4
Bergeijkenaren: beeld van hun dorp
4.1
Inleiding
Samen met de dorpsraad zijn twee dorpsavonden georganiseerd. Op de eerste dorpsavond hebben de Bergeijkenaren een beeld geschetst van hoe zij tegen hun dorp aankijken. Onderwerpen die de inwoners het meeste aanspraken zijn uitgewerkt in vragenlijsten. Met behulp van deze vragenlijsten werken de Bergeijkenaren de tweede avond uitgedaagd om hun visie te onderbouwen en projecten te bedenken om, door inwoners aangegeven, knelpunten op te lossen. Aanvullend was er ruimte om eigen onderwerpen aan te dragen. Het beeld dat de Bergeijkenaren schetsen van hun dorp is hieronder aangegeven. 4.2
Algemeen beeld
De kern ‘t Hof is de grootste kern in Bergeijk. Inwoners zijn gelukkig met de uitgebreide voorzieningen omdat de kern relatief groot is. Het centrum fungeert als winkelvoorzieningen voor bezoekers uit andere kernen. Ouderen trekken naar ’t Hof omdat hier een groter gevoel van veiligheid en een betere toegang tot voorzieningen is ten opzichte van het buitengebied. Ook gezinnen vinden het fijn dat er veel voorzieningen zijn, tegelijkertijd kan men wil dicht bij de natuur wonen en leven en vrij wonen. Verder staat het dorpse, landelijke wonen hoog in het vaandel. Het feit dat er op en om ’t Hof ruimschoots groen aanwezig is vinden de inwoners iets om trots op te zijn. Daarnaast zijn de inwoners van ’t Hof trots op hun cultureel erfgoed zoals, door Rietveld ontworpen, voormalige weverij De Ploeg en de Rietveldabri. Het door Mien Ruys ontworpen park, grenzend aan De Ploeg, is eveneens iets waar Bergeijkenaren fier op zijn. De Hofkerk, de binnenkomst in de kern vanuit de Eerselsedijk, Camping De Paal, de Molen, het Teutenhuis en de diverse sportvoorzieningen zijn eveneens zaken waarop de Bergeijkenaren trots zijn. Tot slot ontbreekt het ’t Hof niet aan vrijwilligers die goede ideeën hebben om de kern te maken tot een nog prettigere plek om te wonen. En die bereid zijn om zich in te zetten deze ideeën te helpen realiseren. 4.3 Voorzieningen In het centrum van Bergeijk bevinden zich de meeste voorzieningen. Het betreft dan niet alleen winkels maar bijvoorbeeld ook het cultureel centrum (inclusief theaterzaal), een verzorgingshuis en het recent geopende Teutenhuis. In het Teutenhuis zijn de VVV, het Eichamuseum, de Heemkundekring en Stichting Promotie Bergeijk ondergebracht. Tijdens beide dorpsavonden werd zowel door jongeren als door andere aanwezigen verteld dat er behoefte is aan voorzieningen voor de jeugd. Verruiming van de openingstijden van het jongerencentrum is gewenst. En de ruimte is bovendien aan een opknapbeurt toe. De jongeren willen graag zelf nieuwe activiteiten organiseren, maar hebben daarbij graag de mogelijkheid om terug te kunnen vallen op het jongerenwerk of school. Tijdens de dorpsavond werden vooral sportactiviteiten genoemd (zoals pannavoetbal). Maar ook culturele activiteiten staan op het verlanglijstje. Deelname aan de activiteiten moet vrijblijvend zijn. En de bescheiden bijdrage voor de deelname dient per keer te kunnen worden betaald in plaats van één bedrag aan het begin van het seizoen.
Tot slot moet het voor de jongeren mogelijk zijn om elkaar op een ongeorganiseerde manier te ontmoeten. Dat kan bijvoorbeeld in een huiskamer in de Katapult of een ontmoetingsplek buiten. De ontmoetingsplek bevindt zich nu tussen de bosrand en het cultureel centrum. Maar de gebruikers geven aan dat ze liever in het licht staan en dat daarom de hangplek dichter bij cultureel centrum dient te komen. De ouderen missen een mortuarium en een hospice in de kern. Veel Bergeijkenaren zouden met deze voorzieningen zijn geholpen. Mantelzorgers en nabestaanden moeten nu nog reizen om hun dierbaren te kunnen bezoeken. En dat is vaak belastend of een belemmering om te gaan. Vooral voor mensen die slecht ter been zijn. Verder zien de ouderen graag dat de huidige jeu de boules baan wordt uitgebreid, opgeknapt en overdekt. Zo kunnen de ouderen nieuwe deelnemers werven en ook bij elkaar komen als het regent. De senioren willen graag zelf de handen uit de mouwen steken om zo hun wens te realiseren. Tot slot heeft de KBO laten weten dat zij haar ruimte een aantal dagdelen per week beschikbaar wil stellen voor activiteiten voor licht dementerenden. Deze doelgroep wordt getroffen door de AWBZ-maatregel en de KBO wil hun mantelzorgers de gelegenheid bieden zich enkele uren per week te ontspannen. Inwoners maken zich zorgen over het ontbreken van een postkantoor. Een oplossing zou kunnen zijn om het postservicepunt bij kantoorboekhandel Primera uit te breiden met extra diensten. Dat zou in ieder geval een pakketdienst moeten zijn. Als mensen niet thuis zijn wanneer een pakket wordt aangeboden moet men het pakket ophalen in buurgemeente Eersel. En dat is ongewenst. Samenvoegen van de muziekschool en bibliotheek bij cultureel centrum De Kattendans is een wens van de Bergeijkenaren. Er is namelijk veel ruimte nodig voor koren en harmonie. Daarnaast kan de veelzijdige accommodatie oefenruimte en een podium bieden aan beginnende bandjes. Voorzieningen die ’t Hof aantrekkelijker kunnen maken zijn een nieuwe supermarkt en een openbaar zwembad. 4.4 Verenigingsleven Door de grootte van de kern is ruimte voor veel verenigingen waarvan de meeste zichzelf goed in stand kunnen houden. Verenigingen hebben een belangrijke sociale functie. Dit geldt ook voor verenigingen en vrijwilligerswerk op het gebied van toerisme en recreatie, zoals het Teutenhuis. Vrijwilligerswerk levert mensen veel op zoals sociale contacten. Maar je kan bijvoorbeeld ook activiteiten organiseren en daardoor waardering krijgen van de deelnemers. Op ’t Hof zijn veel verenigingen actief en het verenigingsleven is er hecht. De verenigingen worden vaak gerund door oudere mensen en het vinden van nieuwe vrijwilligers is lastig. De samenleving wordt individualistischer en jongeren en ouders van jonge gezinnen hebben weinig tijd. De beste oplossing om een vrijwilliger te vinden is om iemand persoonlijk te benaderen. Algemene oproepen werken meestal niet. Maar desondanks is het de moeite waard om vraag en aanbod in het lokale blad (de Eyckelbergh) te zetten en te kijken wat dit oplevert. Verder wordt aangegeven dat de animo groter wordt als vrijwilligers een (uur)vergoeding krijgen voor hun werkzaamheden. De gemeente kan verenigingen faciliteren door het beschikbaar stellen van gebouwen en ruimten. En door subsidie te geven of een stagemakelaar in te zetten. De stagemakelaar helpt scholieren bij het vinden van een stageplek, bijvoorbeeld als vrijwilliger bij een
vereniging. Verder kan de horeca ruimten beschikbaar stellen aan verenigingen zoals buurtverenigingen. Verder kan de gemeente ontmoetingen tussen verenigingen faciliteren. Tijdens zo’n bijeenkomst kunnen verenigingen dan ideeën en goede voorbeelden met elkaar uitwisselen. En zo leren ze veel van elkaar. Tot slot kunnen (muziek)verenigingen, onderwijs en gemeente met elkaar optrekken om de aanwas van leden bij verenigingen te bevorderen. Een goed voorbeeld is de Echo der Kempen. De samenwerking hierbij heeft veel nieuwe leden opgeleverd. 4.5 Zorg, welzijn en samenleven Het project Ouderenproof is afgerond in de kern ’t Hof. Maar omdat maatschappelijke ontwikkelingen en ontwikkelingen rond ouderen door blijven gaan, zal er blijvend aan gewerkt moeten worden om ’t Hof ouderenproof te houden. Tijdens de dorpsavonden vroegen ouderen om een verbetering van de zorgstructuur. Hierbij wordt gedacht aan zorg in een andere vorm, zoals een zorg- en ontspanningspunt voor licht dementerenden. Ook zijn er te weinig plaatsen in het verzorgingshuis waardoor ouderen in een andere gemeente worden ondergebracht. En is er geen ziekenhuis in de nabije omgeving. Obstakels in het verkeer en gladde bestrating worden als hinderlijk en onveilig ervaren. Daarnaast geven ouderen aan overlast te ondervinden van de directe omgeving, zoals terrassen. Door de terrassen zijn gebruikers van een rollator gedwongen om de weg op te gaan. Dit alles levert een spanningsveld op met de wens om (senioren)woningen boven winkels in het centrum te realiseren. Bergeijkenaren maken zich zorgen over mantelzorg en nabuurschap. Dit verslechtert naarmate er meer vergrijzing is. Want het zijn vaak ouderen die mantelzorg verlenen totdat zij zelf ook mantelzorg nodig hebben. Er is te weinig animo om mantelzorg of nabuurschap te verlenen. En er is weinig zicht op wat mantelzorgers doen. Inwoners vinden het belangrijk dat mantelzorgers op tijd worden ontlast. Jeugd is een onderwerp dat veel Bergeijkenaren aan het hart gaat. Bewoners van bepaalde delen van het centrum ervaren overlast. Jongeren en inwoners geven aan dat het aanbieden van activiteiten kan voorkomen dat jongeren problemen veroorzaken. Er is dan ook een roep om een plek waar jeugd terecht kan voor verschillende zaken. Hierbij moet dan vooral worden gedacht aan activiteiten voor jongeren beneden de 16 jaar. Want jongeren van 16 jaar en ouder zoeken en vinden hun vertier meestal in buurgemeente Valkenswaard. 4.6 Openbare ruimte De openbare gebouwen functioneren redelijk goed in kern ’t Hof. Voor mensen in een rolstoel vraagt de binnenkomst en inrichting van het Teutenhuis echter nog om aandacht. Verder geven inwoners aan dat verruiming van de openingstijden van het gemeentehuis gewenst is. En cultureel centrum De Kattendans zou zich open moeten stellen als ontmoetingsplek voor inwoners. Er zijn in ’t Hof veel speeltoestellen en speeltuinen, maar deze zijn niet altijd goed onderhouden of niet optimaal ingericht. Verblijfplaatsen voor jongeren (basketbalveld, trapveldjes) zijn vaak niet goed verlicht waardoor ze ’s avonds niet kunnen worden gebruikt.
Ondanks de aanwezigheid van hondenpoepbakken in het hele dorp, wordt hondenpoep als een groot probleem ervaren. Inwoners geven daarom aan dat hierop moet worden gehandhaafd. De openbare ruimte van de wijken Jerusalem en Beistervelden vraagt om aandacht. Er is duidelijk sprake van achterstand in het groenonderhoud. En er is een tekort aan parkeergelegenheid. Vooral in Jerusalem zijn de straten hard aan verbetering toe. In het Brouwersbos moet de toegankelijkheid worden verbeterd. De Bergeijkenaren vinden de bomen echter mooi, dus die moeten in Brouwersbos worden behouden. De inrichting van het centrum gaat veel Bergeijkenaren aan het hart. En men ziet veel punten die voor verbetering vatbaar zijn. Het centrum is onoverzichtelijk en rolstoel- en fietsonvriendelijk. Paaltjes, reclameborden en luifels zijn een probleem voor de doorgang. Dus die moeten weg worden gehaald. Het is belangrijk dat de gemeente hierop handhaaft. Het snelle verkeer in het centrum geeft veel onrust onder ouderen. Dus het is belangrijk dat verkeersremmende of verkeersluwe maatregelen worden genomen. De parkeerduur van de, in te voeren, blauwe zone in het dient te worden beperkt tot maximaal 2 uur. De zone die nu in de plannen staat is te klein. Vlak bij cultureel centrum De Kattendans ligt een jeu de boules baan. Om meer leden te kunnen aantrekken zou de jeu de boules club graag zien dat de baan wordt opgeknapt en uitgebreid. Een overkapping van de baan zou ideaal zijn, want dan kunnen gebruikers ook met minder goed weer bij elkaar komen en hun sport beoefenen. Tijdens de dorpsavond werd nog gezegd dat de overkapte jeu de boules baan dan ook als hangplek voor de jongeren kan worden gebruikt. Of andersom? Want ouderen en jongeren gebruiken de voorziening toch op verschillende tijden. De Bergeijkenaren vonden dit een creatief idee van hun dorpsgenoten, maar vragen zich af of het realistisch is. In het centrum staat een mooie boterlinde. In de koele schaduw hiervan werd vroeger tijdens de markt boter verhandeld. De boom heeft dus cultuurhistorische waarde. Op dit moment staan viooltjes om de boom geplant. De Bergeijkenaren zien liever een bankje om de boom in plaats van viooltjes. 4.7 Wonen Dat het centrum veel Bergeijkenaren ter harte gaat blijkt uit de wensen en verbeterpunt bij het onderwerp “wonen”. De inwoners zijn van mening dat er een duidelijk centrum is, maar dat het nog duidelijker mag. Er is namelijk een bruisend centrum nodig. Een centrum dat bijvoorbeeld is ingericht volgens het idee “te zien en gezien te worden”. Als over dit idee verder wordt nagedacht betekent dit dat het plein leger mag zijn dan nu. En dat het groen functioneler mag zijn. Vanuit woningen die boven de winkels liggen moet onbelemmerd naar buiten worden gekeken. Dus het groen mag niet te hoog zijn. Bovendien moet het groen het zicht op de winkels niet belemmeren. Om de levendigheid in het centrum te vergroten is diversiteit van winkels en horeca gewenst. En er moeten meer terassen komen. Voldoende parkeergelegenheid en een goede ontsluiting van het centrum zijn van belang. Inwoners vragen om een goede ontsluiting aan de Noordzijde. En ontsluiting van de C1000 naar Molenakkers en de Nieuwstraat is gewenst. (Bewoners van de Nieuwstraat vrezen echter dat het in hun straat veel drukker wordt).
Dankzij de ontsluiting wordt meer parkeergelegenheid voor de buurt gecreëerd, en zal er sprake zijn van minder parkeeroverlast bij Shoeby. Steeds meer senioren hebben behoefte aan luxe appartementen en luxe woningen. In het centrum kunnen appartementen gebouwd worden, al dan niet boven winkelpanden. In de rest van de kern moet gekeken worden naar de bouw van starters- en seniorenwoningen en het op orde houden van de woonwijken in combinatie met het verbeteren van de infrastructuur. 4.8 Verkeer en vervoer Te snel rijdend autoverkeer is een punt van zorg van veel Bergeijkenaren. Vooral omdat er bij basisscholen te snel wordt gereden. De handhaving is een taak van de politie. Maar die treedt steeds meer terug. En overtreders weten dat. Dus de inwoners hebben nagedacht op welke andere manieren ervoor kan worden gezorgd dat weggebruikers zich aan de snelheid houden. Allereerst is het het belangrijkste dat mensen (en met name volwassenen) zelf het goede voorbeeld geven. Want op scholen wordt regelmatig aandacht besteed aan veilig weggebruikt, maar als kinderen zien dat hun ouders zich niet aan de regels houden zullen zij minder geneigd zijn zich ook aan de regels te houden. Daarnaast is het een idee om leuke, aansprekende artikeltjes in de krant te zetten. Ze moeten de aandacht van de lezers trekken, en niet te belerend van toon zijn. Tot slot kan de weg (of bepaalde wijken) in een woonerfachtige setting worden ingericht. Dan dwingt de weginrichting om de gebruikers op te letten. De Mr. Pankenstraat is een belangrijke straat die van de randweg naar het centrum leidt. Aan de weg en in de buurt van de weg bevinden zich verschillende voorzieningen (horeca, winkels, kinderdagverblijf ed) en de weg wordt door veel verschillende soorten weggebruikers gebruikt. Autobestuurders parkeren hun auto op de fietsstrook. Dat levert gevaarlijke situaties op, vooral als kinderen naar school gaan en terug naar huis gaan. Bergeijkenaren zien graag dat de hele Mr. Pankenstraat opnieuw wordt ingericht. Recent heeft de gemeente besloten om een voetgangersoversteekplaats aan te leggen. Bergeijkenaren zien dit als een eerste aanzet tot de totale aanpak van de weg. Het vrachtverkeer van en naar de C1000 wordt door inwoners als storend ervaren. Daarom heeft men een route bedacht die de vrachtwagens kunnen volgen. Bij binnenkomst in Bergeijk kunnen de vrachtwagens de volgende route volgen: Eykereind, Hoek, Broekstraat, Kennedylaan, Nieuwstraat, het bos en dan parkeerplaats van de C1000. Bij het verlaten dan kunnen vrachtwagens de volgende route volgen: parkeerplaats C1000, Burgemeester Magneestraat, (nieuw aan te leggen) rotonde en daarmee terug op de randweg. Het invoeren van laad- en lostijden wordt door de Bergeijkenaren niet als een goede oplossing beschouwd. Dit omdat men begrijpt dat vrachtwagenchauffeurs niet overal op dezelfde tijd kunnen zijn. Tot slot is het gewenst een stopverbod in te voeren bij de doorsteek van Shoeby’s naar de parkeerplaats bij de C1000. Regelmatig stoppen hier auto’s om snel een boodschap te doen. Dit houdt echter het overige verkeer, waaronder vrachtwagens, op. Behalve bij de C1000 ervaren Bergeijkenaren problemen met het lossen en laden van vrachtwagens in het centrum en bij Albert Heijn. Omdat er geen los- en laadhavens zijn blokkeren zij het doorgaande verkeer. Inwoners verwachten dat het centrumplan uitkomst gaat bieden voor parkeerproblemen. Het is gewenst om de blauwe zone royaal in te voeren: de hele Mr. Pankenstraat en de Burgemeester Magneestraat tot voorbij de Aldi.
Het openbaar vervoer is vooral gericht op Eindhoven. Het openbaar vervoer richting Luyksgestel met de doorsteek naar Lommel (België) en richting Eersel krijgt niet genoeg aandacht. Naar Eersel moet, naast de belbus, een echte bus komen. En er zijn, binnen de gemeente Bergeijk, geen late busverbindingen naar huis. Het Ploegpad (fietspad vanuit Riethoven, via voormalige weverij De Ploeg, naar Bergeijk) is onveilig, onverlicht en veel te smal. Kortom het fietspad is gevaarlijk en moet worden aangepast. 4.9 Communicatie Over het algemeen wordt de communicatie tussen inwoners en gemeente als goed beschouwd. Maar er zijn natuurlijk altijd punten voor verbetering. Bergeijkenaren zouden graag zien dat de openingstijden van het gemeentehuis worden verruimd. Informatie is voldoende aanwezig op de website van de gemeente voor mensen met internet, maar de communicatie voor mensen zonder internet is erg lastig. Bergeijkenaren geven aan dat de communicatie van de dorpsraad naar inwoners voor verbetering vatbaar is. Maar dat geldt ook van de bewoners naar de dorpsraad. Er is namelijk vaak alleen communicatie als een inwoner een individueel probleem heeft dat opgelost moet worden, en waarvoor men de dorpsraad nodig heeft. Kortom, de dorpsraad moet zich nog meer naar voren brengen dan het al deed.
