Bewoners juichen renovatie toe
195 woningen Flora Domijn grondig onder handen genomen Tocht, kou, vocht en een onprettig leefklimaat waren dikwijls de redenen dat bewoners van de wijk Flora Domijn bij wooncorporatie Domijn in Enschede aan de bel trokken. Hun klachten bleken gegrond en werden serieus genomen. De woningen, die dateren van 1928, werden grondig geïnventariseerd door een extern bureau. Naar aanleiding daarvan besloot Domijn een plan van aanpak op te stellen en dit voor te leggen aan de bewoners. Het plan werd door de bewoners met groot enthousiasme ontvangen.
Ook werd de vraag aan de bewoners voorgelegd: totaalsloop of renovatie? Het antwoord was helder: de buurt met haar authentieke karakter moest blijven bestaan. “Nieuwbouw is mooi, maar de oude elementen zijn niet te vervangen”, aldus projectleider Ronald Jonker van Domijn. “Men kan deze buurt vergelijken met een dorp waar het zogenaamde “noaberschap” nog heerst. Iedereen kent elkaar, helpt elkaar en is gehecht aan zijn of haar plek. Daar moesten we niet aan willen tornen. Het is een veilige haven, hun (t)huis.”
“Totaalsloop was niet aan de orde” Presentatieplan Toen het besluit genomen was om de woningen grondig te renoveren, ontwikkelde woningcorporatie Domijn een realisatieplan met diverse kaders. Dit plan werd door Domijn aan drie aannemers voorgelegd. Hierin werd onder andere de planning, prijzen en het gehele plan van aanpak meegenomen. Het was aan hen de eer om zich te presenteren. Uiteindelijk kwam Nijhuis Bouw op diverse vlakken als beste naar voren. Derk ter
Derk ter Harmsel, projectleider Nijhuis Rijssen
Bouwen in het Oosten
13
Harmsel, projectleider bij Nijhuis Rijssen, herinnert zich de aanvraag nog goed: “In 2010 kwam de aanvraag bij ons binnen. Natuurlijk zag ik het als een enorme uitdaging. Zes weken lang heb ik me samen met Tonnie Velthuis (hoofd calculatie/planvoorbereiding) gebogen over het project. Voor ons was het niet alleen een kwestie van prijs. Ook bogen we ons over de participatie en niet als laatste: het bewonersproces! Een dergelijk -groot project- moet vlekkeloos verlopen. Het is van belang dat ons uitvoeringsteam het samen met de bewoners goed oppakt. Er moet geen ergernis ontstaan bij de bewoners door bijvoorbeeld overlast bij de aan- en afvoer van materialen. Overlast moest in onze optiek tot het minimum worden beperkt. Bovendien vind ik het belangrijk dat er met respect wordt omgegaan met ieders woning. Want, hoewel de bewoners tijdelijk een ander onderkomen hebben, blijven onze medewerkers op visite in hun woning tijdens de renovatie. Onze medewerkers realiseren zich dat heel goed en zien dit als een belangrijk aspect!” Volgens projectleider Ronald Jonker was het presentatieplan van Nijhuis Bouw doorslaggevend. “Onze ervaring met het bouwbedrijf was al erg goed. Hoewel we pas in oktober zijn gestart, ben ik ervan overtuigd dat het hele plan goed gaat verlopen.”
Financieel voordeel De planning is strak. Theoretisch moeten de laatste woningen in december 2012 opgeleverd worden. Maar, aangezien er geen invloed kan worden uitgeoefend op de weersomstandigheden, is er respijt tot het eerste kwartaal van 2013. Derk ter Harmsel: “Momenteel leveren we vier woningen per week op. Maar we hebben continu twintig woningen onder handen. Dat doen we, inclusief de onderaannemers, met ongeveer 65 mensen. We zijn nu ruim een maand bezig en tot nu toe verloopt het vlekkeloos. Natuurlijk waren er wat opstartprobleempjes. De verschillende vaklieden moesten zorgen dat ze het juiste ritme te pakken kregen. De communicatie onderling was perfect, zodat ze snel goed op elkaar waren ingespeeld.” Op de vraag wat de financiële consequenties zijn voor de bewoners kan Ronald Jonker het volgende meedelen: “De renovatie brengt geen huurverhoging met zich mee. Feitelijk gaan de bewoners er financieel alleen maar op vooruit omdat de woningen na de renovatie vallen in energieklasse A. Dat scheelt hen al snel minimaal dertig procent in energiekosten.”
Programma De 195 woningen worden aan de binnenen buitenkant grondig aangepakt. De volgende werkzaamheden worden in ieder geval uitgevoerd: In de woning: • energiebesparende maatregelen (gevel-, dak- en vloerisolatie) • vervangen vloeren • vervangen douche, keuken en toilet • vervangen elektrische installaties • vervangen plafonds • aanbrengen mechanische ventilatie Aan de woning: • energiebesparende maatregelen • vervangen dakpannen (afhankelijk van woningtype) • vervangen goten • vervangen hemelwaterafvoeren • (gedeeltelijk) vervangen kozijnen • (gedeeltelijk) aanpassen kozijnen • vervangen dakkapellen • herstellen metselwerk • vervangen voegwerk • reinigen gevels Daarnaast is het voor de bewoners mogelijk om eventuele extra werkzaamheden uit te laten voeren.
Bouwen in het Oosten
15
Behoud uitstraling Flora Domijn is de werknaam voor het renovatieproject van de woningen van Domijn aan de Asterstraat, Floraparkstraat, Geraniumstraat, Hyacintstraat, Laaressingel en Minkmaatstraat te Enschede. In oktober 2009 is er onder de bewoners een woonwensenonderzoek gehouden. De respons was erg hoog. Van de bewoners vulde 81% het woonwensenonderzoek in. Van deze bewoners vond 83% dat de karakteristieke uitstraling van dit unieke stukje Enschede bewaard moest blijven. Domijn was het daarmee eens. En naar aanleiding van de uitslagen van het woonwensenonderzoek is de woningcorporatie in november 2009 begonnen met het maken van plannen. Door Domijn zijn een aantal uitgangspunten (kaders) opgesteld waaraan de plannen moesten voldoen. In juni 2010 is door de directie van Domijn besloten dat alle woningen gerenoveerd zouden worden. De grote lijnen lagen vast. De totale woning zou een opknapbeurt krijgen en verder zou met name het energielabel van de woningen enorm worden verbeterd.
Energetische kwaliteit Woningcorporaties zijn per 1 januari 2009 verplicht om voor alle woningen een Energie Prestatie Advies (EPA) te laten maken. Dit advies geeft een beeld van de energetische kwaliteit van de woning. De woningen worden daarbij in de bestaande situatie ingedeeld in een energieklasse. Deze klasse loopt uiteen van energieklasse A (zeer energiezuinig) tot en met energieklasse G (zeer energie onzuinig). Op dit moment hebben de woningen van Flora Domijn een label in energieklasse E/F. Na de renovatie vallen de woningen in energieklasse A. Dat levert een enorme besparing op in het energieverbruik: dertig tot veertig procent. Deze besparing is berekend op basis van een gemiddelde gezinssamenstelling.
16
Bouwen in het Oosten
Kleentec verhuisd om groei aan te kunnen
Flora Domijn past uitstekend in ons straatje In het renovatieproject van 195 woningen Flora Domijn in Enschede is een prominente rol weggelegd voor het Rijssense Kleentec. Directeur Bas Niemeijer meldt dat het project uitstekend in het straatje past van zijn bedrijf, dat overigens onlangs verhuisde naar een nieuw onderkomen aan de Heliumstraat.
Niemeijer: “We hebben veel ervaring opgedaan in renovatieprojecten van deze omvang. Niet alleen in deze regio maar ook bijvoorbeeld in Amsterdam waar we voor Vastbouw al eens 6500 vierkante meter gevel hebben gerenoveerd. Nijhuis Bouw is ook geen onbekende voor ons. We werken steeds frequenter samen. Kort geleden hebben we bijvoorbeeld in Zutphen nog een groot appartementencomplex gerenoveerd in
Bouwen in het Oosten
17
heeft krijg je de gewenste snelheid te pakken. Gemiddeld werken we met een man of zes in Enschede.”
Groei Zoals gezegd betrok Kleentec op 1 november jongstleden een nieuw bedrijfspand aan de Heliumstraat. Niemeijer: “Een hoogst noodzakelijke stap. In ons oude pand hadden we een nijpend ruimtegebrek omdat we behoorlijk in de groei zitten. We hebben nu de beschikking over zeshonderd vierkante meter kantoor en 1800 vierkante meter opslag. De complete groep (naast Kleentec bestaande uit Cimex Projectafbouw, Armaex Explosievenopsporing en Lubbers Totaal Gevelonderhoud) biedt werk aan een kleine driehonderd medewerkers inclusief de inleners en we opteren voor een omzetgroei die moet leiden tot een omzet van circa 18 miljoen euro in 2012. Naast de bouw zijn we ook gericht op de industrie. Die brede oriëntatie blijkt een belangrijke factor te zijn in de voor de bouw niet al te gemakkelijke periode.”
“brede oriëntatie blijkt een belangrijke factor in de voor de bouw niet al te gemakkelijke periode.” opdracht van Nijhuis. Dat is beide partijen goed bevallen.” In Enschede was Kleentec net als de andere betrokken partijen eerst uitgenodigd om een proefwoning te “behandelen”. Belangrijke voorwaarde voor de corporatie was namelijk dat het authentieke karakter van de woningen behouden zou blijven. Niemeijer: “Vooral in het voegwerk houden we daar terdege rekening mee vanwege het beeldbepalende karakter. Naast het voegwerk zijn we betrokken bij het metselwerk, herstellen we de lateien en reinigen we de woning op basis van heet water waardoor de stenen niet beschadigd worden. De woningen zijn toe aan een grondige renovatie want de conditie houdt bepaald niet over… Momenteel zitten we in een flow van vier woningen per week, gezamenlijk met de andere onderaannemers. De samenwerking verloopt soepel na een iets stroevere aanloop. Dat is gebruikelijk bij dergelijke projecten. In het begin lijkt het soms een mierennest maar zodra iedereen zijn plaatsje
Bouwen in het Oosten
19
Installatiebedrijf Velo van der Bij over project Flora Domijn:
“Op schema door juiste onderlinge communicatie” Het renovatieproject 195 woningen Flora Domijn te Enschede bracht voor installatiebedrijf Velo van der Bij een mooie opdracht met zich mee. Het bedrijf, dat ruim 25 jaar bestaat, werd in 2010 door diverse aannemers uitgenodigd een plan van aanpak op te stellen. “Alleen de prijs zegt niets”, aldus directeur Jeroen Veenstra. “Het gaat om de totale organisatie. Een dergelijk groot project in juiste banen te laten leiden vraagt veel.”
Installatiebedrijf Velo van der Bij BV te Enschede is met ruim 35 medewerkers werkzaam in zowel renovatie, onderhoud als nieuwbouw. Medio oktober startten zij met de renovatie van de 195 woningen Flora Domijn te Enschede. “Een prachtige opdracht”, aldus directeur Jeroen Veenstra. Want hoewel we, ondanks de economische crisis, al onze medewerkers aan het werk konden
houden, is het toch een fijne gedachte dat we tot eind volgend jaar dit mooie project mogen uitvoeren. Bovendien ben ik er zeer content mee dat Nijhuis Bouw als hoofdaannemer naar voren kwam. Sinds de oprichting van ons bedrijf werken we geregeld met hen samen. We verstaan elkaar, maar ook onze mensen. Beiden vinden we het belangrijk niet boven hen, maar tussen de medewerkers te staan. Onze uitgangspunten komen volledig overeen en dat is beslist noodzakelijk bij een dergelijk groot project.”
Jeroen Veenstra
Bouwen in het Oosten
21
Efficiënt werken “Alleen de prijs zegt niets”, volgens Jeroen. “Het gaat om de gehele participatie en niet in de laatste plaats om het bewonersproces. Het is van belang dat het hele uitvoeringsteam het samen met de bewoners goed oppakt. Zowel Nijhuis Bouw als Domijn en ondergetekende waren het hier duidelijk over eens. Overlast moest in onze optiek tot het minimum worden beperkt. Bovendien vinden we het belangrijk dat er met respect wordt omgegaan met ieders woning. De bewoners mogen dan tijdelijk een ander onderkomen hebben, onze medewerkers
“We staan tussen de mensen”
project. Onze lijnen zijn kort. Zo voorkomen we dat er achteraf tegenvallers geïncasseerd moeten worden.”
Veel ervaring Gemiddeld zijn er dagelijks acht mensen van Velo van der Bij aanwezig op het project Flora Domijn. Volgens Jeroen Veenstra zijn de werkzaamheden niet Ingewikkeld. “Feitelijk voeren wij alle installatiewerkzaamheden uit. Dit houdt in dat we het zinkwerk vervangen, de CV gedeeltelijk, evenals de waterleiding en de gasleiding. Verder nemen we het sanitair in de badkamer onderhanden en worden de complete elektrische installaties vervangen. Met deze vorm van renovatiewerk hebben we ruim twintig jaar ervaring. Veel complexiteiten brengt het niet met zich mee. Qua uitvoering en planning voorzie ik dan ook niet veel problemen.”
Werkzaamheden blijven op visite in hun woning tijdens de renovatie. Dit hebben we goed met elkaar gecommuniceerd. Ook eist een dergelijk project een hoge mate van efficiëntie. Per week worden er vier woningen opgeleverd, maar er zijn continu twintig woningen onder handen. Om dit in goede banen te laten leiden moet er een strak plan van aanpak nageleefd worden. Dat kan alleen wanneer de communicatie tussen monteurs, de afdeling calculatie en financiële mensen vlekkeloos verloopt. We voeren dagelijks gesprekken over de voortgang van het
• • • • • • • • • • •
Verwarming Airconditioning Luchtbehandeling Water- en gasinstallaties Rioleringstechniek Dak-, zink- en koperwerk Medische aanpassingen Sanitair Elektra Duurzame energie Gas- en houtkachels (nieuw)
Bouwen in het Oosten
23
Over Velo van der Bij Velo van der Bij BV is aangesloten bij de Vereniging Nederlandse Installateurs (Uneto/VNI), waardoor zij altijd op de hoogte blijft van de nieuwste technieken en de laatste ontwikkelingen. Het is een erkend leerbedrijf en heeft gemiddeld twee tot drie leerling-installateurs in dienst die vier dagen per week binnen de organisatie de fijne kneepjes van het vak leren. Velo van der Bij werkt onder andere voor diverse woningbouwverenigingen. Verder is het bedrijf werkzaam voor ziekenhuizen en zorginstelligenen, diverse aannemers, gemeentelijke instellingen, architecten, Politie Regio Twente, scholen, kerken, bedrijven en particulieren. Tevens is Velo van der Bij gecertificeerd voor de BRL 6001 (vervanger waarborgcertificaat) en VCA 1.
Onderstaande bedrijven zijn betrokken bij het project: Renovatie Woningen Flora Domijn te Enschede. Opdrachtgever: Woningcorporatie Domijn, Enschede; Architect: Beltman, Enschede; Constructeur: Bartels, Enschede; Keukens: Bruynzeel Keukens BV, Bergen op Zoom; Tegelwerk + levering: Reichart, Almelo; Reparatie gevels incl. voegwerk: Kleentec, Rijssen; Stukadoorswerk en gevelisolatie: Rikkert, Enter; Stalen lateien: Van Kooten; Kozijnen: Nijhuis Toelevering B.V., Rijssen; Herstraatwerk: OTC Hengelo, Hengelo; Dakdekkerswerk platte daken: Dakencentrale; Hang- en sluitwerk: Van Buuren, Rijssen; Sloopwerk: J. Stokentere, Enschede; Dakelementen: Veenstra & Stroeve, Assen; Aanbrengen en leveren dakpakken: Sloof, Rijssen; Installaties: Velo van de Bij, Enschede; Dakkapellen: Belder; Schilderwerk: Rensink, Deventer; Spouwmuurisolatie (parels): Isotechniek.
Duurstedeweg 10, 7418 CK Deventer Tel: 0570 - 63 00 31, Fax: 0570 - 63 56 75 Website: www.rensinkbv.nl Email:
[email protected]
Schilderwerk
Gevelonderhoud
Beglazing
Wandafwerking
Houtrenovatie
Voegafdichtingen
Restauratie
Vastgoedonderhoud
Betonherstel
Politiekeurmerk (PKVW )
Folieaplicatie
Vloerafwerkingssystemen
Totaalonderhoud in kleur
Nieuws?...
[email protected] 0515 - 429 425
24
Bouwen in het Oosten
Accoya houten kozijnen voor Flora Domijn Nijhuis Toelevering, zuster van hoofdaannemer Nijhuis Bouw, is verantwoordelijk voor de levering van de kozijnen in het renovatieproject Flora Domijn in Enschede. De keus voor Accoya hout is niet toevallig.
Moeilijk
Directeur Michel Nijenhuis licht toe: “Een aantal aspecten liggen ten grondslag aan deze keus. De opdrachtgever wenste het authentieke karakteristieke van de woningen waar mogelijk te borgen. Robuuste, zware kozijnen zijn daar een beeldbepalend onderdeel van. Accoya hout bezit de gevraagde eigenschappen. We leveren de kozijnen compleet beglaasd en afgelakt af waarna de collegae van Nijhuis Bouw de montage voor hun rekening nemen. Het zogenaamde concept III werken. Een tweede aspect is de duurzaamheid en, hieraan gekoppeld, het onderhoudsarme karakter van het gekozen systeem. Het terugdringen van de exploitatiekosten is een vast onderwerp in vergelijkbare grotere renovatieprojecten. Op dit gebied hebben we veel expertise en kennis opgedaan in het (recente) verleden. Flora Domijn past ook qua omvang prima bij Nijhuis Toelevering. Voor ons is een project met 195 eenheden qua aantallen uitstekend te behappen. Het betekent wel dat er een constante flow plaatsvindt waardoor we optimaal gebruik kunnen maken van onze sterk geautomatiseerd en op lean basis geënte productiesysteem. Ik zou haast willen zeggen “een ideaal project.”
Voor Nijhuis Toelevering is Flora Domijn een mooi project in economisch moeilijke tijden. Nijenhuis: “De algemene verwachtingen in de bouw zijn somber. De vraaguitval is substantieel en ik verwacht niet voor 2014 een significante opleving. Momenteel vindt in de timmerindustrie een soort tweede sanering plaats. In het najaar van 2008 openbaarde de crisis zich al in onze branche die haar dieptepunt kende in maart 2010. Er gebeurden rare dingen in die tijd. Werken werden tot twintig procent onder de kostprijs aangenomen en de eerste ronde van faillissementen en inkrimpingen was een feit. Daarna stabiliseerde de markt zich enigszins en na een aarzelend begin dit jaar leken we de opgaande lijn te pakken te hebben. Tot juli, toen er weinig tot niets op de markt kwam. Na de vakantie bleek de bedrijfstak ongeveer acht tot tien weken werkvoorraad te bezitten in de orderportefeuilles waar zestien tot twintig weken normaal was. Nu zitten we in een soort tweede dip. Mijn verwachting is dat we volgend jaar toch een soort balans vinden tussen een sterk verminderde vraag en een eveneens sterk verminderd aanbod. De Nederlandse Bond van Timmerfabrieken heeft laatst berekend dat het aantal werkzame personen in de branche verminderd is van ruim twaalfduizend tot minder dan tienduizend. En dan zijn de flexkrachten nog niet meegerekend! Ook wij hebben enige tijd geleden de capaciteit terug moeten draaien, maar zijn op dit moment niet ontevreden. Wij focussen ons met name op de conceptueel denkende aannemer waartoe ook Nijhuis Bouw behoort. Zo’n dertig procent van onze omzet genereren we vanuit de Nijhuis Holding. Er blijft dus zeventig procent over om uit de markt te halen. Dat is een grote uitdaging, maar, zoals gezegd, denk ik dat we de basis naderen. Nog minder aanbieders zou zomaar kunnen leiden tot weer andere problemen.”
Bouwen in het Oosten
25
Renovatie is altijd maatwerk Rikkert Afbouwgroep is verantwoordelijk voor een belangrijk deel van de renovatiewerkzaamheden in Flora Domijn. Woordvoerder Arjen Jansen meldt dat het project prima past binnen de werkzaamheden van het bedrijf. “Zowel qua aard van de werkzaamheden als qua omvang. In dit project zijn we verantwoordelijk voor de afwerkvloeren, stucwerk, spacwerk en daarbij komt nog een stukje buitengevelisolatie. Die combinatie van activiteiten voeren we regelmatig uit.” Opdrachtgever Nijhuis Bouw is geen onbekende van Rikkert Afbouwgroep.“ Jansen: “Nijhuis is een goede relatie van ons. Wij werken al meer dan 20 jaar voor Nijhuis. In Flora Domijn hebben we eerst een aantal proefwoningen gerealiseerd voordat we in het traject van de prijsvorming belandden. Je kunt het tegenwoordig kwalitatief nog zo goed doen, prijstechnisch moet het allemaal ook passen. Ook aannemers worden nu eenmaal geconfronteerd met krappere budgetten. De markt anno 2011 is lastig en je moet er voor knokken om de organisatie op niveau te houden We mogen echter gezien de marktomstandigheden niet ontevreden zijn. Onze orderportefeuille is nog steeds redelijk tot goed gevuld. Zelfs in Twente, waar de (af)bouwvolumes in 2010 fors onder druk stonden, hebben we weer wat meer werk. In Enschede werken we aan de realisatie van het appartementencomplex Ramelebrink dat 95 (zorg)appartementen omvat. We zijn betrokken bij het hoofdkantoor van Siemens
26
Bouwen in het Oosten
in Hengelo en we doen de complete afbouw van het Zorgcentrum ’t Haarhuus te Westerhaar. Daarnaast werken we o.a. in Hengelo, Borne, Almelo en Rijssen nog aan een aantal mooie projecten voor regionale opdrachtgevers. Maar ondanks deze mooie en deels langlopende opdrachten durf ik geen voorspellingen te doen voor de toekomst. Ik ben van mening dat dit op dit moment door niemand is te doen, want er is macroeconomisch zoveel aan de hand, dat het maken van budgetten en outlooks bijna onmogelijk is.Wel is het een voordeel dat we ons niet puur richten op nieuwbouwactiviteiten. We hebben de renovatiesector altijd serieus genomen en daar plukken we nu de vruchten van. Renovatie is altijd maatwerk en daar heb je goede, gekwalificeerde medewerkers voor nodig. Daarbij hebben we verschillende disciplines in ons afbouwpakket, waardoor we een compleet pakket aan diensten kunnen aanbieden.
Elke week vier woningen Het Almelose Reichart Tegelwerken is verantwoordelijk voor het aanbrengen van zowel de wand- als vloertegels. Heinie Reichart is content met de opdracht. “Een project als Flora Domijn past precies in ons straatje. We zijn thuis in de wereld van de iets grotere renovatieprojecten. Nieuwbouw en kleinere renovatieopdrachten zijn echter ook altijd welkom.”
Dat bevordert een soepel verloop. Hier in Enschede komen we de stukadoors van Rikkert Afbouw dagelijks tegen. Ook geen onbekenden van ons. Die samenwerking loopt voortreffelijk.”
Niet ontevreden
Reichart is in week 44 gestart in Enschede. Heinie Reichart: “We hebben de laatste weken het vaste ritme te pakken. Bij de start deden we twee woningen per week, maar dat aantal hebben we inmiddels verdubbeld. Tot volgend jaar kerst staan wekelijks vier woningen op het programma. We tegelen over de bestaande vloeren en wanden heen. De ene dag ontvetten we de bestaande situatie met een soort quartzcoating. De dag erop leggen we dan de nieuwe tegels aan. Ik voer het werk zelf uit met ondersteuning van een leerling tegelzetter. In totaal werken we met zeven mensen. Een aantal dat de laatste tijd constant is. Ik ben 22 jaar geleden als zelfstandige begonnen en door de jaren heen heb ik leerlingen aangenomen die allemaal nog werkzaam zijn bij het bedrijf. Dat is best wel uniek.” Het Flora Domijn project kwam voor Reichart bepaald niet uit de lucht vallen. “We doen veel voor Nijhuis Bouw”, vertelt Reichart. “Zowel voor de vestiging Enschede als Rijssen werken we met grote regelmaat. We kennen het bedrijf van binnen en buiten en de collega’s op de werkvloer veelal persoonlijk.
Ondanks de crisis in de sector mag Reichart niet klagen over het werkaanbod. “Het gaat eigenlijk best wel goed. Binnenkort ronden we een renovatieproject af in Zwolle en worden in Almelo en Neede renovatieopdrachten opgestart. Qua nieuwbouw zijn we, overigens ook in opdracht van Nijhuis, in Zutphen en Ulft betrokken bij het tegelwerk voor appartementen en commerciële ruimten. Je kunt dus constateren dat we tot maart, april behoorlijk vol zitten. Traditiegetrouw zal in het voorjaar het werkaanbod weer toenemen. Ik waag me echter niet aan bespiegelingen voor het komende jaar. Het is onvoorspelbaar. Soms denk ik “we kunnen best wat werk gebruiken”, maar een dag later moet je dan weer ZZP-ers inhuren om onverwachte piekdrukte op te vangen. Er valt geen peil op te trekken maar voorlopig klagen we beslist niet.”
Bouwen in het Oosten
27