24.500 389.541 15.667

4.525.185 152.186 32.000 242.100 13.720

1.586.635 8.931.655

1.718.449 7.301.162

9.364.601 306.194 2.224.200 346.400 59.638.996

7.352.735 291.046 1.960.136 346.400 54.278.180

Totaal financieringsverschil

13. Kortlopende schulden en overlopende passiva

14. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Zie hiervoor 5.1.5 Toelichting op de geconsolideerde balans.

119

5.1.16 Enkelvoudig mutatieoverzicht immateriële vaste activa


25.103

1.004.072 978.969

Aanloopkosten €

27.227

27.227

272.268 245.041

Aanloopverliezen €

-

1.133

1.133

34.033 32.900

Boeterente €

-

-

53.463

53.463

1.310.373 1.256.910

Subtotaal €

-

513.438 513.438 -

-

-

-

513.438 513.438

€

5.559.224 3.165.633

181.855

210.121 210.121 -

-

1.072.940 891.085

2.211.736

4.696.405 2.484.669

Licentiekosten €

-

-

-

469.724 469.724 -

-

-

-

469.724 469.724

€

-

2.393.591

5.559.224 3.165.633

181.855

1.193.283 1.193.283 -

-

1.072.940 891.085

2.211.736

5.679.567 3.467.831

Subtotaal €

-

2.393.591

6.869.597 4.476.006

128.392

1.193.283 1.193.283 -

-

1.072.940 944.548

2.265.199

6.989.940 4.724.741

€

Niet-WTZi/WMG-gefinancierde vaste activa

25.103

-

-

53.463-

-

2.393.591

6,7 - 20%

WTZi/WMG-vergunningsplichtige vaste activa

-

-

1.133-

1.310.373 1.310.373

-

20,0%

Stand per 31 december 2008 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2008

Totaal


-

27.227-

34.033 34.033

-

-

Overige


25.103-

272.268 272.268

-

-

Goodwill


1.004.072 1.004.072

-

2,5 - 6,7%



-

20,0%


2,5%


120

5.1.17 Enkelvoudig mutatieoverzicht materiële vaste activa

3.365

1.982.480

2.131.943 149.463

€

-

-

-

9.933 9.933

Terreinen Voorzieningen €

-

-

1.893.163

5.621.727

29.658.144 24.036.417

€

Gebouwen

112.253-

-

-

112.253

397.775

4.490.134 4.092.359

€

Bouwrente

19.818.261 16.240.297

889.789-

591.397 591.397 -

-

889.789

4.467.753

20.409.658 15.941.905

Verbouwingen €

423.329

5.128.213 4.704.884

221.506-

438.844 438.844 -

-

221.506

644.835

5.567.057 4.922.222

€

0,0%

18.986.195

18.986.195 -

2.120.502

-

-

2.120.502 -

16.865.693

16.865.693


-

28.980.689

80.212.890 51.232.201

999.574-

1.040.174 1.040.174 -

-

2.120.502 3.120.076

29.980.263

79.132.562 49.152.299

Sub-totaal vergunning €

-

130.328.034

239.728.998 109.400.964

7.839.640

8.567.764 8.567.764 -

-

23.360.924 15.521.284

122.488.394

224.935.838 102.447.444

€



-

9.933 9.933 -

1.893.163-

4.490.134 4.204.612

3.577.964

5,0%

5.1.17.1 WTZi - vergunningsplichtige materiële vaste activa


-

-

29.658.144 25.929.580

285.522

3,0 - 5,0%


Totaal


3.365-

-

3.728.564

2,5%

Installaties


2.131.943 152.828

-

2,0%

Grond


1.979.115

5,0%



0,0 - 3, %


121


5.1.17.2 WTZi - instandhoudings materiële vaste activa Bouwinvesteringen onder nieuw bouwregime €

Sub-totaal instandhoudings activa €

Trekkingsrechten €

Instandhoudingen €


46.976.890 11.118.180

12.937.522 6.746.756

-

59.914.412 17.864.936


35.858.710

6.190.766

-

42.049.476

2.348.846

1.491.613 1.328.637

4.349.440 217.472

5.841.053 3.894.955


-

-

-

-


-

1.114.703 1.114.703 -

-

1.114.703 1.114.703 -

162.976

4.131.968

1.946.098



2.348.846-


46.976.890 13.467.026

13.314.432 6.960.690

4.349.440 217.472

64.640.762 20.645.188


33.509.864

6.353.742

4.131.968

43.995.574


122

5,0%

5,0 - 10,0%

5,0%

-


5.1.17.3 WMG-gefinancierde materiële vaste activa Gebouwen

Installaties

Inventaris

Automatisering €


Sub-totaal WMG €

€

€

€


12.749.255 1.352.103

4.492.995 942.850

49.259.123 24.540.351

7.062.057 4.083.311

1.453.139 -

75.016.569 30.918.615


11.397.152

3.550.145

24.718.772

2.978.746

1.453.139

44.097.954

282.644

224.649

13.506.291 6.068.478

2.275.581 1.253.107

171.013 -

15.952.885 7.828.878


-

-

-

-

-

-


-

-

3.887.624 3.887.624 -

1.307.979 1.307.979 -

5.195.603 5.195.603 -

7.437.813

1.022.474

171.013

8.124.007



282.644-

224.649-


12.749.255 1.634.747

4.492.995 1.167.499

58.877.790 26.721.205

8.029.659 4.028.439

1.624.152 -

85.773.851 33.551.890


11.114.508

3.325.496

32.156.585

4.001.220

1.624.152

52.221.961


2%

5%

10,0 - 20,0%

20%

0%

5.1.17.4 Niet WTZi/WMG-gefinancierde materiële vaste activa Terreinen voorzieningen € Stand per 1 januari 2008 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari 2008 Mutaties in het boekjaar - investeringen - afschrijvingen

Gebouwen €

Verbouwingen €


Sub-totaal niet WTZi/ WMG €

1.118.394 860.136

796.018 796.018

5.315.912 2.855.440

3.641.971

10.872.295 4.511.594

258.258

-

2.460.472

3.641.971

6.360.701

61.658

-

588.455 615.717

421.266 421.266 -

796.018 796.018 -

-

1.141.971-

553.516677.375

- terugname geheel afgeschreven activa aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen - desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen per saldo Mutaties in boekwaarde (per saldo)

61.658-

-

27.262-

-

1.217.284 1.217.284 -

1.141.971-

1.230.891-


697.128 500.528

-

5.904.367 3.471.157

2.500.000 -

9.101.495 3.971.685


196.600

-

2.433.210

2.500.000

5.129.810


10,0%

10,0%

5,0 - 10,0%

0,0%

-

123


t/m 2008 2008 €

gereed €

Nominaal bedrag €

t/m 2007 €

onderhanden €

WTZi-type

139.913.314 2.368

Omschrijving

18.954.588 11.664 0 19.943 0 0

Investeringen

5.1.18 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten en gereed gekomen projecten

5.1.18.1 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten

3-9-2002

18.986.195

24.192 138.989 165.549

2.254.444 11.664 0 19.943 0 0 2.286.051

0

139.913.314

139.913.314 0 0 0 0 0

Aangepaste goedkeuring €

Goedkeuringen

Index €

0

93.874 55.287 434.944 25.320 74.886

Rentekosten €

Toekomstige lasten

938.741 552.871 4.349.440 253.195 374.432

684.311

Afschrijving WTZi €

253.195 374.432

6.468.679

Totaal €

627.627

Overige €

Investeringen

WMG €

139.913.314

16.865.693

16.700.144 0 2.368 0 24.192 138.989

WTZi-type

5.841.052

938.741 552.871 4.349.440

WTZi €

normale procedure nieuw concept instandhouding instandhouding eigenrekening eigenrekening

Omschrijving

Projectgegevens

SSDZ 3* DHV Delft B + H

jaarlijkse instandhouding jaarlijkse instandhouding A segm cat 3 investering eigen rekening eigen rekening eigen rekening eigen rekening

Activa-post

Nieuwbouw Nieuwbouw Diacon. Huis fase 6 SSDZ 2006 Parnassia nieuwbouw Pet Scan

Projectgegevens

A02063?U379 8-11-2004 6-10-2004

Datum

M04669/bg M04637/bg


Totaal

21-7-2003

Datum

5.1.18.2 Specificatie in het boekjaar gereed gekomen projecten

M04637/bg


Totaal

124

Jaar van oplevering

Werkelijke-rente


5,095%

4.009.000

6.804.000

4.084.022

422.000

756.000

453.780

€

3.587.000

6.048.000

3.630.242

€

1.477.000

2.268.000

1.361.342

€

9

8

8

jaar

jaar

jaar

-

1.000.000

422.000

756.000

453.780

Aflossing 2009

3,967%

jaar

-

Resteren-de Afloslooptijd in singsjaren eind 2008 wijze

lineair 4,238%

4

jaar

87.894

Restschuld 31 Rest-schuld over december 2008 5 jaar

lineair

-

0

jaar

35.106

Aflossing in 2008

15 lineair

4.000.000

-

0

jaar

1.000.000

Nieuwe leningen in 2008

15

1.000.000

-

-

17

jaar

Restschuld 31 december 2007

6.806.703 15

5.000.000

2.600.000

-

2.298.107

jaar

Soort lening

18-apr-01 6.330.000

11.340.000 4,280%

2.600.000

454.000

2.737.577

7

Totale looptijd

5.1.19 Overzicht langlopende schulden ultimo 2008

Hoofdsom

1-okt-01 lineair 2,920%

454.000

87.894

6

Datum

BNG 1-mrt-02 10 lineair

2,700%

2.825.471

917.893

Leninggever

BNG 10.000.000 5 lineair

4,180%

1.000.000

€

BNG 2-dec-02 13.000.000 5 fixe

1.093.423

€

BNG 18-mrt-03 2.270.000 20

6.000.000

€

BNG 14-jul-03 3.001.259

35.106

%

BNG 10-jan-05

1.000.000

€

BNG

1.128.529

466.667

7.000.000

jaar

453.781

3,630%

14

jaar

4,208%

90.756

4.199.998

1

fixe

90.756

6.533.333

-

408.402

284.803

lineair

466.667

453.781

maand

7

-

kwartaal

10

7.000.000

453.780

9

10

1.198.741

90.756

1.429.409

1.780.087

7.000.000

4,886%

907.561

3.471.419

3.384.157

28-feb-05 lineair

3,950%

6,020%

408.402

268.792

16-feb-07 15

lineair

nvt

3.879.821

3.652.949

BNG

7

nvt

4,265%

5,800%

BNG 90.756

lineair

annuiteit

Waterschapsbank

Waterschapsbank

Waterschapsbank

Waterschapsbank

Waterschapsbank

Waterschapsbank

Waterschapsbank

20-feb-06

20-mei-05

1-mrt-05

15-okt-04

16-feb-04

1-sep-03

2-dec-02

5.000.000

2.500.000

5.500.000

3.593.060

5.400.000

8.000.000

13.000.000

5.346.000

20

10

7

10

40

8

15

15

20

lineair

lineair

lineair

lineair

fixe

lineair

lineair

fixe

lineair

4,530%

4,430%

3,375%

3,230%

3,796%

3,500%

4,255%

4,755%

4,780%

86.170.795

-

-

2.142.858

4.400.000

3.407.328

3.375.000

6.400.000

13.000.000

4.009.500

8.000.000

3.000.000

5.000.000

10.882.062

-

-

357.142

550.000

92.866

675.000

533.333

-

267.300

83.288.733

3.000.000

5.000.000

1.785.716

3.850.000

3.314.462

2.700.000

5.866.667

13.000.000

3.742.200

44.128.426

2.250.000

2.500.000

-

1.100.000

2.850.132

-

3.200.002

13.000.000

2.405.700

20

10

5

7

37

4

11

10

14

jaar

jaar

jaar

jaar

jaar

jaar

jaar

in 2018

jaar

150.000

500.000

357.143

550.000

92.866

675.000

533.333

-

4.537.802 17

15

7.000.000

11-okt-01 6.432.335

4.820.000

24-jul-07

1-mrt-03

BNG

Rabobank Delflanden 14-mei-01

Waterschapsbank

17-okt-08

3.000.000

Fonds Sociale Voorzieningen

Rabobank Delflanden

Waterschapsbank

17-okt-08

8.494.075

-

267.300

Waterschapsbank Totaal

125


5.1.20 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening 15. Wettelijk budget aanvaardbare kosten €

2008 €

€

2007 €

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten voorgaand boekjaar Productieafspraken verslagjaar Overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling Prijsindexatie materiële kosten

138.248.696

141.108.991

2.309.834

5.020.117

3.050.621 792.266

1.736.686 500.474 3.842.887

Uitbreiding erkenning en toelating: - loonkosten - materiele kosten - normatieve kapitaalslasten

14.816 30.000

2.237.160 6.732.798-

44.816 Beleidsmaatregelen overheid: Prestatiecontract Opschoning B-segment Korting 2008 Uitbreiding specialisten capaciteit

17.893.0402.054.474-

6.732.7981.777.559605.401

19.947.514Nacalculeerbare kapitaalslasten: - rente - afschrijvingen - overige

51.003256.040 69.534

1.172.158344.4071.800.816 3.509.729-

274.571 Overige mutaties Lokale component Mutatie in vergoeding agio's Kleine aanpassingen

158.515 96.500-

2.053.320228.64269.346

62.015 Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten boekjaar Correcties voorgaande jaren Totaal wettelijk budget voor aanvaardbare kosten

159.296-

124.835.305

138.248.696

1.092.784

-

125.928.089

138.248.696

Baten 16. DBC-opbrengsten B-segment De specificatie is als volgt :

2008 €

2007 €

Opbrengst B-segment Onderhandenwerk

32.220.656 3.057.609

11.230.942 1.082.258

Totaal

35.278.265

12.313.200

126

Reinier de Graaf Groep 17. Toelichting niet-gebudgeteerde zorgprestaties De specificatie is als volgt :

2008 €

2007 €

Zorgprestaties cliënten Apotheek, doorberekend aan derden Overige zorgprestaties

5.193.308 557.973 -

3.822.129 541.439 12.042

Totaal

5.751.281

4.375.610

18. Toelichting overige bedrijfsopbrengsten De specificatie is als volgt :

Algemene administratieve diensten Bereide maaltijden Facilitaire dienstverlening Verhuur ruimten Opleidingsfonds arts-assistenten Honorarium specialisten in loondienst B-segment Vergoeding donoraanmeldingen Schenking Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch BV Totaal

2008 €

2007 €

506.982 539.039 376.106 252.578 6.567.101 1.741.967 31.814 4.113.561

499.928 503.840 376.521 302.602 6.655.250 330.622 12.300 -

14.129.148

8.681.063

Toelichting: De in 2008 verworven deelneming Laboratoriumpraktijk Berg en Bosch B.V. heeft een schenking gedaan van € 4.113.561.

Lasten 19. Personeelskosten De specificatie is als volgt :

2008 €

2007 €

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremie Andere personeelskosten: Opleidingen Reiskosten woon/werk Subsidies op personeelskosten Overige personeelskosten Sub-totaal Personeel niet in loondienst

77.659.786 9.782.544 6.230.983

72.956.135 8.663.137 5.909.766

1.579.742 376.603 629.8981.120.275 96.120.035 3.166.636

1.136.511 380.823 637.0511.030.233 89.439.554 2.393.433

Totaal personeelskosten

99.286.671

91.832.987

Gemiddeld aantal personeelsleden (in FTE's):

1.982,6

1.974,8

127


20. afschrijvingen immateriële en materiële bedrijfsopbrengsten 2008 €


2007 €

Nacalculeerbare afschrijvingen: - immateriële vaste activa - materiële vaste activa

53.463 7.181.157

160.985 8.304.982

Overige afschrijvingen: - immateriële vaste activa - materiële vaste activa

891.085 7.946.333

360.152 7.121.637

16.072.038

15.947.756

Totaal afschrijvingen Aansluiting afschrijvingen resultatenrekening - verloopoverzichten materiële vaste activa

Afschrijving immateriële vaste activa Nacalculeerbare afschrijvingen Overige afschrijvingen Afschrijving materiële vaste activa Afschrijving WTZi - vergunningsplichtige vaste activa Afschrijving WTZi - instandhoudings vaste activa Afschrijving WMG gefinancierde vaste activa Afschrijving niet WTZi/WMG gefinancierde vaste activa Nacalculeerbare afschrijvingen Overige afschrijvingen

(5.1.15) (5.1.15)

€

2008 €

53.463 891.085 944.548

944.548

(5.1.16.1) (5.1.16.2) (5.1.16.3) (5.1.16.4)

3.120.076 3.894.955 7.828.878 677.375 7.181.157 7.946.333 15.127.490

15.521.284


16.072.038

16.465.832


€ 16.072.038

2008 € 16.465.832

Doorberekende afschrijvingen Totaal afschrijvingen resultatenrekening

-

-393.794

16.072.038

16.072.038

2008 €

2007 €

Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt- en bewonersgebonden kosten Onderhoud en energiekosten Huur en leasing Afschrijving debiteuren Kosten samenwerkingsverbanden Bonussen en betalingskortingen Verrekening nacalculatie NZA

8.051.737 9.497.223 32.557.628 3.675.717 1.673.979 320.251 1.290.518 212.356-

6.419.588 6.330.285 30.965.925 4.923.390 2.618.696 342.815 1.139.244 384.5253.236.033-

Totaal bedrijfskosten

56.854.697

49.119.385

21. Overige bedrijfskosten De specificatie is als volgt :

128


22. Financiële baten en lasten De specificatie is als volgt :

2008 €

2007 €

Rentebaten Resultaat deelnemingen Winstuitkering

1.086.302 -

660.267 -

Sub-totaal financiële baten

1.086.302

660.267

Rentelasten Resultaat deelnemingen Overige financiële lasten

3.653.4124.814.339-

3.901.003-

Sub-totaal financiële lasten

8.467.751-

3.901.003-

Totaal financiële baten en lasten

7.381.449-

3.240.736-

Resultaat deelnemingen: Reinier Medische Centra Holding B.V. Graaflanden B.V.

4.805.2369.1034.814.339-

129


5.2 5.2.1

Overige gegevens Vaststelling en goedkeuring jaarrekening

De Raad van Bestuur van de Stichting Reinier de Graaf Groep heeft de jaarrekening 2008 opgemaakt. De Raad van Toezicht van de Stichting Reinier de Graaf Groep heeft de jaarrekening 2008 vastgesteld in de vergadering van 18 mei 2009.

5.2.2

Resultaatbestemming

Het resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling in de resultatenrekening.

5.2.3

Ondertekening door bestuurders en toezichthouders

w.g. dr. J. van den Heuvel, voorzitter Raad van Bestuur

w.g. V.J. Krul MBA, lid Raad van Bestuur

w.g. ir. R.V. Kingma, voorzitter

w.g. ir. G.J. van Luijk, vice-voorzitter en lid financiële commissie

w.g. J.F. van Wagtendonk, lid en lid financiële commissie

w.g. drs. R.H. Dupuis, huisarts, lid

w.g. mw. drs. P.G. Boumeester, lid

130


5.3

Accountantsverklaring

131


132

5.4 5.4.1

Bijlagen bij de jaarrekening Overzicht 2008/2007

Specialis(t)(me)

2.405 3.659 11 1.054 5.395 2.587 35 2.300 622 1.398 36 1.641 7 966 308 49 24 758 108.566

12.004 18.617 43 6.579 4.774 19.970 116 12.826 986 11.364 345 11.784 14 4.859 1.004 361 110 2.810

9.696

127.865

13.310 21.025 109 7.403 16.503 20.561 89 12.086 1.247 11.429 307 12.866 21 5.477 1.165 135 336 3.796

5,09

3,71

5,58

5,67 5,62 10,75 6,30 2,45 6,85 2,76 5,10 1,98 7,67 8,63 7,81 1,56 5,05 3,24 4,15 7,33 4,46

5,42

4,54

5,50

5,53 5,75 9,91 7,02 3,06 7,95 2,54 5,25 2,00 8,18 8,53 7,84 3,00 5,67 3,78 2,76 14,00 5,01

2008 2007 gemidd. verpl. duur

2.117 3.311 4 1.045 1.950 2.916 42 2.516 499 1.482 40 1.508 9 963 310 87 15 630 23.255

25.954

137.561

2008 2007 verpleegdagen

19.444

2.135

134.520

2008 2007 aantal opname

A-segment, totaal

6.987

25.390

Cardiologie Chirurgie Dermatologie Maag-darm-lever Gynaecologie Interne geneeskunde Kaakchirurgie Kindergeneeskunde KNO-heelkunde Longgeneeskunde Neurochirurgie Neurologie Oogheelkunde Orthopaedie Plastische chirurgie Pijnbestrijding Reumatologie Urologie

B-segment, totaal

26.431

Totaal

5.4.2

Overzicht 2008/2007

Specialis(t)(me)

11.277 19.149 12.895 5.009 10.646 11.119 2.256 5.995 10.127 6.308 386 7.622 15.742 12.058 3.165 1.572 1.615 1.287 6.218 152.493

12.156 19.248 13.548 4.804 13.399 11.201 2.387 5.979 12.723 6.220 500 8.773 14.235 12.515 3.340 1.540 1.932 1.101 6.892 283.820

19.450 32.593 23.690 8.355 35.205 28.736 2.968 8.121 23.225 15.474 512 13.984 19.111 20.835 6.046 4.400 4.275 1.222 15.618


2008

2007

zwaar 16 205

137 1

18 554 340

2008 2007 M10 met cytostatica

3.499

4

3.681

330

183

231

4.332

96

41

4.361

1-

9 99 4 10

808

1.434

1

4.331

320

25

18.511

1.802

4.362

349

718

1.242

1.339

3.236

2008 2007 dagverpleging (M10) zwaar normaal 9 543 209 1.412 1.178 11 2.701 130 1.999 20 3.288 76 79 283 115 1.609 352 19 678 10 194 210 608 427 543 2.037 180 16.005 29.842 22.678 8.734 36.536 28.292 2.922 8.189 24.448 15.179 501 12.955 15.524 20.569 5.659 4.174 4.223 1.168 15.728

15.687

2.482

19.850

normaal 655 1.163 1.063 2.476 1.242 3.264 113 311 433 407 13 623 168 503 372 2.038 125

273.326

3.941

3.724

273.326

19.628

2008 2007 herhalingsbezoeken

144.446

7.301

2008 2007 1e polikliniekbezoek

A-segment, totaal

17.269

Cardiologie Chirurgie Dermatologie Maag-darm-lever Gynaecologie Interne geneeskunde Kaakchirurgie Kindergeneeskunde KNO-heelkunde Longgeneeskunde Neurochirurgie Neurologie Oogheelkunde Orthopaedie Plastische chirurgie Pijnbestrijding Reumatologie Revalidatie Urologie

B-segment, totaal

159.794

283.820

161.715

Totaal

134

5.4.3

Realisatie produktieafspraken

(A-segment, in aantallen)

opnamen verpleegdagen dagbehandeling (M10), normaal dagbehandeling (M10), incl. cytostaticaverstrekking dagbehandeling (M10), zwaar 1e polibezoeken in-vitrofertalisatie 1e lijnsbudget: röntgendiagnostiek huisartsen funktie-onderzoeken huisartsen(opbrengst x € 1) polikl. fysiotherapie (opbrengst x € 1) polikl. bevallingen laboratoriumonderzoeken: - afnamen - huisbezoeken - analysekosten (opbrengst x € 1) - cervix cytologie chirurgische kunstmiddelen: - knieën - heupen radiotherapie - teletherapie


18.826 117.131 15.659 5.099 893 142.959 797

2.192.861 352.065 192.589 384

19.444 108.566 15.687 4.361 1.242 144.446 867

103.490 3.400 2.908.527 2.446

1.806.483 58.690 219.206 318

22.813 127.524 18.451 4.220 1.725 147.041 850

8 52

117.066 4.476 3.743.643 2.690

2.062.637 61.422 210.802 415

23.255 127.865 18.544 4.332 1.434 152.493 846

realisatie 2007

2.049.969 49.847 219.206 423

117.853 5.288 4.038.224 3.267

12 59

894

afspraak 2007

118.463 4.489 3.654.560 2.446

11 48

835

realisatie 2008

12 59

823

afspraak 2008

834

135

Bijlage I Governance Code Onderstaand wordt de Governance Code weergegeven zoals die voor de Reinier de Graaf Groep geldt. 1.

1.1.

1.2.

2.

2.1.

2.2.

2.3.

De zorgorganisatie als zorgonderneming met een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid Ja Nee De zorgorganisatie realiseert als zorgonderneming met een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid verantwoorde en resultaatge√ richte zorg. Zij draagt daarbij zorg voor een doelmatige en transparante uitvoering. Het feit dat de zorgorganisatie een zorgonderneming met een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid is, blijkt uit het hanteren van (tenminste) de volgende uitgangspunten: - De zorgorganisatie stelt de patiënt/cliënt en diens gerecht√ vaardigde wensen en behoeften bij de zorgverlening centraal; - De zorgverlening geschiedt zodanig dat de daartoe beschikbaar staande middelen zo effectief en doelmatig mogelijk √ aangewend worden; - De door of vanuit de zorgorganisatie geleverde zorg voldoet √ aan eigentijdse kwaliteitseisen. Invloed en betrokkenheid van belanghebbende bij het beleid van de zorgorganisatie Ja Nee De zorgorganisatie heeft een beleid voor de dialoog met de belanghebbenden die actief zijn binnen zijn verzorgingsgebied. In het kader van dat beleid stelt de organisatie vast: - Wie (in beginsel) de belanghebbenden van de organisatie zijn; √ - Waarover aan deze belanghebbenden informatie wordt gege√ ven en hoe de zorgorganisatie de door haar gewenste inbreng bij beleidsontwikkelingen organiseert. De relevant zijnde belanghebbenden worden door de zorgorganisatie in elk geval geraadpleegd over de volgende onderwerpen: - De vaststelling of wijziging van de missie, doelstelling of √ grondslag van de zorgorganisatie; - Het overdragen van de zeggenschap over de zorgorganisatie of over een belangrijke deel daarvan en over besluiten tot fu√ sie of tot het aangaan of verbreken van een duurzame samenwerking met een andere zorgorganisatie; - De systematische bewaking, beheersing of verbetering van de √ kwaliteit van de te verlenen zorg. De statuten van de zorgorganisatie die voldoet aan de in art. 344 Boek 2 BW gestelde omschrijving, worden zodanig aangepast dat één of meer in die statuten nader omschreven belanghebbenden het recht √ van enquête wordt toegekend en zij daarmee toegang hebben tot de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam.


3.

Verantwoording aan belanghebbenden Ja

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

4.

4.1.

4.2. 4.3.

4.4.

4.5.

5.

De zorgorganisatie legt jaarlijks aan alle belanghebbenden verantwoording af middels een openbare publicatie over het in de het jaarverslag gevoerde beleid en over de (totale) in dat jaar geleverde prestaties. De inhoud van deze verantwoording sluit aan op de eisen die in het Document Jaarverantwoording Maatschappelijke Verantwoording zijn vastgelegd. DE Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de kwaliteit, de juistheid en de volledigheid van de jaarlijkse verantwoording zoals bedoeld in lid 1. De Raad van Toezicht ziet er op toe dat de Raad van Bestuur deze verantwoordelijkheid vervult. De Jaarlijkse verantwoording bevat, waar noodzakelijk, een bestuursverklaring. De zorgorganisatie draagt er zorg voor dat ook alle aan de zorgorganisatie verbonden vrijgevestigde (medische) professionals op geaggregeerd niveau (in ieder geval op het niveau van maatschappen en medische staven) verantwoording afleggen over de wijze van hun handelen en behandelen De Raad van Toezicht legt in de in lid 1 genoemde openbare publicatie jaarlijks verantwoording af over zijn in het verslagjaar verrichtte werkzaamheden

√

√

√

√

De externe accountant en diens relatie en communicatie met de organen van de zorgorgansatie Ja Nee De externe accountant wordt benoemd, ontslagen en gedechargeerd voor de Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur kan hierover advies √ uitbrengen aan de Raad van Toezicht De externe accountant wordt qua persoon periodiek gewisseld √ De externe accountant verricht bij voorkeur geen advieswerkzaamheden voor de zorgorganisatie en maakt – indien dit in het te controleren √ boekjaar wel gebeurd is – in het verslag over de jaarrekening melding van de in dat jaar verrichte advieswerkzaamheden. De externe accountant woont het van belang zijnde gedeelte van de √ vergadering van de Raad van Toezicht bij waarin de jaarrekening wordt besproken/vastgesteld De externe accountant rapporteert zijn bevindingen betreffende het √ onderzoek van de jaarrekening gelijktijdig aan de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht Taken en werkwijze van de Raad van Bestuur Ja

5.1.

5.2.

5.3.

Nee

De Raad van Bestuur is eindverantwoordelijk voor en belast met het besturen van de zorgorganisatie, hetgeen onder meer inhoudt dat hij verantwoordelijk is voor de realisatie van de doelstellingen van de zorgorganisatie, de strategie en het beleid en de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkeling. De Raad van Bestuur legt hierover verantwoording af aan de Raad van Toezicht. Bij de vervulling van zijn taak richt de Raad van Bestuur zich naar het belang van de zorgorganisatie, rekening houdend met het feit dat de zorgorganisatie een onderneming met een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid is. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de zorgorganisatie en voor de financiering van de zorgorganisatie. De Raad van Bestuur rapporteert hierover aan en bespreekt de interne risicobeheersings- en controlesystemen met de Raad van Toezicht.

Nee

√

√

√

137


5.4.

6.

De Raad van Bestuur verschaft de Raad van Toezicht tijdig alle informatie die nodig is voor een goede uitoefening van de taak van de Raad van Toezicht

√

Bezoldiging en openbaarmaking Ja

6.1. 6.2.

7.

De Raad van Toezicht stelt de bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur vast De jaarlijkse verantwoording van de zorgorganisatie bevat de door de wet voorgeschreven informatie over de hoogte en de structuur van de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Bestuur.

√ √

Belangenverstrengelingen Ja

7.1.

7.2.

7.3.

7.4. 8.

De Raad van Bestuur is integer en stelt zich toetsbaar op ten aanzien van zijn eigen functioneren. Elke vorm en schijn van persoonlijke bevoordeling dan wel belangenverstrengeling tussen enig lid en de Raad van Bestuur en de zorgorganisatie wordt vermeden. Een lid van de Raad van Bestuur kan niet tegelijkertijd de functie vervullen van lid van de Raad van Toezicht van een binnen het werkgebied van de zorgorganisatie werkzame zorgorganisatie of onderneming die geheel of gedeeltelijk dezelfde werkzaamheden als de zorgorganisatie vervult. Een lid Raad van Bestuur zal zonder de toestemming van de Raad van Toezicht geen betaalde of onbetaalde nevenfuncties aanvaarden of continueren als deze nevenfuncties, al dan niet in samenhang met andere betaalde of onbetaalde nevenfuncties, een meer dan minimale werkbelasting kan opleveren of anderszins strijdig kan zijn met de belangen van de zorgorganisatie. De Raad van Bestuur geeft de Raad van Toezicht op eerste verzoek inzicht in de door hem uitgeoefende nevenfuncties

.

8.2.

8.3. 8.4.

138

Nee

√

√

√

√

Taak en werkwijze Raad van Toezicht Ja

8.1.

Nee

De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het besturen door de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken in de zorgorganisatie. In dit kader bewaakt de Raad van Toezicht c.q. houdt deze toezicht op ten minste: - De realisatie van de doelstellingen van de organisatie; - De strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van de zorgorganisatie; - De opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen; - De financiële verslaglegging; - De naleving van weten regelgeving; - Het als zorgorganisatie op passende wijze uitvoering geven aan het zijn van een zorgonderneming met een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid. Bij de vervulling van zijn taak richt de Raad van Toezicht zich naar het belang van de zorgorganisatie, rekening houdend met het feit dat de zorgorganisatie een onderneming met een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid is. De Raad van Toezicht voert tenminste jaarlijks met elk van de leden van de Raad van Bestuur een functionerings- en beoordelingsgesprek De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen functioneren

√ √ √ √ √ √

√

√ √

Nee


8.5.

8.6.

De Raad van Toezicht evalueert zijn functioneren tenminste jaarlijks buiten de aanwezigheid van de Raad van Bestuur en informeert de Raad van Bestuur over de uitkomsten hiervan De Raad van Toezicht voert tenminste jaarlijks met de Raad van Bestuur als geheel een evaluatiegesprek over het wederzijds functioneren van beide organen op zich en in relatie tot elkaar.

9.

Benoeming, ontslag, deskundigheid en samenstelling

9.1.

De Raad van Toezicht dient zodanig samengesteld te zijn dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen Ieder lid van de Raad van Toezicht dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen. Ieder lid van de Raad van Toezicht beschikt over de specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn taak, binnen zijn rol in het kader van de profielschets van de Raad Een lid van de Raad van Toezicht kan twee maal voor een periode van (maximaal) vier jaar zitten hebben in de Raad van Toezicht. Bij de werving, selectie en benoeming van nieuwe leden van de Raad van Toezicht wordt gebruik gemaakt van een voor de betreffende vacature opgestelde profielschets. De leden van de Raad van Toezicht worden op openbare wijze geworven, tenzij voor een bepaalde plaats in de Raad van Toezicht op grond van een wettelijke of statutaire bepaling geldt dat deze plaats op voordracht wordt ingevuld of het recht tot benoeming aan een andere partij van de Raad van Toezicht toekomt. Statutair is vastgelegd op welke gronden de Raad van Toezicht een lid van zijn Raad kan schorsen of ontslaan, welke meerderheid van stemmen hiertoe vereist is en welke eventuele daarbij te hanteren procedures daarbij worden gevolgd.

√

√

Ja

9.2.

9.3. 9.4.

9.5.

Nee

√

√

√

√

√

Ad.9.3. Voor een toelichting wordt verwezen naar het verslag van de Raad van Toezicht 10.

Bezoldiging Ja

10.1. 10.2. 10.3.

De Raad van Toezicht stelt de bezoldiging van de leden van de Raad Toezicht vast. De bezoldiging van een lid van de Raad van Toezicht is niet afhankelijk van de resultaten van de zorgorganisatie De jaarlijkse verantwoording van de zorgorganisatie bevat de door de wet voorgeschreven informatie over de hoogte en de structuur van de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Toezicht

11.

Onafhankelijkheid

11.1.

De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, de Raad van Bestuur en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. De leden van de Raad van Toezicht geven in de jaarlijkse verantwoording van de zorgorganisatie inzicht in de door hen uitgeoefende nevenfuncties.

Nee

√ √ √

Ja

Nee

√

139


11.2.

11.3. 11.4.

11.5.

12.

Het is niet gewenst dat de leden van de Raad van Toezicht op voordracht worden benoemd, dan wel door derden worden benoemd. Waar het hiervoor vermelde wettelijk bepaald of in de statuten is opgenomen, geldt in ieder geval dat een lid van de Raad van Toezicht dat op voordracht is benoemd, dan wel door een derde is benoemd, zijn functie vervult zonder last en ruggespraak van degene door wie hij is voorgedragen of benoemd en zonder diens deelbelang te laten prevaleren. Leden van de Raad van Toezicht verrichten nimmer taken van de Raad van Bestuur Een lid van de Raad van Toezicht kan niet tegelijkertijd de functie vervullen van lid van een Raad van Bestuur van een binnen het werkgebeid van de zorgorganisatie werkzame zorgorganisatie of onderneming, die geheel of gedeeltelijk dezelfde werkzaamheden als de zorgorganisatie vervult Tot lid van de Raad van Toezicht is niet benoembaar een voormalig lid van de Raad van Bestuur van de zorgorganisatie tot drie jaar na het einde van de die functie. Evenmin zijn tot leden van de Raad van Toezicht benoembar werknemers of personen die tot de zorgorganisatie toegelaten zijn tot drie jaar na het einde van hun arbeidscontract of toelating

√

√

√

√

Belangenverstrengelingen Ja

12.1.

12.2

Elke vorm en schijn van persoonlijke bevoordeling dan wel belangenverstrengeling tussen enig lid van de Raad van Toezicht en de zorgorganisatie worden vermeden De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor de besluitvorming over het oplossen van zaken waarbij belangenverstrengelingen aan de orde kan zijn bij leden van de Raad van Toezicht, de Raad van Bestuur en bij de externe accountant in relatie tot de zorgorganisatie

13.

Openbaarmaking en uitvoeringsdatum van deze code

13.1.

De Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht zijn verantwoordelijk voor de corporate governancestructuur van de zorgorganisatie en voor de naleving van de principes van deze code. Deze governancecode is op 1 januari 2006 volledig van kracht, met dien verstande dat de eerste verantwoording die conform art. 1.3.1. van deze code wordt uitgebracht, betrekking heeft op het verslagjaar 2006 De hoofdlijnen van de governancestructuur van de zorgorganisatie worden jaarlijks mede aan de hand van de principes die in deze code zijn genoemd, in de jaarlijkse verantwoording van de zorgorganisatie uiteengezet In de hiervoor bedoelde verantwoording geeft de zorgorganisatie uitdrukkelijk aan dat zij de principes van deze governancecode heeft opgevolgd en naleeft en zo niet, waarom niet en op welke punten zij met welke vervangende regels daarvan afwijkt

√

√

Ja

13.2

13.3.

13.4

140

Nee

√

√

√

√

Nee

Bijlage II Samenstelling Medische Staf Bestuur medische staf per 31 december 2008 Mw. dr. C.G.J.M. Hilders, voorzitter mw. dr. C.M. Segeren, secretaris Dr. P.C. Smit, penningmeester Dr. S.B.W. Vehmeijer, vice-voorzitter Leden Vereniging Medische Staf per 31 december 2008 Anesthesiologie P.D. Boomsma H.B. Cornelisse Dr. N.T. van Dasselaar T. Inan R.S.M. Kuijpers M. Lacki B.J.H.M. Lombaers J.F. van Poorten E.M. Stouten F.T. Tergau B.C. Verdouw Dr. M.F.M. Wagemans R.W.P. van der Weerd Cardiologie Dr. G.J.W. Bech Dr. S.H.J. Monnink Mw. P.E.J. van Pol D. Rehorst Ir. E.G.M. Stassen A.J.A.M. Withagen Dr. M.C. van der Zee Chirurgie Dr. M. van der Elst Dr. P.W. de Graaf W.H. Hoffmann Dr. T.M. Karsten Dr. J. Koning I.H. Oei Mw. C.C. van der Pol Mw. dr. M. van 't Riet Dr. P.C. Smit Dr. L.P.S. Stassen Dr. M.R. de Vries Dermatologie Dr. M.W. Bekkenk Mw. J.C. Bijlmer-Iest Mw. M. Brakman Mw. C.L.M. van Hees Mw. M.M. Hulshof Mw. A.C.M. Kunkeler Mw. S.A.E. Stadhouders-Keet Dr. Ir. K.H. Tjiam


Gynaecologie Mw. A. Baalbergen Dr. H.A. Bremer Mw. K. de Graaff Dr. W.A. ter Harmsel M.P.M. Hermans Mw. Dr. C.G.J.M. Hilders Dr. C.A.M. Jansen Dr. H. Kragt Dr. J.C. Kuijpers A.L. Milani Mw. Dr. A.L.J.M. Pietersma-de Bruyn Mw. F.C. Siemens Intensive care Mw. L. Dawson I.A. Meynaar S.J. Sleeswijk Visser Mw. M. van Spreuwel P.L. Tangkau Interne Geneeskunde Mw.M.M.E.M. Bos Dr. R.E. Brouwer Dr. E.J.J. Duschek Dr. M.C.W. Jebbink Dr. E. Maartense P.T.E. Postema Dr. E.F.M. Posthuma Dr. D.H. Schweitzer Mw. Dr. C.M. Segeren Mw. M.A. Tervoort Dr. H. Walinga Maag-darm-leverziekten C.J.M. Bolwerk Dr. J.T. Brouwer Mw. G.W. Erkelens R. Quispel Mw. Dr. C. Rogge-Wolf J. Scherpenisse Nefrologie Dr. H. Boom F. Borst Dr. P.C. Chang Mw. dr. F.M.E. Hoekstra Reumatologie Dr. C. Bijkerk Dr. A.J. Peeters Kaakchirurgie E.W. van Roessel Kindergeneeskunde Dr. B. Bakker Dr. H. de Groot Mw. L.C. ten Have Mw. M.W. Hekkelaan Mw. S. Kenter Dr. N. van der Lelij

142


Mw. L.H. van der Meer-Kappelle Mw. S.M.H. Timmermans Mw. L.N. van Veen J.O. Wishaupt Mw. M.C. Woltering Kinderpsychologie Mw. E.J. van Rijn van Alkemade Mw. S.B. Visser Mw. M.D.C. de Visser Klinische chemie Dr. F.P.L. van der Dijs Dr. P.M.M. van Haard Dr. F.A.L. van der Horst Dr. J.M. Pekelharing L.G. Rijks Klinische fysica Mw. B.P.H.M. Geelen J.A. Groot Dr. M. de Langen Dr. ir. V.W.J. Verhoeven KNO M.F.F. Franken Mw. H.C. Hafkamp J.A.D. Jol D.P. Kooper Mw. J.M. Kruyt G.T. Zitman Longziekten Dr. E.F.L. Dubois Dr. R.E.T. Nocker B.J.M. Pannekoek R.N. van Rossem Medische immunologie Mw. dr. M.R. Batstra Dr. P. Herbrink Medische microbiologie Prof. dr. P.H.M. Savelkoul (B) L.C. Smeets Dr. E.R. van der Vorm Dr. R.W. Vreede Neurochirurgie A. Kloet (B) Neurologie L.A.M. Aerden H.J. Gilhuis W.J.H.M. Grosveld J.F. Hallmann D.J. Kamphuis H.Th.J. Niekus Mw. dr. K.I. Roon J.W.A. Swen

143


Neuro-Psychologie Mw. C.J. Cools P.J.J. van der Werff Nucleaire geneeskunde J.J.J. Borm M.R.J. ten Broek A. Lafeber Oogheelkunde Mw. H.E. Bijlmer-Gorter O.L.H. van Hemel Mw. dr. A.C. Lambooij Mw. M.J.P. MacLaren-Vervoort Dr. M.G. Prost J.M. de Roon Hertoge Orthopedie Dr. R.M. Bloem Dr. R.L.M. Deijkers D.D. Niesten Dr. R.L. te Slaa Dr. S.B.W. Vehmeijer H. Verburg Pathologie Dr. A.W.F.M. van Leeuwen Mw. dr. E.M. van der Loo Mw. dr. H.H. van Ravenswaay Claasen Mw. I. Snieders Mw. J.M.J. Spitzer-Naaijkens M.C.D. van der Vegt Plastische chirurgie D.G. van den Broecke M.C. Schuringa Dr. E.J.F. Timmenga Psychiatrie M. de Boo Mw. R.G. Eendebak Mw. L.E. Kalma Radiologie R.J. Dallinga K.M. Han Mw. P. Kraayeveld Mw. J.M. Reijnen-Hemmer N.S. Renken Mw. J.M. Scheffers H.R. Speelman Mw. S.L. Tjiam E.B.W.M. Treu T.F. Le Maire Radiotherapie C.G.J.H. Niël Mw. P. Noach Dr. mw J. Pomp Mw. A. Schoonbeek

144


Revalidatiegeneeskunde Mw. H.A. Berendsen Mw. V. Plasschaert, revalidatie arts (B) Mw. J.J.M.F. van der Putten (B) Mw. A.D. Rambaran Mishre (B) M. Terburg Mw. M. van der Vegt (B) Urologie P.J. Ausems, uroloog J.F.A.T. Bogdanowicz Dr. P.M. Groenendijk J. van der Hoeven J.G. de Wall Ziekenhuisfarmacie Mw. M.J. Bogaards Mw. S. Coenradie Mw. T. Feberwee E.Meijer W.S.C.J.M. van der Pol BUITENGEWONE LEDEN (B) Mw. dr. C.J. van Asperen, klinisch geneticus Mw. Y. Hilhorst-Hofstee, klinisch geneticus Mw. S.S.G. Kant, klinisch geneticus Dr. H.W.D. Mooren, business development manager medische laboratoria Dr. W.V.G. Quint, moleculair bioloog Dr. L.J. van Doorn, moleculair bioloog Prof. dr. P.H.M. Savelkoul Mw. V. Plasschaert, revalidatiearts Mw. J.J.M.F. van der Putten, revalidatiearts Mw. A.D. Rambaran Mishre, revalidatiearts Mw. M. van der Vegt, revalidatiearts P.B. Iserief, verpleeghuisarts Mw. I. Aangenendt, verpleeghuisarts A. Kloet, neurochirurg Mw. L.V.C. Bouman, SEH-arts Mw. M.G. Ibelings, SEH-arts IN 2008 TOEGELATEN IN VRIJE VESTIGING OF IN DIENST GETREDEN Mw. F.C. Siemens, gynaecoloog M.R.J. ten Broek, nucleair geneeskundige Dr. S.H.J. Monnink, cardioloog S.J.G.C. Frerichs, radioloog Dr. F.P.L. van der Dijs, klinisch chemicus M.G. Prost, oogarts A. Lafeber, nucleair geneeskundige Mw. J.M. Reijnen-Hemmer, radioloog Dr. H. de Groot, allergoloog/Kindergeneeskunde Mw. dr. K.I. Roon, neuroloog M.C.D. van der Vegt, patholoog (buitengewoon lid) Mw. L.V.C. Bouman, SEH arts (buitengewoon lid) Mw. M.G. Ibelings, SEH arts (buitengewoon lid) Mw. dr. M. van ’t Riet, chirurg Mw. J.M. Immink, radiotherapeut-oncoloog Mw. C.J. Cools, neuropsycholoog T.F. Le Maire, radioloog Mw. S.M.H. Timmermans, kinderarts

145


VERTROKKEN IN 2008 G. Brandsma, gynaecoloog J. Alberda, radioloog H.A. Schipper, cardioloog G.L.M. Braat, radioloog Mw. F. Celik, nucleair geneeskundige S.J.G.C. Frerichs, radioloog Mw. K.L. Hoevenaars-Slangen, neuropsycholoog D. Rehorst, cardioloog C.M Marcoen, chirurg Mw. A. Schoonbeek, radiotherapeut Mw. A.T.J.M. Helderman- van den Ende, klinisch geneticus L. Vlasveld, kinderarts

146


Bijlage III Samenstelling MT Samenstelling MT per 31 december 2008 C.J.A.M. van der Zande, manager snijdend cluster Dr. J.C. Kuijpers, gynaecoloog, specialist-manager snijdend cluster Mw. M. Tichem, manager a.i. beschouwend cluster B.J.M. Pannekoek, longarts, specialist-manager beschouwend cluster D.R. de Haan, manager zorgondersteunend cluster R.J. Dallinga, radioloog, specialist-manager zorgondersteunend cluster Mw. E.A. ten Broek, manager facilitair bedrijf J.P.S. Verver, manager kwaliteit, innovatie en veiligheid Mw. J.M.M.C. Claassen, manager personeel & organisatie en opleiding & wetenschap Dr. L.P.S. Stassen, specialist manager onderwijs en wetenschap R. de Rijke, manager financieel beleid & beheer Mw. S.N. van Kooten, manager afdeling communicatie B. Gorter, manager informatisering en automatisering Mw. S.F. v.d. Lee-Ravensbergen, directiesecretaris Mw. M.A. Tervoort, specialist manager kwaliteit Dr. J. van den Heuvel, voorzitter raad van bestuur V. J. Krul, lid raad van bestuur

147


Bijlage IV Publicatielijst Wetenschappelijke output (2008) van stafleden en arts-assistenten van de Reinier de Graaf Groep, verzameld door de Wetenschappelijke Activiteiten Commissie (WAC) ARTIKELEN Allergologie Bot CM de, Moed H, Schellevis FG, Groot H de, Wijk RG van, Wouden JC van der: Allergic rhinitis in children: Incidence and treatment in Dutch general practice in 1987 and 2001. Pediatr Allergy Immunol. 2008 Dec 5. [Epub ahead of print]. Bot CM de, Moed H, Berger MY, Röder E, Groot H de, Jongste JC de, Wijk RG van, Wouden JC van der: Randomized double-blind placebocontrolled trial of sublingual immunotherapy in children with house dust mite allergy in primary care: study design and recruitment.BMC Fam Pract. 2008; 9:59. Groot H de: Effectiviteit en veiligheid van sublinguale immunotherapy met graspollentabletten bij seizoensgebonden allergische rhinoconjunctivitis. Nederlands Tijdschrift voor Allergie, mei 2008, blz. 34. EAACI Task Force on Occupational Rhinitis, Moscato G, Vandenplas O, Wijk R Gerth Van, Malo JL, Quirce S, Walusiak J, Castano R, Groot H de, Folletti I, Gautrin D, Yacoub MR, Perfetti L, Siracusa A.: Occupational rhinitis. Allergy. 2008; 63 (8): 969-980. Heide R, Beishuizen A, Groot H de, Hollander JC Den, Doormaal JJ Van, Monchy JG De, Pasmans SG, Gysel D Van, Oranje AP; Dutch National Mastocytosis Work Group: Mastocytosis in children: a protocol for management. Pediatr Dermatol. 2008; 25 (4): 493-500. Heide R, Doorn K van, Mulder PG, Toorenenbergen AW van, Beishuizen A, Groot H de, Tank B, Oranje AP: Serum tryptase and SCORMA (SCORing MAstocytosis) Index as disease severity parameters in childhood and adult cutaneous mastocytosis. Clin Exp Dermatol. 2008 Dec 2. [Epub ahead of print]. Röder E, Berger MY, Groot H de, Wijk R Gerth van: Sublingual immunotherapy in youngsters: adherence in a randomized clinical trial. Clin Exp Allergy. 2008; 38 (10): 1659-1667. Epub 2008 Jul 2. Hoeks SB, Groot H de, Hoekstra MO: Sublingual immunotherapy in children with asthma or rhinoconjunctivitis: not enough evidence because of poor quality of the studies; a systematic review of literature. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008; 152 (5): 261-268. Review. Röder E, Berger MY, Groot H de, Wijk RG van: Immunotherapy in children and adolescents with allergic rhinoconjunctivitis: a systematic review. Pediatr Allergy Immunol. 2008; 19 (3): 197-207. Epub 2008 Jan 24.Review. Anesthesiologie Dijkstra T, Reesink JA, Verdouw BC, Pol WS Van der, Feberwee T, Vulto AG: Spinal anaesthesia with articaine 5% vs bupivacaine 0.5% for day-case lower limb surgery: a double-blind randomized clinical trial. Br J Anaesth. 2008; 100 (1): 104-108. Chirurgie Bueno-de-Mesquita JM, Linn SC, Keijzer R, Wesseling J, Nuyten DS, van Krimpen C, Meijers C, de Graaf PW, Bos MM, Hart AA, Rutgers EJ, Peterse JL, Halfwerk H, de Groot R, Pronk A, Floore AN, Glas AM, Van't Veer LJ, van de Vijver MJ: Validation of 70-gene prognosis signature in node-negative breastcancer. Breast Cancer Treat Research. 2008

148


Sep 26. Eshuis EJ, Bemelman WA, Bodegraven AA van, Sprangers MAG, Bossuyt PMM, Milligen MAW van, Wit de, Crolla RMPH, Cahen DL, Oostenbrug LE, Sosef MN, Voorburg AMCJ, Davids PHP, Woude JC van der, Lange JF, Mallant RC, Boom MJ, Lieverse RJ, Zaag ES van der, Houben MHMG, Vecht J, Pierik REGJM, Ditzhuijsen ThJM Van, Prins HA, Marsman WA, Stockmann HB, Brink MA, Consten ECJ, Werf SDJ van der, Marinelli AWKS, Jansen JM, Gerhards JM, Bolwerk CJM, Stassen LPS, Spanier MWM, Spillenaar Bilgen EJ, Berkel AM van, Cense HA, Heukelem HA van, Laar A van de, Bruins Slot W, Eijsbouts QA, Ooteghem NAM van, Wagensveld B van, Brande JMH van den, Geloven AAW van, Bruin KF, Maring JK, Oldenburg B, Hillegersberg R van, Jong DJ de, Bleichrodt R, Peet D van der, Dekkers PEP, Goei HT, Stokkers PCF: Laparoscopic ileocolic resection versus infliximab treatment of distal ileitis in Crohn's disease: a randomized multicenter trial (LIR!C-trial). BMC Surgery 2008, 8:15. Hilling DE, Koppert LB, Keijzer R, Stassen LP, Oei IH: Laparoscopic correction of umbilical hernias using a transabdominal preperitoneal approach: results of a pilot study. Surg Endosc. 2008 Nov 18. [Epub ahead of print]. Lips EH, Eijk R van, Graaf EJ de, Oosting J, Miranda NF de, Karsten T, Velde CJ van de, Eilers PH, Tollenaar RA, Wezel T van, Morreau H: Integrating chromosomal aberrations and gene expression profiles to dissect rectal tumorigenesis. BMC Cancer 2008; 8: 314. Lips EH, Eijk R van, Graaf EJ de, Doornebosch PG, Miranda NF de, Oosting J, Karsten T, Eilers PH, Tollenaar RA, Wezel T van, Morreau H: Progression and tumor heterogeneity analysis in early rectal cancer. Clin Cancer Res. 2008;14 (3): 772-781. Manen CJ van, Dekker ML, Eerten PV van, Rhemrev SJ, Olden GD van, Elst M van der: Bioresorbable versus metal implants in wrist fractures: a randomised trial. Arch Orthop Trauma Surg. 2008; 128 (12): 1413-1417. Epub 2008 Apr 1. Reuver PR De, Dijkgraaf MG, Gevers SK, Gouma DJ, BILE study group: Poor agreement among expert witnessses in bile duct injury malpractice litigation: an expert panel survey. Ann Surg 2008; 248 (5): 815-820. Verdaasdonk EGG, Dankelman J, Lange JF, Stassen LPS: Incorporation of proficiency criteria for basic laparoscopic skills training: how does it work. Surg Endosc. 2008; 22(12): 26092615. Epub 2008 Apr 4. Verdaasdonk EG, Stassen LP, Widhiasmara PP, Dankelman J.: Requirements for the design and implementation of checklists for surgical processes. Surg Endosc. 2008 Jul 18. [Epub ahead of print]. Verdaasdonk EG, Stassen LP, Hoffmann WF, van der Elst M, Dankelman J.: Can a structured checklist prevent problems with laparoscopic equipment? Surg Endosc. 2008; 22 (10): 2238-2243. Epub 2008 Jul 3. Verhoef C, Wilt JH de, Brunstein F, Marinelli AW, Etten B van, Vermaas M, Guetens G, Boeck G de, Bruijn EA de, Eggermont AM: Isolated hypoxic hepatic perfusion with retrograde outflow in patients with irresectable liver metastases; a new simplified technique in isolated hepatic perfusion.Ann Surg Oncol. 2008; 15 (5): 1367-1374. Epub 2008 Feb 1. Vermaas M, Nuyttens JJ, Ferenschild FT, Verhoef C, Eggermont AM, Wilt JH de: Reirradiation, surgery and IORT for recurrent rectal cancer in previously irradiated patients. Radiother Oncol. 2008; 87 (3): 357-360. Epub 2008 Mar 18. Verschuur EML, Steyerberg EW, Tilanus HW, Polinder S, Essink-Bot M, Tran KTC, Gaast A van der, Stassen LPS, Kuipers EJ, Siersema PD: Nurse-led Follow-up of Patients after Oeso-

149


phageal or Gastric Cardia Cancer Surgery: Randomised trial. Br J Cancer. 2008 Dec 9. [Epub ahead of print]. You D, Cochain C, Loinard C, Vilar J, Mees B, Duriez M, Lévy BI, Silvestre JS: Hypertension impairs postnatal vasculogenesis: role of antihypertensive agents. Hypertension. 2008; 51 (6): 1537-1544. Epub 2008 Apr 21. You D, Cochain C, Loinard C, Vilar J, Mees B, Duriez M, Lévy BI, Silvestre JS: Combination of the angiotensin-converting enzyme inhibitor perindopril and the diuretic indapamide activate postnatal vasculogenesis in spontaneously hypertensive rats. J Pharmacol Exp Ther. 2008; 325 (3): 766-773. Epub 2008 Feb 28. Dermatologie Bekkenk MW: Succesvolle behandeling van recalcitrante gelokaliseerde pustuleuze psoriasis met efaluzimab. Ned Tijd Dermatol Venereol 2008; 18 (8): 287-289. Hees C van: H6, Tropen. In: Jeuk, diagnostiek en behandeling. Redactie Thio B, Ronner E, Os-Medendorp H van, Snoek E van der. Elsevier gezondheidszorg, Maarssen, 2008, ISBN 9789035229921. Korte J de, Valk J de, Sprangers MAG, Damstra RJ, Kunkeler ACM, Lijnen RLP, Oranje AP, Rie MA de, Waard-van der Spek FB de, Hol CW, Kerkhof PCM van de: A comparison of twice-daily calcipotriol ointment with oncedaily short-contact dithranol cream therapy: quality-oflife outcomes of a randomized controlled trial of supervised treatment of psoriasis in a daycare setting. Br J of Dematol. 2008; 158 (2): 375-381. Gynaecologie & Obstetrie Dongen H van, Jansen FW. Zwangerschapsrest. In: Jansen FW, Trimbos-Kemper GCM (eds). Hysteroscopische chirurgie, de basis. Noordwijk, Uitgeverij Laurier 2008. Dongen H van, de Kroon CD, van den Tillaart SAHM, Louwé LA, Trimbos-Kemper GCM, Jansen FW: A randomised comparison of outpatient vaginoscopic hysteroscopy with saline infusion sonography: a patient compliance study. BJOG 2008; 115: 1232-1237. Dennert IM, Dongen H van, Jansen FW: Ectopic pregnancy: a heart beating case. J Minim Invasive Gynecol 2008; 15: 377-379. Dongen H van, Emanuel MH, Wolterbeek R, Trimbos JBMZ, Jansen FW: Hysterosocopic morcellator for removal of intrauterine polyps and myomas: a randomized controlled trial among residents in training. J Minim Invasive Gynecol 2008; 15: 466-471. Jansen FW, Dongen H van. Hysteroscopie: hulpmiddel bij diagnostiek en chirurgische behandeling van intra-uteriene afwijkingen. Ned Tijdschr Geneeskd 2008; 152: 133-139. Janszen EWM, Vloedt WS.van der, Wall JG de, Milani AL: Darmperforatie bij het plaatsen van een tensievrij vaginaal bandje wegens stressincontinentie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008; 152 (18): 1057-1060. Jenninga E, Hilders CGJM, Louwe LA, Peters AA: Female fertility preservation: Practical and ethical considerations of an underused procedure. The Cancer Journal 2008; 14 (5), 333-339. Jenninga E, Kroep JR, Nortier JWM, Hilders CGJM, Louwe LA, Verburg HJ: Fertiliteitspreservatie bij vrouwen met kanker. NTVG 2008; 152: 2437-2441. Hilders CGJM: De timing tussen werk en privé. NTOG 2008; 121; 203-205. Hilders CGJM, Seegeren CM: Fertiliteit na behandeling voor kanker en de toepassing van fertiliteitspreservatie. Capita Selecta Oncologie 2008; 18; 1-10. Meer A van der: Ongekend verlies. Sirene 2008, ISBN 9789058314819.

150


Milani AL, Heidema WM, Vloedt WS van der, Kuivers KB, Withagen MIJ, Vierhout ME: Vaginal Prolapse Repair Surgery augmented by ultra lightweight Titanium coated Polypropylene Mesh. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2008; 138 (2): 232-8. Epub 2008 Mar 4. Milani AL: “All meshes are equal, but some more equal than others”. Extended abstract Gynaecongres Haarlem, 30 Mei 2008. Rooker D, Baalbergen A, Helmerhorst TJ: A falsely reassuring cervical smear in adenocarcinoma of the external os. Ned Tijdschr.Geneeskd. 2008; 152 (17): 977-80. Roovers JP, Dessel N van, Vervest HAM, Venema P, Boon J den, Milani FL, Hinoul P; on behalf of the European TVT-O/TVT-Securtrial group. TVT-Secur: first results and satisfaction of patients. Abstract 33rd annual meeting of the International Urogynecological Association, Taipei, Taiwan, 15-17 September 2008. Schweitzer KJ, Jong M de, Milani AL: Prolaps en Seks: Hoe meten we de ‘Relatie’. Nederlands Tijdschrift voor Obstetrie & Gynaecologie 2008 (121): 79-82. Timmermans A, Dongen H van, Veersema S, Jansen FW. Hysteroscopy and removal of endometrial polyps: a Dutch survey. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2008; 138: 76-79. Withagen MIJ, Milani AL, Vierhout ME: High effectiveness and satisfaction one year after Tension free Vaginal Mesh (Prolift®) surgery. Abstract 33rd annual meeting of the International Urogynecological Association, Taipei, Taiwan, 15-17 September 2008. Interne Geneeskunde Ahmed AI, Vreede RW, Al-Saudi N, Herremans M, Brouwer JT: A man who contracted hepatitis E in the Netherlands. Ned Tijdschr.Geneeskd. 2008; 152(49): 2689-2692. Bueno-de-Mesquita JM, Linn SC, Keijzer R, Wesseling J, Nuyten DS, van Krimpen C, Meijers C, de Graaf PW, Bos MM, Hart AA, Rutgers EJ, Peterse JL, Halfwerk H, de Groot R, Pronk A, Floore AN, Glas AM, Van't Veer LJ, van de Vijver MJ: Validation of 70-gene prognosis signature in node-negative breast cancer. Breast Cancer Treat Research. 2008 Sep 26. Hilders CGJM, Seegeren CM: Fertiliteit na behandeling voor kanker en de toepassing van fertiliteitspreservatie. Capita Selecta Oncologie 2008; 18; 1-10. Kapiteijn K, van der Weiden RM, Helmerhorst FM: Injection of embryo culture supernatant prior to blastocyst transfer-cofactor? Fertil Steril. 2008; 89 (4): 1027-1028; author reply 1028. Lam-Tse WK, Berg van den L, Dawson L, Ravenswaay Claasen van HH, Hart W, Maartense E: Klinisch denken en beslissen in de praktijk. Een patiënt met koorts en pancytopenie. Ned Tijdschr Geneeskd 2008; 152: 606-614. Minckwitz von G, Zielinski C, Maartense E, etal: Capecitabine vs capecitabine plus trastuzumab in patients with HER2-positive metastatic breast cancer progressing during trastuzumab treatment: the TBP phase III study. Proceedings ASCO 2008;A1025. Rutten CE, van Luxemburg-Heijs SA, Griffioen M, Marijt EW, Jedema I, Heemskerk MH, Posthuma EF, Willemze R, Falkenburg JH: HLA-DP as specific target for cellular immunotherapy in HLA class II-expressing B-cell leukemia. Leukemia. 2008; 22 (7): 1387-1394. Epub 2008 Apr 17. Schweitzer DH: Adequate nutrition followed by revisional bariatric surgery to optimize homeostatic eating control. Obes Surg. 2008; 18(2): 216-219. Epub 2008 Jan 5. Review.Schweitzer DH, Posthuma E: Prevention of vitamin and mineral deficiencies after bariatric surgery: evidence and algorithms. Obes Surg. 2008; 18(11): 1485-8. Epub 2008 Mar 28.

151


Smid D, Maartense E: Purpura fulminans: an unususal complication of antibiotics. Neth J Med 2008; 66: A189. Tol J, Cats A, Mol L, Koopman M, Bos MME, Hoeven JJM van der, Antonini NF, Krieken JHJM van, Punt CJA: Gastrointestinal ulceration as a possible side effect of bevacizumab which may herald perforation. Invest New Drugs 2008; 26: 393–397. Waldinger MD, Schweitzer DH: Premature ejaculation and pharmaceutical companybased medicine: the dapoxetine case. J Sex Med. 2008; 5 (4): 966-997. Review. Waldinger MD, Schweitzer DH: The use of old and recent DSM definitions of premature ejaculation in observational studies: a contribution to the present debate for a new classification of PE in the DSM-V. J Sex Med. 2008; 5 (5): 1079-1087. Epub 2008 Mar 4. Review. Waldinger MD, Schweitzer DH: Re: François Giuliano, Donald L. Patrick, Hartmut Porst, et al. for the 3004 study group. Premature ejaculation: results from a five-country European observational study. Eur Urol 2008; 53: 1048-1057. Eur Urol. 2008; 53(6):1304-1035; author reply 1305-1306. Epub 2008 Jan 28. Waldinger MD, Zwinderman AH, Olivier B, Schweitzer DH: Geometric mean IELT and premature ejaculation: appropriate statistics to avoid overestimation of treatment efficacy. J Sex Med. 2008; 5(2): 492-499. Epub 2007 Dec 27. Maag-darm-leverziekten Eshuis EJ, Bemelman WA, Bodegraven AA van, Sprangers MAG, Bossuyt PMM, Milligen MAW van, Wit de, Crolla RMPH, Cahen DL, Oostenbrug LE, Sosef MN, Voorburg AMCJ, Davids PHP, Woude JC van der, Lange JF, Mallant RC, Boom MJ, Lieverse RJ, Zaag ES van der, Houben MHMG, Vecht J, Pierik REGJM, Ditzhuijsen ThJM Van, Prins HA, Marsman WA, Stockmann HB, Brink MA, Consten ECJ, Werf SDJ van der, Marinelli AWKS, Jansen JM, Gerhards JM, Bolwerk CJM, Stassen LPS, Spanier MWM, Spillenaar Bilgen EJ, Berkel AM van, Cense HA, Heukelem HA van, Laar A van de, Bruins Slot W, Eijsbouts QA, Ooteghem NAM van, Wagensveld B van, Brande JMH van den, Geloven AAW van, Bruin KF, Maring JK, Oldenburg B, Hillegersberg R van, Jong DJ de, Bleichrodt R, Peet D van der, Dekkers PEP, Goei HT, Stokkers PCF: Laparoscopic ileocolic resection versus infliximab treatment of distal ileitis in Crohn's disease: a randomized multicenter trial (LIR!C-trial). BMC Surgery 2008, 8:15. Reumatologie Boer IG de, Peeters AJ, Ronday HK, Mertens BJ, Huizinga TW, Vliet Vlieland TP: Assistive devices: usage in patients with rheumatoid arthritis. Clin Rheumatol. 2009; 28(2): 119-128. Epub 2008 Aug 26. Boer IG de, Peeters AJ, Ronday HK, Mertens BJ, Breedveld FC, Vlieland TP: The usage of functional wrist orthoses in patients with rheumatoid arthritis. Disabil Rehabil. 2008;30 (4): 286-95. Hurkmans EJ, De Gucht S, Maes S, Peeters AJ, Ronday HK, Vliet Vlieland TPM: Promoting physical activity in patients with rheumatoid arthritis: willingness but insufficient knowledge in health professionals. Arthritis Rheum 2008; 58: s598. Hurkmans EJ, Gucht S De, Maes S, Peeters AJ, Ronday HK, Vliet Vlieland TPM: Selfregulation and self-regulation support are associated with physical activity in patients with rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 2008; 58:s608. Kooij SM van der, Goekoop-Ruiterman YP, Vries-Bouwstra JK de, Peeters AJ, Krugten MV van, Breedveld FC, Dijkmans BA, Allaart CF: Probability of continued low disease activity in patients with recent onset rheumatoid arthritis treated according to the disease activity score. Ann Rheum Dis. 2008; 67(2): 266-9. Epub 2007 Oct 18.

152


Peeters AJ, Dijkmans BA, Sedney MI: Totaal atrioventriculair blok na een tekenbeet. Ned Tijdschr. Geneeskd. 2008; 152(5): 293. Verduin PJ, Bock GH de, Vliet Vlieland TP, Peeters AJ, Verhoef J, Otten W: Purpose in life in patients with rheumatoid arthritis. Clin Rheumatol. 2008; 27(7): 899-908. Epub 2008 Jan 24. Zirkzee EJ, Sneep AC, de Buck PD, Allaart CF, Peeters AJ, Ronday HK, Westedt ML, le Cessie S, Vliet Vlieland TP: Sick leave and work disability in patients with early arthritis. Clin Rheumatol. 2008; 27(1): 11-19. Epub 2007 May 10. Intensive Care Arbous MS, Beishuizen A, Bosman RJ, Buise MP, Dawson L, Meeder H, Salet A: Complicatieregistratie van de Intensive Care behandeling in Nederland. The Netherlands Journal Critical Care 2008; 294-301. Droog W; Thiel SW van, Sleeswijk Visser SJ, Esser JWJ Van, ; Rhemrev, J.P.T. Complications in the operation room due to transfusion related acute lung injury. BMJ case reports. Submitted for publication, 13 july 2008. Ginhoven TM, Moues CM, Dawson L, Han KM, Koning J: Neurogene shock na operatieve correctie van een aneurysma spirium bij een patient met obstruerend aorto-iliacaal vaatlijden. Ned Tijdschrift voor Heelkunde 2008; 272-275 Ketel R van, Meynaar I, Dawson L, Sleeswijk Visser S, Spreuwel-Verheijen M van, Tangkau P: High-volume continuous venovenous hemofiltration reduces mortality in critically ill patients with acute renal failure. 2008. Abstract to the 28 Int. symposium on Intensive Care and Emergency Medicine, Crit Care 2008; 12: S186. Lam-Tse WK, Berg van den L, Dawson L, Ravenswaay Claasen van HH, Hart W, Maartense E: Klinisch denken en beslissen in de praktijk. Een patiënt met koorts en pancytopenie. Ned Tijdschr Geneeskd 2008; 152: 606-614. Meynaar IA, Spoel JI van der, Rommes JH, Spreuwel-Verheijen M van, Bosman R, Spronk PE. Off hour admission to the intensive care is not associated with increased mortality. Intens Care Med 2008; 34: S94. Meynaar IA, Elzakker EPM van, Visser CE, Veenstra M, Haazer C, Dawson L, Salm EF, Saene HKF van. Is cefazolin appropriate as the parenteral component in selective decontamination of the digestive tract in intensive care? Neth J Crit Care 2008;12: 104-112. Tangkau PL, Dijk H van, Spreuwel-Verheijen M van, Meynaar IA, Sleeswijk Visser S, Dawson L: Neth J Crit Care 2008 abstract Intensivistendagen. Tangkau PL, Spreuwel-Verheijen M van, Dijk H van, Dawson L, Meynaar I, Sleeswijk Visser S: Het Spoed Interventie Team – Intensive Care without walls. Best Practices Zorg 2008; 3: 8-13. Kindergeneeskunde Bakker B: Boek PDA versie van Boek “Compendium kindergeneeskunde”, hoofdstuk endocrinologie en scripts voor toepassing ‘groeicalculator’. 2008, ISBN 9000090253, uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum, Houten. Bakker B, Oostdijk W, Geskus RB, Stokvis-Brantsma WH, Vossen JM, Wit JM: Growth hormone (GH) secretion and response to GH therapy after total body irradiation and haematopoietic stem cell transplantation during childhood. Clin Endocrinol (Oxf). 2007; 67(4): 589597. Eckhard C, Dreesman AJG, Lely N van der: Convulsies bij een pasgeborene. (Belgisch) Tijdschr. voor Geneeskunde. Beeld van de maand. 2008; 64, nr.7, 352-353.

153


Grotel M van, Heuvel-Eibrink MM van den, Wering ER van, Noesel MM van, Kamps WA, Veerman AJ, Pieters R, Meijerink JP: CD34 expression is associated with poor survival in pediatric T-cell acute lymphoblastic leukemia. Pediatr Blood Cancer. 2008; 51(6): 737-740. Grotel M van, Meijerink JP, van Wering ER, Langerak AW, Beverloo HB, Buijs-Gladdines JG, Burger NB, Passier M, van Lieshout EM, Kamps WA, Veerman AJ, van Noesel MM, Pieters R: Prognostic significance of molecularcytogenetic abnormalities in pediatric T-ALL is not explained by immunophenotypic differences. Leukemia. 2008; 22(1): 124-131. Epub 2007 Oct 11. Hol J, van Leer EH, Elink Schuurman BE, de Ruiter LF, Samsom JN, Hop W, Neijens HJ, de Jongste JC, Nieuwenhuis EE; Cow's Milk Allergy Modified by Elimination and Lactobacilli study group. Collaborators: Versteegh FG, Groeneweg M, van Veen LN, Vaessen-Verberne AA, Smit MJ, Vriesman AW, Roosen YM, den Exter GL. The acquisition of tolerance toward cow's milk through probiotic supplementation: a randomized, controlled trial. J Allergy Clin Immunol. 2008; 121(6): 1448-1454. Epub 2008 Apr 24. Hollink I, Lely N van der: Meningokokkenziekte en complementdeficiëntie, 'Rol van een verlaagd mannosebindend lectine?' ( Belgisch) Tijdschrift voor Geneeskunde 2008; 64 (1), 2024. Kaay DC, Hendriks AE, Ester WA, Leunissen RW, Willemsen RH, Kort SW, Paquette JR, Hokken-Koelega AC, Deal CL: Genetic and epigenetic variability in the gene for IGFBP-3 (IGFBP3): Correlation with serum IGFBP-3 levels and growth in short children born small for gestational age. Growth Horm IGF Res. 2008 Oct 15. [Epub ahead of print]. Kort SW de, Willemsen RH, Kaay DC van der, Dijk M van, Visser TJ, Hokken-Koelega AC: Thyroid function in short children born small-for-gestational age (SGA) before and during GH treatment. Clin Endocrinol (Oxf). 2008; 69(2): 318-322. Epub 2008 Jan 23. Kort SW de, Willemsen RH, van der Kaay DC, Hokken-Koelega AC: The effect of growth hormone treatment on metabolic and cardiovascular risk factors is similar in preterm and term short, small for gestational age children. Clin Endocrinol (Oxf). 2008 15. [Epub ahead of print] Kort SW de, Willemsen RH, Kaay DC van der, Duivenvoorden HJ, Hokken-Koelega AC: Does preterm birth influence the response to growth hormone treatment in short, small for gestational age children? Clin Endocrinol (Oxf). 2008 Dec 3. [Epub ahead of print] Kort SW De, Dijk M Van, Willemsen RH, Ester WA, Viet L, Rijke YB De, Hokken-Koelega AC: Cardiovascular risk factors in parents of short children born small for gestational age. Pediatr Res. 2008; 64(1): 91-96. Lely N Van der: Alcoholmisbruik onder kinderen. Patient Care. 2008, 25-27. Marino R, Hegde A, Barnes KM, Schrier L, Emons JA, Nilsson O, Baron J: Catch-up growth after hypothyroidism is caused by delayed growth plate senescence. Endocrinology 2008; Epub ahead of print. Vermont CL, Vreede RW, van der Lely N: Recurrente koorts na een vakantie in de Verenigde Staten; Ehrilichiosis. Tijdschrift voor Infectieziekten 2008, Vol 3. Nr 4, 153-157. Vlierberghe P Van, Grotel M van, Tchinda J, Lee C, Beverloo HB, Spek PJ van der, Stubbs A, Cools J, Nagata K, Fornerod M, Buijs-Gladdines J, Horstmann M, Wering ER van, Soulier J, Pieters R, Meijerink JP: The recurrent SETNUP214 fusion as a new HOXA activation mechanism in pediatric T-cell acute lymphoblastic leukemia. Blood. 2008; 111(9): 4668-4680. Epub 2008 Feb 25.

154


Willemsen RH, Willemsen SP, Hokken-Koelega AC: Longitudinal changes in insulin sensitivity and body composition of small for-gestational-age adolescents after cessation of growth hormone treatment. J Clin Endocrinol Metab. 2008; 93(9): 3449-3454. Epub 2008 Jun 17. Willemsen RH, van Dijk M, de Kort SW, van Toorenenbergen AW, Hokken-Koelega AC:Plasma matrix metalloproteinase-9 levels and blood pressure in short children born small for gestational age and effects of growth hormone treatment. Clin Endocrinol (Oxf). 2008; 69(2): 264-268. Epub 2008 Feb 13. Willemsen RH, Kort SW de, Kaay DC van der, Hokken-Koelega AC: Independent effects of prematurity on metabolic and cardiovascular risk factors in short small-for-gestational-age children. J Clin Endocrinol Metab.2008; 93(2): 452-458. Epub 2007 Nov 20. Willemsen RH, Mulder PG, van Toorenenbergen AW, Hokken-Koelega AC: Long-term GH treatment is not associated with disadvantageous changes of inflammatory markers and adipocytokines in children born small for gestational age. Clin Endocrinol (Oxf). 2008; 68(2):198205. Epub 2007 Aug 29. Wright CA, Burg M van der, Geiger D, Noordzij JG, Burgess SM, Marais BJ: Diagnosing mycobacterial lymphadenitis in children using fine needle aspiration biopsy: cytomorphology, ZN staining and autofluorescence -- making more of less. Diagn Cytopathol. 2008; 36(4): 245251. Klinische Chemie Berkeveld M, Langendijk P, Verheijden JHM, averne MAM, Nes A van, Haard P van, Koets AP: Citrulline and intestinal fatty acid-binding protein: Longitudinal markers of postweaning small intestinal function in pigs? J Anim Sci 2008; 86: 3440-3449. Lathouder S de, Horst FAL van der, Pekelharing JM: Vergelijking van ethanol-zelftestmeting met behulp van de AL7000 alcohol ademtester en de standaard plasma-ethanolbepaling. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2008; 33: 73. Wielders JPM, Bergkamp FJM, Pekelharing JM: Correlation and performance of the AxisShield and the Dade-Behring N-Latex methods for %CDT in the follow-up of drunkdriving. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2008; 33: 71. Klinische Fysica Seppenwoolde Y, Kolkman-Deurloo IK, Sipkema D, de Langen M, Praag J, Jansen P, Heijmen B: HDR prostate monotherapy: dosimetric effects of implant deformation due to posture change between TRUS- and CT-imaging. Radiother Oncol. 2008; 86(1):114-119. KNO Hafkamp HC, Manni JJ, Haesevoets A, Voogd AC, Schepers M, Bot FJ, Hopman AH, Ramaekers FC, Speel EJ: Marked differences in survival rate between smokers and nonsmokers with HPV 16-associated tonsillar carcinomas. Int J Cancer. 2008; 122(12):26562664. Kruyt JM: Onderschatting van het aantal patiënten met een onbehandelde allergische rinitis in Europa. Ned Tijdsch allergie 2008; 8: 228. Medische Immunologie Herbrink P: Specifiek IgE bepaling: immunologische kruisreacties en allergie. Ned. Tijdschr Allergie; 2008; 8(2): 44-52. Hopman EG, von Blomberg ME, Batstra MR, Morreau H, Dekker FW, Koning F, Lamers CB,Mearin ML: Gluten tolerance in adult patients with celiac disease 20 years after diagnosis? Eur J Gastroenterol Hepatol. 2008 20 (5): 423-429. Op den Brouw ML, Binda RS, van Roosmalen MH, Protzer U, Janssen HL, van der Molen RG, Woltman AM: Hepatitis B virus surface antigen impairs myeloid dendritic cell function: a

155


possible immune escape mechanism of hepatitis B virus. Immunology. 2008 Jun 28. [Epub ahead of print] Op den Brouw ML, de Jong MA, Ludwig IS, van der Molen RG, Janssen HL, Geijtenbeek TB, Woltman AM: Branched oligosaccharide structures on HBV prevent interaction with both DCSIGN and L-SIGN. J Viral Hepat. 2008; 15(9): 675-683. Stoop JN, Claassen MA, Woltman AM, Binda RS, Kuipers EJ, Janssen HL, van der Molen RG, Boonstra A: Intrahepatic regulatory T cells are phenotypically distinct from their peripheral counterparts in chronic HBV patients. Clin Immunol. 2008; 129(3): 419- 427. Weersma RK, Batstra MR, Kleibeuker JH, van Dullemen HM: Are pancreatic autoantibodies associated with azathioprine-induced pancreatitis in Crohn's disease? JOP 2008; 9(3): 283289. Medische Microbiologie Ahmed AI, Vreede RW, Al-Saudi N, Herremans M, Brouwer JT: A man who contracted hepatitis E in the Netherlands. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008; 152(49): 2689-2692. Vermont CL, Vreede RW, van der Lely N: Recurrente koorts na een vakantie in de Verenigde Staten; Ehrilichiosis. Tijdschrift voor Infectieziekten 2008, Vol 3. Nr 4, 153-157. Moleculaire Biologie Banura C, Franceschi S, Doorn LJ, Arslan A, Wabwire-Mangen F, Mbidde EK, Quint W, Weiderpass E: Infection with human papillomavirus and HIV among young women in Kampala, Uganda. J Infect Dis. 2008; 197(4):555-562. Banura C, Franceschi S, van Doorn LJ, Wabwire-Mangen F, Mbidde EK, Weiderpass E: Detection of cervical human papillomavirus infection in filter paper samples: a comparative study. J Med Microbiol. 2008; 57(Pt2):253-255. Banura C, Franceschi S, van Doorn LJ, Arslan A, Kleter B, Wabwire-Mangen F, Mbidde EK, Quint W, Weiderpass E: Prevalence, incidence and clearance of human papillomavirus infection among young primiparous pregnant women in Kampala, Uganda. Int J Cancer. 2008; 123(9): 2180-2187. Canzian F, Franceschi S, Plummer M, van Doorn LJ, Lu Y, Gioia-Patricola L, Vivas J, Lopez G, Severson RK, Schwartz AG, Muñoz N, Kato I: Genetic polymorphisms in mediators of inflammation and gastric precancerous lesions. Eur J Cancer Prev. 2008; 17(2): 178-183. Castellsagué X, Klaustermeier J, Carrilho C, Albero G, Sacarlal J, Quint W, Kleter B, Lloveras B, Ismail MR, de Sanjosé S, Bosch FX, Alonso P, Menéndez C: Vaccine-related HPV genotypes in women with and without cervical cancer in Mozambique: burden and potential for prevention. Int J Cancer. 2008; 122(8): 1901-1904 Castle PE, Porras C, Quint WG, Rodriguez AC, Schiffman M, Gravitt PE, González P, Katki HA, Silva S, Freer E, Van Doorn LJ, Jiménez S, Herrero R, Hildesheim A, CVT Group: Comparison of two PCR-based human papillomavirus genotyping methods. J Clin Microbiol. 2008 Oct;46(10):3437-45. Epub 2008 Aug 20. Gravitt PE, Coutlée F, Iftner T, Sellors JW, Quint WG, Wheeler CM: New technologies in cervical cancer screening. Vaccine. 2008; 26 Suppl 10: K42-52. Review. Herrero R, Hildesheim A, Rodríguez AC, Wacholder S, Bratti C, Solomon D, González P, Porras C, Jiménez S, Guillen D, Morales J, Alfaro M, Cyr J, Morrisey K, Estrada Y, Cortés B, Morera LA, Freer E, Schussler J, Schiller J, Lowy D, Schiffman M; Costa Rica Vaccine Trial (CVT) Group. Rationale and design of a community-based double-blind randomized clinical trial of an HPV 16 and 18 vaccine in Guanacaste, Costa Rica. Vaccine. 2008; 26(37): 47954808. Epub 2008 Jul 18.

156


Kemp TJ, García-Piñeres A, Falk RT, Poncelet S, Dessy F, Giannini SL, Rodriguez AC, Porras C, Herrero R, Hildesheim A, Pinto LA; Costa Rica Vaccine Trial (CVT) Group: Evaluation of systemic and mucosal anti-HPV16 and anti-HPV18 antibody responses from vaccinated women. Vaccine. 2008; 26(29-30):3608-16. Epub 2008 May 19. Klug SJ, Molijn A, Schopp B, Holz B, Iftner A, Quint W, J F Snijders P, Petry KU, Krüger Kjaer S, Munk C, Iftner T: Comparison of the performance of different HPV genotyping methods for detecting genital HPV types. J Med Virol. 2008; 80(7): 1264-1274. Koning MN de, Waddell K, Magyezi J, Purdie K, Proby C, Harwood C, Lucas S, Downing R, Quint WG, Newton R: Genital and cutaneous human papillomavirus (HPV) types in relation to conjunctival squamous cell neoplasia: A case-control study in Uganda. Infect Agent Cancer. 2008; 3:12. Koning MN de, Quint WG, Pirog EC: Prevalence of mucosal and cutaneous human papillomaviruses in different histologic subtypes of vulvar carcinoma. Mod Pathol. 2008; 21(3): 334344. Epub 2008 Jan 11. Küsters-Vandevelde HV, de Koning MN, Melchers WJ, Quint WG, de Wilde PC, de Jong EM, van de Kerkhof PC, Blokx WA: Expresion of P14(ARF), P16 (INK4A) and P53 in relation to HPV in (pre)malignant squamous skin tumors. J Cell Mol Med. 2008 Aug 4. [Epub ahead of print] Lenselink CH, Melchers WJ, Quint WG, Hoebers AM, Hendriks JC, Massuger LF, Bekkers RL: Sexual behaviour and HPV infections in 18 to 29 year old women in the pre-vaccine era in the Netherlands. PLoS ONE. 2008; 3(11): e3743. Epub 2008 Nov 17. Odida M, de Sanjosé S, Quint W, Bosch XF, Klaustermeier J, Weiderpass E: Human Papillomavirus type distribution in invasive cervical cancer in Uganda. BMC Infect Dis. 2008; 8: 85. Oh JK, Ju YH, Franceschi S, Quint W, Shin HR: Acquisition of new infection and clearance of type-specific human papillomavirus infections in female students in Busan, South Korea: a follow-up study. BMC Infect Dis. 2008 30; 8: 13. Porras C, Safaeian M, González P, Hildesheim A, Silva S, Schiffman M, Rodríguez AC, Wacholder S, Freer E, Quint K, Bratti C, Espinoza A, Cortes B, Herrero R; Costa Rica HPV Vaccine Trial (CVT) Group: Epidemiology of genital Chlamydia trachomatis infection among young women in Costa Rica. Sex Transm Dis. 2008; 35(5): 461-468. Neurologie Kamphuis DJ: Relative effects of statin therapy on stroke and cardiovascular events in men and women: secondary analysis of the Stroke Prevention by Aggressive Reduction in Cholesterol Levels (SPARCL) Study. Goldstein LB, Amarenco P, Lamonte M, Gilbert S, Messig M, Callahan A, Hennerici M, Sillesen H, Welch KM; SPARCL Investigators. Stroke. 2008; 39(9): 2444-2448. Epub 2008 Jul 10. Orthopedie Berendes TD, Straaten F van der: Een vrouw met pijn rechts onder in de buik door een invaginatie van de appendix. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2008; 152(47): 25712574. Moonen AFCM, Thomassen BJW, Knoors NT, van Os JJ, Verburg AD, Pilot P: Preoperative epoetin α injections versus postoperative autologous blood retransfusions in total hip and knee arthroplasty; a prospective randomized clinical trial. J Bone Joint Surg Br. 2008; 90(8): 1079-1083. Moonen AFCM, Thomassen BJW,van Os JJ, Verburg AD, Pilot P: Retransfusion of filtered shed blood in everyday orthopaedic practice. Transfusion Medicine, 2008, 18, 355–359.

157


Schepers T, Vogels LM, Schipper IB, Patka P: Percutaneous reduction and fixation of intraarticular calcaneal fractures. Oper Orthop Traumatol. 2008; 20(2): 168-175. Schepers T, Heetveld MJ, Mulder PG, Patka P: Clinical outcome scoring of intra-articular calcaneal fractures. J Foot Ankle Surg. 2008 May-Jun;47(3):213-8. Epub 2008 Mar 28. Schepers T, Van der Stoep A, Van der Avert H, Van Lieshout EM, Patka P: Plantar pressure analysis after percutaneous repair of displaced intra-articular calcaneal fractures. Foot Ankle Int. 2008; 29(2): 128-135. Schepers T, Ginai AZ, Van Lieshout EM, Patka P: Demographics of extra-articular calcaneal fractures: including a review of the literature on treatment and outcome. Arch Orthop Trauma Surg. 2008 Oct;128(10):1099-1106. Epub 2007 Dec 19. Review. Schepers T, Patka P: Calcaneal nonunion: three cases and a review of the literature. Arch Orthop Trauma Surg. 2008 Jul;128(7):735-8. Epub 2007 Dec 15. Review. Schepers T, van Lieshout EM, van Ginhoven TM, Heetveld MJ, Patka P: Current concepts in the treatment of intra-articular calcaneal fractures: results of a nationwide survey. Int Orthop. 2008 Oct; 32(5): 711-715. Epub 2007 Jun 13. Simmermacher RK, Ljungqvist J, Bail H, Hockertz T, Vochteloo AJ, Ochs U, Werken C; AO– PFNA studygroup. The new proximal femoral nail antirotation (PFNA) in daily practice: results of a multicentre clinical study. Injury. 2008; 39(8): 932-939. Epub 2008 Jun 25. Zuurmond RG, Pilot P, Verburg AD, Van Os JJ, Verdonschot N: Retrograde bridging nail in periprosthetic femoral fracture treatment which allows direct weight bearing. Proc IMechE Vol. 222 Part H: J. Engineering in Medicine 2008. DOI: 10.1243/09544119JEIM323. Zuurmond RG, Pilot P, Verburg AD, Buma P, Bulstra SK: No significant corrosion after bridging nail osteosynthesis of a periprosthetic fractured femur: A retrieval report. Injury Extra. Accepted. Klinische Genetica Bock GH de, Jacobi CE, Seynaeve C, Krol- Warmerdam EM, Blom J, Asperen CJ van, Cornelisse CJ, Klijn JG, Devilee P, Tollenaar RA, Brekelmans CT, van Houwelingen JC: A family history of breast cancer will not predict female early onset breast cancer in a populationbased setting. BMC Cancer. 2008; 8:203. Dijk S van, Otten W, Tollenaar RA, Asperen CJ van, Tibben A: Putting it all behind: longterm psychological impact of an inconclusive DNA test result for breast cancer. Genet Med. 2008; 10(10): 745-750. Evans GR, Gaarenstroom KN, Stirling D, Shenton A, Maehle L, Dørum A, Steel M, Lalloo F, Apold J, Porteous M, Vasen HF, Asperen C van, Moller P: Screening for Familial Ovarian Cancer: Poor survival of BRCA1/2 related cancers. J Med Genet. 2008 Apr 15. [Epub ahead of print] Garcia-Closas M, Hall P, Nevanlinna H, Pooley K, Morrison J, Richesson DA, Bojesen SE, Nordestgaard BG, Axelsson CK, Arias JI, Milne RL, Ribas G, González-Neira A, Benítez J, Zamora P, Brauch H, Justenhoven C, Hamann U, Ko YD, Bruening T, Haas S, Dörk T, Schürmann P, Hillemanns P, Bogdanova N, Bremer M, Karstens JH, Fagerholm R, Aaltonen K, Aittomäki K, von Smitten K, Blomqvist C, Mannermaa A, Uusitupa M, Eskelinen M, Tengström M, Kosma VM, Kataja V, Chenevix-Trench G, Spurdle AB, Beesley J, Chen X, Australian Ovarian Cancer Management Group, Kathleen Cuningham Foundation Consortium For Research Into Familial Breast Cancer, Devilee P, Asperen CJ van, Jacobi CE, Tollenaar RA, Huijts PE, Klijn JG, Chang-Claude J, Kropp S, Slanger T, Flesch-Janys D, Mutschelknauss E, Salazar R, Wang-Gohrke S, Couch F, Goode EL, Olson JE, Vachon C, Fredericksen ZS, Giles GG, Baglietto L, Severi G, Hopper JL, English DR, Southey MC, Haiman CA, Henderson BE, Kolonel LN, Le Marchand L, Stram DO, Hunter DJ, Hankinson SE, Cox DG, Tamimi

158


R, Kraft P, Sherman ME, Chanock SJ, Lissowska J, Brinton LA, Peplonska B, Klijn JG, Hooning MJ, Meijers-Heijboer H, Collee JM, van den Ouweland A, Uitterlinden AG, Liu J, Lin LY, Yuqing L, Humphreys K, Czene K, Cox A, Balasubramanian SP, Cross SS, Reed MW, Blows F, Driver K, Dunning A, Tyrer J, Ponder BA, Sangrajrang S, Brennan P, McKay J, Odefrey F, Gabrieau V, Sigurdson A, Doody M, Struewing JP, Alexander B, Easton DF, Pharoah PD. Heterogeneity of breast cancer associations with five susceptibility loci by clinical and pathological characteristics. PLoS Genet. 2008 Apr 25;4(4):e1000054. Jacobi CE, de Bock GH, Siegerink B, Asperen CJ van: Differences and similarities in breast cancer risk assessment models in clinical practice: which model to choose? Breast Cancer Res Treat. 2008 May 30. [Epub ahead of print] Ockhuysen-Vermey CF, Henneman L, Asperen CJ van, Oosterwijk JC, Menko FH, Timmermans DR: Design of the BRISC study: a multicentre controlled clinical trial to optimize the communication of breast cancer risks in genetic counselling. BMC Cancer. 2008; 8:283. Oldenburg RA, Kroeze-Jansema KH, Houwing- Duistermaat JJ, Bayley JP, Dambrot C, Asperen CJ van, Ouweland AM van den, Bakker B, Beers EH van, Nederlof PM, Vasen H, Hoogerbrugge N, Cornelisse CJ, Meijers-Heijboer H, Devilee P: Genome-wide linkage scan in Dutch hereditary non-BRCA1/2 breast cancer families identifies 9q21-22 as a putative breast cancer susceptibility locus. Genes Chromosomes Cancer. 2008; 47(11): 947-956. Vos J, Otten W, Asperen C van, Jansen A, Menko F, Tibben A: The counsellees' view of an unclassified variant in BRCA1/2: recall, interpretation, and impact on life. Psychooncology. 2008; 17(8): 822-830. Pathologie Lam-Tse WK, Berg van den L, Dawson L, Ravenswaay Claasen van HH, Hart W, Maartense E: Klinisch denken en beslissen in de praktijk. Een patiënt met koorts en pancytopenie. Ned Tijdschr Geneeskd 2008; 152: 606-614. Raad van Bestuur Does, RJJM Heuvel, J van der, Organizational excellence in healthcare. In: The Theoriesand Practices of Organizational Excellence: New Perspectives, Chapter Three, K.J. Foley & P. Hermel (eds), SAI Global, Sydney, Australia. 2008, pp. 77-103. Heuvel, J van der: Voorkom nationalisatie van de ziekenhuizen. Medisch Contact 14 november 2008 63 (46) Heuvel, J van der, Stevens, P: Maatstafconcurrentie Goed voor de Zorg. Medisch Contact 11 januari 2008. 63 (2) pp 74-77. Radiotherapie Sjögren EV, Wiggenraad RG, Le Cessie S, Snijder S, Pomp J, de Jong RJ.: Outcome of radiotherapy in T1 glottic carcinoma: a population-based study. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2008 Oct 7. [Epub ahead of print]. Urologie Groenendijk PM, Halilovic M, Chandi DD, Heesakkers JP, Voorham-Van Der Zalm PJ, Lycklama Anijeholt AA: Extracorporeal magnetic innervation therapy: assessment of clinical efficacy in relation to urodynamic parameters. Scand J Urol Nephrol. 2008; 42(5): 433-436. Groenendijk PM, Lycklama à Nyeholt AA, Heesakkers JP, van Kerrebroeck PE, Hassouna MM, Gajewski JB, Cappellano F, Siegel SW, Fall M, Dijkema HE, Jonas U, van den Hombergh U; Sacral Nerve Stimulation Study Group: Urodynamic evaluation of sacral neuromodulation for urge urinary incontinence. BJU Int. 2008; 101(3): 325-329. Epub 2007 Dec 5. Ziekenhuisfarmacie

159


Dijkstra T, Reesink JA, Verdouw BC, Van der Pol WS, Feberwee T, Vulto AG: Spinal anaesthesia with articaine 5% vs bupivacaine 0.5% for day-case lower limb surgery: a double-blind randomized clinical trial. Br J Anaesth. 2008; 100 (1): 104-108. PROMOTIE Emiel G.G. Verdaasdonk (Heelkunde) Delft, april 2008. Titel proefschrift: Leercurves en training: naar een effectiever en efficiënter trainingscurriculum. Pieter M. Groenendijk (Urologie) Leiden, 9 december 2008: Titel proefschrift: Neuromodulation and urodynamics in lower urinary tract symptoms. (CO)PROMOTORSCHAP/OPPONOREN Stassen LPS Copromotor bij de promotie van Emiel G.G.Verdaasdonk aan de TU Delft op het proefschrift ‘Leercurves en training: naar een effectiever en efficienter trainingscurriculum’ (promotie april 2008). Pilot P Copromotor bij de promotie van dhr. R.G. Zuurmond: ‘The bridging nail in periprosthetic fractures of the hip. Incidence, biomechanics, histology and clinical outcomes’ (prof. dr. S.K. Bulstra, dr. A.D. Verburg, dr. P. Pilot). University Groningen, June 25, 2008. Copromotor bij de promotie van drs. A.F.C.M. Moonen. Postoperative autologous retransfusion of shed blood in primary total hip and knee arthroplasty (prof. dr. G.H. Walenkamp, dr. P. Pilot, dr. A.D. Verburg, dr. I.C. Heyligers) University Maastricht, 5 dec 2008. Bloem RM Promotie drs. GJ Hannink. Bone impaction grafting. Under reconstruction. Promotores: Prof. dr. Buma. Copromotores: dr. BW Schreurs. Manuscript commissie: prof. dr. JA Jansen, prof. dr. MAW Merkx, prof. dr. RGHH. Nelissen. Oppositie: prof. dr. A van Kampen, prof. dr. NJJ Verdonschot, dr. RM Bloem, dr. IC Heyligers, dr. WT Steegenga. Universiteit Nijmegen 05juni-08. CJ van asperen Opponent op 29 mei 2008 bij RA Oldenburg, Proefschrift: Search for new breast cancer susceptibility genes. VOORDRACHTEN Elst, M. van der: C.J. van Manen, M.L. Dekker, P.V. van Eerten, S.J. Rhemrev, G.D.J. van Olden, M. van der Elst: Bio-resorbeerbaar osteosynthese materiaal voor polsfracturen. Traumadagen 2007, 22 november 2007. Elst, M. van der: C.J. van Manen, G.D.J van Olden, P.V. van Eerten, S.J., Rhemrev, M. van der Elst. Bioresorbable versus metal implants for distal radius fractures, a randomized trial. ESTES– 9th European Congress of Trauma and Emergency Surgery 24-27 Mei 2008, Budapest. AJH Vochteloo Mini battle KHP: cementeren of niet? Traumadagen 13-14 november 2008. Pilot P

160


Toepassing van het Risicomodel Delirium bij patiënten met een proximale femurfractuur binnen Collum Care; een eenvoudige effectieve reductiemethode van een delier. M v Haagen, AJH Vochteloo, DD Niesten, MR de Vries, P Pilot Traumadagen 13-14 november. 2008. POSTERS Baalbergen, A Fertiliteitspreservatie bij vrouwelijke oncologische patiënten. Gynaecongres, mei 2008.

161

Reinier de Graaf Groep Postbus 5011 2600 GA Delft (015) 260 30 60 www.rdgg.nl

94499 om: :38 Pagina Jaarverslag Reinier de Graaf Groep Postbus GA Delft (015)

Recommend Documents