17 november 2006 - 57e jaargang no. 45
,,Suralco heeft het 40 jaar geleden aangedurfd om als eerste bedrijf in Suriname een CAO te sluiten en dat is een felicitatie waard. Suralco heeft zich gangmaker in het arbeidsproces getoond, samen met de werknemersbonden van Paranam en Moengo en hun voorbeeld heeft geleid tot tientallen CAO’s in vele bedrijven in Suriname.” De opmerkingen zijn van Gerrit van der Leeuw, die in 1966 als bestuurslid van de PWB de CAO medeondertekende. De nu 84-jarige Van der Leeuw haalt graag herinneringen op aan die periode. Hij vertelt dat hij samen met negen andere vakbondsleiders naar Nederland werd gestuurd door de toenmalige voorzitter van De Moederbond, premier Johan Adolf Pengel. De in 1955 opgerichte PWB was bij die overkoepelende organisatie aangesloten. In Nederland werden ze geconfronteerd met het bestaan van collectieve arbeidsovereenkomsten. ‘Jullie zijn slaven zonder CAO’s’ werd hen door Nederlandse vak-
Gerrit van der Leeuw
De ondertekenaars van de eerste CAO. Van links naar rechts: N. Khan, R. Haakmat, G. van der Leeuw (allen P.W.B.), J. Yates, P. Wong (beiden Suralco), N. Gout, H. Wolff en W. Terzol (allen M.M.B.). Deze foto is uit het archief van Bauxco Nieuws.
1 Bauxco Nieuws no. 45 - 17 november 2006
bondsleiders voorgehouden. Terug in Suriname hebben de tien vakbondsvertegenwoordigers er bij Pengel op aangedrongen de wetgeving aan te passen, zodat vakbonden rechtspersoonlijkheid konden krijgen en het sluiten van collectieve arbeidsovereenkomsten mogelijk kon worden. Ondertussen werd de vakbondsleiders aangeraden zich aan te sluiten bij de Internationale Metaalwerkersfederatie, IMF. Terwijl juristen aan de slag gingen, kwamen vakbondsleiders van de PWB en de Moengo Mijnwerkers Bond, MMB, in de Buitensociëteit Het Park bijeen met onder anderen de personeelsmanager van Suralco, Paul Wong. De onderhandelingen vonden plaats vanaf de tweede helft van 1965 tot november 1966. ,,Het ging om centen, niet om dollars”, vertelt Van der Leeuw, ,,en de onderhandelingen verliepen moeizaam.” De bonden konden in elk geval voor elkaar krijgen dat de werkweek werd verkort van 48 naar 44 uren (eigenlijk wilden ze een 40-urige werkweek) en dat er een bonusclausule werd opgenomen in de CAO die voor drie jaar werd gesloten. Ook konden ze verbetering van de pensioenen bewerkstelligen. Van der Leeuw is zelf geen gepensioneerde van Suralco. Hij ging in 1963 na een dienstverband van vijftien jaar op eigen verzoek met ontslag. Hij was monteur eerste klas in de machine shop en werd tot head mechanic benoemd, maar die bevordering zat hem niet zo lekker omdat hij in de shifts moest werken en zijn vakbondsactiviteiten daardoor in het gedrang zouden kunnen komen. ,,Eerst doen, dan beklagen”, zei zijn echtgenote, en zo aanvaardde hij toch de bevordering. Toen hij zag dat het vakbondswerk in gevaar kwam, besloot hij
Gerrit van der Leeuw, in licht tenue met een witte helm op, bij de maquette van het recreatiegebouw van de P.W.B. De eerste steen van het gebouw werd op 29 april 1965 gelegd.
Deze foto is uit de collectie van Gerrit van der Leeuw. Hij zit rechts. Naast hem de heren H. de Vries, P. Wong en R. Haakmat. Achter staan van links naar rechts de heren W. King, L. Moorman, L. Denneboom, R. Kamsoe, N. Khan en W. Ommel.
alsnog zijn ontslagbrief in te dienen. Hij bleef, werkzaam bij de Dienst Werkverschaffing, bestuurslid van de PWB, waarvan de voorzitter toen Olton van Genderen was. De PWB heeft in de periode voorafgaand aan de CAO een bondsgebouw opgezet aan de Van ’t Hogerhuysstraat (1965). Van der Leeuw is er ook trots op dat in ‘zijn’ periode twee bussen werden gekocht voor het vervoer van PWB-leden vanuit Paramaribo (Theater Luxor) via Domburg naar Paranam. De PWB is ‘geboren’ uit de Paranam Mijnwerkers Bond, vertelt Van der Leeuw. Die PMB werd vanaf 1946 tot in de jaren vijftig geleid door Leo Eliazer. Hij was ook voorzitter van de Moengo Mijnwerkers Bond en de Billiton Mijnwerkers Bond. Leden van de PMB hadden kritiek op het beleid van Eliazer ‘hij was een opschepper’. Toen hij weer eens met de voorzittershamer gooide en zei dat ze het dan maar zelf moesten uitzoeken, pakte ondervoorzitter Leo Lepelblad de hamer met de bedoeling het advies van Eliazer op te volgen. De PWB werd toen opgericht, op 3 juni 1955. Terwijl de ondertekening van de eerste CAO op 18 november 1966 haast ongemerkt blijft, vinden nu onderhandelingen voor een nieuwe, driejarige arbeidsovereenkomst plaats.
Dit zijn de bussen die het P.W.B.-bestuur kocht voor transport van zijn leden naar Paranam.
2 Bauxco Nieuws no. 45 - 17 november 2006
Op 8 november j.l. was het precies 30 jaar geleden dat Bisoendew Garib in dienst trad bij Suralco. Hij is General Mechanic in de afdeling Precipitation. Wij feliciteren hem van harte met het bereiken van deze mijlpaal en wensen hem een prettige voortzetting van zijn carrière toe.
De leiding van Suralco is blij dat ons bedrijf een bijdrage heeft kunnen leveren aan het blussen van de brandhaarden op de vuilstortplaats in Ornamibo. “Good job Glenn. Thanks. I’m sure the people close to the dump appreciate this the most”, liet Suralco’s Managing Director Warren Pedersen weten aan Glenn Veldhuizen, Mechanical & Civil Services Superintendent. Deze afdeling heeft op verzoek van de brandweer pompen ingezet, nadat medewerkers een assessment hadden gemaakt van de situatie. De haarden – onder bergen vuil – waren moeilijk te bestrijden, maar dankzij de assistentie van Suralco lukte het uiteindelijk. Rook vormde gedurende ongeveer tweeënhalve week een medische bedreiging voor de bewoners van de omgeving. Op woensdag 8 november j.l., een week nadat het hulpverzoek binnengekomen was en vijf da-
Eigenlijk spreekt deze foto voor zichzelf. De shirts die eerder dit jaar in het vooruitzicht werden gesteld na het passeren van de 6.000 tpd in de aluinaardeproductie, zijn gearriveerd. Ze worden binnenkort gedistribueerd. Refinery Manager Peter de Wit overhandigde op woensdag 15 november j.l. het ‘eerste’ shirt aan Production Manager Michel Pengel.
gen nadat de pompen daadwerkelijk waren ingezet, kon het equipment teruggebracht worden naar Paranam Operations. De medewerkers die zich hebben ingezet bij deze operatie, waren Soenarman Rachman, Anand Sardjoe, Steven Graanoogst, Moekimin Amat en Clife Fraser. 3
Bauxco Nieuws no. 45 - 17 november 2006
Autonomous Maintenance, afgekort AM, krijgt binnen Suralco nieuwe impulsen om daadwerkelijk blijvende verbeteringen te verkrijgen op het gebied van ‘general equipment appearance, equipment reliability and equipment cost reduction’. Dit zijn de woorden van Meredith MacArthur (ABS Manager Suralco) en Firoz Habieb (AM SPA, Suralco). De re-
Deze organisatie heeft ‘gebrainstormd’ over de lessen uit het verleden (tekortkomingen en achievements). Vervolgens heeft het Lead Team zijn visie gegeven over de korte- en langetermijnplannen. Hiermee is een A3 gegenereerd waaraan een actieplan gekoppeld is. De focus zal allereerst gericht zijn op het trainen van de AM facilitators in het AM proces (TRACC), Poblem Solving en Root Cause Analysis. Deze facilitators zullen op hun beurt de andere leden van hun organisatie trainen. Verder zullen specifieke trainingen voor equipment worden opgezet: het verpakken van equipment, het lubricaten van equipment en andere kleine mechanische werkzaamheden die voor het overgrote deel zullen worden overgenomen door de equipment operators. Vervolgens zal er een activiteit op touw worden gezet om op elke afdeling het meest kritische equipment te selecteren. Op dit equipment zal het volledige ‘7 stappenprogramma’ van AM (TRACC) gefaseerd worden toegepast om de daadwerkelijk tastbare voordelen te kunnen realiseren.
cent gehouden Opex ASAT audit heeft uitgewezen dat de weg die wij zijn ingeslagen met betrekking tot AM, de juiste is. Dit is bevestigd doordat het AM plan de beoordeling ‘good’ heeft gekregen van het Alcoa audit team. Allereerst moest aan de AM - organisatie gesleuteld worden. Deze ziet er thans als volgt uit:
De 7 stappen zijn: √ 1 Initiële schoonmaak √ 2 Elimineren van alle bronnen van vervuiling √ 3 Ontwikkeling van schoonmaak - en smeringstandaarden √ 4 Algemene equipment - inspectie √ 5 Automatische inspectie √ 6 Werkplaatsmanagement en controle √ 7 Autonomous Maintenance volledig geïmplementeerd
4 Bauxco Nieuws no. 45 - 17 november 2006
AM moet onderdeel gaan uitmaken van ons dagelijks werk. Vandaar dat er aandacht zal worden besteed aan de dagelijkse routines van operators en mecaniciens die de nodige aanpassingen moeten aanbrengen om het desbetreffende equipment in goede staat te houden en om eventuele afwijkingen te kunnen voorspellen en die tijdig te kunnen corrigeren. Het op de voet volgen van de vorderingen op het gebied van AM is een vereiste. Deze vorderingen zullen zich manifesteren in het opzetten van een wekelijks actieplan voor elk
stuk equipment, dat dan op weekbasis ge-audit zal worden. Verder zal de betrokkenheid van de leidinggevende(n) geïntensiveerd worden; zij zullen frequenter aanwezig moeten zijn op de werkvloer, operators helpen coachen en mededelingen doen over het ‘sharen’ van best practices tussen de verschillende afdelingen. Dit brengt met zich mee dat er geen afzonderlijke groepen zijn die meegaan met de ontwikkelingen, maar dat de hele plant in totaliteit er beter van wordt. Men kan in deze verwijzen naar hoe Daily Management binnen de kortste keren is geïmplementeerd over de gehele plant.
before
Filter Hydraulic Unit # 3 Clarification
before
Air Circuit Breaker air compressors in het Powerhouse
after
after Filter Hydraulic Unit #39-40 Clarification
Gorman Rupp Pump Mechanical & Civil Services
before
before
after
after
before
before Washer 7 Sump Pump Clarification
after
M-474 waterblaster Mechanical & Civil Services
after 5
Bauxco Nieuws no. 45 - 17 november 2006
Portia Simpson Miller
Alcoa is op een voetstuk geplaatst voor haar commitment om te investeren op Jamaica. “Jamaica is indeed proud to have the world’s premier aluminum company as a partner and investor”, zei de premier van dat eiland, Portia Simpson Miller. Zij sprak op een conferentie van Alcoa Women’s Network, AWN, in Washington D.C. in de VSA, die op 24 en 25 oktober j.l. gehouden werd. Simpson Miller haalde aan dat Alcoa vanaf 1959 van zich doet spreken wegens haar rol in het economische, culturele en sociale leven op Jamaica. De relatie is steeds sterker geworden en Alcoa is standvastig gebleven in haar commitment, zei de Jamaicaanse premier. “As a good corporate citizen, Alcoa has demonstrated community outreach with a concern for social development.” Alcoa wordt nog steeds erkend als een belangrijke driver van de economie op Jamaica. Simpson Miller deed een beroep op Alcoa Women’s Network om haar expertise in
het opzetten van netwerken, links en strategieën met Jamaica te ‘sharen’, zodat dit een bijdrage kan leveren aan het streven van Jamaica om een betere plaats te bereiken op het wereldplatform. De conferentie van AWN had tot doel de deelnemers een breder perspectief van global dynamics te bieden door hen in contact te brengen met bekende experts op dat gebied, alsook met leiders van Alcoa. “We are excited that Prime Minister Portia Simpson Miller accepted our invitation to address our conference, as we see her as one of the outstanding and dynamic women in a leadership position around the world”, zei Judith Nocito, Assistant General Counsel for AWN. Irene Tholen, Technical Consultant AWA Atlantic – Engineering, behoorde tot de ongeveer 200 deelnemers aan de AWN conferentie. Maar weinig vrouwen in AWA Atlantic zijn lid van het netwerk en Irene
vindt dan ook dat er voor degenen die niet aangesloten zijn, ‘werk aan de winkel’ is. Ze vond de conferentie motiverend: ‘you leave feeling a different person, loaded with ammunition to support the goals of Alcoa and AWN’. Volgens haar moeten ‘jongere’ vrouwelijke professionals die aan het begin van hun carrière staan, via coaching/counseling in staat gesteld worden hoger op de ladder te komen. “We, as female Alcoans, need to be more supportive to each other so that more women leaders can be developed and advance within Alcoa (Suralco).”
Irene Tholen
Pianiste Claudine Roma, haar trotse oom Glenn Wijngaarde met Warren en Hollie Pedersen.
Bij de ingang naar de Eddy Wessels Gehoorzaal van het CCS in Paramaribo is op 31 oktober j.l. een naambord onthuld waarop dank wordt uitgebracht aan onze Managing Director Warren Pedersen, Alcoa Foundation en CCS-bestuurslid Mavis Demon-Belgraef in verband met de renovatie van de zaal. Het CCS-bestuur kreeg van onze organisatie een bedrag van US$ 30.000,- voor de werkzaamheden. President Ronald Venetiaan, die met zijn echtgenote aan-
wezig was, zegde de Effendi Ketwaru Volksmuziekschool een gitaar toe, een geste die werd gevolgd door onze Managing Director en zijn collega bij BHP Billiton Maatschappij Suriname, Eddie Scholtz. Dit gebeurde tijdens een pianoconcert van Claudine Roma, waarmee het cursusjaar 2006 – 2007 van de muziekschool werd ingeluid. Suralco heeft dit concert van de vermaarde pianiste, in het kader van haar aanstaand 90-jarig bestaan, gesponsord.
6 Bauxco Nieuws no. 45 - 17 november 2006
De 31-jarige Claudine Roma werd in Amsterdam geboren uit een Nederlandse moeder en een Surinaamse vader. Ze heeft gestudeerd aan het Utrechts Conservatorium. Claudine is Europees klassiek geschoold en heeft solospel als pianospecialisatie. Haar expertise ligt bij componisten als Bach, Mozart, Beethoven, Schumann en Chopin. Ze behaalde ettelijke eerste prijzen en verzorgde binnen en buiten Nederland concerten.
Kosten opwarmen aarde enorm De kosten als gevolg van de opwarming van de aarde kunnen oplopen tot het duizelingwekkende bedrag van 7 biljoen dollar. Dat is 7000 miljard dollar, oftewel 5600 miljard euro. Om de gevolgen van het broeikaseffect tegen te gaan, zijn flinke investeringen nodig, maar als die uitblijven zal de scha-de nog eens vele malen groter zijn. Honderden miljoenen mensen in arme regio’s zullen niet in staat zijn om aan voedsel te komen. Dat blijkt uit een rapport over klimaatverandering dat is geschreven door de
Geruisloos door de lucht In Londen, bij de Royal Aeronautical Society, is onlangs het ontwerp van een revolutionair vliegtuig gepresenteerd. De SAX-40, zoals het nieuwe passagierstoestel wordt genoemd, is veel stiller dan gangbare vliegtuigen en ziet er radicaal anders uit. Het concept van dit stille en relatief zuinige vliegtuig is de uitkomst van het ‘Silent Aircraft Initiative’, een in 2003 gelanceerd initiatief om een vliegtuig te ontwerpen dat in een stadse omgeving nauwelijks te horen is. Olifanten herkennen hun spiegelbeeld Aziatische olifanten kunnen zichzelf herkennen in de spiegel. Dat is gebleken uit onderzoek van de Emory-universiteit in het Amerikaanse Atlanta. Naast de olifant kunnen alleen mensen, dolfijnen en mensapen zichzelf herkennen in de spiegel. Drie vrouwelijke olifanten uit de Bronx Zoo in New York kregen een ‘jumbospiegel’ in hun verblijf. De dieren onderzochten de spiegels door ze aan te raken en te proberen erachter te kijken. Ook probeerden ze met hun slurf onder de spiegel door te komen. Na de kennismaking met de spiegel zagen de onderzoekers
Brit Sir Nicholas Stern, eerder de belangrijkste econoom bij de Wereldbank. Het rapport is opgesteld voor de Britse regering en gaat in op de economische gevolgen van de uitstoot van kooldioxide, het belangrijkste broeikasgas. Volgens
Stern hoeft de wereld geen keuze te maken tussen klimaatverandering en economische groei. Het tegengaan van opwarming kan heel goed samengaan met groei. Zo bieden schone technologieën volop kansen: in de markt voor producten die een lage CO2-uitstoot met zich meebrengen, zal in 2050 een bedrag van 500 miljard dollar omgaan. Er kan enorme economische schade ontstaan als er nu geen maatregelen worden genomen. Het rapport waarschuwt voor een economische ontreddering die vergelijkbaar is met de rampspoed tijdens de twee wereldoorlogen.
Daar is het ontwerpteam naar eigen zeggen glansrijk in geslaagd. Door een vernieuwend ontwerp en de optimale stroomlijning is dit toestel vlak na het opstijgen al vrijwel niet meer te horen. Dat komt vooral door veel stillere vliegtuigmotoren die zich bovendien aan de bovenzijde van de vliegtuigromp bevinden. Het geluid wordt hierdoor naar boven afgevoerd in plaats van naar beneden. Hetzelfde geldt voor de landing. De afremmende motoren stuwen het geluid naar boven. Niet alleen doordat de motoren zich bovenop het vliegtuig bevinden, maar ook omdat de romp en de vleugels één geheel vormen, waar het geluid niet tussendoor komt. De SAX-40 lijkt hierdoor nog het meeste op een vliegende schotel. De optimale stroomlijning heeft volgens de ontwerpers nog een groot voordeel; de SAX-40 is veel zuiniger dan conventionele vliegtuigen. De brandstofbespa-
ring ten opzichte van de huidige passagiersvliegtuigen ligt rond de 35 procent. Het toestel voldoet hiermee deels aan de toenemende behoefte om de uitstoot van het vliegverkeer terug te dringen. De uitstoot van broeikasgassen door vliegverkeer is de laatste vijftien jaar zeer sterk gegroeid. Of de SAX-40 daadwerkelijk het luchtruim zal veroveren, is nog afwachten geblazen, maar het concept wordt zeer serieus genomen. Het ontwerpteam bestaat uit ruim veertig wetenschappers van de Engelse Cambridge University en het Amerikaanse Massachusetts Institute of Technology (MIT) en krijgt de steun van meer dan dertig bedrijven, waaronder grote luchtvaartfirma’s zoals Boeing en Rolls-Royce. De SAX-40 is vooralsnog ontworpen voor 215 passagiers, maar grotere versies zijn ook mogelijk. Het streefdoel is om het toestel vòòr 2030 in productie te nemen.
dat de olifanten niet op hun spiegelbeeld reageerden alsof het een soortgenoot is, zoals veel diersoorten wel doen. Ook wisten de dieren dat ze zichzelf zagen en niet de reflectie van een andere olifant. Om bewijs voor zelfherkenning te leveren, deden de onderzoekers een test met zichtbare en onzichtbare verf. De olifanten kregen van beide soorten verf een markering op hun hoofd. Aan de ene zijde was de markering te zien, aan de andere kant was kleurloze verf aangebracht. Nadat een van de olifanten zichzelf in de spiegel had gezien, raakte deze de zichtbare vlek op haar hoofd aan.
Onomstotelijk bewijs dat de olifant wist dat ze naar zichzelf keek, concluderen de onderzoekers.
Bronnen: oneworldline ANP 7
Bauxco Nieuws no. 45 - 17 november 2006
Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere, doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Dit kan gebeuren doordat een deel van de eiwitten waaruit de lens bestaat, samenklonteren. Dit kan gedeelten van de lens troebel maken en de lichtinval via de lens belemmeren. Alles lijkt waziger en grauwer van kleur. Dit troebel worden van de ooglens wordt ‘staar’ of ‘cataract’ genoemd. Iedereen die ouder wordt, krijgt ermee te maken, maar niet iedereen heeft er echt last van. De meest voorkomende vorm van staar is ouderdomsstaar. Verschijnselen Staar ontstaat langzaam, dus klachten zullen geleidelijk optreden. De meest voorkomende verschijnselen zijn: Wazig zien: alsof u door matglas kijkt. Scherp zien wordt steeds moeilijker, zowel op afstand (televisie kijken, gezichten herkennen) als dichtbij (lezen, naaien). Last van tegenlicht of zijlicht: een verblindend effect is dikwijls de eerste klacht en blijkt vooral hinderlijk bij het autorijden. Een zonnebril helpt niet, wel het afschermen van licht door een hand of een klep. Slechter zien in het donker:de troebele lens houdt licht tegen. Een sterkere leeslamp kan in het beginstadium van staar helpen bij het lezen. Ook autorijden in het donker wordt lastiger. Kleuren lijken vervaagd: de omgeving lijkt grauwer en minder kleurrijk. Meestal wordt u zich pas van het verschil bewust als bij het eerste oog de staar is weggenomen. Dubbel zien: door onregelmatige lichtbreking in de troebele lens kunnen meerdere beelden ontstaan. Sterkte van brillenglas of lens moet aangepast worden: zien in de verte wordt lastiger, waarschijnlijk heeft u hiervoor een (andere) bril nodig. Soms is uw zicht van dichtbij tijdelijk verbeterd. Dit komt omdat de aangetaste lens boller wordt. Maar het voordeel daarvan verdwijnt weer omdat de lens behalve boller, ook troebeler wordt. Ouderdomsstaar Ouderdomsstaar is een ‘normaal’ verouderingsproces, net als het krijgen van rimpels. Sommige mensen merken al rond hun veertigste dat hun ooglens troebel wordt. Meestal doen de eerste verschijnselen van ouderdomsstaar zich echter pas later voor. Of u het merkt, hangt af van de plek in de ooglens waar de ‘vertroebeling’ zich ontwikkelt en hoe groot die is. Zit de troebele plek in het midden van de lens of daar vlakbij, dan krijgt u al gauw klachten. Wie nog goed genoeg ziet om zonder problemen zijn/haar dagelijks werk en hobby’s te kunnen doen, hoeft zich (nog) niet te laten behandelen. Een operatie is dan nog niet nood-
zakelijk. Het is echter wel realistisch om rekening te houden met een staaroperatie in de toekomst. Staar wordt immers nooit minder; het gezichtsvermogen gaat langzaam maar zeker toch achteruit. Zodra de staar te hinderlijk wordt, kan uw gezichtsvermogen worden hersteld door een staaroperatie. Ouderdomsstaar is goed te behandelen. Een staaroperatie kan het gezichtsvermogen vrijwel volledig herstellen. Een staaroperatie wordt in principe onder plaatselijke verdoving verricht. Bij deze operatie haalt de oogchirurg de troebele lens uit het oog en vervangt deze door een kunstlensje. De oogchirurg opereert altijd maar één oog per operatie. Zo kunt u kort na de operatie alles weer doen, omdat u nog voldoende kunt zien met uw niet-geopereerde oog. Staaroperaties worden heel regelmatig uitgevoerd. In principe is het risico van complicaties gering, maar een bloeding, infectie of netvliesprobleem kan optreden. Ook lukt het soms niet alle lensresten te verwijderen bij de operatie. Bij een deel van de patiënten kan zogenoemde na-staar optreden, waarbij een geringe vertroebeling ontstaat die met een laserbehandeling te behandelen is. Ook op zeer hoge leeftijd is de operatie nog goed te ondergaan. Overigens is opereren de enige manier om echt iets te doen aan ouderdomstaar. Er bestaan geen medicijnen tegen staar. De operatie De huidige standaardtechniek is de phaco-emulsificatie (phaco).De oogchirurg maakt een kleine insnede aan de rand van het hoornvlies en brengt op die plek een dunne sonde in. De trilling van dit instrument vergruist de staar en zuigt het via een dun slangetje weg uit het oog. Hierdoor verdwijnt (aangetaste) natuurlijke lens. Er blijft een leeg lenszakje over, waar de oogchirurg direct een kunstlens in plaatst.
Een voorbeeld van een kunstlens
bewerkt naar:lumc; czmedicinfo afbeeldingen: patiëntfolders oogartsen
8 Bauxco Nieuws no. 45 - 17 november 2006
