ra öpe tie Co
NUMMER 06 | MRT. 2011
AB Limbu rg
Een uitgave van AB Limburg, bestemd voor de leden van de Coöperatieve Agrarische Bedrijfsverzorging Limburg.
06. IN DEZE UITGAVE ONDER ANDERE: Trots, lef en doorzettingsvermogen; Liever een vrouw in de kraamstal; Themadag klauwgezondheid; Limburgs ondernemerschap primaire agrarische sector wordt bevorderd; Van Limburgse bodem; Dick Schut, gastheer, conciërge en politieagent; ...
Trots, lef en doorzettingsvermogen De jaarlijkse ledenavond zit er weer op. Het thema ‘Hoe ondernemend bent u?’ bleek een schot in de roos: zowel in de Oolderhof in Herten als in het Parkhotel in Horst zat de zaal vol. Natuurlijk kwam men niet alleen om naar de sprekers te luisteren, voor velen was de avond ook een goede gelegenheid om oude contacten met medeagrariërs aan te halen. Gelukkig bleek het ook voor hen een boeiende avond, met veel afwisseling en inspirerende onderwerpen. Net als vorig jaar praatte Karenanna Knopper (bekend van L1) de avond met kennis van zaken – en een goede dosis humor – aan elkaar. Het publiek was enthousiast: “Het was echt de moeite waard. Ik geef ze een negen.”
Beter dan vorig jaar Karenanna begint de avond met een terugblik naar vorig jaar, toen deze avond een volledig andere insteek had. “We stonden midden in de economische crisis en veel agrariërs moesten knokken om boven te blijven.” Directeur Jack Janssen weet dat nog goed: “Veel klanten leden verlies, en dan hebben wij het als coöperatie ook niet breed. Toch zijn we met veel power aan 2010 begonnen en dit jaar heeft ons ruim tevreden gesteld. Met 12% groei in het aantal verkochte uren maken we de krimp van 2009 weer goed. Dat komt ook doordat we nu in elke regio een kantoor hebben. Zo zitten we dichter bij onze klanten en kunnen we hen nog beter bedienen. Daarnaast maken we ons hiermee aantrekkelijker voor de bedrijvenmarkt. Dat is heel goed nieuws.”
Karenanna: “Ondernemen is vooral lef tonen, buiten kaders denken.”
Drie inkijkjes in innovatief ondernemerschap Het thema komt tot leven door drie korte filmreportages over inspirerende agrarische ondernemers. Ondernemen is vooral: lef tonen, buiten de kaders denken en achter je visie staan, zo leert het publiek al snel. lees verder op pagina 4 >>
1
COLUMN
Terugblik Nu 2010 alweer een paar maanden achter ons ligt, is het jaar bij de meeste ondernemers ook boekhoudkundig afgesloten. De resultaten variëren van negatief tot sterk herstellend ten opzicht van het vorige jaar. De economie heeft zich grotendeels hersteld van de crisis: de werkloosheid daalt, de export krabbelt op en de investeringen komen weer op gang.
Wel is gebleken dat onze economie en onze bedrijven steeds meer zijn overgeleverd aan de grillen van de vrije markt. Door de globalisering is de situatie in de Arabische wereld ook zorgelijk voor ons. We hebben deze landen keihard nodig voor onze energievoorziening. Door de onrust zijn de prijzen voor ruwe olie al sterk gestegen. De catastrofe in Japan is weer van een hele andere orde. Kan onze wereldeconomie deze uitdagingen wel aan? Een andere uitdaging van de vrije markt vormen de sterk gestegen voedselprijzen. Enerzijds zorgen die voor hogere inkomens bij ondernemers die dit hard nodig hadden. Anderzijds leiden ze tot onrust en instabiliteit onder grote delen van de wereldbevolking. Nederland is als exportland afhankelijk van het buitenland. Het is daarom te hopen dat de wereldeconomie dit jaar verder aantrekt en de voedselprijzen blijven stijgen. Als de graanprijs zijn spilfunctie waarmaakt, neemt die in zijn kielzog de opbrengstprijzen voor groente en vlees mee. Dan
kunnen we optimistisch zijn over de verwachtingen voor 2011. Al deze ontwikkelingen zijn met elkaar verbonden. Is er op één gebied onbalans, dan raken meer situaties ontwricht. Het is aan onze wereldleiders om de juiste beslissingen te nemen, zodat de rust wederkeert. Om als ondernemer adequaat te reageren zijn een duidelijke visie en een helder plan essentieel. Maar het is niet gemakkelijk om enerzijds aan je plan vast te houden en anderzijds in te spelen op de actualiteit. Hierin zit de kunst en de uitdaging van het ondernemen. AB Limburg heeft in ieder geval goede verwachtingen. Onze klanten en leden zijn ambitieus; AB helpt ze die ambitie waar te maken door ze van vakkundig en gemotiveerd personeel te voorzien. In de deze Werk in Woord blikken we terug op het winterprogramma voor onze leden. Steeds meer leden weten de weg naar onze avonden
te vinden, ondanks het soms slechte weer: sneeuw en ijzel moesten getrotseerd worden. Wij kijken tevreden terug op zeer succesvolle thema-avonden en ook op twee heel inspirerende coöperatieavonden. Bijeenkomsten, waarin we met onze leden hebben gesproken en elkaar hebben geïnformeerd en geïnspireerd. We gaan zeker voort op de ingeslagen weg. Wij hebben ons de afgelopen winter bovendien goed voorbereid op 2011. We zien een aantal mooie kansen en uitdagingen op ons pad komen. We halen alles uit de kast om er een succes van te maken, zowel voor onszelf als voor u. Ik wens u veel succes en ondernemersgeest toe. Dat het voor u een gezond, succesvol en tevredenstellend jaar mag worden. Jack Janssen Directeur
VOORWOORD AB Limburg heeft niet stil gezeten de afgelopen maanden en daar leest u meer over in deze Werk in Woord. Een verslag in woord en beeld van de coöperatie avonden van afgelopen winter. Heeft u de filmpjes van onze klanten al gezien op onze website? Zo niet, dan zeker nog even bekijken! De thema avond over arbeidsongeschiktheid bewaren we voor de volgende uitgave anders hadden we geen ruimte voor de andere zaken zoals de themadag over klauwgezondheid en het verhaal van Dick Schut, onze rots in de branding op de huisvesting in Baarlo. Veel leesplezier!
Christianne Kraan
2
Liever een vrouw in de kraamstal
In de meeste varkensstallen zijn de vrouwen ver te zoeken. Waar vind je ze wel? In de kraamstal. AB Limburg sprak met twee varkenshouders die vrouwen in dienst hebben. Varkenshouder Joost: “De inzet is belangrijk, dan gaat het er niet om of het een man of een vrouw is.”
In de watten Veel varkenshouders kiezen bewust voor de inzet van vrouwen in hun kraamstallen: ze zijn secuur, geduldig en zorgzaam. Zo zei de biggenverzorgende Paulien Hoes onlangs in Pig Business: “Mannen zijn zakelijker, wij zijn gevoeliger en hebben meer geduld. Vrouwen zullen eerder zwangere biggen in de watten leggen, omdat wij er gemiddeld meer moeite mee hebben om biggetjes aan hun lot over te laten. Doordat vrouwen een consequente werkwijze hebben en nauwkeuriger werken, zou dit kunnen leiden tot betere technische resultaten.’’ Zachtere handen Varkenshouder Joost heeft momenteel één parttime medewerker en dat is dus een vrouw. Het is de tweede vrouw die bij hem in dienst is en het bevalt hem goed. Toch was het geen bewuste keuze: beide vrouwen kwamen via een stage bij hem terecht. Veel vrouwen werken graag parttime, waardoor de biggenverzorging een aantrekkelijke baan is.
3
De vader van varkenshouder Paul nam tien jaar geleden al een vrouw in dienst. Dit was toen een bewuste keuze, omdat ze een vacature open hadden staan voor de kraamstal. Het werk in de kraamstal is volgens Paul echt voor vrouwen weggelegd: “Vrouwen hebben zachtere handen. Daarnaast hebben vrouwen het moederinstinct, wat goed van pas komt in de kraamstal.” Uiteraard is ieder persoon verschillend: sommige vrouwen gaan liever voor het zware werk en sommige mannen hebben liever een verzorgende taak. Zo verrichten vrouwen meestal ook andere werkzaamheden zoals meehelpen in de dekstal, enten, tatoeëren, nummeren et cetera. Alleen bij het echt zware werk (bijvoorbeeld als er een dode zeug is), komt een vrouw kracht te kort. Maar dit is maar incidenteel. Vooroordelen Veel Nederlandse varkensboeren willen echter geen vrouwen op hun bedrijf. Volgens Joost komt dat door vooroordelen, want zelf ziet hij geen
grote nadelen. Wel zijn vrouwen vaak minder ervaren, maar dat ziet hij als een voordeel: “Je kan personeel zonder ervaring nog vormen, zij zijn niet al beïnvloed en daardoor makkelijker te sturen. Bij een sollicitatie krijgen man en vrouw bij mij gelijke kansen. Het gaat tenslotte om de juiste mentaliteit.” Paul begrijpt ook niet waarom veel varkensfokkers liever geen vrouw op stal zien werken. Hij kent meerdere agrarische ondernemers waar vrouwen werkzaam zijn. “Maar misschien zijn wij Nederlanders wel snel bevooroordeeld en denken we dat vrouwen een te romantisch beeld hebben bij het werken op een boerderij,” zegt Paul. Hoewel vrouwen vaak beter met biggen overweg kunnen, hebben mannen weer hun eigen specialiteiten. Voor beide varkenshouders is het daarom het belangrijkste dat er een klik is en dat werknemers gemotiveerd zijn. Man of vrouw zijn is daarbij minder relevant.
>> vervolg van pagina 1
De eerste film gaat over rozenkweker Koen Saris (29). Hij heeft 35 mensen in dienst en levert 35.000 snijrozen per dag. Noodgedwongen moest hij het bedrijf van zijn vader eerder dan verwacht overnemen, maar dat gaat hem goed af. Koen voelt wel de hete adem van goedkope Afrikaanse aanbieders in zijn nek. Daarom heeft hij besloten niet meer op prijs te gaan concurreren, maar op kwaliteit. Later op de avond volgt een filmpje van Coen en Heleen Wijers, die een zuivelboerderij en een boerderijwinkel uitbaten. Daar verkopen ze ambachtelijk ijs, authentieke fetakaas en ouderwetse boter. En ze maken er nog échte gekarnde melk. Karnemelk uit de supermarkt is daar niet mee te vergelijken. De laatste film gaat over Norbert Huijts, in de woorden van Karenanna: een diehard die gelooft in wat hij doet. Hij is al veertig jaar boer en ziet het gebruik van bestrijdingsmiddelen met steeds ledere ogen aan. Daarom is hij overgestapt op
puur biologische akkerbouw, maar wel met moderne technieken. In zijn winkel verkoopt hij allerlei producten, van speltmeel tot kaas, want “je kunt je nichemarkt zo groot maken als je zelf wilt”, aldus Norbert. De meekrapfabriek van Anco Sneep Gastspreker van de avond is Anco Sneep, een agrariër van de vijfde generatie. Hij en zijn vrouw hebben elk een eigen boerderij, maar dat beschouwt hij meer als hobby, het meeste werk besteedt hij uit. Zijn geld verdient hij grotendeels buiten het erf van zijn familiebedrijf in Dinteloord, in de advieswereld. Hij studeerde economie en schreef zijn proefschrift over de agrarische sector. Anco vertelt hoe in 21 jaar zijn meekrapfabriek werkelijkheid werd. Meekrap, zegt u? Dat is een plantensoort die van oudsher als basis dient voor natuurlijke verf, maar in de vergetelheid is geraakt. Anco’s overgrootvader zat zo’n honderd
Terugblik op 2010: “Wij zijn met power aan 2010 begonnen en we zijn nu zeer tevreden”
4
jaar geleden ook in de meekrapbusiness. Maar een moderne meekrapfabriek neerzetten, dat had nooit eerder iemand gedaan. Anco dacht: “Als ik dadelijk op mijn sterfbed lig en ik heb dit niet gedaan, dan voel ik me een enorme sukkel.” Hij besloot de sprong in het diepe te wagen. Daarna bleek ondernemen veelal: vallen, opstaan en doorgaan. Anco’s belangrijkste lessen zijn: • Onderneem met hart en ziel, maar volg je verstand. • Luister goed als je kritiek krijgt. Laat anderen op je idee schieten. Blijft het overeind, dan is het goed. • Zet door. Als het moeilijk wordt, moet je juist doorgaan. • Neem risico’s. Steek zelf ook geld in de financiering. Dat wekt vertrouwen, waardoor je andere geldschieters makkelijker meekrijgt. • Innovatie is macht, maar je hoeft niet per se iets geheel nieuws te doen. Je kunt ook waarde toevoegen aan je huidige product, bij-
>>
Gezellig naborrelen...
om te minders
12 re
men
onderne
12 reminders om in 2011 te ondernemen
>>
voorbeeld door ambachtelijk of biologisch te produceren. • Doe het niet alleen. Huur experts in die begrijpen waar je mee bezig bent. Laat de dingen waar je zelf niet goed in bent door een ander doen. • Regel de juridische zaken goed. Anco stelde de vergaarde kennis bij een faillissement veilig door patenten in een andere BV onder te brengen dan de fabriek. Anco’s bevlogen verhaal illustreert hoeveel voldoening het geeft om je nek uit te steken. Ook al klagen we allemaal over ons werk, uiteindelijk is het een van de belangrijkste factoren om je gelukkig te voelen en depressies af te ketsen.
Afsluiting Tot slot geeft Karenanna het publiek ook nog een paar adviezen: “Je kiest zelf welke markt je wilt bedienen. Blijf daarom in contact met je klanten en zoek je kennis buiten de deur. En blijf je ontwikkelen, je hebt veel meer perspectief dan je zou denken.”
Na afloop was het hoog tijd voor een biertje en een hapje. Zo werd het niet alleen een inspirerende, maar ook een erg gezellige avond.
Na afloop krijgen de bezoekers een kalender van 2011 met daarbij een aantal one-liners over ondernemen. ’12 Reminders om komend jaar agrarisch te ondernemen’ noemt AB het. Met daarop ook de data van de informatie avonden die AB dit jaar organiseert. Hiernaast zetten we de data nog even voor u op een rij.
7 november Thema avond Midden
Data informatie avonden 2011 2 november Thema avond Noord
10 november Thema avond Zuid 8 en 15 december Algemene Ledenbijeenkomst
IEF EXCLUS VOOR LEDEN
5
Snertborrel We hadden het niet beter kunnen plannen: in de vrieskou, gevoelstemperaturen van -10 tot -15, kortom: het vroor dat het kraakte op 7 januari. Een perfecte dag dus voor onze snertborrel, met heerlijk verse erwtensoep en warme chocomel om weer op te warmen. En als weggevertje: een lekker warme bodywarmer. Al onze medewerkers waren op deze dag welkom in onze vestigingen in Herten en Beek en in horecacentrum De Sevewaeg in Sevenum. Voor veel genodigden was het een goede gelegenheid om bij te kletsen met collega’s - of deze juist te leren kennen. Zo werd het een winters gezellige dag.
Hmmmmmm mmmmmm mmmmm...
Kom in de Kas 2011 Ook dit jaar wordt er wederom Kom in de Kas georganiseerd. De organisatie van de Limburgse bijdrage ligt in handen van de vakgroep Bedekte Teelten van de LLTB. Ieder jaar is er een ander glastuinbouwgebied aan de beurt. Deze keer wordt Kom in de Kas gehouden in het gebied Venray en omstreken. Uiteraard zal ook AB Limburg aan dit evenement deelnemen om het publiek te informeren over de vele interessante mogelijkheden die werken in de tuinbouw biedt. Op zondag 3 april zijn bezoekers van 11.00 tot 17.00 uur welkom om in de bedrijven demonstraties en presentaties bij te wonen, rond te lopen in de kassen en te proeven. Voor het overzicht van de deelnemende bedrijven in Limburg en de laatste informatie over dit evenement: www.komindekas.nl
6
Themada
Januari stond voor AB Limburg in het teken van de klauwverzorging: samen met CRV en Agrifirm Feed heeft AB hierover drie themadagen georganiseerd. Kreupelheid is een groot probleem dat direct en indirect ’klauwenvol’ geld kost in menig melkveebedrijf. Samen met mastitis en vruchtbaarheidsproblemen is kreupelheid het grootste gezondheidsprobleem bij melkkoeien. Specialistische kennis over klauwverzorging is daarom onontbeerlijk.
ag klauwgezondheid AB Limburg, CRV en Agrifirm gaven tijdens de themadagen aan wat ze voor u kunnen betekenen bij de klauwverzorging van uw koeien. Voor de meeste aanwezigen werden het leerzame dagen: “ik wist dat klauwziektes een groot probleem vormen, maar had er geen idee van hoeveel me dat eigenlijk kost.” Grote kostenpost De financiële gevolgen van klauwproblemen zijn niet mals. Ongeveer 20% van de koeien is tijdens de lactatie kreupel. Dit kost al snel 53 euro per koe per jaar; een koe met ernstige klauwproblemen kost zelfs 150 euro per geval. Een gemiddelde veehouder is jaarlijks zo’n vier à vijfduizend euro kwijt aan klauwproblemen.* De meeste kosten zijn indirect, maakt Esther Timmermans van AB Limburg duidelijk. De grootste kostenpost? Melkproductieverliezen, direct gevolgd door het vroegtijdig afvoeren van koeien. Het verlies aan melkproductie kost gemiddeld 23,70 euro per koe. Ook de tussenkalftijd wordt langer, wat 6,56 euro per koe kost. Een goede remedie tegen deze hoogoplopende kosten is de inhuur van een gespecialiseerde klauwverzorger. Dat klinkt duur, maar levert meer op dan het kost. Een specialist is beter in staat bepaalde ziektes te herkennen en het stadium ervan te onderscheiden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat veehouders gemiddeld 5,73% probleemgevallen zien, ter-
7
wijl 22,11% problemen door een specialist worden gesignaleerd. Dat betekent dat pakweg driekwart van de klauwproblemen niet door de veehouder herkend wordt. Aangeraden wordt om minimaal twee keer per jaar de klauwen te bekappen. Door inzet van een klauwbekapper worden problemen eerder gesignaleerd en behandeld. Hierdoor voorkomt bekappen veel kreupelheid. Kreupelheid rond het afkalven Koeien zijn twee tot drie maanden na het afkalven het vaakst kreupel, tot zelfs tweemaal zo vaak als aan het einde van hun lactatie, vertelt Frank Jeurissen van Agrifirm. De oorzaak van de kreupelheid ligt echter al maanden eerder, in de periode van de droogstand en rond het afkalven. Tijdens de droogstand wordt de voeropname een stuk lager, maar de energiebehoefte veel hoger. Het is dan zaak de energieopname op peil te houden en extra calcium, biotine en andere voedingssupplementen toe te dienen. Zo optimaliseer je de weerstand van de koe, waardoor deze beter bestand is tegen infecties en stress. De kans op verzwakte hoeven is daardoor aanzienlijk kleiner. Voetbaden Ook regelmatige inzet van voetbaden met een formalineconcentratie helpt uitstekend tegen aandoeningen als zoolzweer, bevangenheid en stinkpootinfecties. Voorwaarde is wel dat de baden doeltreffend
worden ingezet, dat wil zeggen dat de temperatuur van de voetbaden tussen de 15 en 20 graden is omdat Formaline dan het beste werkt. Dit houdt onder andere in dat alle koeien er doorheen moeten met schoongespoten poten: de bacteriën zitten immers onder het vuil. Een voetbad werkt optimaal als u die gedurende drie opeenvolgende dagen uitvoert. Herhaal de procedure elke drie a vier weken. Digiklauw Digiklauw is software waarmee de klauwgezondheid op melkveebedrijven wordt gemonitord. In zijn pda vult de klauwverzorger in of (en welke) aandoeningen hij heeft geconstateerd bij de bekapte dieren. John Rooijakkers en Wien Vullings demonstreerden wat Digiklauw inhield en hoe CRV met de ingevulde gegevens de Klauwgezondheidsscore (KGS) van uw bedrijf berekent. Klauwproblemen geheel uitbannen is een utopie, maar op basis van de gegevens kunt u een gericht plan van aanpak maken om de klauwgezondheid binnen uw bedrijf naar een hoger niveau te tillen. Wilt u meer informatie, neem contact op met Esther Timmermans, 0475 – 35 20 30. * € 2300 tot 5000 per jaar. Dit is gebaseerd op gemiddeld 65 koeien per bedrijf, onderzoek vd WUR van 2009.
Limburgs ondernemerschap primaire agrarische sector wordt bevorderd Rabobank Maashorst investeert in ondernemerschap Dankzij een kapitaalinjectie van het Limburgs Economie Versnellingsfonds (LEF) zal in 2011 en in 2012 ondernemerschap in het Greenportgebied op 3 verschillende niveaus bevorderd gaan worden.
Zo zal er een nieuwe opleiding voor glastuinbouw en boomkwekerij worden gelanceerd die zich richt op de bovenkant van de MBO-markt. Deze opleiding wordt verzorgd door KARPOS (werken en leren), een gezamenlijk initiatief van AB Limburg en CITAVERDE College . Daarnaast wordt er een HRkennisplatform opgericht en zullen agrarische ondernemers worden bijgestaan door AB Limburg in het professioneel vormgeven van hun HR-beleid. Voor CITAVERDE College wordt het door een financiële bijdrage én door de inzet van medewerkers van de Rabobank en hun Ledenraad mogelijk gemaakt nog meer ondernemerschap en kennis van het vakgebied in hun reguliere MBO-opleidingen en stages aan te bieden. Te verwachten resultaten De toegevoegde waarde van de nieuwe opleiding Glastuinbouw en Boomkwekerij niveau 3 zit vooral in het werven, opleiden en werk bieden aan 25 kandidaten die aan de slag kunnen in de primaire agrarische sector in het Greenport gebied. De opleiding is geheel nieuw en wordt ontwikkeld in nauwe samenwerking met de sector. Voor ondernemers in de primaire sector ligt er een uitdaging om prioriteit te geven aan het opleiden en ontwikkelen van medewerkers. Dit is mede als gevolg van de economische crisis achtergebleven. Het HRkennisplatform dat wordt opgericht is
8
een samenwerking van AB Limburg, de Rabobank Maashorst en CITAVERDE College en gaat ondernemers ondersteunen in het ontwikkelen en uitvoeren van een professioneler HR-beleid, gebaseerd op het binden, boeien en ontwikkelen van medewerkers. Het platform gaat een combinatie bieden van HRscans, adviestrajecten en gerichte scholing en training. Daarnaast krijgt dit platform een ontmoetingsfunctie voor ondernemers. De agrarische MBO-opleidingen van CITAVERDE College zullen dankzij de bijdrage van het LEF fonds extra dagdelen praktijklessen gaan bieden. Samen met de afdeling Food & Agri van Rabobank Maashorst zal samenwerking worden gezocht met toonaangevende bedrijven die de leerlingen praktijklessen bieden volgens de nieuwste vakinzichten en met de meest moderne technologie. Deze praktijklessen op niveau zorgen voor vergroting van het vakmanschap van de leerlingen waardoor ze nog beter voorbereid zijn op hun toekomstige werk. Ans Christophe, lid College van Bestuur CITAVERDE College: “ De verwachting is dat de Greenport regio de komende jaren ruim 10.000 arbeidsplaatsen biedt. De vraag naar gekwalificeerde arbeid zal alleen maar toenemen. Het unieke van dit samenwerkingsverband is dat bedrijfsleven en onderwijs samen opleidingen binnen de primaire sector ontwikkelen, uitvoeren en in
stand houden. Hierdoor wordt de kennisstructuur in deze sector verbeterd.” Jack Janssen, directeur van AB Limburg vult aan: “Er is weinig animo bij jongeren voor het werken in de agrarische sector. Jongeren vinden deze sector vaak niet interessant en weten ook niet wat deze beroepen hen te bieden hebben. Tel daarbij op dat door de verdergaande vergrijzing het aanbod aan beroepskrachten verder afneemt, en het is duidelijk dat de sector veel moeite moet gaan doen om gekwalificeerde beroepskrachten te krijgen én te behouden.” Rabobank Maashorst: Onderneem met LEF Behalve een geldelijke impuls door het Limburgs Economie Versnellingsfonds (LEF), neemt Rabobank Maashorst een actieve rol op zich bij de nieuwe en de bestaande MBO-opleidingen. Medewerkers van Rabobank Maashorst én leden van de Ledenraad verzorgen gastlessen. Op deze manier houdt de bank een perfecte voeling met de praktijk en is de opleiding een actief platform wat ook weer volop kansen biedt voor aanvullende initiatieven. Het Limburgs Economie versnellingsfonds (LEF) van de gezamenlijke Limburgse Rabobanken, biedt startende ondernemers en het MKB een kans om een innovatie of een vernieuwing in hun bedrijf te realiseren. Kijk voor meer informatie over LEF op: www. onderneemmetlef.nl
Van Limburgse bodem is een initiatief van Karenanna Knopper
Karenanna Knopper P roducent en presentatrice
Van Limburgse Bodem Een nieuw programma op L1, geproduceerd en gepresenteerd door Karenanna Knopper. Velen van u zullen haar kennen van programma’s op L1 en TV Limburg. Van de filmpjes die ze voor AB Limburg bij onze klanten heeft gemaakt. Of natuurlijk als presentatrice van de coöperatieavonden die wij inmiddels al twee jaar op rij voor onze leden hebben georganiseerd. “Een meisje zei een keer tegen mij: ‘Karenanna, je hebt eieren van de super en je hebt eieren van de kip.’ Ik moest toen lachen maar ik vraag mij af of wij werkelijk weten waar onze producten vandaan komen. Ons karbonaadje, ons glaasje melk… Ikzelf kan niet met zekerheid zeggen waar alle zuivel, vlees of groente die ik eet, geproduceerd zijn.” Karenanna vertelt enthousiast over haar beweegredenen om deze serie te beginnen: “Hoe ervaren wij het Limburgse landschap op zijn mooist? Met de rug tegen het bos en het uitzicht op de weide met de koeien. Maar wie zijn die boeren die voor ons eten en
9
ons landschap zorgen? In ‘Van Limburgse Bodem’ gaan wij in gesprek met dertien Limburgse boeren, boerinnen en telers die natuurlijk ook ondernemer zijn en trots zijn op hun bedrijf. Die naast hun ondernemerschap ook gewoon vader en moeder zijn en te maken hebben met de dagelijkse sores en liefde voor hun kinderen. We praten over hun band met de Limburgse bodem, over passie en keuzes en waarom de dingen zijn zoals ze zijn: Van Limburgse bodem.’ AB Limburg is een van de sponsoren van het programma. Wij vinden dat de agrarische sector in al haar facetten op een positieve manier in beeld
mag komen. Daarmee bieden wij tegenwicht tegen alle negatieve verhalen over megastallen en uitgebuite Polen. Het is een mooie sector, waar een eerlijke boterham verdiend wordt en waar legio kansen liggen voor de Limburgers. Daar mogen we ook best trots op zijn. Naast AB zijn ook Isidorus Mengvoeders, LLTB, PLUS Retail Zuid, Rabobanken Maashorst en Venray, Vitelia Voeders en Veiling Zon bij dit project betrokken. Kijken dus! Elke dinsdag vanaf 12 april om 21.15, 22.15 en 23.15 uur en herhaling op zondag om 9.45, 11.45, 13.45 en 15.45 uur. Bij L1.
Gastheer, conciërge en politieagent Dick Schut heeft 200 Poolse arbeidsimmigranten onder zijn hoede
Dick Schut is de parkbeheerder in De Berckt in Baarlo. Daar hoedt hij over honderden Poolse werknemers van AB. Hij zorgt sinds een jaar voor alles wat met hun huisvesting te maken heeft. In die functie voelt hij zich als een vis in het water: “Ik heb het hier enorm naar mijn zin.” Maar wat houdt dat eigenlijk in, parkbeheerder?
Twee petten op Dick zorgt ervoor dat alle buitenlandse medewerkers letterlijk en figuurlijk hun plek vinden in Nederland. Ze komen in een vreemd land waar ze de taal niet spreken en de regels niet kennen. Dan is het fijn als er iemand als Dick is. Want doordat Dick een aardig woordje Pools spreekt, kan hij er goed voor zorgen dat de mensen het naar hun zin hebben. Ook in het weekend – want op de vrije momenten kan de heimwee het hardst toeslaan. “Zij zitten hier terwijl hun familie in Polen zit. Dat kan heel moeilijk zijn,” vertelt Dick. “Sommigen zijn bijna het hele jaar hier, anderen verblijven hier voor korte tijd. En door het verloop kennen ze elkaar vaak niet.” Dick is niet alleen gastheer, maar zorgt ook voor de goede orde op het park. Hij is politieagent, conciër-
10
ge, administrateur, klusjesman; noem het en hij doet het. Hij geeft de chaletsleutels aan nieuwkomers, regelt verhuizingen, deelt de werkroosters uit en beheert het auto- en fietsenpark waar de Polen gebruik van maken. Aanvankelijk had een Poolse medewerker de functie, maar die vond het moeilijk om primus inter pares te zijn (de meerdere onder zijn gelijken), aldus Dick. Hij had twee petten op: overdag was hij collega, ’s avonds baas. Hij moest collega’s reprimandes geven. Dat ging hem minder goed af. Vakantiepark De huisvesting op deze plek is vrij uniek. De buitenlandse medewerkers wonen in een vakantiepark met zwemparadijs, minigolf en
speelkasteel. De arbeidsimmigranten en de recreanten lopen er door elkaar heen. Dat gaat prima. “Het beeld van excessen, zoals alcoholmisbruik onder Polen, delen wij maar heel beperkt. Wij houden goed toezicht en stellen duidelijke regels. De mensen moeten lekker kunnen barbecueën, maar geen feestjes geven tot vier uur ‘s nachts.” Een harde en een zachte kant Dick is geknipt voor deze bijzondere baan. Hij spreekt vloeiend Pools, vindt het heerlijk om met mensen te communiceren en denkt snel en op hoog niveau. Om parkbeheerder te zijn heb je verder geen specifieke opleiding nodig, maar wel een bepaald denkniveau. Eric Muijsers, vestigingsmanager van de vestiging in Limburg Noord,
>>
AB Limburg neemt per 1 januari 2011 de activiteiten IHS Personeelsdiensten uit Lottum over. Deze dochterorganisatie van Ruud Vosbeek Holding BV is sinds 2007 actief in het uitzenden van (gespecialiseerde) werknemers in de boomkwekerijsector. Via IHS zijn ruim 80 full-time medewerkers op jaarbasis aan het werk bij ca. 50 vaste opdrachtgevers. De kennis en ervaring van de uitgezonden medewerkers in zowel teelt als logistiek is duidelijk onderscheidend. Ruud Vosbeek Holding BV heeft naast personeelstak IHS twee teeltbedrijven die zich bezig houden met het telen van rozen en andere planten, waarvan één gevestigd in Lottum en het andere gevestigd in Servië. In 2010 hebben IHS en AB Limburg al op een aantal projecten en terreinen samengewerkt. Een samenwerking die beide partijen heel goed is bevallen. “Door deze positieve ervaringen, plus het feit dat wij ons meer willen focussen op de verdere ontwikkeling van onze teelt-activiteiten, hebben we besloten de verdere ontwikkeling van IHS aan AB Limburg over te laten”, aldus Ruud Vosbeek. Vosbeek blijft als ambassadeur en adviseur direct betrokken bij de activiteiten van AB Limburg in de boomkwekerij sector. “De boomkwekerij is een heel belangrijke economische sector in Zuidoost Nederland. AB heeft al erva-
>>
11
ring in het leveren van goede en betrouwbare medewerkers in deze branche. Deze overname biedt ons een hele goede kans om onze positie verder te versterken”, verklaart directeur Jack Janssen van AB Limburg. “Ruud blijft heel nauw betrokken, en met zijn expertise kunnen wij onze activiteiten in de boomkwekerij sector nog verder ontwikkelen. Het levert de klant goede en toegewijde krachten op en verdergaande schaalvoordelen, zowel op het gebied van administratie, beheersing als huisvesting van buitenlandse werknemers”. IHS is daarnaast één van de initiatiefnemers van Boomkwekerij Support Venlo, een compleet handels- logistiek- en kenniscentrum voor boomkwekerijproducten. De overige initiatiefnemers in Boomkwekerij Support Venlo zijn Floraholland, GardenPlant en Van Zaal Transport. Het samenwerkingsverband biedt telers en kopers van boomkwekerijproducten ondersteuning in o.a. aan- en verkoop, afzet, logistiek, (gekoelde) op- en overslag, administratie en marketing. AB Limburg zal de positie van IHS in dit initiatief overnemen. De activiteiten van IHS worden volledig geïntegreerd in AB Limburg en uitgevoerd vanuit het regiokantoor in Sevenum, onder verantwoordelijkheid van vestigingsmanager Eric Muijsers.
praat vol lof over Dick: “Zijn denkniveau en denkwijze passen goed bij AB en bij deze baan. Hij heeft een harde en een zachte kant en weet ze beide goed te hanteren. Hij is ook heel geliefd onder de Polen zelf. Dick kan daar goed de rust bewaren, er staan altijd rijen mensen met vragen. Die staat hij te woord, maar als het hem niet uitkomt, stuurt hij ze gewoon weg. De administratie moet immers ook gedaan worden.”
Drukte Vorig jaar woonden er tijdens de piek 250 mensen op het terrein, dit jaar verwacht Dick er zelfs 350. Afhankelijk van het seizoen werkt Dick twintig tot veertig uur per week, met uitschieters tot meer dan 50 uur. Hij werkt tot het werk af is, een gemiddelde werkdag duurt van twee tot acht. Eerder beginnen heeft geen zin, want dan is er niemand op het terrein – iedereen is immers aan het werk.
Dick vind de verscheidenheid in het werk heerlijk. “Het is heel afwisselend, het ene moment zit je achter je bureau, het volgende moment heb je een chaletcontrole of autocontrole. Ik vind het heerlijk om met mensen te werken en met ze te communiceren. En ik houd mijn kennis van de Poolse taal op peil!”
Elke dag is anders, het werk is nauwelijks te plannen. “Je kunt alles wel proberen voor te bereiden, maar de praktijk is altijd anders. Er komt van alles ad hoc tussendoor. Het gaat hier altijd door, ook ná vrijdagmiddag. En dat terwijl ik de pest heb aan stress. Maar deze stress kan ik aan.”
Toch moet Dick waken voor zijn vrije tijd. Het is verleidelijk om te blijven hangen. En als hij een leuk gesprek heeft met een van de werknemers, schrijft hij dat lang niet altijd bij op zijn urenstaat. Daardoor besteedt hij veel meer tijd aan zijn baan dan officieel nodig. Dat maakt hem wel geliefd bij de Polen: “Ik doe met ze mee. Ik word wel eens uitgenodigd voor een barbecue, daar komt dan ook de fles wodka op tafel. Ze vinden het leuk als je daarin meegaat. Dat is buiten werktijd, natuurlijk.”
COLOFON
Coachen en motiveren Hoe betrek ik mijn omgeving bij veranderingen? Dat was het onderwerp van de thema avond die AB afgelopen winter organiseerde. Agrarische ondernemers denken vaak “Mijn manier is de juiste”. Beslissingen worden relatief snel genomen en men keert hier niet snel op terug. Herkent u dat?
WERKINWOORD is een uitgave van AB Limburg, bestemd voor de leden van de Coöperatieve Agrarische Bedrijfsverzorging Limburg. Heeft u tips of ideeën voor WERKINWOORD, laat ons dat dan gerust weten via:
[email protected] Eindredactie: Christianne Kraan Vormgeving: i-Dee | Dewi Thomassen Druk: Ars Grafisch WERKINWOORD | MRT. 2011 | NR. 06 Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van AB Limburg. WERKINWOORD wordt gedrukt op houtvrij papier. Met dank aan: Karenanna Knopper, Rabobank Maashorst, Dick Schut, Marc Cox.
Op zich natuurlijk heel verklaarbaar; het is immers úw bedrijf en u kent het door en door. Maar wat heeft dit voor weerslag op uw directe omgeving: adviseurs, leveranciers, personeel, om niet te spreken over uw thuisfront? Krijgt u dan altijd het meest optimale voor elkaar? De hoofdvraag van deze avond was dan ook: ‘hoe betrek ik mijn omgeving bij veranderingen?’ Gastspreker Marc Cox gaf daar uitgebreid antwoord op. Marc Cox heeft zeer ruime ervaring in het trainen en coachen van o.a. adviseurs en managers in de agrarische industrie in binnen- en buitenland. Hij vervulde diverse management functies bij o.a. Topigs en Hendrix voeders, dus hij kent het klappen van de zweep in de agrarische sector. Wat maakt een bedrijf succesvol? Wat maakt uw bedrijf nu zo succesvol? Is dat het land of de stal? Of zijn het juist uw medewerkers? De mens heeft voor 80% invloed op hoe succesvol een bedrijf is. Productiemiddelen en omgeving hebben beide een invloed van 10%. Ook al denkt u dat alles goed gaat zoals het gaat, toch is het belangrijk om altijd mogelijkheden voor verbetering te identificeren. Dit doet u door objectief gegevens te verzamelen en deze te analyseren. Vervolgens
12
moet u de oplossingen implementeren en deze werkwijze tot standaard maken. Tot slot is het belangrijk om deze werkwijze en het resultaat daarvan weer te analyseren. Maar wat is nu het aller moeilijkste om te veranderen? Dat zijn wij, de mens. Wat maakt het dan zo moeilijk om de mens te veranderen? We weten het beter, we hebben het altijd al zo gedaan of we zijn niet gemotiveerd. Veranderingen doorvoeren Hoe kunnen we een verandering het beste doorvoeren? Cox legde uit dat we eerst gedrag moet begrijpen voordat je het kunt veranderen. Waarom doen we de dingen zoals we ze doen? 95% van de dingen die we doen gaan automatisch, we hoeven maar bij 5% na te denken. Al die automatische handelingen hebben we ook ooit moeten leren en hebben we dus bij na moeten denken. Een bewuste handeling wordt een automatische handeling zodra we hem vaak genoeg hebben herhaald. Een mens kan maximaal drie handelingen tegelijk automatiseren. Daar gaat het vaak fout! We willen alles tegelijk veranderen. Dan wordt het nooit een automatisme en dus is het gedoemd te mislukken. Pak dus maar één of twee handelingen die
je verandert wil zien en neem er de tijd voor om het te laten slagen. Volhouden Op het moment dat het gedrag is veranderd, is het wel belangrijk dat dit gedrag ook wordt volgehouden. Dit volhouden heeft ten eerste te maken met een stuk eigen motivatie. Marc gaf een mooi voorbeeld over zijn kinderen. Hij vroeg zijn kinderen een lijst te maken van dingen die zij zelf graag zouden willen veranderen met als doel dat het gezin als totaal beter functioneerde. Iedereen herkent dat wel: van de tas ophangen tot consequent eerst huiswerk maken. Uit de lijstjes die de kinderen hadden gemaakt kozen Marc en zijn vrouw slechts twee dingen uit. De kinderen hadden zelf besloten wat ze wilden veranderen, het was hun eigen motivatie dus. Het waren slechts twee dingen dus dat was goed vol te houden en te automatiseren. Daarnaast werkte de lijst als een extra controle, waardoor er ook een externe motivatie aanwezig is. Deze praktische voorbeelden, die iedereen herkent, laten zien wat de basis van coachen en motiveren is. Conclusie is dat heel belangrijk is om iedereen gemotiveerd te houden, te betrekken in veranderingen en een verandering de kans te geven door niet alles tegelijk te willen en het de tijd te geven.
