Agendapunt: 9 No. 72/'11
Dokkum, 6 september 2011
ONDERWERP: Het streven naar de titel Fairtrade Gemeente
SAMENVATTING: Aan de gemeenteraad, In de raadsvergadering van 18 juni 2009 is besloten de gemeente Dongeradeel aan te melden als millenniumgemeente. Dit betekent dat Dongeradeel een bijdrage gaat leveren aan de VN Millenniumdoelen. Het gaat om acht ambitieuze doelen gericht op wereldwijde armoedebestrijding die in 2000 in New York werden vastgesteld. Deze acht doelen zijn: 1. extreme armoede en honger zijn uitgebannen 2. alle jongens en meisjes gaan naar school 3. mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten 4. kindersterfte is sterk afgenomen 5. minder vrouwen sterven door zwangerschap 6. de verspreiding van ziektes als aids en malaria is gestopt 7. er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu 8. er is meer eerlijke handel, schuldverlichting en hulp Op dit moment zet onze gemeente zich in voor de aanleg van drinkwatervoorzieningen en rioleringen in het Zambezi-stroomgebied. Dit doen we in samenwerking met alle andere gemeenten in Fryslân. Dit valt onder het zevende millenniumdoel. Als millenniumgemeente dienen we ons ook in te zetten voor andere millenniumdoelen. Millenniumdoel één is het uitbannen van extreme armoede en honger, millenniumdoel acht is meer eerlijke handel, schuldverlening en hulp. De Fairtrade Gemeente Campagne staat in het teken van eerlijke handel. In een Fairtrade Gemeente gebruiken of verkopen gemeentelijke diensten, supermarkten, horecabedrijven, ondernemingen, instellingen en organisaties Fairtrade producten. De Fairtrade campagne geeft Millennium Gemeenten een uitstekende mogelijkheid om burgers bij de millenniumdoelen te betrekken en hen te informeren over de gemeentelijke inspanningen bij te dragen aan de millenniumdoelen. Het gewenste eindresultaat van het initiatief is dat de gemeente Dongeradeel erkend wordt als Fairtrade Gemeente. De erkenning als Fairtrade Gemeente is geen doel op zich. We streven naar groeiende bewustwording en gedragsverandering met betrekking tot eerlijke handel, zowel bij de burgers, de overheid als bij de ondernemers. Met betrekking tot de genoemde erkenning zijn er twee doelen: 1. De weg er naar toe is een geschikt campagnemiddel om brede aandacht voor fairtrade producten te vragen.
2
2. Het eindresultaat is een goed hulpmiddel om blijvende aandacht te vragen voor eerlijke handel door middel van het organiseren van terugkerende activiteiten.
INHOUDELIJKE TOELICHTING Fairtrade Gemeente campagne In België en Groot-Brittannië is het al een groot succes: Fairtrade Gemeenten. Het publieksinitiatief begon in Engeland, waar Garstang zichzelf in 2000 tot eerste Fairtrade Gemeente van de wereld bombardeerde. Zo geeft Garstang actief vorm aan millenniumdoel 8. Sindsdien werken gemeenten, bedrijven, inwoners en scholen samen aan eerlijke handel. Al 11 landen hebben Fairtrade Gemeenten en nog eens 6 zijn de campagne aan het opzetten. Op 07-07-2007 introduceerden de Stichting Max Havelaar, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en COS Nederland: de Nederlandse Fairtrade Gemeente campagne. Vanaf die dag is het voor gemeenten mogelijk om Fairtrade Gemeente te worden. Om deze naam te mogen voeren, moeten de lokale overheid, een deel van de plaatselijke midden- en kleinbedrijven, scholen, kerken en de inwoners op alle fronten actief zijn in de eerlijke handel. In Nederland zijn de gemeenten Goes, Groningen en het Bildt de eerste Fairtrade gemeenten. Fairtrade Gemeente is een eervolle titel die aangeeft dat de gemeente en haar inwoners fairtrade, oftewel eerlijke handel, een warm hart toedragen en er ook echt werk van maken. Van bedrijven tot het café om de hoek, van school tot sportkantine, in supermarkt en kledingzaak. In een Nederlandse Fairtrade Gemeente worden veel fairtrade producten verkocht en gebruikt. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan het realiseren van de millenniumdoelen. Je wordt niet zomaar Fairtrade Gemeente, maar elke plaats kan wel in aanmerking komen. De Fairtrade Gemeente campagne maakt concreet werk van armoedebestrijding, dit is millenniumdoel 1. In de campagne worden burgers, gemeenten, winkels en bedrijven uit Nederland partner van kleine boeren en producenten uit ontwikkelingslanden: een partnerschap dat concreet bijdraagt aan een rechtvaardige en duurzame wereld! Wat willen we bereiken? Het gewenste eindresultaat van het initiatief is dat de gemeente Dongeradeel erkend is als Fairtrade Gemeente. De erkenning als Fairtrade Gemeente is geen doel op zich. We streven naar groeiende bewustwording en gedragsverandering met betrekking tot eerlijke handel, zowel bij de burgers, de overheid als bij de ondernemers. Met betrekking tot de genoemde erkenning zijn er twee doelen: 1. Als gemeente steeds meer of alleen nog maar Fairtrade producten gebruiken. 2. In de gemeente steeds meer of alleen nog maar Fairtrade producten (ver)kopen. Wat gaan we daarvoor doen? Om Fairtrade Gemeente te worden moet een gemeente voldoen aan de volgende criteria: 1. Er moet een lokale initiatiefgroep worden ingesteld die de initiatieven neemt om de titel te behalen. Nadien zorgt de groep voor de continuïteit van de Fairtrade Gemeente. De lokale werkgroep stelt jaarlijks een verantwoording op, waaruit moet blijken dat er nog steeds aan de criteria wordt voldaan. De initiatiefgroep is een heterogene groep met vertegenwoordigers uit verschillende sectoren van de samenleving, waaronder een vertegenwoordiger van de gemeente. 2. De Gemeente spreekt zich uit voor Fairtrade. De gemeenteraad en de verschillende gemeentelijke afdelingen vertalen hun steun voor Fairtrade in hun beleid en handelen hier naar.
3
3. In de plaatselijke winkels worden eerlijke producten verkocht, duidelijk zichtbaar. De plaatselijke horeca serveert Fairtrade producten. 4. Lokale organisaties (zoals scholen, kerken en verenigingen) en bedrijven gebruiken Fairtrade producten. Er worden, bijvoorbeeld op scholen, activiteiten georganiseerd om de kennis over en de betrokkenheid bij Fairtrade te vergroten. 5. Media-aandacht. De werkgroep organiseert lokale publiciteit rond de campagne. Er wordt een evenement georganiseerd bij het behalen van de titel, en een strategie ontwikkeld om de campagne lang in het nieuws te houden. 6. Het zesde criterium is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, oftewel MVO. Dit is een procescriterium. Toelichting op criterium 2: . De Gemeente spreekt zich uit voor Fairtrade Een van de peilers van de Fairtrade Gemeente, is een actieve lokale overheid. De gemeente heeft een belangrijke voorbeeldrol voor haar burgers en is bij uitstek in de positie om de campagne lokaal te stimuleren. Daarnaast ben je als gemeente ook een afnemer van producten uit ontwikkelingslanden. Via de Fairtrade Gemeente Campagne kan de gemeente Dongeradeel zich een bewuste consument tonen.
Dongeradeel als Fairtrade gemeente 1. Er is inmiddels een lokale initiatiefgroep opgericht. Deze bestaat uit 7 personen, waaronder een voormalig raadslid, een voormalig wethouder en een medewerker van de wereldwinkel. Deze werkgroep is op dit moment aan het kijken wat ze kunnen doen aan promotieacties. Verder willen ze een nulmeting laten uitvoeren in de gemeente. 2. De gemeente spreekt zich uit voor Fairtrade. Dit betekent: duurzaam inkopen voorlichting en promotie vertegenwoordiger in lokale werkgroep financiële ondersteuning. 3. In verschillende plaatselijke winkels worden op dit moment al Fairtrade producten verkocht. Ook de plaatselijke horeca serveert enkele Fairtrade producten. Het is de bedoeling dat er zoveel mogelijk bedrijven Fairtrade producten aanbieden. De nulmeting zal aangeven hoeveel dit er nu zijn. 4. Of er al lokale organisaties (zoals scholen, kerken en verenigingen) en bedrijven gebruik maken van Fairtrade producten weten we nog niet. Ook hier moet de nulmeting uitwijzen wie en hoeveel dit er zijn. 5. Media aandacht; de werkgroep organiseert lokale publiciteit rond de campagne. Er wordt een evenement georganiseerd bij het behalen van de titel en een strategie ontwikkeld om de campagne lang in het nieuws te houden. 6. Het is de bedoeling dat de initiatiefgroep lanceert een nieuw initiatief gelanceerd op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, die is gericht op het lokale bedrijfsleven. Er wordt over dit initiatief duidelijk gecommuniceerd. Om de titel te behalen en te behouden wordt ofwel een meerjaren initiatief opgestart, ofwel een kortlopend project gestart met de intentie jaarlijks aandacht voor het onderwerp te vragen en MVO lokaal aan te moedigen. Zo komt er, naast de aandacht die naar eerlijk consumeren gaat, via dit criterium ook aandacht voor sociaal verantwoord produceren in de plaats zelf. Communicatie Zoals eerder aangegeven is de erkenning als Fairtrade gemeente geen doel op zich. Het gaat met name om het streven naar een groeiende bewustwording en gedragsverandering met betrekking tot eerlijke handel bij inwoners, overheid, ondernemers en maatschappelijke organisaties. De communicatie speelt dan ook een belangrijke rol. Hierdoor speelt de afdeling Communicatie een grote rol. Doelgroepen Inwoners Ondernemers
4
-
Overheid Maatschappelijke organisaties Media
NME- centrum De Klyster heeft een Fairtrade project op basisscholen in Dongeradeel, Dantumadiel en Kollumerland c.a. gehouden. Hieruit bleek dat de kinderen het heel erg leuk en leerzaam vonden. Ook kunnen de kinderen van groep 7 en 8 een mondiale speurtocht door Dokkum, Damwâld of Kollum doen. Veel producten kennen hun oorsprong hier ver vandaan. In de gemeenten Dantumadiel en Kollumerland c.a. is er geen werkgroep Fairtrade actief. Dit betekent dat De Klyster geen verdere rol kan spelen bij het worden van een Fairtrade gemeente. Wel blijven zij het onderwerp onder de aandacht brengen van de basisschool kinderen.
Communicatiedoelen Het uiteindelijke doel van het project is een groeiende bewustwording en gedragsverandering met betrekking tot eerlijke handel bij inwoners, overheid, ondernemers en maatschappelijke organisaties. De communicatie heeft de volgende doelen: 1. Alle doelgroepen informeren over Fairtrade 2. Ondernemers (waaronder winkeliers) stimuleren om meer Fairtrade producten in hun assortiment op te nemen. 3. Inwoners, overheid, ondernemers en maatschappelijke organisaties stimuleren om meer Fairtrade producten te kopen. Communicatiemiddelen • Persberichten bij belangrijke ontwikkelingen om zo via de media alle doelgroepen te informeren. • Inzet gemeentelijke website om informatie over de stand van zaken te publiceren via een opvallende Fairtrade button. • Bij acties en activiteiten kan er in de huis-aan-huiskrant een advertentie worden geplaatst. • Aandacht voor Fairtrade in elke uitgave van het blad Ondernemend Dongeradeel. • Aansluiting bij landelijke campagneactiviteiten Fairtrade. • Informatiebrochure voor ondernemers en overige maatschappelijke organisaties, waarin beschreven wordt hoe ondernemers deel kunnen nemen. • Organisatie van een bijeenkomst voor ondernemers en maatschappelijke organisaties om te informeren en ideeën uit te wisselen m.b.t. het initiatief om Fairtrade gemeente te worden. • Organisatie van evenement bij het behalen van de titel Fairtrade gemeente. • Organisatie van feestelijke bijeenkomsten / persbijeenkomsten als ondernemers overgaan tot het opnemen van Fairtrade producten in hun assortiment of wanneer maatschappelijke organisaties overgaan tot het gebruiken van Fairtrade producten. • Als de titel is behaald, zouden we nog kunnen denken aan promotiematerialen voor alle deelnemende bedrijven en organisaties. Denk bijvoorbeeld aan raamstickers met wij verkopen Fairtrade producten voor deelnemende organisaties. EVENTUELE VOORKEURSVARIANT BURGEMEESTER & WETHOUDERS N.v.t. FINANCIELE CONSEQUENTIES Ambtelijke ondersteuning Om de campagne handen en voeten te geven is ambtelijke ondersteuning nodig. Op dit moment zit er al een vertegenwoordiger van onze gemeente in de werkgroep. Zij
5
vergadert eens per zes weken met de werkgroep. Daarnaast houdt zij de wethouder en de betrokken collegae op de hoogte. De gemeente verplicht zichzelf om het bewustzijn rond Fairtrade op regelmatige basis te promoten via hun eigen informatiekanalen. Wat gaat het kosten? Het grootste deel van de kosten voor dit project zijn uit de drukken in ‘mensuren’ van de medewerkers milieu en communicatie. Dit kan in de normale uren gedaan worden. De kosten voor de campagne zijn € 2500,00. Dit willen we uit het Fonds Duurzaamheid en Klimaat betalen. Ook de vergaderingen van de werkgroep worden in het stadshuis gehouden. Voor verdere informatie over Fairtrade inkopen verwijzen we naar de duurzaamheids notitie. RISICO'S N.v.t. INSPRAAK N.v.t. Burgemeester en wethouders.
Raadscommissie Samenleving. Genoemde raadscommissie heeft dit voorstel besproken in de vergadering van 11 oktober 2011 en legt het voorstel als “hamerstuk” ter besluitvorming aan de gemeenteraad voor. De griffier.
De raad van de gemeente Dongeradeel; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 6 september 2011, no. 72/’11; gelet op het bepaalde in de Gemeentewet;
besluit: zich uit te spreken voor Fairtrade en te streven naar de titel Fairtrade Gemeente.
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Dongeradeel van 27 oktober 2011.
De griffier,
De voorzitter,
A.J. Folbert
M.C.M. Waanders
Datum afkondiging: Datum inwerkingtreding besluit:
