Workshop Mededinging en samenwerking in het sociale domein

Workshop Mededinging en samenwerking in het sociale domein Regionale bijeenkomsten wetsvoorstel Wmo 2015 Februari 2014 Cees van Gent, Jan-Peter Heida

Agenda Workshop

•

Algemene achtergrond Mededingingswet

•

Mededinging in het sociale domein

•

Voorbeelden van toepassen van Mededingingswet

•

Vragen ingediend zijn via de aanmeldingswebsite

•

Discussie

2

3

Indeling presentatie

Mededingingstoezicht in Nederland: heel kort over: • Geschiedenis van mededingingstoezicht • De drie toezichtvelden: kartels, machtsposities en fusies • Rolverdeling NMa (nu ACM) en NZa • Iets over de wet(ten) – echt heel weinig! • Aantal en verdeling cases over toezichtsvelden

Mededingingsregels en WMO: cases en inbreng – voor discussie.

4

Waar gaat concurrentietoezicht over? Over het beschermen van het proces van de vrije, onbelemmerde werking van markten en van toegang tot die markten, met als finale toetssteen: “ het belang van de consument”.

Heeft de markt ‘bescherming’ nodig?

Adam Smith, grondlegger van de moderne economische wetenschap, The Wealth of Nations (1776), pp.128:

“People of the same trade seldom meet together, even for merriment and diversion, but the conversation ends in a conspiracy against the public, or in some contrivance to raise prices”

6

…ook veel vroeger al antitrust……!

Lex Julia 50bc

“….zware boetes voor iedereen die direct, opzettelijk en arglistig de aanvoer (..van graan) belemmert…”

Of in 300ad

“….de doodstraf voor iedereen die de prijsvorming frustreert, bijvoorbeeld door het opkopen, verbergen of anderszins bewerkstelligen van schaarste van goederen….” Maar ook in de Middeleeuwen onder keizer Karel V

(1500/1559) “…verliezen (te) voorkomen door monopolies en oneigenlijke contracten zoals door handelaren en vaklieden in Nederland…”

7

“Anti Trust” in de VS eind 19e eeuw 1892 Sherman Act, tegen monopolies van Rockefeller, Standard Oil, US Steel e.a.

8

Het moderne concurrentietoezicht in Nederland in de gezondheidszorg in het bijzonder

Moderne drie-eenheid van het Concurrentietoezicht

EMP’s Fusies 1 0

Kartels

10

Rolverdeling Concurrentietoezicht in de Nederlandse zorgsector

Kartels

Economi sche macht

•

•

•

Concentr aties

•

NMa/ACM, géén inbreng door NZa of IGZ voortdurende bron van kritiek – terecht?

NZa (preventief/voorkomen misbruik, voorrang) én NMa/ACM (repressief/bestraffen misbruik) NMa/ACM (mededingingstoets, preventief, twee fases, zienswijze Nza(+ IGZ) Vanaf 1 jan.2014 fusie-effectentoets vooraf door Nza (op inspraak/cruc.zorg)

* Zie Samenwerkingsprotocol NMa-Nza (2010) 11

De Nederlandse Mededingingswet (NMa)

• Bestrijden van kartels : “ Verboden zijn overeenkomsten …..(…)…, die ertoe

strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt, of een deel daarvan, wordt verhinderd, beperkt of vervalst.” Denk hierbij aan Prijskartels, Marktverdeling, Aanbestedingsafspraken, Collectieve boycots

• Corrigeren van marktmacht - áchteraf: “Het is ondernemingen verboden

misbruik te maken van een economische machtspositie” Denk hierbij aan ondernemingen met marktaandeel >40 a 50%, en dan aan: Marktafsluiting, Excl afname, Koppelverkoop, Roofprijzen, Leveringsweigering

• Toetsen van concentraties: Fusies, Overnames, bepaalde vormen van Joint

ventures- indien boven de toetsingsdrempel- zijn verplicht voornemen te melden, en kunnen verplicht worden daarna een vergunning aan te vragen

12

De Wet marktordening gezondheidszorg (NZa)

• Vóóraf bewaken van marktmacht: –

de bevoegdheid om specifieke verplichtingen op te leggen aan verzekeraars of aan zorgaanbieders die op een (deel van de) markt beschikken over “aanmerkelijke marktmacht” (AMM)

–

zelfde definitie als bij NMa, maar daar “economische machtspositie” (EMP)

–

NZa heeft voorrang

• Maken van markten: de bevoegdheid om generieke verplichtingen op te leggen aan zorgaanbieders of ziektekostenverzekeraars om structurele belemmeringen voor effectieve mededinging weg te nemen –

bijvoorbeeld een transparantieverplichting-

13

NMa/ACM én NZa houden toezicht: waarom 2e sectorspecifieke toezichthouder in de zorg?

• Zorg is een uitzonderlijke activiteit, waarin de publieke belangen kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid (naast veiligheid/IGZ) een zeer belangrijke plaats innemen. • Driehoeksrelatie verzekeraar, zorgverlener, zorgconsument, een gebrekkige doorwerking prijs- en kwaliteitssignalen in deze driehoek, onvolledige en scheve informatieverdeling • Markt nog steeds in transitie: denk aan hausse fusies in de ziekenhuiszorg

14

Sinds 2004 NMa/ACM toezicht zorg: Besluiten van de NMa/ACM op het gebied van gezondheidszorg [aantal]

169 142

Organisaties die zelf hebben ingeschat dat een fusie wordt verboden hebben waarschijnlijk niet gemeld

25 14

20 1 1. Concentratie

Toegestaan na nader onderzoek

Toegestaan

Bron: Besluiten NMa

Niet toegestaan

14

11

0 2. Misbruik machtspositie

Sprake van misbruik

Geen sprake van misbruik

3. Overtreding kartelverbod

5 Sprake van overtreding

Geen sprake van overtreding

15

Cases aanmerkelijke marktmacht – NZa Belang NZa vooral bij advisering en monitoring

9

Zaak volgt op een klacht van zorgverzekeraar.

8

1 AMM besluiten

Bron: Besluiten NZa

geen AMM-verplichting

AMM-verplichting

Apotheek Breskens is verplicht op redelijke verzoeken van zorgverzekeraars in te gaan. Daarmee zijn de consumentenbelangen veilig gesteld.

16

Concurrentietoezicht op de Zorg: toezicht op economische macht

EMP’s Fusies 1 7

Kartels

17

Toezicht op misbruik van macht • Misbruik van een economische machtspositie of van aanmerkelijke

marktmacht: – Gaat om: “ vermogen om belemmeren, beperken, beschadigen van de concurrentie, door zich onafhankelijk te gedragen van concurrenten en afnemers. Voorbeelden: roofprijzen, discriminatie, koppelverkoop e.d. – Marktmacht komt op elke markt voor; zonder enige marktmacht geen innovatie! Gaat om véél marktmacht, méér dan 50% van de markt. En dan nog afhankelijk van omstandigheden (entree, countervailing power e.d.) – Gaat om het element van ‘onafhankelijkheid’ daarbij, dwz het gedrag voor langere tijd vol te kunnen houden, zonder zelf nadelen te ondervinden – Bewijsvoering voor een m.aut nationaal en internationaal zéér lastig

18

Karteltoezicht: toezicht op samenwerking

EMP’s Fusies 1 9

Kartels

19

Zwaar verboden/ vrijwel nooit toegestaan zijn: • Prijs- en marktverdelingsafspraken – Prijsafspraken zwaarste categorie (price fixing = diefstal in de VS) – Gaat ook over afspraken over toeslagen, over prijs- of kostencalculaties, over doorberekeningen kostenelementen etc. – Bij marktverdeling over verdeling van klanten, of van markten of productie. Alles wat een ondernemer in staat stelt zich meer als monopolist op te stellen op ‘zijn’ marktdeel. • Aanbestedingsafspraken/-regelingen – Befaamd de ‘samenwerkende prijsregelende organen’ in de Nederlandse bouw van vorige eeuw. Price fixing bij aanbestedingen! • Collectieve boycot – Een boycot door een monopolist of kartel is slecht voor de concurrentie. Niet alleen voor de desbetreffende onderneming.

20

Samenwerking toegestaan als: • Geen mededingingsbeperking: de meeste overeenkomsten tussen (concurrerende) ondernemingen hebben géén effect op de concurrentie tussen die ondernemingen – Bijvoorbeeld het delen van van informatie of van best practices (Sneller Beter, ZiZo) – Of bij veel voorkomende samenwerking op het gebied van de back office (HRM, ICT, Financien) • Bagatels: geringe mededingingsbeperking: – 1e mogelijkheid: < 8 kleine ondernemingen, totale omzet < Euro 5,5 mio (of bij diensten 1,1 mio) – 2e mogelijkheid: partijen samen marktaandeel <10%.

21

Samenwerking ook toegestaan als: • Individuele vrijstelling van toepassing indien: – …er sprake is van concrete verbetering (1), óók voor de patient of afnemer (2)… – …én de concurrentie niet méér beperkt wordt dan nodig om doel te bereiken (3), én er wat concurrentie overblijft (4)

• Of een (Europese) groepsvrijstellingen van toepassing bij: – Verticale overeenkomsten – Specialisatie-overeenkomsten – Onderzoek- en Ontwikkelingsovereenkomsten

22

23

Toezicht op Concentraties: Preventieve fusietoetsing

EMP’s Fusies 2 4

Kartels

24

Preventieve concentratietoetsing • Bij voorgenomen concentraties, d.w.z. fusies, overnames en bepaalde typen joint ventures waarbij sprake is van een wijziging in de zeggenschap van de betrokken ondernemingen, d.w.z. van de mogelijkheid om bijvoorbeeld de strategie van een onderneming te beinvloeden, of om bestuurders te ontslaan of aan te nemen, een bedrijfsplan of budget goed of af te keuren • Fusie: opgaan in één onderneming; ook wanneer het alleen bestuurlijke fusie is (personele unie) • Overname: een onderneming krijgt zeggenschap over andere onderneming door overname aandelen of activa • Joint Venture: gemeenschappelijke onderneming indien zij duurzaam alle functies van zelfstandige economische eenheid uitoefent

25

Melding en Vergunningaanvraag • Meldingplicht: – Minstens 2 ondernemingen met zorgomzet van elk > Euro 5.5 mio èn totale omzet betrokken ondernemingen gezamenlijk > Euro 55 mio – Meldingsfase 4 weken (tijdsklok) • Vergunningsfase, indien aannemelijk gemaakt dat door de concentratie de mededinging significant wordt belemmerd: – 13 weken (tijdsklok) – Zienswijze NZa over betaalbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid, mmv IGZ • Speciaal voor Zorg: – Bij marktaandeel >35% móet ACM ingaan op: (i) transparantie, (ii) reisgedrag, (iii) mogelijkheid toetreding en (iv) invloed zorginkoop – ..én clientenraden consulteren

26

Agenda Workshop

•


•


•


•


•

Discussie

27

Een paar kernbegrippen:

…het moét even…

Onderneming De relevante markt Economische machtspositie (EMP) / aanmerkelijke marktmacht (AMM)

2 8

28




2 9

Economische activiteit, ongeacht juridische vorm, zelfstandig (eigen risico, strategie, duurzaam). Bv. vrijgevestigde psychiater, maar soms ook maatschap.

29




3 0

Productdimensie: alle producten/diensten, op grond van kenmerken, gebruik of prijzen substitueerbaar. Concurrende producten met vraag substitutie (en soms aanbodsubstitutie). Geografische dimensie test: hypothetische monopolist in dat gebied in staat de prijzen blijvend en winstgevend significant te verhogen? In de zorgsector zijn reisbereidheid, reistijden en transparantie rond producten zeer belangrijk! Maar ook lage prijselasticiteit door tussenpositie verzekeraar en gereguleerde prijzen Voorbeelden: Ggz Vizier/De Wendel: locale netwerken en familie zeer belangrijk voor locatiekeuze: klein gebied. Intraextramuraal, speciale klinieken. Delta Lloyd-Agis-Menzis: verschillende markten basisaanvullend; wellicht ook binnen die categorieen tendens tot landelijke markt (>800.000 bij wet bepaald) Ziekenhuizen: klinisch/niet-klinisch, wellicht daarbinnen clusters zorg met verschillen in reisbereidheid!

30




3 1

onderneming(en) in staat de concurrentie op de markt te verhinderen, doordat ze zich in belangrijke mate onafhankelijk van concurrenten, leveranciers of afnemers kan gedragen. Kenmerken: relatief groot en stabiel marktaandeel (25%/40% mogelijk, 40%/55% aannemelijk en >55% zeker) Context: relatieve concentratie, technologische voorsprong, entree barrieres, deep pockets, overstapkosten, tenzij compenserende inkoopmacht etc

31


Onderneming

De zorgaanbieders zijn ondernemingen De gemeente is GEEN onderneming

De relevante markt

De gemeente besteedt aan in haar eigen gebied (mogelijk grotere gebieden bij gezamenlijke aanbesteding tussen gemeentes)

Kartel? Zorgaanbieders kunnen samenwerken

3 2

•

Ongewenst – benut Mededingingswet om ongewenste samenwerking tegen te gaan

•

Gewenst – zorg er voor dat zorgaanbieders niet in de problemen komen door de gewenste samenwerking expliciet te formuleren (anders zullen aanbieders het niet doen ivm risico op boetes)

Gemeente zelf wordt niet aangesproken door ACM, maar zorgaanbieders wel.

32

Twee mogelijke vormen van concurrentie

Concurrentie OP de markt

Concurrentie OM de markt

Een cliënt kan kiezen uit verschillende dienstverleners in de regio.

Een cliënt kan niet kiezen, er is maar één dienstverleners in de regio.

Die dienstverleners concurreren op prijs en/of kwaliteit om de gunst van de cliënt

De gemeente kan wel periodiek een aanbesteding doen wie die dienstverlener is. Potentiële dienstverleners concurreren dan op prijs en/of kwaliteit om de gunst van de gemeente

3 3

33

Agenda Workshop

•


•


•


•


•

Discussie

34

Samen aanbesteden

Situatieschets Een gemeente zet in op een integrale keten ‘Wonen, Welzijn, Zorg’ om bewoners een integraal aanbod te kunnen doen. De gemeente verzoekt het professionele veld via een aanbesteding om met elkaar in gesprek te gaan en met een gezamenlijk aanbod te komen, waarbij de dekkingsgraad gegarandeerd is: het aanbod moet bereikbaar zijn voor alle inwoners.

Voor gezinnen zoals die van Maartje en Yvette betekent het dat met hen één leefplan wordt opgesteld waarin alle aspecten van ondersteuning en zorg zijn benoemd over de verschillende leefgebieden heen.

35

Samen aanbesteden

Situatieschets Een gemeente zet in op een integrale keten ‘Wonen, Welzijn, Zorg’ om bewoners een integraal aanbod te kunnen doen. De gemeente verzoekt het professionele veld via een aanbesteding om met elkaar in gesprek te gaan en met een gezamenlijk aanbod te komen, waarbij de dekkingsgraad gegarandeerd is: het aanbod moet bereikbaar zijn voor alle inwoners.

Wat zegt de Mededingingswet? De Mededingingswet biedt partijen de mogelijkheid om tezamen een integraal aanbod aan te bieden via een combinatieovereenkomst of onderaanneming: • Partijen die geen concurrent van elkaar zijn mogen altijd samen inschrijven op een aanbesteding. Dit betreft dus partijen die – in de ogen van de opdrachtgever en/of de burger – verschillende diensten aanbieden. • Concurrenten mogen alleen onder strikte voorwaarden gezamenlijk inschrijven, namelijk wanneer: • geen van de concurrenten de opdracht zelfstandig kan uitvoeren, bijvoorbeeld omdat iedere partij individueel onvoldoende capaciteit heeft, • de combinatieovereenkomst wordt afgedwongen door de opdrachtgever, • de betrokken ondernemingen gezamenlijk niet meer dan 10 % marktaandeel hebben, of • de combinatieovereenkomst is gesloten tussen ondernemingen die tot hetzelfde concern behoren. • Voor alle andere gevallen is overleg met (potentiële) concurrenten over aanbestedingen of een gezamenlijke inschrijving bijna altijd verboden.

36

Samen ondersteuning en zorg leveren

Situatieschets In een gemeente is bemoeizorg georganiseerd voor mensen die in slechte omstandigheden verkeren en zorg mijden. Professionals leveren ondersteuning en zorg vanuit een keten.

Voor zwerfjongeren als Raymond betekent het dat zij in beeld zijn bij hulpverleners die rond hen een netwerk vormen. Partijen organiseren ketenzorg zodat de ondersteuning door verschillende partijen goed op elkaar aansluit, zonder hiaten of dubbel werk.

37

Samen ondersteuning en zorg leveren

Situatieschets In een gemeente is bemoeizorg georganiseerd voor mensen die in slechte omstandigheden verkeren en zorg mijden. Professionals leveren ondersteuning en zorg vanuit een keten.

Wat zegt de Mededingingswet? Deze samenwerking is prima, ook als de Mededingingswet van toepassing is: • ketenzorg tussen partijen die geen concurrent van elkaar zijn is geen probleem. Dit betreft dus partijen die – in de ogen van de opdrachtgever en/of de cliënt – aanvullende diensten aanbieden, zoals ggz en schuldhulpverlening. Partijen mogen hun cliënten doorgaans exclusief doorverwijzen naar elkaar. • de cliënt staat centraal en dicteert bij wijze van spreken de manier en de grenzen van de samenwerking met (potentiële) concurrenten: • betrek niet meer partijen bij de ketenzorgafspraken dan noodzakelijk, • maak geen ketenzorgafspraken die niet noodzakelijk zijn om het doel te bereiken. Concurrerende partijen mogen geen concurrentiebeperkende afspraken maken, zoals cliëntverdeling of prijsafspraken. Wel mogen ze het zorgproces beter laten verlopen, zoals kwaliteitsprotocollen, procesafspraken, administratie, e.d. • De zorginhoud staat centraal in de samenwerking. Er worden alleen objectieve en (zorginhoudelijk) logische criteria gebruikt om te bepalen welke (concurrerende) aanbieders worden toegelaten.

38

Welzijnsorganisatie is preffered provider voor corporatie Situatieschets

Wat zegt de Mededingingswet?

Een corporatie maakt afspraken met een welzijnsorganisatie om samen op te trekken om de sociale cohesie in een buurt te bevorderen. De instelling is ‘preferred supplier’ om diensten te verlenen aan de corporatieklanten.

De NMa staat in het algemeen positief tegenover samenwerking tussen (zorgof) welzijnsorganisaties en woningcorporaties. De kans is immers groot dat de burger erbij gebaat is. Maar die moet altijd iets te kiezen hebben. Er moet dus ‘restconcurrentie’ zijn. Samenwerking tussen partijen in een keten, zoals tussen een welzijnsorganisatie en woningcorporatie, mag altijd wanneer elk van de partijen een marktaandeel heeft van niet meer dan 30 %. Er zijn dan nog voldoende andere partijen op de markt om mee samen te werken.

39

Klanten informeren en doorverwijzen

Situatieschets In een gemeente is een maatschappelijk steunsysteem. Het is een gecoördineerd netwerk van personen, diensten en voorzieningen, gericht op het geven van ondersteuning aan kwetsbare mensen met (vermeende) psychische problemen.

Binnen dat steunsysteem helpen cliëntondersteuners oudere verwarde mensen als Rinus, in hun weg naar hulp en/of zorg. Ze brengen de vraag en behoefte van een cliënt in kaart en geven informatie, zodat Rinus – geholpen - een keuze kan maken uit de verschillende partijen waar hij terecht kan. Preventie en diensten op maat spelen hierbij een belangrijke rol.

40


Situatieschets


In een gemeente is een maatschappelijk steunsysteem. Het is een gecoördineerd netwerk van personen, diensten en voorzieningen, gericht op het geven van ondersteuning aan kwetsbare mensen met (vermeende) psychische problemen.

Het is prima dat concurrerende partijen samenwerken op dit voorportaal van de zorg, de cliëntondersteuning zolang cliënten vrij blijven om een eigen keuze te maken. • De ondersteuning kan zich toespitsen op informatie over het soort zorg dat beschikbaar is; de zorgfuncties, los van de keuze voor een zorgaanbieder. • Samenwerking bij het ondersteunen van cliënten bij hun keuze tussen partijen mag niet worden misbruikt om de concurrentie te beperken. Dus geen afstemming en geen uitwisseling van product- of prijsinformatie. • Zorg dat een protocol aanwezig is en wordt gebruikt. • Concurrerende partijen moeten zich voor de cliënt van elkaar blijven onderscheiden, bijvoorbeeld door informatie over hun serviceverlening. • Alleen een daadwerkelijk onafhankelijke cliëntondersteuner mag doorverwijzen naar één van de concurrerende partijen. Een stichting die bestuurd wordt door enkel zorgaanbieders is niet per definitie onafhankelijk. Een gemeente is dit wel. • Partijen mogen wel cliënten doorverwijzen die ze zelf niet goed van dienst kunnen zijn.

41


Situatieschets


Aanbieders lopen er tegenaan geen toegang te krijgen tot een zorgketen. In de praktijk merken zij dat verwijzers, zoals huisartsen en transferverpleegkundi gen, alleen naar een beperkt aantal bestaande partners doorverwijst.

•

De markt mag niet op slot zitten. Iedere aanbieder moet positie kunnen krijgen. Wanneer aanbieders afhankelijk zijn van verwijzing vanuit de keten, dan dienen verwijzers objectieve (zorginhoudelijke) criteria te hanteren.

•

Aanbieders kunnen een klacht indienen bij de NMa of de NZa als zij ervaren dat zij niet toegelaten worden tot de markt.

42

Specialiseren

Situatieschets Een regio moet zorg efficiënter organiseren: de vraag naar ondersteuning en zorg neemt toe, de financiële middelen nemen af. Daarom willen organisaties hun activiteiten afstemmen en met een gezamenlijk aanbod komen richting gemeenten. Inzet is om tot specialisatie te komen.

Voor vrouwen als Emine, die onder protest van familie net gescheiden is van haar gewelddadige man en ook financieel in de problemen zit, is het belangrijk dat zij terecht kunnen bij iemand die de persoonlijke situatie goed kan inschatten. Iemand die snapt uit welke cultuur zij komen en helpen bij het uitstippelen van hun pad.

43

Specialiseren

Situatieschets Een regio moet zorg efficiënter organiseren: de vraag naar ondersteuning en zorg neemt toe, de financiële middelen nemen af. Daarom willen organisaties hun activiteiten afstemmen en met een gezamenlijk aanbod komen richting gemeenten. Inzet is om tot specialisatie te komen.

Wat zegt de Mededingingswet? De Mededingingswet staat partijen niet toe dat ze hun strategische keuzes (zoals specialisatie) onderling afstemmen: • Partijen mogen geen marktverdelingsafspraken maken. Afspraken dat elke partij een deel van de cliënten bedient zijn dus niet toegestaan. Ook mogen partijen niet onderling afspreken dat ze zich specialiseren op een bepaald probleemgebied, oplossing of aanbod; • Iedere partij moet zelfstandig bepalen waarin ze zich gaat specialiseren, eigen ondernemerschap tonen. Hoe zou het kunnen? De gemeente neemt de regie door de coördinatie van het aanbod te regisseren. De voorwaarden hierover legt de gemeente neer in de voorwaarden van een aanbesteding of subsidieverlening. Vervolgens kunnen partijen zonder onderlinge afstemming bepalen hoe ze hun aanbod binnen de voorwaarden van de gemeente vormgeven.

44

Agenda Workshop

•


•


•


•


•

Discussie

45

Enkele voorbeelden van concrete casussen (verzameld via VWS en VNG) ‘Zachte landing’

Een gemeente wil voor de uitvoering van de nieuwe Wmo de 3 grootste aanbieders in de gemeente contracteren, in het kader van continuïteit. Dit zijn namelijk de aanbieders die nu ook al de zorg leveren. Voor nieuwkomers houdt de gemeente dus eigenlijk de markt gesloten. Kan dit?

46

Enkele voorbeelden van concrete casussen (verzameld via VWS en VNG) Samenwerking op generalistische zorg

Een gemeente wil insteken op wijk- of buurtgebonden generalistische zorg in plaats van categorale instellingen. In dit model moeten zogenaamde kernteams waarin alle deskundigheid samenkomt, een wijk of buurt bedienen en zowel jeugdzorg als Wmo-zorg realiseren (ondanks de aparte jeugdwet). Een aantal zorgaanbieders (gehandicaptenzorg, VV&T, een MEE-organistatie, GGZ, jeugdzorg, verslavingszorg) biedt aan samen te werken op verzoek van de gemeente. Mag dat?

47

Enkele voorbeelden van concrete casussen (verzameld via VWS en VNG) Samenstelling sociale wijkteam

Sommige gemeente willen zorgaanbieders opgenomen in het sociale wijkteam. Het sociale wijkteam is in de meeste gevallen ook verantwoordelijk voor de doorverwijzing naar de tweede lijn. Een aanbieder zou dus cliënten kunnen doorverwijzen naar zichzelf. Hoe kan een gemeente er voor zorgen dat er in dit geval geen problemen rond mededinging ontstaan?

48

Agenda Workshop

•


•


•


•


•

Discussie

49

Workshop Mededinging en samenwerking in het sociale domein Regionale bijeenkomsten wetsvoorstel Wmo 2015 Februari 2014 Cees van Gent, Jan-Peter Heida [email protected] 06-41362359

Workshop Mededinging en samenwerking in het sociale domein

Recommend Documents