- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs – Excellente Scholen 2014
Schoolrapportage 1. Achtergrondgegevens van de school Gegevens van de school: 20DP en 30GD Aanvrager Locatie (vestigingsnummer) Adres Aangemelde schoolsoort
Stedelijk Gymnasium Leiden dhr. Hans Buijze Athena Socrates Fruinlaan 15 Nieuwe Marnixstraat 90 Leiden Leiden Gymnasium
Leerlingenaantal
1835 (door de school zelf opgegeven, april 2014)
Bestuur:
Stichting Stedelijk Gymnasium Leiden
In januari 2014 is aan het Stedelijk Gymnasium Leiden het predicaat Excellente School 2013 uitgereikt. Eerder ontving ze het predicaat Excellente School 2012. Het Stedelijk Gymnasium Leiden is een van de oudste scholen van Nederland. De school heeft twee locaties, Athena en Socrates, twee BRIN-nummers en één directie met twee rectoren en één conrector. De school is in 2010 gesplitst omdat ze streefde naar meer kleinschaligheid. Op twee scholen kan de veiligheid beter geborgd worden. Het Stedelijk Gymnasium Leiden wil de aanvraag voor excellentie toch als een geheel doen omdat de locaties Athena en Socrates bij elkaar willen blijven en blijven samenwerken om zo de kwaliteit van beide te waarborgen. De twee rectoren zijn directeur/bestuurder van de stichting met daarboven een raad van toezicht.
2. Motivatie van de school De onderbouwing die het Stedelijk Gymnasium Leiden bij de aanmelding als kandidaat Excellente School 2014 gaf, luidt als volgt. ‘Eerdere ontwikkelingen op grond waarvan het predicaat Excellente School werd toegekend, komen tot bloei. Nieuwe initiatieven passen daarin. De school ontplooit initiatieven om meer werk te maken van de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen: talentklassen in klas 1, het invoeren van het vak drama in klas 2, het invoeren van het vak onderzoek in klas 1 en deelname aan de Franse afdeling van Model United Nations.’
3. De resultaten, breed opgevat (Criterium 1) Hierbij onderscheidt de jury drie gebieden: 1. resultaten op de kernvakken: Nederlands, Engels, wiskunde en rekenen; 2. resultaten op de andere vakken en leergebieden; 3. resultaten op aanvullende gebieden zoals burgerschap, sociaal-emotionele vorming, culturele vorming, redzaamheid, internationale oriëntatie. 3.1 Resultaten op de kernvakken (Indicator I) Hieronder geven we een overzicht van de resultaten van het Stedelijk Gymnasium Leiden over de periode 2011-2013 die de Inspectie van het Onderwijs aan de jury heeft verstrekt. Hierbij is gebruik gemaakt van de ruwe scores.
1
- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs – Excellente Scholen 2014
Resultaatgegevens afkomstig van de Inspectie
Athena Rendement onderbouw* 3 Rendement bovenbouw* 5 Gemiddelde centraal examen* 5 Gemiddeld verschil CE en SE** 0 * Gemiddelde van de score op een vijfpuntsschaal 2011-2013. ** Gemiddelde over de periode 2011-2013.
Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld
Athena 6,9 7 7,1 6,8
cijfer CE 2011 cijfer CE 2012 cijfer CE 2013 cijfer CE 2014
Socrates 2,3 5 5 0,07
Socrates 6,7 6,9 6,9 6,9
Specifieke gegevens gymnasium Gemiddeld percentage afstroom over 2011-2013 Gemiddeld cijfer CE Latijn 2013 Gemiddeld cijfer CE Grieks 2013
Athena 1,9% 6,6 6,6
Socrates 2,6% 6,1 6,2
Op grond van de resultaten die het Stedelijk Gymnasium Leiden in 2011, 2012 en 2013 heeft behaald, stond de school niet in een voorselectie die de Inspectie van het Onderwijs aan de jury heeft verstrekt. De school noemt geen recente ontwikkeling binnen deze indicator in het aanmeldingsformulier. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. Het gemiddelde cijfer CE 2014 is iets gedaald maar ligt op beide locaties boven het landelijk gemiddelde van 6,4 voor het vwo en 6,7 voor gymnasia. Resultaten op de kernvakken CE 2014 (bron: Vensters voor Verantwoording):
Alle vakken Nederlands Engels Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde C Verschil SE – CE Slagingspercentage
Athena 6,76 6,59 7,21 7,08 7,20 5,45 0,13 93,6%
Socrates 6,91 7,04 7,21 7,14 7,10 0,18 95,9%
Athena 9,5 ++
Socrates 9,5 ++
Reflectie Score Dronkers 2013 Waardering Elsevier 2014
3.2 Resultaten op andere leergebieden uit het standaardcurriculum (Indicator II) De school noemt geen recente ontwikkeling binnen deze indicator in de aanmelding. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. De resultaten op de andere leergebieden laten zien dat het Stedelijk Gymnasium
2
- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs – Excellente Scholen 2014
Leiden haar resultaten weet vast te houden en die voor enkele vakken licht weet te verbeteren. De school heeft zelf een analyse gemaakt.
Grieks Latijn Gemiddelde andere vakken
Athena 6,4 6,3 6,6
Socrates 6,4 6,5 6,9
Wat betreft Grieks en Latijn zitten beide locaties rondom het landelijk gemiddelde. Het gemiddelde van de overige vakken ligt boven het landelijk gemiddelde van 6,3 voor het vwo. 3.3 Resultaten op aanvullende leergebieden (Indicator III) Als recente ontwikkeling binnen deze indicator beschrijft de school in de aanmelding het volgende. • ‘Internationale oriëntatie: uitwisseling met scholen in België, Duitsland en Italië; • burgerschap: onwaarschijnlijk hoog niveau van bijdragen aan MUNactiviteiten (Model United Nations) op de eigen school (Leiden MUN) (ook de organisatie hiervan), bijdrage aan Franse tak van MUN in Istanbul en Scheveningen; • redzaamheid: winterkamp met derdeklassers in Drenthe; • invoering van het vak drama in klas 2.’ De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. De school biedt een veelheid van aanvullende vakgebieden aan. Hiervan maken de talentvolle leerlingen ook gretig gebruik. Er zijn verschillende activiteiten en projecten. Naast de bovengenoemde ook debatingclub, dans- en sportactiviteiten en de al van oudsher (1938) bestaande VVV (vereniging van vrienden), waarbij de leerlingen ook een groot aandeel in de activiteiten hebben.
4. De omstandigheden waarbinnen de school werkt (Criterium 2) 4.1 Leerlingkenmerken en procesinrichting (Indicator IV) Bij haar aanmelding noemt het Stedelijk Gymnasium Leiden geen recente ontwikkeling binnen deze indicator. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. De vrij progressieve toelatingscriteria van de school worden bewust gekozen. Men wil als gymnasium openstaan voor grotere groepen leerlingen, de zogenoemde sociale klimmers. Door een veilige situatie en goede sfeer te creëren, voelen alle leerlingen zich hier thuis. Ook de zorgleerlingen. Het Stedelijk Gymnasium wil niet alleen een school zijn voor de toptalenten maar ook voor grotere groepen die het gymnasium (soms pas na wat extra interventies) aankunnen. 4.2 Leerlingkenmerken en resultaten (Indicator V) In het aanmeldingsformulier meldt de school als recente ontwikkeling het volgende. ‘School behaalt goede resultaten terwijl het niveau van de instroom (minimum
3
- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs – Excellente Scholen 2014
cito 542 en vwo-advies) significant lager ligt dan bij andere gymnasia in den lande (meestal cito 545 als ondergrens). Dit leidt tot onstuimige groei (dit jaar 400 leerlingen) en de daarmee gepaard gaande zorgen om gebouwen.’ De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. Uit diverse analyses blijkt dat leerlingen uit groep 8 die minder dan 545 op de citotoets scoren, op deze school toch hun einddiploma halen. Door het aantrekken van goed geschoolde docenten die naast hun specifieke vakkennis ook een ‘warm hart voor kinderen’ hebben, blijkt dit hier heel goed mogelijk te zijn. 4.3 Benutting van het inzicht in leerwinst bij onderscheiden categorieën leerlingen (Indicator VI) In de aanmelding beschrijft de school geen recente ontwikkeling. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. De school analyseert regelmatig de resultaten van de leerlingen. De zwakpresteerders krijgen extra ondersteuning middels studielessen en steunlessen, en de goedpresteerders worden meer uitgedaagd. Zo zijn de vakkenpakketten van de eindexamenleerlingen 2014 onderzocht. Hieruit blijkt dat 52% van de leerlingen een of meerdere extra vakken heeft gedaan.
Eén extra vak Twee extra vakken Drie extra vakken
Socrates 36 8 2
Athena 67 5 0
Totaal 103 13 2
Gemiddelde van de cijfers bij het centraal examen van de 20% beste leerlingen (2013, gegevens Duo) Nederlands Engels Wiskunde Gemiddelde avo-vakken
Athena 7,63 8,18 8,54 8,2
Socrates -
5. De inrichting van het onderwijsproces (Criterium 3) 5.1 Schoolspecifieke aanpak en proceskwaliteit (Indicator VII) In haar aanmeldingsformulier geeft het Stedelijk Gymnasium Leiden als recente ontwikkeling het volgende aan. ‘De school kiest heel bewust voor het aantrekken van academisch geschoolde docenten. De gelden ter beschikking gesteld in het kader van het project Beter Presteren worden heel laag in de organisatie in secties vertaald in plannen per sectie. Daardoor wordt de kwaliteit van het aanbod in het primaire proces verhoogd. In gesprekken met de sectie wordt de plannen geëvalueerd.’ De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. Behalve het aantrekken van academisch geschoolde docenten stelt de school nog als extra eis dat de docenten niet alleen excellent moeten zijn in hun vakgebied, maar dat ze ook een goed inzicht moeten hebben in de sociaal-emotionele
4
- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs – Excellente Scholen 2014
ontwikkeling van kinderen en speciaal van de zorgleerlingen. In het gesprek met de docenten over de maatschappelijke betrokkenheid en met name passend onderwijs, werd hierover opvallend positief gesproken. 5.2 Schoolspecifieke aanpak en organisatiekwaliteit (Indicator VIII) In de aanmelding noemt de school geen recente ontwikkeling binnen deze indicator. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. De gezamenlijke visie van beide locaties is leidend. Op iedere locatie is een rector aanwezig en die wordt gesteund door de leerjaarcoördinatoren. De secties hebben een belangrijke stem in de organisatie van de school. Daar worden plannen gesmeed en door de directie beoordeeld. De afstemming tussen projecten als plusklas, onderzoek in de brugklas en de aansluiting met profielwerkstukken is duidelijk in handen van de docenten.
6. Verband tussen de inrichting van het onderwijsproces en de resultaten die de school boekt (Criterium 4) 6.1 Veranderingen vanwege resultaten (Indicator IX) Het Stedelijk Gymnasium Leiden noemt in haar aanmeldingsformulier de volgende recente ontwikkeling. ‘Een pre-gymnasiumklas voor leerlingen uit groep 8 van de basisschool, een spitsklas voor ingeschreven leerlingen met een achtergrond die wordt gekwalificeerd als sociale klimmer, een huiskamerproject voor dezelfde groep als de spitsklas, taalcoaching voor individuele leerlingen met taalachterstanden, een extra uur Engels in klas 2 moeten leiden tot betere prestaties.’ De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. Er wordt veel uit de kast gehaald om te komen tot betere prestaties bij leerlingen. Met gegevens uit de meerjarenopbrengsten worden de plannen geëvalueerd. In het gesprek dat de delegatie van de jury had met de docenten is nadrukkelijk stilgestaan bij de aanpak van onderzoek. Het is duidelijk dat in een talige school behoefte is aan onderzoek. Docenten die hiermee al bezig zijn, spreken er erg positief over. 6.2 Vasthouden van resultaten (Indicator X) In de aanmelding meldt de school geen recente ontwikkeling op dit punt. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. De verwachtingen over de prestaties van leerlingen liggen relatief hoog. Er is per vak meer aanbod in kennis en vaardigheden dan het minimale curriculum. De opbrengsten worden planmatig geanalyseerd. Hiervoor heeft de school diverse analyse-instrumenten ter beschikking. In twee vergelijkende onderzoeken (Trouw en Elsevier) onder vwo-scholen en in het rapport van de Inspectie scoort de school al enkele jaren in de top-5 van beste vwo-scholen van Nederland.
5
- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs – Excellente Scholen 2014
6.3 Kwalificatie, professionaliteit, schoolkennis (Indicator XI) In de aanmelding beschrijft de school geen ontwikkeling op dit punt. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. Docenten krijgen volop de mogelijkheid om zich te professionaliseren, individueel en sectiegewijs. In het gesprek met docenten is nadrukkelijk stilgestaan bij de aanpak van onderzoek in de school. Het is duidelijk dat in een talige school behoefte is aan onderzoek. De drie collega’s die hierbij betrokken waren, konden hier ieder vanuit hun vakgebied invulling geven en werken nauw samen. Ze waren hier erg positief over. De docent met ervaring in het speciaal onderwijs was onder de indruk hoe de school passend onderwijs hier invulde. De meest recente tevredenheidonderzoeken zijn afgenomen in 2012-2013 en 2013-2014. Gemiddelde score op de tevredenheidonderzoeken (2012-2013) Medewerkertevredenheid Oudertevredenheid Leerlingtevredenheid
Gemiddelde score school 7,3 -
Landelijke score 6,8 -
In haar aanmeldingsformulier geeft de school aan dat ze naar aanleiding van deze tevredenheidonderzoeken de volgende stappen heeft gezet. ‘We hebben een voorstel gemaakt om de werkdruk te verlagen door het schooljaar in drie modulen in te delen in plaats van vier.’ De delegatie van de jury heeft tijdens het bezoek de onderstaande gegevens over een tevredenheidonderzoek van het schooljaar 2013-2014 ontvangen. Uit gesprekken met leerlingen kwam naar voren dat zij zeer tevreden zijn over de school. Vooral ook over het respect voor elkaar. Zij noemden: ‘iedereen mag hier raar zijn’. Gemiddelde score op de tevredenheidonderzoeken (2013-2014) Medewerkertevredenheid Oudertevredenheid Leerlingtevredenheid
8,83 7,94 7,67
7. Het excellentiebeleid van de school (Criterium 5) Uitgangspunt van de jury is dat een excellente school zeer goede resultaten behaalt en een weloverwogen onderwijsinrichting laat zien. Daarenboven kan een school op een specifiek excellentiegebied uitblinken. Dat kan betrekking hebben op diverse zaken en bijvoorbeeld gericht zijn op een inhoudelijk domein en/of op een specifieke groep leerlingen. 7.1 Het schooleigen excellentiebeleid (Indicator XII) In haar aanmeldingsformulier noemt het Stedelijk Gymnasium Leiden als recente ontwikkeling het volgende. ‘Brede toegankelijkheid, extra aanbod voor leerlingen die meer aanbod nodig hebben (om hen te vinden wordt onder andere de CBO-test, Centrum voor begaafdheidsonderzoek, gebruikt), organisatie van MUN-activiteiten, deelname
6
- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs – Excellente Scholen 2014
aan debatwedstrijden, alle mogelijke olympiades, differentiatie binnen de klas bij moderne vreemde talen en deelname aan Goethe-, Delf- en Cambridge-examens, Pre-University College.’ De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. Naast de opbrengsten die boven het landelijk gemiddelde liggen, heeft de school een veelheid van extra activiteiten voor de gewone en voor de meest talentvolle leerlingen. De delegatie van de jury is erg te spreken over de brede toegankelijkheid. Deze (eeuwenoude) school heeft een zeer progressief, c.q. eigentijds aannamebeleid. 7.2 Erkenning door externe partijen (Indicator XIII) In de aanmelding beschrijft de school op dit punt geen recente ontwikkeling. De jury heeft diverse referenten gevraagd in hoeverre ze de kwaliteit van het Stedelijk Gymnasium Leiden onderschrijven en het excellentiebeleid van de school herkennen. Van één referent kreeg de jury een reactie. Uit deze referentie komt naar voren dat de school hoge leerprestaties behaalt. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de volgende waarnemingen en bevindingen gedaan. De excellentie van deze school wordt alom gewaardeerd. Als Excellente School 2012 en 2013 krijgt het Stedelijk Gymnasium Leiden regelmatig bezoek van andere scholen om het vwo te bekijken. De focus ligt dit jaar op de zorgleerling. Dit wordt door de ouders breed gedragen. 7.3 Versterking van het excellentiebeleid in de toekomst (Indicator XIV) In de aanmelding noemt de school als recente ontwikkeling het volgende. ‘School oriënteert zich op deelname aan het Honoursprogramma van de Gymnasia, ontwikkeld door Stichting het Zelfstandig Gymnasium.’ Afgaand op wat de delegatie van de jury bij andere scholen heeft gezien, verwacht ze dat het Honoursprogramma het excellentiebeleid van deze school zal versterken.
8.
Opmerkingen Inspectie Geen aanvullende opmerkingen.
9.
Conclusie van de jury Het Stedelijk Gymnasium Leiden behoort tot de oudste scholen van Nederland. In 2010 heeft een splitsing in twee scholen plaatsgevonden: het Stedelijk Gymnasium Leiden Athena en het Stedelijk Gymnasium Leiden Socrates. Er is één directie met twee rectoren en een conrector. Bij elkaar hebben de scholen ruim 1800 leerlingen. De school verwierf in 2012 en 2013 het predicaat Excellente School. Het rendement onderbouw is de afgelopen jaren gemiddeld op Athena en ondergemiddeld op Socrates. Het rendement bovenbouw is op beide scholen
7
- Schoolrapportage Voortgezet onderwijs – Excellente Scholen 2014
uitstekend. Het gemiddelde voor het centraal examen is eveneens uitstekend, ook in vergelijking met andere zelfstandige gymnasia. Naast het verplichte curriculum heeft het Stedelijk Gymnasium Leiden een veelheid aan aanvullende leergebieden en activiteiten. Beide scholen hebben een aannamebeleid waarbij ook leerlingen met een citoscore lager dan 545 worden aangenomen. Voor leerlingen die extra aandacht behoeven, is er ondersteuning, ook op het cognitieve vlak. Voor leerlingen die meer aankunnen, zijn er ruime keuzemogelijkheden in vakken, leergebieden en activiteiten. De secties zijn leidend bij onderwijsontwikkeling: daar wordt het initiatief genomen en vindt de uitwerking plaats. De directie beoordeelt de initiatieven. Het verband tussen het onderwijsleerproces en de resultaten is aantoonbaar. Beide scholen hebben meer oog ontwikkeld voor de leerlingen die worden gekwalificeerd als sociale klimmers. De directie analyseert de behaalde resultaten en spreekt hierover met de docenten en de secties. Docenten ontwikkelen zich niet alleen via scholing maar ook door het doen van onderzoek. Het excellentieprofiel van beide scholen kenmerkt zich door het stimuleren van een cultuur waarin prestatie en ambitie gewoon zijn. Naast het verplichte curriculum is er een veelheid aan activiteiten, leergebieden, extra vakken. Dit stelt de leerling in de gelegenheid zich maximaal te ontplooien. Het sterke punt van beide scholen is het prettige en veilige schoolklimaat dat ze bieden aan leerlingen en docenten. Ook het zeer brede aanbod is een sterk punt. Als aandachtspunt wil de jury de structurering binnen het excellentiebeleid noemen en de verdere ontwikkeling van de activerende didactiek bij docenten. Docenten vragen om meer ruimte voor collegiale consultatie. De school als geheel heeft een coherent verhaal; de aanpak komt voort uit een visie en leidt tot resultaten. Alles overziende is de jury van oordeel dat het Stedelijk Gymnasium Leiden op basis van de door de jury waargenomen kenmerken en gerapporteerde bevindingen het predicaat Excellente School (gymnasium) 2014 toekomt. De school is op hoog niveau gebleven en er is sprake van verdere ontwikkeling op diverse relevante terreinen.
8