Wij voelen ons goed in een groene leefomgeving
Dit zijn voorlopige foto's, in de definitieve versie komen andere, vergelijkbare illustraties.
Wij zijn groen Groen staat dan natuurlijk voor duurzaamheid. Meer algemeen gaat het ook om leefbaarheid, om een 'natuurlijke' manier van omgaan met onze leefomgeving en om de menselijke maat bij het inrichten van stad en landschap. Om de menselijke behoefte aan een plek waar je je thuis voelt én aan uitnodigende plekken waar je andere mensen ontmoet. Wij zijn er trots op dat Zwolle een van de groenste steden van ons land is. Zwollenaren houden van hun buitengebied, van het groene land tussen de IJssel, het Zwarte Water en de Vecht. En dat buitengebied houdt de stad stevig in haar greep, met de groene vingers die de structuur van de stad bepalen en die zorgen dat het groen altijd 'in de buurt' is. In zo'n stad is het lekker wonen, werken en studeren. Zwolle is ook hard op weg een duurzame stad te worden. Een stad die zuinig omspringt met energie en innovatieve oplossingen omhelst voor duurzame energieopwekking: uit een schone ondergrond of van de wind bijvoorbeeld.
1
Je verplaatsen doe je in Zwolle lopend, fietsend of met het openbaar vervoer. Soms ook met de auto, maar dan kun je lang niet overal komen, zeker niet zo snel als met de fiets. Zwolle is immers een echte fietsstad. En Zwolle heeft een geweldig spoorwegknooppunt, dat de komende jaren nog aan waarde zal winnen. Zwolle is een stad waar je je thuis kunt voelen, waar het goed wonen, werken en schoolgaan is. Waar je lekker kunt leven en waar het heerlijk is om op bezoek te komen. Een stad waar je je veilig voelt en waar je veilig bent. Een stad waar je kunt uitgaan en flaneren, waar je kunt genieten van de historische monumenten en van moderne kunst, waar je deelneemt aan culturele evenementen en aan sportwedstrijden. Is dit een droom? Voor een deel nog wel, ja. Maar we zijn hard op weg onze dromen werkelijkheid te maken! GroenLinks houdt Zwolle leefbaar en kleurrijk GroenLinks wil dat Zwolle voor de huidige en de toekomstige generaties Zwollenaren een goede stad blijft om te leven. Zwolle blijft groenstad en fietsstad, Zwolle spaart haar buitengebied, en Zwolle wordt klimaatneutraal. Zwolle wordt in de ogen van GroenLinks een stad waar iedereen zich goed kan bewegen: jong en oud, 'Zwolsen' en 'import', hardlopers en minder validen. Om Zwolle leefbaar te houden – ook voor de generaties na ons – moeten we vechten voor iedere vierkante meter groen, voor iedere boom, voor elk dier. Zwolle moet schoon zijn (ook onder de grond), gezond zijn (ook de lucht die je inademt) en je moet je er veilig voelen (ook in het verkeer). Om Zwolle duurzaam te maken moeten we mensen ervan overtuigen, ja soms maar gewoon dwingen de auto te laten staan. Voor een groen Zwolle moet iedereen zuinig doen met energie, bewust omgaan met consumptie, zorgvuldig omgaan met de natuur. En een kleurrijk Zwolle vraagt om behoud van monumenten, ruimte voor kunst en cultuur en om menselijke maatvoering bij de invulling van de ruimte. Concreet zetten we ons dan ook voor de volgende punten. Op individueel niveau 1. Zwollenaren gaan betalen voor de hoeveelheid afval die ze veroorzaken: hoe meer afval, hoe meer je betaalt. Zo worden mensen gestimuleerd de afvalbergen te verkleinen. We streven naar een vermindering van 10% afval per huishouden. Van bedrijven wordt maatschappelijk verantwoord ondernemingsbeleid verwacht en zo nodig afgedwongen: ook zij moeten bijdragen aan vermindering van afval en hergebruik van verpakkingsmateriaal. 2. Het inzamelen van groente- fruit en tuinafval, glas, klein chemisch afval, textiel, papier/karton, blik en plastic wordt verbeterd. Huis aan huis ophalen zou ideaal zijn. Op zijn minst komen er meer inzamelpunten, bijvoorbeeld bij winkels. Wij vinden dat Zwolle thuis hoort in de top-tien van grote gemeenten die het best presteren op het gebied van afvalscheiding. 3. Alle Zwollenaren dragen naar vermogen bij aan de instandhouding, beheer en verbetering van hun leefomgeving en met name het groen. Een groene en schone openbare ruimte vraagt veel aandacht en geld. Iedereen kan een bijdrage leveren, bijvoorbeeld door mee te doen aan een jaarlijkse opruimactie in de eigen buurt. Maar je kunt ook lid worden van de guerrilla gardeners of een van de vele natuurorganisaties (financieel) ondersteunen.
2
4. De gemeente stimuleert het zuinig gebruik van energie, niet alleen door voorlichting en goede voorbeelden, maar bijvoorbeeld ook met subsidies voor woningisolatie en zonnepanelen. Wie fietsend naar het werk gaat krijgt een bonus, wie de auto gebruikt, betaalt via parkeertarieven voor de maatschappelijke kosten die hij veroorzaakt. Op het niveau van de wijk 5. In elke wijk hoor je te kunnen ervaren dat je in een groene stad leeft. Er zijn plantsoenen, parkjes en er staan volop bomen. Buurtbewoners die gezamenlijk hun straat/buurt willen vergroenen komen in aanmerking voor ondersteuning en subsidie. En met zelfbeheercontracten voor het buurtgroen wordt ook de sociale cohesie versterkt. 6. Voor kinderen komt er in iedere wijk een ‘klooistukje’ (avonturenspeelplaats): een wilde natuurspeelplaats waar een kind zelf met fantasie kan spelen en de natuur kan ontdekken. In elke wijk kunnen kinderen in elk geval op loopafstand in de natuur spelen. 7. De directe omgeving van scholen wordt uiterst (verkeers)veilig ingericht. Tijdens de breng- en haaltijden van basisscholen zijn de straten voor of rond het schoolplein autovrij; voor ouders die hun kinderen met de auto naar school brengen komen er groen buitengebied aparte kus- en zwaaiplekken. Maar ouders en kinderen worden gestimuleerd 'met Zwolle is een mooie stad in een prachtig handen en voeten' naar school te gaan. buitengebied: monumentale bomen, de 8. De wijken worden zo ingericht dat ook uiterwaarden, de diversiteit aan dieren kwetsbare deelnemers aan het verkeer en planten, en dat voor iedereen vlakbij! (kinderen, senioren, mensen met een De groene vingerstructuur zorgt ervoor beperking) veilig mobiel kunnen zijn. dat we snel in het groen kunnen zijn om Woongebieden zijn niet alleen 30km/ute genieten van onze mooie omgeving. zones, ze zijn ook optimaal als zodanig Die structuur willen we behouden en ingericht. We zijn immers allemaal van versterken. Het is immers de grote nature voetgangers, dikwijls fietsers en kracht van Zwolle. slechts soms automobilisten, niet waar? GroenLinks is zuinig op het buitengebied. 9. Er komen experimenten om wijkgedeeltes Als er gebouwd moet worden willen we met smalle straten autovrij te maken; delen dat in de stad doen en niet in het van Assendorp, Kamperpoort en Veerallee buitengebied. Het buitengebied is het lenen zich hier bijvoorbeeld prima voor. domein van de – liefst biologische Zulke straatjes worden vanzelf plaatsen landbouw en de natuur. waar kinderen lekker kunnen spelen. Zwolle is de Groenste stad van Europa Op het niveau van de stad 10. Woningbouw die noodzakelijk is om de groeiende bevolking te huisvesten vindt zo veel mogelijk plaats binnen de bestaande stad ('inbreiding'). Waardevolle delen van ons buitengebied zoals de IJsselzone, Stadsbroek en Dijklanden blijven onbebouwd. GroenLinks wil het buitengebied zo inrichten, dat de groene diversiteit voor alle Zwollenaren bereikbaar blijft.
3
geweest. Dat was een mooie prijs, die Zwolle veel goed heeft gedaan. GroenLinks wil graag dat Zwolle voor alle Zwollenaren de groenste stad blijft. Binnen de groene en blauwe gebieden moeten in onze ogen voldoende mogelijkheden zijn voor recreatie, maar dat mag niet ten koste gaan van de natuurwaarden. Ook kunstuitingen in het buitengebied, langs het rondje Zwolle bijvoorbeeld, kunnen eraan bijdragen dat we nog meer kunnen genieten van ons mooie buitengebied.
11. In de stad wordt natuurlijk ook geen groen opgeofferd voor nieuwbouw. Verdichting vindt plaats op plekken waar al bebouwing was of is. Hoogbouw moet ook een hoge beeldkwaliteit hebben. De 'groene vingers' worden niet alleen gevrijwaard van bebouwing, maar waar mogelijk ook uitgebreid en versterkt. Klimaat en energie 12. Zwolle wordt zo snel mogelijk een klimaatneutrale gemeente. De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld als het gaat om energiebesparing en toepassing van duurzame energie: de eigen organisatie moet al in 2015 energieneutraal zijn. 13. In Zwolle wordt alleen nog duurzaam gebouwd. Alle nieuwe woningbouwlocaties worden vanaf 2010 meteen energieneutraal opgezet. Met woningcorporaties maakt de gemeente scherpe afspraken over energiebesparende maatregelen en duurzame energieopwekking in de bestaande (vooral de oudere) woningen. Dat is niet alleen in het belang van het milieu maar bespaart huurders ook een hoop geld. Eigenaren van woningen en bedrijfsgebouwen kunnen van de gemeente een duurzaamheidslening tegen een lage rente krijgen voor milieuvriendelijke maatregelen. 14. Bedrijventerreinen worden duurzaam en energieneutraal ingericht. Voor nieuwe bedrijventerreinen stelt de gemeente een duurzaamheidskwaliteitsplan op: als bedrijven aan alle criteria voldoen, krijgen ze korting op de grondprijs. 15. Er komt een gemeentelijk lichtplan, dat veiligheid door verlichting, energiebesparing en lichthinder met elkaar in evenwicht brengt. 16. In de strijd tegen de klimaatverandering zijn er interessante initiatieven die soms een steuntje in de rug kunnen gebruiken. We denken daarbij aan Transition Towns, cradle to cradle, mens- en milieuvriendelijk wonen e.d. Zwolle steunt zulke initiatieven in de stad. Mobiliteit 17. Groen Links heeft de ambitie dat Zwolle opnieuw fietsstad nummer 1 wordt. Het fietsstratenplan wordt versneld uitgevoerd, zodat er een compleet netwerk vanuit het centrum naar alle wijken en windstreken ontstaat. Op belangrijke kruisingen in dit netwerk en elders komen regensensoren die fietsers groenlicht geven als het regent. Bij bouwvergunningen gaan gemeentelijke fietsparkeernormen gelden en de gemeente gaat op heel veel plaatsen leen/huur-fietsen ter beschikking stellen. Er komen maatregelen om fietsers beter te beschermen tegen langsrijdend gemotoriseerd verkeer. En er is altijd actuele informatie beschikbaar over fietsroutes en fietsenstallingen. 18. Zwolle wordt niet alleen fietsstad maar ook OV-stad bij uitstek. Daar horen onder meer tramhaltes of stations in Zwolle-Zuid, Stadshagen en Voorsterpoort bij. Locaties die veel forenzen trekken, zoals het Deltion College en de kantorenlocatie Oosterenk, worden optimaal bediend door spitsbussen. De frequentie en ritduur is concurrerend met andere gemotoriseerde vervoermiddelen. Elke zorginstelling, ziekenhuis, woonvoorziening voor ouderen, school et cetera is optimaal aangesloten op een OV-verbinding (we denken aan een halte op 200 meter, een halvering van de huidige norm). Ook andere vormen dan de traditionele bus (kleinere elektrische busjes, trams, watertaxi) passen in ons beeld van het toekomstige duurzame Zwolle.
4
fiets en openbaar vervoer Mensen hebben verschillende vervoersmiddelen ter beschikking om zich te verplaatsen. GroenLinks is zich ervan bewust dat auto's een belangrijk onderdeel van ons straatbeeld zijn geworden. Maar vanwege het belang van een schone, veilige leefomgeving stimuleren we dat mensen kiezen voor de fiets of het openbaar vervoer. Minder auto's betekent: minder vervuiling, minder verkeersopstoppingen en minder blik langs de weg. Het loont dus om te investeren in duurzame vervoersvormen. Zwolle is gelukkig een echte fietsstad. Veel Zwollenaren gebruiken de fiets. Dat is mooi, want de fiets is een milieuvriendelijk vervoersmiddel dat ons helpt te genieten van de stad en zijn omgeving. Een goede fietsinfrastructuur is dus een absolute voorwaarde voor Zwolle. De ervaringen met fietsstraten zijn positief. Fietsstraten vormen dan ook een prima aanvulling op het netwerk van vrij liggende fietspaden. Die fietspaden en fietsstraten leveren de fietser tijdwinst op ten opzichte van de automobilist. Dan moeten er wel voldoende mogelijkheden zijn om de fiets ook veilig en eenvoudig te stallen. Rondslingerende fietsen leveren immers onveilige situaties en andere problemen op. Daarom moeten er op plekken waar veel fietsers naar toegaan fietsenstallingen beschikbaar zijn, waar je je fiets gratis kunt stallen. Het fietsen zelf moet veilig zijn en veilig aanvoelen. Fietspaden moeten breed genoeg zijn om dat te garanderen. Fietsers moeten niet naar de marge worden verdrongen door het gemotoriseerde verkeer. Zwolle wordt ook steeds meer een OV-stad van jewelste. Met een station Zwolle Centraal als super-OV-knoop, tramhaltes of stations in Zwolle-Zuid, Stadshagen en Voorsterpoort, een regiotram naar Kampen en spitsbussen (of misschien wel trams) naar locaties die veel forenzen trekken. Die bussen en trams rijden zo vaak en hebben zo veel voorrang dat andere gemotoriseerde vervoermiddelen er niet tegenop kunnen. Ook andere vormen dan de traditionele bus (kleinere elektrische busjes, watertaxi's) passen in ons beeld van het toekomstige duurzame Zwolle. Nieuwe wijken krijgen vanaf het begin een hoogwaardige OV-ontsluiting. De leefbaarheid en de veiligheid van de Zwollenaren is gediend bij het autoluw inrichten van gebieden, niet alleen in de binnenstad, maar ook in (delen van) woonwijken. Daarnaast draagt een zorgvuldige inrichting van 30-km zones bij aan de vermindering van de overlast door auto’s.
19. Nieuwe wijken krijgen vanaf het begin een hoogwaardige OV-ontsluiting (de kosten worden onderdeel van de planexploitatie). 20. De doorstroming van het stads- en streekvervoer binnen de bebouwde kom wordt met dynamisch verkeersmanagement sterk verbeterd: op afstand aangestuurde verkeersregelinstallaties, voorrang voor busverkeer, geleiding van verkeersstromen, centrale aansturing vanuit een regelkamer. 21. Groen Links wil de toename van asfalt in onze stad afremmen. Nieuwbouw als in Stadshagen moet uiteraard ook voor autoverkeer worden ontsloten maar dan wel zo dat het fietsen het aantrekkelijkste alternatief is (‘compacte stad’). Er komen in elk geval geen nieuwe wegen rond Zwolle (dus bijv. geen bandweg om Westenholte of
5
een weg dwars door het Vechtdal). Grote ‘mobiliteitsveroorzakers’, zoals kantoor- en mbo-/hbo-locaties, worden alleen nog rondom het station en (voorstad)haltes geprogrammeerd. 22. De autoluwe binnenstad wordt zo veel mogelijk een autovrije binnenstad, omzoomd door een autoluwe binnenring. Mensen die met de auto naar Zwolle komen, laten hun voertuig op enige afstand van het centrum achter op transferia; vandaar zorgen fietstaxi's en bussen voor een snelle en comfortabele verbinding naar hartje stad. Waar er verbindingsmogelijkheden over het water zijn kunnen watertaxi's dienst doen. 23. GroenLinks ontmoedigt het bezit én het gebruik van auto's. De parkeernormen zowel voor woningen als voor voorzieningen worden daarvoor aangescherpt. Je auto voor de deur parkeren is niet langer vanzelfsprekend. Vaak is het beter voor de leefbaarheid van de wijk om auto's aan de rand daarvan achter te laten en een stukje te lopen. 24. Er komt een strikt mobiliteitsmanagement met onder meer parkeerabonnementen bij grote mobiliteitsveroorzakers als onderwijsinstellingen, kantorencomplexen, vergadercentra etc. 25. De gemeente neemt het initiatief om de bevoorrading van de binnenstad veel geavanceerder aan te pakken: een overslagsysteem op elektrisch aangedreven kleinere voertuigen. Ook valt te denken aan een vrachttram. Een fijnmazig systeem van elektrische busjes door de stad kan niet alleen een uitkomst zijn voor het goederen- en maar ook voor het personenvervoer. 26. Groen Links ziet het Zwolse station van de toekomst als een ideaal knooppunt voor het openbaar vervoer en het 'duurzaam verkeer'. Verbetering van de leefbaarheid van de stationsomgeving is - met name aan de noordzijde - hard nodig. Dat betekent in onze ogen ook dat er meer groen in de spoorzone moet komen. 27. In Zwolle is over vier jaar een netwerk van elektrische auto-oplaadpunten. De daar gebruikte elektriciteit is uiteraard opgewekt met zon- of windenergie. Het gehele gemeentelijke wagenpark rijdt over vier jaar op elektriciteit. Natuur 28. Voor behoud en versterking van de soortenrijkdom zetten we in op verdere verfijning van het groenbeleid. We zorgen voor ecologische verbindingszones en maken nog intensiever habitats, broedplaatsen en onderkomens voor de wilde fauna. 29. De afgelopen jaren is al een flinke slag gemaakt met de verbetering van de waterkwaliteit door het saneren van rioolwateroverstorten en van de verontreinigde waterbodems. Ook wordt bij nieuwbouw het (schone) hemelwater buiten het riool gehouden en direct naar het oppervlaktewater afgevoerd. De waterzuivering wordt daardoor ontlast. Dit beleid wordt uitgebreid tot de bestaande gebouwen waar hemelwater en afvalwater nog in één riool worden opgevangen. 30. Er moet zo zuinig mogelijk worden omgesprongen met verdere bestrating en verharding van de openbare ruimte. Een zachte ondergrond zorgt ervoor dat hemelwater in de bodem wordt opgenomen; dat scheelt afvoer via het rioolstelsel. 31. De grote parkeerplaatsen in de stad, zoals de Turfmarkt of bij de IJsselhallen, krijgen straatkolken met olieafscheiding.
6
dierenwelzijn Het liefst ziet GroenLinks wilde dieren in hun natuurlijke leefomgeving die vanzelfsprekend biodivers is. En als de mens dieren gebruikt voor productie van voedsel dan gebeurt dit kleinschalig en zo diervriendelijk mogelijk. Dieren moeten naar buiten kunnen in een voor hun zo natuurlijk mogelijke omgeving en gezond en gevarieerd voedsel krijgen. Kortom, vee moet op biologische wijze gehouden worden. De grote groep huisdieren in de stad verdienen aandacht. Huisdieren kunnen bijdragen aan het welzijn van de mensen en hebben voor kinderen ook een opvoedkundige waarde. Dieren in en om het huis kunnen echter ook problemen veroorzaken. Het beleid moet erop gericht zijn problemen te voorkomen, bijvoorbeeld door goede voorlichting. We zijn heel terughoudend in het gebruik van dieren voor vermaak, zeker als het gaat om wilde dieren die door gevangenschap niet hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen, bijvoorbeeld op roofvogelshows of in het circus. Ondanks dat we hier als lokale politiek niet veel aan kunnen doen, zullen we wel om aandacht vragen voor dit soort situaties. Zwolle heeft op initiatief van GroenLinks een begin gemaakt met beleid om dierenwelzijn te bevorderen: de werkgroep Dierenwelzijn is opgericht. De werkgroep bestaat uit raadsleden van verschillende partijen, de wethouder dierenwelzijn en ambtelijke ondersteuning. De werkgroep heeft in overleg met diverse dierenorganisaties het gemeentelijk beleid voor dierenwelzijn gemaakt. De vele adviezen van de dierenorganisaties hebben een plek gekregen in het beleid, waarmee Zwolle een prima dierenwelzijnsbeleid heeft. Of de uitvoering ook goed gaat zal moeten blijken uit jaarlijkse gesprekken met de dierenorganisaties. 32. Zwolle wordt een schone stad, in alle opzichten. De lucht is in elk geval schoon: overal in de stad worden de wettelijke normen voor luchtkwaliteit gehaald, rode zones bestaan niet meer. Openbare ruimte en voorzieningen 33. Culturele instellingen die mensen uit de hele stad aantrekken, moeten ook aantrekkelijk worden gehuisvest, op een centrale goed toegankelijke locatie. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Muzerie, maar ook voor de bibliotheek. 34. Individuele sporten worden steeds geliefder; daar wordt in de openbare ruimte rekening mee gehouden. Zwolle zorgt voor groene en (sociaal) veilige routes om te fietsen, skeeleren, hardlopen en wandelen. 35. Sportvoorzieningen met een stedelijk bereik vragen vaak veel ruimte. Zulke voorzieningen zijn dus meestal gehuisvest aan de rand van de stad. De bereikbaarheid per fiets en openbaar vervoer moet daar wel gewaarborgd zijn. Ook moeten de voorzieningen zorgvuldig worden ingepast in de, soms landschappelijk kwetsbare omgeving. 36. De inrichting van de openbare ruimte hoort overal van goede kwaliteit te zijn, in de binnenstad zelf van hoge kwaliteit. Daarbij wordt steevast rekening gehouden met de sociale veiligheid. Dat kan bijvoorbeeld door een toets op sociale veiligheid bij elk ruimtelijk project. 37. Zwolle pakt onnodig lawaai aan: van verkeer en burenoverlast, geluidsapparatuur op sportterreinen en vuurwerk. Mogelijke ingrediënten voor een sluitende aanpak:
7
camera op decibelniveau in fietstunnels, speciale stilteplekken, vuurwerk beperken tot bepaalde locaties. Op regionaal niveau 38. Zwolle stemt haar groei goed af met de omliggende gemeenten. Groei van onze stad is geen doel op zich. Ook andere gemeenschappen willen levensvatbaar en leefbaar blijven. En als we met onze buurgemeenten afspraken maken over waar en wat er gebouwd wordt, dan kan veel meer open gebied open blijven. Dit geldt zowel voor woningbouw als voor bedrijventerreinen. 39. Zwolle trekt dagelijks veel mensen aan die hier komen werken. Wij willen harde afspraken met de overheden om ons heen om die dagelijkse forensenstroom zo duurzaam als het maar kan af te handelen: o interlokale fietsverbindingen voor de kortere afstanden, o optimaal openbaar vervoer voor de langere afstanden o een netwerk voor elektrische auto's o geen nieuwe plannen om nog meer of bredere autowegen naar Zwolle aan te leggen o frequentieverhoging van regionale spoorlijnen en de verbetering van de accommodaties, o.a. transferia bij regionale spoorwegstations. 40. Bij het klimaatbeleid werkt de gemeente nauw samen met de regiogemeenten; dat is effectiever en bovendien goedkoper, bijvoorbeeld in het geval van gezamenlijk inkoopbeleid of het benutten van elkaars deskundigheid. Ook grootschalige toepassing van duurzame energie vereist regionale samenwerking, bijvoorbeeld bij gebruik van snoeiafval, groente-, fruit- en tuinafval of mest voor de opwekking van energie uit biomassa of bij het ontwikkelen van locaties voor windmolens. 41. In Zwolle wordt geen gentech-landbouw toegestaan. We proberen actief om hier op regionaal niveau ook van af te zien.
8
