Vlinderweg 6, 2623 AX Delft Postbus 5059, 2600 GB Delft Tel.: (015) 2 690 390 Fax: (015) 2 690 190
www.nen.nl
C
E
N
T
R
U
M
V
A
N
N
O
R
M
A
L
I
S
Spelregels voor topsport
A
T
I
E
Toonaangevend kennisnetwerk NEN is hét toonaangevende kennisnetwerk in de wereld van normen en regelgeving. Vooral de gebruikers van normen moeten op ieder moment en vanaf elke plaats NEN kunnen raadplegen.
Wij willen onze klanten zo snel en geavanceerd mogelijk van informatie voorzien. Met cursussen en andere evenementen bevorderen we de toepassing van normen in de praktijk.
Lees in deze brochure meer over normen, normalisatie en over NEN. De genoemde normen zijn slechts een greep uit de 2.000 specifiek Nederlandse en 6.000 Europese normen en de 9.000 wereldnormen die in Nederland worden toegepast.
2
Spelregels voor topsport
Voor een bergbeklimmer is het van levens-
Afspraken die in normen worden vastgelegd,
belang de goede route te vinden. Op weg naar
zijn ontwikkeld in commissies met daarin alle
het bereiken van zijn target, de top, gebruikt hij
belanghebbende partijen. Meestal zijn dit pro-
capaciteiten als ruimtelijk inzicht en klimtech-
ducenten, handelaren, gebruikers, overheden
niek. Daarnaast gebruikt hij genormaliseerde
of consumentenorganisaties.
hulpmiddelen, zoals stijgijzers, klimtouw en
NEN begeleidt het proces naar deze afspraken
ijshaken. Middelen om mee verder te komen.
en legt ze vast in normen.
Voor hem zijn dit topinvesteringen.
Afspraken worden normen Het dagelijks leven is enigszins vergelijkbaar. Ook al zullen misstappen op weg naar ieders target niet direct zo fataal aflopen, iedereen heeft houvast nodig. Daarbij maken wij gebruik van genormaliseerde producten en handelen we volgens afspraken, al dan niet in normen vastgelegd.
Topinvestering Normen zijn cruciaal voor onderlinge afstemming van producten en diensten. Ze bepalen de minimumkwaliteit, beperken onnodige variëteit en voorkomen ontwerpfouten. Belangrijke zaken die geld besparen. Normalisatie is dus een topinvestering.
3
Norm voor wandelwagens Europese afspraken helpen ontwerpers en fabrikanten om een zo veilig mogelijke kinder- of wandelwagen te maken. Je kind moet er immers niet uit kunnen vallen of bekneld raken.
Norm voor borstimplantaten Als je een implantaat in je lichaam hebt, wil je dat dit veilig is. De eisen aan borstimplantaten zijn sinds kort wereldwijd vastgelegd.
Norm voor schoenen Natte voeten oplopen is niet fijn. Fabrikanten testen schoenen daarom onder meer op weerstand tegen water. Ze gebruiken diverse Europese normen.
Normen voor zuivel Je gaat er vanuit dat het voedsel in je boodschappentas gezond is. Normen, bijvoorbeeld voor het bepalen van het vetgehalte in kaas, dragen daar aan bij.
4
Leven Je lijf & je leven Contactlenzen
Voedselveiligheid
Je zintuigen optimaal kunnen gebruiken, ver-
De veiligheid van voedsel is een niet meer uit
hoogt de kwaliteit van leven. Vooral onze ogen
de publieke belangstelling weg te denken
zijn kostbaar. Naast normen voor brillenglazen,
onderwerp. Dioxine, salmonella en BSE heb-
zijn er ook normen voor contactlenzen. Deze
ben recent gezorgd voor veel opschudding.
gaan over hardheid, kromming en vloeistoffen
Inmiddels is bekend dat die veiligheid sterk
om de lenzen in te bewaren.
samenhangt met de samenstelling en kwaliteit van diervoeders. In internationale normen zijn
Veilig vuurwerk
methodes aangegeven om diervoeders te
Het nieuwe jaar inluiden met mooi vuurwerk:
analyseren. Deze normen spelen een belang-
een traditionele en gezellige gebeurtenis.
rijke rol bij het handhaven van afspraken over
Maar ondanks de campagnes van SIRE, vallen
voedselveiligheid.
er ieder jaar toch weer gewonden bij het afsteken van vuurwerk. Wij willen zeker zijn van veilig vuurwerk, ook als dat uit het buitenland komt. Daarom werkt Nederland mee aan Europese normen om de veiligheid van consumentenvuurwerk te garanderen.
Topinvestering Normalisatie draagt bij aan brede kennisverspreiding. Normen zorgen voor een efficiëntere inzet van producten en diensten.
Met deze vorm van ‘interface management’ levert normalisatie een belangrijke bijdrage aan innovatie.
5
Norm voor straatverlichting Een straatlantaarn ’hangt van normen aan elkaar’:
Norm voor verkeersborden
er zijn onder andere afspraken gemaakt over de
De vormen en kleuren van verkeers-
lamp, over de paal en over de bedrading.
borden zijn voor heel Europa vastgelegd. Dat is wel zo handig als je met de auto naar het buitenland gaat.
Normen voor brandwerendheid Branden zijn helaas dagelijks in het nieuws. Europese afspraken voor het testen van de
Norm voor straatklinkers
brandwerendheid van bouwmaterialen zijn
Een gat in de straat kan ervoor zorgen dat je lelijk
van levensbelang.
valt. Straatklinkers moeten tegen een stootje kunnen. De eisen en testmethoden zijn in heel Europa hetzelfde.
6
Wonen Bouwen aan je toekomst Normen dichtbij huis
zo toegankelijk mogelijk zijn voor iedereen;
Met isolatienormen in de bouwsector bereik je
ongeacht lichaamsafmeting, handicap of leef-
op velerlei gebied besparingen. Naast een
tijd. Dit is het uitgangspunt voor de norm
investering in de rentabiliteit van het gebouw,
‘Toegankelijkheid van gebouwen’. Deze norm
bespaar je energie en fossiele brandstoffen.
helpt ontwerpers en architecten om gebouwen
En door de vermindering van CO2-uitstoot,
en buitenruimten zó in te richten dat iedereen
spaar je het milieu. In de bouw zijn legio normen
daar comfortabel van kan gebruikmaken.
te noemen die aan bouwwetgeving moeten voldoen. Het gebruik van normen maakt de
Legionella minder kans
materie meetbaar.
Voor drinkwatervoorzieningen zijn de nodige afspraken in normen vastgelegd. Ook tijdens
Toegankelijkheid van gebouwen
de bouw van je huis moeten waterleidingen
Onderzoek wijst uit dat de gemiddelde
aan normen voldoen, zodat legionella minder
Nederlander langer wordt. Daarom moeten
kans krijgt zich te openbaren.
deurposten en plafonds worden verhoogd. Gebouwen, woningen of buitenruimten moeten
Topinvestering Macro-economisch onderzoek schat het jaarlijks voordeel van normalisatie op ongeveer 1 % van het bruto nationaal product. Voor Nederland is dat een kleine 4 miljard euro, gerealiseerd met 30 miljoen euro commissiewerk en 20 miljoen euro NENondersteuning.
7
NEN-organisatie NEN
Normontwikkeling
Kennisoverdracht
Cursussen & Evenementen Uitgeverij
Leven
Wonen
Verbinden
Werken
Gezondheid, Voeding
Bouw
Elektro, ICT
Industrie
Je welbegrepen eigenbelang Wie meedoet aan normalisatie, deelt zijn kennis om er een gezamenlijk voordeel uit te halen. Normalisatie streeft naar efficiënte, veilige, gezonde en duurzame producten en processen. Op een slimme manier worden meerdere belangen met elkaar verenigd. In Nederland is NEN het nationale normalisatie-instituut. Wij werken in Europees (CEN, CENELEC en ETSI) en wereldwijd (ISO, IEC en ITU) verband aan economische groei en welzijn.
NEN: • begeleidt het maken van nationale normen; • zorgt voor een actieve Nederlandse inbreng bij internationale normen; • bevordert de toepassing van normen; • is het kenniscentrum van internationale normen.
Normen in alle facetten Zoals uit bovenstaand schema blijkt, ondersteunen normen alle facetten van ons dagelijks leven.
8
Normen dienen het maatschappelijk belang Wie zet de norm?
bouwen en goed op de hoogte te blijven van
De inhoud van de normen wordt niet door de
de ontwikkelingen binnen het vakgebied.
wetgever opgelegd, maar wordt door alle belanghebbenden gezamenlijk bepaald op
Bijzondere leerstoel
basis van consensus. Iedere norm verschijnt
Aan de Erasmus Universiteit is de bijzondere
eerst als ontwerp of ‘groentje’ (genoemd naar
leerstoel Standaardisatie en Normalisatie
het groene papier van het ontwerp). Daarop
gevestigd. Deze valt bewust onder de faculteit
volgt een periode van drie à zes maanden
Bedrijfskunde om het strategisch belang van
waarin iedereen commentaar mag leveren.
normalisatie voor ondernemingen aandacht te
Daarna is de norm definitief. Soms verwijst de
geven in onderwijs en onderzoek.
wet naar een norm en is deze bindend. In andere gevallen fungeert een norm zuiver als
Uitgeverij als spil
afspraak tussen producenten om de bedrijfs-
NEN-Uitgeverij vervult een spilfunctie. Dit onder-
gang te vereenvoudigen.
deel van ons bedrijf publiceert normen en norminformatie-producten en zet ze in de markt. Zo
Actief in normontwikkeling
raakt de klant op de hoogte van nieuwe normen.
Actief betrokken zijn bij normalisatie kan binnen je eigen sector. Werk mee in
Cursussen & Evenementen
Nederlandse, Europese of internationale
Ons bedrijfsonderdeel NEN-Cursussen & Eve-
normcommissies en help zo gestalte te geven
nementen verzorgt cursussen en organiseert
aan essentiële normen. Bovendien is dit een
evenementen rondom normen en normalisatie.
uitstekende manier om een netwerk op te
Wij richten ons specifiek op het hoger en middenkader. Als basis dient de norm of praktijkrichtlijn, zoals NEN-Uitgeverij die uitgeeft.
9
Normen voor SMS-en
10
Norm voor beveiliging
Even SMS-en met een relatie in Amerika.
Virussen, hackers, je wilt er liever niets mee te maken
Tegenwoordig de normaalste zaak van de
hebben. De Code voor Informatiebeveiliging is een
wereld. Voor Short Message Service
Nederlandse norm die je helpt je netwerk te beschermen.
bestaan tientallen mondiale normen.
Normen voor DVD’s
Normen voor SIM-kaarten
Je vindt het vanzelfsprekend dat je DVD’s af kunt
In iedere GSM zit tegenwoordig een SIM-kaart. Die
spelen. Maar wist je dat dit alleen kan omdat
past en werkt altijd, ongeacht het type of merk tele-
fabrikanten hierover afspraken hebben gemaakt?
foon. Dit is mogelijk dankzij wereldwijde afspraken.
Verbinden Je interactieve leven Toenemende behoefte aan afspraken
e-Learning
Internet als universeel communicatienetwerk
Maar ook e-learning is aan de orde van de
bestaat niet alleen dankzij normen, maar heeft
dag. Onderwijs en onderwijsbegeleiding via
ook de behoefte aan nieuwe afspraken sterk
internet of cd-rom maken het mogelijk om in
vergroot. Ditzelfde geldt voor de snelle opeen-
eigen tempo, op een zelf te bepalen plaats en
volging van nieuwe hardware en nieuwe
tijdstip onderwijs te volgen of te geven. Zowel
systeem- en applicatiesoftware.
in Nederland als internationaal ontstaan
Dankzij vastgelegde afspraken in Europees en
normen voor interactieve lesmethoden en
zelfs internationaal verband zijn nieuwe
methoden om de administratieve processen
verdergaande communicatiemogelijkheden
te ondersteunen.
ontstaan. Je kan nu bijna overal ter wereld met een GSM naar Nederland bellen en omgekeerd
Digitale televisie
of van datadiensten gebruikmaken, zoals
Ook in Nederland is digitale televisie door-
internet en SMS.
gedrongen. Naast een hogere beeldkwaliteit, is er een groter programma-aanbod en zijn nieuwe interactieve diensten mogelijk. Digitale televisie-uitzendingen vinden plaats op internationaal vastgelegde frequenties, waarover internationaal normafspraken worden gemaakt. Op termijn behoort analoge televisie tot het verleden.
Topinvestering Toepassing van normen leidt tot efficiënte bedrijfsvoering en een duidelijke afbakening van aansprakelijkheden. Kwaliteitsverbetering en tijdwinst zijn rechtstreekse voordelen van normalisatie.
11
Norm voor cabines Als chauffeur breng je een groot deel
Normen voor drukvaten
van je tijd zittend door. Dit eist veel van
Als een drukvat in de reminrichting van een
je lichaam. Daarom zijn er diverse normen
truck niet goed werkt, is dat gevaarlijk.
met afspraken over de ergonomie van
Europese richtlijnen en de Nederlandse
stoelen en cabines.
wetgeving stellen harde eisen. Met normen kun je hieraan voldoen.
Norm voor banden Een ongeluk zit in een klein hoekje. Om pech te
Norm voor buizen
voorkomen, bestaan er mondiale afspraken over het
Als je werkt met gevaarlijke stoffen, is goed materiaal een
testen van banden voor vrachtwagens en bussen.
eerste vereiste. Normen voorzien hierin. Een voorbeeld is een Europese rekenmethode voor verwarmingsbuizen in raffinaderijen.
12
Werken Veilig en tevreden werken Veilig werken aan olie- en gaswinning
gebouwen moeten voldoen. Normcommissies
Normen voor de winning van olie en gas dragen
termijn maatregelen nodig zijn. NTA’s komen
bij aan de veiligheid van zowel de medewerkers
sneller en vaak met inbreng van een gering
als de omgeving. Internationaal wordt in hoog
aantal partijen tot stand. Ze hebben daarom
tempo aan deze normen gewerkt. In Neder-
ook een duidelijk andere status dan een norm.
kiezen voor technische afspraken als op korte
land wordt een nieuwe norm voor buisbeschrijving van de levenscyclus van buis-
Kwaliteits-, arbo- en milieumanagementsystemen
leidingen, is hierin veel kennis samengebracht
Managementsystemen nemen een steeds
en gestructureerd. De norm is belangrijk voor
belangrijkere plaats in bij het optimaliseren van
vergunningverlening voor aanleg en onder-
de bedrijfsvoering. Modern kwaliteitsmanagement
houd van transportleidingen.
houdt continue verbetering in met als belangrijke
leidingsystemen gepubliceerd. Naast de
doelen het vergroten van klanttevredenheid en
Ontruimingsplannen
bevorderen van betrokkenheid van medewerkers.
Rampen als in Enschede en Volendam blijven
Ook draagt het bij tot kostenverlaging door ver-
op ons netvlies staan. Ontruimingsplannen zijn
groting van effectiviteit en efficiëntie. Steeds
onontbeerlijk om de gevolgen van een ramp
meer bedrijven combineren hun kwaliteits-
zoveel mogelijk in te perken. In een aantal
managementsysteem met een arbo- en milieu-
Nederlandse Technische Afspraken (NTA’s) is
managementsysteem om deze voordelen nog
omschreven waaraan ontruimingsplannen voor
meer uit te buiten.
Topinvestering Door het gebruik van normen worden onduidelijkheden zoveel mogelijk weggenomen. Mensen werken sneller en maken minder kosten. Normalisatie draagt bij aan arbeidsvreugde.
13
NEN-Klantenservice Vragen over normen, richtlijnen of aanverwante publicaties? Onze medewerkers van NEN-Klantenservice staan klaar om vragen op normalisatiegebied te beantwoorden. Voor vakinhoudelijke informatie brengen zij de klant in contact met de desbetreffende afdeling. Ook hebben we adviespunten, om voor een aantal specifieke sectoren de dagelijkse stroom van vragen goed te kunnen afhandelen. NEN-Klantenservice, tel. (015) 2 690 391.
Normen inzien en eventueel kopen of buitenlandse catalogi raadplegen kan tijdens kantooruren bij ons Infocentrum. 24 uur per dag elektronisch normen bestellen en direct downloaden kan via www.nen-normshop.nl.
14
Colofon: Tekst Jeannette Baljet Coördinatie Foka Kempenaar Opmaak en layout VDM Reklame & Marketing © NEN 2002
15
