ZESENTWINTIG MILJOEN. Het is verbazingwekkend tot welke hoogten de mens kan stijgen door met beide voeten op de grond te blijven

België-Belgique P.B.-P.P. 2600 Berchem 1 8/4341

FOCUS OP NEPAL Tijdschrift voor ontwikkelingssamenwerking in Nepal Driemaandelijks tijdschrift van BIKAS Association v.z.w. Vol.23, n°1 – januari / februari / maart 2012 Afgiftekantoor 2600 Berchem 1-2 Afd. - Erkenning : P206908

Het is verbazingwekkend tot welke hoogten de mens kan stijgen door met beide voeten op de grond te blijven. (Duncan Caldwell)

ZESENTWINTIG MILJOEN De volkstelling van juni vorig jaar resulteerde in 26,6 miljoen Nepalezen. Bedenkt hierbij dat Nepal zich uitstrekt op een smalle aardstrook van 145 km op 241 km breedte, dit is 147 181 km² wat ongeveer vijf maal groter is dan België. Weet ook dat één derde van het land onbewoonbaar is.

In Kathmandu leven zowat 4 408 mensen per vierkante kilometer. In Mustang zijn er dat drie. Het inwonertal in de hoofdstad is in tien jaar tijd gegroeid van 1 naar 1,6 miljoen inwoners, een toename van 60 procent. Het goede nieuws is dat de groei in snelheid afneemt, van 2,25 procent op jaarbasis in 2001 tot 1,4 procent nu. De bevolkings-

aangroei is de afgelopen veertig jaar altijd boven de 2 procent geweest. Tweemaal in de geschiedenis kende Nepal een negatieve groei. De volkstellingen in 1920 en 1930 gaven een krimp van 0,12 en 0,07 procent te zien. Het getal van 1920 was tengevolge van de inzet van Nepalezen in de Eerste Wereldoorlog, in 1930 was er sprake van een op handen zijnde oorlog met Tibet, waardoor veel Nepalezen (bang om in het leger te moeten ) zich niet lieten tellen. Er zijn twee oorzaken dat de bevolkingsaanwas nu minder wordt: er worden minder baby’s geboren en meer mensen emigreren. ‘Vrouwen krijgen nu gemiddeld 2,5 kinderen, tegen meer dan 4 een decennium jaar geleden,’ zegt Dr Rudra Suwal, hoofd van het Nepalese Bureau voor de Statistiek. ‘En ongeveer twee miljoen mensen hebben Nepal in de afgelopen tien jaar verlaten, mede tengevolge van de Maoïstische opstand en de daaropvolgende burgeroorlog.’

NEPAL LOKT TOERISTEN NA AR DE GEBOORTEPLAATS VAN BOEDDHA Begin dit jaar gaf president Ram Baran Yadav het startsein voor een campagne die honderdduizenden toeristen en pelgrims naar Lumbini, de geboorteplaats van Boeddha, moet lokken. Lumbini ligt in het zuidwesten van Nepal, 240 km vanaf Kathmandu. Boeddha zou hier 2555 jaar geleden geboren zijn als prins Sidhartha. Aanhangers geloven dat hij zijn familie en het koninkrijk verliet om in de jungle van Nepal en India te mediteren om de verlichting te bereiken. “Onze boodschap is broederschap, liefde en mededogen voor de wereldvrede,” zei Karma Sangbo, een boeddhistische monnik die campagneleider is. Voor de start van de campagne verzamelden zich 3000 mensen in Lumbini Garden, waar bomen zijn geplant en vijvers en kloosters zijn gebouwd. De organisatoren hopen dat de toeristen massaal naar Lumbini zullen afzakken. In 2011 werd Nepal bezocht door zowat 800 000 toeristen. Het land begint zich langzaam te herstellen na de jarenlange burgeroorlog.

ONZE PROJECTEN STEEN VOOR STEEN – BRICK BY BRICK Op 6 september 2000 ondertekenen 190 landen de millenniumverklaring van de Verenigde Naties. Eén van die doelstellingen is ‘onderwijs voor iedereen’. In 2001 wordt door een samenwerking tussen Welshe donoren uit het Verenigd Koninkrijk en de Nepalese New Help Association een eerste Brick Children School opgericht. De school geeft aan de kinderen van de seizoenarbeiders die in de steenbakkerij van Tikathali werken onderwijsmogelijkheden. Vandaag de dag zijn er zo’n 30 tot 50 000 kinderen die in de 150 steenovens in de vallei van Kathmandu leven en werken en die geen onderwijs krijgen. In februari 2010 vertrokken drie Belgische laatstejaarsstudenten lerarenopleiding van GroepT in Leuven voor drie maanden naar Nepal om er les te geven aan de Brick Children School in Tikathali. De drie jonge dames kregen de steun van de hogeschool GroepT en van VLIR, Universitaire Ontwikkelingssamenwerking. In het spoor van de drie studenten reisden twee documentairemakers mee, die een lange reportage draaiden over het onderwijs in Nepal. De film was de aanleiding om een werkgroep op te starten om de bestaande Brick Children scholen uit te breiden. De stichting startte haar activiteiten op 30 juni 2011 en werkt samen met BIKAS. De Belgische Brick Children School Foundation is dus een aparte werkgroep, binnen BIKAS, die uitsluitend werkt rond de problematiek van de Brick Children en het onderwijs. In de heuvels aan de voet van de Himalaya, op een hoogte van 1500 tot 2500 meter, wonen de tamangs, een grote etnische bevolkingsgroep afkomstig uit Tibet. Ze behoren tot de laagste kaste, de dalits. Tijdens het regenseizoen, van mei tot november, wonen ze in hun dorpen. Ze leven van landbouw en veeteelt. Hun kinderen krijgen in de bergdorpen een zekere vorm van basisonderwijs. Een plaatselijke leerkracht uit het dorp, een vrijwilliger of de ‘dorpswijze’ geeft hen les. In deze gebieden zijn er geen officiële onderwijsvoorzieningen. Er zijn geen wegen en weinig leerkrachten staan te springen om in deze afgelegen gebieden les te geven. Meestal ontbreekt ook de nodige infrastructuur en lesmateriaal. De sociale en economische situatie van de tamangs is erbarmelijk. Velen onder hen hebben schulden aan de landheren en daarom zijn ze verplicht om in het droge seizoen in de steenbakkerijen te gaan werken. Van november tot mei verhuizen duizenden gezinnen naar de vallei van Kathmandu. De families van de seizoenarbeiders nemen hun intrek in zelfgebouwde ‘huisjes’, die bestaan uit opeengestapelde ongebakken bakstenen, binnen het domein van de steenbakkerij. Er zijn geen voorzieningen, ze moeten voor alles zelf zorgen. Daar waar wordt gegraven naar klei ontstaan diepe putten die zich vullen met grondwater. Regelmatig verdrinken kinderen in die putten. In Nepal zijn ongeveer 500 steenbakkerijen actief. Zo’n 150 van die steenovens bevinden zich in de vallei van Kathmandu. In de meeste steenbakkerijen worden de ruwe stenen uit klei gemaakt en dan ter plaatse gebakken. Er zijn ook gebieden waar men alleen

2

BIKAS 23:1 - januari / februari / maart 2012

de ruwe kleistenen aanmaakt, ze laat drogen in de zon, om ze dan te transporteren naar bakovens in de buurt. Gemiddeld werken in een steenbakkerij 1200 mensen of zo’n 400 gezinnen. Als vader en moeder al of niet met de hulp van de kinderen iedere dag 1000 ruwe bakstenen maken, verdienen ze 4 euro. Meestal moeten de jonge kinderen de ouders helpen in het huishouden en de oudere jongens en meisjes tussen 12 en 16 jaar worden ingezet bij de productie van bakstenen. Er zijn ook groepen arbeiders die alleen maar stenen van en naar de ovens transporteren. De ongebakken bakstenen worden meestal door de kinderen op de rug versjouwd. Gezinnen die samen 1000 bakstenen verslepen, verdienen 3 euro. De meeste families kunnen het zich niet veroorloven hun kinderen naar school te sturen. De ouders hebben immers alle beschikbare arbeidskrachten nodig om het gezinsinkomen aan te vullen. Ook kunnen ze het weinige

schoolgeld dat de staatsscholen vragen niet betalen. Gedurende zes maanden blijven alzo 30 tot 50 000 ‘Brick Children’ verstoken van enige vorm van onderwijs. (wordt vervolgd)

De documentaire ‘Brick by Brick’ De rode draad die doorheen de film loopt, is het verhaal van twee meisjes, Sinuta en Shila. Sunita is 11 jaar oud. Het meisje leeft, werkt en gaat naar school in de steenbakkerij van Tikathali. Sunita krijgt nu onderwijs dank zij de stichting van de Brick Children School. Shila is een tiener van 16 jaar en wil dokter worden. Zij heeft ook een zeer uitgesproken mening over de rol van de vrouw in de Nepalese samenleving. Het thema van de film is ‘onderwijs

BIKAS BIKAS 23:1 - januari / februari / maart 2012

3

ONZE PROJECTEN PARAMENDO ECO FARMING

voor iedereen’, één van de millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. MEER INFO OVER DE DVD ‘BRICK BY BRICK’ De Belgium Brick Children School Foundation heeft het genoegen om u de DVD ‘Brick By Brick’ voor te stellen. Een nieuwe 71 minuten versie van de film, drie extra’s met o.m. ‘Education For All’ (5 minuten) over de stage van de drie Belgische leerkrachten in de Brick Children School en twee fotoreportages over de film. De kostprijs is 20 euro. De opbrengst van de film gaat naar het ‘Pilootproject Steen voor Steen’, een nieuwe prefab school bouwen en exploiteren voor de Brick Children in de vallei van Kathmandu. Het is onmogelijk om voor de 30 à 40.000 kinderen die nu geen onderwijs krijgen scholen te bouwen, daarom één piloot- of modelschool. Met het pilootproject willen we samen met UNESCO en onze partners in Wales en in Nepal, de Nepalese overheid overtuigen om zelf mee te investeren in het oprichten van scholen voor de Brick Children. In de prefab school zullen er 250 kinderen kwalitatief onderwijs kunnen volgen en daarnaast minstens 50 vrouwen volwassenenonderwijs krijgen en evenveel meisjes zullen er naailessen kunnen volgen. Een aardschokbestendige prefab school die mee zal opschuiven als de steenbakkerij zich verplaatst, als de grond is afgegraven en is uitgeput. De prefab school zal in geval er zich een aardbeving voordoet, wat heel realistisch is in de regio, dienst doen als noodhospitaal. Er worden enkele zonnepanelen en watertanks voorzien. Naar schatting zullen er bij een zware aardbeving (zoals in 1934) nu alleen al in Kathmandu 100.000 doden vallen, de bruggen en hospitalen zullen voor 90 procent worden verwoest. Dus de pilootschool zal dan zeker een bijkomende functie kunnen vervullen. Maar laat ons hopen dat het nooit zover komt. De kostprijs voor de school is geschat op 115.000 euro. De jaarlijkse exploitatie op 24.000 euro. Door de aankoop van de DVD steunt u dus direct dit heel concrete project, overigens het enige project dat wij kunnen realiseren. Wij de Belgium Brick Children School Foundation zijn een zeer bescheiden stichting die specifiek en autonoom binnen de vzw BIKAS aan dit pilootproject werkt. Bestelling DVD: stuur een mail naar [email protected] en vermeld het aantal DVD’s die u wenst en uw naam en adres. Na storting van het bedrag (kostprijs van het aantal DVD’s) op rekeningnummer BE55 230-0386084-44, krijgt u die binnen de week thuis bezorgd. Wij houden iedereen die ons project genegen is en steunt via mail verder op de hoogte van de evolutie van het project. Jean-Pierre Coppens, coordinator Belgium Brick Children School Foundation, regisseur ‘Brick by Brick’ 4


Angnima Tamang bedankt Bikas voor de steun die hij in het verleden mocht ontvangen. Dat we hem niet verder kunnen steunen, begrijpt hij volkomen. Hij heeft reeds bij meerdere organisaties aangeklopt om zijn ideeën omtrent zijn eco boerderij uiteen te zetten. Hij had er graag de hele dorpsgemeenschap bij betrokken, maar hij krijgt nergens financiële steun. Zelf zijn de mensen ginds te arm om te investeren in het project. Ondertussen werkt hij ijverig verder in zijn boomgaard met imkerij. Het aantal mensen dat het geluk wil beproeven in het buitenland stijgt nog steeds. De boerderijen blijven verlaten achter. Dat maakt Angnima bezorgd. Geen boeren meer om het land te bewerken, dus ook geen oogst. Hij vreest voor de dag wanneer de mensen genoeg geld hebben om graan te kopen… maar er is geen graan meer.

HET EZELSPAD VAN KALIPUL Het pad verbindt Kalipul met Beni in het district Parbat. Het is 1,32 km lang en het zou twee meter breed moeten worden zodat het ook toegankelijk wordt voor lastdieren. Het pad moet het transport van landbouwproducten vergemakkelijken. Nu wordt het door voetgangers gebruikt die hun waar naar de markt in Beni brengen. Als het transport eenvoudiger wordt, kan ook de landbouw meer gecommercialiseerd worden. Gevolg meer opbrengst en grotere markten. Het gaat om vervoer van rijst, graan, gierst, maïs, mosterd, groenten, sinaasappelen, aardappelen en ook producten van dierlijke oorsprong zoals melk van koeien en buffels, eieren en vlees van kippen. Het budget, nodig om de werken uit te voeren, wordt geraamd op 37 750 euro, waarvan Bikas een deel wil financieren.

UIT DE MEMOIRES VAN JOS GOBERT (opgetekend door Erik Soberon)

Ook het volgende etmaal brengt traktaties: warmwaterbronnen en een herberg met bier. Minder ontspannend zijn de zevenduizend uitgegraven trappen die moeten beklommen worden op de hellingen met terrasbouw voor graanplantage. In Ghorepani worden de tenten opgeslagen voor de nacht. Het dorp ligt op 3000 m en het wordt er dus koud wanneer de nacht valt. Er is een woud met bomen van 15 meter hoog waarvan de stam een halve meter in diameter is. Overal groeien reusachtige rododendrons. Hoe hoger ze groeien, hoe minder rood de bloemen zijn. Van een afstand vormen de kleurenschakeringen een bekoorlijk zicht. De volgende ochtend slingert het pad zich langs heuvelruggen en daalt daarna in een vallei waar de oogst aan de gang is. De dorpelingen hebben minder aandacht voor de toeristen, de vrouwen zijn in de weer met het dorsen van het graan. Het is nu warm en wanneer een reisgenoot zich kwetst en Jos hem moet ondersteunen bij het stappen, wordt het zweten. Ze raken meer en meer achterop en verdwalen. Gelukkig weten ze dat Hyengja de halte voor de nacht is en met aanwijzingen van enkele lokale Nepalezen vinden ze het reisgezelschap terug. Iedereen is reeds aan het feesten om het einde van de trekking te vieren. De sherpa’s, dragers en koks krijgen naar traditie kleding en materiaal als afscheidsgeschenk. Op de laatste dag van hun Annapurnatrekking bereiken ze Pokhara, een rustig stadje waar de varkens in de straten rondsnuffelen. Een bus brengt hen naar het meer Phewa Lake waar het enige teken van leven een paar bootjes zijn en vandaar gaat het naar de even verlaten luchthaven.

Op weg naar Kathmandu wil een vraag, die Jos reeds de ganse trekking kwelt, niet verlaten. Hoe de armoede waarmee hij geconfronteerd werd te lenigen? Hij bespreekt het met de artsen en Robert Rieffel, die consul van België in Kathmandu is en het land kent als zijn broekzak. Ze besluiten om gezamenlijk, eenmaal terug in eigen land, medicatie te verzamelen en deze te laten verdelen via lokale organisaties. (wordt vervolgd)

ANI CHOYING DROLMA IN CONCERT Ani Choying Drolma is een Nepalees boeddhistische non van Tibetaanse afkomst. Wereldwijd raken liefhebbers van spirituele muziek ontroerd door de zangerige zuiverheid van haar stem. Meer info over Ani Choying Drolma vind je op haar website www. anichoying.be . De opbrengst van dit concert gaat naar haar projecten in Nepal ten voordele van de Tibetaanse vluchtelingen. Het concert vindt plaats op zaterdag 16 juni om 20 uur in de concertzaal van het Casino van Chaudfontaine. Voor een voorsmaakje van haar muziek kan je terecht op www.spirituelemuziek.nl/contents/nl/ d190_Ani-Choying-Drolma.html . Meer info over dit concert kan je lezen in ons volgend tijdschrift.


5

ENKELE HIMALAYA WEETJES Tussen 1953 en 2010 bedroeg het aantal klimmers op de Mount Everest in totaal 5078, waarvan 3167 individuele bezoekers. Sommigen hielden het zelfs niet bij één beklimming en waagden twee of meer expedities. In de lente van dit jaar gingen 375 alpinisten de uitdaging aan. Voor 195 van hen was het de eerste keer. Er waren ook 131 beklimmingen langs Tibetaanse kant, 86 waren nieuwelingen. Samengevat waren er tot hier toe 5584 klimmers en daarvan hebben er 3448 de top bereikt. Naast de Mount Everest expedities waren er afgelopen lente ook 65 buitenlandse teams actief op anderen toppen. Een team van vier Nepalese vrouwen was actief op de Annapurna IV (7525m). In de lente van dit jaar waren naast de Nepalezen de Amerikanen het best vertegenwoordigd met 129 klimmers, naast 48 Indiase alpinisten en 36 klimmers uit het Verenigd Koninkrijk. Het aantal Japanse klimmers is dit jaar sterk gedaald, misschien omwille van de aardbeving en de tsunami. Op de Mount Everest was 60 procent van de klimmers Nepalees, de overigen waren buitenlanders. Op de overige toppen daarentegen was 38 procent Nepalees en 62 procent buitenlanders. (met dank aan Ang Tshering Sherpa van Asian Trekking)

6


UITTREKSEL UIT DE TOESPRAAK VAN DE VOORZITTER OP DE BEGRAFENIS VAN DHR ANDRÉ FONTAINE “Vandaag nemen wij met verslagenheid afscheid van André Fontaine. De derde pijler van BIKAS. Door zijn vele contacten als ambassadeur en ministriëel raadgever kwam hij ook in contact met Jos Gobert. Al gauw werden zij heel goede vrienden. Elke week kwam André langs bij Jos te Berchem. Op het laatst ook in het rusthuis en in het ziekenhuis. Samen bespraken zij juridische aspecten voor de vereniging en haar projecten. Dank zij zijn gedegen kennis van de materie werd André een gewaardeerd steunpunt voor Jos en voor BIKAS. André ik wil u hier persoonlijk bedanken voor uw jarenlange medewerking, advies en steun waarvan BIKAS heeft mogen genieten. Elke steen die in het water geworpen wordt, veroorzaakt een deining die uitwaaiert naar alle richtingen. Weet dan dat dit evenzeer geldt voor elk advies, elke steun die u gegeven hebt. De invloed daarvan waaiert uit over de gehele wereld en beroert het leven van allen, speciaal van elke nepalees. Beste André, in naam van BIKAS, in naam van de nepalese bevolking: Van harte dank voor alles.”

MIJN LEVEN MET ANDRÉ FONTAINE Christiane Fontaine - Cohrs

Alvorens zijn diplomatieke carrière aan te snijden, heeft André als jonge man universitaire studies gedaan. Hij koos voor de richting rechten, economie en handel. André had de ambitie diplomaat te worden. Hij had een oom, zelf een diplomaat, die hem hiertoe aanmoedigde omdat hij vond dat André daarvoor de nodige kwaliteiten bezat. Bij het einde van zijn studies had André twee scripties voorbereid: de ene over politieke kwesties ‘De Defensie van de Europese Gemeenschap’ en het andere over economische problemen in verband met het transportbeleid in de toekomst. André deed zijn militaire dienst in Duitsland als tweede luitenant reserve bataljon Belgische troepen in Aken, belast met de voedselbevoorrading aldaar Nadien solliciteerde hij voor een plaats bij het ministerie van Afrikaanse zaken als hoofdinspecteur bij economische zaken in de regering van Belgisch Congo in 1957 in Elisabethville (het huidige Lubumbashi). Het was een gelukkig toeval dat zijn toekomstige echtgenote onmiddellijk viel voor de charmes van deze jonge man met grote ideeën, er op uit om de wereld te ontdekken. Het was dan ook een groot avontuur om samen voor drie jaar naar de tropen te trekken en er een gezin te stichten. Twee kindjes werden kort na elkaar geboren. In 1960 keerde het gezin terug naar huis. Om zijn carrière te beginnen bij het ministerie van buitenlandse zaken legde hij een reeks succesvolle examens af. Ondertussen kende André voor de derde keer vadergeluk met de komst van een klein meisje. Een jaar later werd hij benoemd bij het consulaat van België en de Permanente Vertegenwoordiging bij de Raad van Europa in Straatsburg. Naast de gebruikelijke consulaire aangelegenheden was hij ook gepassioneerd door multilaterale functies. Hij was tevreden dat hij in de Elzas kon wonen maar na drie productieve jaren aldaar was het tijd om zijn reis verder te vervolgen met zijn gezinnetje. Ongelooflijk maar waar, in 1967 werd André benoemd aan de ambassade van Kinshasa in Zaïre waar hij twee posten bezette, economische en culturele zaken. Op dat moment was er jammer genoeg ernstige politieke onrust en daarom werden vrouwen en kinderen gerepatrieerd naar België. André werd voor negen maanden gescheiden van zijn familie, een moeilijke tijd voor hem. Na deze onrustige periode mocht zijn familie terugkomen maar enige tijd later namen ze opnieuw hun bagage. Het geluk was opnieuw aan zijn kant toen een nieuwe bestemming opdook aan de horizon, richting Europa. Het was het consulaat in Lille, gekend als een belangrijke post wat betreft handel en cultuur. Door de nabijheid van België leefde er ook een grote Belgische gemeenschap. Zoals ieder jaar gebeurde er een diplomatieke wissel, dat liet de diplomaten toe de wereld rond te reizen. Na Lille werd André in 1973 benoemd bij de ambassade van Mexico om er drie functies op te nemen, politiek, economie en cultuur. Naast het werk was het een waar genoegen om een nieuwe cultuur te leren kennen en kennis te maken met de pre-Columbiaanse kunst van voor de komst van Christopher Columbus.

In 1977 ging de reis terug richting bakermat meer bepaald naar Nederland, waar André benoemd werd tot ministerieel raadgever van economische zaken op de ambassade in Den Haag, een belangrijke functie met een omvangrijk takenpakket. Met de charme van de nabije zee was het er goed wonen zowel voor lichaam als voor geest. Het was te mooi. Onverwacht, in 1981,verving André een collega bij de ambassade in Moskou, afdeling politiek. Leven en wonen in Moskou was geen sinecure. Des te hoger de functie, des te delicater de missie. het oog van Moskou was alom tegenwoordig. In de ambassade was er een ‘dove kamer’. Europese diplomaten kwamen er regelmatig bijeen om overleg te plegen op politiek niveau om te beslissen over de lijn TOP SECRET, omdat spionage alom tegenwoordig was. Gedurende deze vier jaren werden we gehard tegen de polaire koude en de zomerse hittegolven. Om alles toch wat in evenwicht te houden, werd André de belangrijke post aangeboden van Consul Generaal in Lille, in vergelijking met de vorige een geruststellende positie, niet ver van België. De verantwoordelijkheden waren zwaar en het leven ging verder zonder negatieve turbulenties. Ondertussen was André een doorgewinterde diplomaat geworden die zijn kennis en talent voor enkele jaren ten dienste stelde van het ministerie van buitenlandse zaken, op de afdeling personeel om er honderden diplomaten op te leiden. Na vier jaar uitputtend werk was André blij dat hij een laatste post als ambassadeur in Marokko kon aanvaarden. Maar ook daar waren er heel wat problemen op te lossen ten gevolge van een grote migratie van Marokko naar België. Het was op alle fronten een interessante en benijdenswaardige positie want er kwamen veel delegaties van ministeries en zakenmensen op bezoek om te onderhandelen. Aan het einde van zijn diplomatieke carrière, in 1996, verlieten we het koninkrijk van de zon om terug te keren naar het land van wind en regen, waar de globetrotter de fakkel doorgaf… Maar door zijn bekendheid en zijn eerdere activiteiten in het kader van internationale betrekkingen werd André door zijn schoonzus en een vriend Jean Wallon gevraagd om met hen samen te werken voor een humanitaire organisatie Bikas, die zich focuste op Nepal. Hij maakte kennis met Jos Gobert, voorzitter van de vereniging. Ze werden hechte vrienden. André werd de juridische adviseur van Bikas. Bij André groeide de nieuwsgierigheid naar Nepal om in 2000 het land en de projecten van Bikas aldaar te bezoeken. Hij was overdonderd. Op 13 december 2011 is André heengegaan. Ik hoop dat allen die hem gekend hebben aan hem levende herinneringen zullen overhouden.


7

ETNISCHE VARIATIE Nepal kent een grote verscheidenheid aan etnische bevolkingsgroepen (59!) met elk hun eigen karakteristieke uiterlijk, kledingstijl, taal en liederen. De Newar, Gurung, Magar, Rai en Limbu, Tharu en Tamang zijn hier enkele voorbeelden van. De Tharu is een etnische groep die inheems is in de Terai, de zuidelijke heuvels aan de voet van de Himalaya. De Tharu zijn de grootste en oudste bevolkingsgroep in de Terai en leven in de nabijheid van dicht beboste regio’s. Ze hebben een donkere gelaatskleur en beschikken over een goede conditie. Landbouw en zakendoen zijn hun voornaamste bezigheden. In het artikel over de Himalaya spelen de Sherpa de hoofdrol. Zij zijn het volk uit het oosten, ‘shar’ vertalen we als ‘oost’ en ‘pa’ voor ‘volk’. Ze zijn van Tibetaanse origine en wonen op grote hoogte in de Himalaya. In de Tibetaanse taal betekent ‘sherpa’ letterlijk ‘volk van het oosten’. Hun voornaamste werkzaamheden bestaan uit handel, landbouw en veeteelt. Maar het meest bekend zijn ze om hun vaardigheden als bergbeklimmers en trekkers. (met dank aan Saccha Karki, fotograaf en zijn vrouw Sofi Maharjan, informatie) Wordt vervolgd

HET VOORBIJE JAAR GEEN NEUSHOORNS MEER GEDOOD IN NEPAL De neushoorn krijgt het alsmaar harder te verduren. In 2011 werden in Zuid-Afrika 448 neushoorns gedood, een triest record. Zelfs in de musea worden opgezette neushoorns van hun hoorn beroofd. Want daar is het om te doen. In Azië, waar de hoorn gebruikt wordt in de traditionele geneeskunde als afrodisiacum, is een gram hoorn het dubbele waard van een gram goud. Maar uit Nepal komt er toch wat goed nieuws. Voor het eerst werden er het voorbije jaar geen Indische neushoorns gedood door stropers. In India en Nepal komt de neushoorn voor op diverse uiteen liggende locaties. De neushoorn staat op de lijst van kwetsbare diersoorten. In Nepal leven er nog amper 534 exemplaren. “Het is de eerste keer in 29 jaar dat Nepal een heel jaar heeft gehaald zonder gedode neushoorn. Dat is de beloning voor het 8


werk van de regering, het Wereldnatuurfonds en vele partners”, zegt Barney Long van het WWF (Wereldnatuurfonds). “We hopen dat het nieuwe jaar nog meer goed nieuws kan brengen uit andere landen zoals Zuid-Afrika.” Drie van de vijf neushoornsoorten worden bestempeld als ‘kritiek met uitsterven bedreigd’. Drie op de rode lijst van de IUCN (International Union for Conservation of Nature): de zwarte neushoorn in Afrika, de Javaanse neushoorn met nog amper 50 exemplaren en de Sumatraanse neushoorn met 250 exemplaren. Voor twee subsoorten van neushoorns betekende 2011 het einde: de Vietnamese neushoorn - een subsoort van de Javaanse neushoorn – en de westelijke zwarte neushoorn zijn officieel uitgestorven.

BIKAS WIJNEGEM STELT VOOR

BIKAS WIJNEGEM STEUNT

HIMALAYA

EEN EZELSPAD VOOR KALIPUL

Uitdagingen op eenzame hoogte Met Wim Smets hebben we, na Stein Tant in 2007, opnieuw een Belgische topklimmer uitgenodigd voor een avond vol adembenemende reis- en klimverhalen, ons verteld in een prachtige beeldentaal. Wim Smets is een jonge veertiger met een grote liefde voor avontuurlijke reizen en voor extreme uitdagingen. Dit bracht hem naar alle uithoeken van de wereld: van het regenwoud van Papoea, over de hoogvlakten van Tibet tot in de ijswoestijnen van Antarctica. Maar zijn grootste passie is en blijft de bergsport. Als één van de eerste Belgen bereikte hij de ‘7 Summits’, al de hoogste bergtoppen op ieder van de zeven continenten, een prestatie die nog maar weinigen hem hebben nagedaan. Na zijn Everest beklimming ondernam hij als eerste Belg een poging om de uiterst moeilijke en gevaarlijke K2 in de Pakistaanse Karakoram te beklimmen. Op bijna 8000 meter hoogte staakte hij om veiligheidsreden zijn poging om te top te bereiken. Vorige zomer beklom hij in de buurt van de K2 de Broad Peak (8051 meter), zijn derde zogenaamde ‘achtduizender’. Dit succes was meteen ook een primeur voor de Belgische klimmerswereld. Zijn uitdagend klimavontuur vol tragiek en overwinning was deze zomer uitgebreid via de radio te volgen. Wim is een boeiend verteller die prachtig beeldmateriaal meebrengt van zijn vele reizen en avontuurlijke beklimmingen. Laat je meevoeren naar de schitterende werelden van eeuwige sneeuw en ijs en laat je onderdompelen in de uitdagingen op eenzame hoogte.

“Ik ben Prem, landbouwer. Ik woon in een lemen huis in Kalipul in de heuvels aan de voet van de Himalaya. Als ’s morgens de zon opkomt, dan zie ik de besneeuwde bergtop van de Annapurna, genoemd naar de godin van de overvloed. Waar wij wonen is het klimaat mild, de zomers zijn er warm (30°C) en de winters eerder zacht (rond het vriespunt). Omdat we aan de zuidkant van de Himalaya wonen, hebben we in de zomer vaak problemen met de overvloedige moessonregens die aanleiding geven tot landslides. Daardoor spoelt er veel vruchtbare aarde weg. Op de smalle terrassen, die met veel moeite aangelegd zijn tegen de steile berghellingen, verbouw ik rijst, maïs en groenten. Diep beneden in het dal ligt het dorp Beni, daar is de marktplaats waar wij onze producten verkopen en waar wij kopen wat we zelf nodig hebben. Tussen het dal en ons dorp is er maar één weg, een zeer smal bergpad dat de steile helling afdaalt. Tijden het regenseizoen is het levensgevaarlijk om met zware lasten op mijn rug die weg te gebruiken. En laat het nu juist die periode van het jaar zijn dat we het meeste van onze koopwaar naar de markt moeten dragen.” Tot zover het verhaal van Prem onze landbouwer uit Kalipul. Op vraag van de mensen van Kalipul steunen wij met Bikas Wijnegem dit jaar het ‘ezelspad project’ van Kalipul. De bedoeling is om het smalle, steile, zeer gevaarlijk bergpad dat de bergflank afdaalt over zijn lengte van 1,3 km. uit te bouwen tot een zogenaamd ezelspad. Een ezelspad is naar Nepalese normen een weg van twee meter breed dat begaanbaar is voor transporten met lastdieren. Het is de verbreding van het bestaande pad dat de hoger gelegen dorpen met Beni en met de bereidbare weg naar Kusma verbindt. Bij dit soort werken in de bergen komen veel hak- en breekwerk en de inzet van een graafmachine aan te pas. Dit drijft de prijs zodanig hoog op dat de kleine boerengemeenschap ondanks hun gezamenlijke inspanningen onmogelijk voor de financiering van dit project kunnen instaan. De opbrengst van de filmvoordracht door Wim Smets, ‘HIMALAYA - Uitdagingen op eenzame hoogte ‘ gaat integraal naar dit project, EEN EZELSPAD VOOR KALIPUL.

Reeds 19 jaar Bikas Wijnegem Dankzij de bezielende inzet van de werkgroep BIKAS Wijnegem, door de sympathie en de steun van de Wijnegemse bevolking en van de niet onaanzienlijke financiële ondersteuning door het gemeentebestuur via de GROS, hebben wij sindsdien heel wat projecten op het gebied van onder andere gezondheidszorg en watervoorziening, educatie en onderwijs, wegen- en bruggenbouw in Nepal kunnen realiseren. Al deze projecten worden uitgevoerd door de mensen ter plaatse en op vraag van onze Nepalese partnerorganisatie CWISH. In naam van de mensen van Nepal ‘Wijnegem bedankt voor 19 jaar Bikaswerking!’


9

AFSCHEID VAN AMBASSADEUR VOOR NEPAL IN BELGIË Eind januari nam de heer Pramesh Kumar Hamal afscheid als ambassadeur voor Nepal in België. Ook Bikas bestuurders Mariette Ballegeer en Jill Vervoort (foto) en voorzitter Gaby Roegiers zwaaiden mee de ambassadeur uit. Langs deze weg willen we zijne excellentie mr. P.K. Hamal danken voor zijn werk in België ten voordele van Nepal en voor de NGO’s werkzaam in Nepal. We wensen hem veel succes in zijn verdere carrière.

*TELEX*TEL VINGER VAN DE YETI In de jaren 50 werd in een Nepalees klooster een vinger gevonden van 7 cm lang. De monniken vereerden het bot als talisman. Wetenschappers namen de vinger mee naar Londen omdat ze in de veronderstelling waren dat het een bot was van de Yeti, beter gekend als de ‘Verschrikkelijke Sneeuwman’. De vinger verdween in een la maar werd onlangs teruggevonden. Genetica-expert Rob Odgen heeft na een halve eeuw onzekerheid het bot geanalyseerd en vastgesteld dat het om een menselijke vinger gaat. In het oktober van vorig jaar erkende de regio Kemerovo in Siberië het bestaan van de Yeti. Volgens de plaatselijke autoriteiten is er ‘onweerlegbaar bewijs’ dat de Yeti zich in de bergen ophoudt. OLIFANTENFESTIVAL Eind december vond in Chitwan het vijfjaarlijkse olifantenfestival plaats. Naast olifantenraces waren er ook voetbalwedstrijden. Jawel, olifanten spelen voetbal! Het hele jaar door bereiden de olifanteneigenaars zich voor op de wedstrijd. Het spektakel trekt vele toeristen aan. Ze maken foto’s want je niet iedere dag voetballende olifanten. Dit festival kwam er een nieuw onderdeel bij, namelijk een schoonheidswedstrijd voor olifanten. Gedurende het drie dagen durende festival worden de dieren, gewassen, verzorgd en geknuffeld.

TEKORT AAN ELEKTRICITEIT Het droge winterseizoen is er de oorzaak van dat er een elektriciteitstekort is voor de hoofdstad. De vraag naar elektriciteit is groter dan het aanbod. De reservoirs van de hydro-elektrische centrales zijn onvoldoende gevuld wegens de geringe neerslag. NEA – Nepal Electricity Authority – heeft eind vorig jaar besloten de elektriciteitstoevoer dagelijks elf uur af te sluiten. Dat kan in de komende maanden nog oplopen tot achttien uur per dag. Een paar grote bedrijven, luxe hotels en rijke families bezitten een generator. De meerderheid van de Nepalezen brengt de avonduren door in het donker of met kaarsen. De non-profit organisaties hebben door het elektriciteitstekort problemen met het halen van hun doelstellingen. Alles in verband met koken, schoonmaak en het administratieve werk op de computer moet nauwkeurig worden gepland. Ook moet op het goede moment water opgepompt worden naar de reservoirs op de daken, zodat men overdag niet zonder water komt te zitten. Het regenseizoen begint rond mei en dan gaat de toevoer van elektriciteit omhoog en wordt het leven weer een stukje gemakkelijker.

10


EXTREME KOUDE TEISTERT DUIZENDEN DAKLOZE FAMILIES Na een aardbeving van 6,8 op de schaal van Richter bleven 7 746 Nepalese families dakloos achter. Het Nepalese Rode Kruis zorgde onmiddellijk voor de nodige hulp, zoals dekens en zeilen. Veel heropbouw laat echter nog op zich wachten. Nog zeker 5 000 families leven in geïmproviseerde tenten, terwijl de temperaturen dalen. België heeft 25 000 euro vrijgemaakt ter ondersteuning van het Nepalese Rode Kruis.

EX*TELEX*TELEX*TELEX* EX-REBELLEN VERLATEN DE KAMPEN Begin februari zijn de voormalige communistische rebellen begonnen met hun uittocht uit de kampen die ze vijf jaar lang als hun thuis hebben beschouwd. Eind vorig jaar is er een akkoord bereikt dat 6500 ex-rebellen mogen toetreden tot het nationale leger terwijl de overigen geld krijgen om een nieuw leven in de burgermaatschappij op te bouwen. EERSTE NEPALESE PROFVOETBALLER Robit Chand wordt mogelijk de eerste Nepalese voetballer die van zijn hobby zijn beroep kan maken. Als we de Schotse krant Daily Record mogen geloven is Glasgow Rangers erg geïnteresseerd in de negentienjarige verdediger. Dit jaar wil Chand naar Schotland verhuizen om er een contract af te dwingen. Hij was in het verleden al dicht bij een overgang naar Engeland, maar proefperioden bij Arsenal en Tottenham Hotspur werden op het laatste moment geannuleerd. Naast Glasgow heeft ook het Franse Lille interesse om de Nepalese verdediger te contracteren. CELSTRAF VOOR 19 BESCHULDIGDEN IN MOORDZAAK ROND LUSTOPWEKKENDE PADDENSTOELEN Eind vorig jaar veroordeelde een rechtbank in het district Manang negentien mensen tot gevangenisstraffen gaande van twee tot twintig jaar voor de moord op zeven verzamelaars van lustopwekkende

paddenstoelen. Eenentwintig anderen, onder wie een jongen van elf, werden vrijgesproken. Tijdens het onderzoek werden honderd inwoners van het dorp Naar opgepakt door de districtspolitie. De slachtoffers kwamen uit Gorkha. Zij hadden op 10 juni 2009 geprobeerd de rupsenzwam te plukken, ze werden gelyncht en van een klif gegooid. In sommige landen wordt de zwam als afrodisiacum gebruikt. De paddenstoel, die een grote bron van inkomsten is voor de gemeenschappen die in de Himalaya leven, wordt uitgevoerd naar China, Hongkong, Taiwan, Zuid-Korea en Thailand. AKKOORD OVER ONTWAPENING REBELLEN IN NEPAL Vijf jaar na het einde van de burgeroorlog bereikten de politieke partijen op 1 november van vorig jaar een akkoord over de ontwapening van de voormalige maoïstische rebellen en hun integratie in het leger. In het akkoord staat dat de maoïsten al hun wapens bij de staat moeten inleveren. 6 500 van de 19 000 ex-rebellen worden geïntegreerd in het leger. De rest krijgt 500 000 tot 800 000 roepie (4 500 tot 7 400 euro). Ook zal alle grond die door de rebellen in beslag werd genomen, worden teruggeven aan de rechtmatige eigenaars. Toch is niet iedereen blij met het akkoord. De radicale maoïsten verwerpen het en vinden het ‘vernederend’. De burgeroorlog kostte het leven aan 16 000 mensen.

Trekking Expedities

Ang Tshering Sherpa en Jo Logghe 25 jaar ervaring !

Culturele

Rondreizen

Rafting Safari Hotelreservatie Vliegtuigboekingen

P.O. Box 3022 Bhagawan Bahal - Thamel Kathmandu NEPAL Tel: 00977.1.4424249 - 4426947 Fax: 00977.1.4411878 - 4420604 E-mail: [email protected] Web: www.asian-trekking.com

- Begeleide rondreizen vanaf 2 deelnemers - Meer dan 90 trekkingen op vaste data -13 Tibet programma’s met trekkingen, rondreizen, mountain bike tour - Tibet reizen op vaste data, ook Mt Kailash - Bhutan tijdens de Tsechu Festivals ZZZUW reis voor U op MAAT

INFO: JO SHERPA-LOGGHE p/a Hans Logghe, Astridlaan 39, 8310 Brugge-Assebroek Tel / Fax: 050-354449

e-mail [email protected]


11

BIKAS ACTIEF

STEEN VOOR STEEN De in dit tijdschrift zo geroemde documentaire ‘Brick by Brick’ zal op vrijdag 1 juni om 20 uur vertoond worden in het Mols Pierement, Stokt 126 in Millegem. De toegang is gratis, maar een vrije gift wordt zeer geapprecieerd. Er zullen Nepalese hapjes geserveerd worden. Na de film kan er nog nagepraat worden in de cafetaria en – als het weer het toelaat – op het terras. Noteer deze dag alvast in je agenda! Meer hierover in ons volgende tijdschrift.

BIKAS WIJNEGEM STELT VOOR

SAPUKAY

FILMVOORDRACHT WIM SMETS

EEN AVOND VOL MUZIEK, WOORD EN BEELD

Zaterdag 31 maart om 20 u

Zaterdag 10 maart om 20 uur

GC ’t Gasthuis Theaterzaal, Turnhoutsebaan 199 in Wijnegem Inkom: 10 euro Reservatie: 03 353 01 84 Organisatie: Bikas Wijnegem

Sint-Pauluskerk van Petegem-Deinze Inkom: 10 euro, de opbrengt gaat naar de Brick Children School Kaarten: Oxfam Wereldwinkel Deinze of aan de kassa

zingt voor de Brick Children

col ofon

ALGEMENE VERGADERING De raad van bestuur van Bikas nodigt iedere geïnteresseerde uit op haar jaarlijkse algemene vergadering. Deze vindt plaats op zaterdag 17 maart om 14.30 uur in het vergaderzaaltje van restaurant Yeti House, Van Arteveldestraat 45 in Antwerpen (op 5 minuten loopafstand van het centraal station). www.bikas.be

FOCUS OP NEPAL

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING IN NEPAL ‘BIKAS’ ASSOCIATION VZW

Vol.23, n°1 - januari / februari / maart 2012 – Afgiftekantoor: 2600 Berchem 1-2 Afd. - Erkenning : P206908 Steun: 10 EURO op rekening BE32 2200 7878 0002 op naam van Bikas Association vzw. (fiscaal attest voor giften vanaf 40 EURO) Verantwoordelijke uitgever & secretariaat: Mariëtte Ballegeer, Van Dornestraat 144, 2100 Deurne, België (alle briefwisseling op dit adres) tel. 03 324 13 26 - [email protected] - www.bikas.be - Ook een franstalige Bikas is verkrijgbaar, vraag informatie op het secretariaat - Opmaak en druk : www.dewrikker.be ‘Bikas’ is het Nepalese woord voor ‘ontwikkeling’

ZESENTWINTIG MILJOEN. Het is verbazingwekkend tot welke hoogten de mens kan stijgen door met beide voeten op de grond te blijven

Recommend Documents