10-11-2012, p.8
Stick to your plan? Ik zou ervan maken: simplify your plan Zet ze bijeen en het gaat binnen de kortste keren over marathons lopen, sprintjes trekken, hellingen op fietsen en goals maken. Maar de Vlaamse minister-president Kris Peeters en Ignace Van Doorselaere, de CEO van de lingeriegroep Van de Velde, hebben het over de industrie. Hoe moet het nu verder na Ford Genk? Peeters vindt dat het erop aankomt koelbloedig op koers te blijven met de plannen voor een Nieuw Industrieel Beleid. Van Doorselaere vindt dat het plan even in de koelkast mag. Ignace Van Doorselaere noemde het Nieuw Industrieel Beleid in 'De zevende dag' 'de kers en de stukjes ananas op een taart die onvoldoende gebakken is'. Dat is op zijn minst opmerkelijk, aangezien hij in de Industrieraad zit die minister-president Kris Peeters adviseert over dat plan. Om te tonen dat achter die oneliner ook een nuchtere analyse schuilt, heeft Van Doorselaere enkele slides gemaakt voor het gesprek met Peeters. In de vergaderzaal waar de wekelijkse ministerraad plaatsvindt, begint hij uit te leggen dat volgens hem alles moet beginnen bij de ondernemingen. 'Van daaruit moet alles vertrekken', zegt hij, zich tot Peeters richtend. 'Ondernemers moeten u niet bellen als het slecht gaat. Dat is hun schuld. Ze moeten u evenmin bedanken als ze goede cijfers boeken.'In zijn slides heeft Van Doorselaere rond 'ondernemers' een eerste cirkel getrokken met wat die nodig hebben om te kunnen werken. 'Ten eerste: goede mensen. En dan heb ik het over onderwijs, arbeidsmarkt en attitude. Ten tweede: eenvoud. Hou het simpel, en dan heb ik het over de versnipperde bevoegdheden voor bijvoorbeeld pensioenen en arbeid. Ten derde: een flexibele werkomgeving. Zo weinig mogelijk statuten voor pensioenstelsels en uurregelingen. Sloop de muurtjes zodat het water kan vloeien. Ten vierde: lagere loonlasten. Ten vijfde: beloon de winnaars. Dan heb ik het over waarom een meerwaardebelasting en een vermogenstaks een slecht idee is. En dan zijn er nog de energiekosten, de mobiliteit en de financiering. Als dat in orde komt, dan hebben we 80 procent van het industriebeleid. Dat is de taart.'Hij neemt een andere slide, waarop rond de onderneming een volgende cirkel is getrokken. 'Laat het ons vervolgens hebben over clustervorming, de fabriek van de toekomst, exportbevordering, doorgroeifinanciering. Dat zijn de kersen en de ananas op de taart. Maar dat is vooral waar het Nieuw Industrieel Beleid op mikt. Dát bedoelde ik toen ik zei dat de Vlaamse regering te veel met de kersen en de ananas bezig is.'Van Doorselaere vervolgt: 'Ik zegt u dit niet alleen omdat u Vlaams minister-president bent, maar ook omdat u politicus bent van CD&V, een federale regeringspartij. Organiseer het land zodat het geleidelijk aan zo simpel mogelijk wordt. Dat de Vlaamse regering beperkte bevoegdheden heeft, klopt, maar dat de partijen in de Vlaamse regering achter de schermen compleet machteloos zouden zijn? Komaan, jongens. Mochten de bedrijven zo versnipperd georganiseerd zijn, dan zou het ook veel slechter gaan.'Kris Peeters: 'Dat is spijtig genoeg wel het geval. Kijk naar alle organisaties die opkomen voor de ondernemers.'Ignace Van Doorselaere: 'Ik heb het over de ondernemingen zelf.'Peeters: 'Eerst en vooral, ik heb groot respect voor ondernemers. En ik heb al vaak gezegd dat ik niet de ambitie heb zelf industrieel te worden of de Hugo Chávez van Vlaanderen te zijn die oplegt wat er moet gebeuren. Het moet van onderuit komen. Het beleid moet dus het ondernemen mogelijk maken.''U schuift acht punten naar voren als de basis voor het industrieel beleid - de taart. Maar die
staan allemaal in het vijftigpuntenplan van ons Nieuw Industrieel Beleid. Arbeidsmarkt staat erin. (Van Doorselaere knikt instemmend op dit ene punt, red.) Ook overleg met de federale regering over loonlasten staat erin. Misschien is het enige wat ontbreekt dat winnaars beloond moeten worden. Ik vind het daarom wat kort door de bocht om te zeggen dat ons Nieuw Industrieel Beleid in de ijskast moet, zoals u in 'De zevende dag' zei.''De essentie is volgens mij dat die acht punten die u aanhaalt correct zijn, en dat ze ook in ons plan aan bod komen. 'Stick to your plan', is het motto dat je in moeilijke tijden moet huldigen. Begin niet te improviseren, verander niet van koers. Want dan verzeil je in een complete chaos.''Vergeet ook niet dat het industriële weefsel complex is. Het is gevaarlijk conclusies te trekken vanuit één onderneming. Loonkosten zijn voor sommige bedrijven minder belangrijk, maar energiekosten dan weer des te meer. Er zijn bedrijven waarvoor de verankeringsstrategie van de overheid nodig is, of ze zijn weg. Ik kan tegen die mensen niet zeggen: 'Luister eens hier, ik moet u iets vertellen over de taart en de kersen en u moet eens bij Van Doorselaere langs gaan' - ik weet, ik maak er nu even een karikatuur van.'Van Doorselaere: 'Ik ben het er niet mee eens dat alles in het Nieuw Industrieel Beleid staat. De vraag is niet: 'Staan de woorden erin?' De vraag is of de focus er is.'Peeters:(neemt het plan in de hand) 'Vijftig actiepunten. Zullen we ze overlopen?'Van Doorselaere: 'Graag. Neem de vereenvoudiging van het vergunningenbeleid. Er zal misschien iets over in staan, maar het is geen focus. Arbeidsmarkt is zeker een focus, dat erken ik. Innovatie is een focus, maar dat is van ondergeschikte orde. Andere basiselementen ontbreken.'Van Doorselaere waarschuwde in 'De zevende dag' ook voor een te grote sturing door de overheid. 'Wie had vijftien jaar geleden durven te denken dat de kandidaat-winnaars van de Onderneming van het Jaar in 2012 een bakker (La Lorraine Bakery Group), een brouwer (Duvel Moortgat) en een maker van staalplaten (Joris Ide Group) zouden zijn?'Peeters: 'Ik ken die ondernemingen. Ik heb die prijs uitgereikt. Het zijn stuk voor stuk schitterende bedrijven, maar daar gaan we onze industrie niet mee redden. Met dat voorbeeld doe je ook onrecht aan de chemie, de farma en de technologiesectoren. Het probleem is ruimer en complexer dan te zeggen dat we vandaag de winnaars van morgen niet kennen. Met die boodschap koop ik niets. Het zegt me niet hoe we de transformatie in de chemie of in de farma moeten vormgeven. Ook dát zijn de grote steunpilaren van ons industrieel weefsel.'Van Doorselaere: 'Die laureaten van de Onderneming van het Jaar vind ik wél goede voorbeelden. Ze komen uit traditionele sectoren. Ze kunnen wereldspelers worden. En de overheid kan hun hefbomen aanreiken. In Scandinavië is er een systeem van accountmanagers. De overheid gaat er naar beloftevolle bedrijven en zegt: 'Wat kunnen we voor u doen? Waar kunnen we helpen?' Sommige zeggen: 'Niet, laat mij met rust'. Andere zeggen: 'Welja, ons exportproject in China zit muurvast. Kunt u iets doen?'''Overigens zijn het de ondernemingen zelf, ook de chemiebedrijven, die hun eigen transformatie moeten organiseren. Net zoals de bakkers en de brouwers en de lingeriemakers zoals wij dat ook moeten doen. Zij moeten innoveren, zij moeten hun capaciteit juist invullen of sluiten als het niet anders kan. Ik denk dat het niet te voorspellen is waar de industrie over twintig jaar staat. Ik daag u uit te voorspellen welke bedrijven in 2030 in de Bel20 zitten. U kunt dat niet. Ik kan dat ook niet. Twintig jaar geleden had niemand gedacht dat InBev zou uitgroeien tot een internationale bierreus. En ze hebben het zelf gedaan. En de volgende jaren zal het opnieuw een bedrijf zijn dat initiatief neemt, ambitie heeft, de juiste
mensen heeft...'Peeters: 'Daar ga ik mee akkoord.'Van Doorselaere: '... en u kunt dat niet sturen. Wat de mensen nodig hebben is iets als dit. (zwaait met zijn schema over de taart en de kersen) Ik zeg niet dat dit wetenschap is, ik heb dit gisteren vanuit mijn buikgevoel geschreven. Creëer voor ons de omgeving waarin we voluit kunnen en mogen gaan, en vertrouw ons. En omgekeerd vertrouwen wij jullie. Het moet in de twee richtingen gaan. En de chemische industrie moet daarin meedoen. Sommige industrieën zullen inderdaad verdwijnen. Elke economie moet zich altijd permanent heruitvinden.'Zijn de bedrijfsherstructureringen in de industrie louter het gevolg van de slechte economische conjunctuur, of zijn de problemen ook structureel?Van Doorselaere: 'Ze zijn voor een stuk structureel, omdat we in ons land en in het Westen met een grote overheidsschuld zitten. En die moet worden terugbetaald. Mensen aarzelen en consumeren of investeren minder met kilo's schuld op de rug. We moeten dus bergop fietsen. (richt zich tot Peeters) U bent een goede fietser. Welnu, u weet dat als het bergop gaat, het aankomt op de fietser zelf. De helling is wat ze is. In de Tour de France worden op zo'n moment de slechten van de goeden onderscheiden. In het bedrijfsleven gaat dat ook zo: omdat het bergop gaat, zal je de omgeving zo simpel en duidelijk mogelijk moeten maken, zodat de ondernemingen kunnen focussen op de hellingen en niet op al dat volk dat in de weg staat - de complexiteit van de omgeving. Ik weet dat het een beeld is, maar het is de essentie.'Minister-president, naar aanleiding van Ford Genk zei u dat u met het industrieel beleid een marathon loopt. Maar moet er ook op korte termijn niet iets gebeuren om te vermijden dat nog meer bedrijven dichtgaan of vertrekken?Peeters: 'De transformatie van onze industrie is inderdaad een marathon. Vooral voor de fabrieken voor massaproductie is dat zo. Een tussensprint in een marathon is echter geen goed idee. Ik kan het weten, ik heb er twee gelopen. Maar je kan wél versnellen en dat is wat we nu proberen te doen.''We versnellen omdat de sluiting van Ford Genk de sense of urgency bevestigt. Er is ook Philips Turnhout en ik vrees dat de volgende weken nog meer bedrijven slecht nieuws zullen aankondigen. We bouwen verder op ons Limburgplan. De Vlaamse regering heeft deze week beslist dat een expertengroep onder voorzitterschap van professor Herman Daems een Strategisch Plan Limburg² zal uitwerken. Woensdag willen we enkele acties aankondigen in ons bankenplan, met onder meer een kmo-fonds. We zijn bezig met reconversievennootschappen. We onderzoeken of we de wet-Cooreman-De Clercq kunnen heruitvinden. Op die manier willen we fiscale aanmoedigingen geven om het eigen vermogen van bedrijven te versterken. De versnelling is ingezet, om onze tijd op het einde van de marathon nog scherper te krijgen. Maar het blijft een marathon en ik herhaal het: het grote gevaar is dat we vol goede bedoelingen niet langer vasthouden aan onze plannen en in complete chaos terechtkomen. Stick to your plan, is essentieel in een crisis. En we hebben een plan, een goed plan. We hebben een Nieuw Industrieel Beleid, als belangrijk project binnen Vlaanderen in Actie. En nu versnellen we.'Van Doorselaere: 'Ik vind niet dat we een marathon lopen. Het is een race die nooit stopt. Een marathon houdt op bij 42 kilometer.'Peeters: 'En 195 meter.'Van Doorselaere: 'Het is een race naar de oneindigheid. Stick to your plan? Ik zou ervan maken: Simplify your plan. Ik zeg niet dat je alles moet weggooien, maar vereenvoudig het. Focus. Er staan goede dingen in, zoals clusters van ondernemingen maken. Maar met clustering alleen ga je geen economisch weefsel bouwen van duizenden kmo's die jobs moeten creëren om rampen als Ford Genk op te vangen. Het
heeft allemaal geen zin als de bodem van de taart niet goed is.'Peeters: (neemt opnieuw het plan) 'Maar het staat er dus allemaal wel in.'Van Doorselaere: 'De arbeidsmarkt staat er in, dat geef ik toe. Maar dat is maar een kwart van het Nieuwe Industrieel Beleid. De rest zijn alleen maar kersen.'Peeters: 'En de energiekosten? En de vereenvoudiging van de vergunningen? En de loonkosten? Stick to your plan.'Maar de loonkosten zijn voor de federale regering. U kunt daar weinig aan doen.Peeters: 'Ik heb niet alle bevoegdheden en sommige zijn inderdaad essentieel. Als een ander onderdeel van de overheid jouw visie niet deelt, word je daarom geblokkeerd. Die zorg heb ik. De sense of urgency is heel groot. We hebben geen tijd te verliezen.'Ondertussen is Van Doorselaere plots een schema aan het maken. Op de verticale as gaat hij van hoogconjunctuur naar laagconjunctuur. Op de horizontale as zet hij links 'wantrouwen' en rechts 'vertrouwen'. In het vakje met 'vertrouwen' en 'hoogconjunctuur' schrijft hij 'groei'. In het vakje met 'vertrouwen' en 'laagconjunctuur' schrijft hij 'hoop'. In het vakje met wantrouwen en laagconjunctuur schrijft hij 'vluchten'. Vlucht van vertrouwen, van talent en van kapitaal. 'We zitten in laagconjunctuur en moeten 'vertrouwen' bouwen, perspectief bieden', zegt hij.Van Doorselaere: 'Ik wil ook iets goeds zeggen over Kris Peeters.'Peeters: 'Wacht daarmee misschien tot het einde van het gesprek.' (lacht)Van Doorselaere: 'Als u zegt dat u 'groei' wilt, dan geloof ik u. Ik voel aan alles wat u doet en zegt dat u het meent. Als premier Elio Di Rupo het woord 'groei' uitspreekt, geloof ik hem niet. Ik heb dan het gevoel dat zijn woordvoerder hem gevraagd heeft dat woord te gebruiken. We hebben concrete tekenen van vertrouwen nodig. Er is perspectief nodig om hoop te krijgen. En als iemand dat perspectief geeft, moet je kunnen denken: 'Ik geloof hem'. Dat is zoals een voetballer die in zijn trainer gelooft of niet. Dat is verschrikkelijk belangrijk. En zolang in de federale regering de PS mee bestuurt in Vlaanderen - dit gaat mij niet over Wallonië maar over de PS - geloof ik het niet. Dus geef ons een andere premier in 2014.' (kijkt naar Peeters)Peeters: 'Nu bent u wel echt politiek bezig. En u mag niet afwijken van uw eerste bol, waarin de ondernemer alles moet doen.'Van Doorselaere: 'Maar je hebt wel hoop nodig. Loonlasten: gaan ze er nu iets aan doen of niet? Meerwaardebelasting: komt ze of niet? Dit gaat niet over die speculant. Dit gaat over die kmo-leider die zijn pensioen in zijn bedrijf heeft zitten. Dat is het perspectief: je moet de winnaars belonen. Ze hebben perspectief nodig, dan gaan ze sneller fietsen. En die hoop is er te weinig.'Peeters: 'Maar ik vrees dat sommige ondernemers ertoe bijdragen dat we in uw hoekje 'vluchten' terechtkomen. Ik heb topindustriëlen of ondernemers naar wie jonge starters opkijken al uitspraken horen doen zoals: 'Je kunt het best zo snel mogelijk Vlaanderen verlaten.' Daarom heb ik deze zomer gereageerd op Luc Coene, de gouverneur van de Nationale Bank, toen die waarschuwde dat we in een recessie zouden belanden. Hij heeft intussen ongelijk gekregen. Ik vind dat beleidsmensen anderen moeten aanmoedigen om niet bij de pakken te blijven zitten, ook in moeilijke tijden. Dat gebeurt ook, godzijdank. We hebben het nodig. We zullen bij de kmo's duizenden bloemen moeten laten groeien om de jobs te vinden die we bij Ford Genk kwijtspelen.'Zijn er speciale bedrijven of sectoren die u extra zorgen baren?Peeters: 'We hebben niet de luxe veel tijd te verliezen. De industrie is goed voor 80 procent van ons onderzoek en ontwikkeling. Ze is goed voor 85 procent van de export. Er is heel wat werkgelegenheid: 380.000 rechtstreekse jobs. En als je over industrie spreekt, heb je het meestal over grote bedrijven. Industrie heeft schaalgrootte nodig. Je kan als kmo geen olieraffinaderij uitbaten. Alleen wordt het helaas
stilaan de vraag hoeveel grote bedrijven we nog hebben.'Hoe realistisch is het dat we een nieuw groot industrieel bedrijf naar Vlaanderen kunnen halen?Peeters: 'Die kans is vrij klein, dus het zal op een andere manier moeten. Door kmo's te laten groeien en buitenlandse investeringen te blijven aantrekken. Wat we in eerste instantie moeten doen, is buitenlandse bedrijven hier houden en ze de kans geven uit te breiden. En er zijn voorbeelden waarbij dat lukt: in september was ik in Antwerpen bij de eerstesteenlegging van een fabriek waar het Amerikaanse chemiebedrijf FRX Polymers milieuvriendelijke brandvertragers gaat maken, een investering van 16,5 miljoen euro. Het kan dus, maar het is iedere keer een uitdaging.'Snapt u het ongeduld bij sommigen over het industrieel beleid?Peeters: 'U hebt gelijk dat het vaak traag gaat, maar ik wil niet het risico lopen dat we iets in de markt zetten dat achteraf onderuit wordt gehaald door de Raad van State. We gaan nu de bouwvergunning en milieuvergunning laten samensmelten. Welnu, dat is alleen al in de administratie verre van eenvoudig. Maar het zal er nu van komen. Ik hoop echt dat we de sluiting van Ford Genk kunnen gebruiken om sneller tot besluiten te komen. Dat geldt uiteraard ook voor andere overheidsniveaus.'Van Doorslaere: 'Psychologie is belangrijk. U bent een fietser, ik ben een voetballer geweest en ik kan u vertellen: het helpt om een goal te maken. Als je vijf nul achter staat en je kan 5-1 en 5-2 maken, dan begin je tekenen van hoop te zien. Als je die vergunningen kan versnellen, dan is dat een doelpunt. Mochten de Vlaamse en de federale minister van Werk, Philippe Muyters en Monica De Coninck, elkaar nu kunnen vinden en zeggen: 'Kom, laat het ons simpel houden en vanuit één visie werken', dan is dat een doelpunt. En dan iemand die op een geloofwaardige manier een beeld voorhoudt van waar we met zijn allen naartoe werken: een land waar het goed ondernemen is. Het is een boutade, maar ze klopt: groei begint in je hoofd. Het is het verschil tussen iemand die zegt: 'Ja, ik begin eraan', en iemand die zegt: 'Neen, ik begin er niet aan.'' © Mediafin
