08
Zonder omwegen JAARVERSLAG
POD Maatschappelijke Integratie, Armoedebestrijding, Sociale Economie en Grootstedenbeleid
| POD MI • 2008 | 1
>
Voorwoord
3
1 Vooruitkijken
4
2 Het beleid voorbereiden
8
3 Projecten opzetten
11
4 Communiceren
16
5 Kennis delen
18
6 Uitbetalen
20
7 Inspecteren
26
Zonder omwegen We kijken vooruit en overschouwen het veld: hoe bereiken we een grote oogst en hoe laten we
>
u daarvan meegenieten? Het beleid voorbereiden is de eerste stap. Het is als het veld bezaaien. Daarna zetten we projecten op en laten we onze initiatieven tot volle groei komen, terwijl we volop met u communiceren en kennis delen. Tot het ogenblik dat we de oogst verzamelen en verdelen. Niet zonder achteruit te kijken en te controleren of de oogst goed besteed wordt. Daarvan leren we weer voor het volgende jaar: om zonder omwegen nog beter te doen.
Zonder omwegen gaan we op ons doel af. Bestrijden van de armoede. Versterken van de maatschappelijke integratie. Ontwikkelen van de sociale economie. Versterken van de sociale cohesie in de grootsteden. Voor meer en betere dienstverlening aan onze partners.
| POD MI • 2008 | 2
v.u.. Juli v.u Juli ulien en Van Ge G ert er som, som om,Voor ,Voor o zit zitter t PO ter POD D MI, MI, Kon Koning ing Al Alber bertt II-l ber I- aan n°° 30, 30, 1000 1000 Br Bruss ussel uss el - tel tel 02 508 85 85 - vra vraag@ ag@miag@ mi-is. miis.be is. be
INHOUD
Beste lezer, Dit jaarverslag is er voor u: OCMW-voorzitter, OCMW-medewerker, politicus, beleidsmaker, journalist, ambtenaar, geïnteresseerde burger… Het is niet zomaar een jaarverslag. Geen droge opsomming van de feiten en cijfers van het voorbije jaar. Wel tonen we u wat we doen en hoe we dat doen. We, dat zijn de 180 medewerkers van de Programmatorische Federale Overheidsdienst Maatschappelijke Integratie. Ons doel bestaat erin een menswaardig bestaan te geven aan iedereen die door de mazen van het net van de sociale zekerheid valt en in armoede leeft.
Tijden veranderen In 2000 stelde de Europese Unie een ambitieus doel met het Lissabonplan: Europa wilde tegen 2010 de meest competitieve kenniseconomie in de wereld worden. De economische groei moest hand in hand gaan met aandacht voor duurzame ontwikkeling. En ook de armoede zou uit onze – Westerse – wereld verdwijnen. Ondertussen zijn de tijden veranderd. In 2008 brak de financiële crisis uit, in 2009 sloeg de economische crisis toe en als gevolg daarvan zal in 2010 wellicht een sociale crisis ontstaan: meer mensen zonder werk, meer mensen met schulden, meer mensen die dreigen in de armoede te verzeilen.
Ambitie toegestaan Toch mag je in deze tijden ambitie blijven hebben. 2010 wordt het Europese jaar tegen armoede en uitsluiting. Samen met Spanje en Hongarije zal België tijdens zijn voorzitterschap van de Europese Unie de agenda tot 2020 mee bepalen: hoe zal Europa de armoede en alle gevolgen daarvan efficiënt aanpakken? Het is duidelijk: voor u en voor ons komen er nieuwe uitdagingen aan. Daarom is het goed dat de POD Maatschappelijke Integratie verder geëvolueerd is naar een open organisatie. We willen de OCMW’s nog beter helpen, we willen vlotter samenwerken met andere administratieve diensten, we willen kennis delen met iedereen die er belangstelling voor heeft. Bij de POD Maatschappelijke Integratie hebben we daartoe heel wat barrières neergehaald. Zodat u van ons een betere dienstverlening krijgt. Zonder omwegen. Julien Van Geertsom Voorzitter
| POD MI • 2008 | 3
1. Vooruitkijken
>
“Onze nieuwe aanpak betekende een echte ommezwaai. Werken zonder omwegen was een verademing voor ons en zeker ook voor alle mensen die met de POD Maatschappelijk Integratie te maken krijgen. En we kijken vooruit. Om het nog beter te doen.” Anne-Marie Voets, Directeur-Generaal Algemene Diensten
Betere Processen Maken Zelfkennis vormt de basis van elke stap vooruit. Daarom vroegen we ons in 2008 af: hoe kunnen we voor onze klanten beter doen? We namen de hele organisatie onder de loep aan de hand van het instrument BPM (Betere Processen Maken). We brachten sterktes, zwaktes, bedreigingen en kansen in kaart. En we hielden de ideale situatie voor ogen: hoe zou het proces moeten verlopen om de klanten efficiënt en kwaliteitsvol te helpen? Ook gingen we na hoeveel tijd onze afdelingen spenderen aan welke processen. In de toekomst willen we de resultaten daarvan gebruiken om de tijdsbesteding in onze organisatie verder te optimaliseren. Daartoe tekenden we stroomschema’s uit, zodat elk proces voor iedereen overzichtelijk en begrijpelijk is. Dat moet automatisch leiden tot een snelle en efficiënte voortgang van de processen.
Charter We stelden het charter van de POD Maatschappelijke Integratie op. Het is een verbintenisverklaring naar onze klanten: het bepaalt duidelijk wat we doen en waarvoor we staan. Zo willen we altijd een coherent, eenduidig en kwalitatief hoogstaand antwoord geven, binnen een vastgelegde termijn. Om de opvolging van vragen beter te organiseren, worden alle vragen en antwoorden geregistreerd. We zijn ervan overtuigd dat we vragen het best telefonisch en per e-mail beantwoorden. We raden onze klanten sterk af om per post of fax met ons te
| POD MI • 2008 | 4
communiceren. Telefoon en e-mail dragen bij tot een snellere en duurzamere manier van werken. De POD waakt erover dat alle informatie coherent is, onafhankelijk van het communicatiekanaal. De informatie die we geven op onze website, aan de telefoon en via e-mail moet dezelfde zijn. Daartoe hebben we zo veel mogelijk vragen en antwoorden in een kennisbeheersysteem geïntegreerd. Dit systeem van Frequently Asked Questions (FAQ’s) wordt door de medewerkers van zowel de frontdesk als de backoffice gevoed, afgestemd op de wijzigende omstandigheden. De POD Maatschappelijke Integratie verbindt zich ertoe om maximaal gebruik te maken van de gegevens die al bij andere overheidsdiensten beschikbaar zijn.
Wat is ons doel? De POD Maatschappelijke Integratie wil een inclusief federaal beleid voor maatschappelijk beleid voorbereiden, uitvoeren, evalueren en opvolgen. Zodat we iedereen op een duurzame wijze de grondrechten kunnen garanderen.
Wat doen we? • Armoede en uitsluiting voorkomen en bestrijden • Het grootstedenbeleid ontwikkelen – met aandacht voor sociale samenhang en duurzaamheid • De sociale economie volwaardig ontwikkelen • Mensen integreren door maatschappelijke dienstverlening en mensen begeleiden door opleiding en duurzaam werk • Een dialoog voeren en partnerships uitbouwen met alle beleidsniveaus, ook de verenigingen van de doelgroepen • De kennis en kunde van onze lokale partners stimuleren en ondersteunen
Waarvoor staan we? • Respect voor en ontwikkeling van elk individu • Kwaliteit, klantvriendelijkheid en maatwerk • Gelijke kansen en diversiteit
De parel aan de kroon: Call mi-is Alles verandert, elke dag. En alles kan altijd beter. Daarom wil en moet de POD Maatschappelijke Integratie mee veranderen: soepel reageren, evolueren en almaar beter inspelen op de wensen van onze partners. De frontdesk, die we Call mi-is noemen, is dé illustratie van onze klantgerichte aanpak: als u belt of mailt met een vraag, krijgt u een duidelijk antwoord. En heel snel, want de medewerkers van Call mi-is hebben toegang tot een geuniformiseerde gegevensbank met antwoorden. Vergt uw vraag meer opzoekwerk, dan garanderen we u een goed gedocumenteerd antwoord binnen twee dagen. We hebben onze backoffice daartoe perfect afgestemd op de frontdesk, zodat u als vraagsteller uw voordeel doet met zowel de bereikbaarheid van de POD Maatschappelijke Integratie als de kwaliteit van de antwoorden.
| POD MI • 2008 | 5
Overzicht beantwoorden vragen Periode mei 2008 – maart 2009 mei
juni
juli
aug
sep
okt
nov
dec
jan
feb
totaal 2258 3339 3929 2812 3500 3189 1803 1734 1511 2163
maart 1095
mail
1727
2507
3242
2204
2719
2447
1064
1100
820
1373
705
telefoon
523
831
686
608
781
742
739
634
691
789
390
Hallo, met de mysterycaller Werkt Call mi-is naar behoren? Dat kun je alleen weten als je het onderzoekt. Daarom schakelden we een bureau in dat als mysterycaller fungeerde: het peilde naar de telefonische toegankelijkheid van onze organisatie en stelde relevante vragen. Uit het onderzoek, dat uitgevoerd werd in november en december 2008, blijkt dat de klantvriendelijkheid de grote troef van Call mi-is is. Wel kunnen de oproepen sneller beantwoord worden. Ook is het in een klein aantal gevallen mogelijk om de inhoud van de antwoorden te verbeteren.
Een krachtige ICT-motor “Elke machine heeft een motor nodig die ze doet draaien. Het spreekt voor zich dat bij de POD Maatschappelijke Integratie de ICT-dienst die rol speelt. Daarom hebben we een eigen ICT-dienst en een ICT-helpdesk. We willen onze medewerkers in staat stellen snel en efficiënt hun taken uit te voeren.“ Pierre-Yves Vandegeerde, Directeur ICT Het buroticaplatform emigreerde in 2008 naar de Shared Services van de Kanselarij. We delen nu een uitgebreide technische infrastructuur en buroticamiddelen samen met andere administraties en kabinetten. Zo genieten we van de synergie en het besparingsvoordeel op een hoger niveau. De frontdesk van de POD Maatschappelijke Integratie draait op een nieuwe telecommunicatie-infrastructuur en een CRM-tool: dat is een middel om de activiteiten en behoeften van onze klanten – de OCMW’s – in kaart te brengen. Die inspanning loont bij de opvolging van vragen en antwoorden. Ook gebruiken we Web Self Services, een software waardoor we in staat zijn via de website www.mi-is.be onze kennisdatabank de klok rond ter beschikking stellen in de vorm van vraag en antwoord.
Klachten en hoe we ze beantwoorden Een foutje? Dat is altijd mogelijk. Daarom heeft de POD Maatschappelijke Integratie voor zijn partners een klachtenprocedure in het leven geroepen.
over onze
Omgaan met klachten is een vak apart. Wat is de aard van een klacht? Waarom legt iemand een klacht neer? Het is niet altijd gemakkelijk die vragen te beantwoorden. Mensen met een klacht zijn vaak emotioneel en het is belangrijk hen tactvol op te vangen. Daarom heeft de POD Maatschappelijke Integratie een klachtenprocedure opgesteld. Door die correct en snel te volgen, slagen we erin de situatie niet te laten escaleren. De beste klacht is nu eenmaal een vermeden klacht. En de tweede beste klacht is een klacht waaruit we kunnen leren. Niet om
| POD MI • 2008 | 6
schuldigen te zoeken, maar wel om oplossingen te bieden en onze werking te verbeteren. We willen discreet en omzichtig omgaan met elke klacht. Daarom vragen we mensen met een klacht om ons te mailen. Dat is nodig om de inhoud correct te kunnen interpreteren. Bovendien hebben we een document nodig dat administratief geldig is. Als u bij POD Maatschappelijke Integratie een klacht indient, krijgt u een antwoord binnen de wettelijke termijnen. We hebben een systeem opgezet om die antwoorden professioneel en duidelijk op te bouwen. Bovendien evalueren we na drie maanden het aantal klachten en de behandeling ervan.
Elektronische handtekening Dankzij de elektronische handtekening hoeven we geleidelijk aan de correspondentie met de OCMW’s niet meer op papier te voeren. Het is een nederige bijdrage tot duurzame ontwikkeling. Maar vooral betekent het een snellere communicatie met en een betere dienstverlening voor de OCMW’s. Zonder omwegen.
Meer en betere medewerkers “We stimuleren de ontplooiing van onze mensen, en dat werpt vruchten af. Elk jaar komen er een beetje meer opleidingen voor ons personeel. In 2008 kenden we 795 opleidingsdagen toe. We organiseerden voor 30 medewerkers een opleiding time en change management. Dit jaar was echt het jaar waarin we de frontdesk installeerden. Dat betekende niet alleen nieuwe manieren van werken en samenwerken, maar ook wijzigingen in de werkorganisatie van iedereen.” Alain Druet, Diensthoofd HRM De frontdesk kreeg er het voorbije jaar 3 extra medewerkers bij. Het bleef niet bij theorie alleen: liefst 40 medewerkers liepen stage bij onze partners om uit de praktijk te leren en goede ideeën uit te wisselen.
Aantal medewerkers
2003 117
2004 136
2005 152
2006 145
2007 165
2008 176
Statuut
Statutairen Contractuelen
45 72
50 86
56 96
59 86
68 97
87 89
Geslacht
Mannen Vrouwen
44 73
55 81
61 91
54 91
61 104
65 111
Taalrol
Nederlandstaligen Franstaligen
61 56
70 66
78 74
76 69
86 79
88 88
Niveau
Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D
47 9 52 9
58 16 52 10
62 18 51 21
59 14 56 16
70 19 69 19
69 18 61 28
122 14
127 25
111 34
129 36
151 25
Werkritme
Voltijdsen Deeltijdsen
| POD MI • 2008 | 7
2. Het beleid voorbereiden
>
“Armoede uit de wereld helpen kan alleen als je dat met beleid doet. Het is de taak van de POD Maatschappelijke Integratie om aan dat beleid te werken. We stellen onze kennis ter beschikking en dokteren oplossingen uit. Zodat iedereen op een duurzame manier de sociale grondrechten kan genieten.” Bernard Note, Diensthoofd OCMW Reglementering en Bevoegdheidsconflicten
Kaders creëren en ideeën realiseren Armoedebeleid en maatschappelijke integratie zijn moeilijke materies. Geen enkele hulpbehoevende persoon verkeert in dezelfde situatie. Toch is het de taak van de overheid een algemeen kader te creëren, zodat de politieke ideeën in een uitvoerbare wetgeving gegoten kunnen worden. Onze specialisten helpen daarbij. Onder meer door rechtspraakstudies over actuele thema’s uit te voeren: ze brengen bestaande onregelmatigheden en leemtes in de regelgeving in kaart en ze dokteren oplossingen uit. Daarnaast coördineren we politieke actie in thema’s waarvoor de POD Maatschappelijke Integratie bevoegd is. We doen dat zowel op federaal als op Europees niveau. Samen met interne en externe partners stellen we maatregelen voor om politieke ideeën te realiseren.
Wie is bevoegd voor wat? Stel: een OCMW krijgt een steunaanvraag waarvoor het zich niet bevoegd acht. Wat nu? Het moet die aanvraag binnen vijf kalenderdagen doorsturen naar een OCMW dat wel bevoegd is. Verklaart dit OCMW zich ook niet bevoegd, dan moet het de betwisting over de bevoegdheid binnen vijf werkdagen voorleggen aan de dienst OCMW-reglementering en Bevoegdheidsconflicten van de POD Maatschappelijke Integratie. Deze dienst duidt dan binnen vijf werkdagen een bevoegd OCMW aan. Het uiteindelijke doel? Vermijden dat bevoegdheidsconflicten de hulp aan steunaanvragers in de weg staan.
| POD MI • 2008 | 8
Het totaal aantal bevoegdheidsconflicten in 2008 bedroeg 527, waarvan 273 Nederlandstalige en 254 Franstalige. 32 bleken uiteindelijk geen bevoegdheidsconflict, 12 werden meteen opgelost en 483 conflicten werden toegewezen aan een voorlopig bevoegd centrum. Die conflicten gingen over instellingen gewoonlijk verblijf (29,2 %), asielzoekers (26,5 %), instellingen (21,3 %), studenten (18,9 %) en daklozen (3,1 %).
Behandelde bevoegdheidsconflicten
1 2 3 4 5 6
Gewoonlijk verblijf Asielzoekers Instellingen Studenten Daklozen Laattijdige doorzending
2006 (465) 19,1 % 15,6 % 30,0 % 30,0 % 4,8 % 0,5 %
2007 (513) 26,6 % 10,3 % 33,7 % 24,8 % 4,3 % 0,2 %
2008 (527) 29,2 % 26,5 % 21,3 % 18,9 % 3,1 % 0,0 %
Onze partners en hun instrumenten Wie onze partners zijn? Vooral de OCMW’s: zij stellen ter plaatse de sociaal-economisch zwakkeren in staat om volwaardig deel te nemen aan het maatschappelijke leven. Hun instrumenten? Leefloon, tewerkstellingen en arbeidstrajectbegeleiding, dringende medische hulp, installatiepremie voor daklozen, huurwaarborg, zakgeld voor rusthuisbewoners, verwarmingstoelage, cultuur- en sportcheques. Andere bevoorrechte instellingen: grote steden, sociale-economie-initiatieven en verenigingen waar armen het woord voeren.
Hoe blijft u op de hoogte? Wetten zien het levenslicht en wetten wijzigen. Deadlines worden vastgelegd en moeten gehaald worden. Codes komen en gaan. Rekeningen worden geopend en afgesloten. Maatregelen worden genomen, interventiedrempels worden geïndexeerd en voorschotten worden uitgekeerd. Die technische informatie is belangrijk. Ze moet duidelijk zijn en snel bij de juiste mensen belanden: beleidsmakers én beleidsuitvoerders. Daarom verstuurt de POD Maatschappelijke Integratie geregeld omzendbrieven met belangrijke informatie over de regelgeving. Op de website van de POD Maatschappelijke Integratie vindt u alle omzendbrieven terug in een chronologisch overzicht. Zodat OCMW-medewerkers onmiddellijk de regelgeving kunnen raadplegen die ze nodig hebben. Zonder omwegen.
Juridische vragen? U hebt recht op antwoord. Bij maatschappelijke integratie – en bijgevolg de maatschappelijke hulpverlening – komen veel juridische aspecten kijken. Kabinetten, OCMW’s en advocaten raadplegen ons voortdurend met vragen. Ze vinden een kenniscentrum in onze dienst Juridisch en Beleidsondersteunend Advies. “We zetten de politieke ideeën om in regels en geven uitleg over de toepassing ervan in omzendbrieven en uiteenzettingen. We maken thematische studies over actuele onderwerpen en zetten ze om in sociale realiteit. We beheren de gerechtelijke betwistingen
| POD MI • 2008 | 9
en verdedigen de belangen van de Belgische staat in procedures waar de POD Maatschappelijke Integratie vermeld wordt of tussenkomt. En we steunen juridisch de politieke actie in thema’s die de POD Maatschappelijke Integratie aanbelangen, zowel op federaal als op Europees en internationaal niveau.” Brigitte De Ruyck, Diensthoofd Beleidsondersteunend en Juridisch Advies
Nationaal Actieplan Sociale Insluiting Het Nationaal Actieplan Sociale Insluiting (NAPIncl) maakt deel uit van het tweede Strategisch rapport voor de sociale bescherming en insluiting 2008-2010 dat België aan de Europese Commissie bezorgde. Het analyseert armoede en sociale uitsluiting in België en geeft een overzicht van acties en maatregelen die de overheid de volgende twee jaar plant. Ze moeten een beslissende impact hebben op de uitroeiing van armoede tegen 2010, zoals afgesproken op de Europese Raad in Lissabon (2000) tussen alle Europese lidstaten. “Als we een beslissende impact willen hebben op de uitroeiing van de armoede, dan moeten we drie stappen ondernemen.Ten eerste: meer mensen die het verst van de arbeidsmarkt verwijderd staan leiden naar een kwalitatieve, duurzame job.Ten tweede: het aanbod aan betaalbare kwaliteitsvolle woningen uitbreiden.Ten derde: de cirkel van de armoede doorknippen door jongeren een stabiele en veilige opvoedingsomgeving te bieden die hen in staat stelt hun toekomstkansen met beide handen te grijpen.” Josée Goris, Diensthoofd Armoedebeleid
Leefloon De POD Maatschappelijke Integratie werkt actief mee aan het voorbereiden, uitvoeren en opvolgen van de acties rond het leefloon, het sluitstuk in het recht op maatschappelijke integratie. Mensen die geen of onvoldoende inkomen hebben om van te leven en niet of nog niet aan het werk kunnen, hebben recht op een leefloon. De toekenning van deze financiële tussenkomst is afhankelijk van verschillende voorwaarden. Bovendien staat het leefloon niet alleen. Het past in een reeks maatregelen om mensen in de maatschappij te integreren en voldoende bestaansmiddelen te waarborgen. Het komt er dus op aan om de regelgeving over het leefloon zo concreet mogelijk te maken. Op die manier is dit voor OCMW’s een handig instrument in hun armoedebeleid.
Maatschappelijke integratie, een beleid met geschiedenis De steun en zorg voor de armsten in onze maatschappij heeft in België een lange geschiedenis. Al in 1832 was het ministerie van Justitie bevoegd voor ‘onderstand’, wat later ‘welzijn en maatschappelijke integratie’ werd. De verantwoordelijkheid kwam meer dan een eeuw later in handen van het ministerie van Volksgezondheid. Sinds 1992 is er een afzonderlijke minister voor Maatschappelijke Integratie en sinds 2003 een afzonderlijke overheidsdienst. Waren bevoegd in 2008: • Christian Dupont, Minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie tot 20 maart 2008. • Marie Arena (PS), minister van Maatschappelijke Integratie, Pensioenen en Grote Steden, vanaf 20 maart 2008 • Frédéric Laloux (PS), staatssecretaris voor Armoedebestrijding, tot 17 april 2008 • Jean-Marc Delizée (PS), staatssecretaris voor Armoedebestrijding, vanaf 20 april 2008
| POD MI • 2008 | 10
3. Projecten opzetten
“We houden van concrete projecten. Vernieuwend en doelgericht. We steken de handen uit de mouwen om onze plannen in realiteit om te zetten. Kenmerkend voor onze dynamiek en ons enthousiasme.” Tessy Van Berlo, Diensthoofd Overheidsopdrachten en Subsidies
e-Mazout De minst dure energie is de energie die niet verbruikt wordt. Daarom is het essentieel energie te besparen. De POD Maatschappelijke Integratie ontwikkelde de webapplicatie e-Mazout, waarvoor het de egov-award kreeg. Maar zoals de vereniging van OCMW’s opmerkt, is er behoefte aan een uniek fonds dat curatief en preventief werkt, en dat alle energievormen omarmt. Want gas, elektriciteit of stookolie… het gaat altijd om energie.
Nationaal Plan Digitale Kloof Hoewel het internetgebruik in België de jongste jaren voortdurend stijgt, hinkt bijna een derde van de bevolking achterop. De digitale kloof wordt almaar groter: mensen zonder toegang tot het internet komen in een isolement terecht. Ze lopen achter en kunnen de evolutie niet bijbenen. Daarom werkte de POD Maatschappelijke Integratie een plan uit met 28 maatregelen. Hieronder vindt u onze top vijf: • Openbare Computerruimten Bij hun zoektocht naar werk of een woning krijgen mensen uit de prioritaire doelgroepen toegang tot het internet. Ook voor de toegang tot culturele activiteiten, administratieve diensten en banken volgen ze opleiding in de Openbare Computerruimten. In 2008 kregen meer dan honderd Openbare Computerruimten steun van de POD Maatschappelijke Integratie.
| POD MI • 2008 | 11
>
• Easy-e-Space Een Easy-e-Space is een specifieke vorm van een Openbare Computerruimte. Het project werd ontwikkeld in samenwerking met Oxfam Solidariteit. We financieren het eerste jaar zowel de installatie van nieuwe servers, gerecycleerde hardware en vrije software als de opleiding van de begeleiders en de helpdesk. Daardoor kunnen de Easy-e-Spaces het eerste jaar kostenvrij werken. Na één jaar en bij een positieve installatie krijgen ze het materiaal gratis ter beschikking. Op dit ogenblik zijn er al 160 Easy-e-Spaces actief. • Vormingsoproep digitale kloof Eind 2008 deden we een oproep bij organisaties voor projecten om de digitale kloof te bestrijden door vorming en initiatie. Het succes illustreert de grote behoefte aan ondersteuning van dergelijke projecten. Er werden 37 organisaties geselecteerd die in 2009 hun project zullen uitbouwen. • Aankoop gerecycleerde computers OCMW’s kunnen gerecycleerde computers aanbieden tegen 100 euro per stuk om burgers uit de doelgroep te helpen. • Studies Digitale Kloof We stellen een jaarlijkse barometer samen van het ICT-gebruik en de digitale kloof bij de Belgische bevolking. U kunt deze en andere studies raadplegen op www.mi-is.be. “Mensen worden op diverse domeinen haast gedwongen om technologie te gebruiken: in het onderwijs, op de arbeidsmarkt, in de gezondheidszorg en via reclame. Maar leven in armoede staat vaak lijnrecht tegenover nieuwe technologieën: financiële beperkingen versus een hoge kostprijs, een lage scholing versus complexiteit van de technologie.” Jan Vrancken, gewoon hoogleraar sociologie en sociaal beleid UA
Unieke kans voor ervaringsdeskundigen We willen de federale overheidsdiensten meer toegankelijk maken voor mensen die in armoede leven. Daarom werkt de POD Maatschappelijke Integratie samen met verschillende federale overheidsdiensten. Dankzij dat brede draagvlak en nieuwe partnerships krijgt een groep ervaringsdeskundigen een unieke kans. De ervaringsdeskundigen hebben een voltijds contract bij de POD Maatschappelijke Integratie. Twee dagen per week volgen ze les – om een diploma te behalen – en drie dagen zijn ze aan het werk in een federale overheidsdienst. Met dit project willen we overheidsdiensten laten kennismaken met de zienswijze en de ervaringen van mensen in armoede. We maken overheidsdiensten meer toegankelijk voor alle burgers en we dragen bij tot de sociale grondrechten voor iedereen. Zonder omwegen. De ervaringsdeskundigen moeten hard opboksen tegen vooroordelen en barrières, maar ons coördinatieteam levert uitstekend werk. In 2008 werd het totaal aantal tewerkgestelde ervaringsdeskundigen uitgebreid tot 30. Ze zijn aan het werk in de volgende organisaties:
| POD MI • 2008 | 12
• • • • • • • •
Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningen (RVA) Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers (RKW) FOD Justitie FOD Volksgezondheid FOD Financiën
Sociale economie bevorderen Sinds 1999 ondersteunt de federale regering de sector van de sociale economie op een intensieve manier. Het Samenwerkingsakkoord Sociale Economie tussen de gewesten stamt uit 2000, werd hernieuwd in 2005 en ging in 2008 zijn laatste jaar in. In dat jaar ging in het kader van het samenwerkingsakkoord meerwaardeneconomie 15 854 242 euro naar de medefinanciering van gezamenlijke acties met de gewesten en de Duitstalige gemeenschap. Er werd intensief overleg gepleegd, zowel door het ministerieel overlegcomité meerwaardeneconomie als het netwerk van administraties (NARA). Bovendien zaten de POD Maatschappelijke Integratie en de sociale economiekoepels om de twee maanden samen voor structureel overleg. • Ondersteuning van organisaties We trokken in 2008 een totaalbedrag van 2 624 478 euro uit om 81 innoverende projecten in het domein van de sociale economie te ondersteunen en om studiedagen en colloquia te organiseren. Ook ging er 279 000 euro naar de opstart en ondersteuning van vijf activiteitencoöperaties. In 2008 kregen we ook 34 aanvragen tot erkenning als pilootproject of innoverend experiment in de sociale economie of als project inzake sociale inschakelingseconomie. Ook waren er 94 aanvragen voor erkenning als federaal inschakelingsbedrijf. • Lerende netwerken Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Onze dienst sociale economie gaf met ruim 300 000 euro de impuls aan negen lerende netwerken over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Ondernemers kunnen er in een vertrouwelijke en niet-concurrentiële omgeving ervaringen met MVO uitwisselen en zo uit elkaars ervaringen leren. In 2008 werden deze projecten uitgevoerd. De bekroning was een slotevenement in het L’Institut Royal pour Sourds et Aveugles op 23 oktober 2008. Minister Arena reikte er de Awards uit. Door het succes worden de lerende netwerken MVO in 2009 voortgezet. • Open Stadion Fonds De vzw Open Stadion gebruikt de troeven van het voetbal als maatschappelijke hefboom. Het MVO bij voetbalclubs bevorderen is haar belangrijkste doelstelling. Daartoe ondersteunt de vzw projecten met een sociale, milieutechnische, democratische en participatieve meerwaarde. We kenden voor de periode 2008-2009 een ondersteuning van 134 000 euro toe. Daarmee kan de vzw functioneren, een projectoproep doen en colloquia over MVO met voetbalclubs, steden en OCMW’s organiseren. Bovendien wordt ook het kenniscentrum uitgebreid.
| POD MI • 2008 | 13
Steden meer leefbaar maken Steden moeten aantrekkelijk zijn. Zodat mensen er willen wonen, werken en zich ontspannen. Ons grootstedenbeleid is gericht op vier concrete doelen:
1 Steden en hun buurten in moeilijkheden ondersteunen met stads- en huisvestingscontracten De meeste middelen van het federaal grootstedenbeleid gingen ook in 2008 naar de stadsen de huisvestingscontracten, die met respectievelijk 15 en 17 steden en gemeenten werden afgesloten. “Met de stadscontracten streven we een geïntegreerde ontwikkeling van de wijken in de stad na. Er moet een levenskrachtige lokale economie komen en duurzame jobs in de buurt. Daardoor zal de sociale cohesie in de wijken versterken. Natuurlijk kan dat niet zonder een gezonde stad, een gezonde omgeving en een beter woonaanbod.” Rik Baeten, Diensthoofd Grootstedenbeleid De huisvestingscontracten zijn investeringsprojecten in achtergestelde wijken. Ze moeten bijkomende huisvesting creëren en de sociale gemengdheid versterken. Concreet kan dat door het huuraanbod meer kwalitatief en betaalbaar te maken. We willen het voor gezinnen met een laag of bescheiden inkomen en jongeren gemakkelijker maken een eigendom te verwerven. Daarnaast zullen we verkrotting, leegstand en huisjesmelkers tegengaan. Tot slot willen we achtergestelde groepen de toegang tot huisvesting vergemakkelijken.
2 Een netwerk van bemiddelaars uitbouwen in het kader van de Gemeentelijke Administratieve Sancties Onze dienst Grootstedenbeleid heeft een eigen taskforce van experts in gemeentelijke administratieve sancties (GAS), het initiatief om plaatselijke overlast in te dijken. Hij staat gemeenten bij als die de wet op de GAS willen invoeren en toepassen. Daarnaast kregen 26 gerechtelijke arrondissementen of politiezones van de dienst Grootstedenbeleid een toelage om bemiddelaars tussen daders en slachtoffers aan te werven. De taskforce begeleidt deze GAS-bemiddelaars met vorming en intervisie.
3 Kennis over stadsontwikkeling delen We wisselen kennis uit door te netwerken op Belgisch en Europees niveau. We voeren wetenschappelijk onderzoek uit en we verspreiden onze kennis: via onze website, magazines en andere publicaties. “Kennisbeheer omvat voor ons drie elementen: kennisproductie (wetenschappelijk onderzoek), kennisuitwisseling (delen van ervaringen) en kennisverspreiding (website, tijdschrift, pubicaties enzovoort). Pascale Lambin, Diensthoofd Grootstedenbeleid
| POD MI • 2008 | 14
4 Met andere beleidsniveaus overleggen We plegen voortdurend overleg. Zowel lokaal als op het niveau van gewesten en gemeenschappen. En natuurlijk ook nationaal en Europees. De dienst Grootstedenbeleid overlegde met de drie gewesten over de Belgische deelname in het kader van het Sloveense en het Franse voorzitterschap van de EU. Ook nieuwe Europese initiatieven inzake stedenbeleid, zoals het netwerk voor ervaringsuitwisseling tussen steden URBACT, het stedelijk kennisnetwerk EUKN en het financierings-programma Jessica, worden met de gewesten en gemeenschappen besproken.
Charter van Leipzig In 2007 keurden de Europese ministers die verantwoordelijk zijn voor stedenbeleid het charter voor duurzame Europese steden goed. Het charter bevat twee belangrijke aanbevelingen: meer voordeel halen uit de geïntegreerde aanpak van een stedelijk ontwikkelingsbeleid en bijzondere aandacht besteden aan achtergestelde stadswijken. Dit charter is een referentiewerk geworden voor de landen die daarna voorzitter van de EU werden. Zo heeft Frankrijk op Europees niveau twee werkgroepen in het leven geroepen om een gemeenschappelijk referentiekader te creëren waarmee men de criteria van een duurzame en samenhorige stad kan identificeren. In april 2010 moet dit referentiekader een feit zijn.
| POD MI • 2008 | 15
4. Communiceren
>
“Mensen willen informatie. Snel en juist. We spelen daarop in. Vooral door de informatiezoekers op een vlotte manier te informeren via onze website, onze mailings en Echo, onze elektronische nieuwsbrief.” Geert Thorrez, Diensthoofd Communicatie, kennisbeheer en organisatie
De enige echte juiste informatie Zoekt u informatie over maatschappelijke integratie? De meest recente wetgeving? Actuele cijfers? Als OCMW-medewerker, beleidsmaker of journalist? De POD Maatschappelijke Integratie staat tot uw beschikking. Dankzij ons gegevensbestand krijgt u bij de POD Maatschappelijke Integratie een globaal beeld van de cijfers in België, met opsplitsing naar leeftijd, geslacht, categorie, regio, maand, jaar, … Kijk op onze website voor de meest actuele cijfers. We houden de gegevens met de regelmaat van de klok up-to-date. Hieronder vindt u vier jaaroverzichten van het aantal rechthebbenden. Het is bij het lezen van de cijfers nuttig om te weten dat jaarcijfers het totaal maken van de individuele rechthebbenden: iemand kan rechthebbende zijn over verschillende maanden, maar wordt in het jaaroverzicht maar één keer geteld. Het maandoverzicht geeft een maandgemiddelde weer. “De gegevens van de POD Maatschappelijke Integratie hebben wel een beperking. De statistieken van het volume geleverde steun door de POD Maatschappelijke Integratie gaan over de hulp die geheel of gedeeltelijk wordt gestort door de federale staat. Die cijfers vertegenwoordigen maar een deel van de werkelijke kosten van de door de OCMW toegekende steun.” Andrea Rea, professor sociologie ULB
| POD MI • 2008 | 16
• Recht op Maatschappelijke Integratie (RMI) - aantal begunstigden Op jaarbasis Op maandbasis
2005 2006 2007 2008
Brussel 31.212 32.544 34.410 35.393
Vlaanderen Wallonië 42.479 55.118 42.922 57.602 42.974 59.503 43.800 61.827
België 128.809 133.068 136.887 141.020
2005 2006 2007 2008
• RMI: Leefloon - aantal begunstigden Op jaarbasis
2005 2006 2007 2008
Brussel 29.607 30.596 32.317 33.291
Vlaanderen Wallonië 39.000 51.184 39.327 53.412 39.355 55.496 40.385 57.915
België 119.791 123.335 127.168 131.591
Brussel 21.848 23.029 24.247 25.091
Vlaanderen Wallonië 25.119 38.272 25.633 39.543 25.311 40.298 25.606 41.168
België 85.239 88.204 89.856 91.865
Op maandbasis
2005 2006 2007 2008
Brussel 20.247 21.116 22.234 23.076
Vlaanderen Wallonië 21.843 34.150 22.212 35.370 21.852 36.306 22.350 37.294
België 76.240 78.698 80.391 82.721
• Recht op Maatschappelijke Hulp (RMH) - aantal begunstigden Op jaarbasis Op maandbasis
2005 2006 2007 2008
Brussel 26.005 26.453 25.345 22.531
Vlaanderen Wallonië 37.669 20.822 34.852 18.388 30.461 15.643 24.452 12.819
België 84.496 79.693 71.449 59.802
2005 2006 2007 2008
• Equivalent leefloon - aantal begunstigden Op jaarbasis
2005 2006 2007 2008
Brussel 10.305 10.517 10.554 9.859
Vlaanderen Wallonië 23.827 15.894 21.266 13.397 17.837 11.251 12.626 8.616
België 50.026 45.180 39.642 31.101
Brussel 10.739 11.446 11.543 10.073
Vlaanderen Wallonië 21.187 12.987 18.903 11.331 16.201 9.539 12.399 7.312
België 44.913 41.679 37.283 29.784
Op maandbasis
2005 2006 2007 2008
Brussel 6.468 6.741 6.564 5.953
Vlaanderen Wallonië 16.413 11.306 13.880 9.566 11.382 7.776 7.625 5.614
België 34.187 30.187 25.722 19.192
• Tewerkstellingsmaatregelen (RMI + RMH) - aantal begunstigden Op jaarbasis Op maandbasis
2005 2006 2007 2008
Brussel 4.312 4.809 5.092 5.021
Vlaanderen Wallonië 7.852 8.014 8.244 8.475 8.352 8.443 7.873 8.315
België 20.178 21.528 21.887 21.209
2005 2006 2007 2008
Brussel 2.316 2.609 2.765 2.738
Vlaanderen Wallonië 3.986 4.489 4.304 4.606 4.406 4.487 4.177 4.379
| POD MI • 2008 | 17
België 10.791 11.520 11.658 11.294
5.
>
Kennis delen
“We willen dat medewerkers van OCMW’s iets met onze kennis kunnen doen en dat ze van elkaar kunnen leren. Maar ons doel is evengoed dat wij van hen wat opsteken.” Alexandre Lesiw, Directeur-Generaal OCMW’s
Provinciale ontmoetingsdagen Zowel in de lente als in de herfst van 2008 nodigde de POD Maatschappelijke Integratie medewerkers van OCMW’s op provinciale ontmoetingsdagen uit. In totaal waren er zo’n 2 000 deelnemers. In het voorjaar stonden de frontdesk, de elektronische handtekening en het sociaal energiebeleid op het programma, terwijl in het najaar vooral aandacht ging naar het uniek jaarverslag, de armoedebestrijding en de transfers tussen de werkloosheid en de OCMW’s. De deelnemers kregen na elke ontmoeting de kans om deel te nemen aan een tevredenheidsonderzoek. Een grote meerderheid van de respondenten vindt de thema’s interessant en beoordeelt de formule en de frequentie van de ontmoetingsdagen positief.
Samenwerking met onze partners We werken heel nauw samen met onze partners, de KSZ, Smals, de OCMW’s enzovoort. Zo komen we op een participatieve manier tot een co-design van onze projecten. “De Vlaamse OCMW’s appreciëren de inspanningen die de POD Maatschappelijke Integratie levert om hen te ondersteunen bij hun inspanningen om hun cliënten te integreren in de samenleving. De OCMW’s vinden in de POD een aanspreekpunt en een bondgenoot in hun strijd tegen armoede en sociale uitsluiting.” Piet van Schuylenbergh,VVSG
| POD MI • 2008 | 18
Rondetafel over de medische kaart Op 10 december 2008 organiseerde onze dienst Armoedebeleid een gesloten rondetafel over het gebruik van de medische kaart door OCMW’s. Als mensen die kaart aan een zorgverlener tonen, komen de zorgkosten ten laste van het OCMW. De bedoeling was om goede praktijken over het gebruik van de medische kaart door OCMW’s te verzamelen en te verspreiden. Vertegenwoordigers van 35 OCMW’s en van de verenigingen van steden en gemeenten namen deel. Het initiatief viel sterk in de smaak van de OCMW’s. Leren van collega’s doet het altijd veel beter: omdat ze vanuit de praktijk de voordelen en nadelen kennen, kunnen ze met kennis van zaken met elkaar praten. Dat is uitwisseling van goede praktijken. Zonder omwegen.
Peer review sociale economie Voor de sector van de sociale economie is de Europese wetgeving van groot belang. Daarom nam de POD Maatschappelijke Integratie actief deel aan overleg op Europees niveau. In juni 2008 hield België een ‘peer review’ over het thema ‘de sociale economie in het perspectief van de actieve insluiting’. De peer review kaderde in het Europese overlegprogramma Progress. Experts uit zeven Europese landen en drie organisaties op het vlak van sociale economie (ENSIE, FEANTSA en CECOP) namen aan deze peer-review deel. Uit het overleg bleek dat de deelnemende landen de Belgische praktijkervaring en het overleg tussen de verschillende partners heel nuttig vonden. Ook de gezamenlijke definitie van sociale economie van het samenwerkingsakkoord kreeg waardering. Tot slot stonden ze in bewondering voor de maatregel van de dienstencheques en de innovatiecapaciteit die de sociale-economiebedrijven tonen.
| POD MI • 2008 | 19
6. Uitbetalen
>
“Cijfers zijn maar cijfers. En toch. Als je bekijkt hoeveel mensen via de POD Maatschappelijke Integratie een kans krijgen om uit de armoede te klimmen, dan weet je dat je iets waardevols aan het doen bent. De mensen achter de cijfers, daar is het om te doen.” Luc Lefèvre, Diensthoofd Begroting en logistiek
De POD Maatschappelijke Integratie beheert een vrij groot budget. Het komt erop aan het geld doeltreffend te besteden. Het overgrote deel van ons budget gaat naar uitkeringen aan OCMW’s in het kader van het Recht op Maatschappelijke Integratie, waarvan het leefloon de grootste brok uitmaakt. Ook de maatschappelijke hulp die door de POD MI op basis van de wet van 2 april 1965 in rekening wordt genomen, neemt een belangrijk deel in.
| POD MI • 2008 | 20
4,6
2,4
32,4
56,6
Personeelskosten Werkingskosten POD (inclusief huurlasten) Informaticakosten POD Gerechtskosten en erelonen advocaten Studies, onderzoeken en overeenkomsten Subsidies aan niet-publieke overheden (bv. vzw’s) Subsidies aan publieke overheden (bv. OCMW’s) Recht op Maatschappelijke Integratie Recht op Maatschappelijke Hulp Kringloopfonds sociale economie Het grootstedenbeleid overeenkomsten grote steden (huisvestings- en stadscontracten) Europese Sociale Fondsen
UITGAVEPOSTEN 1 2 3 4 5 6 7 8 9
personeelskosten werkingskosten POD (inclusief huurlasten) investeringskosten POD informaticakosten POD gerechtskosten en erelonen advocaten studies, onderzoeken en overeenkomsten werking federale adviescommissie subsidies aan niet-publieke overheden (bv. vzw’s) subsidies aan publieke overheden (bv. OCMW’s)
10 11 12 13 14 15
BEDRAG (in k€)
AANDEEL (in %)
7.477 833 121 3.519 858 1.750 4 6.169 21.731
0,8 0,1 0,0 0,4 0,1 0,2 0,0 0,7 2,4
recht op Maatschappelijke Integratie
510.282
56,6
recht op Maatschappelijke Hulp kringloopfonds sociale economie bijdrage internationale samenwerking ihkv het grootstedenbeleid overeenkomsten grote steden (huisvestings- en stadscontracten) Europese Sociale Fondsen
292.706 1.211
32,4 0,1
50
0,0
41.429
4,6
13.973
1,5
902.113
100,0
TOTAAL POD 2008
Recht op maatschappelijke integratie (RMI) – leefloon In 2008 werd het basisbedrag leefloon met 2 % verhoogd. Die stijging geldt ook voor de aan het leefloon gekoppelde uitkeringen. Er zijn drie indexeringen van het leefloon doorgevoerd: op 1 januari 2008, 1 mei 2008 en 1 september 2008. De koppeling van het leefloon aan de index moet zijn effecten laten zien in de budgettaire enveloppe voor de periode 2009-2010. De verhoging van de basisbedragen voor het jaar 2009 zou dan 2 % moeten bedragen.
| POD MI • 2008 | 21
Categorieën van het leefloon categorie 1: categorie 2: categorie 3:
samenwonende persoon alleenstaande persoon persoon met gezinslast; d.w.z. met ten minste één minderjarig ongehuwd kind ten laste.
(referenties: Wetteksten: artikel 14 van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie)
BEDRAG VAN LEEFLOON Categorie 1 Jaar
Maand
Categorie 2 Jaar
Maand
Categorie 3 Jaar
Maand
vanaf 01/08/2005
5.004,83
417,07
7.507,25
625,60
10.009,67
834,14
vanaf 01/10/2006
5.155,87
429,66
7.733,81
644,48
10.311,74
859,31
vanaf 01/04/2007
5.258,99
438,25
7.888,48
657,37
10.517,98
876,50
vanaf 01/01/2008
5.471,57
455,96
8.207,36
683,95
10.943,15
911,93
vanaf 01/05/2008
5.580,84
465,07
8.371,27
697,61
11.161,70
930,14
vanaf 01/09/2008
5.692,45
474,37
8.538,68
711,56
11.384,91
948,74
Recht op maatschappelijke hulp (RMH) terugbetaald door de POD Maatschappelijke Integratie in het kader van de Wet van 2 april 1965 Het recht op maatschappelijke hulp bevat drie grote luiken: financiële hulp (equivalent van het leefloon), tewerkstellingsmaatregelen en medische hulpverlening. In 2008 is voor een totaal bedrag van 292 706 000 uitbetaald.
Betalingsbarometer “Budget hebben, aanvragen ontvangen en toelagen uitkeren is allemaal mooi. Tenminste, als het geld tijdig bij de OCMW’s terechtkomt. We doen er alles aan om zo snel mogelijk te betalen. Alle aanvragen van OCMW’s die we ontvangen voor de eerste zaterdag van de maand, betalen we tegen het einde van die maand uit: zo eenvoudig is ons betalingsdoel. We publiceren de afsluitdatum en uitbetalingsdatum op onze website www.mi-is.be, zodat iedereen altijd op de hoogte is.” Kurt Gesquiere, Diensthoofd Leefloon en Wet65 “Wij waarderen de inspanning (kortere betalingstermijnen, uniek verslag van subsidies) en de modernisering van de POD Maatschappelijke Integratie (moderne communicatiemiddelen, newsletter, frontdesk, statistieken), die bij al die hervormingen de beperking van de menselijke en financiële middelen van de OCMW’s niet uit het oog mag verliezen.” Claude Emonts, UVCW
| POD MI • 2008 | 22
Meer warmte dankzij het Sociaal Stookoliefonds Elk jaar genieten zo’n 100 000 gezinnen financiële steun bij de aankoop van stookolie. De OCMW’s kennen de toelagen toe, wij controleren de toekenningsvoorwaarden en de vzw Sociaal Verwarmingsfonds financiert en betaalt de toelagen terug. Begin 2008 besliste de overheid om aan het Sociaal Stookoliefonds een vierde categorie van rechthebbenden toe te voegen. In september 2008 begon de nieuwe verwarmingsperiode en werd het uitkeringsbedrag verhoogd. Afgestemd op de prijs per liter krijgen de rechthebbenden tot 300 euro voor 1500 liter brandstof.Voor de vierde categorie gaat het om een forfait van 105 euro.
Fonds gas en elektriciteit Sinds augustus 2001 houden de elektriciteitsleveranciers een bedrag af van de jaarlijkse energiefactuur. Het bedrag wordt overgemaakt aan de CREG, de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas. Die staat de overheid bij om de organisatie van de vrijgemaakte energiemarkt in goede banen te laten lopen. Vroeger waren de lokale autoriteiten als aandeelhouder van de elektriciteitsleverancier nauw betrokken bij de communicatie met mensen die moeilijk hun energiefactuur kunnen betalen. Vandaag is die band er niet meer en kunnen de lokale autoriteiten niet meer tussenkomen bij de energieleverancier. Het gas- en elektriciteitsfonds moet de OCMW’s in staat stellen steun te bieden aan mensen die moeilijkheden ondervinden om hun energiefactuur te betalen. Ze zijn zowel onderhandelaar als budgetbeheerder. We keerden een bijkomend bedrag uit aan de OCMW’s zodat ze een premie konden geven aan mensen die hun elektrische of kolenverwarming vervingen door de aankoop van een gasconvector. Deze maatregel stelt de particulieren in staat om verwarmingsmiddelen te gebruiken die energie besparen of het milieu vrijwaren.
| POD MI • 2008 | 23
Stads- en huisvestingscontracten Het grootste deel van de middelen van het federale grootstedenbeleid gaat naar de stads- en de huisvestingscontracten. Ze werden met respectievelijk 15 en 17 steden afgesloten. Door de langdurige regeringsvorming besloot de regering om de lopende meerjarencontracten 20052007 met één jaar te verlengen. Stadscontracten
Huisvestingscontracten
Anderlecht
1.425.823
555.262
Stad Brussel
2.673.111
1.042.252
Sint-Jans-Molenbeek
2.830.207
1.105.971
Schaarbeek
2.144.912
837.443
Sint-Gillis
1.194.681
468.786
Sint-Joost
1.059.264
414.170
322.085
127.437
Charleroi
4.648.540
2.156.524
La Louvière
1.768.397
620.528
Luik
4.315.305
2.700.591
Bergen
2.098.061
857.899
Seraing
1.398.906
472.200
10.300.147
6.262.562
Oostende
1.548.552
1.039.588
Gent
5.156.009
3.067.841
Vorst
Antwerpen
Mechelen
721.522
Sint-Niklaas
774.424
Totaal in euro
| POD MI • 2008 | 24
42.884.000
23.225.000
Europees Sociaal Fonds Het Europees Sociaal Fonds werd al opgericht in 1957. Het is nog altijd het voornaamste financiële instrument van de Europese Unie om te investeren in mensen. Het ondersteunt de werkgelegenheid en helpt mensen nieuwe kennis en vaardigheden te verwerven, waardoor hun arbeidskansen verbeteren. Het Belgisch federaal programma in het kader van het Europees Sociaal Fonds loopt van 2007 tot 2013 en richt zich op drie actiedomeinen: • • sociale en professionele activeringstrajecten stimuleren, • • loopbaanplanning en verscheidenheid op het werk aanmoedigen, • • discriminatie bestrijden. “De POD Maatschappelijke Integratie is de enige beheerder geworden van het Europees Sociaal Fonds. Het eerste deel van onze financiële tegoeden is gedeblokkeerd bij Europa. De nieuwe programmatie is opgestart en voor de eerste keer hebben we de OCMW’s voor het begin van het jaar de goedkeuring van hun projecten kunnen meedelen. Daphné Estores, Diensthoofd Activeringen en ESF
Sociale en culturele participatie Hulpverlening maakt meer kans als het OCMW activering in ruime zin invult. Sociale en culturele ontspanning is daar een voorbeeld van: als mensen aan sociale en culturele activiteiten kunnen deelnemen, verhoogt hun sociale betrokkenheid. Dat heeft een positieve invloed op het actief zoeken naar werk. De Belgische OCMW’s kregen van de wetgever 6 507 000 euro om mensen de kans te bieden zich op sociaal of cultureel vlak in de maatschappij te integreren. Daarnaast was er 508 000 euro voor de aankoop van gerecycleerde computers in hergebruikcentra. Er waren voor 6 471 707 euro inschrijvingen. Het resterende budget van 35 292 euro ging naar specifieke projecten, zoals Musée de Mariemont (Chapelle-lez-Herlaimont), Mobiel XL (Waregem) en Tai Chi (OCMW Antwerpen).
| POD MI • 2008 | 25
7. Inspecteren
>
“We zijn geen wilde weldoeners. We willen dat het geld correct en eerlijk besteed wordt en dat de wetgeving correct wordt toegepast, zodat iedereen op gelijke wijze de sociale grondrechten geniet. Daarom houdt onze dienst Inspectie een oogje in het zeil.” Rudi Crijns, Diensthoofd Inspectie
Onze inspecteurs gaan niet alleen de boekhouding van uitgaven en ontvangsten na, ze onderzoeken ook of de dossiers volgens de regels van het juridische spel uitgevoerd werden. Ze melden vergissingen aan OCMW’s om ze te helpen de fouten recht te zetten en te voorkomen. “We zijn ervan overtuigd dat we door deze proactieve manier van werken ons uiteindelijke doel bereiken: de mensen in onze maatschappij helpen die de hulp echt nodig hebben.” Michele Brouet, Diensthoofd Inspectie In 2008 vorderde de POD Maatschappelijke Integratie een totaalbedrag van 10 964 953 euro terug, een lichte stijging in vergelijking met 2007 (10 453 932 euro). Hieronder vindt u de voornaamste resultaten van de inspecties.
Recht op maatschappelijke integratie (RMI) volgens de wet van 26 mei 2002 Onze inspecteurs controleerden in 2008 de boekhouding van 281 OCMW’s. Ze stelden vast dat in de voorgaande jaren 4 712 229,05 euro te veel subsidie werd uitgekeerd. De POD Maatschappelijke Integratie kreeg dit geld terug.
| POD MI • 2008 | 26
Daarnaast namen onze inspecteurs 3921 dossiers bij 262 OCMW’s onder de loep. Ze stipten 1148 fouten of opmerkingen aan, waarvan bijna de helft te wijten is aan procedureproblemen. Die hebben vaak te maken met een gebrek aan technische of menselijke middelen om alle regels van de procedure rond het recht op maatschappelijke integratie te kunnen respecteren. Na de inspecties werd 429 655,10 euro gerecupereerd door de POD Maatschappelijke Integratie. • Recht op Maatschappelijke Hulp (Wet van 2 april 1965) Onze inspecteurs voerden in 2008 juridische controles uit bij 289 OCMW’s. Een bedrag van 2 141 399,70 euro werd teruggevorderd. Ze stellen vast dat het aantal fouten jaar na jaar vermindert, een positieve evolutie. OCMW’s maken vooral nog fouten als ze de terugbetalingsregels bij de farmaceutische kosten en ziekenhuiskosten willen toepassen. Op boekhoudkundig vlak werd in 2008 na een controle bij 226 OCMW’s een bedrag van 3 664 375,91 euro teruggevorderd. • Sociaal Stookoliefonds Sinds 2006 controleert onze inspectiedienst bij OCMW’s de subsidies voor de jaarlijkse verwarmingsperiodes in het kader van het Sociaal Stookoliefonds. In 2008 werden 573 van de 589 bestaande OCMW’s geraadpleegd. 12 755,31 euro werd teruggevorderd. De inspecteurs constateren dat verschillende OCMW’s de aanvragen tot tegemoetkoming van het Sociaal Stookoliefonds zuiver administratief behandelen, terwijl het eigenlijk over aanvragen tot individuele maatschappelijke dienstverlening gaat. • Europees Sociaal Fonds In 2008 heeft de inspectiedienst een steekproef gehouden bij 22 OCMW’s die in 2006 en 2007 verschillende projecten in het kader van het Europees Sociaal Fonds bij de POD Maatschappelijke Integratie hadden lopen. De controle leverde een positief resultaat op, hoewel de gelijkheid mannen-vrouwen in een aantal projecten niet evenwichtig was. De projecten leidden wel tot contacten tussen en samenwerking met andere OCMW’s en externe partijen. • Toelage voor socioculturele participatie De controle van de toelage voor socioculturele participatie ging van start in 2007 en zal in de volgende jaren sterk uitgebreid worden. In 2008 kregen 29 OCMW’s een controle, wat leidde tot een terugvordering van 4 536,92 euro. • Informatieveiligheid 2008 was een scharnierjaar voor de dienst Informatieveiligheid. Er waren niet alleen de gebruikelijke activiteiten (veiligheidssessies, sessies basisopleiding en interne veiligheid), maar er ging ook bijzondere aandacht naar de opvolging van de OCMW’s die de nieuwe toepassing Europees Sociaal Fonds gebruiken. De POD Maatschappelijke Integratie heeft trouwens een nieuwe toepassing gelanceerd, het uniek verslag. Het zette alle OCMW’s ertoe aan de elektronische identiteitskaart te gebruiken. De technische realisatie en de uitwerking op het vlak van de openbare veiligheid hebben veel energie gevraagd van de dienst. Samen met de drie federaties van de verenigingen van steden en gemeenten werden ondersteunende audits uitgevoerd in vier OCMW’s en drie hoofdstukken XII (verenigingen van OCMW’s).
| POD MI • 2008 | 27
“Deze audits zullen ook in 2009 en tijdens de volgende jaren worden uitgevoerd. Het doel van deze audits is de OCMW’s bewust te maken van de gebreken en ze steun te verlenen bij hun inspanningen om deze gebreken op te lossen.” Gilles Kempgens, Diensthoofd Informatieveiligheid Sinds september heeft de KSZ de toegang tot de beveiligde professionele site van de Sociale Zekerheid gewijzigd. Dat heeft andere toegangsformaliteiten en -procedures tot gevolg, die in 2009 voltooid zullen worden. De POD Maatschappelijke Integratie is nauw betrokken bij deze evolutie die van belang is voor talrijke federale en regionale organisaties. “Alles evolueert. We moeten voortdurend werken om vooruit te komen. Maar ook met overleg. ‘Wie een berg wil verplaatsen, begint met het wegdragen van de kleine stenen.’ Was het niet Confucius die dat zei?” Christine Dekoninck, secretaris van de Afdeling Maatschappelijk Welzijn van de VSGB
| POD MI • 2008 | 28
