Workshop: de Participatiewet na enkele maanden 9 november 2015 Nancy Schroeten en Frank Schulmer
Programma Kostendelersnorm (Nancy) Huidige kostendelersnorm Kostendelersnorm vanaf 1 januari 2016 Jurisprudentie
Partner in detentie Vreemdeling Uitzondering 1 studie Uitzondering 2 commerciële huur
Wet taaleis (Frank) Voldoen aan taaleis Taaltoets Uitslag toets
Verlagingssystematiek
3
Huidige kostendelersnorm Artikel 22a Participatiewet KDN van toepassing op: Belanghebbende die met 1 of meer meerderjarige personen in dezelfde woning zijn hoofdverblijf heeft Uitzonderingen belanghebbende lid 3: De partner Belanghebbende jonger dan 21 jaar
Uitzonderingen medebewoners lid 4: Persoon jonger dan 21 jaar De commerciële huurder, verhuurder, onderhuurder, onderverhuurder, kostgever of kostganger Studenten
4
Wijzigingen kostendelersnorm Artikel 19a Participatiewet Definitie: kostendelende medebewoner Uitzonderingen (dezelfde categorieën als nu) partner Commerciële huurder, verhuurder, onderhuurder, onderverhuurder, kostgever of kostganger Studenten (hersteld)
Artikel 22a Participatiewet Definitie A (kostendelende medebewoners) Gehuwden met 1 partner jonger dan 21 jaar (lid 3)
Artikel 24 Participatiewet: niet-rechthebbende partner Overgangsrecht artikel 78# Participatiewet: Recht op bijstand op 31 december 2015
5
KDN: Jurisprudentie Rechtbank Oost-Brabant 06-05-2015, nr. SHE 15/1076: over wanneer sprake is van een commerciële huurovereenkomst en de hoogte van de bijzondere bijstand voor personen van 18, 19 of 20 jaar; Rechtbank Rotterdam 24-07-2015, nr. ROT 15/4058: over het niet meetellen bij het berekenen van de kostendelersnorm van medebewoners van belanghebbende die een commerciële relatie hebben met dezelfde persoon als waarmee belanghebbende een commerciële relatie heeft (artikel 22a lid 4 onderdeel c Participatiewet); Rechtbank Den Haag 04-08-2015, nr. SGR 15/4793: over het bepalen of sprake is van een commerciële huurprijs; Rechtbank Amsterdam 13-08-2015, nr. AMS 15/3464: over het aannemelijk maken door belanghebbende dat sprake is van een situatie zoals bedoeld in artikel 22a lid 4 onderdeel c Participatiewet waardoor personen niet meetellen bij het berekenen van de hoogte van de kostendelersnorm; Rechtbank Amsterdam 24-08-2015, nr. AMS 15/4521: over het toepassen van de kostendelersnorm bij een belanghebbende met een illegaal in Nederland verblijvende partner en een heel jong kind.
6
KDN en partner in detentie Telt een gedetineerde partner mee voor de kostendelersnorm? Hoofdverblijf in huis van bewaring Dus geen sprake van ‘hoofdverblijf in dezelfde woning’ (artikel 22a lid 1 Participatiewet) Nee partner in detentie telt niet mee voor de kostendelersnorm
7
KDN en vreemdeling (1) Belanghebbende heeft recht op bijstand maar woont samen met een partner die niet-rechthebbende is Valt onder kostendelersnorm? Probleem bij vreemdelingen/illegalen want zij hebben geen inkomsten en met hen kunnen geen kosten worden gedeeld Bijstandsnorm voor belanghebbende = € 687,59 Maakt het verschil als een kind in hetzelfde huis woont?
8
KDN en vreemdeling (2) Letterlijke toepassing tekst artikel 22a Participatiewet: Ja, illegale partner valt onder kostendelersnorm Vzr. Rechtbank Amsterdam 24-08-2015, nr. AMS 15/4521: Geen onverkorte toepassing van kostendelersnorm (belang van ziek kind) Vzr. Rechtbank Den Haag 25-08-2015, nr. SGR 15/5671: Ja, illegale partner valt onder kostendelersnorm Vzr. Rechtbank Oost-Brabant 20-10-2015, nr. SHE 15/2870: Belangenafweging dus toewijzing verzoek en geen toepassing kostendelersnorm Klijnsma Algemeen overleg september 2015: KDN niet toepassen bij in huis nemen vluchteling
9
KDN en vreemdeling (3) Wat kan een oplossing zijn als kostendelersnorm van toepassing is? Afstemmen artikel 18 Participatiewet Bijzondere bijstand (artikel 35 Participatewet)
De problematiek met vreemdelingen en KDN wijzigt niet per 1-1-2016
10
KDN en student De feiten van het individuele geval zijn van belang Ingangsdatum en einde uitzondering: richtlijn is datum aanvang en einde studie Dus niet ingangsdatum of einde studiefinanciering Vakantie? Nog steeds studie Nog geen jurisprudentie over bekend Deeltijd? Geen uitzondering Studiefinanciering is enkel nog lening uitzondering
11
KDN en commerciële huur Kamerbewoner Invloed op wat commerciële huur is Feitelijke situatie is van belang Niet enkel richten op prijs
Eventueel artikel 27 Participatiewet
12
De Wet taaleis Animatievideo op: www.antwoordopbijstand.nl
Casus Salvadore vraagt op 15 januari 2016 een bijstandsuitkering aan. De gemeente heeft Salvadore bij de uitnodiging voor het intakegesprek om documenten gevraagd,waaruit blijkt dat Salvadore de Nederlandse taal beheerst. Salvadore levert bij zijn bijstandsaanvraag geen documenten in waarmee kan worden vastgesteld dat hij aan de taaleis voldoet. Heeft dit gevolgen voor de beoordeling van het recht op bijstand en zo ja welke? Zo nee, waarom niet?
Wet taaleis Het doel: meer bijstandsgerechtigden aan arbeid helpen. Hoe: voldoende beheersing van de Nederlandse taal. Wat: een inspanningsverplichting om de Nederlandse taal te beheersen op het niveau 1F. Wie: bijstandsgerechtigden waarvoor de arbeidsplicht geldt. Wanneer: 1 januari 2016 nieuwe aanvragen 1 juli 2016 zittend bestand Samenloop: een belanghebbende is verplicht kennis en vaardigheden, noodzakelijk voor het naar vermogen verkrijgen, het aanvaarden of het behouden van algemeen geaccepteerde arbeid, te verkrijgen en te behouden (artikel 18 lid 4 onderdeel f Participatiewet).
Voldoen aan taaleis Nieuwe aanvraag belanghebbende heeft gedurende acht jaar Nederlandstalig onderwijs gevolgd; belanghebbende legt een diploma inburgering (op grond van de Wet Inburgering) over; of
belanghebbende legt een ander document over waaruit blijkt dat hij de vaardigheden in de Nederlandse taal beheerst (bijvoorbeeld een CV of een certificaat).
Zittend bestand screening groep vanaf heden tot 1 juli 2016 beoordeling dossier of belanghebbende voldoet aan taaleis (bijvoorbeeld diploma’s, certificaten of CV) reguliere contactmomenten belanghebbende kan niet worden verplicht toets te maken vóór 1 juli 2016!
Casus 2 Leyla vraagt op 9 januari 2016 bijstand aan. Ze overlegt bij de aanvraag een WIN certificaat. Ze heeft in 2006 op grond van de Wet Inburgering Nieuwkomers het inburgeringsprogramma gevolgd en heeft alle onderdelen afgerond met een certificaat op niveau NT2. Gaat voor Leyla de taaleis gelden? Regering: niveau NT2 is vergelijkbaar aan referentieniveau 1F. Conclusie: Leyla voldoet aan de taaleis. Het WIN certificaat is voldoende om aan de taaleis te voldoen.
Taaltoets College heeft beleidsvrijheid bij keuze toets Toets moet in ieder geval voldoen aan Besluit taaltoets Participatiewet: Mondelinge onderdelen: Spreekvaarigheid; belanghebbende moet eenvoudige gesprekken kunnen voeren over vertrouwde onderwerpen in het dagelijkse leven Luistervaardigheid; belanghebbende herkent en identificeert klanken en interpreteert de betekenis ervan Gespreksvaardigheid; de uitspraak is duidelijk genoeg om de belanghebbende te kunnen volgen. Schriftelijke onderdelen: Schrijfvaardigheid; belanghebbende is in staat om korte, eenvoudige teksten te schrijven over alledaagse onderwerpen of over onderwerpen van de leefwereld Leesvaardigheid; belanghebbende is in staat om eenvoudige teksten te lezen over alledaagse onderwerpen en over onderwerpen die aansluiten bij de leefwereld.
Taaltoets (2) Beoordelaar kan ambtenaar binnen de gemeente of een externe zijn. Vereiste: didactische kwalificatie Nederlands taalonderwijs op minimaal hoger beroepsonderwijs of didactische kwalificatie Nederlands taalonderwijs verkregen van een onderwijsinstelling erkend door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. College heeft beleidsvrijheid of een toets individueel of groepsgewijs plaatsvindt en of computers of andere hulpmiddelen worden ingezet. Samenwerking met andere gemeenten is ook mogelijk.
Uitslag toets Positief: minimaal niveau 1F Geen verlaging
Negatief: geen niveau 1F Wel recht op bijstand Kennisgeving uitslag Verlaging bij verwijtbaarheid of niet bereid verklaren
Casus Salvadore Heeft dit gevolgen voor de beoordeling van het recht op bijstand en zo ja welke? Zo nee, waarom niet? Salvadore heeft recht op bijstand als hij aan de voorwaarden voldoet. De documenten die hij moet overleggen voor de Wet taaleis zeggen niets over het recht op bijstand. De aanvraag kan daarom dan ook niet worden afgewezen of buiten behandeling worden gesteld. Het gevolg van Salvadores gedrag is dat hij een taaltoets moet afleggen.
Verlagingssystematiek Kennisgeving 1 maand bereid verklaren Bijzondere omstandigheden Verlaging: Eerste 6 maanden:
20%
Tweede 6 maanden:
40%
Vervolgens:
100%
Tussentijdse beoordeling (toets) voor iedere verlaging
Verlagingssystematiek is niet goed geregeld in artikel 18b Participatiewet: voer voor advocaten!
Ingangsdatum eerste verlaging (1) Juridische zeer interessant! Artikel 18b lid 1: “Het college verlaagt de bijstand (…) indien naar zijn oordeel een redelijk vermoeden bestaat dat belanghebbende niet of niet in voldoende mate de Nederlandse taal beheerst (…).”
Artikel 18b lid 4, tweede volzin: “De verlaging van de bijstand vindt plaats vanaf het moment dat die schriftelijke kennisgeving plaatsvindt.”
Artikel 18b lid 6, aanhef en onderdeel a: “In afwijking van het eerste lid verlaagt het college de bijstand niet in verband met het in dat lid bedoelde redelijke vermoeden, indien belanghebbende zich bereid verklaart binnen een maand nadat het college belanghebbende in kennis heeft gesteld van het bestaan van dat redelijk vermoeden aan te vangen met het verwerven van de vaardigheden in de Nederlandse taal(…).”
22
Ingangsdatum eerste verlaging (2) Schulinck: verlaging met terugwerkende kracht (TK 20142015, 33 975, nr. 7, p. 25). 2 besluiten dus: kennisgeving en verlaging Voordat verlagingsbesluit wordt genomen, beoordeling verwijtbaarheid en dringende redenen
23
24
Tussentijdse mogelijkheden A. Belanghebbende stopt na 3 maanden met inspanningsverplichting. Ingangsdatum verlaging? B. Belanghebbende verklaart zich niet bereid binnen 1 maand na kennisgeving. Pas na 3 maanden begint hij met inspannen (inkeer). Stoppen met verlagen?
A. Schulinck: verlaging vanaf datum niet meer voldoen (EK 2014-2015, 33 975, nr. 23, item 9, p. 6 en 10) B. Schulinck: stoppen met verlagen als belanghebbende aannemelijk maakt dat hij voldoet aan inspanningsverplichting
Casus 3 Destiny ontvangt een bijstandsuitkering. Zij wordt door de gemeente uitgenodigd voor een gesprek in het kader van de taaleis. Destiny spreekt de Nederlandse taal onvoldoende en kan geen documenten overleggen waaruit de beheersing van het taalniveau blijk. De gemeente laat Destiny een taaltoets maken. Uit het toetsresultaat komt naar voren dat ze het vereiste taalniveau 1F niet beheerst. Welke gevolgen heeft dit voor Destiny? Als uit de taaltoets blijkt dat Destiny niet over het vereiste taalniveau 1F beschikt, hoeft dit geen gevolgen te hebben voor de hoogte van de bijstandsuitkering. De gemeente moet namelijk beoordelen of er in de situatie van Destiny bijzondere omstandigheden zijn (ontbreken verwijtbaarheid), om van verlaging af te zien. De gemeente beoordeelt dat hier geen sprake van is. Destiny krijgt van de gemeente een maand de tijd om een start te maken met het leren van de Nederlandse taal. Zij wordt allereerst uitgenodigd voor een gesprek en met haar wordt besproken hoe zij de Nederlandse taal kan gaan leren. Vervolgens wordt met haar afgesproken dat zij een maand de tijd heeft om te starten met taallessen. Als Destiny start met de taallessen, dan wordt de bijstand niet verlaagd. Als Destiny (verwijtbaar) niet start met het leren van de Nederlandse taal, dan kan de gemeente de bijstandsuitkering verlagen.
Stelling De Wet taaleis voegt niets toe aan het instrumentarium van de Participatiewet, omdat de Participatiewet hiervoor al een bepaling heeft: artikel 18 lid 4 onderdeel f Participatiewet.
27
Vragen?
Dank voor uw aandacht
