>
tuinpro
duurzaamheid anno nu
zorgdragen voor een groene leefomgeving De eerste ‘duurzaamheids predikers’ voelden zich soms een roepende
tekst anita meuleman
in de woestijn. Want de consument wilde vooral onderhoudsvrij, lekker veel verharding en overzicht. Planten en bomen waren daarbij een noodzake lijk kwaad dat bars verbannen werd naar een onopvallend hoekje in de tuin.
Maar er lijkt iets gaande. Er is weer vraag naar
volwaardig bedrijf gegaan met een eigen kantoor
openbaar groen aanleggen in het binnen-
groen. Mensen willen een stukje natuurbeleving
met zeven mensen in dienst. De kernbegrippen
stedelijk gebied en betere verlichting toepassen.
in hun eigen tuin. De woorden biodiversiteit en
van NL Greenlabel zijn daarbij geborgd met een
Het sociaal rijker maken van de buitenomgeving
duurzame tuin vallen steeds vaker. En dat kan een
wetenschappelijke board van zeven deskundigen.
zodat mensen zich er ook prettiger bij gaan
hovenier vervolgens op allerlei manieren vorm-
‘Veel overheden en bedrijven willen graag met
voelen. De functionaliteit is een belangrijk issue
geven: van moderne strak vormgegeven tuin tot
ons samenwerken om stappen te zetten in
binnen onze totale visie op buitenruimtes.
een bostuin met respect voor het bodemleven.
innovatief duurzaam zijn’, vertelt Nico Wissing.
We geven veel lezingen, voor hoveniers en op uni-
Duurzaam biedt perspectief. En daarbij voelt het
‘Ik kon niet bevroeden dat we het in vier, vijf jaar
versiteiten. En merken dat ook de consument
ook nog eens goed.
tijd zo ver zouden schoppen. Voor het eerst dit
langzamerhand bereid is daarover te horen en er
voorjaar voel ik, nu gaat de wind die goede kant
misschien zelfs in te investeren.’
Nico Wissing, tuin- en landschapsontwerper en
opwaaien.’ ‘De hele sector móet verduurzamen - het is echt
samen met Lodewijk Hoekstra oprichter van NL Greenlabel, Noël van Mierlo, tuinontwerper en
‘Ik merk dat mensen meer oren hebben naar
heel ernstig’, zegt Wissing. ‘Het niet plaatsen van
winnaar van de competitie Duurzaamste Tuin
duurzaamheid, ze komen zelf met het idee ‘Ik
planten is nu vaak veel beter voor het milieu.
van Nederland 2012, en Gienus Reurink tuin-
wil meer groenbeleving’. Buitenruimtes zijn
Ga maar na wat het kost aan energie, kunstmest,
ontwerper bij Snoek Hoveniers, die deze prijs het
belangrijk, we moeten zorgen voor een goede
bestrijdingsmiddelen en transportkosten. Hierin
afgelopen jaar in de wacht wist te slepen, praten
leefomgeving daarom laten we bij ontwerpen
is nog wel iets te bereiken.’
ons bij over duurzaamheid anno nu.
de beek liggen daar waar die altijd gestroomd heeft, of integreren we die dikke boom in dat
‘Willen we inhoud aan de sector geven dan
U IT DE KI N DERPERIODE
prachtige landschapspark. Daarbij horen ook
moeten we het verhaal over de waarde van de
Het aantal projecten waarmee NL Greenlabel
andere slagen zoals het gebruik van goede ma-
plant en de bodem blijven vertellen. Het gaat om
zich momenteel bezighoudt, is nauwelijks samen
terialen, opwekking en gebruik van energie, het
de mensen en hun beleving van de groene leef-
te vatten. Op dit moment liggen er een kleine
bevorderen van biodiversiteit bijvoorbeeld door
omgeving. De ware hovenier heeft plantenkennis
45 projecten variërend van een schoolplein tot
toepassing van inheemse beplanting waardoor
en kan de juiste plant op de juiste plaats zetten.
Park 21 bij Schiphol en van een industriepark tot
natuur en artificieel dichter bij elkaar komen. Dit
Die mensen hebben het druk. De belangstelling
het Dutch Green Inspiration Center in de
alles door de mens centraal te stellen in de totale
van de consument voor het verhaal, de story-
Keukenhof. Een dezer dagen wordt de derde
conceptvorming. Dat zijn, denk ik, de speer-
telling, is gewekt. Duurzaamheid is nu al een
Green Deal gesloten – 1000 hectare nieuwe
punten waarover we ons druk maken.
toegevoegde waarde, sterker nog het is al een tool om je geld mee te verdienen. Je ziet dat
TUI NZAKEN JUN I 2015
natuur in binnenstedelijk gebied. En ook het
76
paspoort op de plant komt er aan – toepasbaar
Gemeenten moeten duurzaam inkopen. Wat wij
bedrijven die ons raadplegen of bij ons aangeslo-
op alle planten, van bloembollen tot bomen.
doen is met een paspoort materialen opnieuw
ten zijn, enthousiast zijn over wat er nu gaande
beschouwen en inzichtelijk maken wat wel
is. Er zijn dus veel mogelijkheden voor hoveniers
NL Greenlabel gaat heel hard en is uit de ‘kinder-
duurzaam is. Duurzaamheid voor gemeenten is
en groenvoorzieners en ook voor tuin- en
periode’, zoals Nico Wissing het zegt, naar een
ook het niet meer gebruiken van gif, meer
tuinpro
>>
plantsoensingel
flotiade tuin
amphion
‘Dit voorjaar voel ik, nu gaat de wind die goede kant opwaaien’
nico wissing
solarveld
waterscahp
TUI NZAKEN JUN I 2015
k
77
>
‘Als je kwaliteit nastreeft wordt het met de jaren alleen maar mooier’
zwemvijver
landelijke tuin
noël van mierlo
ardennentuin
landschapsarchitecten maar ze moeten de hand-
samenspel met de natuur vrij om elke vorm te
een tweedehands kasje.’ Bij een landelijke tuin
schoen wel oppakken, ze moeten het zelf doen.’
maken die je maar wilt als ontwerper. Het is ook
ontwierp Van Mierlo een terras in de vorm van
heel duurzaam, je maakt gebruik van de natuur
een zwevende vlonder van hergebruikt hardhout.
VELE GEZICHTEN
om het water te zuiveren, en de energiekosten
‘Doordat de vlonder zweeft en zal ‘t heel lang
‘In 2012 was de duurzame benadering nog
zijn erg laag. En als je zwemt voelt het water heel
meegaan.’ De bestaande vijver is gedempt maar
betrekkelijk nieuw’, zegt Noël van Mierlo, ‘nu in
zacht en vriendelijk.’
de kuil is gehandhaafd en gevuld met een natuurlijke beplanting. De grote zwerfstenen
TUI NZAKEN JUN I 2015
2015 is het duurzaamheidsverhaal heel vanzelf-
78
sprekend geworden en dat is heel mooi om te
Qua materiaalkeuze is hergebruik (staal uit de
komen uit Luxemburg – hierbij is een fraaie
zien.’ Van Mierlo vindt dat duurzaamheid in de
kassenbouw, bestrating, meerpalen), materialen
verbinding gemaakt door een hapje uit de
tuin vele gezichten heeft en ook heel stijlvol en
kiezen uit de omgeving en gebruik maken van
vlonder te nemen en deze op te vullen met een
modern kan zijn. ‘Duurzaamheid is vooral een
hout dat op een nieuwe, betere manier is ver-
grote zwerfkei. Alsof de steen er eerder lag dan de
bewustzijnsproces waarin je klanten kunt ad-
duurzaamd (azijn, koken), een goed uitgangspunt
vlonder.
viseren om goede keuzes te maken.’
evenals hergebruik van bestaande beplanting’, denkt Van Mierlo. ‘En ik gebruik veel halfverhar-
De Ardennentuin is in werkelijkheid een achter-
De uitvoering van zijn ontwerp voor een zwem-
ding zodat in ieder geval de waterhuishouding
tuin in een bos bij Deurne. Bij het moderne
vijver door Han Jeuken van Trendvijvers uit
goed blijft. Door positieve materialen te kiezen
woonhuis van leisteen is de tuin helemaal
Overloon is onlangs bekroond met de titel
heb je als ontwerper of hovenier ook een mooi
duurzaam opgebouwd uit alleen maar pure
Zwemvijver van het jaar.
verhaal om te vertellen al blijft prijsstelling een
materialen zoals staal, steen, water, gegal-
gevoelig punt.’
vaniseerd staal en Zweeds graniet. De zwerfstenen komen uit Luxemburg en zorgen met de
‘Een zwemvijver is echt een natuurlijk verhaal waar de omgeving, de beplanting en de vlonders
‘Je kunt hele mooie chique dingen maken van
stalen vlonders voor een feest van verbinding
samensmelten tot één identiteit. Je bent in
hergebruikte materialen zoals een poolhouse van
waarbij de roestige staalplaten communiceren
duurzaam bodemleven
met de roestnerf in de stenen en met het huis.
nu meer kwijt kan. Mensen vragen zelf om meer
palen van naaldhout, die in de grond worden
‘Als je kwaliteit nastreeft wordt het met de jaren
natuurbeleving: een tuin vol bloemen, meer
geslagen en ook gewoon 50 jaar goed blijven.’
alleen maar mooier. Dat is voor mij het belang-
biodiversiteit, een dynamisch stukje grond. In het
rijkste aspect van duurzaamheid.’
verleden ging de voorkeur uit naar weinig onder-
‘Bij een project in een Drents dorpje past hard-
houd en het liefst alleen maar verharding. Maar
hout ook qua uitstraling niet’, zegt Reurink.
ZWEVEN D PAD
je kunt ook een hele groene tuin hebben die
‘Lariks en eik zijn daarentegen hele mooie mate-
Gienus Reurink vindt dat je in principe in elk type
weinig onderhoud vergt. Daar zinspeel ik dan
rialen om mee te werken. Eikenhout heeft een
tuin een heel groot deel aan duurzaamheid kwijt
altijd op.’
hele goede hardheid en gaat – zonder verduurzaming – ook heel lang mee. In een project bij
kunt. ‘Dat kan ook best een moderne gestileerde Het gebruik van goede duurzame materialen die
een modern landhuis was veel eikenhout
van de tuin en bepaalde producten passen daar
lang meegaan is essentieel. Zo gebruikt Reurink
gebruikt. De sfeer van het hout hebben we
niet in. Het moet passen bij de opdrachtgever,
vaak onverduurzaamd hout in wat dikker mate-
doorgetrokken in de tuin en de terrassen, ook de
we kijken naar de omgeving en of er materiaal
riaal en gerecycled (en recyclebaar) kunststof
houten bekisting rond het zwembad is van eiken-
aanwezig is wat we kunnen hergebruiken. Veel
materialen als alternatief voor hardhout. ‘Een
hout. Als grapje hebben we een aantal losse
mensen vinden duurzaamheid belangrijk, maar
mooi en innovatief kwaliteitsproduct en snel te
eikenstammen in de tuin geplaatst – alsof het
het moet er ook mooi uit zien. Niet iedereen
plaatsen is de duurzame walbeschoeiing van
hout hiervan gezaagd was. De houten stamme-
heeft iets met een ecologische tuin met inheem-
Prolock Sigma, een hele sterke constructie die
tjes zijn bedoeld om de inkijk door het huis te
se beplanting.’
minimaal 50/60 jaar meegaat in tegenstelling
voorkomen vanaf de straat, daaronder hebben
tot hardhout dat toch meestal na 30 jaar wel aan
we ingezaaid met een bloemrijk ruderaal meng-
‘Of duurzaamheid meer gaat leven bij mensen,
vervanging toe is. We hebben veel ervaring in
sel van de Cruydt Hoeck. Het geheel komt nu heel
is een lastige’, lacht Reurink. ‘Ik ben zelf altijd heel
Friesland met dit soort werken, soms kilometers-
natuurlijk over.’
enthousiast en maar heb wel het idee dat ik het
lang. Hierbij gebruiken we onverduurzaamde
TUI NZAKEN JUN I 2015
tuin zijn. Groen- en natuurbeleving is de essentie
79
‘Groen- en natuurbeleving is de essentie van de tuin’
duurzaam onderhoud
duurzame walbeschoeiing
duurzaam hout
gienus reurink
‘Duurzaam onderhoud is ook een belangrijk
gazonnetje. Je haalt de natuur naar je toe. Een
beter voor de biodiversiteit van het gebied.
speerpunt voor gemeentelijke bestekken of bij
bloemenweide trekt heel veel bijen, vlinders,
De looptegels van gegalvaniseerde vloerroosters
bedrijventerreinen. Gras moet je gemiddeld
hommels, vogels zoals patrijzen zijn er dol op
liggen op paaltjes zodat de grond daaronder niet
28 keer per jaar maaien, er komt dan 28 keer een
– de patrijs is zeldzaam geworden in Nederland
beroerd wordt. Door minder belasting voor de
mannetje met zijn maaimachine om het gras te
puur door het gebrek aan dit soort vegetatie.
bodem blijft het bodemleven in tact. In deze
maaien. En dan moet je ook nog de kantjes
Zo vang je meerdere vliegen in één klap.’
omgeving lagen heel veel keitjes, daarvan hebben we een waterpoeltje en een beekloopje
TUI NZAKEN JUN I 2015
maaien. Dat gaat allemaal ten koste van het
80
milieu. Als je zo’n stuk inzaait met een bloemen-
‘De omgeving is altijd essentieel’ poneert
gemaakt. Ook de beplanting in de tuin is aan-
mengsel hoef je maar één keer per jaar te
Reurink. ‘In een bosrijke omgeving hoef je niet
gepast aan de omgeving door hier verschillende
maaien. Het maaisel moet je wegvoeren maar
meer zo veel toe te voegen. Bij een project
soorten heidestruikjes, Pinus, verschillende
kan worden omgezet in een bio-composiet.
hebben we bij een strak modern vormgegeven
soorten bosbessen en Japanse Anemonen aan te
Je haalt daarmee heel veel milieubelasting weg.
woonhuis eveneens veel gegalvaniseerd mate-
planten.
En de educatieve waarde van een bloemenweide
riaal toegepast om het tot een eenheid te maken.
is vele malen groter dan een strak geschoren
Er is een zwevend pad van ‘looptegels’, dat is veel
