UPDATE de Filippijnen zes maanden na tyfoon Haiyan
Zes maanden na tyfoon Haiyan “Ik dacht dat dit het einde van de wereld was”, zeggen de meeste mensen als ze gevraagd wordt waaraan ze dachten tijdens tyfoon Haiyan. Miljoenen mensen zochten bescherming tegen superstorm Haiyan, ze gingen naar het veelal stenen dorpshuis, of naar buren of vrienden met stevigere huizen. Toen de regen en storm waren overgewaaid en ze terugkeerden naar hun huizen, vonden zo overal verwoeste gebouwen en puin. Volgens officiële cijfers zijn er 6.300 mensen omgekomen en zijn er meer dan 1.000 mensen nog steeds vermist.
Gelukkig zijn er ook bijzondere verhalen van overlevenden: Opelia Marcullo’s gezin (5 kinderen en 6 kleinkinderen!) zocht dekking in een toilet van een nabijgelegen huis, toen hun eigen huis begon in te storten. Het water steeg tot aan hun middel. “Het enige dat we konden doen was bidden dat we niet allemaal daar in dat toiletgebouwtje zouden sterven”, zegt Opelia (59). “Toen de storm over was, waren we alles kwijt. We wisten niet wat we moesten doen, we hadden geen geld maar moesten wel zien te overleven”, vertelt Opelia.
Haiyan verwoestte meer dan een miljoen huizen Tyfoon Haiyan was één van de krachtigste tyfoons ooit gemeten. Precies zes maanden nadat de tyfoon, op 8 november 2013, over de Filippijnen raasde heeft Habitat for Humanity Filippijnen vele mensen geholpen en emergency kits en shelter repair kits uitgedeeld aan bijna 18.000 families. Ook is er al begonnen met de wederopbouw en worden op vier plaatsen in het getroffen gebied al permanente huizen gebouwd. Op 23 November 2013, slechts 2 weken nadat Haiyan toesloeg, kregen Opelia en haar man Mario Marcullo hun shelter repair kit: hout, golfplaten, hamer, zaag en spijkers om hun eigen huis te repareren. Elke keer als ze voldoende geld hadden, konden ze timmerlieden betalen om hun muren en dak te maken en in februari 2014 hadden ze hun hele huis gerepareerd. Mario wilde weer aan de slag gaan als visser: “Normaal ving ik altijd 30 kilo vis per dag. Maar sinds de tyfoon vang ik nog maar maximaal 2 kilo. Ik denk dat het nog wel 5 jaar duurt voor de vissen weer terugkomen”. Hij is nu aan de slag gegaan als arbeider en Opelia doet nu de was van anderen en ze verkoopt vis op straat voor wat extra inkomen voor het grote gezin.
Lange termijn commitment
Permanente basishuizen
“In februari 2014, maar 3 maanden na de tyfoon, was de “groundbreaking ceremony” en werd symbolisch de eerste schep in de aarde gezet om de permanente huizen te gaan bouwen. Eerst in Tacloban, daarna op 3 andere plaatsen. We willen graag in dit tempo doorgaan en de komende maanden op nog veel meer plaatsen aan de slag gaan”, zegt Rick Hathaway, vicepresident van Habitat for Humanity Asia-Pacific.
Habitat bouwt vier verschillende typen basishuizen, elk aangepast aan de lokale omstandigheden. De huizen zijn ongeveer 22 m2 groot en kunnen zowel aardbevingen als hoge windsnelheden te weerstaan. Elk Habitatbasis huis kost zo’n € 3.600. Daarvan betaalt de Filippijnse overheid 70% en Habitat de resterende 30%. Elke donatie van € 3.600 levert dus drie huizen op in plaats van een - én helpt drie gezinnen onderdak!
Waar we bouwen Santa Fe Daanbantayan Tacloban Javier
De ‘groundbreaking’ ceremonie afgelopen februari markeerde de start van de wederopbouw op de Filippijnen. “En ook al zijn we al bezig met het bouwen van permanente huizen, we blijven ook nog steeds shelter repair kits uitdelen, waarmee mensen zelf aan de slag kunnen. We hebben nog steeds geld nodig om ons werk voort te kunnen zetten. De wederopbouw gaat nog wel een aantal jaren duren. Habitat for Humanity committeert zich om de getroffen families te ondersteunen, ook op de lange termijn”, vervolgt Rick Hathaway. Habitat Filippijnen wil in totaal 30.000 shelter repair kits verstrekken en 30.000 huizen bouwen, maar is daarvoor afhankelijk van donaties.
De bouw van permanente basishuizen is begonnen in Santa Fe op het eiland Bantayan en in Daanbantayan, beiden in Cebu en in Tacloban en Javier, twee locaties op het eiland Leyte. De eerste families zijn inmiddels in hun nieuwe huis getrokken.
Marichu Gullem (31) woont met haar man Archu en haar kinderen in een klein huis dat ze zelf gebouwd hebben met de Habitat shelter repair kit. Marichu is 8 maanden zwanger en blikt samen met ons terug op de dag van de tyfoon. “Mijn familie waarschuwde ons dat er een tyfoon kwam. We hebben wat eten verzameld en zijn met de kinderen naar het dorpshuis gegaan. We waren met zo’n 15 families. Het was vreselijk, ik heb nog nooit zo’n tyfoon meegemaakt. De ouderen zaten te bidden en de kinderen huilden. En ik maakte me zorgen om mijn baby - ik was nog maar een paar maanden zwanger en was bang dat er iets fout zou gaan.” Toen de storm ging liggen en ze weer naar buiten konden, zagen ze pas wat de werkelijke schade was. Het huis waar ze woonden - een kleine, traditionele houten hut – was met de grond gelijk gemaakt. Er was niets van over, alleen het keukenblok stond nog. De eerste dagen logeerden ze bij buren en zochten ondertussen naar bruikbare materialen om een eigen onderkomen te bouwen. In december, een maand na de storm, kreeg de familie een shelter repair kit van Habitat en bouwde Archu, met hulp van zijn broer en van een timmerman, in drie dagen een huis voor zijn gezin.
Een tijdelijk onderkomen voor het gezin Gullum
Marichu had een stukje land geërfd van haar moeder, daar staat nu hun nieuwe onderkomen. En naast het huis heeft Marichu een klein winkeltje opgezet. Zo verdienen ze geld voor hun levensonderhoud. “Ik weet niet wat de toekomst ons brengt, maar dit huis is genoeg voor ons nu”, besluit Marichu het gesprek.
Dromen over de toekomst Een bijzonder verhaal, dat van de vijftienjarige Lorelie en haar vijf broers en zusjes. Haar vader is overleden en haar moeder is hertrouwd en woont nu bij haar nieuwe gezin. De kinderen woonden sindsdien alleen in een klein, traditioneel houten huisje. “Toen de tyfoon kwam, zijn we gaan schuilen bij familie”, herinnert Lorelie zich. “Er waren drie andere families. Het was echt heel eng, alle ruiten sprongen en ik huilde. We scholen onder een plastic zeil.” Toen ze na de tyfoon gingen kijken hoe het met oude huis was, stonden er alleen nog een paar stenen. Alle spullen waren vernield en onze kleren doorweekt. “Ik verloor alle hoop toen ik ons verwoeste huis zag”, vertelt ze.
Lorelies broers ontvingen een Habitat shelter kit en bouwden hiermee een nieuw huis voor het gezin. Lorelie is nu weer een stuk positiever over haar toekomst. “Ons leven is wel veranderd”, vertelt ze. “Omdat onze school ook verwoest is, gaan we nu in shifts naar school, de ene groep in de ochtend, de andere in de middag. Maar de belangrijkste verandering zie ik in de houding van de mensen, die is veranderd sinds de tyfoon. Ze gedragen zich nu anders omdat ze zich realiseren dat het leven maar kort is.“ Zelf heeft Lorelie ook dromen voor de toekomst. “Ik wil graag naar het buitenland en nieuwe dingen zien”, vertelt ze enthousiast. “Ik wil de merlion in Singapore bekijken!”
“Ik ben blij dat we het allemaal overleefd hebben” Opelia Marcullo’s gezin - Opelia en echtgenoot Mario en hun vijf kinderen en zes kleinkinderen - verschool zich in hun eigen huis toen de wind en regen begonnen. Maar toen de storm snel in kracht toenam en de muren van hun huis begonnen in te storten, zocht het gezin dekking in een toilet zonder dak van een nabijgelegen huis. Ze zaten er uren. Het water steeg tot aan hun middel. “Het enige dat we konden doen was bidden dat we niet allemaal daar in dat toiletgebouwtje zouden sterven”, zegt Opelia (59). Toen de storm over was, waren ze alles kwijt. Het huis was grotendeels verwoest en hun bezittingen waren verloren gegaan. Ze logeerden in de garage van de buren. “We wisten niet wat we moesten doen, we hadden geen geld maar moesten wel zien te overleven”, vertelt Opelia.
Op 23 November 2013, maar 2 weken nadat Haiyan toesloeg, kregen Opelia en haar man Mario Marcullo hun shelter repair kit: hout, spaanplaat, golfplaten, hamer, zaag en spijkers om hun eigen huis te repareren.
Ze herbouwden hun huis in stukjes en beetjes. Iedere keer als ze wat geld hadden, huurden ze timmerlieden om de muren en het dak te maken en in februari 2014 was hun huis gerepareerd.
Mario wilde weer aan de slag als visser: “Normaal ving ik altijd 30 kilo vis per dag. Maar sinds de tyfoon vang ik nog maar maximaal 2 kilo. Ik denk dat het nog wel 5 jaar duurt voor de vissen weer terugkomen”. Hij is nu begonnen als arbeider en Opelia doet nu de was van anderen en ze verkoopt vis op straat voor wat extra inkomen voor het grote gezin. Terugkijkend zegt Opelia: “We wisten dat de tyfoon kwam, we waren twee dagen van te voren gewaarschuwd. Er zijn hier wel vaker tyfoons. Maar zo een als deze hebben we nog nooit meegemaakt. En ook al is het nu moeilijk voor ons, we hebben geen keus, we moeten verder. We zijn blij dat onze hele familie het er veilig vanaf heeft gebracht!”
Een verhaal met een goede afloop Herinnert u zich het bijzondere verhaal van baby Zach nog? Hij werd geboren tijdens de supertyfoon Haiyan. Overal was de stroom uitgevallen, ook in het ziekenhuis waar Jean Adelaide Piezas zou gaan bevallen van haar eerste kind. De lokale overheid had Habitat om hulp gevraagd en Habitat Filippijnen zette een tentziekenhuis op en zorgde voor een noodaggregaat zodat dokters en verpleegkundigen voldoende licht en apparatuur ter beschikking hadden om te kunnen werken. Hier kwam baby Zach gezond en wel ter wereld. “Ik ben behoorlijk bezorgd geweest”, vertelt Jean, “het was mijn eerste baby en ik was vreselijk bang om in het donker te bevallen. Ik dacht dat mijn baby het dan niet zou overleven. Ik ben heel dankbaar dat die generator er was en dat alles goed is gegaan.”
Zach is nu zes maanden oud. Hij rolt zich al om en Jean denkt dat het niet lang meer duurt voor hij gaat kruipen. “Later, als hij ouder is, vertel ik hem het hele verhaal van zijn geboorte”, zegt Jean lachend. “Een verhaal met een goede afloop!”
Habitat for Humanity Nederland, Gatwickstraat 1, 1043 GK Amsterdam, 020 800 2970
