cvtr,. b/,," z*z
[email protected]
Persoorlijk er yeírouwelijk GemeenteSoest t.a.v.de grilneÍ de heerM. van Vliet Postbus2000 3760CA Soest
259óJM D.Í Ha.g 2500CS Dor Hdg Tél€r@ (070) 3426l I I Fa (070) 3a2 ó4 00 DÉI€ lijn (070) 3a2 60 l0 D,Ér. fu (070) 3a2 60 I
4 november2003 Uw kenmerk:2003/2538 AS/710627/AK/AS-0365u/eh Jaarrekening 2002 GeachteheerVan Vliet, De GemeeÍrteaadvan de GemeenteSoestheeft op 3 oktober2003eentweetalbrievenvan de heerdrs. L.W. Verho€fontvangenwaarin eenaantalkanttekeningenwordengeplaatst bij dejaarckening 2002 respectievelijkde begroting2004.U heeff,narnensde GemeenteÉad,onskaníoorgewaagdaante gevenof de beweringenvan de heerVerhoef op enigerleiwijze aanleidingzoudenkunnengeventot herzienilg van de huidige presentatievalr dejaarcijfen in dejaarrekening.In dezebriefgeven wij eenreactieop een aantalvan de door de heerVerhoefgemaakieobservaties,waaóij wij orrsoverigEns beperkentot die onderwerpendie van finarciële, verslagtechnische aardzijn. Wij hebben daarbijde volgendeindelinggehanteerd:
1. 2. 3. 4.
Algeneen. Gemeenterekentrg 2002. Begroting2004. Conclusie.
t.
Àlgemeen
Het is u ongetwijfeldbekenddat de heerVerhoef al diversemalen en publiekelijk waagtekensheeÍt geplaatstbij de inhouden de kwaliteit van de door gemeentenen provinciesvervaardigdeen gepubliceerde jaarverslagen.De discussiehieromtrentheeff
i! d. hf nd.ben ff oDds nF & 6ts.nd. @@i!.h.Dp.n: priewiarhoE c6p6 Ácmsbft N.v. (ins.stftm iDtEt fie:.,6lou,.cTe6 ÍrÍd.rmgB-b oDd.r ruttm x I emsl), PrichEÀou*coop.$ B.lríiDsrdvi@ N.v. (jns.*tft@ iD hà Hod.kr.si"b o"d.; truffi r4r3o?34) mclmrÈoucCot4
4 nowDb.r 2003 AS,|7l0627/AIíAS-03ó5u/eb
veehuldig de persgehaald.De kern van hetgeendoor de heerVerhoefwordt betoogdis de waag of de regelsvoor de venlaggevinggeldendvoor (commerciële)rechtspersonen (zoalsNV's en BV's) zoalsopgenomen in Titel 9 Boek2 BurgerlijkWetbo& (en uitgewerktin de Richtlijnen voor dejaarverslaggevingvan de-Rá voor de Jaarverslaggeving) ook (onverkort)van toepassingzijn op dej aarverslaglegging door gemeenten.Dit is niet het geval.Voor gemeentengeldeniÍrÍners specifiikJ-wetten en voo$chdffen, in het bijzonderde Gemeenteweten de comptabiliteitsvoorschríffen. Deze zijn ingesteldteneindede burgeren de Gemeenteraad eeninzicht te verschaffenin de Íinanciëleen budgettairepositie van eengemeente.De hierin opgenomenvoolschliften voor de verslaggevingdoo! gemeentenzoekenwel (in toenemendemate) aansluitingmet voomoerndebepalingenvoor dejaarvenlaggevingvan rechtspersonen, mlur houd€n rekeningmet de eigenheidvan gemeenten.Mede gelet op de verschillenin doetsteling tussende financiëleverslagleggingdoor (commerciële)rechtspersonen enerzijdsen door overhedenanderzijds,is voor de uitl€g van de comptabiliteitsioorschriftende uitleg van overeenkomstige begrippenen b€palingenuit Titel 9 Boek 2 Bwgerlijk Wetboekniet zondermeerdoorslaggevend. De Raadvan Tucht voor Registeróountants err Administratieconsulenten, alsmedede beroetrrsinstantie, h; CoÍege van Beroepvoor het B€drijfsleven,hebbet dit standpuntal meerderemalenbevestigd.-Erlopen thás nog diverseprocedureswaarin dit onderwerpaalrde orde is, maarioor zover onsbekend wijzen de inmiddelsal gedaneuitsprakensteedsop het ongelijk van de klager, Dezemin of meerprincipiële discussielijkt ook de grondslagte vormenvoor de opmerkingenvan de heer Verhogfmet betrckking tot de verslaggevingdoor de Gemeelte Soest.Hieroverhet volgende. 2.
Gemeenterekening2002
Ten aanzienvande gemeenterekening 2002 wordendiversekanttekenitgengemaaktover het verm€endonbetrouwbaar,onjuist en in srrijd mel de vigerenderegelieviig zgn van de door de Gemeenteopgesteldejaarrekening.Een gevolgdaarvanzoo ,ijn A"t frá gepresenteerde saldovande batenenlastenad€ 1.449.000 in werkelijkhei
Q)
4 rovênber 2003 AS?l 06274IíA5-0365rteà
verplicht. Over het verloop van dezepostenwordt de Gemeenteraad via afzonderlijkebijlagen geïnformeerd.Hierdoor wordt aanburgeren Cemeenteraad eengoedinzicht versheliÍ over het vcrloop van de gonden ir| exploitatie en €ventuelewinshemingenvanuit de grondexploitaties. b)
Het bedragvan € 1,726.000is berekenddoor h€t saldovan het eigenvermogen op 3l decernber2001 (volgensdejaarrekening€ 38.168.000)afte h"kti* u- t "i"utOo van-heteigenvemogen op 3 I december2002 (volgensdejaanekening € 39.894.000)_ In de toelichtingop de balanspost,eigenvermogen,woidt gespecificeerdaangegeven, welke toevoegingeÍlen onthekkingenaanhet eigen vemogen plaatsvinden.Hierdoor wordt aanbwger en Gemeáeraad gedetailleercl inzicht verstrektover het verloop van het eigenvermogenals gevolgvan het exploitatiesaldo(ad € 1.449.000)en de overig" to"uo"girrg"o "o oni""kkirrg"n u* het eigenvelmogell
c)
Il dej aarrekeningzijn fictieve rentelastelter zakevan ni€t_bestaande schulden op€enomentot eenb€dragvan € 1.70 .000.Nigt duidelijk iiwat wordt bedoeld met 'nret-bestaande schulden'.Mogeiijkwordthierde renteoverheteigenvermogen bedoeld.Het eigenveÍnogen wordt in de gemeentenniet alleengà"o ul" ""ib,rttè, om negatieveexploitatiesaldiop te vangen,maarook als eenfinancieringsmiddel om rnv€stenngente Íinancieren.Bij de berekeningvan de kapitaalslast* *idt du*or€keninggehoudenmet renteover het eigenverrnogen.Ovet de omu-g OÀun wordt de Gemeentemad geinformeerdbij dejaanekening.Hier wordt eisDecificeerd weergegeven op welkewijze hetdehnitieverenteomslagpercentage overiret afgelopenj aar is bepaald.
d)
Onderhet eigenvermogenverschillerdebodragenvoorkomendie geen rcserveszUn, maarverplichtingen.Helaaswordt in de brief niet aangegeven om ivelke postenhet gaat,zodathierop niet gereageerd kan worden.Ten principalewordenin àe geen posten onderrcservesverantwoordindien dit verplichtingenz1n. laarrekening Onderde voorzieningenten minstee€nvoorzieninguit hoofdevan pensioen_ en wachtgeldverplichtingen jegens(oud-)wethoudeNontbreekt.De comptabiliteitsvoo$cluiftenlatende mogelijkheidvan het voImenvan een voorzieling voor vanpensioen-en wachtgeldverylichtingen j egens(oud_)wethouders open,maarstellendie niet verplicht. Omdatde GemeenteeenbestedingíuishouArng is waarin dejaarlijkse lasteÍrvia begrotingsontvangsten (moeten)wordengedekt latende comptabiliteitsvoorcchriften toe dat geur voorzieningváo. a""" pïri*o.Ot gevormdindien en voor zover de beheffendej aarlijkselast;in de meeqarenbegÍotingzijn opgenomen.
e)
(3)
4 nov.mbeÍ2003 ASnt0627/AK/AS-036sdeh
BegÍotirg 2004 Ook ten aanzienvan de be$oting 2004 en de "Programmabegroting 2004-2007',worden soortgelijkekanttekeningengeplaatst.Aangezienr{ij g€gnaccouotantscontrole of andere werkzaamheden hebbentoegepastop dezebegrotingen,hebbenwij onsgeenoordeel gevormdover de volledigheidenjuistheid vaÍr de gepresenteerde bedragen.De correctheid van de gemaalÍekaÍrttekeningenkuÍnen wij daaromniet beooÍdelen,Wel hechtentvij er aaneenaantalpuntenonderuw aandaEhtte brengen. Het adviesom alle (bestemmings)reserves op te hefen en samente voegentot één algemenereservegeeftde omvangvan het eigenvermogenop zich wel in éénoogopslag wegr. Om dezerede[ zou samenvoegen aante bevelenzijn. EchteÍ,de Gemeenteraad h€ofth€t recht om voorgenomenbeleid, dat rrogniet tot verplichtingen(die rcchtensafdwingbaarzijn door derden)heeft geleid,in begrotingentot uitdrukking te latenkomen.Door de ambitieuzetaakstellingendie gemeentenzich opleggen,gecombineerdmet de door de Rijksoverheidopgelegdebezuinigingen,zal bij het uitvoercnvan het beleid vaak esIrniet geringberoepop de algemenemiddelenen daaÍmeede algemenercsewemoetenwordengedaan.Teneindedeze'beklemmingvan de algemenereserve'zichtbaarte makenvoor raadsledenen burgers,staande comptabiliteitsvoorschÍiftenhet vomen van bestemming$eserves toe. Per sooÍ beleid wordt daarbij de gevormde(beklemde)reserveondeóouwd. Op dezewijze vomt de algemenereseÍvehet 'echte' vrije eigenvermogenvan de Gemeente,waaroverde Gemeentemad kan beschikkenD€ gesuggereerde extraduidelijkheid,die zou ontstaanals aande Gerneentenad afzonderlijk instemmingwordt g€waagdmet de investeringsuitgaven, bestaateigenlijk al omdatvoor groteprojectenkredietenworden aangevraagd. De prograÍrmabegrotinggeeffop eenanderewijze zicht op de financiëleaspectenvan het gemeentelijkbeleid dande huidig€ comptabiliteitsvoorschriffen. Doordatde Geneenteraad zich uitspreell over de hooftllijnen van het gemeentelijkbeleid en daarbij kadersmeegeeft aanhet Collegevan B&W zal sturing op kostensoortenen productenminderrelevantzijn voor de Gemeênteraad. Uit€raardbepaaltde Gemeenteraad zelfop welk (detail)niveauzij wil sturen.Eenproductenramingkan daalbij eenrol vervullen.De Gemeenteraad van Soestheeftechterte kennengegev€n,dal zij wil sture[ op t hoofdprograÍma's en een vieÍal dwarsdoorsneden. Belangrijk is daarbijdat h€t gefomuleerdevoorgenomenbeleid
(4)
4 noverDblr 2003 ASrI10ó2?/AK/A5-036Su/eh
voldoende'SMART, geformuleed woidt. Hierdoorkan de Gemeenteraad tussentljds bijsturerlen het Collegevan B&w achtenfworden aangesproken op á" ."r,íut"o rr* f,"t uitgevoerdebeleid (doeltreÍïendheidaspect). 4.
Conclusieetr sametrvattirg
Veel van de gemaaktekanftekeninsenpassenin de context van de in paxagraafI genoernde principiëlewaag over de íoepasb;heid van de voorschriften v* iirlie Ë*t , ew "p de verclagleggingdoor gemeeoten.ons standrunthiercver is even"*, i. p"."g* r uiteengezet.Dit standpuntwoÍdl onde$teunddoor dejurisprudenfi" u_ ài aà g*o".a" colleges.Slechtsals voorbeeldvan eenversctriltussende regetge;ng AJ"i1o"p^rrog o ^chtspersonenen gemeentennoemenwij her toelekenenvan rente, l::1,::^Tï]:5!] zoarstuervoorrn paÍag"aaf2.nder c genoemd, onderhetregimevanTitel Boek2 Bw is eendergelijketoerekeningniet toegestaan, maarde comptóíiteitsuoor""rrriÁ* .t"- ait voor gemeentenwel toe. De bij de.jaanekening 2002gemaakte kanfletaoing* traff"n duuro, nu* o_. r.nirg geendoel.De wijze waaropdejaarrekeningis ingàeeld voltloet aanáe comptabiliteitsvoorscbr:iften en voorts dieni Uil ae too.aeUng van àeluaru".stugg"r.iog in
o:u:*, d1aan e1ce-"",,t",uua uii a"ifl'fr "-niieri"r,thg"n l:,:1llï,,I.'03 lweers urtvoengenadereinformatiewordt verstekÍ.
Daaromis er geenenkete-u_t"iaing om oe Jaanekening2002 op eenanderewijze in te delen.
onverlet het voorgaandedient de Gemeenteraad zich bewustte zijn van het hiervoorreeds genoemdefeit dal de regelgevingvoor de verslagteggmg aoor gáe"r", i"ï.á"."rd" matevcrderaansluitingzal zoekenbij de regetg*ing uá. .""it.p","orr"n-uig;a ona", Titel 9 Boek 2 BW. Voorts zal de invoeringvan het Besluit Begràtingen Verïtwoororng Cerrteentenen provinciesconsequenties hebbenvoor de inricht-ing"i, á"1*i"t"ni"g,_ de GemeentesoestNaar wij hebbenbegrepenziln aoor tret arnttËryt.ïifÀ"ot auurto" reedsde voorbereidingengetroffen. Wij vertrouwenu hiermeevoldoendete hebbengeihformeerd en zijn uiteraardeaame bgreidu eennaderetoelichting te vershekken Hoogachtend,
\í-\(t";--**J,-.,^.- Gne-
$".,*.--I.-Ê w" (5)
