7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum
De zender – de ontvanger – de boodschap Kies uit: geschreven, gesproken, de brief, de telefoon, luistert, leest, de luisteraar, de lezer
Ik deel iets mee… Ik ben de zender.
_________________
_________________
BOODSCHAP
BOODSCHAP
Ik zeg iets: een woord, een zin, een tekst:
Ik schrijf iets: een woord, een zin, een tekst:
Hij/zij _________________ naar
Hij/zij _________________ mijn
mijn boodschap. Hij/zij is
boodschap. Hij/zij is
_________________ .
_________________ .
Welk middel kan ik gebruiken?
Welk middel kan ik gebruiken?
_________________
_________________
Geef zelf nog twee andere
Geef zelf nog twee andere
middelen:
middelen:
_________________
_________________
_________________
_________________
Ik deel iets mee aan iemand. Hij of zij is de ontvanger.
Ik deel de boodschap mee.
12
Opdracht 1: Bekijk de onderstaande tekst.
13
Opdracht 2: Analyseer de tekst. Welke tekstsoort is dit? _____________________________________________________________________________________ Wie is de zender? _____________________________________________________________________________________ Wie is de ontvanger? _____________________________________________________________________________________ Welke soort boodschap is het? _____________________________________________________________________________________ Wat is de boodschap? _____________________________________________________________________________________ Welk middel werd er gebruikt? _____________________________________________________________________________________ Wanneer is deze tekst opgesteld? _____________________________________________________________________________________ Waar gaan we naartoe? _____________________________________________________________________________________ Wanneer gaan we? _____________________________________________________________________________________ Om hoe laat moeten we daar aanwezig zijn? _____________________________________________________________________________________
Opdracht 3: Zoek de kortste weg met het openbaar vervoer naar het museum: _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ 14
7.5: Bedreigde diersoorten
15
Opdracht 1: Los de vragen op Wat is een stadsimker? _____________________________________________________________________________________ Bijen worden bedreigd door 3 zaken. Welke? _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ Waarom overleven bijen beter in de stad? _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ Hoe kunnen de mensen bijen helpen? _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________
Opdracht 2 Welke soort tekst is dit? ________________________ Waarom? _____________________________________________________________________________________
Opdracht 3 Interview zelf je buur over insecten. Draai vervolgens de rollen om.
Richtvragen: - Houdt hij/zij van insecten? Welke insecten? Waarom wel/waarom niet? - Draagt hij/zij al zorg voor de natuur? - Wat zou je graag willen doen voor de natuur? -… 16
7.6: Het insectenpaspoort
Na het Natuurwetenschappelijk museum Opdracht 1: Maak een insectenpaspoort over de honingbij en de solitaire bij. Geef je opdracht af op donderdag 12 maart. Tip: denk aan het dierenpaspoort van Jefke en Fonske.
Opdracht 2: Geef de naam van deze insecten.
17
7.7: Het insectenhotel
Luisteropdracht: Bekijk de filmpjes en beantwoord de onderstaande vragen. Filmpje 1: Bouw mee voor de bij. Waarom zijn bijen nuttig? _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________
Hoe kan je de bijen helpen? Tip 1: _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ Tip 2: _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ Tip 3: _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________
Zijn solitaire bijen agressief? Waarom wel/niet? _____________________________________________________________________________________
18
Filmpje 2: De letter i van insectenhotel. Waarvoor dient een insectenhotel? _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________
Waar zet je best je insectenhotel? _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________
In welk natuurlijk materiaal zitten graag: o
de lieveheersbeestjes:
_____________________________________________________________________________________
o
de bijen:
_____________________________________________________________________________________
o
de wespen:
_____________________________________________________________________________________
o
de vlinders:
_____________________________________________________________________________________
o
de gaasvliegen:
_____________________________________________________________________________________
19
Filmpje 3: De oorworm.
Wat zijn roofinsecten?
_____________________________________________________________________________________ Hoe maak je een nestplaats voor oorwormen?
_____________________________________________________________________________________ Waarom zijn oorwormen nuttig?
______________________________________________________________________________ 20
7.8: Opdracht: Help de insecten!
Inleiding Uit het interview en de filmpjes merken we dat de insecten het tegenwoordig moeilijk hebben. Wij kunnen hen helpen door op school insectenhotels te bouwen en de hotels een goede plaats te geven op onze speelplaats. De afgelopen dagen hebben jullie hier al veel informatie rond gekregen. Hopelijk hebben jullie goed opgelet, want nu is het aan jullie!
Groepsopdracht: Maak een insectenhotel met een insectenpaspoort. Kies per groep 3 insecten (waaronder de solitaire bij) die je graag wil helpen met je insectenhotel. Je maakt je keuze uit de insecten die je ook hebt moeten zoeken in het Natuurwetenschappelijk museum. Voor deze 3 insecten maakt je elk een insectenpaspoort. Zo weten we wie er allemaal gaat leven in jullie insectenhotel. Bouw vervolgens jullie eigen insectenhotel met het voorziene materiaal. Maar… ook de kleuters van de derde kleuterklas komen ons een handje helpen. Jullie zullen samen met de kleuters het insectenhotel opvullen met natuurlijke materialen waarin de insecten graag leven. Voorzie daarom bij het bouwen van je insectenhotel een stappenplan. Op donderdag 26 maart worden alle insectenhotels op de school ingehuldigd. Daarbij moeten jullie per groep uitleg geven over jullie insectenhotels.
Veel succes!
21
Planning Klaar op: vrijdagnamiddag 20/3
Dagen waar je aan de insectenpaspoorten en het insectenhotel kan werken: do 12/3 (2 lesuren), vrij 13/3 (2 lesuren), di 17/3 (4 lesuren), woe 18/3 (2 lesuren), do 19/3 (2 lesuren), vrij 20/3 (4 uren). (!) Maak een planning.
Op deze dag maken vullen we het insectenhotel opnieuw met de 3 de kleuterklas aan de hand van het stappenplan: dinsdagnamiddag 24/3
Op deze dag huldigen we het insectenhotel in op de school: donderdagnamiddag 26/3 tussen 14u-15u (voor het oudercontact)
Groepsindeling volgens mijn talenten Opdracht 1: Welke talenten zitten er in deze groepsopdracht? Opdracht 2: Kleur hiervan 1 talent (waar je goed in bent) in het groen en kleur 1 werkpunt (waar je nog aan moet werken) in het blauw. 22
Schrijfwijzer insectenpaspoort Wat schrijf ik? Kies in je groep 3 insecten die je graag te gast wil in je insectenhotel.
0
Één van deze 3 insecten is de solitaire bij. Denk aan de eigenschappen van een insectenpaspoort.
0
(tip: dierenpaspoort Jefke en Joske)
Hoe schrijf ik? Gebruik je spellingstrategieën.
0
Planningswijzer insectenhotel Voorzie alles voor het maken van een stappenplan.
0
Knutsel het frame in elkaar (maak deze nog niet vast).
0
Laat het tonen aan de leerkracht.
0
Maak een ontwerp: o Teken het frame over op een tekenblad.
0
o Kies je indeling voor de natuurlijke materialen van de insecten.
0
o Teken je natuurlijk materiaal voor de insecten op het ontwerp.
0
Verzamel je natuurlijk materialen en de werktuigen die je nodig hebt.
0
Voer je ontwerp en stappenplan uit.
0
23
7.9: Wat gebeurt er in de holte? De voortplanting van een solitaire bij Wilde bijen zijn niet, zoals sommige mensen denken, verwilderde honingbijen. Het is een verzamelnaam voor solitair levende bijen. De levenswijze verschilt grondig van die van de honingbij. Bij de solitaire bijen heeft elk vrouwtje een eigen nestholte waarin ze eitjes legt. Solitaire bijen zijn slechts enkele maanden actief op een jaar. In die periode gaat elk vrouwtje op zoek naar een geschikte plaats om zich te nestelen. De meeste soorten graven een gangetje in de grond. Een derde van de solitaire bijen zoekt bestaande holten in hout, stengels of tussen stenen. Wanneer de nestholte gegraven of goedgekeurd is, begint het vrouwtje met rond te vliegen. Daarbij wordt stuifmeel verzameld dat achteraan in de nestholte wordt opgestapeld. Wanneer voldoende stuifmeel is verzameld, legt het vrouwtje er een eitje op. In de voorste cellen worden onbevruchte eitjes gelegd, hieruit zullen de mannetjes komen. De opening vooraan wordt afgesloten met een stevige mengeling van speeksel met modder, plantenmateriaal of zand, zodanig dat het broed goed beschermd is. In de cellen ontwikkelen de eitjes zich tot larven die zich voeden met het stuifmeel. Zodra het stuifmeel op is worden de meeste soorten een cocon. Daarin gaan ze over tot een pop en vervolgens tot de volwassen bij. Dit duurt enkele maanden. Na deze maanden komen dan eerst de mannelijke bijen uit het nest gekropen. Deze wachten bij de nestplek tot de vrouwtjes uitkomen die dan meteen bevrucht worden. Speciaal aan deze levenswijze is dat de solitaire bijen dus nooit hun nageslacht zien, want de volwassen bijen sterven zodra voldoende nesten belegd zijn.
24
Opdracht 1: Vul de woorden in. Kies uit: de vrouwelijke bijen – het stuifmeel – het eitje – de cocon – de larve – de pop –– beschermd – vooraan – een stevige mengeling van speeksel met modder, plantenmateriaal of zand – de volwassen bij 1. Eerst legt de bij ……………………………………………………………….. in de nestholte. 2. Daarna legt de bij ……………………………………………………………….. op het stuifmeel. 3. De eitje ontwikkelt zich tot: het eitje
………………..
………………..
………………..
………………..
4. De opening van de nestholte wordt afgesloten met ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… . Dit zorgt ervoor dat het broed ……………………………………………………………….. is. 5. De mannelijke bijen liggen ……………………………………………………………….. en komen dus eerst naar buiten. Achteraan liggen ……………………………………………………………….. .
Opdracht 2 Huistaak tegen woensdag 18/3: Duid alle onderwerpen en werkwoorden in de tekst aan.
25
