6 In Beeld
Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask in Gent, beleefde daar fantastische tijden en studeerde er in 2009 af. En fotografie bleek de juiste keuze. Want in datzelfde jaar won ze de HP Magnum Expression Award, een prijs uitgereikt door het meest prestigieuze fotoagentschap ter wereld: Magnum Photos. Ze won die prijs met haar eindwerk, een reeks over Rusland ‘Ou Menya’, wat zoveel wil zeggen als ‘bij mij’. Lannoo bracht haar debuut vorig jaar uit in een gelijknamig boek (zie ook BE 04/2011). “Die prijs heeft er vooral voor gezorgd dat mijn naam bekend werd, en dat mensen mijn werk herkennen. Ik was net afgestudeerd in juni, en in november won ik die prijs. Ik had meegedaan aan die wedstrijd als verplichting voor mezelf om te kijken of ik mijn verhaal zou kunnen vertellen in 15 beelden. En zeker niet met de gedachte dat ik zou winnen. Dat was echt een grote, maar leuke, verrassing (lacht). Ik denk dat dit qua fotografie niets veranderd heeft. Maar qua erkenning van de buitenwereld heeft het wél veel teweeg gebracht. Als net afgestudeerde - ook al is je werk heel goed - is het moeilijk om promotie te krijgen. En deze prijs hielp zeker om mijn werk te tonen aan de buitenwereld: mijn project heeft in heel wat kranten en tijdschriften gestaan, het kwam op tv en radio. Veel mensen hebben het gezien, waaronder ook mensen van Lannoo. En zo kreeg ik de kans om een boek te maken. De geldprijs en de printer voor grootformaatfoto’s zorgden er bovendien voor dat ik snel aan een nieuw project kon beginnen.” Voor het project ‘Ou Menya’ trok ze drie keer voor 1 maand naar Rusland. Ze reisde van Moskou naar Vladivostok met de Trans-Siberische trein, stapte af in kleine dorpjes, vroeg aan mensen die ze ontmoette of ze bij hen kon overnachten en nam dan foto’s bij mensen thuis. En dat allemaal zonder ook maar één woord Russisch te spreken. “Als ik geïnteresseerd ben in iets, als ik niet weet hoe iets is, ga ik er gewoon op af in plaats van er veel rond op te zoeken. Ik wil dan gewoon zelf ervaren hoe het is. En de Trans-Siberische trein sprak me wel aan: ik ben gewoon vertrokken en zou wel zien waar ik zou belanden. Ik laat me graag leiden door het moment. Met enkel een briefje op zak waarop stond dat ik een slaapplaats voor één nacht zocht, trok ik op pad. En het was echt zeer tof. De mensen die me toelieten binnen in hun huis stonden er echt voor open. Die waren super, super vriendelijk. In één nacht geraakte je heel dicht bij elkaar: dat was wel een verrassing voor mij. Dat je in één nacht heel veel van elkaar te weten kan komen en eigenlijk wel een intieme relatie kan opbouwen. En het is dat gevoel dat ik dan in beeld gebracht heb. Ik nam niet zomaar een foto en was terug weg. Ik maakte bijna, voor één nacht, deel uit van het gezin waar ik verbleef. Het is daarom dat ik ook graag bij mensen slaap en weet wat ik fotografeer. Dat ik snap waarmee ik bezig ben. Met op straat fotograferen heb ik bijvoorbeeld meer moeite. Ik heb het niet nodig om mensen echt te kennen, ik moet niet heel hun verhaal weten, maar alles heeft te maken met respect en met de sfeer die ergens hangt.” Voor het project waar ze nu aan werkt, ‘I am about to call it a day’, trok ze naar Amerika. Daar gaat ze op praktisch dezelfde manier te werk. “In Amerika
lift ik, omdat er daar bijna geen openbaar vervoer is in de kleine dorpen. En dan vraag ik ook gewoon op straat aan mensen of ik mag blijven overnachten. Waarom Amerika? In Rusland kende ik de taal niet, en toen dacht ik dat ik zo dicht bij mensen kon geraken net omdat ik de taal niet sprak. Daarom wou ik daarna naar een plaats waar ik de taal wél machtig was. Amerika is bovendien ook zo’n land waar heel veel over verteld wordt, maar waarover je niet weet of het echt zo is. Ik laat me niet graag leiden door de opinie van anderen. Ik wou zelf ontdekken hoe het daar was. Dus ben ik gewoon vertokken. Zonder vooroordelen, zonder verhaal. Ik doe wat komt, denk niet te ver vooruit. Mijn foto’s van Amerika zijn wel iets persoonlijker, omdat ik de taal ken. In Rusland waren het vaker sfeerbeelden.” Ondertussen trok ze al vijf keer naar de Verenigde Staten en twijfelt ze of en hoe vaak ze zou teruggaan. “Wanneer is een project af ? Dat is altijd een moeilijke vraag. Ik denk dat ik na de expo in Gent - waar er work in progress van deze reeks te zien zal zijn - nog wel een paar keer zal terugkeren om met een ‘nieuwe blik’ te fotograferen.” Beslissen om te stoppen is moeilijk maar selecteren is dat ook. “Vooral als je enkele goeie foto’s hebt van hetzelfde. Soms is er niet één de beste maar zijn er meerdere goed. Dat is moeilijk. Maar eigenlijk, als je eerlijk bent tegenover jezelf, is het makkelijk om te selecteren. Het is vooral moeilijk als je pas terugkomt van een reis en direct moet selecteren. Het wordt makkelijker als je er wat tijd kan laten overgaan. De reis zit dan meer op de achtergrond. Wanneer je pas terug bent, ga je gevoelens van speciale momenten met mensen projecteren op je foto’s, en kan je vaak moeilijk afscheid nemen van die foto’s, louter gevoelsmatig.” Bieke Depoorter wil niet gezegd hebben dat ze een reportagefotograaf is. “Ik denk dat je wel een zekere stijl herkent in mijn foto’s, maar hoe je die nu moet beschrijven… Ik doe niks journalistieks. Er zitten zeker journalistieke elementen in, maar ik wil absoluut geen ‘leven zoals het is’ brengen. Ik wil niet laten zien hoe mensen in Rusland of Amerika leven. Het is mijn kijk, het zijn allemaal kleine fragmentjes, sowieso zeer subjectief. Ik neem graag de momenten ertussen. Vooral in mijn Amerika-reeks: de momenten wanneer mensen eventjes in zichzelf gekeerd zijn, die probeer ik te vatten. Vooral het moment net voordat mensen gaan slapen is zo’n raar moment waarop iedereen in zichzelf gekeerd is, vaak met een eigen ritueel. Dat vind ik interessant. Soms lukt het ook niet om die momenten te vatten op één nacht. Soms kom ik terug
In Beeld 7
na een maand met maar twee beelden die ik goed vind. Maar soms kan je ook echt trots zijn op een beeld, omdat het moment goed zat. Ik ben niet dikwijls echt tevreden als ik aan het fotograferen ben, maar soms heb je zo’n zot gelukzalig gevoel. Maar dat komt niet meer dan één keer in een half jaar voor (lacht). Het moment klopt, de mensen, en als je daar dan een foto van kan maken waaruit dat gevoel spreekt: dat is voor mij geweldig. Een moment dat je niet kan omschrijven maar waarvan je wel een foto kan nemen. Daarvoor doe ik het!”(je) n
Meer zien van Bieke Depoorter? Dan moet je naar Gent. Van 25 mei tot 23 september 2012 loopt daar in Kunsthal SintPietersabdij (Sint-Pietersplein 9) een tentoonstelling met werk van Bieke Depoorter. Je kan een reeks foto’s zien uit ‘Ou Menya’ en work in progress uit het Amerika-project ‘I am about to call it a day’. De expo is te bezoeken van dinsdag tot en met zondag, 10 u. - 18 u. Bieke Depoorter is sinds 2011 ook lid van het collectief Tendance Floue (www.tendancefloue.net en www.biekedepoorter.be).
© Bieke Depoorter / Ou Menya
8 In Beeld
In Beeld 9
© Bieke Depoorter / Ou Menya
10 In Beeld
In Beeld 11
© Bieke Depoorter / I am about to call it a day
