Zeldenrust 4, 1671 GW Medemblik, telefoon

Zeldenrust 4, 1671 GW Medemblik, telefoon 0227 570700

www.DEYACHTING.COM Hét adres voor nieuwe kwaliteitsschepen en dé makelaardij voor gebruikte schepen in Medemblik!

DRIETA AND

De SwedeStar wordt geleverd als 370 en als 415

De Saare wordt geleverd als 38 maar ook als 41ac en 41cc en 46cc

Drietand cover 2-2015.indd 1-2

Flyer terug Antarctica, once in a lifetime Overwinteren in Noorwegen Gas aan boord

W W W. K U S T Z E I L E R S . N L

2015  2

23-03-15 09:10

01/20113

www.hqhh.de

Zo werkt het alleen bij Pantaenius

NED13022

Ge

zen tot o k

Marktleider

Meer dan 70.000 eigenaren vertrouwen hun jachtverzekering toe aan Pantaenius. Pantaenius beschikt over een wereldwijd netwerk met 10 vestigingen in Europa, Australië en in de USA.

Nieuw voor oud

Uw schip is beschadigd en u heeft nieuwe onderdelen nodig voor de reparatie? Pantaenius regelt deelschade zonder prijsvermindering tot de hoogte van de verzekeringswaarde.

Vaste taxatiewaarde

U heeft een “Total Loss” situatie en wenst een vergelijkbare vervanging? Bij Pantaenius ons wordt een vaste verzekeringswaarde afgesproken die zonder vermindering vervangen wordt en niet de dagwaarde zoals bij vele andere jachtverzekeringen.

Breehorn bouwt al bijna 50 jaar degelijke schepen voor serieuze zeilers. Stoere schepen met een elegant uiterlijk die erom vragen in actie te zijn en met u naar verre kusten te zeilen. Breehorn, een werf waar zeilers bouwen voor zeilers.

Constructie- en materiaal fouten

Schade veroorzaakt door constructie- of materiaalfouten en slijtage bij gewoon gebruik zijn alleen voor het betreffende deel uitgesloten. De vaak dure gevolgschades zijn daarentegen volledig gedekt, als het hier om een verzekerd risico gaat.

37

41

44

48 ook met hefkiel

53 met pilothouse Duitsland · Verenigd Koninkrijk · Monaco · Denemarken · Oostenrijk · Spanje · Zweden · Verenigde Staten · Australië Tel. +31 6 83 98 76 55

www.breehorn.nl

www.pantaenius.nl

Vosseleane 69 8551 ML Woudsend Telefoon 0514 592233 Fax 0514 591904 e-mail: [email protected] Bezoek ook eens onze makelaardij op www.breehorn.nl/makelaardij 14.013_BR adv Drietand FC A4-37+31.indd 1 Drietand cover 2-2015.indd 3-4

21-01-14 17:16

23-03-15 09:10

43e jaargang nr 2, april 2015 De Drietand is het verenigingsblad van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers. Verschijnt 6 keer per jaar. © NVvK

Inhoud Opening

1

Van de Bestuurstafel

2

In Memoriam

2

Verslag Elektriciteit en DSC cursus

3

Salentein: Flyer is weer terug

4, 5

Over veiligheid gesproken: MOB

6, 7

Tips van de veiligheidscommissie

7

Verslag Bits & Bytes

8

Je zeekaarten zelf bijwerken

Hakoy, met zicht op Sarabande. Foto Henny en Wim de Jong

Overwinteren deden onze boten, de meeste in winterstalling, onder milde omstandigheden. Maar sommige van onze leden zochten de winter op als opstapper, a/b van de Europa in Antarctica (zie cover) of a/b van hun Sarabande, bij Tromsö in Noorwegen (foto boven). ‘Winterzeilende’ leden zagen virtueel hoe in de Volvo Ocean Race de Vestas op een rif liep. Wij dekken ons in voor het zeilseizoen met een voorziening tegen waterslag en een goede elektrische en gasinstallatie. Zit het toch tegen, dan weten we om te gaan met elektronische kaarten en noodsignalen en kennen de instructies voor de man of vrouw over boord en onze DSC-marifoon. Dus kunnen we gerust meedoen met de tochten van de Zeezeilcie en ter voorbereiding de Openingstocht, ook al moeten we ons trouwe lid/opstapper John Smit missen.

9, 10

Over veiligheid gesproken: Vestas 11 12, 13

Waterslag Joke

13

Gas aan boord

15, 16, 17

Aankondigingen

18, 19, 20

Uit de Boekenkist

21

Antarctica, once in a lifetime

23

Overwinteren op 69 graden Noord

24, 25

Greetje

25

Uit de oude doos van Baron van Höevell – 2

26, 27

Een kleine geschiedenis

27

Lief voor Water

28

Koersvast

29, 30

Deltableau

30, 31

Tips & Tricks

34

Kort Nieuws

34

Leden voor Leden

35

Ondertussen op de Website

36

AGENDA

14 april Cursus zeiltrim



14 april Manoeuvreerdag voor vrouwen



13 mei Hemelvaart in Lowestoft



24 mei Lambertustocht



20 juni Driehoek Noordzee Challenge 28 augustus Delta Lloyd 24 Uurs Zeilrace

26 september Preventiedag

PETER SCHOTMAN

2 juni Deelnemersbijeenkomst Driehoek

19 september Strijd om de Ankerbol

Al deze onderwerpen vindt u in deze Drietand, naast onze vaste rubrieken.

2 mei Openingstocht Elburg





3/4 oktober Sluitingstocht Makkum/Franeker 7 oktober Najaarstocht Rotterdamt

Kopij voor Drietand 3-2015 uiterlijk 24 april aanleveren bij [email protected] Teksten uitsluitend aanleveren in Word en beeldmateriaal in jpg of PDF met minimale bestandsgrootte van 500 kB, beide als bijlage bij de email. Website-materiaal sturen naar Joep Dirkx of Jan Kolthof, [email protected]

Coverfoto: Frans van Buuren, Europa in Antarctica APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

VAN DE BESTUURSTAFEL

2

Vergaderen..…

D

eze column heeft vooral tot doel aan de leden/lezers een indruk te verschaffen van de zaken waar het NVvK bestuur zich het gehele jaar mee bezighoudt. Laat ik eens met de conclusie van dit stukje beginnen: er wordt binnen het bestuur en de commissies veel vergaderd om onze geliefde NVvK de vereniging te laten zijn en blijven die de leden voor ogen hebben. De bestuursvergaderingen worden 9x per jaar in het centraal gelegen hotelrestaurant de Biltsche Hoek in De Bilt gehouden. Er blijkt binnen het bestuur per saldo een grote mate van eensgezindheid te bestaan. De weg ernaartoe is echter wel eens hobbelig, soms door verschil van inzicht onderling, maar vooral door invloeden van buitenaf. Daar bedoel ik bijvoorbeeld wetgeving en maatschappelijke tendensen mee. Het kunnen laveren, wat in onze genen zit, levert daarbij toch meestal mooie resultaten op. Want daar draait het uiteindelijk om: resultaten

op het gebied van belangenbehartiging, prachtige tochten, enerverende wedstrijden en boeiende droge evenementen. Een bloemlezing van de onderwerpen, die bij de afgelopen twee bestuursvergaderingen aan de orde kwamen: Beleidsplan ‘Scherp aan de Wind’; agenda AV 2015; jaarrekening 2014 en begroting 2015; contributievoorstel; jaarverslagen Bestuur en Commissies; voordracht Oprichtingsbeker en Zilveren Speld; bestuurswisseling; continuïteit 24Uurs; Lustrum 2016 en bijzondere actie(s); interpretatie enquête Jaarboek; Watersportverbond; ontwikkeling ledenbestand, pr en ledenwerving; deelname natte Hiswa; integratie experiment bij de komende Driehoek Noordzee Challenge; ‘uit de commissies’….. Twee onderwerpen beheersen de komende maanden de agenda: Beleidsplan ‘Scherp aan de Wind’, waarin het bestuur vastlegt welk beleid het met de NVvK voor ogen staat voor de komende 5 jaar. Wat voor vereniging we willen

HAN IJZENDOORN

zijn, welke doelstellingen streven we na, hoe denken we die te realiseren, inclusief een pr-plan en een ledenwervingsparagraaf. Later dit jaar meer, na overleg met de commissies. Lustrum 2016, wanneer de NVvK 70 jaar bestaat. Er komt een Lustrumcommissie van 2 bestuursleden en enkele commissieleden voor de creatieve en financiële ideeën. Het is onze intentie er een bijzonder lustrumjaar van te maken, met het accent op een nautische invulling. De titel van dit stukje is ‘vergaderen…..’, wat eigenlijk niemands hobby is. Onze passie, het zeezeilen met veel plezier en in al zijn facetten, dient naar de mening van het bestuur daarbij altijd centraal te blijven staan. ■

IN MEMORIAM

John Smit

1936 – 2015

Het was 35 jaar geleden in Medemblik. Ik zat wat te lezen in de kuip toen vanaf het schip achter ons een stem klonk: “Meneer, mag ik u wat vragen?” Ik keek op en zag een vriendelijke heer met pijp in een Westerly Centaur, de Hooker. Hij wilde voor de eerste keer naar de Wadden samen met echtgenote, twee

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

jonge dochters en een gezellige hond. Het was onze eerste ontmoeting met John en zijn gezin en het begin van een dierbare vriendschap. In 1997 voeren we als duo de zeer winderige Driehoek Noordzee. Na het overlijden van zijn vrouw voer hij veel solo in de Hooker en werd hij een zeer gewaardeerd bemanningslid, o.a. bij

Henry Engelaer tijdens 2 trajecten van de Round the World Rally, bij Fred en Maja Flipsen a/b van de Casse Cou, bij Ben Hoekendijk en bij Jaap Schipper die hem de laatste jaren meenam aan boord bij de start en finish van de 24Uurs. Zijn ervaringen als bemanningslid verwoordde hij in een artikel in de Drietand dat daarna werd opgenomen in het Jaarboek onder de titel ‘aanbevelingen voor opstappers’. John was oud-voorzitter van de Hilversumse rugbyclub en van de Westerly Club en een waardig en actief lid van onze vereniging. Vooral de laatste jaren, waarin hij niet meer zeilde, waren de evenementen van de NVvK belangrijk voor hem. We zullen hem blijven herinneren als een aimabel, plooibaar en verdraagzaam mens, die belangstelling had voor anderen. We wensen zijn kinderen en overige familie veel sterkte toe. Henk Buitenkamp

3

VERSLAG

DSC cursus Lemmer 31 januari 2015 SIEBOLD DE VRIES

P

er 1 januari ben ik lid geworden van de NVvK met als eerste doel kennis op te doen over zeilen op groot water en op zee. Ik was daarom blij dat er zich al snel een kans voordeed om mijn marifoon kennis op te halen en het in de praktijk oefenen van noodberichten per (DSC) marifoon. De cursus van 31 januari 2015 was georganiseerd in Lemmer en op de A6 in de polder dacht ik: “Bekende weg die ik al heel wat keertjes heb gereden en nooit wat gehad... Waar zit de krik ook alweer en hoe werkt zo’n meldpaal eigenlijk. Ik zou het werkelijk niet weten.” En zo is het dus, als er echt iets is, moet je weten wat je moet doen en dan ben je op je schip midden op open water per definitie op jezelf aangewezen. Ik volgde het middagprogramma. Gastvrouw Immy Timmerman had alles perfect geregeld met soep en broodjes voor de lunch en aan het einde van de middag ook nog een drankje; alle lof voor deze gastvrijheid. In de woonkamer stonden 10 marifoons

opgesteld, die waren ‘doorgelust’ en waarvan een functioneerde als Kustwacht. Na de introductie oefenen we met een aantal in een werkboek uitgeschreven situaties in de praktijk. In het begin heb je dan het gevoel dat je met twee linker handen staat te schutteren, maar in de loop van de middag lukt het prima en begrijp ik de logica van de procedure en de regels van het spel. Ik voel me nu beter in staat om DSC-calls te maken en het uitgereikte voorgepro-

grammeerde lijstje van ‘How to make a DSC Mayday Call’ ga ik met mijn eigen gegevens invullen, plastificeren en bij mijn marifoon hangen. Op mijn pc die ik gebruik voor mijn navigatie heb ik al een checklist van alle handelingen die ik moet doen voordat de trossen losgaan en ik zal daaraan toevoegen: ‘DSC Mayday Call oefenen’. Een leerzame middag in een ontspannen, huiselijke sfeer met een team dat alles uitstekend had voorbereid. ■

Elektro Workshop 31 januari en 14 februari 2015 MARK DOETS

I

n 2011 hebben we een aluminium Van de Stadt Samoa uit 1991 gekocht. Een goed gebouwd schip maar na meer dan 20 jaar zijn een hoop systemen aan boord behoorlijk ‘houtje-touwtje’ geworden. Het onderwerp elektro heb ik steeds voor me uitgeschoven, omdat er geen problemen waren en omdat bij ons de kennis over elektra aan boord nagenoeg ontbrak. Dus zag ik er wat tegenop met dit onderwerp aan de slag te gaan. Voor 2015 heb ik me echter voorgenomen om de elektrische

systemen aan boord goed te begrijpen, de verouderde klem-aansluitplannen weer up-to-date te maken en een energiebalans te maken. Voor 2016 staat een plan voor een windgenerator en zonnepanelen op het programma. De Elektro Workshop werd gegeven door Egenolf van Stein Callenfels. Het aantal cursisten was relatief beperkt (6), maar het was een leuke en enthousiaste groep. Het kennisniveau en interessegebied waren ook erg vergelijkbaar. Egenolf beheerst dit onderwerp volledig en wist

het allemaal erg goed uit te leggen. De cursus heeft mij echt over een drempel heen geholpen. Ik heb er nu plezier in om mijn kennis verder te gaan uitbouwen en er zelf mee aan de slag te gaan. Het opstellen van een energiebalans voor mijn eigen schip was een enorme ‘eyeopener’. Ik verbruik veel meer stroom dan ik dacht. En wat leuk om je eigen energieverbruik (en het genereren ervan) goed te begrijpen en daarmee ook gelijk meer kennis op te doen van de systemen aan boord. Topcursus! ■ APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

VERSLAG SALENTEIN

4

Flyer is weer terug, en hoe JELMER HEINS

G

ing het op 21 februari in de Salentein over een befaamd schip, over een beroemd schipper of over een enthousiaste club liefhebbers, die Flyer teruggehaald hebben van de andere kant van de oceaan? En teruggebracht in de staat zoals zij op die stormachtige avond van 25 maart 1978 voor Portsmouth finishte in de Whitbread Round the Word Race. Als overall winnaar. Gerard Schootstra, de nieuwe schipper op de Flyer, maakte het zijn publiek niet gemakkelijk deze vraag te beantwoorden. Een bijna uitgelaten mens dat het nau-

Gerard Schootstra-Flyer

welijks kan bevatten dat hij Conny van Rietschoten zo dicht heeft genaderd dat heden en verleden soms niet van elkaar te scheiden waren. Hoe hij ooit onder de indruk kwam van schip en schipper, de boot sindsdien nooit meer uit het oog heeft verloren en als apotheose in 2013 er de hand op wist te leggen. Samen met drie niet minder vastberaden volgers: Diederik Nolten, Paul Wilms en Els Vroegindewey. En net zoals Van Rietschoten destijds de zaken uiterst professioneel aanpakte, zijn zij op dezelfde manier te werk gegaan. De door hen opgerichte Stichting Revival of The Flyer werd het dragende ponton waarop de onderneming werd opgezet. Deze wist vanaf de start een groep historisch betrokken deelnemers en leveranciers achter het project te krijgen, waarmee ook een gedegen financiële basis werd gelegd. Toen was het nog zaak om al dat enthousiasme over de oceaan te tillen en terug. Daar hoefde je Schootstra, aan wie het daadwerkelijk repatriëren van Flyer werd toevertrouwd, niet om te smeken. Ook nu niet, om zijn verhalen en anekdotes over zijn gehoor uit te strooien. Ondanks dat dit gehoor de zevenendertig jaren nadien gemakkelijker terug kan halen dan de jonge schipper zelf, hangt het als een klasje toch wel

enigszins vergrijsde schoolkinderen aan zijn lippen. Toe, vertel!

Kings’ Legend Zijn verhaal begint niet met Flyer doch met de Kings’ Legend, een andere coryfee uit dezelfde Whitbread Race. Deze Swan 65, een ontwerp van S&S was enkele jaren eerder door de bekende werf Nautor in Finland in productie genomen. Zij was voor Van Rietschoten richtpunt om zijn Flyer naar te modelleren. Zo kwam hij uit bij dezelfde ontwerpers Sparkman and Stephens. Maar om de race te winnen moest Flyer lichter worden. Door de romp in aluminium uit te voeren werd het totale ontwerpgewicht 26,6 ton, een ton lichter dan Kings’ Legend van zijn naaste opponent Nick Ratcliff. Koninklijke Huisman in Vollenhove werd de bouwer.

Icoon Flyer-one heeft onder een nieuwe naam, Alaska Eagle en een nieuwe eigenaar, Neil Bergt, ook de volgende editie van de Whitbread uitgezeild. Daartoe werden nogal ingrijpende aanpassingen doorgevoerd. Het zo karakteristieke kits tuig werd een sloeptuig, tegelijkertijd werd het achterschip verbreed en het roer verzwaard. Wederom bij Huisman. Na die

VERSLAG SALENTEIN

5 race heeft de eigenaar de boot overgedragen aan het Orange Coast College te Los Angeles. Daar heeft het 30 jaar gediend als trainingsschip voor de studenten. Al die dertig jaren gestuurd door hetzelfde schippersechtpaar Richard en Sheri, dat er 185.000 zeemijlen mee op het log bracht. “De boot was perfect onderhouden”, aldus Schootstra, “en was ook voor het College een icoon. Na dertig jaar was de trainingsdoelstelling aan herijking toe en moest het roer om. Het deed ons goed te ervaren dat men ook in L.A. besefte dat hier niet zomaar een boot op transport ging. Bij het afvaren werden wij door een spuitende blusboot begeleid naar de kade waar Flyer in een ro-ro werd geladen, bestemming Zeebrugge.”

Planning Dat was niet zomaar gegaan. “Al tijdens de onderhandelingen eind 2013 met het College hadden wij een planning in ons hoofd; Flyer zou september 2014 weer in oorspronkelijke staat haar opwachting maken in Alicante bij de start van de Volvo Ocean Race. Aan overvaren op eigen kiel viel dan niet te denken: een stuk Pacific, het Panama Kanaal, de Caribbean en dan nog eens de Atlantische Oceaan. Wel hebben wij overwogen om via Cuba naar Suriname te varen om daar een boot te zoeken voor de oversteek. Wij dachten aan een roll-on roll-off transport maar met de maten van Flyer was het onmogelijk om haar aan boord van zo’n schip te krijgen. De deuren bleken allemaal te klein. Maar je moet ook wel eens geluk hebben. Juist toen werd een nieuwe ro-ro met wel de juiste maten te water gelaten dat zijn eerste reis naar L.A. maakte. Flyer kon er net in, maar de mast moest er naast liggen. Op 8 januari ging het transport van start en op 15 februari 2014 landde het in Zeebrugge. Na het lossen hadden wij haar binnen een dag weer vaarklaar, omdat wij de mast volledig intact hadden gelaten en de tanks voor de afvaart met goedkope Amerikaanse olie hadden afgevuld. Zo konden wij direct op weg gaan naar Rotterdam waar wij in de oude thuishaven van Flyer hartelijk werden ontvangen.”

Refit Met een tussenstop in Amsterdam voor een niet geplande expositie op de Hiswa moest het echte werk nu beginnen:

Flyer terugbrengen in haar oorspronkelijke staat en dus terugbrengen naar de Koninklijke Huisman te Vollenhove. “Nu blijkt pas echt wat je aan sponsors hebt. Ieder op zijn gebied deskundig en betrokken kregen wij het binnen enkele maanden voor elkaar om Flyer weer in oude glorie te herstellen.” Bijna in oude glorie, want de verbreding van het achterschip met bijkomende aanpassingen van het roer waren te ingrijpend om terug te brengen naar de oude vorm. Wel zijn beide masten weer geplaatst, zij het compleet nieuwe; de sloepmast van Alaska Eagle ligt voor een vriendenprijs te koop. Een nieuwtje, zeg maar gerust een technisch hoogstandje kon aan de achterstag van de hoofdmast doorgevoerd worden. Deze liep oorspronkelijk dwars onder de buiskap van de stuurkuip door wat in de praktijk bij het overstag gaan knap hinderlijk was. De huidige techniek maakt het mogelijk om de stag al voor de buiskap op te pikken en deze met behulp van een geavanceerd soort spreider verticaal naar de spanten te leiden. De romp is geheel kaal geweest, omdat de schilder met testen had geconcludeerd dat het Flyer-blauw op het Eagle-wit geen lang leven zou zijn beschoren. “Voor de schilder was nog een andere rol weggelegd.

Aan het kontje van Flyer mankeerde net dat waar de verliefdheid op kan stranden. Met hulp van een ‘schoonheidsspecialist’ bij Huisman hebben wij in de avonduren dat onderdeel zo kunnen modelleren, dat met een paar potten epoxy de gewenste ‘lift’ werd verkregen.

Koninklijk Nu ze weer in haar oude staat was gebracht, moest uiteraard de oude naam Flyer met gepast ceremonieel worden herbevestigd. Dochter Marianne Ten Cate – Van Rietschoten was daartoe graag bereid. Op 6 september 2014 vond dit plaats in Rotterdam voor de deur van haar oude club de Koninklijke Roei- en Zeilvereniging De Maas, die haar prompt weer adopteerde. Zo vertrok zij de volgende dag onder de fiere vlag van de Koninklijke, op weg naar Alicante. Niet alleen wij arriveerden daar op tijd om de deelnemers aan de Volvo Ocean Race uit te zwaaien, om dezelfde reden lag daar ook de Kings’ Legend afgemeerd. Inmiddels ook in Nederlandse handen kon het niet uitblijven dat wij elkaars krachten op de Olympische baan zouden meten. Het werd een nek-aan-nek race die ook deze keer door Flyer werd gewonnen. ■

OVER VEILIGHEID GESPROKEN

6

Met een man over boord is er veel te doen In samenwerking met de KNRM hebben we sinds 2011 door oefening ervaring opgedaan met ‘man-over-boord’. Enkele malen met weinig wind, eenmaal met een gezellig zeilwindje. Toen konden mooi de verschillende terugvaarmogelijkheden worden uitgeprobeerd. De eerste maal zonder wind was het meest gespitst op het weer aan dek krijgen van de drenkeling. Maar MOB kent nog veel andere facetten die tijdens de oefeningen aan de orde komen.

ANDR É WIJSEN BEE K, LID V EIL IG H EIDS C OMMIS S IE

E

lke opsomming van acties die moeten worden ondernomen, houdt onbedoeld een vorm van hiërarchie in, maar er kan nu juist geen volgorde worden aangegeven. Er bestaat geen eerst dit en dan dat, want alles moet zo snel mogelijk worden gedaan. En dan ook nog tegelijkertijd. Hoogstens valt er een driedeling aan te brengen in aandachtsgebieden.

De drenkeling Los van de aandacht voor het varen moet alle aandacht gericht zijn op de drenke-

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

ling. Als het kan moet hem nageroepen worden: “ZWEM!” Een drenkeling dient in beweging te komen, hij/zij moet wat doen. Door de schrik en het contact met koud water kunnen denkwerk en reactievermogen uitgeschakeld zijn. Ook moet alles wat kan drijven toegeworpen worden. De joon blijkt daarbij een prima hulpmiddel om hem/haar te kunnen blijven lokaliseren. Na terugkomst komt het probleem om (hoog vrijboord!) de MOB vast te pakken en weer aan dek te krijgen. Natte, koude, vermoeide handen helpen daarbij niet. Aanbevolen is

om met een lijn of beter nog een ‘sling’ de drenkeling vast te nemen. Dan hoeft hij/zij ‘alleen nog maar’ aan boord. Ook daarmee is in de oefeningen van alles uitgeprobeerd: talies aan de giek, lieren vanuit de mast, zwemtrap langszij, tot een speciaal ophijs zeil aan toe. Iets om in wintertijd wat te knutselen?! Zie voor instructieve filmpjes over het ophijsen van de MOB en informatie over de cold water shock: www.completeguide.rnli.org

De boot Terugvaren moet gebeuren zonder dat zeilbediening en sturen veel aandacht opeisen. En de zeilen mogen eenmaal terug bij de drenkeling ook niet hinderen bij het manoeuvreren. Bovendien moet de boot absoluut stilliggen tijdens het eerste contact met de drenkeling. Ingewikkelde zeilmanoeuvres (onder stress) geven kans op extra problemen door zwaaiende giek, slaande schoten, etc. Het gevaar is dan dat het ene ongeval kan leiden tot een cumulatie van problemen. Ervaring leert dat dit het allerbeste gaat door de grootschoot snaarstrak te trekken. Het voorzeil hetzelfde, na tot in de wind te zijn opgeloefd. Zo bijgelegd komt de nodige rust in de boot. Bovendien is dit een goede uitgangspositie om de drenkeling weer op te pikken en dé gelegenheid om de talloze andere dingen die moeten worden ondernomen te overzien. De boot zal dan min of meer halve wind verlijeren richting drenkeling. Door de schroef wat voor- of achteruit te schakelen valt er nog wat te mikken. Eenmaal bij de drenkeling aangekomen moet de schroef natuurlijk in zijn vrij staan. Ongeveer midscheeps aan de lijzijde is het vrijboord op zijn laagst, dus daar brengen we de boot bij de drenkeling. Contact maken met de MOB over de spiegel heeft grote nadelen. Ten eerste zijn de bewegingen van de boot bij zeegang voor de drenkeling gevaarlijk. Ten tweede is al bij een klein beetje vaart het contact met de drenkeling gauw verbroken. In een eerdere Drietand lazen we over hartverscheurende situaties waarbij nog wel even contact was geweest met de drenkeling, maar het niet gelukt was om hem/haar achterop vast te houden.

7

Alarm slaan Plotter en GPS hebben meestal een MOBknop. Houd in het oog dat die vastgelegde positie op getijdewater van beperkte betekenis is. Bij het doorgeven van de positie aan de Kustwacht blijkt dat mondeling doorgeven van de geografische positie makkelijk tot een misverstand leidt, zowel bij zender als ontvanger. De boodschap kan niet duidelijk genoeg zijn. En dient op een rus-ti-ge dic-teer-snel-

heid over-ge-bracht te wor-den. Alarmering via de DSC daarentegen geeft direct en foutloos de positie door, aannemende dat de VHF ordentelijk met GPS is verbonden, zoals het hoort. In tegenstelling tot het vroeger geleerde mag een MOB als een MAYDAY worden opgevat.

Conclusie

een bemanning van twee bleken alle nodige handelingen om de drenkeling weer terug aan boord te krijgen hooguit mogelijk met een extra stoot adrenaline. De meeste deelnemers kwamen maar tot één conclusie: er is meer aandacht nodig om een Man-Over-Boord te voorkomen. Dus eerder en vaker aanhaken en duidelijker afspraken maken over preventie. ■

Bij een eerdere evaluatie werd de oefening als confronterend gekarakteriseerd. Met

TIPS van de Veiligheidscommissie Duncan Wells, RYA instructor en medewerker van Yachting Monthly, heeft een boek geschreven getiteld ‘Stress Free Sailing’. Het boek verschijnt 12 maart 2015 en is verkrijgbaar als paperback en e-book via Bloomsbury en Amazon. Zijn boek behelst instructieve video’s, te openen via QR’s. Diezelfde video’s kunt u ook bekijken via zijn website www.westviewsailing.co.uk onder de link ‘stress free sailing’. De Veiligheidscommissie raadt u in het bijzonder de video ‘Man Overboard Recovery’ aan; een welkome aanvulling op onze MOB-oefeningen. Deze Duncan Wells is ook de ontwerper van de ‘livesaver’. Zie http://livesavers.co.uk/ Het concept bestaat uit een dyneema lijn met oog (genaamd LiveSaver) die in het opblaasbare zwemvest wordt mee verpakt. Als het reddingvest opblaast, komt de (felgekleurde en drijvende) lijn vrij en het oog kan dan gemakkelijk opgepikt worden met een bootshaak. Zo is het contact maken met de drenkeling een stuk eenvoudiger. De lijn is ook sterk genoeg om de drenkeling mee op te hijsen. Op de site wordt dit met een videootje getoond. Een tweede videootje laat zien hoe de Livesaver in het zwemvest wordt gemonteerd. Voor GBP 19,99 een veiligheidsmiddel dat zeer nuttig is. Wilt u uw zeemanschap testen aan de tips van Skip Novak? Op de website van Pantaenius staat een reeks video’s waarin hij in de ruige omstandigheden rond Patagonië een aantal technieken demonstreert. Hieronder de link naar de complete serie: www.pantaenius.com/en/service/videos/skip-novaks-stormsailing-techniques.html

OPROEP MARGOT GONGGRIJP

MELDT U als SCHIPPER bij de stichting VAARKRACHT Het bestuur werd erop gewezen dat het Nautisch Fonds Kankerpatiënten Nederland haar naam heeft gewijzigd in de stichting VAARKRACHT. Vaarkracht biedt een nautische belevenis aan mensen die leven met kanker. Het doel is een paar uur zorgeloze vrijheid op of aan het water te verschaffen aan kankerpatiënten, maar ook aan de partner, kinderen, ouders, gouden buren, familie, verzorgers en vrienden. Wij, Kustzeilers, zijn al druk bezig met de planning van onze vakantie. We weten nu al dat we weer grenzeloos gaan genieten van het zeilen. Laten we als Kustzeilers ook aan mensen die strijden tegen kanker een dagje op het water aanbieden. Vaarkracht organiseert daarvoor verschillende activiteiten. Voor het varen zelf zoekt Vaarkracht schippers, die bereid zijn hun schip een dagje in te zetten voor dit doel. Dat kan een privétocht zijn, maar het kan ook als deelnemer aan een evenement. Zo vinden bijvoorbeeld Zomer Vaardagen plaats op 20 juni op Urk en op 19 september in Huizen. Voor het varen zelf is de organisatie in handen gelegd van Haventeams met Contactpersonen. Zij zorgen ervoor dat bij u aan boord de patiënt komt die bij uw schip past. Ook voor deze Haventeams zoekt Vaarkracht nog medewerkers. Alle informatie en aanmeldingsformulieren zijn te vinden op www.vaarkracht.nl APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

VERSLAG

8

Bits & Bytes FRANS VAN DER O UDER A A

D

e uitermate instructieve cursus ‘digitaal navigeren’ werd op 7 februari in Apeldoorn met heel veel enthousiasme gegeven door Kees Verruijt en Gerard van der Ploeg voor 20 aandachtige en assertieve NVvK-ers. Er werden zowel theorie als praktische tips gedoceerd. ’s Morgens begon Gerard met een presentatie over wat voor informatie je allemaal uit je wind-, diepte- en snelheidsmeter kunt halen. Praktische tips waren bijvoorbeeld: de noodzaak jaarlijks de instrumenten te kalibreren en dan met name het elektronische kompas en de aanbeveling de schermverlichting van beeldschermen wat te dempen, omdat dat bij LED verlichting het stroomverbruik gemakkelijk halveert. Kees behandelde de keuze voor PC, tablet of plotter navigatie. Een tablet kan vooral interessant zijn om een ‘midlife update’ van een bestaande plotter/radar te doen. Comfortabel ‘swipen’ op de tablet, maar bij uitval kan er teruggevallen worden op de oude systemen. De beste oplossingen op tablets zijn die waar goede kaarten bij zitten en waar via WiFi de AIS en GPS-data van het schip op de tablet getoond kunnen worden. Ook is het mogelijk om op een tablet het beeld van een PC of plotter te zien en te bedienen. Bij plotters is het dan wel

noodzakelijk dat dit door de fabrikant voorzien is, dus in de praktijk een recent model. Kees zal nog een artikel schrijven voor de Drietand en de website waarin hij dieper op deze materie ingaat. Er werd verder kort aandacht besteed aan communicatie met de buitenwereld via SSB of satelliet. SSB is nog steeds de goedkoopste oplossing als je lang weggaat. Op het front van de satelliet telefoons is er sinds jaren eindelijk weer nieuws te melden nu Iridium de ‘Go’ op de markt brengt, met veel prettiger geprijsde abonnementen dan voorheen. Na een korte samenvatting over de verschillende soorten radar (klassiek en broadband) werden de eigenschappen van de twee datacommunicatie ‘talen’ aan boord (NMEA 0183 en 2000) uitgelegd, met name met het oog op refits van bestaande installaties. Via plaatjes, tekeningen en anecdotes werd het nieuwe NMEA 2000 systeem toegelicht. Ons werd op het hart gedrukt ons aan de installatievoorschriften te houden om storingen en ongewenste uitval te voorkomen. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld werd getoond hoe een bestaand schip uitgerust met NMEA 0183 langzaam kan worden omgebouwd. Om latere spijt te voorkomen raden Kees en Gerard aan om te zorgen dat alle nieuwe apparatuur aan boord alvast is uitgerust met een NMEA 2000 connector, zodat deze later niet wéér vervangen of moeizaam gekoppeld hoeft te worden. Het practicum bestond uit het experimenteren met het ‘bouwen’ van een klein NMEA 2000 bus-systeempje met daarop displays en sensoren. ■

Zeilen in Griekenland ? Waarschip 1076 … te huur. Speciaal voor leden van NVvK, onze winteractie! Wilt u uw reddingsvlot laten keuren?

Breng uw reddingsvlot in de maanden dec - jan - feb bij ons langs. Vermeld de code Kustzeiler 2015 en ontvang 10% korting op de totale kosten. Wij zorgen dan dat u reddingsvlot begin van het nieuwe seizoen gereed staat.

Waarschip “Agapi”

Haven Finikas - Syros

Baai Kithnos (2e van links)

“Agapi” onder zeil.

Ook verkopen wij nieuwe reddingsvlotten. Kijk op onze website voor meer informatie!

Jacobs Lifesaving BV Aflever adres: Antonie van leeuwenhoekstraat 4 3291CR Strijen 078-6849070 www.jacobslifesaving.com

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

Het juweel van de Middellandse zee: de Griekse eilanden. Het aantal wordt, samen met de kleine eilandjes, geschat op 3000. Daarvan worden er slechts 140 bewoond. Deze Archipel is volgens de mythologie het vaderland van Apollo, ….de god van de zon. Het aanlokkelijke klimaat, vriendelijke mensen, heldere water met dolfijnen en schildpadden, heeft ons doen besluiten ons schip voorlopig daar te laten. Wellicht wilt U ook eens van ons schip gebruik maken en ervaren welke droom er werkelijkheid wordt? Momenteel ligt de “Agapi” op het eiland Aegina. Info: Ronald Licht: [email protected] Tel: 06-25406401

Je zeekaarten zelf bijwerken met Nautin TON GI LLES

T

ijdens het bezoek van de Kustzeilers aan de Hydrografische dienst afgelopen november, kwam de vraag die we allemaal kennen weer naar voren. Zijn de zeekaarten waarmee we navigeren wel bijgewerkt? Gegniffel……… We weten het wel, zodra we uitvaren zou het antwoord op die vraag bevestigend moeten zijn. Maar ook in de loop van het seizoen wil je op je zeekaarten kunnen blijven vertrouwen. Welke schipper verwerkt aan de hand van de BAZ’s de laatste wijzigingen in de kaart tijdens de reis? We horen dat allemaal netjes te doen, maar wie van ons doet dat ook steevast? Belangrijk daarbij is ook, dat wij ons dienen te realiseren, dat de zeekaarten die we in de watersportwinkel aanschaffen weliswaar nieuw

zijn, maar meestal niet zijn bijgewerkt tot aan de aankoopdatum, laat staan tot aan de datum dat je uitvaart. Daarbij maakt het niet uit of het nu papieren- of digitale zeekaarten zijn die je hebt aangeschaft.

Boeienbestand Collega watersporter wijlen Henk Menninga heeft zich al eerder bijzonder verdienstelijk gemaakt door alle actuele boeienposities in een bestand bij te houden en deze informatie aan watersporters beschikbaar te stellen. Toen hij ruim twee jaar geleden gedwongen werd om afscheid van ons te nemen, is, om zijn werk voort te kunnen zetten, de Stichting Nautin opgericht. Deze stichting zet zich, ondersteund door een 25-tal

vrijwilligers, in voor onder meer het upto-date houden van het boeienbestand dat Henk Menninga ons heeft nagelaten. Dit bestand wordt door de Nautin vrijwilligers bijgehouden en bevat inmiddels actuele boeieninformatie voor meerdere landen, waaronder België, Engeland, Duitsland en Scandinavische landen. Dit boeienbestand kan gedownload worden in zijn geheel of door een bepaald gebied te selecteren. Voor dit downloaden zijn verschillende bestandsformaten beschikbaar, zodat de download in verschillende navigatietoepassingen geïmporteerd kan worden. Zo werk je wel even met een paar muisklikken je digitale kaarten bij! Heb je geen apparaat of een apparaat waar geen informatie in kan worden

APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

OVER VEILIGHEID GESPROKEN

9

OVER VEILIGHEID GESPROKEN

10 geïmporteerd, dan is er een bestand in Excel format beschikbaar, waaruit je de actuele boeienposities kunt aflezen. Zo is het onder meer ook mogelijk om je papieren kaarten thuis of onderweg handmatig bij te werken. Dit boeienbestand wordt dus dagelijks door vrijwilligers bijgewerkt en eens per week wordt er een update vrijgegeven, die je op elk gewenst moment kunt downloaden. Naast de boeieninformatie beschikt Nautin over Quicktide, een getijdenprogramma. Je toetst je diepgang en hoogte van je boot in en Quicktide laat je zien of je de geplande wantijpassage op het wad of passage van een brug (over getijdewater) op het door jou geplande tijdstip kunt maken en wat de marge is (+/-). Quicktide gebruikt hiervoor brugdoorvaart- en dieptegegevens die eveneens wekelijks bijgewerkt zijn. Het houdt zelfs rekening met verhogingen en verlagingen door meteorologische omstandigheden. Van dit programma maken professionals gebruik.

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

Stichting Nautin is te vinden via NAUTIN. NL. Eenmaal op de site zie je dat er nog veel meer internationale vaarinformatie beschikbaar is dan alleen de actuele boeienposities en Quicktide. De toegang tot de boeieninformatie, Quicktide en de per mail te ontvangen diepte informatie is voorbehouden aan donateurs van de Stichting Nautin. Donateur ben je als lid van een van de twee bij Nautin aangesloten watersportverenigingen en daar is de N.V.v.K. helaas (nog) niet bij, of kan je worden door minimaal €20 naar Stichting Nautin over te maken. Alle andere informatie op de site zoals internationale vaar- en haveninformatie (buitenlandse pilots) en weerinformatie via Kortweer, is vrij beschikbaar voor een ieder die de site bezoekt. Als je de moeite neemt om de site NAUTIN.NL te bekijken, blader dan door de tabbladen bovenaan en bekijk ook de nieuwtjes aan de rechterzijde en je zult versteld staan van de keur aan informatie die deze site je biedt. Je kunt zonder

donateur te zijn een proefbestandje met boeieninformatie downloaden, zodat je daarmee ervaring op kunt doen. En ook van Quicktide is een probeerversie beschikbaar. Ik wens je veel plezier met de Nautin site. Mocht je nog aanvullende informatie willen hebben, dan vertrouw ik erop dat je me wel weet te traceren, anders via het Bureau. ■

OVER VEILIGHEID GESPROKEN

11

De stranding van Vestas JAS P ER BRUI NSMA

D

e stranding van Vestas Wind, de Deense deelnemer aan de Volvo Ocean Race, op het St. Brandon Atol in de Indische Oceaan, heeft in de (watersport)pers uitgebreid aandacht gekregen. In Yacht nr. 2 van 2015 wordt het groot gebracht, vergezeld van een aantal spectaculaire foto's. In de veiligheidsrubriek van de Drietand wil ik er ook aandacht aan besteden.

Geweldige knal Het is in de nacht van 29 op 30 november 2014; Vestas zeilt in de Indische oceaan 200 mijl NO van Mauritius met een snelheid van tegen de 20 knopen en passeert een ‘ondiepte’ van 40 m. De roerganger meent voor zich iets te zien. Hij raadpleegt de schipper die onderdeks is, deze trekt in alle rust zijn oliegoed aan en komt boven. Op dat moment klinkt een geweldige knal. Wat niet voor mogelijk werd gehouden, is gebeurd. Een perfect uitgerust hightech jacht, bemand met wereldklasse zeilers, is in volle vaart op een rif gelopen. Hoe kon dit gebeuren?

Filmpje Het is in detail gedocumenteerd door de Ier Brian Carlin, die aan boord van de Vestas Wind verantwoordelijk was voor communicatie en cameravoering. Hij heeft de

tegenwoordigheid van geest om direct de ‘crash-knop’ in te drukken, waardoor het dramatische videomateriaal werd opgeslagen. Beelden die we veelvuldig hebben kunnen zien. Het artikel in Yacht vertelt hoe de deelnemende schepen, dankzij het nieuwe reglement voor de eenheidsklasse Volvo Ocean 65, robuuster zijn dan hun voorgangers, hoe de romp zich na deze rampzalige stranding hield en wat er daarna gebeurde.

Menselijke fout De verantwoordelijke lieden aan boord van Vestas waren geen beginners, integendeel; schipper Chris Nicholson was voor de vijfde keer deelnemer en navigator Wouter Verbraak voor de derde keer. Schipper Ian Walker van het Abu Dhabi Racing Team, dat op dat moment aan kop lag, was de ondiepte bij daglicht gepasseerd en had nog tegen zijn bemanning gezegd, dat je het rif bij nacht makkelijk over het hoofd zou kunnen zien. Op de elektronische kaart kon men na tweemaal inzoomen zien dat de diepte opliep van 3000 naar 40 meter; dat was de informatie die de schipper van zijn navigator had gekregen. Maar als de navigator verder had ingezoomd, dan had hij gezien, dat er op die ondiepte land ligt. Schipper Nicholson heeft de verantwoor-

delijkheid voor het drama op zich genomen, maar een schipper verlaat zich op zijn navigator, het is duidelijk dat een kardinale fout is gemaakt door de navigator.

Geen NVvK cursus Er worden in Yacht een groot aantal commentaren op het gebeuren geciteerd, een aantal daarvan ontlasten Verbraak wel enigszins. Er is ook een uitgebreide discussie op internet, o.a. over het blijkbaar niet aanstaan van een diepte-alarm en het niet gebruiken van de radar. Wouter Verbraak is geen lid van de Kustzeilers, anders was hij jaren geleden misschien op een van de cursussen van Egenolf van Stein Callenfels attent gemaakt op mogelijke fouten bij het gebruik van elektronische kaarten. In de Drietand van juni 2009 wordt in een verslag van een cursus gewag gemaakt van ‘Valkuilen bij de elektronische navigatie’. Behalve over fouten in digitale kaarten is er ook sprake van ‘menselijke fouten bij elektronische navigatie‘. Als je op een overzeiler een route tussen twee waypoints uitzet, kan het zijn dat je je route over een ondiepte loopt, die wel op de detailkaart of na inzoomen zichtbaar was geweest. Dit is blijkbaar wat er op de Vestas Wind is gebeurd. Wordt ongetwijfeld vervolgd. ■

APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

TECHNIEK

12

Waterslag W ILLEM JAN VAN DE K E R KE

Je hoort er over, maar wat is waterslag eigenlijk en belangrijker, wat kun je doen om het te voorkomen?

B

ij waterslag in een scheepsmotor moeten we denken aan (zee)water/ koelvloeistof of iets dergelijks dat op een of andere wijze in een of meerdere cilinders of verbrandingsruimten is geraakt. Als dit gebeurt terwijl de motor draait of (onwetend) wordt gestart, is er gerede kans op grote schade aan de motor. Soms kan dit leiden tot gevaarlijke situaties. Eens werd ik direct geconfronteerd met waterslag bij inspectie van een grote Amerikaanse visboot. De eigenaars, twee broers uit Zeeland, hadden dit snel varende schip met een enorme V8 benzinemotor in de VS gekocht. De boot oogde nieuw, maar was recentelijk overgespoten. Ik zei tegen de heren dat ze met zo’n motor wel voldoende vermogen hadden om tegen stroom en wind op te varen. “Ja,

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

als hij het doet,” zei een van de broers, die vervolgens zijn relaas deed. “We scheurden op een frisse herfstdag naar buiten. Na een half uur waren we achttien mijl uit de kust. Bij een zandbank waar gebruikelijk veel gevangen wordt, gingen we voor anker en stopten de motor. De zee was onstuimig met wind op stroom, maar dat hadden we vaker meegemaakt en de boot kan er tegen. Toen we voldoende vis hadden en wilden starten, gebeurde er iets vreemds. De startmotor gaf een tikje, draaide een halve slag en zat muurvast. We snapten er niets van, de motor had altijd prima gestart en als een zonnetje gelopen. We kregen de motor niet in beweging, ook niet met een grote baco op het vliegwiel. Toen hebben we de

Kustwacht gebeld om assistentie, maar die hadden nog urgentere klussen. Uiteindelijk zijn we na enkele uren totaal verkleumd door de reddingboot binnengesleept.” Na korte inspectie vond ik de oorzaak. Bij het spuiten van de boot had men de rubberen flappen die de beide uitlaten op de spiegel afdekken verwijderd, maar niet teruggeplaatst! Daardoor kon vanwege de flinke golfslag het zeewater vrijwel ongehinderd de verbrandingskamers bereiken. Bij de poging de motor weer aan de gang te krijgen, waren enkele drijfstangen kromgetrokken, wat er toe heeft geleid dat de motor deels gereviseerd moest worden. De broers hadden dit debacle kunnen voorkomen, als ze meer hadden geweten van waterslag.

Al in oude reisverslagen is te lezen wat men kan doen om waterslag te voorkomen, zoals bij grotere oversteken onder zeil een lap in de uitlaat stoppen. De nu volgende adviezen, zijn meer structureel. 1. Controleer aan de hand van bestaande schema’s of tekeningen, zoals die van bijvoorbeeld Vetus, of uw uitlaatsysteem wel conform de norm is. Denk daarbij vooral aan de aanwezigheid, plaatsing en capaciteit van de zwanenhals/demper. 2. Controleer ook of het kogeltje (met veertje) in de eventueel aanwezige beluchter/antihevelbocht wel vrij beweegbaar is en zo zijn werk goed kan doen. Deze zitten nogal eens vastgekoekt door aanslag, vooral bij varen op zee. Door dit vet te houden met vaseline is dit gemakkelijk te voorkomen. Het is aan te raden vanuit de optiek om meer controle te krijgen op de koelwaterstroom, de beluchting, e.d. om een slangetje aan te sluiten op de top van de beluchter en dit te leiden naar bijvoorbeeld een huiddoorvoer van de kuiplozing. Dit geeft visuele en akoestische controle. Als er geen terugslagklep is geplaatst of een hooggeplaatste bocht, kan er alleen nog bij een kuip vol water een probleem ontstaan. 3. Ga ook na of het waterslot/demper aanwezig is en of het volume van het waterslot groot genoeg is. 4. Vergeet niet de hoogte van de uitlaat,

de leidingen, de hevelbocht en het wierfilter te toetsen aan de waterspiegel; steken zij er wel voldoende bovenuit? Zo niet, pas ze aan. 5. Er kan ook gedacht worden aan een in sommige gevallen noodzakelijke vorm van terugslagklep. 6. Is de smeerolie emulsieachtig of zit er veel lichtgekleurde vettige aanslag op de binnenzijde van de dop van het kleppendeksel? Vervang de olie dan. 7. Als de koelvloeistof niet helder is, is er iets niet in orde. Denk aan de warmtewisselaar/koppakking. Controleer door een aansteker bij de smeerolie van de peilstok te houden. Knispert het, dan zit er water bij de olie. Ook dan kunt u het probleem verhelpen door olie te wisselen 8. Bij sommige motoropstellingen kan het handig zijn om voordat het schip voor de wintermaanden opgelegd wordt, het uitlaatsysteem droog te blazen door de BB-kraan zeer kort voor het stoppen van de motor dicht te draaien en na het stopzetten weer te openen. Hiermee voorkomt u ook gevaar voor bevriezing. Let op! Mocht u ooit onverhoopt ontdekken dat de motor op onverklaarbare wijze niet wil starten, denk dan aan deze hier aangegeven mogelijke oorzaken en ga vooral niet verder met startpogingen! Het is dan wellicht mogelijk de motor te redden door de

bougies, gloeibougies of verstuivers te verwijderen. Er bestaat ook de mogelijkheid om, terwijl alle kleppen gelicht blijven, voorzichtig met de hand te tornen, met kleplichters of als u anders niets om handen heeft, met dikke briefkaarten door die ertussen te steken. Dit is overigens ook een manier om bij vrijwel lege accu’s te starten, of met de handslinger. Ook bij langdurig starten, bijvoorbeeld na de winterstop of na het vervangen van filters, kan er teveel water in het uitlaatgedeelte achterblijven. Dit water kan dan weer terugstromen richting cilinders via openstaande uitlaatkleppen. Draai dan de BB-kraan dicht en weer open als de motor draait. Een andere optie is eerst voorzichtig tornen. Als er sprake is van witte rook uit de uitlaat, dan duidt dit vaak op water in de verbrandingsruimte. U moet dit niet opvatten als condens. Over dit onderwerp valt nog veel te schrijven, maar ik beperk me tot de meest voorkomende gebeurtenissen en oplossingen. Mocht u uw ervaringen willen delen of uw opmerkingen kwijt willen, dan zie ik die graag via e-mail tegemoet: [email protected]. Op die manier krijgen we als vereniging een goed mooi technisch digitaal naslagwerk. Bij voorbaat dank voor uw bijdrage. ■

JOKE

voorjaarsdag het schip heeft weer het zilt gevonden de route over wad en zee herkend gelukkig vrij en ongebonden teruggekomen in haar element APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

TECHNIEK

13

bu ild us to m Se m i-c

PE ARL OF THE SE A

Integrity 550CE 16.30x4.80x1.50. Cummins QSC 425 PK,6 cyl.

Importeur:

Swanta-yachting [email protected] Tel.+31(0)627890535 www.integritytrawlers.nl

*Apart stuurhuis *Luxe salon *Open pantry *3 dubbele cabines *Portugese brug *Flybridge *Zeewaardig *Cruising 10 knots * €749.000,-inkl.BTW

uitgebreide standaardspecificaties

e e n bijzonde r e

ankerketting

roschmarine introduceert naast de standaard Grade 30 ankerketting nu ook de aqua4 (grade 40) en de bijzondere aqua7 (grade 70) ankerketting.

VOORDELEN: • HOGERE TREKSTERKTE • MINDER GEWICHT • MINDER VOLUME • KLEINERE SCHALMMAAT • OpTIE; GROTERE EINDSCHALM

www. roschmarine.nl telefoon: 075 - 621 80 72 info@ roschmarine.nl zie website voor dealerlijst

Zorgeloos ankeren

nummer 1: • BetrouwBaar

(volgens Sail Magazine & Yachting Monthly)

• ongekende houdkracht • geBruiksvriendelijk De nieuwe generatie SHHP* ankers, altijd snel ingravend met ongekende houdkracht. *Gecertificeerd Super High Holding Power Anker

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

Gas aan boord

EGENOLF VAN STEIN CALLENFELS

E

lk jaar raken er meer schepen ‘total loss’ door problemen met gas, dan door huizenhoge golven. Maar mijn installatie is door de werf toch goed aangelegd? Mijn fornuis doet het al jaren goed! Bij keuringen door een gecertificeerde installatietechnicus blijkt in de praktijk dat, als er volgens de letter van de norm gekeurd wordt, minder dan 1% van de schepen met vlag en wimpel door de keuring komt. Is de overige 99% dan een drijvende bom? Dat hoeft niet. Reden om weer eens in deze problematiek te duiken.

Aanleggen en keuren Gasinstallaties voor plezierjachten kunnen worden aangelegd door iedereen, maar wanneer de installatie gecertificeerd moet worden aangelegd, kan dat alleen door een gecertificeerd bedrijf, dat er voor zorgt dat de installatie voldoet aan de ISO norm 10239. Bij het op die manier aanleggen, maar ook bij een keuring van

een bestaande installatie, ontvangt u een genummerd certificaat dat drie jaar geldig is. De inhoud van deze norm is alleen tegen betaling te downloaden (€89) dus als privé eigenaar weet je nog steeds niet waar je aan toe bent. De bedrijven worden gecertificeerd door de HISWA en ze gebruiken bij het aanleggen de HISWATechnium checklijst die is afgeleid van deze norm. De HISWA wil deze checklijst niet publiceren, omdat men bang is dat amateurs zelf gasinstallaties gaan aanleggen. Jammer. Het is een handige checklijst om te kijken of uw eigen installatie enigszins aan de norm voldoet. Een kopie staat op onze website! Wanneer u de installatie zelf aanlegt of renoveert, gebruik dan in ieder geval deze checklijst. Nog beter is het om daarna de installatie te laten keuren. Deze keuring is behoorlijk streng, maar als u zich minutieus aan de checklijst houdt, is de kans groot dat de installatie meteen goedgekeurd wordt. Een gasinstallatie voor een boot, het moet gewoon goed zijn.

Soorten gas Voor jachten wordt propaan of butaan gebruikt. Butaangas (zoals Campinggas

in de blauwe tanks) kan alleen boven 5ºC worden gebruikt en is daarom niet aan te raden wanneer u koude streken bezoekt. De voorkeur heeft propaangas, de grijze of groene tanks daarvoor zijn vaak groter. Zowel butaan als propaan zijn zwaarder dan lucht en zakken dus naar de bilge. Ook minieme gaslekken kunnen daarom op den duur tot een gevaarlijk ontplofbaar mengsel leiden.

Gasdichtheid Essentieel voor de veiligheid is uiteraard een volledig gasdichte installatie, vanaf de fles tot aan de brander(s), die ook dicht blijft bij alle trillingen, zeegang en temperatuurverschillen die op jachten optreden. Gasdichtheid wordt in eerste instantie gewaarborgd door een juiste aanleg, met alle details die daarbij horen. Daarnaast kan de gasdichtheid worden gecontroleerd door de installatie af te persen, maar het kan ook door een manometer op te nemen bij de drukregelaar. Sinds 2009 is een dergelijke manometer zelfs verplicht. Wanneer de afsluiter op de fles wordt dichtgedraaid moet de druk in het systeem nog lange tijd constant blijven en dat laat de manometer goed zien. APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

TECHNIEK

15

16

TECHNIEK

Waar vindt u de informatie? De ‘Brochure Gasveilig’ is in 2011 uitgegeven door de HISWA en vanaf diverse sites te downloaden. Het is een helder geschreven brochure met een goede lay-out en duidelijke foto’s. Verder is er veel informatie te vinden op de websites van diverse scheepsexperts. De meest uitgebreide informatie is te vinden op de website van Henk Bos met een speciale uitgave over gas aan boord: Info nummer 50 van februari 2010. http://bosq.home.xs4all.nl Het is een zeer uitgebreid verhaal met ongeveer alles wat er goed en fout kan gaan bij gasinstallaties op schepen. Kopieën van veel documenten, onder meer ook van bovengenoemde checklijst, staan op de NVvK website bij ‘veiligheid’.*

De gasfles(sen) in een gasbun De voorkeur heeft een bij de bouw aangebrachte gasbun, die geplaatst is ver weg van openingen en toegangen tot de kajuit. Eventueel kan er bij oudere schepen later een prefab gasbun aangebracht, bijvoorbeeld in de bakskist, worden. Een gasbun moet aan de bovenzijde een ventilatieopening hebben en aan de onderzijde zijn voorzien van een minimaal 19 mm diameter ontluchtingsslang, die onder afschot ligt en buiten op ten minste 75 mm boven de waterlijn uitkomt. Verder is het een goed idee om een kunststof vlonder in de bun te leggen, dit voor betere ventilatie en tegen het roesten van de gasfles mocht er onverhoopt (zout)water in komen. Ook de reservefles moet in de gasbun staan.

sende gasfles past, een zogenaamde ‘Shell aansluiting’. Er zijn regelaars van 30 en 50 mbar; het gebruikstoestel bepaalt welke druk nodig is. Er is een trend naar 30 mbar. Sinds 2009 moeten de regelaars voorzien zijn van een manometer en een overdrukventiel. De regelaar-manometer combinatie mag niet ouder zijn dan 10 jaar, het fabricagejaar staat gestempeld in de regelaar. Buitenlandse gasflessen vormen een aparte problematiek, daar komen we in een ander artikel op terug.

Magneetklep

De slangen

Regelaar met manometer 50mb

Een elektrische afsluiter in de gasbun?

Gasbun met twee flessen

De gasfles, afsluiter en drukregelaar Op de gasfles moet altijd een afsluiter zitten met daaraan gekoppeld een drukregelaar, ook wel reduceerventiel genoemd. De schroefdraadaansluiting op de regelaar is links, zodat deze alleen op een bijpasD E

D R I E T A N D

APRIL 2015

zodat de elektrische aansluiting buiten de gasbun kan worden gemaakt.

Sommige jachten hebben een extra elektrisch bedienbare afsluiter vlakbij de fles, die alleen opengaat als deze met 12 V bekrachtigd wordt. Het is een optie; in ISO 10239 wordt er niet over gerept. Naast voordelen zijn er ook nadelen; het is een elektrisch ding in een vochtige omgeving met alle problemen van dien. Ze zijn niet goedkoop, ze vragen stroom en bovendien kan een dergelijke afsluiter t.g.v. corrosie, ouderdom etc. ook weer gaan lekken. De uitvoering moet bij voorkeur geheel geseald zijn met aangeseald snoer,

Ooit heeft er iemand geroepen dat gasslangen iedere 2 jaar vervangen moeten worden. Dit is echter niet in de ISO 10239 norm terug te vinden. Er wordt gesproken van regelmatige controle op scheurtjes en slijtage en vervanging bij beschadigingen. De huidige materialen van gasslangen zijn dusdanig verbeterd, dat gerust een vervanging om de 3 – 5 jaar kan worden aangehouden. In Duitsland(!) zijn de richtlijnen zelfs 5 tot 7 jaar. De HISWA inspecteurs houden 3 jaar aan als norm, maar zoals gezegd, die is nergens op gebaseerd. Er bestaan ook roestvrijstalen gasslangen met een levensduur van minimaal 25 jaar; wel duurder, maar dan ben je in een keer klaar. Let op: dit moet wel een type ‘Superflex’ zijn, geschikt voor langdurige bewegingen. Er moeten slangen met aangeperste koppelingen worden gebruikt. In de meeste watersportzaken zijn slangen

Superflex premium

met verschillende koppelingen en met verschillende lengtes te koop. Gespecialiseerde bedrijven, zoals bijvoorbeeld www.gaswinkel.com, kunnen slangen met aangeperste koppelingen op maat maken. Bij sommige oudere installaties past dat niet en moeten er dus nog steeds dubbele rvs slagklemmen worden gebruikt. Dat mag niet meer volgens de norm. Maar mits deskundig aangebracht hoeft dat geen slechte oplossing te zijn.

De gasleiding met bijbehorende knelkoppelingen Aanbevolen wordt koperen of rvs gasleiding van 8 of 10 mm. Deze moet altijd worden gebruikt samen met passende messing knelkoppelingen en messing binnenhulzen ter plaatse van de koppelingen.

Steunbusjes

Leidingen zonder binnenhulzen worden afgekeurd. Solderen mag al helemaal niet. De leiding zelf mag alleen in flauwe bochten worden gebogen en moet minimaal om de 50 cm met beugels worden vastgezet. Bij scherpe haakse bochten moeten haakse knelkoppelingen worden toegepast. Loopt de leiding gedeeltelijk door de motorruimte dan mogen daar geen koppelingen worden toegepast en moet de leiding elke 30 cm worden gebeugeld. De beugels moeten voorzien zijn van rubber of kunststof binnenwerk tegen het doorschavielen als gevolg van trillingen. Daar waar de leiding door de wand van de gasbun loopt of door een ander (metalen) schot, dienen daar z.g. schotknelkoppe-

lingen te worden toegepast; die zijn er in verschillende uitvoeringen. De gehele gasleiding moet overal minimaal 3 cm verwijderd zijn van elektrische bedrading. Als de leiding niet over de hele lengte visueel geïnspecteerd kan worden, moet deze worden afgeperst op 1,5 bar.

Schotdoorvoer

Bij het verbruikstoestel Aan het einde van de leiding, vlakbij het verbruikstoestel, moet een kraan geplaatst worden. Deze kraan moet je altijd kunnen bereiken, ook als de vlam in de pan is geslagen o.i.d. Verreweg de meeste problemen worden veroorzaakt door slecht functionerende of verouderde verbruikstoestellen, zoals een kooktoestel of een gaskoelkast. Verbruikstoestellen moeten altijd een thermische beveiliging hebben. Een dergelijk thermokoppel bekrachtigt een elektromagnetisch ventiel in de brander kraan, zodat er alleen gas kan stromen als het thermokoppel heet is. Als de vlam wegvalt, stopt de gastoevoer. Helaas willen deze onderdelen nogal eens verouderen; het thermokoppel levert onvoldoende spanning of het magneetventiel blijft hangen. Het gevolg is dat je de knop hééél lang moet vasthouden voordat de brander blijft branden. Of erger: de gastoevoer wordt niet afgesloten

als de vlam wegvalt. Beide onderdelen zijn redelijk gestandaardiseerd en kunnen vervangen worden, liefst door een gespecialiseerd bedrijf.

Gasdetector Het plaatsen van een gasdetector kan geen kwaad, maar bedenk wel dat dit weer een electronisch apparaat is met een gevoelige sensor in de (vochtige) bilge. Bovendien gebruikt het stroom, weliswaar weinig, maar genoeg om de acccu's leeg te trekken als je niet aan boord bent. En het is eigenlijk mosterd na de maaltijd, er moet natuurlijk te allen tijde worden voorkomen dat er een gaslek ontstaat. Je kunt je geld beter uitgeven aan preventie en inspectie.

Conclusie Neem geen risico met gas. Inspecteer en onderhoud de installatie met zorg. Download de brochure ‘Gasveilig’ en bestudeer die goed. Check de eigen installatie aan de hand van deze brochure en de Hiswa checklijst. Vervang de drukregelaar door een type met manometer en inspecteer en/of vervang de slangen. Werkt het gasfornuis goed? Gaan de knoppen niet zwaar of duurt het abnormaal lang voordat de vlam blijft branden? Vraag bij de geringste twijfel een erkende installateur of hij de zaak in orde brengt. Dan kunt u met een gerust hart op pad. ■ *Zie ook de informatie van Aike van der Hoeff: http://avdhoeff.home.xs4all.nl/ zeilen_bestanden/Gasinstallaties-aanboord-zeiljachten.pdf

trouvaille

Foto Anne-Marie van IJsseldijk APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

TECHNIEK

17

18

AANKONDIGINGEN

ZEEZEILPROGRAMMA 2015 13 mei 2015 Hemelvaart in Lowestoft Zin in een dinertje met de Kustzeilers in Lowestoft? Zeil in eigen tempo of vaar gezellig mee vanuit de Delta of IJmuiden. Woensdagavond vertrek. Programma met diner op vrijdag. Terugtocht op zaterdag. Een lekkere mijlenmaker als aftrap van het zeilseizoen en geschikt voor zowel de doorgewinterde Engelandvaarder als de eerste oversteek.

24 mei 2015 Lambertustocht Eendaags rondje Texel en Vlieland en steeds stroom mee! Heeft u het heilige vuur om in een dag om deze eilanden te zeilen? De tocht combineert open zee met de uitdagingen van het wad enen wordt gevaren samen met leden van de KMJC. Zolang het Molengat betond is en er voldoende water staat, bieden we deze uitdaging aan.

2 juni 2015 Deelnemers bijeenkomst 20e Driehoek Noordzee Deelnemers delen voorpret en voorbereidingen tijdens een bijeenkomst in Amsterdam. Alle aspecten en details van de tocht worden toegelicht en er is ruime gelegenheid tot het stellen van vragen. Als het net zo gezellig wordt als tijdens de informatiemiddag....

20 juni 2015 20e Driehoek Noordzee Challenge De 20e aflevering van de iconische Driehoek Noordzee Challenge start op 20 juni in Den Helder. Via Kirkwall (Orkneys) en Farsund (Noorwegen) bent u in twee weken uit en thuis. Houd de Drietand, website en Facebook in de gaten.

19 sept 2015 Strijd om de Ankerbol Wanneer bent u voor het laatst onder zeil anker op gegaan? En dan zo snel mogelijk? Ga de uitdaging aan en doe mee met de Strijd om de Ankerbol. Een zeilwedstrijd voor kajuitjachten in drie starts op dezelfde dag. De Ankerbol biedt toer- èn wedstrijdzeilers volop mogelijkheden om zich uit te leven op het water bij Enkhuizen.

7 oktober 2015 Najaarstocht Rotterdam Bereikbaar vanuit noord en zuid. We verzamelen woensdagavond in Scheveningen en varen donderdagochtend de Maasmond in. In Rotterdam liggen we midden in de stad, bezoeken de Maasvlakte en sluiten af met een diner met prachtig uitzicht over stad en rivier in de ‘Rotterdam’, het nieuwste gebouw van Rem Koolhaas. Op zaterdag vaart iedereen weer zijns weegs afhankelijk van het weer buitenom of binnendoor.

Inschrijven voor alle evenementen kan nu op www.kustzeilers.nl D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

O

ok druk aan het klussen aan de boot en zin in een nieuw vaarseizoen? Als start van het seizoen organiseren we met Hemelvaart een tocht naar Lowestoft. Of je het nu doet als een ‘shake-down cruise’ na een winter re-fit of om weer even de zeebenen te oefenen, deze tocht biedt voor elk wat wils. Je kunt op eigen gelegenheid naar Lowestoft gaan en daar aansluiten of je kan even lekker op en neer gaan naar Engeland, maar het valt ook in te passen als deel van een langere tocht. Je kan op 2 plaatsen aansluiten bij een groep die gezamenlijk vertrekt: Hier kun je vast een paar van de andere

deelnemers ontmoeten en met elkaar tips en ervaringen delen. De overtocht vanuit IJmuiden is ca. 102NM en vanuit de Roompot ca. 95NM. In verband met het getij zullen we woensdagavond tegen middernacht vertrekken vanuit beide locaties. Dit betekent dat de meeste boten tegen donderdagavond in Lowestoft zullen aankomen, afhankelijk van de weersomstandigheden. Als de weergoden ons een beetje gunstig gezind zijn, word je ontvangen met een steigerborrel. Overigens: als we volgens de weersverwachting op heen- of terugtocht te maken krijgen met windkracht 6 recht op de neus of meer dan windkracht 7 uit

andere richtingen, dan zal de tocht niet doorgaan. Op vrijdagochtend organiseren we samen met de veiligheidscommissie een activiteit, waarbij we zullen kijken naar tochtvoorbereiding en veiligheidsvoorzieningen aan boord. Vrijdagmiddag is naar eigen inzicht te besteden. Een aanrader is om met de trein naar Norwich te gaan. Een oude stad met veel bezienswaardigheden. We sluiten de dag af met een gezamenlijk diner in de Royal Norfolk & Suffolk Yacht Club. Op zaterdag bestaat de mogelijkheid om te genieten van een ‘full english breakfast’ in het clubhuis van de Yachtclub. Rond een uur of 10 is er palaver voor de terugtocht. We verwachten dat iedereen in de loop van de zondagochtend weer terug zal zijn in Nederland. ■ ZeeZeilCommissie

Lambertustocht met Pinksteren (24 mei)

N

a al die jaren weet je eigenlijk niet meer wat je nog over de Lambertustocht moet opschrijven. Een klassieker? Zeker, maar dat weet iedereen al. Gezellig? Ook dat, maar dat wordt bepaald door de deelnemers. Nee, het mooie van de Lambertustocht zit hem in de basis van het zeilen, het vertrek, de aankomst en al wat daartussen ligt. Het vertrek is spannend en het varen op stroom is een uitdaging. Daar doen we het om en dat maakt de Lambertustocht tot een evenement. De stroming, de wind, de navigatie en de uitdaging om op tijd binnen te komen. We starten en eindigen in Den Helder. De eerste helft van de tocht gaat over de Noordzee en de tweede helft over de Waddenzee. In een keer rond Texel en Vlieland, dat is de uitdaging. Dit jaar varen we de Lambertustocht wederom samen met een niet-onbelangrijke zusterzeilvereniging, de KMJC in Den Helder. De Lambertustocht wordt net als andere

jaren op eerste Pinksterdag gevaren. Eerste Pinksterdag heeft namelijk ieder jaar hetzelfde getij. Er kan een paar uur verschil in zitten maar grosso modo valt laag water in de morgen. Pinksteren valt dit jaar op 24 mei.

Getijden Harlingen

De start ligt dit jaar zo rond 8 uur. We spoelen dan met de laatste stroom het Marsdiep uit en met de allerlaatste stroom drijven we het Molengat door. Het Molengat is dit jaar nog betond en we varen met daglicht. Navigatie is dan niet heel ingewikkeld en er staat genoeg water. Texel en Vlieland houden we aan stuurboord en vervolgens gaan we de Vliestroom op. Op de Vliestroom pakken we het binnengaande getij op, zodat we over het Inschot en de Paardenhoek weer richting de Texelstroom kunnen gaan.

In Den Helder staat dan de oorlam klaar en sluiten we af met de bekende Blauwe Hap. Als je het goed plant, heb je de hele tocht stroom mee. 56 Mijl stroom mee, waar maak je dat nog mee? Ook dit jaar zijn er weer prijzen te verdienen: het aantal gezeilde mijlen, het minste aantal motoruren, line honours, etc. ■ Schrijft u in via de website: www.kustzeilers.nl

Gestrand tijdens Lambertustocht APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

AANKONDIGINGEN

Hemelvaarttocht naar Lowestoft (14 – 17 mei)

19

AANKONDIGINGEN

20

Openingstocht naar Elburg op 2 mei

bereiken. De afstand Ketelbrug – Elburg is ongeveer 12 mijl. De diepgang in de vaargeul is minimaal 3,5 meter. Wel binnen de betonning blijven, want buiten de vaargeul is de diepgang beperkt. Openingstijden Ketelbrug (twee keer per uur: 10 minuten vóór ieder half en heel uur) Ma/Vr: 09.30u – 16.00u en 18.20u en 20.20u Za/Zo : 09.30u – 20.20u Bediening Roggebotsluis (doorlopend) Ma/Vr: 07.30u – 19.00u Za/Zo: 10.00u – 19.00u Programma 13.30 – 14.00 uur Ontvangst met koffie/ thee-buffet in restaurant ‘t Boothuis 14.00 – 15.00 uur Presentatie door de Botterstichting 15.15 – 17.00 uur Bezoek Visafslag en rondleiding Bottermuseum in 2 groepen 17.00 uur Borrelenopgastschepen 18.30 – 19.00 uur Buffet in ’t Boothuis

D

e openingstocht gaat dit jaar naar vestingstad Elburg. Elburg heeft een rijke historie en biedt veel bezienswaardigheden. Op het programma staan een presentatie over de Botterstichting, een rondleiding in het Bottermuseum en een bezoek aan de Visafslag. De Botter-Museumwerf ‘De Hellege’ brengt het verleden terug in het heden. De oude helling met de traditionele kaapstander biedt ruimte aan de traditionele schepen. In de loodsen wordt het onder-

houd aan de botters uitgevoerd. De activiteiten in de loodsen worden ondersteund door de sfeervolle expositie waar de diverse oude ambachten in beeld worden gebracht. Het maken van rondhout en het breeuwen van naden en kieren is een techniek die hier wordt gedemonstreerd. Onder leiding van geïnspireerde gidsen herleeft het verleden. Er zijn ligplaatsen voor ons gereserveerd in de gemeentelijke havenkom. Elburg is via het Ketelmeer gemakkelijk te

Aanmelden Inschrijven via de website www.kustzeilers.nl voor 27 april 2015 De kosten bedragen €35,00 per persoon (kinderen tot 12 jaar €17,50). Het betreffende bedrag graag overmaken op rekening NL62 INGB 0002 618098 t.n.v. Bureau NVvK te Zeist. Het havengeld dient u ter plaatse zelf af te rekenen.

Preventiedag op 26 september 2015 bij de KNRM IJmuiden

Sluitingstocht op 3 en 4 oktober naar Makkum/Franeker

Het duurt nog bijna een zeilseizoen, maar deze veiligheidsdag begint al vorm te krijgen. Geen MOB oefening, geen sleepoefening, maar wel Search and Rescue?! De SAR komt in al zijn vormen met behulp en onder toezicht van de KNRM naar voren. Totaal zal de KNRM ( wat zijn wij blij met deze vrijwilligers organisatie!) 4 boten inzetten. Geprobeerd wordt ook om de NH 1816 met deze dag te laten meedraaien. Kortom het belooft een spectaculaire dag te worden! Natuurlijk heeft De Kustzeiler deze dag al in zijn agenda ( 26 september) genoteerd!!!! Belangstelling om actief met uw schip op deze dag mee te draaien? Graag dan even een mail naar Ton van Aalderen: [email protected] Andre Wijsenbeek en Ton van Aalderen namens de Veiligheidscommissie

Voor de 2015 sluitingstocht verzamelen we in de binnenhaven van Makkum. Vandaar gaan we met de bus naar Franeker voor een bezoek aan het prachtige en indrukwekkende planetarium van Eise Eisinga, wolkammer van beroep, die ook een volleerd mathematicus en astronoom was. In zijn huiskamer is het planetarium te zien en op de zolder het vernuftige (houten!) aandrijfmechanisme. Nog meer verbazingwekkend eigenlijk is dat dit planetarium al rond 250 jaar functioneert. Het is het oudste functionerende planetarium in de wereld. Voordat we met de bus teruggaan naar Makkum staat er nog een stadswandeling door Franeker op het programma. Het programma wordt afgesloten met een gezamenlijke borrel en diner in Makkum. In de volgende Drietand treft u het volledige programma aan. Inschrijving zoals gebruikelijk via de website www.kustzeilers.nl

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

21

UIT DE BOEKENKIST

Klassiek zeemanschap in de praktijk AD BERINGEN

E

en heel enkele keer is er nog een zeiler die op de klassieke manier de wereld rond wil zeilen. Dat mag je rustig bijzonder noemen, want wat is er vandaag de dag makkelijker dan de kaartplotter met stuurautomaat en GPS te verbinden, waypoints tot een track in te voeren en vervolgens op Enter te drukken. Daarna is het nog slechts zaak de knop ‘zeilen hijsen’ in te drukken, vervolgens de knop ‘schoten aan’ en dan te wachten tot je aan de overkant bent. Daarna is het soms maanden wachten op – vooral – elektronische onderdelen van apparatuur die onderweg de geest heeft gegeven. Maar ach, je komt de tijd wel door. Memento vivere, nietwaar? Zo niet ons lid Dick Huges. Die laat door Henk Lunstroo een mooi, oerdegelijk stalen scheepje van 10,50 meter ontwerpen, rust het op de ‘ouderwetse’ manier uit, vertrekt solo en komt pas tien jaar later weer terug. Natuurlijk is er GPS aan boord en een goede radiozender-ontvanger. Wat dacht je? Dick is niet gek! Zijn motto is: “Die dingen bestaan, gebruik ze dus als het nodig is.”

Nu moet je niet denken dat er onderweg schokkende avonturen beleefd worden. Hij vaart niet om de drie Kapen, maar neemt tijdens het eerste deel van de tocht de Melkweg. Niets mis mee, dat doen de meesten. Schip en bemanning zijn in al die jaren slechts een keer in gevaar als op St. Maarten een gasfles te vol wordt gepompt. Op de Grote Oceaan wordt het zo warm dat het kreng uit begint te zetten, klem komt zitten in de gasbun en op het punt staat te ontploffen. Saai boek dus? Nou… niet bepaald. Dick past tijdens zijn tocht namelijk technieken toe die de moderne zeiler niet meer kent. Maar die van levensbelang kunnen zijn als de moderne techniek en de elektronica het af laten weten. En denk nu niet, dat dit alleen bruikbaar is tijdens grote reizen. Verre van. Kortom, een waardevol boek, barstensvol met tips en lessen waar iedere zeiler zijn voordeel mee kan doen. Op welke tocht dan ook.

DICK HUGES, KLASSIEK ZEEMANSCHAP IN DE PRAKTIJK. ISBN 978.94.91201.02.8. Ook als e-boek: [email protected]

ZEILEND LANGS DE KUST De nieuwe gedichtenbundel van Joke is uit Joke is vaak met haar schipper op zee Zeilend als het even kan Er is zoveel te zien, zoveel te beleven. De omstandigheden zijn steeds weer anders Haar impressies heeft ze vastgelegd In de vorm van gedichten. Over de schoonheid van het zeilen Het varen te midden van de natuur Het kustlandschap De dieren die ze tegenkomt Veelal vogels. Vaar in gedachten mee Zeilend langs de kust De bundel is verkrijgbaar via het bureau van de NVvK ([email protected]) voor €10. APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

WATERSPORTWINKEL SCHEEPSMOTOREN VERKOOP & SERVICE

KWALITEIT MET INGEBOUWDE ERVARING AFSPRAAK = AFSPRAAK

NU OOK SERVICE EN REPARATIE VOOR ALLE OUTBOARD MERKEN Visserseiland 224-1621 AA Hoorn

Met onze Boston Whaler redden wij U & Uw boot uit de nood

06-53842970 0229-216046 Adv Augustenborg2a

03-12-2010

13:41

Pagina 1

PMS DONKERBLAUW 288, ROOD 032

SINDS 1850 LEVEN WE VAN DE WIND PMS DIAPOSITIEF, LETTERS WIT

Makkum, 0515 231 738 www.uk-devriessails.nl, [email protected] Enkhuizen, Lelystad, Zierikzee

CMYK DONKERLBAUW: 100% CYAAN, 80% MAGENTA, 0% YELLOW, 30% ZWART, ROOD: 100% YELLOW, 80% MAGENTA

CMYK DIAP

ZWW, LETTER 100% ZWART, POMPEBLED 65% ZWART

Een vaste vaste ligplaats ligplaats in Denemarken? Denemarken? Aan de Oostzee kust op het eiland Als, voorbij de grens van Duitsland, tussen Sonderborg en Dyvig naar SB tot het eind van de Alsfjord, vindt u een heerlijk beschutte jachthaven, vriendelijk en betrouwbaar, in een mooie groene omgeving: Augustenborg Yachthavn van vader en zoon Dahl 55.00 N 09.50 E. 216 ligplaatsen, dus niet te groot, twee restaurants en een klein, knus hotel, watersportwinkel en een onderhoudswerkplaats voor boot en motoren. Moderne bootlift tot 35 ton, drie loodsen, of de wal, voor winterberging. Prospectus op aanvraag. Kom voor bezichtiging zelf eens langs. Het vliegveld van Sonderborg ligt op 10 km afstand. Wij halen u af, ook in het weekend. Maar ook per auto is het slechts 650 km. Desgewenst sturen wij u een routebeschrijving. Of doe deze zomer onze haven eens aan!

ZWW DIAP

Vanaf 2011 is Vanaf 2011 is er er een een nieuwe nieuwe verwarmde m22 verwarmdehal hal van van 1700 1700m voor voor winterberging winterberging in in gebruik. gebruik.

AUGUSTENBORG YACHTHAVN, Langdel AUGUSTENBORG Langdel 6 DK-6440 DK-6440 AUGUSTENBORG tel. +45 +45 74 47 15 62 fax. +45 +45 74 74 47 47 16 16 17 17 [email protected]

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

www.augustenborg-yachthavn.dk

FRAN S VAN BUUREN

Antarctica, once in a lifetime

A

ls je er niet geweest bent, zul je het nooit weten. Een bezoek aan Antarctica. Bij ons stond het op de ‘bucketlist’ en dat punt is nu met veel plezier verwezenlijkt. Wat is er zo bijzonder aan een reisje Antarctica?

Zeiltocht Onze reis begon met een zeiltocht van Ushuaia (Vuurland/Argentinië) naar Antarctica. Wij monsterden aan bij de Bark Europa, een dwars getuigd zeilschip uit 1911. Een zeilervaring die ons 100 jaar terugzette in de tijd. Zonder lieren de ra-zeilen hijsen en strijken, de mast in en de ra’s op om de zeilen op te binden. Gelukkig tegenwoordig wel geborgd. En geheel op vrijwillige basis. Maar de beleving is er niet minder om. Statig maakt het schip snelheid tot zo’n 12 knopen op zeil. Geweldig. Daar horen natuurlijk ook de wachtdiensten bij van 4 uur op en 8 uur af. Nu kunnen alle opvarenden zeggen: “Ik heb zelf de Drake Passage overgezeild.” Dit, in combinatie met een centraal verwarmd schip, prima slaapruimte met douche en toilet en een uitstekende keuken, maakt het tot een zeer geslaagde zeilreis.

Het ijs in Zodra we na 4 dagen en nachten zeilen bij Antarctica komen, vallen direct de scherpe bergen en enorme ijsmassa’s ons op. De gletsjers van wel 100 meter hoog reiken

tot aan de zee. Er zijn ijsbergen bij van een klein huis tot een beetje stad aan toe. We horen iets als onweer en zien een enorm stuk van zo’n gletsjer in zee denderen. De daarop volgende tsunami spoelt wel 10 meter de grindstranden op en neemt daarbij enorme ijsklompen mee. Een ander moment zien we een ijsberg zich omdraaien. Als een oliebol in het vet, maar dan zo groot als een flatgebouw. Tonnen ijs en water worden rondgeslingerd. We krijgen steeds meer respect voor het ijs en ondanks de schitterende, blauwe kleuren blijven we toch een beetje op afstand.

Pinguïns bijten niet In de bescherming van de bergen is de oceaandeining weg en kunnen we hier en daar de wal op. We landen met Zodiacs eigenlijk altijd tussen de pinguïns. Je ruikt ze al van een kilometer afstand en dat is niet lekker. Deze beestjes zijn echt komisch om te zien lopen en glijden. Net mensen. Ze komen op een halve meter afstand langs je en soms komt er een naar je toe en raakt je net niet aan. Het is broedseizoen en we zien de kuikens van de verschillende soorten in alle stadia van opgroeien. De kuikens hebben een hoge aaibaarheidsfactor. Helaas mogen wij ze niet aanraken.

Dierentuin Bij de eerste spuiter komt iedereen aan dek om een bultrug walvis te zien en die

interesse blijft. Ook al zien we ze steeds meer en langer. Als ze naar de diepte verdwijnen en met hun staartje afscheid van ons nemen, staat iedereen steeds weer te joelen van de pret. Wij lijken wel peuters. Onderweg komen we naast veel bijzondere vogels, zoals albatrossen, ook zeehondsoorten tegen. De olifants-, pels- en luipaardrobben en heel veel weddellzeehonden liggen op de wal en op ijsschotsen. Met de Zodiac benaderen we ze tot op een paar meter. Dan zie je hun schoonheid en hoe groot ze zijn. De camera’s maken overuren in deze dierentuin.

Andere planeet Nu terug in Nederland beseffen we hoe onwerkelijk Antarctica is. Een continent zo groot als Amerika en Mexico samen en twee keer zo groot in de winter. Geheel geïsoleerd van de warme wereld door golf- en luchtstromen. Het is net of we naar een andere planeet geweest zijn. Er wonen geen mensen anders dan een paar in onderzoeksstations waarvan wij er enige bezochten. Niets in de rest van de wereld is te vergelijken met dit gebied. ■ APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

23

2424

Overwinteren op 69 graden Noord Uitzicht over de Nord Botnfjord

FLIP EN ANK BREGONJE EN WIM EN HENNY DE JONG

W

ij brengen de winter door op de Anne-Gre en de Saraban’de in de buurt van Tromsø, Noorwegen. In onze omgeving is er in de natuur veel te ondernemen. We kunnen lange trails lopen, fietstochten maken op de mountainbikes en vele bergen beklimmen. De hoogtes variëren van 500 tot iets meer dan 1000 meter. De ene keer gaan we op eigen gelegenheid, een andere keer trekken we er met zijn vieren op uit. Het uitzicht is op elke top weer anders en prachtig. Onderweg kom je regelmatig rendieren tegen en we genieten van alle kleine dingen om ons heen.

D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

De luchten zijn echt schitterend, van het helderste blauw tot het felste rood en veel kleuren daar tussen in. Als het Noorderlicht verschijnt zie je groene wolkenslierten aan de hemel. Opvallend is hoe snel het ook weer wegtrekt. De wereld om ons heen wordt helemaal een sprookje als het gesneeuwd heeft. Een bijzondere ervaring is het om mee te maken dat de zon twee maanden lang niet te zien is. In de donkerste periode, die de poolnacht of Mørketid genoemd wordt, is er drie uurtjes licht per dag. Wat is het mooi als de zon dan eind januari weer te zien is! Het was even erg heftig toen op 7 februari orkaan Ole over ons heen trok. Gelukkig hadden wij geen schade. (Redactie: een uitgebreid verslag van het overtrekken van deze orkaan is te lezen op de blog van de Saraban’de).

Geen van ons heeft ooit op ski’s gestaan. Het cross country skiën vinden we alle vier leuk om te leren en te doen. Op loopafstand van onze ligplaatsen ligt het Kaldfjord. Al een paar jaar komen humpback walvissen en orka’s de scholen haring achterna die dan in het fjord aankomen. Het is een fantastisch gezicht om de giganten van de zee van zo dicht bij te kunnen zien. De orka’s jagen in een groep. Er steken dan zeven tot acht puntige vinnen boven het water uit. Het ademen hoor je van ver en gaat gepaard met hoge wolken van waternevel. Van de walvissen zie je meestal het lange lijf met een vin, maar het is heel imposant als de staarten en zelfs de grote koppen tevoorschijn komen. We verwarmen de boot elektrisch. Dit is een stuk goedkoper dan onze dieselka-

2525 chels aan te steken. Vlak bij het vliegveld zijn megawinkels waar je straalkacheltjes voor nog geen twintig euro kunt kopen. Het heeft al meer dan 15 graden gevroren en de temperatuur binnen is goed te regelen. We komen er wel achter waar we nog wat aan de isolatie moeten doen en zowel

op de Anne-Gre als de Saraban’de wordt daar aan gewerkt. De kou hier is een wereld van verschil met de Nederlandse kou. Vaak heb je niet eens het idee dat het zo hard vriest. Kortom een winter meemaken in Arctisch Noorwegen is een unieke ervaring. ■

Anne Gre Wat doe je zoal in de twee maanden durende poolnacht? Buiten de normale zaken, zoals boodschappen doen en koken, zijn er ook specifieke winterse werkzaamheden. Als er veel sneeuw valt, moeten het schip en de steiger voor de veiligheid sneeuwvrij gemaakt worden. Bij storm uit het ZO, in combinatie met strenge vorst, ijs hakken dat op de steiger komt. We trainen voor de polar night half marathon. Regelmatig hardlopen (op spikes) in de sneeuw en in het donker. Ik ben lid van een skiclub en van de radioclub hier. Er is regelmatig aanloop van Noorse vrienden. Als zendamateur heb ik bijna dagelijks contact via de korte golf met Nederlandse vrienden en maak ik verbindingen met zendamateurs in andere werelddelen. Anne Gre bij Svartise

Saraban’de In juli 2014 hebben we afscheid genomen van ons werkzame leven en zijn voor onbepaalde tijd vertrokken. Een van onze wensen was het doorbrengen van een winter op de Lofoten. Uiteindelijk is het de omgeving van Tromsø geworden. Iets waar we absoluut geen spijt van hebben. We wisten niet wat ons te wachten stond en lieten alles over ons heen komen. De natuur is hier fantastisch, de stad dichtbij en eigenlijk zijn de dagen te kort. Niet alleen qua daglicht, maar vooral voor het ondernemen van allerlei activiteiten. Wilt U meer lezen? We houden een blogspot bij: www.sysarabande.blogspot.nl Sarabande in de haven van Eidkjosen

Waterland (30 x 60 cm) acryl op doek

Als we buiten gaan schilderen, gaat mijn voorkeur uit naar een plekje aan het water: Daar waar de elementen – Lucht, Water en Wind – met elkaar spelen, ervaar ik de kleur- en lichtveranderingen om me heen het meest intensief. Die veranderingen dwingen me ook om snel te werken, zodat er beweging in mijn werk komt. Het is ongeveer dezelfde sfeer als op Greetje Dekker - Sluis KASKELOT

www.greetje.com

onze zeilboot. Wat geniet ik!

APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

UIT DE OUDE DOOS

26

JASPE R BRUIN SMA

Uit de Oude Doos van Baron van Höevell – 2

Op de dag van de oorlogsverklaring van het Verenigd Koninkrijk aan Duitsland (3 sept. 1939) tekenden Paul Verstraaten en zijn vriendin Tine Tenholter het contract voor de bouw van een zeiljacht ‘voor de vaart ter zee’.

De Ommelander en Kortjakje Na de te waterlating in 1940 maakte het paar nog enkele tochten op het IJsselmeer, maar dat werd door de bezetter al snel verboden. Van zeilen op zee was tijdens de oorlog uiteraard al helemaal geen sprake. Ze konden nog enige tijd op de Hollandse plassen zeilen tot ook dat verboden werd. In het voorjaar van 1943 lagen ze met hun Ommelander in jachthaven 't Fort in Warmond. Verstraaten zei in een interview dat ik met hem had

in 1986: “Er liep iemand over de steiger, die bij ons schip bleef staan en het met aandacht bekeek en zoals dat gaat, we raakten aan de praat over het schip. Hij vond het een mooi en stoer scheepje. We maakten kennis en hij kwam aan boord. Het was de heer van Höevell.” Van Höevell was op dat moment in afwachting van de te waterlating van Kortjakje en wat doe je dan zonder boot; je loopt maar eens over een steiger en kijkt naar de ‘bootjes’ die er liggen en zo kwam van het een het ander. Zowel Kortjakje als Ommelander hebben zo een intermediaire rol gespeeld in het ontstaan van onze vereniging.

De Koninklijke en de NVvK Van Höevell was bestuurslid van de ‘Koninklijke’. In dat bestuur vroeg hij aandacht voor kleine schepen; hij voorzag in de toekomst een ontwikkeling waarbij zeilers met een in verhouding smalle beurs met kleine schepen het ruime water op zouden gaan. In het bestuur van de Koninklijke was voor deze categorie zeilers op dat moment nog weinig interesse. Bij hem rijpte toen een plan om een vereniging op te richten naar het voorbeeld van de ‘Little Ship Club’ in Engeland. De ontmoeting in Warmond met Paul en Tine met hun zeewaardige jacht, werkte als een katalisator. Na de oorlog zocht hij contact met Verstraaten, in wie hij een medestander had gevonden voor zijn plan; dit heeft geleid tot het initiatief tot de oprichting van de ‘Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers’.

Van Höevell als scheepsontwerper

Lijnenplan Kortjakje W.H.Fortuin, Drietand 1986 Kortjakje (1943) en Ommelander (1939) tonen overeenkomstige lijnen D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

Van Höevell had voor de oorlog zelf al enkele kleine zeewaardige schepen ontworpen. In 1936 won hij samen met J.H.Schöder een ontwerpwedstrijd, uitgeschreven door het Watersportverbond, met Zeepaardje, een spitsgatjacht met een loa 8.03 m, lwl 6.00 m, br 2.10, dpg 1.00. In 1937 ontwierp hij Cocksita ll voor eigen gebruik, eveneens een spitsgatter. Het schip werd gebouwd bij E.G.van de Stadt

scheepswerf in Zaandam. In een interview met de Waterkampioen verklaarde Van Höevell, dat het lijnenplan was gecontroleerd “volgens de methode der metacentroïde van dr Harrison Butler”, waaruit volgde dat het jacht “bij helling niet met de kop in de golven zou duiken noch achterover zou gaan liggen”. Met dit schip nam hij voor en in het begin van de oorlog met succes deel aan zeilwedstrijden. In de doos uit ons archief bevindt zich een lijst met door hem gewonnen prijzen, die hij in verband met een lustrum van de Koninklijke in 1992 in bruikleen had afgestaan aan de jubileumcommisie, ten behoeve van een tentoonstelling in het Scheepvaartmuseum. In de lijst staan o.a. een Vouwbeen 2e prijs Nachtwedstrijd 1936, een Zilveren beker 1e prijs Flevorace 1940, een Zilveren beker 2e prijs Flevorace 1940.

Cocksita II

De credits In de Waterkampioen van mei 1941 verscheen een artikel over Noorse jollen met daarbij afgedrukt een tekening van de Tulla. Op dat artikel kwamen verschillende reacties, waaronder een van Baron van Höevell: “Het spijt mij u te moeten mededelen dat er in het artikel “Vier Noorse Jollen” een vergissing is geslopen. Het eerste Tulla-jacht van de heer Simon de Wit was namelijk geen Noorse jol (met aangehangen roer), maar een spitsgatjacht met doorgestoken roerkoning. Ook is het jammer dat er niet bij stond, dat het

Een kleine geschiedenis A D B E R IN G EN

Van de Stadt, Van Höevell en de havenmeester

ontwerp is afgeleid uit de lijnen van het door mij getekende jacht Cocksita ll, dat ik in 1937 bij Van de Stadt liet bouwen. Van de Stadt heeft toen licentie gevraagd om het jacht van Simon de Wit hiervan af te leiden. Deze licentie werd natuurlijk door mij gegeven en door Van de Stadt met minimale som betaald.” Bij het artikel in de Waterkampioen is een tekening afgedrukt van Cocksita ll met een gaffeltuig uit de Waterkampioen van juli 1938 en van Tulla met toren-kottertuig. Hoewel de meeste van Van Höevells ontwerpen platgatjachten betroffen, behielden spitsgatter gedurende zijn hele werkzame leven zijn belangstelling. In de archiefdoos bevinden zich een groot aantal uitgeknipte artikelen over jachten met ‘kanohek’; de meeste knipsels zijn in het Zweeds, het eerste dateert uit 1933 de laatsten uit de 80er jaren.

Stormsvalan, spitsgat

Jaren geleden schreef ik dit stukje, maar naar aanleiding van ‘Uit de oude doos-1’ van Jasper Bruinsma in de Drietand heeft die me gevraagd het verhaal, een beetje ingekort, nogmaals te vertellen:

op geschept papier, dat voorzien was van een watermerk. Hoe het document eruit zag heb je in Drietand 2015-1 kunnen zien. Het geheel stak in een hardkartonnen, linnen map met gouden opdruk.

Enkelen onder ons zullen het nog wel weten: G.W.W.C. Baron Van Höevell was niet alleen een oprichter van de NVvK en tot zijn dood lid van onze Vereeniging, maar ook langdurig een trouw lid van de KNZ&RV. Daarin was hij echter niet de enige. Bijvoorbeeld de jachtbouwers Gait en Siem Kroes uit Kampen. En ingenieur Th.P. Tromp, president-directeur van Philips en eigenaar van de Witte Raaf. En ook de oude heer M. Hofkamp, jarenlang bestuurslid van de NVvK, was lid van de ‘Koninklijke’. Die laatste had de grappige gewoonte om op het hek de ‘Muidense’ vlag te voeren en in de top de Kustzeilerswimpel. Iets wat bij de ‘Koninklijke’ strikt verboden was. Dus kreeg de oude Hofkamp regelmatig op zijn falie in Muiden: “Dat kan zo niet, Hoffie!” Waarop ‘Hoffie’ steevast antwoordde: “0h, ja hoor, dat gaat heel goed, want ik ben een Koninklijke Kustzeiler”. En zo waren er in de jaren veertig en vijftig velen meer die van beide Vereenigingen lid waren.

Je begrijpt het natuurlijk al. De houder van dit chique brevet was onze eerste voorzitter en het hoorde bij de houten torensloep Kortjakje waar Van Höevell veel wedstrijden mee gewonnen heeft. Als men de Vereeniging vaarwel zei, of men had de boot niet meer in eigendom, was men gehouden het document weer in te leveren. Dit laatste heeft Van Höevell echter nooit gedaan, want enige tijd geleden zag ik het te koop liggen bij een bevriende antiquair. Die verleiding kon ik niet weerstaan en dus heb ik het aangeschaft. Nu bevindt het zich in ons archief. ■

Kortjakje

Privileges Nu had men eertijds als lid van de ‘Koninklijke’ enige privileges. Een daarvan was het recht op voorschutting bij bruggen en sluizen. En vergis u niet: bij de Oranjesluizen, de Koninklijke haven was toen in het IJ tegenover het station, kon het ook voor de Tweede Wereldoorlog al razend druk zijn, dus van dat voorrecht werd gretig gebruik gemaakt. Ik moet er niet aan denken wat er zou gebeuren als je dat heden ten dage nog zou doen. De vaarbomen zouden je als speren om de oren vliegen. Het tweede voorrecht was de aanleiding voor dit stukje. Men kon namelijk als lid van de KNZ&RV vrijstelling krijgen van sluis-, brug-, loods- en havengelden, mits men dit bij het bestuur had aangevraagd. Die vrijstelling kreeg men zwart op wit en werd een ‘vlaggebrief’ genoemd. Hij was gedrukt

Tulla

Ad Beringen was jarenlang lid van de Drietand commissie, het laatst als eindredacteur. Daarnaast heeft hij zich ingespannen voor een archief van onze Vereeniging, dat nu wacht op een (digitaal) archivaris. De redactie. APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

UIT DE OUDE DOOS

27

LIEF VOOR WATER

28

ANKY WOUDSTRA

Wachters op zee S

telt u zich eens voor, op een rustige dag besluit u voor anker te gaan in een waterhoudende wadslenk of droog te vallen wat hoger op een wadplaat. U geniet nog even na van de mooie tocht en pakt de verrekijker om scholeksters en ander klein grut op de langzaam droogvallende plaat te zien scharrelen. Dan wordt het tijd de dinghy uit te zetten en de benen te strekken. U waant zich alleen op de wereld. Daar doe je dit voor. De ‘erecode’ voor het wad is natuurlijk gesneden koek voor u: geen hond mee en niet met hoogwater de plaat op om de wadvogels op de hoogwatervluchtplaatsen niet te verstoren. Nog even checken of er zeehonden in de buurt zwemmen…..

En dan, hé loopt daar iemand? Maar er ligt geen andere boot. Een kanovaarder misschien? Hij komt doelgericht op u af. Maar u bent toch niet in overtreding? Waarom komt die gozer uw wad ervaring verstoren? En nu ziet u ook: er staat op deze stille plaat een huthuisje, best een flink obstakel. De man heet u van harte welkom op zijn plaat, in zijn territorium. Nee, hij gaat u niet bekeuren. Wel kan hij van alles over het wad vertellen en hoe u daarvan kunt genieten zonder te verstoren. Hij is gastvrij, hij is ‘wadwachter’. D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

Ik zou me flink opgelaten voelen. En eigenlijk ook heel boos! Het was juist zo heerlijk rustig. Die wadplaat lag er zo mooi ongeschonden bij en ik zou in alle rust een maaltje mosselen, oesters en garnalen bij elkaar sprokkelen, alvorens weer aan boord te klimmen en te wachten op de ondergaande zon. Maar daar komt nu niets meer van. Ik moet een wadwachter aanhoren en de plaat ook nog met hem delen! En nu ik het eenmaal gezien heb, dat wadhuisje staat daar ook geheel misplaatst. Het is bepaald geen baken voor de zeevarenden! Raar? Nee hoor, op de Richel kan het u al overkomen welkom geheten te worden door een wadwacht. En andere platen moeten volgen. In een nieuw plan van de gemeentes wordt het plaatsen van wadhuisjes op diverse verlaten platen mogelijk gemaakt. Het wad wordt een attractiepark, met gastheren en -vrouwen, schuilhutjes en flyers over al het moois dat je kunt zien. De erecode wordt je letterlijk aan boord gebracht, met een wadwacht erbij. Nog even en we moeten betalen voor het voor anker liggen in het Wereld Erfgoed Waddenzee.

De plannen voor de wadwachten zijn al van jaren geleden. De ontwikkeling gaat sluipend; opeens zijn ze er. Nu er een wacht op de plaat is volgen er meer. Het gaat net als met die andere wachters op zee, de boortorens. In de jaren ’80 en ’90 kon je de politiek nog achter je krijgen als je geen boortorens op het wad of boven de eilanden wilde. Het platform aan het Inschot was de grote vergissing en meer zouden er niet komen. Met de juiste lobbyisten is het de olie- en gasmaatschappijen een decennium later gelukt het tij te keren.

Nu de eerste schapen over de dam zijn, volgt zelfs Terschelling. We zijn nog steeds niet gerust op de gevolgen van de NAMwinning bij Ameland, maar Tulip Oil praat onder aanvoering van Wouter van Dieren al over afkoop van de natuurschade bij Terschelling. Hoe vallen opzichtige boorplatforms op het wad, in de duinen, op de Noordzee af te kopen? Ons ongerepte vaarwater, dat weidse, altijd wisselende landschap, met de miljoenen vogels die hier voedsel vinden en de zeehonden die weer rond onze bootjes zwemmen – willen we daar welkom geheten worden door wachttorens en wadwachten? ■

29

De honderdjarige die uit het zicht verdween

Joost Geise en Renee Meiners varen De Wulp, een lemsteraak; lengte 15 m, breedte 5 m, diepgang 1m, waterverplaatsing 29 ton.

De Wulp werd in 1912 gebouwd bij de beroemde werf de Boer in Lemmer in opdracht van een Belg, met Antwerpen als thuishaven. Zij was de eerste van een serie van vier, die toen al rechtstreeks als plezierjacht werden gebouwd. Bouwnummer 2, Salamander en nummer 4, De Onrust varen nog steeds in Nederland. De Groene

Draeck is van deze schepen afgeleid. F RED FLIPSE N

Bewogen leven Van 1917 tot 1931 kwam ze in Nederlandse handen met de Rotterdamse Veerhaven als thuisbasis. De naam werd gewijzigd in Wulp. Ze was actief in vele wedstrijden. Van 1931 tot1962 kwam ze andermaal naar Antwerpen. De naam werd gewijzigd in Georgette. In 1962 kwam ze terug in Friesland. In 1970 werd de Georgette verkocht aan een Amerikaanse piloot, die haar als deklast naar de Maagdeneilanden liet transporteren. Rond 1974 verhuisde hij naar Californië en nam haar mee op een dieplader 2000 km dwars door Amerika. Daar raakte zij in verval en werd mishandeld. Ze werd voorzien van een dubbele wand en kimkielen! Het klassieke interieur werd verwijderd en Georgette werd enige tijd als bordeel geëxploiteerd. In 1986 werd ze door een Nederlander ge-

kocht en ter restauratie naar Sappemeer gebracht. De restauratie kwam niet verder dan de sloopfase.

Na ampele overwegingen Eind 1988 heeft Joost haar na ampele overwegingen, die we ons na de laatste Salenteinavond nog beter kunnen voorstellen, gekocht. In anderhalf jaar tijd, nog juist voor deelname aan Sail Amsterdam en onder de vroegere Nederlandse

naam De Wulp (maar nu met De), werd de restauratie bij lemsteraken-specialist Stofberg in Enkhuizen ter hand genomen. Ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van De Wulp heeft Joost een boekje geschreven over haar bewogen geschiedenis en restauratie. Hoewel jong begonnen met kleine bootjes en later een BM, heeft Joost betrekkelijk vroeg het scherpe jacht achter zich gelaten en kreeg hij te maken met skûtsjes. Eerst nog gehuurd met schipper, later als schipper-eigenaar. Vandaar dat hij wel “enige handigheid” verkregen heeft met zware materialen, want op De Wulp is de enige lier de ankerlier!

Nog een platbodem Kan je zo’n schip wel met zijn tweeën varen? Zij wel, want Renee had vroeger ook een platbodem. Beiden zijn dus uit het rondhout gesneden. Natuurlijk kan De Wulp ook heel goed met gasten gevaren worden. Joost vond het vaargebied van zijn skûtsje uiteindelijk te beperkt. Van de grotere zeewaardigheid van de aak hebben ze goed gebruik gemaakt. Na het IJsselmeer volgden de Wadden, Zeeland, Antwerpen, de Duitse Wadden, de Engelse Zuidkust. Pech hebben ze weinig gehad, maar wel ontmoet, toen ze op de terugweg naar Calais in de mist een verdwaalde rubberboot met vijf opvarenden en zonder brandstof oppikten! De laatste jaren zijn ze wel acht keer naar de Oostzee geweest. De Duitse Bocht is onder de waddeneilanden door te bekorten tot 40 APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

DELTABLEAU

KOERSVAST

30 mijl. Daarna kan alles door ontbreken van getij in dagtochten gevaren worden. ’s Nachts varen doen ze liever niet, want De Wulp heeft geen zeerailing. Met deelname aan de Petersburgtocht, tevens kennismaking met de Kustzeilers, kwamen ze veel verder de Oostzee op. Zo ontstond het idee het schip daar te laten overwinteren. In 2013 werd gekozen voor Tallinn. In 2014 bleef De Wulp de hele zomer in de Finse wateren. Zo gingen ze via het Saimaa kanaal naar het Saimaa meer en woonden het beroemde operafestival van Savonlinna bij. En passant proefden ze nog eens de Russische bureaucratie in dit grensgebied, dat nog dateert uit de FinsRussische oorlog. Via de Ålandeilanden en Mariehamn zijn ze tenslotte naar Stockholm gevaren om op Lidingö, een eiland vijf mijl oost van Stockholm, wederom in een verwarmde loods te overwinteren. Dit jaar gaat De Wulp weer richting Nederland. Toevallig (?) is het dan weer Sail Amsterdam en daar mag zo’n schip niet ontbreken. De honderdjarige keert weer terug. ■

Zeescheepvaart, binnenvaart en pleziervaart samen op een rivier/zeearm D

e voorbije 15 jaar is de beroepsvaart (zeeschepen en binnenvaart) op de Westerschelde aanzienlijk drukker geworden. Dit betreft niet alleen de aantallen schepen, maar ook de afmetingen. De gemiddelde bruto tonnenmaat per schip van zeeschepen die Antwerpen aanlopen is thans ongeveer 25.000 ton. Vijftien jaar geleden was dit ongeveer de helft. Het jaarlijkse aantal scheepsbewegingen bedraagt nu ongeveer 45.000 voor zeeschepen en 70.000 voor binnenvaartschepen. De maximale maat van schepen wordt ook nog steeds groter: containerschepen van 400 m lang, 60 m breed en een diepgang van 15 m varen tegenwoordig naar Antwerpen. D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

Is er tussen al deze aantallen en afmetingen nog wel ruimte voor de pleziervaart? Ik sprak hierover met de heer Eric Adan, Hoofd van de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit (GNA), belast met het nautisch beheer van de Westerschelde, inclusief de (zee)aanlooproutes. De laatste jaren wordt er veel geïnvesteerd in het scheiden van de verkeersstromen tussen zeeschepen en binnenvaart/pleziervaart. Hiervoor worden zoveel mogelijk nevenroutes betond en onderhouden. Zo is vorig jaar de Schaar van Valkenisse van betonning voorzien. In de verkeersbegeleidingscentra wordt zoveel mogelijk positie en route van ieder schip, groot of klein, bijgehouden. Voor de grote schepen

J O S VA N I J S S E LD I JK

met diepgangbeperking wordt zelfs een vaarplanschema bijgehouden, waarbij vooraf vastgesteld is op welk tijdstip een bepaalde positie gepasseerd zal worden. Voor positie bepalen en volgen wordt uiteraard gebruik gemaakt van radar; zeewaarts ook van marifoonpeiling voor het identificeren van schepen en de laatste jaren steeds intensiever van AIS. Sinds de invoering van het AIS systeem wordt dit door de verkeerscentrales mede

gebruikt voor het volgen en begeleiden van de scheepvaart. Zowel A-transponders (beroepsvaart) als B-transponders (pleziervaart) worden ontvangen en gevolgd. Het grote voordeel hiervan is natuurlijk dat o.a. de naam van het schip direct bekend is en dat er, ook als er geen voorafgaand marifoon contact was, toch direct gecommuniceerd kan worden als daar noodzaak voor is. Voor de pleziervaart bestaat er geen actieve begeleiding en ook melden is niet verplicht. Uitluisteren (indien VHF beschikbaar) op de voorgeschreven VHF kanalen is wel verplicht en bij vragen of problemen kunt u hier uiteraard gebruik van maken. AIS wordt ook op een andere wijze toegepast. In de Geul van de Walvischstaart (Vlakte van de Raan) heeft men er voor gekozen een aantal tonnen (groene tonnenlijn) te vervangen door virtuele AIS tonnen. M.a.w. fysiek is er niets te zien, U kunt de verrekijker in zijn hoes laten, maar op het AIS scherm liggen de tonnen keurig op hun plek. De reden hiervoor (thans als proef) is dat in dit onbeschutte gebied normale kleine tonnen niet erg toepasbaar zijn. Ook de Schelderadarketen wordt nog steeds verder ontwikkeld met als doel om scheepvaart verkeer zo vlot en veilig mogelijk te begeleiden op de Westerschelde en haar mondingen. Nieuwe torens worden gebouwd op verschillende plaatsen langs de Schelde, maar ook aan de zeezijde. Mocht u komend seizoen buitengaats de Oosterschelde passeren, dan zal een nieuwe grote ‘paal’ in oostelijke

Antwerpen Express 142.000 ton (foto Marco Schoone)

DELTABLEAU

31

Pinguïns in Breskens

richting u waarschijnlijk opvallen. Op Neeltje Jans wordt op de buitendam van de Noordlandhaven een nieuwe radartoren gebouwd met een uiteindelijke hoogte van 115 m(!) boven zeeniveau. Ook bij Oostende is de laatste jaren een nieuwe toren gebouwd. De beide radarsystemen zullen in de loop van 2015 in gebruik worden genomen. Zoals eerder gesteld wordt gestreefd naar scheiding van de verkeersstromen in hoofdvaarwaters en nevenvaarwaters. Voorschriften hieromtrent, behalve de normale verkeersregels, zijn er echter niet. Toch is het van belang om route voorbereiding hier zeer serieus te nemen. Stroomsnelheden tot meer dan 3kn

Radartoren Neeltje Jans

komen voor en nevenvaarroutes zijn niet overal beschikbaar. Aanbevolen wordt het Knooppuntenboekje voor de Westerschelde te raadplegen zoals beschikbaar op www.varendoejesamen.nl. Ook de binnenvaart kiest veelal voor de nevenvaarwaters en die zult u dus regelmatig in uw vaarwater tegen komen. Op de Westerschelde is het ‘Scheepvaart Reglement Westerschelde’ van toepassing (ook al onderdeel van het Klein Vaarbewijs) en volgens dit reglement zijn alle schepen verplicht de meest recente uitgave van dit reglement en van de van toepassing zijnde kaarten aan boord te hebben. Een elektronische versie van beide is toegestaan. Het reglement en alle in gebruik zijnde marifoon kanalen vindt U op www. vts-scheldt.net. Wij hebben de Westerschelde altijd als een aantrekkelijk en avontuurlijk vaarwater ervaren, zeer geschikt voor een wat langere weekendtocht of als alternatief voor de Belgische/Franse kust als de wind weer eens tegen zit. En aan het eind van de trip lekker eten in de prachtige stad Antwerpen! ■ APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

32

Kustzeilers leDeNKOrtiNG Onze collectieve verzekering, voor leden van “oude” Zeil- en Roei- Verenigingen, is in Loosdrecht zodanig succesvol ontvangen, dat wij alle leden van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers ook dezelfde collectieve verzekering aanbieden. Dit omdat de de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers alles in het werk stelt voor een optimale organisatie voor uw passie: de watersport. Wij vertrouwen erop dat u met onze absolute bodempremie in combinatie met een top dekking nog meer plezier krijgt in het varen met uw boot. Als registermakelaar in assurantiën is Gipon BV een vertrouwde naam in verzekeringen.

Kustzeilers leDeNVOOrDeleN • Geen aanvraagformulier, automatische acceptatie voor alle de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers leden (ongeacht ligplaats) • Bodempremies van Gipon BV voor alle de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers leden* • Een uitgebreide dekking met gratis dekking tijdens wedstrijden (top dekking 10% toeslag) • Dekking is van kracht binnen alle Europese binnenwateren, plus 10 mijl uit de kust • Een eigen risico voor casco schade van € 125 per gebeurtenis en € 250 tijdens wedstrijden • Voor vaartuigen boven € 100.000 geldt een eigen risico voor casco schade van 0,25% over de verzekerde casco waarde • Dit collectief geldt voor een open- / gesloten zeilboot, sloep, toerboot, klassiek jacht, motorkruiser, motorzeiler. Alle overige boten kunnen worden verzekerd op basis van individuele tarifering (natuurlijk rekening houdende met uw lidmaatschap van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers)

De Kustzeilers BODeMPreMies VAN GiPON Dekking

Jaarpremie

WA

€ 50

WA + casco uitgebreid

Zie staffel

Nieuwwaarde vaartuig

Jaarpremie

Nieuwwaarde vaartuig

Jaarpremie

< € 15.000

€ 75

€ 60.000

t/m

€ 65.000

€ 240

€ 15.000

t/m

€ 20.000

€ 95

€ 65.000

t/m

€ 70.000

€ 255

€ 20.000

t/m

€ 25.000

€ 110

€ 70.000

t/m

€ 75.000

€ 270

€ 25.000

t/m

€ 30.000

€ 125

€ 75.000

t/m

€ 80.000

€ 285

€ 30.000

t/m

€ 35.000

€ 145

€ 80.000

t/m

€ 85.000

€ 300

€ 35.000

t/m

€ 40.000

€ 160

€ 85.000

t/m

€ 90.000

€ 315

€ 40.000

t/m

€ 45.000

€ 175

€ 90.000

t/m

€ 95.000

€ 330

€ 45.000

t/m

€ 50.000

€ 195

€ 95.000

t/m

€ 100.000

€ 345

€ 50.000

t/m

€ 55.000

€ 210

Boven € 100.000

€ 345 plus € 10 per € 5.000

€ 55.000

t/m

€ 60.000

€ 225

Boven € 1.000.000

individuele tarifering

* Indien aan u in de laatste drie jaar meer dan 1 schade is uitgekeerd; vindt individuele tarifering plaats Alle hierboven genoemde premies (wijzigingen voorbehouden) zijn excl. assurantiebelasting en poliskosten.

Gipon BV Amalialaan 41-H - 3743 KE BAARN - Tel. 035-5417171 - Website www.gipon.nl - Email [email protected]

Schrijf ons D E

D R I E T A N D

Bel ons APRIL 2015

Mail ons

33

e esorteerd de meest g aak tspeciaalz r o p s r e t a w land! van neder

APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

TIPS & TRICKS

3434

Kinkloos opschieten Het artikel over kinkloos opschieten van gevlochten lijnen (Drietand 2014 nr 6) heeft wat pennen in beweging gezet. Peter Visser beschrijft een methode die hij geleerd heeft van bergbeklimmers in Patagonië: Het opschieten gaat voor rechtshandigen als volgt: 1. Houd het val in de linkerhand, zoals gewoonlijk en maak een lus naar rechts 2. In plaats van de lijn daarna, zoals gewoonlijk, rechtsom over de hand te leggen, neemt men hem linksom terug over de hand. 3. De volgende lus gaat naar links en weer terug over de hand, enzovoort. 4. Zodra je de bos geheel op de hand hebt, pak je, onder je linkerhand door, het vaste deel van de val en haalt dat naar je toe.

1

5. Tijdens die beweging geef je het val een halve slag en slaat de lus over de gehele bos heen. 6. Door het gewicht van de hele bos beknijpt de lijn zichzelf en blijft netjes hangen aan de kikker of aan de lier. 7. Deze methode werkt even snel als het normale opschieten. Doordat de lijn zowel rechtsom als linksom wordt geslagen, kinkt hij niet meer en raakt daardoor ook niet meer in de knoop. Kees Verruijt schiet de lijnen op de Merrimac op z’n Duits op. Dat heeft hij namelijk geleerd van een Duits filmpje op de website van Yacht: http://www.yacht. de/yacht_tv/seemannschaft/tauwerkrichtig-aufschiessen/a7244.html Het ‘Duits opschieten’ werkt door de twist elke lus om te draaien. Voor de uitleg moet u beslist even naar het zeer instructieve filmpje kijken (dat overigens ook de

2

3

TIPS & TRICKS methode van Peter Visser demonstreert). Kees schrijft: “Het eindresultaat is een volledig rechtsom liggende serie lussen met afwisselend links of rechts getwiste lijn. Het aardige is dat je de eerste paar keer het gevoel hebt de lijn helemaal in de knoop te leggen, maar dat het fantastisch afloopt bij het vieren. Wij doen dit op de Merrimac al sinds 2008 en het is onderhand tweede natuur geworden.” Wat zullen voortaan aan boord bij de Kustzeilers de vallen soepel door de blokken glijden! Heeft u ook een handige oplossing gevonden voor een probleem aan boord en vermoedt u dat uw collega zeilers daarvan zouden kunnen profiteren, schroom dan niet om uw oplossing in te brengen in deze rubriek.

4

5

KORT NIEUWS JASPER BRUINSMA

Leren van Anderen Vroeger kocht ik de Practical Boat Owner regelmatig als los nummer, maar ik had het blad bij de bladenman in jaren niet gezien. In februari jl. lag het er weer een keer. PBO toont nog net zo rommelig als vroeger, maar interessante artikelen bevat het blad ook nog steeds. Onder de titel “The French Connection” passeren als “second hand bargains” een groot aantal jachtjes van 24ft tot 27ft van Franse makelij. Alle bekende merken komen voorbij: Dufour, Jeanneau, Aquila, First, Kelt, Gib Sea, enz., met korte beschrijvingen en 2e hands-vanaf-prijzen. Een interessant artikel voor zeilers die op een voordelige wijze willen instappen in D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

de zeilsport of voor ouders die iets redelijk zeewaardigs voor hun tieners willen aanschaffen. De rubriek “Learning from Experience” bestaat nog altijd. In deze PBO staat een verslag van een oversteek over het Kanaal met een 33ft Southerly die daarbij werd overvallen door een zware storm Bft 10. Hoe “a routine Channel crossing, became a nerve-shredding passage.” Het lezenswaardige verslag over hoe de bemanning, “four exhausted veterans” (69 tot 72 jaar), de overtocht van St Vaast naar Chichester van 80 mijl over de grond (94 mijl op het log), die al met al ruim 18 uur in beslag nam, heeft ervaren. Er werden meerdere

“lessons learned”, zoals: controleer of er voldoende lijn op de trommel van het rolfoksysteem zit; dat was namelijk de oorzaak van het loswaaien van de uv-strip van het achterlijk van de fok. Zorg dat de zetborden in de kajuitingang goed vast zitten en controleer de afvoer, want na ”a collosal wave, the cockpit was suddenly knee-deep in water.” In het verleden stond “Learning from Experience” model voor “Leren van Anderen” in de Drietand. Misschien is het wel een idee om deze rubriek opnieuw leven in te blazen. ■

35

LEDEN VOOR LEDEN

Nieuwe leden

Weer lid

M.S. Doets Dorpsstraat 41 1396 KH Baambrugge JOSEPHINE 14.80x4.50x1.00 121m² Makkum Voorsteller: C.A. Verruijt

G.B.M. van den Broek De Zalmen 106 6865 AN Doorwerth

M. Kortbeek Prins Hendriklaan 72 3584 ER Utrecht MAX 12.80x4.10x2.10 96m² Muiderzand Voorsteller: H.W. Rouwé N.J. Streefkerk Verspronckweg 30 rood 2023 BL Haarlem BON VIVANT 11.20x3.50x1.65 Ketelhaven Voorsteller: F.J Flierman M.T.F. Winterink Watertorenlaan 7 2275 AW Voorburg WALKABOUT 11.45x3.90x0.60 66m² Den Oever Voorsteller: E. Megens A.P.H. Simmers Adigestroom 54 2721 AK Zoetermeer SIMMERTIME 14.09x4.25x1.70 93m² Den Haag Voorsteller: G.W. Zoodsma

Gezinslid E.J.E. de Sonnaville-de Jong Hoogwerflaan 1 2594 BH Den Haag

M. Schimmelpenninck Postbus 193 3950 AD Maarn IJSVOGEL 9.60x3.40x0.9 Warns

Van 1e eigenaar: Etap 46 DS (bouwjaar 2006). In uitstekende staat, prima zeiler, zeer compleet, erg comfortabel, perfecte afwerking, panoramische salon, stijlvol eigentijds interieur. Veel extra’s: generator, airco, AIS, Trackvision, elektrisch hekanker, 2e koelkast, wasmachine. Vraagprijs €349.000 (kostprijs €600.000)

P.A. Bram Bakkerlaan 45 1251 BP Laren L’ENTROPIST 11.63x3.94x1.98 92m² Muiderzand

Te koop: Jantine V, l.o.a.13.75m, b.o.a. 3.96m, diepgang 1.35/2.55m Eigenaar Dick Koopmans, ligplaats Lelystad Tel: 0320 221433

L.C. van Staalduinen Pythagorasstraat 22 II 1098 GC Amsterdam JESTER 10.75x3.52x2.10 61m² Den Oever

Aanbod: 8 meter zeiljacht voor bruikleen of kosteloze overname Vanwege tijdgebrek bied ik mijn zeiljacht aan voor bruikleen en/of kosteloze overname. Daarbij denk ik aan een enthousiaste (beginnende) zeiler met kleine portemonnee of een zeilvereniging/-school met jeugdafdeling. Het is een 8 meter lange ‘Invicta’ met inbouw dieselmotor, ontworpen door Van de Stadt op basis van de Noorse Volksboot. Het behoort tot de eerste generatie polyester jachten en is daarom zeer degelijk gebouwd (geen osmose). Het jacht staat thans op de wal en is in principe vaarklaar. Enig gebruikelijk onderhoud is wel nodig. Zelf zeil(de) ik er mee op Noordzee en Waddenzee. Denk aan mogelijk geïnteresseerden in uw netwerk. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Jan-Willem Kruisinga Email [email protected] Tel: 06 2127 1229

Kandidaatlid

Verhuisd J. Hulleman Vriezelaan 9 7602 JJ Almelo F.H. van Etten Bellefroidlunet 44 F 6221 KN Maastricht B.R. Michiels van Kessenich Rhijnvreugd 5 2314 BC Leiden

F. Jorritsma Rietwijkerstraat 56 I 1059 XG Amsterdam

Resultaten enquête Jaarboek op Website

J. van de Graaf Dorpsstraat 41 1396 KH Baambrugge

In het voorjaar van 2014 hebben Bestuur en Jaarboekcommissie een enquête gehouden onder de leden over het Jaarboek. De resultaten zijn verwerkt en het Bestuur heeft de aanbevelingen van de Jaarboekcommissie overgenomen. Maar wat zijn de conclusies en aanbevelingen? U vindt de volledige resultaten op de website: www.kustzeilers.nl Namens de Jaarboekcommissie, Nico Bernts

J.N. Streefkerk-Enting Verspronckweg 30 rood 2023 BL Haarlem E.P. Jansen Nolweg 29 A 4209 AX Schelluinen

Te koop

APRIL 2015

D E

D R I E T A N D

ONDERTUSSEN OP DE WEBSITE

36

Zeiltochten en Evenementen

O

p de website vindt u doorlopend een actueel overzicht van de zeiltochten en evenementen die onze vereniging organiseert. Zo staan onder het tabblad ‘Zeiltochten’ op de homepage alle zeiltochten die voor het seizoen 2015 op het programma staan. U vindt er niet alleen de aankondiging van de tocht, maar ook aanvullende informatie zoals Vaarwijzers, Reglementen, Uitrustingseisen en andere voor deelnemers en belangstellenden relevante informatie. Het loont dus de moeite, als u voor een tocht hebt ingeschreven of dat overweegt te doen, regelmatig de website te raadplegen om te kijken of er nieuwe informatie is. Hetzelfde geldt voor de evenementen. Het tabblad ‘Evenementen’ staat naast dat van de Zeiltochten. Onder dit tabblad vindt u allereerst wat meer algemene

informatie over de evenementen die onze vereniging organiseert. Die informatie is vooral bedoeld voor bezoekers aan de website die overwegen zich als lid aan te melden. Leden kunnen beter de ‘Agenda’ raadplegen. Daar ziet u in een oogopslag welke evenementen op het programma staan, waar ze plaatsvinden en of u nog kunt inschrijven. Als de inschrijving gesloten is, verschijnt er namelijk een icoontje met een hangslot in de kolom ‘Status’. Hoewel we bij Evenementen doorgaans geen Reglementen of Uitrustingseisen publiceren, loont het ook de moeite regelmatig de Agenda te raadplegen als u voor een evenement hebt ingeschreven of dat van plan bent. Het kan namelijk zijn dat er wijzigingen zijn of aanvullende

COLOFON De Drietand is het verenigingsblad van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers. Het verschijnt 6 keer per jaar. REDACTIE Peter Schotman Anky Woudstra Fred Flipsen Ineke Berkel

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

VASTE MEDEWERKERS Jasper Bruinsma, Jos van IJsseldijk, Joke Bartels, Greetje Dekker, Hans Althuis VORMGEVING: Teo van Gerwen Design KOPIJ VOOR DE DRIETAND Teksten uitsluitend in Word aanleveren bij [email protected] Beeldmateriaal in jpg of PDF met minimale bestandsgrootte van 500 kB, beide als bijlage bij de email. WEBSITE: De site van de NVvK vindt u op www.kustzeilers.nl CONTACTADRES Bureau NVvK, Ruud van de Fliert, Platolaan 64, 3707 GH Zeist Email: [email protected] Telefonisch bereikbaar op (030) 693 20 79, di. en wo van 10-12 en van 14-16 uur, do van 10-12 uur. Bankrekeningnummer: ING bank 26.18.098 IBAN: NL62 INGB 0002 6180 98 - BIC: INGBNL2A D E

D R I E T A N D

APRIL 2015

informatie. Bijvoorbeeld een wijziging van de locatie of een advies warme kleding mee te brengen naar een workshop in een koude werkplaats. Daarnaast zetten we ook vaak vooraankondigingen op de Agenda. U kunt dan nog niet inschrijven, maar als een evenement interessant lijkt wel alvast de datum reserveren in uw eigen agenda. En als u tot slot nog eens wilt terugblikken op een evenement, dan kan dat weer via het tabblad Evenementen op de homepage in de rubriek ‘Terugblik’. Hebt u informatie voor of vragen over de website? Neem dan contact op met webmasters Joep Dirkx en Jan Kolthof via [email protected]

BESTUUR (TOT 26 MAART 2015) Voorzitter Frans Dellevoet Vice-voorzitter Margo Gonggrijp Secretaris Hans de Sonnaville Penningmeester Theo Hooning Commissaris Peter Bartelts Commissaris Jaap Schipper Commissaris Han IJzendoorn

(0342) 41 30 52 (0172) 50 86 40 (070) 385 37 62 (020) 644 45 61 (078) 613 86 40 (0341) 35 89 44 (0514) 52 39 06

COMMISSIEVOORZITTERS Drietand Peter Schotman (030) 692 58 06 Evenementencommissie Frans van der Ouderaa (070) 216 25 93 Veiligheidscommissie Egenolf van Stein Callenfels (0313) 84 48 26 Commissie Zeezeiltochten Sietske Cnossen (06) 15 49 02 00 24-Uurs comité Dinand de Ridder (0251) 31 23 86 Driehoek Noordzee Ed Megens (020) 613 57 76 Jaarboekcommissie Chiel Mariën (0575) 54 54 39 Bibliotheek Hans Althuis (038) 333 86 14 NVvK Toko Antoinette Eksteen (0299) 42 05 73 Websitecommissie Gerard v.d. Ploeg (024) 345 25 69 De redactie heeft het recht redactionele wijzigingen of bekortingen aan te brengen in de aangeleverde kopij. Bijdragen moeten voorzien zijn van de naam van de auteur of de commissie, die de bijdrage aanlevert. Het accepteren van een bijdrage is geen garantie voor plaatsing in een bepaald nummer. Van geweigerde bijdragen zal de inzender op de hoogte worden gebracht. De schrijver is verantwoordelijk voor de mening die in de bijdrage wordt weergegeven. Deze mening is niet noodzakelijkerwijs de mening van de redactie of het bestuur van de NVvK, of daarmee in overeenstemming. Mochten personen, instanties of bedrijven van mening zijn schade hebben geleden ten gevolge van een publicatie, dan zal de NVvK geen vergoedingen verstrekken. Aangeboden bijdragen en beeldmateriaal moeten vrij zijn van auteursrecht. De NVvK zal geen auteursrecht vergoeden.

01/20113

www.hqhh.de

Zo werkt het alleen bij Pantaenius

NED13022

Ge

zen tot o k

Marktleider

Meer dan 70.000 eigenaren vertrouwen hun jachtverzekering toe aan Pantaenius. Pantaenius beschikt over een wereldwijd netwerk met 10 vestigingen in Europa, Australië en in de USA.

Nieuw voor oud

Uw schip is beschadigd en u heeft nieuwe onderdelen nodig voor de reparatie? Pantaenius regelt deelschade zonder prijsvermindering tot de hoogte van de verzekeringswaarde.

Vaste taxatiewaarde

U heeft een “Total Loss” situatie en wenst een vergelijkbare vervanging? Bij Pantaenius ons wordt een vaste verzekeringswaarde afgesproken die zonder vermindering vervangen wordt en niet de dagwaarde zoals bij vele andere jachtverzekeringen.

Breehorn bouwt al bijna 50 jaar degelijke schepen voor serieuze zeilers. Stoere schepen met een elegant uiterlijk die erom vragen in actie te zijn en met u naar verre kusten te zeilen. Breehorn, een werf waar zeilers bouwen voor zeilers.

Constructie- en materiaal fouten

Schade veroorzaakt door constructie- of materiaalfouten en slijtage bij gewoon gebruik zijn alleen voor het betreffende deel uitgesloten. De vaak dure gevolgschades zijn daarentegen volledig gedekt, als het hier om een verzekerd risico gaat.

37

41

44

48 ook met hefkiel

53 met pilothouse Duitsland · Verenigd Koninkrijk · Monaco · Denemarken · Oostenrijk · Spanje · Zweden · Verenigde Staten · Australië Tel. +31 6 83 98 76 55

www.breehorn.nl

www.pantaenius.nl

Vosseleane 69 8551 ML Woudsend Telefoon 0514 592233 Fax 0514 591904 e-mail: [email protected] Bezoek ook eens onze makelaardij op www.breehorn.nl/makelaardij 14.013_BR adv Drietand FC A4-37+31.indd 1 Drietand cover 2-2015.indd 3-4

21-01-14 17:16

23-03-15 09:10

Zeldenrust 4, 1671 GW Medemblik, telefoon 0227 570700

www.DEYACHTING.COM Hét adres voor nieuwe kwaliteitsschepen en dé makelaardij voor gebruikte schepen in Medemblik!

DRIETA AND

De SwedeStar wordt geleverd als 370 en als 415

De Saare wordt geleverd als 38 maar ook als 41ac en 41cc en 46cc

Drietand cover 2-2015.indd 1-2

Flyer terug Antarctica, once in a lifetime Overwinteren in Noorwegen Gas aan boord

W W W. K U S T Z E I L E R S . N L

2015  2

23-03-15 09:10