naar moe... een theatervoorstelling van Kollektief D&A voor iedereen vanaf 6 jaar

LESBRIEF

QuickTime™ and a decompressor are needed to see this picture.

naar moe ... een theatervoorstelling van Kollektief D&A voor iedereen vanaf 6 jaar

Beste juffen, meesters en kinderen, Binnenkort komen jullie kijken naar de voorstelling naar moe... van Kollektief D&A. Wij heten jullie nu al van harte welkom! Opdat jullie extra van de voorstelling zouden genieten, willen wij graag vooraf al een paar dingetjes meegeven. Op die manier weten jullie toch al een beetje waaraan je je kan verwachten en ook waaraan niet. Het zal de pret er alleen maar op vergroten. Wij hebben alleszins veel plezier beleefd bij het maken van naar moe… en uiteraard hopen wij dat die vonk ook overslaat op ons publiek! Waarschijnlijk werd jullie nieuwsgierigheid vooral geprikkeld door ‘Roodkapje en de boze wolf’ en terecht natuurlijk. Ook voor ons gezelschap was het oeroude verhaal de inspiratiebron om deze voorstelling te gaan maken. Maar meer nog dan voor de zoveelste keer “waarom heb jij zulke grote oren...” op te voeren, wilden wij graag meer te weten komen over dat meisje, haar moeder en haar grootmoeder.

Wie zijn zij? Van waar komen ze? Hoe gaan ze met mekaar om en hoe komen ze uiteindelijk in het sprookje terecht? M.a.w. vertellen wij vooral het verhaal van drie vrouwen: het meisje Lena, haar mama en haar (groot)moe(der). Het sprookje zelf diende ons als leiddraad om het in de voorstelling te hebben over hoe het samen spelen en het vertellen van verhalen de verbeelding zo kan prikkelen en aanwakkeren dat spel

en

realiteit

nog

maar

moeilijk

van

mekaar

te

onderscheiden zijn. Op zo een moment wordt een lege ruimte al gauw een bos en een berg dekens een denkbeeldige wolf…

“Zwos, zwos, zwos De boze wolf heet Jos Hoe weet jij dat misschien? Heb jij hem ooit gezien!”

SPROOKJES – VROEGER EN NU Sprookjes worden tegenwoordig ter verstrooïng en vermaak aan kinderen verteld. Zowel in tekenfilms als in mooi geïllustreerde boekjes kunnen kinderen kennis maken met klassiekers zoals Sneeuwwitje, Assepoester of Roodkapje. Omdat sprookjes nu voor kleine kinderen bedoeld zijn, kennen wij meestal de vriendelijke happy-end versies. Oorspronkelijk waren deze volksverhalen een stuk wreder en waren zij vooral bedoeld voor volwassenen. De gebroeders Grimm verzamelden zo heel wat, best enge, volksverhalen in Europa. Door de eeuwen heen bleven de wreedheden achterwege. Anderzijds werden verhalen vaak aangedikt omdat ze niet werden opgeschreven maar doorverteld. In onze tijd reisde jeugdauteur en antropologe Marita De Sterck de hele wereld rond om verhalen en sprookjes te verzamelen voor haar boek Stoute meisjes overal.

Sprookjes worden overal ter wereld van moeder op dochter of van grootmoeder op kleindochter doorgegeven. Vaak krijgen meisjes deze verhalen te horen tijdens hun adolescentie om zo iets te leren over (de gevaren van) de liefde en het leven. In naar moe... horen en zien we hoe Lena het verhaal van moe opnieuw vertelt. Ze behoudt de grote lijnen van het verhaal maar maakt het nog een ferm stukje straffer. Doordat ze het verhaal vertelt, laat ze ons weten wat ze heel graag wil: Iemand worden zoals haar moe... “Korte benen, kromme benen Met 2 voeten en 10 tenen Alle benen kunnen stappen Zelfs al zijt ge genen rappen.”

ROODKAPJE – VROEGER EN NU Wij hebben Roodkapje in verschillende versies gelezen. Bij de gebroeders Grimm overleven zowel de grootmoeder als Roodkapje hun avontuur. Bij het verhaal van Perrault, dat ouder is, worden zowel Roodkapje als grootmoeder verslonden door de wolf. In sommige versies duikt er een boswachter op als reddende engel, in een andere versie zijn dat de vrouwen die aan het wassen zijn bij de rivier. Wat al deze verhalen wel gemeen hebben, is dat ze nooit erg lang zijn. Roodkapje en volksverhalen in het algemeen nodigen uit om tussen de regels te lezen. En net omdat Roodkapje zo weinig is uitgewerkt, prikkelt het onze verbeelding. Het summiere verhaal nodigt je uit om je eigen Roodkapje te maken. Waarom wijkt Roodkapje af van het rechte pad? Wat voor iemand is haar moeder? Wij kiezen ervoor om van Roodkapje een meisje te maken dat veel alleen is en daardoor een rijke verbeelding heeft…

“Grote ogen, grote oren Beter kijken, beter horen Grote tanden, beter eten Dan zijn wij de wolf vergeten.”

EEN RUSSISCHE GROOTMOEDER Wanneer wij onze verbeelding de vrije loop lieten en ons een groot en onmetelijk bos voor ogen haalden, kwamen we terecht in Siberië. Moe komt dus uit Siberië en vertelt een heleboel verhalen van en over dit verre land. Zij is naar hier gekomen en daardoor heeft haar dochter (Lena’s mama) haar grootmoeder nooit gekend. Voor sommige kinderen die de voorstelling bijwonen, waarvan de ouders uit een ver land komen, is dit soms realiteit. Zij hebben hun grootouders nooit gekend of moeten hen al erg lang missen. In klassen waar er kinderen zitten van vreemde origine, kan je hier een boeiend gesprek over hebben. Wonen jullie grootouders nog in het land van herkomst? Kennen jullie verhalen over of van jullie grootouders? Wonen zij ook in België en wonen grootouders, kinderen en kleinkinderen in hetzelfde huis? Misschien zijn er wel kinderen van hier die ook een grootouder in huis hebben wonen. Moe spreekt af en toe nog russisch en heeft Lena een russisch liedje geleerd. Dit liedje is in Rusland heel bekend want het komt uit een populair televisieprogrammma voor kinderen. Dit is de inhoud van het liedje dat moe en Lena zingen.

Kringen makend in de sneeuw nadert de nacht. Waarom slaap je niet, kleintje? Onze buren slapen al, die witte beren. Slaap jij ook maar snel in, kleine.

Nu is het steeds minder en minder zo maar vroeger woonden ook bij ons de verschillende generaties samen. Er was geen sprake van het wegmoffelen van grootouders in bejaardentehuizen. Door het samenzijn van die verscheiden leeftijden onder één dak en de afwezigheid van televisie bestond er nog een cultuur van mondelinge overlevering. Er werden -al dan niet straffe- verhalen verteld en dit vaak door de grootouders. Dat dit voor een groot deel is verdwenen, heeft dus vooral te maken met de komst van allerhande nieuwe media. Behalve voor het slapengaan van de kleintjes zijn de mensen het verhalen vertellen verleerd. Toch is er ook een ‘lichtpuntje’. De drukte van mama’s en papa’s in onze hektische tijden en de vroege pensioensgerechtigde leeftijd van grootouders, heeft er ook voor gezorgd dat er weer een nieuwe cultuur is ontstaan. Kinderen spelen meer dan ooit met de grootouders, vaak meer zelfs dan met de ouders. Soms gaat dat zeer ver en ontstaat er een fenomeen als de ‘emama of e-papa’ (ouder die veel en laat uithuis werkt en met de kinderen communiceert via internet). In onze voorstelling geven wij daarop -zonder met het vingertje te zwaaien- graag een vleugje kritiek.

SCENOGRAFIE, DECOR en MUZIEK Omdat naar moe… , zoals we al eerder aanhaalden, een voorstelling is die draait rond verbeelding, heeft ook de aard van de scenografie of de keuze voor het decorbeeld daar veel mee te maken. In naar moe… zijn er twee decor-elementen: een TV-toestel en 10 dekens. Dit zijn de enige ‘tastbare’ dingen, al het overige moet de verbeelding creëren. De televisie staat voor de wereld van de moeder waar er, ondanks alle communicatiemiddelen, weinig ‘echte’ communicatie is. Lena ‘ontmoet’ haar mama enkel via het TV-scherm. De 10 dekens staan voor de wereld van de grootmoeder. In een tijd waarin gezinnen enkel nog donsdekens kennen, zijn dekens iets van vroeger, iets uit ‘grootmoeders tijd’. Boven alles zijn ze een grote betekenisdrager.

Zo bieden dekens bescherming; moeders en grootmoeders dekken kinderen toe om hen te beschermen tegen de kou. Dekens bieden ook troost. Dekens zijn ook ‘flexibel’. In naar moe… dienen ze zowel als decor als als attributen voor de acteurs. Ze hebben tal van betekenissen: ze zijn het bed van grootmoeder, het bed van Lena, maar ook een pad door het bos, een wolf, een jas, speelgoed voor moe en Lena… Hoewel van vroeger, zijn dekens ook zeer herkenbaar voor kinderen van vandaag. Welk kind bouwt geen kamp of huis of wereld met dekens, lakens of doeken? Het gebruik van dekens als voornaamste decor-element en attribuut staat dus zeer dicht bij hun eigen belevingswereld. Ze vertrekken met een deken en de verbeelding doet de rest. Ook voor onze scenografie is dit het uitgangspunt. Om de (verbeeldings)wereld van Lena en moe verder te evoceren, schreef onze vaste componist een zeer filmische muziekscore. Als op de vleugels van een heus symphonisch orkest neemt zijn muziek je mee van hier naar Siberië en terug. Het episch verhaal dat je zo te horen krijgt via je oren, laat een hele wereld ontstaan tussen je oren. Aangezien het vertellen van verhalen een eerder statische bezigheid is, is het net de muziek die de spelers uitnodigt tot bewegen. Meer dan welk ander werkstuk van Kollektief D&A wordt naar moe ... mede door de muziek een ode aan de verbeelding en een dansant en levendig stuk bewegingstheater.

QuickTime™ and a decompressor are needed to see this picture.

KRINGGESPREK NA DE VOORSTELLING ‘NAAR MOE…’ Naar moe… is een ideaal vertrekpunt voor een klasgesprek over moeders (ouders) en grootmoeders (grootouders) en de relatie met hun kinderen en/of kleinkinderen. Een aantal situaties uit de voorstelling kunnen een aanleiding zijn om de kinderen in de klas iets te laten vertellen over de manier waarop ze met hun ouders en grootouders omgaan. Wat verderop vind je enkele voorbeelden van mogelijke vragen*. Lena groeit op in een gezin van vrouwen, van vaders of grootvaders is er geen sprake. Lena is heel vaak bij haar grootmoeder omdat haar moeder veel moet werken. Dat vindt Lena helemaal niet erg want haar moe speelt met haar terwijl haar moeder vooral met haar carrière begaan is. *Ben je vaak bij je grootouders? *Ben je vaak bij je grootouders omdat je ouders moeten werken? *Hebben je grootouders meer tijd voor jou dan je ouders, of net niet? *Wie speelt er het meest met jou, je ouders of je grootouders?

In ons theaterstuk naar moe… is het zo dat Lena een beter contact heeft met haar grootmoeder dan met haar moeder. Moe zegt “Lena is zoals ik, wij zijn verbonden.” Karaktertrekken en uiterlijke kenmerken zitten in de genen maar slaan wel eens een generatie over. *Heb je de neus of de kin van je grootmoeder of grootvader? *Heb je de koppigheid of het geduld van één van je grootouders? *Heb je een speciale band met één van je grootouders? De grootmoeder van Lena groeide op in Siberië en vertelt daar verhalen over. Lena hangt dan aan haar lippen en stelt vragen over hoe het was toen haar mama en moe klein waren.

*Vertellen jullie ouders en grootouders soms hoe het was als zij kind waren? *Vind je het leuk als je ouders en grootouders over vroeger vertellen? *Is er in je familie een straf verhaal dat door je ouders of grootouders telkens opnieuw verteld wordt? *…

spel Jolijn Antonissen en Reinhilde Van Driel regie en scenografie Dirk De Keyzer muziek Piet Slangen tekst Reinhilde Van Driel en Dirk De Keyzer

De ganse ploeg van Kollektief D&A wenst jullie een fijne voorstelling !

QuickTime™ and a decompressor are needed to see this picture.

! Sommige kinderen gaan niet zo vaak naar theater. Het is een hele belevenis. Af en toe willen ze de personages helpen zoals dat kan bij een poppenspel. Ze gaan dingen roepen. Soms roept de hele zaal mee. Bij deze voorstelling kan dat heel storend zijn. Wij zouden het fijn vinden indien jullie de kinderen hierover inlichten. Lachen en plezier hebben is fijn, roepen niet. Bedankt!

vzw Kollektief D&A • Poperingestraat 87 9000 Gent • fax & tel 09/226.01.88 [email protected] www.KollektiefDnA.be

naar moe ... een theatervoorstelling van Kollektief D&A voor iedereen vanaf 6 jaar

Wie kent Roodkapje en de boze wolf niet? Voor Kollektief D&A is het oeroude verhaal de leiddraad waarlangs ze een heel eigen verhaal vertellen. Want hoe ontstaat een sprookje eigenlijk? Naar moe... is een intense brok ontroerend theater. Het ene moment zot wervelend als een bom energie, dan weer verstild en vol melancholie. Vliegende dekens die zachtjes in een bedje vallen, speciaal voor de voorstelling gecomponeerde muziek die je meeneemt op de vleugels van een heus symphonisch orkest. Wat je te horen krijgt via je oren, laat een hele wereld ontstaan tussen je oren. Bij momenten is naar moe... een nostalgische trip van grootmoeder moe en kleindochter Lena naar een land ver weg, lang geleden. Toen wolven nog konden praten en meisjes namen hadden als Roodkapje... Dan weer is naar moe... een spiegel van het harde hier en nu -Lena heeft maar een stukje mama, voor de rest is mama van de firma. Het verbond tussen moe en Lena legt een pad tussen deze twee zeer verscheiden werelden. In de oude verhalen die moe vertelt, proeft Lena de rijkdom van de verbeelding. Wanneer het allemaal te spannend en te eng wordt, wanneer de angst voor het spookbeeld van de wolf te veel de kop opsteekt, is er maar één remedie: vertellen, zingen en spelen. Spelen, spelen, spelen tot moe er ‘moe’ van wordt... met en van Jolijn Antonissen en Reinhilde Van Driel regie en scenografie Dirk De Keyzer muziek Piet Slangen tekst Reinhilde Van Driel en Dirk De Keyzer wo 27 april 2011 om 14u30 CC De Kruisboog in Tienen 016/81.28.20 za 7 mei om 20u CC Den Blank in Overijse 02/687.59.59 zo 15 mei om 15u Rataplan in Borgerhout 03/292.97.40 zo 2 2 m ei o m 15u Stads s c ho uwbur g NTGen t 09 / 2 2 6 . 01. 8 8 voorstellingen in Beveren, Maldegem, Eeklo, Deurne, Peer, Houthalen-Helchteren, Torhout, Diksmuide, Dilbeek, Mol, Middelkerke, Asse-Zellik, Tienen, Maasmechelen, Oudenaarde, Leuven, Overijse, Brasschaat, Borgerhout, Wemmel, Vilvoorde, Koksijde en Strombeek-Bever.

QuickTime™ and a decompressor are needed to see this picture.

vzw Kollektief D&A • Poperingestraat 87 • 9000 Gent • tel en fax 09/226.01.88 • [email protected]

Curriulum Vitae Kollektief D&A 1997-2000 Lorelei naar De Kleine Zeemeermin van H.C. Andersen/De Keyzer 2000-2001 Het Meisje dat haar naam kwijt was naar A.M.G. Schmidt/ Van Driel 2001-2002 Het meisje dat haar naam kwijt was Witje naar De Gebroeders Grimm/ De Keyzer, Van Driel 2002-2003 Witje Wit is kleur eigen creatie Beersmans, Schepens,Van Driel 2003-2004 Een duik in de hemel eigen creatie Van Autreve Wit is kleur Witje 2004-2005 Rocking David Copperfield naar Charles Dickens/Van Driel Een duik in de hemel Poeslief eigen creatie Beersmans, Van Driel Wit is kleur 2005-2006 Poeslief Rocking David Copperfield Zeezicht eigen creatie Beersmans, De Keyzer, Monserez 2006-2007 Rocking David Copperfield Poeslief Achter het hek naar Mark Twain/Van Driel Zeezicht 2007-2008 Als Shakespeare Speelt eigen creatie Van Autreve, Van Driel

Achter het hek Zepp! eigen creatie De Keyzer, Van Driel 2008-2009 Achter het hek Witje Als Shakespeare Speelt Zepp! 2009-2010 Armada eigen creatie De Keyzer Witje Prins eigen creatie Beersmans, De Keyzer, Monserez, Wellens Zepp! 2010-2011 Naar moe... eigen creatie De Keyzer, Van Driel Prins Armada 2011-2012 Romeo en Julia naar Shakespeare/De Keyzer naar moe Wit is Kleur remake eigen creatie 2003

QuickTime™ and a decompressor are needed to see this picture.

vzw Kollektief D&A • Poperingestraat 87 9000 Gent • fax & tel 09/226.01.88 • email [email protected] www.KollektiefDnA.be