Zetels van goud. Klein verhaal over grote vrienden Laika i.s.m. Rataplan en KunstZ Voor iedereen vanaf 6 jaar. Lesmap

Zetels van goud Klein verhaal over grote vrienden Laika i.s.m. Rataplan en KunstZ Voor iedereen vanaf 6 jaar

Lesmap

2

Beste leerkracht,

Voor u ligt de educatieve map die we bij Zetels van goud ontwikkeld hebben. In deze map vindt u meer informatie over de voorstelling en de makers. Er staan diverse lessuggesties in die u kunt gebruiken om uw leerlingen voor te bereiden op het kijken naar de voorstelling. Om de theaterbeleving zo bijzonder mogelijk te maken is het prettig de leerlingen van te voren iets te vertellen over wat ze gaan zien, maar ze ook actief voor te bereiden. De oefeningen die in deze map worden aangereikt zijn daar heel geschikt voor. Theatrale en beeldende opdrachten worden afgewisseld met gesprekstips. Bij elke oefening staan de eindtermen vermeld (let op: de nummers verwijzen NIET naar de leerplannen van de individuele netten.) Wij geven ook een handreiking om na afloop van Zetels van goud na te spreken met de leerlingen. Zo blijft de ervaring langer hangen en zal het voorstellingsbezoek een diepere indruk achterlaten.

De oefeningen en de inhoud van deze map zijn in eerste instantie gericht op kinderen vanaf 6 jaar. Mocht u vragen hebben over het educatieve materiaal dan kunt u contact opnemen met [email protected]

Veel plezier!

Laika I Zetels van Goud

Lesmap 2012

3

Zetels van goud Klein verhaal over grote vrienden voor iedereen vanaf 6 jaar

Aline

Door die doeken hebben we het ontdekt.

Ali

Ja, zo is het begonnen. Haar vader droeg een halsdoek.

Aline

En zijn moeder droeg een haarmasker.

Ali

Er waren teveel gelijkenissen.

Aline

Het kon geen toeval meer zijn.

(Uit: Zetels van goud van Rachida Lamrabet)

Ali en Aline zijn beste vrienden. Ali heeft een mama en een vliegend tapijt. Aline heeft een papa en een megasuperkado. Het liefst zouden ze altijd bij elkaar zijn. Ze willen broer en zus worden. Om te spelen, te fantaseren en plannen te maken voor de toekomst. Een toekomst met een mama én een papa. In één huis. Voor Ali en Aline is de oplossing eenvoudig: Ali’s mama en Alines papa moeten gewoon trouwen! En omdat de mama van Ali zegt dat er een bruidsschat nodig is als je wilt trouwen met een meisje, gaan de kinderen op avontuur. Op zoek naar een kostbare schat. Maar zijn hun papa en mama wel verliefd op elkaar? En spreken ze nu wel of niet dezelfde taal?

Zetels van goud wordt gespeeld in de klas voor kinderen én hun ouders. Het is een grappige en ontroerende voorstelling over vriendschap, samen dromen en een wereld van verschil.

TEKST Rachida Lamrabet REGIE Jo Roets SPEL Deniz Polatoğlu en Alain Rinckhout VORMGEVING Saskia Louwaard KOSTUUMS Inge Büscher REGIE-ASSISTENTIE & EDUCATIE Marieke Dijkwel PUBLIEKSBEGELEIDING Gwendalyne Van Erp DRAMATURGIE Caroline Fransens


Lesmap 2012

4

De makers aan bod Rachida Lamrabet begon een jaar geleden met het schrijven van Zetels van goud. Ze is een Vlaamse schrijver van Marokkaanse origine. Ze schrijft boeken en toneelteksten, maar werkt ook als juriste voor het Centrum voor Gelijkheid van Kansen. In 2006 won ze de Kif Kif literatuurprijs ‘Kleur de kunst!’ met het verhaal Mercedes 207. In 2007 debuteerde ze met Vrouwland, een roman over jonge mensen die dromen van een beter leven. Vrouwland won in 2008 de Debuutprijs van Boek.be met medewerking van de Provincie Antwerpen. Zetels van goud gaat over vriendschap en verbeelding, de vriendschap tussen Ali en Aline die in dezelfde klas zitten, maar verder heel verschillend zijn. Ali heeft een Turkse mama die een hoofddoek draagt en Aline heeft een papa met een das. Ondanks die verschillen hebben ze ook heel veel gemeen met elkaar.

Jo Roets regisseerde Zetels van goud. Het idee voor deze voorstelling ontstond aan de schoolpoort. Het is zo intrigerend hoe al die verschillende papa’s en mama’s samen komen aan de schoolpoort om hun kinderen op te wachten. Tussen sommige ouders is maar heel weinig communicatie. Hij vroeg zich samen met Rachida Lamrabet en dramaturge Caroline Fransens af hoe dat kwam. Taal is wellicht een barrière, maar misschien vooral ook onzekerheid. Mensen durven vaak niet de eerste stap te zetten om met elkaar te praten. Gelukkig kan het af en toe wel, dankzij de kinderen. Naast regisseur en auteur is Jo Roets ook artistiek leider en bindende kracht van Laika. Zijn drijfveer is om grote en kleine verhalen op scène te brengen. Zo deinsde hij er niet voor terug om grote teksten uit het wereldrepertoire zich toe te eigenen en terug te brengen tot hun essentie.

Alain Rinckhout speelt in de voorstelling niet alleen Ali, maar ook de papa van Aline. Hij houdt van spelen, hij doet zelfs niets liever. Deze reus (Alain is 193,5 cm. groot) hoopt dat de kinderen die komen kijken vooral veel zullen lachen.

Deniz Polatoğlu vertolkt eveneens een dubbelrol. Zij speelt zowel Aline, als de moeder van Ali. Ze is 28 jaar geleden geboren in Istanbul en studeerde er af als actrice aan de Mimar Sinan Universiteit. Sinds 2006 verblijft ze in België en is ze bezig met verschillende dingen: spelen in theaterprojecten, clownerie, lesgeven (Turks en inburgering), genieten van de Belgische zon en dromen over de toekomst. Ali en Aline verschillen van elkaar. Maar iedereen koopt toch zijn eten en kleren in dezelfde winkels. Soms zie je wel een hoofddoek of een stipje op een voorhoofd of rare krullen. Pas als je de krant leest of televisie kijkt, zie je dat veel volwassenen daar soms problemen mee hebben. Terwijl: ‘anders’ zijn is goed, zolang je elkaar niet als ‘anders’ benoemt.

Saskia Louwaard studeerde Beeldhouwen aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen, daarna heeft ze ook de opleiding Theatervormgeving aan de Rietveld Academie in Amsterdam voltooid. Voor Zetels van goud ontwierp ze het decor: fantasierijk, inventief en speels.

De kostuums van Inge Büscher zien eruit als collages. Elementen afkomstig uit verschillende werelden worden uit hun context gehaald en gecombineerd tot er een nieuw universum ontstaat dat vaak associaties oproept met strips en


Lesmap 2012

5

manga. Inge Büscher werkt geregeld mee aan de absurde voorstellingen van Olympique Dramatique. Voor Laika maakte ze ook de kostuums voor Geloof me! en Het Takkenkind.


Lesmap 2012

6

Lessuggesties voor de voorstelling Waar de voorstelling over gaat Geïnteresseerde toeschouwers kijken beter. Theater ervaren en ervan genieten wordt vaak ook gemakkelijker als je een minimale notie hebt van het opzet van een productie. Deze opdracht maakt leerlingen benieuwd naar de voorstelling en laat hen kennismaken met het verhaal.

Eindtermen Muzische vorming: 1.2/ 1.3/ 1.4/ 3.1/ 5.1/ 5.2/ 5.5/ 6.1/ 6.2 Nederlands: 1.3/ 1.5/ 1.9/ 2.5/ 2.6/ 2.10/ 3.7/ 4.8/ 5 Wereldorientatie: 7 Leren leren: 2/ 3 Sociale vaardigheden: 1.1/ 2

Wat heb je nodig? Het affiche van Zetels van Goud. Bestel ze door te mailen naar [email protected] of spring even binnen op Laika, Boomgaardstraat 215, 2018 Antwerpen.

Hoe ga je te werk? Raden wakkert de nieuwsgierigheid aan. Daarom bekijken de leerlingen de affiche van Zetels van goud en proberen ze tijdens een kringgesprek samen te achterhalen waarover de voorstelling zou kunnen gaan. Laat de kinderen eerst de tekening op de affiche beschrijven: herkennen ze mensen, of voorwerpen, of …? Vraag hen dan welke sfeer uit de affiche spreekt: is die vrolijk, of griezelig, of …? Waarom? Wijs de titel en de ondertitel van de voorstelling aan en vraag hen die hardop te lezen, of lees eventueel zelf voor in het eerste leerjaar. Laat de kinderen hun verwachtingen bij de titel formuleren: Waar denk je aan bij Zetels van goud. Waar zal het over gaan?

Op basis van de verzamelde gegevens mogen de leerlingen hun eigen verhaal verzinnen. Dat mag best een beetje gek zijn. Er zijn geen foute antwoorden. Nadien vertel je waarover Laika’s Zetels van goud gaat. Verklap niet te veel: dat zou ervoor kunnen zorgen dat de nieuwsgierigheid van de kinderen weer afneemt. De korte inhoud zoals je die vindt in het eerste deel van deze lesmap volstaat.

Geef het affiche van Zetels van goud na deze activiteit een leuke plaats in de klas. Zo help je de leerlingen verlangend uitkijken naar de voorstelling en hun verwachtingen vasthouden en zorg je voor een gezellige theaterervaring.


Lesmap 2012

7

Theatercodes Voor sommige leerlingen zal het wellicht de eerste keer zijn dat ze een voorstelling gaan zien. Daarom is het goed ze voor te bereiden op de specifieke rituelen die horen bij het kijken naar een theaterstuk.

Eindtermen Muzische vorming: 1.2/ 1.3/ 3.1/ 3.3/ 3.7/ 5.1/ 5.5/ 6.1/ 6.2 Nederlands: 1.3/ 1.5/ 1.8/ 2.6/ 3.2/ 4.8/ 5 Wereldoriëntatie: 3.7/ 5.5 Sociale vaardigheden: 1.1/ 1.2/ 2/ (3)

Wat heb je nodig? De logo’s over theater uit de eerste bijlage.

Hoe ga je te werk? Vraag de leerlingen of zij al wel eens een theatervoorstelling hebben gezien. De kinderen die al eens een voorstelling hebben gezien kunnen er iets over vertellen. Waar zagen ze de voorstelling? Weten ze nog waar het over ging?

Een regisseur gaat eerst repeteren met de acteurs. Zo weten ze precies hoe ze de voorstelling zullen gaan spelen. Ook hebben ze geoefend met een decor, met kostuums en met spulletjes (rekwisieten) die de personages gebruiken. Als de voorstelling af is en het publiek komt kijken, dan zijn er bepaalde codes die gelden. De leerlingen zijn waarschijnlijk al eens naar de bioscoop geweest. Laat hen de codes die daar gelden, vergelijken met die van het theater.

Op het schoolbord teken je twee kolommen. In het ene vak komt het groene logo van het beeldscherm. Dat verwijst naar de bioscoop. In het andere vak komt de tekening van de poppenkast (met gordijntjes). Die staat symbool voor het theater. Het is nu aan de kinderen om uit te vissen wat de resterende prenten betekenen en in welk vak ze thuishoren. Of misschien gelden sommige codes wel in het theater én in de bioscoop! Die logo’s hangen de leerlingen tussen de kolommen in. Er kan klassikaal worden gewerkt of in evenveel groepjes als er logo’s zijn.

Kapstok: als je naar een voorstelling gaat kijken doe je je jas uit. Stoel: in het theater én in de bioscoop wordt van jou verwacht dat je blijft zitten tijdens de vertoning. Ijsje: in de bioscoopzaal mag je snoepen, als je naar theater gaat kijken niet. Hoofdjes: van theater- én van bioscoopbezoekers wordt verwacht dat ze stil zijn en luisteren tijdens de vertoning. Handen: enkel in het theater geven de toeschouwers applaus.

Het is belangrijk dat kinderen begrijpen waarom bepaalde gedragsregels gelden in het theater. Leg uit dat theatermakers het prettig vinden als het publiek reageert op het verhaal en hardop lacht om grapjes. Door voortdurend luidop te praten of recht te staan, stoor je de acteurs en de andere toeschouwers wél.


Lesmap 2012

8

Er wordt een tijdband op het bord getekend. De logo’s worden chronologisch gerangschikt. Zo bereiden de leerlingen zich voor op het verloop van kijken naar de voorstelling. In het theater doe je eerst je jas uit, zoek je dan een plaats om te zitten. Tijdens de voorstelling eet je niet en ben je stil, en na afloop van het stuk wordt er geapplaudisseerd. Opnieuw kunnen groepjes leerlingen een verschillend logo krijgen, of kan de hele klas samenwerken.


Lesmap 2012

9

Allemaal verschillen, allemaal gewoon(ten) Iedereen heeft andere gewoonten. Deze activiteit is erop gericht om de leerlingen bewust te maken van hun eigen gewoontes en gebruiken, maar laat ze ook kennismaken met de gewoonten die mensen hebben in andere landen en culturen. In een echte reis maken ze kennis met een andere taal, andere kleding, andere muziek, ander eten, andere feesten en tradities, maar wellicht ontdekken ze juist ook veel overeenkomsten. De activiteit bestaat uit verschillende onderdelen die ook los van elkaar gedaan kunnen worden.

Eindtermen: Muzische vorming: 1.1/ 1.2/ 1.3/ 1.4/1.6/ 6.1/ 6.3/ 6.4/ 6.5 Nederlands: 1.5/ 1.9/ 2.1/ 2.5/ 5.1/ 5.2/ 5.3/ 5.4/ (7) Wereldoriëntatie: 4.7/ 4.8/ 4.11/ 4.12 Sociale vaardigheden: 1.2/ 3

Wat heb je nodig? In de bijlage vindt u een paspoort (zowel een leeg format als een voorbeeldpaspoort.) Daarnaast heeft u verschillende soorten materialen nodig: foto’s van kleding uit het land waar u met de klas naar toe zal reizen (bijvoorbeeld uit een reisgids), muziek, recepten etc. Voor het onderdeel ‘de paspoortfoto’ kunnen de kinderen een foto van zichzelf afdrukken en die naar wens aankleden volgens de tradities van het land waar ze naar toe reizen.

Hoe ga je te werk? U kunt het beste van tevoren beslissen welke land u met de leerlingen wilt bezoeken. Hier wordt als voorbeeld gewerkt met Turkije (de mama van Aline komt namelijk uit Turkije). Het is natuurlijk ook mogelijk om met een ander land te werken.

Bereid de leerlingen voor op een spannende reis. Zijn ze wel eens op vakantie geweest naar een ander land? Misschien heeft iemand familie wonen in een ander land? Zijn er verschillen tussen België en het land waar je naartoe ging? Wat vond je daarvan? Als de foto’s in de paspoorten geplakt zijn kan de grote reis beginnen. Op een landkaart kun je laten zien waar jullie precies naar toe gaan. Is er misschien wel eens iemand in Turkije geweest? In hun paspoort mogen de leerlingen twee vlaggen de juiste kleuren geven: de vlag van België en de vlag van Turkije. 

ETEN

Vraag de leerlingen om te vertellen over hun eetgewoontes. De volgende vragen kunnen worden gebruikt om het gesprek op gang te brengen: Hoe vaak per dag eet je? Op welke tijden eet je? Wat eet je bij de verschillende maaltijden? Laika I Zetels van Goud

Lesmap 2012

10

Wie maakt de maaltijd klaar? Met wie eet je samen? Waar eet je? Waarover praat je aan tafel? Hoe wordt er begonnen aan de maaltijd? (gebed, moment van stilte, een gezamenlijke spreuk etc.) Welke regels gelden er tijdens de maaltijd? (met mes en vork eten, niet met volle mond praten, niet van tafel lopen etc.) Wat wordt er bij speciale gelegenheden gegeten? (Pasen, verjaardag etc.)

In Turkije eten ze veel vers fruit en groente, gegrild vlees en salades, vaak met yoghurtsaus. Turkse mensen nemen veel tijd om het eten te bereiden. Eten is heel belangrijk. Je eet ook niet alleen, het is iets wat je met elkaar doet. Boodschappen doen ze vaak op de markt (een bazaar.) Meestal eten ze ’s middags warm. ’s Avonds eten Turkse mensen alleen een lichte maaltijd. Het is belangrijk dat een gast, of het hoofd van de familie, als eerste te eten krijgt. In dorpen en meer traditionele families eten mensen niet altijd aan tafel, maar op een doek die is uitgespreid over de grond. Het eten ligt op een aantal borden en iedereen kan pakken wat hij wil. Het ontbijt bestaat uit vers wit brood, geitenkaas, boter, jam, stukjes tomaat, komkommer en olijven. De nationale drank is Raki. Een anijsachtige drank. Bij het eten wordt altijd water en brood geserveerd. Een maag vult zich niet zonder en stuk brood, zeggen de Turken. Overigens wordt het als een compliment gezien als er om meer eten wordt gevraagd. Bij huwelijken, begrafenissen en besnijdenisfeesten wordt er nog uitgebreider gekookt dan normaal. Soms tot wel zeven verschillende gangen aan toe. Als er iemand is overleden, dan zijn het de buren die de maaltijd verzorgen. Tijdens de Ramadan wordt er eten geschonken aan mensen die niet zoveel hebben.

Het is leuk om de leerlingen ook iets te laten proeven. Verschillende soorten kaas, snoep/lekkernijen, of bijvoorbeeld brood. Bekijk eventueel ook samen www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20021104_brood02 voor een clipje van drie minuten over een Turkse bakker en een Nederlandse bakker en hoe zij hun broden bakken. Zijn er verschillen tussen de Turkse eetgewoontes en de Belgische? En overeenkomsten? 

TAAL

Vraag de leerlingen welke talen er worden gesproken in België en in Turkije. Spreekt iemand (een paar zinnetjes) Turks?

Leer de leerlingen een paar woorden in het Turks.

Hallo = merhabba Ja = evet Nee = hayir Dag = allaha ismarladik Dank u = tesekkur ederim


Lesmap 2012

11



MUZIEK

Soms blijkt een liedje waarvan je denkt dat het alleen in je eigen taal gezongen wordt, ook in andere talen te worden gezongen. Het liedje ‘ Vader Jacob’ wordt ook in Turkije door kinderen gezongen. Hieronder vindt u de Nederlandse en de Turkse versie.

Vader Jacob, vader Jacob. Slaapt gij nog, slaapt gij nog? Alle klokken luiden, alle klokken luiden. Bim, bam, bom. Bim, bam, bom.

Tembel çocuk, Tembel çocuk Haydi kalk, Haydi kalk Okul vakti geldi, okul vakti geldi Gün do ğdu, gün do ğdu

Zing eerst met de kinderen de Nederlandstalige versie. Nu gaan ze het liedje in het Turks leren. Schrijf de zinnen op het bord, zodat de leerlingen mee kunnen lezen tijdens het zingen. Zing het zin voor zin voor en vraag de groep om het na te zingen. Binnen mum van tijd zullen ze de Turkse variant (uit hun hoofd) kunnen zingen. Op www.demonsaumonde.free.fr/frere.jacques/ staat een voorbeeld van Tembel çocuk. 

TE ZIEN

Zorg voor voldoende plaatje waar de leerlingen uit kunnen kiezen. Ze mogen in hun paspoort een collage maken van hoe Turkse mensen eruit zien, maar ook van Turkse landschappen. Afbeeldingen kunt u downloaden van internet, uitknippen uit magazines, reisgidsen en kranten. Vervolgens kunt u met de leerlingen bespreken of Turkse mensen andere kleren dragen dan zijzelf. Wat vinden ze van de kleren die de mensen op de afbeeldingen dragen? En hoe is dat met het Turkse landschap? Verschilt dat veel van hoe België eruit ziet?



FEESTEN EN TRADITIES

Ieder land heeft zijn eigen feesten en tradities. Wist je dat ze in Turkije op 23 april ‘De dag van het kind’ vieren? (çocuk bayrami.) Die dag is ingesteld in 1920 door Atatürk die de ‘vader van de Turken’ wordt genoemd. Hij vond het belangrijk om een feestdag voor de kinderen in te stellen, omdat kinderen de toekomst zijn. Ooit zullen zij het land moeten besturen. Op 23 april krijgen de Turkse kinderen vrij van school. Ze krijgen cadeautjes van hun ouders en gaan erop uit om feest te vieren. De rest van de week worden er op school allerlei activiteiten georganiseerd. Zo worden er bijvoorbeeld kinderen gekozen die allerlei belangrijke posities overnemen: van nieuwslezer tot president. Laat de kinderen fantaseren over hoe zij ‘de dag van het kind’ zouden willen vieren. Zijn er Belgische feestdagen die lijken op dit feest? Vergelijk dagen als Sinterklaas, Kerstmis, je verjaardag, Suikerfeest etc. met ‘de dag van het kind’.


Lesmap 2012

12

Stel dat jij voor 1 dag de baas zou zijn, wat zou je dan doen? 

LIEFDE

In Zetels van goud gaan Ali en Aline op zoek naar een bruidsschat. Wat is dat? Wanneer een Islamitische man met een vrouw wil trouwen, dan moet hij haar een bruidsschat geven. Mooie sieraden, kleren en geld. Ali en Aline moeten een bruidsschat vinden om ervoor te zorgen dat hun mama en papa met elkaar zullen trouwen. Zonder bruidsschat geen huwelijk. Lees/speel de volgende dialoog voor:

Tussen haakjes staan de reacties van Aline. Deze dienen niet uitgesproken te worden.

(Ali aan de telefoon):

Ali

Aline, we hebben een groot probleem. (Wat dan?) We moeten een bruidsschat vinden. (Cool!) Nee, dat is helemaal niet cool. We moeten een bruidsschat zoeken die jouw vader dan aan mijn moeder moet geven. En dan pas kan mijn vader met jouw moeder trouwen. (Een bruidsschat?) Dat hoort zo. Dat heeft mijn mama gezegd. Nee, dat is niet onmogelijk. We moeten juwelen en mooie kleren zien te vinden. Kom morgen naar mij! Ik heb een plan.

In het paspoort vinden de leerlingen, op de laatste pagina, het plan van Ali. Hij heeft een schatkaart getekend. Wie vindt de weg naar de schat?

Aan het einde van de activiteit kun je met de leerlingen een kringgesprek organiseren. Laat ze vertellen wat ze hebben geleerd. Wat vonden ze het grootste verschil tussen België en Turkije? En waren er overeenkomsten (die ze niet hadden verwacht)?


Lesmap 2012

13

Picture perfect De leerlingen kunnen in de volgende opdracht ervaren hoe het is om zelf te mogen spelen. Ze maken hun eigen scene op basis van thema’s uit Zetels van goud.

Eindtermen: Muzische vorming: 3.2/ 3.5/ 3.6/ 3.7/ 4.1/ 4.2/ 4.3/ 6.3/ 6.4/ 6.5 Sociale vaardigheden: 1.1/ 2/ 3 Lichamelijke opvoeding: 1.1/ 1.2/ 1.3/ 1.21/ 3.5/ 3.7

Wat heb je nodig? Een ruim lokaal. Het gymlokaal is geschikt, maar de opdracht kan ook plaatsvinden in een leslokaal waar de tafels en stoelen aan de kant zijn gezet. U heeft ook een cd-speler nodig.

Hoe ga je te werk? - Opwarming Gebruik een cd met lekker actieve muziek. Het nummer Misirlou Twist (Kronos Quartet) is geschikt. Als de muziek aan staat mogen de leerlingen dansen, stopt de muziek dan moeten ze direct stilstaan. Wie niet helemaal stilstaat is af.

- Foto maken De leerlingen lopen door het lokaal. Vraag ze steeds om op een bepaalde manier door de ruimte te bewegen. Als u in de handen klapt moeten ze stil blijven staan. (huppelen, kruipen, touwtje springen, heel stoer lopen, als een kikker springen, hinkelen etc.)

- Familiefoto In kleine groepjes (ongeveer 5 leerlingen per groepje) gaan de leerlingen een familiefoto maken. U kunt als voorbeeld zelf met een aantal leerlingen een foto maken. Wie horen er allemaal bij de familie: vader, moeder, opa, oma, broers en zussen, huisdieren. Zorg ervoor dat de verschillende rollen heel duidelijk zijn. Hoe zie je dat iemand de opa is? Of de moeder? Laat de leerlingen hun foto aan elkaar presenteren. Eventueel kun je de leerlingen nog een extra opdracht geven. Laat ze dezelfde foto maken maar nu is de familie ontzettend blij en uitgelaten. (verschillende mogelijkheden zijn: ze vinden het heel stom om op de foto te gaan. De familie heeft heel veel haast. De familie vindt het saai. Etc.)

- Foto-battle Maak een publieksopstelling, verdeel de klas in drie groepen en trek een (denkbeeldige) lijn in het midden van het lokaal. Er zijn nu als het ware twee toneelvakken. Na de uitleg mogen groep 1 en 2 allebei is zo’n vak komen staan met hun gezichten naar het publiek. Groep 1 links en groep 2 rechts. U roept een thema dat de leerlingen binnen 20 seconden (groep 3 kan aftellen) in een foto moeten vangen. Ze moeten dus heel goed samenwerken om een mooie foto te maken. Daag de leerlingen uit om creatief om te gaan met de thema’s die u geeft.


Lesmap 2012

14

Na 20 seconden houden ze de foto vast en kunt u aan groep 3 vragen welke van de twee foto’s ze het mooiste vinden. Laat ze ook benoemen wat ze dan precies zo mooi vinden. Komt het door de expressie van de spelers? De manier waarop ze gebruik maken van de ruimte? Hebben ze een heel originele foto gemaakt? Of heel spannend? De groep die als winnaar van de ‘battle’ wordt aangewezen mag blijven staan, de andere groep wisselt met groep 3. Deze opdracht herhaal je vier keer met steeds een ander thema. De groep die de meeste keren gewonnen heeft (en dus het meest is blijven staan) mag zichzelf de winnaar van de ‘battle’ noemen. Voorbeeldthema’s: Aan de schoolpoort staan alle ouders op hun kinderen te wachten. Ali en Aline gaan op zoek naar een bruidsschat in een donker eng bos. Aline komt voor het eerst bij Ali thuis. Het lijkt wel een paleis. De eerste ontmoeting tussen de papa en mama van Ali en Aline.

- Een echte scene Ali en Aline willen graag broer en zus worden. Daarom moeten ze ervoor zorgen dat hun ouders met elkaar gaan trouwen. In deze laatste opdracht spelen de kinderen de eerste ontmoeting tussen de papa en mama na. Vanuit de laatste foto die in de ‘foto-battle’ is gemaakt gaan ze een kleine scene maken. Laat de leerlingen in kleine groepjes bedenken wat er vanuit deze foto zou kunnen gebeuren. Ze mogen in totaal drie foto’s laten zien. De eerste foto staat al vast (dat is namelijk de foto die ze in de ‘battle’ hebben gemaakt. Ze mogen zelf verzinnen wat er daarna gebeurt, en hoe dat afloopt. U kunt de leerlingen op weg helpen door ze een concretere opdracht te geven (bijvoorbeeld: foto 2 = de papa en mama kunnen elkaar niet verstaan, foto 3 = ze krijgen slaande ruzie. Of foto 2 = de mama is heel verliefd, maar de papa vindt haar helemaal niet leuk. Foto 3 = de mama blijft teleurgesteld achter, Ali troost haar.) Laat de leerlingen hun fotoreeks repeteren.

Eindig de les met een korte presentatie. Maak een publieksopstelling en vraag het eerste groepje om zich klaar te maken. Het publiek vraag je om steeds de ogen dicht te doen als jij het zegt. Op die manier krijg je een echte diashow te zien. Wanneer het publiek de ogen dicht heeft, verplaatsen de spelers zich snel naar de volgende foto (om ze te helpen kun je steeds aftellen van vijf naar nul.) Geef na afloop van iedere fotoreeks elkaar een stevig applaus.


Lesmap 2012

15

Lessuggesties na de voorstelling Na het zien van de voorstelling kunt u op verschillende manieren aan de slag in de klas. De eerste opdracht is een wat meer algemene opdracht om met de leerlingen Zetels van goud na te bespreken. Met de tweede opdracht kunt u de leerlingen op een beeldende manier thema’s uit de voorstelling op een persoonlijke manier laten verwerken.

Een kringgesprek en ‘knutsel je eigen huiskamer’ Een theatervoorstelling brengt je steeds in een bepaalde stemming. Ook blijven sommige woorden en zinnen, beelden, geluiden of associaties nazinderen. Door dieper na te denken over het verhaal en de manier waarop het op scène werd gezet en door impressies uit te wisselen met andere toeschouwers, verruim en verdiep je je kijkervaring. Je aandacht wordt gevestigd op elementen die je niet opmerkte of vergeten was en je komt tot een beter begrip van de opzet van de makers. Op basis daarvan kan je je eerste indrukken uitbouwen tot een weloverwogen eigen visie op het stuk. Deze activiteit helpt kinderen bij het doorlopen van dit proces. Leerlingen oefenen het uiten van hun gewaarwordingen en ideeën. Ze vergelijken ze met die van anderen en beseffen dat eenzelfde voorstelling op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd en beoordeeld. Ze leren het verhaal dat de makers vertellen reconstrueren en leren stilstaan bij vormgeving. Ze trainen zich in het onderbouwen van een onderbouwde mening over een stuk. Telkens wordt naast ‘nadenken over’ ook aandacht besteed aan het emotioneel beleven van theater.

Eindtermen: Lichamelijke opvoeding: 1.26/ 1.27 Muzische vorming: 1.1/ 1.2/ 1.3/ 1.4/ 1.5/ 1.6/ 2.1/ 2.3/ 2.5/ 3.1/ 3.2/ 3.5/ 3.6/ 3.7/ 4.1/ 4.2/ 4.4/ 4.6/ 5.5/ 6.1/ 6.2/ 6.3/ 6.4/ 6.5 Nederlands: 1.3/ 1.5/ 1.9/ 2.3/ 2.5/ 2.6/ 2.9/ 2.10/ 4.8/ 5 Wereldoriëntatie: 1.11/ 2.9/ 2.10/ 3.1/ 3.2 Sociale vaardigheden: 1.1/ 1.2/ 1.6/ 2

Wat heb je nodig? -

Hoe ga je te werk? Vraag de leerlingen wat ze zich het beste kunnen herinneren uit de voorstelling. Een zin, een geluid, een dans, een beeld. Benadruk dat alles goed is. Het draait om je eigen herinnering. Vraag ook waarom ze dat stukje uit Zetels van goud zo goed onthouden hebben. Andere vragen die tijdens het kringgesprek aan bod kunnen komen: 

Hoe voelde je je tijdens de voorstelling? Was je vrolijk, verrast, bang of in de war, verveelde je je, of… Hoe kwam dat?



Kan je het verhaal navertellen? Over wie ging het? Wat maakte hij of zij mee?



Hoe zag het decor eruit? Was het van plastic, van hout, of…? Welke voorwerpen heb je gezien? Paste het decor bij het verhaal? Waar speelde het verhaal zich af? Waarom hadden de personages die voorwerpen nodig? Vond je het decor mooi?


Lesmap 2012

16



Welke kleren droegen de acteurs? Hoe komt dat? Speelden ze mensen, of dieren, of…? Welk soort mensen of dieren dan? Wanneer speelde het verhaal zich af? Wat draag je dan meestal? Vond je de kostuums mooi?



Kan je nadoen hoe de Ali en Aline door het bos liepen toen ze gingen zoeken naar de bruidsschat. Of het moment dat de mama begon te lopen en de papa naar haar keek?



Was er muziek in de voorstelling? Werd er gezongen? Klonk de muziek droevig, of gek, of griezelig? Hoe komt dat denk je? Was het verhaal triest, of grappig, of spannend, of…? Vond je de muziek mooi?



Deed de voorstelling je denken aan iets dat je al eens eerder hebt gezien in het echte leven, op tv of in een film? Heb je bijvoorbeeld zelf wel eens meegemaakt dat iemand een andere taal sprak dan jij? Of er anders uit ziet? Hoe ga jij om met verschillen tussen mensen?



Wat zou je antwoorden als een vriend of vriendin je zou vragen of hij/zij naar Zetels van Goud moet gaan kijken? Wat vond je mooi of leuk aan de voorstelling? Waar hield je niet van? Hoe komt dat?



Vond je het fijn dat je papa en/of mama er was om te komen kijken?

Benadruk dat er geen foute antwoorden zijn: iedereen ervaart een voorstelling op een andere manier en elke visie verdient respect. Als de leerlingen de eerste voorbereidende opdracht uit deze lesmap uitvoerden (“Van idee tot voorstelling”) kan je de vergelijkingstest doen. Koppel tijdens de bespreking van het decor, de kostuums, enzovoort, terug naar wat de groep verwachtte van de theateraspecten in Zetels van goud. Zagen decor, kostuums … er anders uit dan de kinderen gedacht hadden? Waren ze leuker of minder leuk dan ze zich hadden voorgesteld?

In de volgende opdracht mogen leerlingen hun fantasie over Alines of Alis huiskamer de vrije loop laten gaan.

Wat heb je nodig? De plaat van de huiskamer die u na de voorstelling van Laika ontvangt. Kleurpotloden, stiften, stukjes stof en ander knutselgerei.

Hoe ga je te werk? Voor de kinderen beginnen, koppelt u de inhoud van de voorstelling aan de opdracht die ze dadelijk zullen uitvoeren. Ze mogen namelijk het huis van Ali of Aline gaan maken. Weten de kinderen nog wat er in de voorstelling is verteld over de huizen waarin Aline en Ali wonen? Zijn hun huizen heel verschillend?

In de voorstelling komt Aline voor het eerst bij Ali thuis en is ze nogal onder de indruk van wat ze daar ziet. Het is zo anders als bij haar thuis. Bij Ali thuis hebben ze zetels van goud en overal lichtjes. Zelfs in het plafond. Ook hebben ze een waterval en een vliegend tapijtje in huis. Aline heeft in haar kamer een muur waarop haar moeder een tekening heeft gemaakt. Dat vindt Ali heel bijzonder. Zijn moeder zou nooit op de muren tekenen. Aline heeft ook heel veel speelgoed en… Nelson. Een reusachtig wezen met slaapkamerraamogen.

Deel de huiskamerplaat uit. De leerlingen mogen kiezen of ze het huis van Ali of het huis van Aline gaan maken. De buitenkant van het huis mogen de leerlingen inkleuren. De binnenkant van het huis mogen ze helemaal zelf tekenen. Ze mogen nadenken over wat voor behang er is, hoe de gordijnen eruit zien. Of er versieringen aan de muur hangen.


Lesmap 2012

17

Schilderijtjes? Foto’s? Wat voor kleur heeft de vloer? En het plafond? Wat voor spulletjes staan er in huis? Eventueel kunt u de leerlingen op weg helpen door ze wat suggesties aan te reiken. Kinderen die de kamer van Aline gaan tekenen kunnen bijvoorbeeld het ‘mooie-dromen-komen-uit-bomen-bos’ tekenen, of bergen speelgoed, of Nelson. De kamer van Ali kan worden gevuld met tapijten en lichtjes en zetels van goud. Laat ze vooral verder fantaseren en op basis daarvan de huiskamer en de buitenkant van het huis tekenen en inkleuren. Als er tijd over is, kunnen de kinderen ook kleine meubeltjes maken van bijvoorbeeld karton, of (ijs)stokjes.

Onze straat Laat de leerlingen een echte straat bouwen van alle huisjes die ze hebben ontworpen. Zo vallen de verschillen en de overeenkomsten nog meer op. Door de straat op een bijzondere plek neer te zetten blijft de herinnering aan de voorstelling langer levendig. Ook andere werkjes die de leerlingen hebben gemaakt n.a.v. Zetels van goud kunnen op deze speciale plek worden verzameld.


Lesmap 2012

18

Bijlage 1: Logo’s


Lesmap 2012

19


Lesmap 2012

20


Lesmap 2012

21


Lesmap 2012

22


Lesmap 2012

23


Lesmap 2012

24


Lesmap 2012

25


Lesmap 2012

26

Bijlage 2: Paspoort Zie de extra bijlagen. Bijlage 3: Een wereldkaart

Belgische Vlag


Turkse Vlag

Lesmap 2012

Zetels van goud. Klein verhaal over grote vrienden Laika i.s.m. Rataplan en KunstZ Voor iedereen vanaf 6 jaar. Lesmap

Recommend Documents