4. Verschillende schenkings- en successietarieven per gewest... 12

Inhoudstafel

1. Uw vermogen als samenwonende

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2. Uw vermogen als gehuwde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.

2.2. 2.3. 2.4

U bent gehuwd zonder huwelijkscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.1. Het principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.2. Wat valt er onder het eigen vermogen? . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.3. Wat valt er onder het gemeenschappelijke vermogen? . . . . . 2.1.4. Stemrecht van gemeenschappelijke aandelen? . . . . . . . . . . Scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Scheiding van goederen met een beperkte gemeenschap . . . . . . . . Algehele gemeenschap van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Het erfrecht in het kort 3.1.

3. 2.

3.3.

4 4 4 5 6 6 7 7

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Wat krijgt de langstlevende echtgenoot? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 3.1.1. De erflater heeft kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 3.1.2. De erflater laat andere erfgenamen dan kinderen achter . . . 9 3.1.3. De erflater heeft géén andere erfgenamen behalve de langstlevende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Wat krijgen de kinderen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 3.2.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 3.2.2. En stiefkinderen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Erven samenwonenden automatisch van elkaar? . . . . . . . . . . . . . . 10

4. Verschillende schenkings- en successietarieven per gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. 4.2.

4

12

Verschillende tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Welk tarief is van toepassing? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1. Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2. Schenkingsrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Regioshopping: begin er op tijd aan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 12 12 12 13

5. Het vervelende probleem van inbreng en inkorting voor familiebedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

4.3.

5.1.

Schenkingen worden in principe ‘ingebracht’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1.1. Inbrengen is het principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1.2. Werken met verouderde inbrengregels . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1.3. Praktijkvoorbeeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

© 25 technieken om uw familiebedrijf belastingvrij door te geven – 2012,

14 14 14 16

III

Inhoudstafel

Deel I - Wat u vooraf moet weten

5.2.

Reserve en inkorting als spelbreker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.1. Het reservataire of voorbehouden deel . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.2. Een andere waardering bij inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat moet u onthouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17 17 18 20

6. Een gezinswoning in een vennootschap mét bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

Inhoudstafel

5.3.

6.1. 6.2.

Er is in principe geen bescherming in een vennootschap . . . . . . . . Het principe van de beschermde gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.1. Het begrip ‘gezinswoning’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. De bescherming van de gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.3. Ook voor samenwonenden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oplossing 1: wat aandelen geven en de statuten aanpassen . . . . . . Oplossing 2: een huurcontract vanaf het overlijden . . . . . . . . . . . . . Wat moet u onthouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21 21 21 21 22 22 23 23

7. Is er een probleem als uw kind nog minderjarig is? . . . . . .

24

6.3. 6.4. 6.5.

7.1.

Schenken aan een minderjarige zonder de vrederechter . . . . . . . . . 7.1.1. In principe is een kind handelingsonbekwaam . . . . . . . . . . 7.1.2. In de praktijk zonder vrederechter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De grootouders aanvaarden voor de minderjarige . . . . . . . . . . . . . . Kan een ouder optreden voor een minderjarig kind? . . . . . . . . . . . . 7.3.1. In principe kan men niet schenken én aanvaarden . . . . . . 7.3.2. De gekruiste aanvaarding als (nood)oplossing . . . . . . . . . . 7.3.3. Eén ascendent is voldoende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Is een schenking met een last mogelijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Is een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik mogelijk? . . . . Wat moet u onthouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24 24 24 24 25 25 26 26 26 27 27

8. Hoe houdt u uw schoonfamilie buiten het familiebedrijf? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

7.2. 7.3.

7.4. 7.4. 7.5.

8.1.

8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6.

IV

De wet helpt u al een stuk op weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.1. Wat geschonken is, is ‘eigen’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.2. Zorg voor een bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uitsluitingsclausule bij een schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Beding van terugkeer bij een schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Onvervreemdbaarheidsclausule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De overdracht van aandelen beperken in de statuten van het familiebedrijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat moet u onthouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


28 28 28 29 29 30 30 31

9.1. 9.2. 9.3.

9.4. 9.5.

Uw ex geraakt ‘binnen’ via de minderjarige kinderen . . . . . . . . . . . . Oplossing 1: Een testament met ‘ontneming van het vruchtgenot’ . . . Oplossing 2: Een testament met ‘tijdelijk’ vruchtgebruik . . . . . . . . . . 9.3.1. Eenvoudig alternatief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.3.2. Tijdelijk vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Andere alternatieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat moet u onthouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Aandelen omzetten op naam of dematerialiseren?

32 32 32 33 33 33 33 34

. . . . . . 35

10.1. 10.2. 10.3. 10.4.

Ook voor aandelen aan toonder van uw familievennootschap . . . . . Omzettingstaks van 1% of 2% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Op naam zetten is het eenvoudigst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uw aandelen aan toonder ‘dematerialiseren’ is ook niet moeilijk . . . 10.4.1. Statutenwijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.4.2. Uw bank als centrale rekeninghouder . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.4.3. Bekendmaking via het Belgisch Staatsblad . . . . . . . . . . . . 10.5. Discretie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.6. Goedkoper in geval van successieplanning . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35 35 35 36 36 37 37 37 38

11. De meldingsplicht voor aandelen aan toonder en gedematerialiseerde aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

11.1. 11.2. 11.3. 11.4. 11.5. 11.6. 11.7. 11.8. 11.9.

Meldingsplicht voor nv’s en comm.va’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat is een ‘meldingsplichtige participatie’? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat moet er gemeld worden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe moet de melding gebeuren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aan wie moet er gemeld worden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat als de melding niet gebeurt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat met bv. winstbewijzen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat met aandeelhouders van beursgenoteerde bedrijven? . . . . . . . Geldt de nieuwe meldingsplicht ook voor aandeelhouders op naam? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.10. Geldt de meldingsplicht voor natuurlijke personen of voor rechtspersonen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.11. Moet dit ook gemeld worden aan de fiscus? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.12. Wat moet u onthouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


39 39 40 40 40 40 41 41 41 42 42 42

V

Inhoudstafel

9. Hoe houdt u uw ex-echtgenoot uit uw familiale onderneming? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

12.1. Alles perfect vooraf regelen is moeilijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.1.1. Houd uw successieplanning transparant . . . . . . . . . . . . . . 12.1.2. De verouderde wetgeving is vaak een probleem . . . . . . . . 12.1.3. Men kan niet alles op juridisch vlak regelen . . . . . . . . . . . . 12.2. Kunt u een letter of wishes als oplossing achter de hand houden? . . . 12.2.1. Wat is een ‘letter of wishes’? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.2.2. Hoe maakt u een letter of wishes op? . . . . . . . . . . . . . . . . 12.3. Wanneer kunt u een letter of wishes overwegen? . . . . . . . . . . . . . . 12.4. Wat moet u onthouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43 43 43 43 44 44 44 44 45

13. De nieuwe antimisbruikbepaling: nu ook van toepassing op uw successieplanning? . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

Inhoudstafel

12. Letter of wishes: men kan niet alles vooraf tot in de details regelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13.1. De vroegere regeling (tot 1 juni 2012) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 13.2. De nieuwe antimisbruikbepaling (sinds 1 juni 2012) . . . . . . . . . . . . . 46 13.3. Successieplanning en de nieuwe antimisbruikbepaling . . . . . . . . . . 47

Deel II - Uw eenmanszaak (gedeeltelijk) schenken en de directe belastingen 1. Uw eenmanszaak schenken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.

1.2.

Uw eenmanszaak (gedeeltelijk) schenken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.1. Kunt u (stukken van) uw eenmanszaak schenken? . . . . . . 1.1.2. Heeft u een notaris nodig? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schenkingsrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. Normale schenkingsrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.2. Gunsttarief voor de schenking van een familiebedrijf . . . . . . 1.2.3. Schenkingsrechten vermijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Hoe wordt u erop belast als schenker? 2.1.

2.2. 2.3.

VI

51 51 51 51 51 51 52 52

. . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Stopzettingsmeerwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.1. Bij een verkoop of een inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.2. Bij een schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.3. Volledige en definitieve stopzetting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een stukje van uw eenmanszaak schenken of verkopen . . . . . . . . . Tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.1. Volgens de aard van de goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.2. Sociale bijdragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.3. Extra tip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


53 53 53 53 54 54 54 55 55

3.1.

56

Wat is het voortzettingsstelsel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.1. Voortzetting door de rechte lijn of door de echtgeno(o)t(e) . . . 3.1.2. Stopzettingsmeerwaarden zijn vrijgesteld . . . . . . . . . . . . . 3.1.3. U kunt er afstand van doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Is het voortzettingsstelsel interessant? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Vrijstelling tegenover afschrijvingen . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56 56 56 56 57 57

4. Kan de begiftigde afschrijven op de geschonken goederen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

3.2.

4.1. 4.2. 4.3.

Belaste stopzetting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Vrijgestelde stopzetting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Vergelijking tussen belaste en vrijgestelde stopzetting . . . . . . . . . . . 59

5. Hoe zit het met de btw? 5.1. 5.2.

5.3.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

U moet geen btw aanrekenen op de schenking . . . . . . . . . . . . . . . . Onttrekking en herziening indien slechts enkele goederen geschonken worden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.1. Onttrekking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.2. Herziening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geen onttrekking en herziening indien het gaat om een algemeenheid of een bedrijfsafdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6. Omvormen van een eenmanszaak tot een vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.

6.2.

6.3.

6.4.

6.5.

Waarom zou u uw eenmanszaak omvormen tot een vennootschap? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.1. Om te kunnen schenken? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.2. Om schenkingsrechten te besparen? . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.3. Om de zeggenschap te behouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . Welke vennootschapsvorm kiest u het best? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.1. Er zijn zeven vennootschapsvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. Welke vennootschapsvorm is het meest aangewezen? . . . Hoe kunt u uw eenmanszaak omvormen tot een vennootschap? . . 6.3.1. Er zijn twee manieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3.2. Notaris en revisor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3.3. Kosten voor de omvorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Btw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.1. Normaal gezien moet u btw aanrekenen . . . . . . . . . . . . . . 6.4.2. Artikel 11 van het Btw-Wetboek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Te betalen registratierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5.1. Bij een verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5.2. Bij een inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5.3. Bij een gemengde inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


60 60 60 60 61

62 62 62 62 63 63 63 63 64 64 64 64 65 65 65 65 65 65 66 VII

Inhoudstafel

3. Een vrijstelling is mogelijk (via het ‘voortzettingsstelsel’) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6.6.

Inhoudstafel

6.7.

Stopzettingsmeerwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6.1. Het principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6.2. De tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6.3. Altijd belastbaar bij verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6.4. Vrijstelling mogelijk bij inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Andere fiscale gevolgen van een verkoop versus een inbreng . . . . . 6.7.1. Interesten versus dividenden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7.2. Notionele interestaftrek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

66 66 66 66 66 67 67 67

Deel III - De verschillende manieren van overdracht 1. Gewoon laten vererven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

71

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.1. De hoge kostprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.2. Een cijfervoorbeeld voor de drie gewesten . . . . . . . . . . . . . Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71 71 71 71 71 71 72 72 72

2. Uw familiebedrijf laten vererven tegen 3% . . . . . . . . . . . . . . .

73

1.5. 1.6. 1.7.

2.1.

2.2. 2.3

2.4. 2.5. 2.6. 2.7.

VIII

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.1. 3% of 7% in Vlaanderen, 3% in Brussel en 0% in Wallonië . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.2. Komt uw onderneming in aanmerking? . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.3. De participatievoorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.4. De tewerkstellingsvoorwaarde of economische activiteit . . . 2.1.5. De voortzettingsvoorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.6. De tewerkstellingsvoorwaarde na het overlijden . . . . . . . . . 2.1.7. De voorwaarde van behoud van kapitaal . . . . . . . . . . . . . . 2.1.8. De meldingsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.2. Cijfervoorbeeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


73 73 74 75 76 76 77 77 77 78 78 78 78 79 80 80 80

3.1.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.1. De handgift van aandelen aan toonder . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.2. Wat als de aandelen aan toonder nog niet gedrukt zijn? . . . 3.1.3. Bankgift van gedematerialiseerde aandelen . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. De handeling zelf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. Een bewijs is absoluut aan te raden . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3. De klassieke aangetekende brieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.4. Eén bewijsdocument is handiger en soepeler . . . . . . . . . . 3.2.5. Kunt u het bewijs nog (veel) later opmaken? . . . . . . . . . . . 3.2.6. Diverse modellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.2. Een concreet cijfervoorbeeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1. De fameuze termijn van drie jaar of zelfs zeven jaar . . . . . 3.4.2. Geen voorbehoud van vruchtgebruik mogelijk . . . . . . . . . . Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5.1. Snel registreren binnen de drie jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5.2. Modaliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81 81 81 82 83 83 83 84 84 87 87 87 87 87 88 88 89 89 89 90 90 90

4. De aandelen gewoon overschrijven in het aandelenregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

3.2.

3.3.

3.4.

3.5.

3.6. 3.7.

4.1. 4.2.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1. De handeling zelf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2. Is het juridisch gezien wel 100% sluitend? . . . . . . . . . . . . . 4.2.3. Wat is de houding van de fiscus? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips: betere alternatieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91 91 91 91 92 92 93 93 93 93

5. Uw familiebedrijf schenken via een Nederlandse notaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

94

4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7.

5.1. 5.2. 5.3. 5.4.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4.1. De drie of zelfs zeven jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4.2. Nederlandse akte registreren in Luik? . . . . . . . . . . . . . . . .


94 94 95 95 95 96

IX

Inhoudstafel

3. De moderne handen bankgift

5.5. 5.6. 5.7.

Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

6. De bedrijfsschenking tegen speciale tarieven van 0% (of 3%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inhoudstafel

6.1.

6.2. 6.3.

6.4. 6.5. 6.6. 6.7.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 6.1.1. 0% in Vlaanderen en Wallonië, 3% in Brussel . . . . . . . . . . 98 6.1.2. Niet voor de onroerende goederen die tot bewoning dienen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 6.1.3. Niet voor zuivere patrimoniumvennootschappen . . . . . . . . 99 6.1.4. Voortzetting gedurende een bepaalde periode . . . . . . . . . . 99 6.1.5. Voorwaarden met betrekking tot het (aandelen)bezit . . . . 100 6.1.6. Schenking blote eigendom mogelijk? . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 6.3.1. Voordeel 1: geen verdachte periode van drie of zeven jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 6.3.2. Voordeel 2: de waarde van de onderneming wordt definitief afgerekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 6.3.3. Voordeel 3: de reserve kan alleen in geld gevraagd worden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

7. Uw onderneming schenken tegen het vlakke tarief van 3% (7%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.

98

104

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.1. Het vlakke tarief van 3% of 7% (3,3%, 5,5% of 7,7% in Wallonië) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.2. Voor alle roerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.3. Een definitief tarief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

104

8. De verkoop van uw zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

107

7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7.

8.1. 8.2. 8.3.

X

104 104 104 105 105 105 106 106 106

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108


Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips: verkopen voor een (te) lage prijs? . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

108 108 108 108

9. Uw familiebedrijf ‘vermomd’ schenken . . . . . . . . . . . . . . . . . .

109

9.1. 9.2. 9.3. 9.4. 9.5. 9.6.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Uw familiebedrijf verkopen op lijfrente? 10.1. 10.2. 10.3.

10.4. 10.5. 10.6.

10.7.

109 109 110 110 110 111

. . . . . . . . . . . . . . . . 112

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.1. Fiscaal voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.2. Burgerrechtelijk voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.6.1. Lijfrente in het kader van een successieplanning . . . . . . . 10.6.2. Lijfrente als techniek om een van uw kinderen te bevoordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.6.3. Een lijfrente ‘op maat’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.6.4. Een lijfrente ‘kan’ beperkt worden in de tijd! . . . . . . . . . . . 10.6.5. Wat als de koper eerst overlijdt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

112 112 113 113 113 113 114 114 114 115 115 115 116 116

11. Kwijtschelden van de verkoopprijs van de familiale onderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

117

11.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.1. Kwijtschelden verkoopprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.2. De kwijtschelding van de achterliggende lening . . . . . . . . 11.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3. Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.4. Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.5. Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.6. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.7. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

117 117 117 117 118 118 118 119 119


XI

Inhoudstafel

8.4. 8. 5. 8.6. 8.7.

12. De techniek van de dubbele akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

120

12.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.2.1. Het vervelende probleem van inkorting . . . . . . . . . . . . . . 12.2.2. Stap 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.2.3. Stap 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.3. Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.4. Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.5. Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.5.1. De dubbele akte als fiscale optimalisatie . . . . . . . . . . . . . 12.5.2. Dubbele akte enkel m.b.t. het familiebedrijf . . . . . . . . . . . 12.6. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.7. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

120 120 120 121 121 121 122 122 122 122 122 123

13. Een familiebedrijf in de huwelijksgemeenschap met een keuzebeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

124

13.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.1.1. Het principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.1.2. Stukje optimalisatie, maar ook controle . . . . . . . . . . . . . . 13.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.2.1. Stap 1: uw huwelijksstelsel ‘bijsturen’ . . . . . . . . . . . . . . . . 13.2.2. Stap 2: een goed keuzebeding inlassen . . . . . . . . . . . . . . 13.2.3. Stap 3: het bekendmaken van uw keuze . . . . . . . . . . . . . 13.3. Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.3.1. Op praktisch vlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.3.2. Op fiscaal vlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.4. Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.5. Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.6. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.7. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

124 124 124 125 125 127 128 128 128 128 129 129 129 129

14. Het opmaken van een testament om tijdelijk bij te sturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

130

Inhoudstafel

14.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.1.1. Niet courant voor de opvolging van familiebedrijven . . . . . 14.2.1. Wel als tijdelijke oplossing voor de langstlevende of als correctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.2.1. Het eigenhandige testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.2.2. Het notariële testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.2.3. Het internationale testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.3. Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.3.1. Herroepbaar karakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.3.2. Discreet karakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.4. Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.5. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14.6. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XII


130 130 130 131 131 131 132 132 132 132 132 132 133

15.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.1.1. Successieplanning light? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.1.2. De techniek van de wederzijdse schenking . . . . . . . . . . . 15.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.3. Wat zijn de voor- en de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.3.1. De schenking is herroepbaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.3.2. Een bijkomende zekerheid voor de langstlevende echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.3.3. Mogelijkheid tot fiscale optimalisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.3.4. En samenwonenden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.4. Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.4.1. Zorg ervoor dat u de schenking kunt herroepen . . . . . . . . 15.4.2. U kunt de schenking ook onherroepelijk maken . . . . . . . . 15.5. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.6. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

134 134 134 134 135 135 135 136 136 137 137 137 137 137 138

Deel IV - Controletechnieken inbouwen 1. Schenken met de nodige modaliteiten als controle . . . . . 1.1.

141

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.1. Modaliteiten inbouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.2. Een (optioneel) beding van terugkeer . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.3. De uitsluitingsclausule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.4. Een (facultatieve) periodieke uitkering als last . . . . . . . . . 1.1.5. Last van onvervreemdbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. De juiste timing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.2. De juiste vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

141 141 141 142 142 145 145 145 145 146 146 146 146 147

2. Voorbehoud van vruchtgebruik om de controle te behouden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

148

1.2.

1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7.

2.1. 2.2.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.1. Stap 1: check of wijzig de statuten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2. Stap 2: hoe doet u die schenking correct? . . . . . . . . . . . . 2.2.3. Wordt de aanwas van het vruchtgebruik bij de langstlevende belast? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


148 148 148 149 149

XIII

Inhoudstafel

15. De wederzijdse schenking (tussen echtgenoten) als successieplanning ‘light’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.3. 2.4.

Inhoudstafel

2.5.

2.6. 2.7.

Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.1. Geen echte controle bij verkoop! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.2. Probleem van dividenden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.1. ‘Tijdelijk’ vruchtgebruik voor ‘tijdelijke controle’ . . . . . . . . . 2.5.2. Verzaking van het vruchtgebruik als de ouders het wensen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.3. Tijdelijk vruchtgebruik en vroegtijdig afstand doen? . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. De zaakvoerder(s) of het bestuur ‘betonneren’ voor het leven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. 3.2.

150 150 150 152 152 152 152 153 153 153

154

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Uw familiebedrijf is een bvba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. Uw familiebedrijf is een nv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3. De nv omvormen tot een comm.va? . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.4. De nv omvormen tot een cvba? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.5. Een vennootschap omvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

154 154 154 155 155 156 156 156 156 157 157

4. Via de statuten de overdracht van aandelen beperken . . .

158

3.3. 3.4. 3.5. 3.6.

4.1. 4.2.

4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1. Uw familiebedrijf is een bvba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2. Uw familiebedrijf is een nv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.3. En een cvba? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips: Een ‘discrete’ overdrachtsbeperking via een aandeelhoudersovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Een aandeelhoudersovereenkomst als flexibel en discreet controlemiddel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1. 5.2.

XIV

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.1. Het is een gewoon contract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.2. Concrete voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


158 158 158 159 160 161 161 161 161 161

162 162 162 162 162

Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3.1. Discreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3.2. Flexibel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4.1. Statuten primeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4.2. Niet zomaar wijzigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

164 164 164 164 164 165 165 165

6. De maatschap als familiaal controlevehikel . . . . . . . . . . . . .

166

5.4.

5.5. 5.6.

6.1.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.1. De ‘maatschap’ is steeds populairder voor familiebedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.2. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.3. Specifieke kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.4. Het bestuur van de maatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.5. De duur van de maatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.6. Mogelijkheden om uit te treden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.7. Het fiscale plaatje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.8. De ontbinding van de maatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.9. Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.1. Er zijn twee methodes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. Methode 1: vooraf schenken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.3. Methode 2: achteraf schenken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5.1. Methode 1: schenken met voorbehoud van vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5.2. Methode 2: schenken met een beding van last . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

166

7. Uitgifte van aandelen zonder stemrecht . . . . . . . . . . . . . . . . .

175

6.2.

6.3. 6.4. 6.5.

6.6. 6.7.

7.1. 7.2.

7.3. 7.4. 7.5. 7.6.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.1. Mogelijk voor nv, cvba en bvba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.2. Interessant bij inbreng van vers kapitaal . . . . . . . . . . . . . . 7.2.3. Interessant als er zowel actieve als niet-actieve kinderen zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.4. Voorwaarden voor aandelen zonder stemrecht . . . . . . . . 7.2.5. Soms krijgt men met deze aandelen toch stemrecht! . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


166 167 167 168 168 169 170 170 170 171 171 171 172 172 173 173 173 173 174 174

175 175 175 175 175 176 176 177 177 177 177

XV

Inhoudstafel

5.3.

Inhoudstafel

8. De overdracht van aandelen op allerlei manieren beperken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6.

178

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

178 178 178 179 179 179

9. De cvba als nieuwe trend voor de successieplanning in familiebedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

180

9.1.

9.2.

9.3. 9.4. 9.5.

9.6.

Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.1. Cvba met statuten ‘op maat’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.2. Beperkte aansprakelijkheid van vennoten . . . . . . . . . . . . 9.1.3. Aandelen zijn altijd op naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.4. Minstens drie vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.5. Vast en variabel kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.6. Alles blijft binnen de familie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.7. Creatief stemrecht om de controle te behouden . . . . . . . . 9.1.8. Soepel in- en uittreden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1.9. Bestuurder voor het leven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.2.1. De oprichting van een cvba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.2.2. De omvorming tot een cvba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.5.1. Behoud van zeggenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.5.2. Soepel in- en uittreden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Een ‘familiecharter’ om te anticiperen op conflicten

. . . . 187

10.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1.1. Vooraf vastleggen van gedragsregels . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1.2. Anticipeer op conflicten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2.1. Maatwerk na rijpingsproces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2.2. Inhoud van het familiecharter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2.3. Wijzigingen aan het familiecharter . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3. Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.4. Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.5. Extra tips: Is een familiecharter juridisch gezien afdwingbaar? . . . 10.5.1. U heeft in principe de keuze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.5.2. Kies voor een familiecharter van bepaalde duur . . . . . . . . 10.5.3. Niet in strijd met het vennootschapsrecht . . . . . . . . . . . . . 10.5.4. Wat moet u doen bij niet-nakoming van het familiecharter? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVI

180 180 180 180 181 181 181 182 183 184 184 184 185 185 185 186 186 186 186


187 187 187 188 188 188 189 189 189 190 190 190 190 191

11. Een holding oprichten om de controle te behouden . . . .

192

11.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.1. Aandelen houden en het beleid bepalen . . . . . . . . . . . . . 11.1.2. Is een holding niet enkel bedoeld voor grote ondernemingen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.3. Welke vennootschapsvorm moet u kiezen voor een holding? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.1. Hoe richt u een holding op? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.2. Wat moet er in de statuten staan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3. Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3.1. Centralisatie en continuïteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3.2. Fiscale voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.4. Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.4.1. Kosten en organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.4.2. Belasting van de ‘interne meerwaarde’ . . . . . . . . . . . . . . . 11.5. Extra tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.5.1. Belasting van de ‘interne meerwaarden’ vermijden . . . . . . 11.5.2. Combineren met andere controletechnieken . . . . . . . . . . 11.5.3. Statuten en jaarrekening discreet houden . . . . . . . . . . . . 11.6. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.6.1. Meerdere vennootschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.6.2. Meerdere aandeelhouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.7. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.7.1. De oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.7.2. De jaarlijkse kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

192 192

12. Stichting administratiekantoor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

199

12.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.1.1. Geen groot succes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.1.2. Controletechniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.1.3. Opsplitsing van de zeggenschap en de vermogensrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.2.1. Stap 1: oprichting van de stichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.2.2. Stap 2: certificaten in ruil voor aandelen . . . . . . . . . . . . . . 12.2.3. Stap 3: schenken van certificaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.3. Wat zijn de voordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.3.1. Regeling ‘op maat’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.3.2. Fiscaal transparant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.4. Wat zijn de nadelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.4.1. Drie bestuurders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.4.2. Ontbinding via de rechter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.4.3. Veel kosten, ingewikkeld en log . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.4.4. Binnenkort belast? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

199 199 199


192 193 193 193 193 194 194 195 195 195 195 196 196 196 197 197 197 197 197 197 198

199 200 200 200 200 200 200 201 201 201 201 201 201 XVII

Inhoudstafel

10.6. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 10.7. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

12.5. Verschil met een Nederlands administratiekantoor . . . . . . . . . . . . . 202 12.6. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 12.7. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

13. Vooraf een erfovereenkomst sluiten?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

Inhoudstafel

13.1. Wat is het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.1.1. In principe verboden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.2.2. Het nieuwe cassatiearrest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.2. Hoe doet u het correct? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.2.1. Overeenkomst op papier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.3. De voor- en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.3.1. De concrete gevolgen voor de fiscus . . . . . . . . . . . . . . . . 13.3.1. De concrete gevolgen voor de praktijk . . . . . . . . . . . . . . . 13.4. Wanneer is dit een goede strategie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.5. Hoeveel kost het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

203 203 203 204 204 204 204 204 204 205

Deel V - Modellen Aandeel aan toonder + uittreksel uit de statuten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Handgift: brief van schenker aan begiftigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 Handgift: brief van begiftigde aan schenker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Onrechtstreekse schenking: brief van schenker aan begiftigde . . . . . . . . . 213 Onrechtstreekse schenking: brief van begiftigde aan schenker . . . . . . . . . 215 Bewijsdocument handgift van aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 Bewijsdocument bankgift . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 Bewijsdocument kwijtschelding schuld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 Handgift: brief van schenker aan begiftigde (aangetekende brief na de handgift) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 Handgift: brief van begiftigde aan schenker (aangetekende brief na de handgift) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 Onrechtstreekse schenking: brief van schenker aan begiftigde (aangetekende brief na de bankgift) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 Onrechtstreekse schenking: brief van begiftigde aan schenker (aangetekende brief na de bankgift) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Kwijtschelding schuld: brief van schenker aan begiftigde . . . . . . . . . . . . . . 228 Kwijtschelding schuld: brief van begiftigde aan schenker . . . . . . . . . . . . . . 229 Testament (over te schrijven) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Checklist bij overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 Overeenkomst van uitkoop van de vruchtgebruiker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 Proces-verbaal van vernietiging aandelen aan toonder . . . . . . . . . . . . . . . 235 Melding (door natuurlijke persoon) van een bestaande deelneming van meer dan 25% in een nv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

XVIII


Melding (door natuurlijke persoon) van de verwerving van een deelneming, waarmee die persoon meer dan 25% van de aandelen van de nv in handen krijgt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Melding (door vennootschap) van de verwerving van een deelneming, waarmee die vennootschap meer dan 25% van de aandelen van de nv in handen krijgt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

Deel VI - Tarieven Schenkingsrechten: Brussels gewest. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Schenkingsrechten: Vlaams gewest. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 Schenkingsrechten: Waals gewest. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 Successierechten: Brussels gewest. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 Successierechten: Vlaams gewest. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 Successierechten: Waals gewest. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249


XIX

Inhoudstafel

Melding (door vennootschap) van een bestaande deelneming van meer dan 25% in een nv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

4. Verschillende schenkings- en successietarieven per gewest... 12

Recommend Documents