Woord vooraf. toekomstopwielen.be. Opdrachten. Evaluatie

EEN INITIATIEF

VAN

Elektriciteit Woord vooraf

Eindtermen Een overzicht van de eindtermen technologische opvoeding

Techniek is een prachtig huis met vele kamers. U, als leerkracht technologische opvoeding, bent uitstekend geplaatst om

die met de opdrachten in deze lesbrief behandeld worden.

Opdrachten De eigenlijke opdrachten bevatten tips en didactische wen-

jongeren met een technische knobbel door

ken om de opdracht nog beter in te kleden en te kaderen.

dat huis te leiden. Maar uw lestijd is beperkt

De opdrachten variëren in moeilijkheid voor het 1ste en het

en dus bent u voortdurend op zoek naar

2de jaar, maar altijd gaat het om:

handige en efficiënte educatieve middelen.

−− het opstellen van een schema of overzicht

Daar wil toekomstopwielen.be u bij helpen en daarom ontvangt u nu de nieuwste lesbrief

−− het opsporen van een fout of storing −− het uitvoeren van een proef of opstelling.

voor leerkrachten, het ideale hulpmiddel om

Evaluatie

techniek en auto’s op een leuke manier in uw

Dit laatste hoofdstuk bevat de resultaten of oplossingen

lessen AAN BOD TE LATEN KOMEN.

van de opdrachten en suggesties voor een nabespreking.

De lesbriefonderwerpen: Nummer 1: technisch communiceren (reeds verschenen) Nummer 2: beslissen met poorten en sturingen (reeds verschenen) Nummer 3: elektrische kringloop (reeds verschenen) Nummer 4: overbrengingen (reeds verschenen) Nummer 5: technische communicatie (reeds verschenen) Nummer 6: overbrengingsmechanismen (reeds verschenen) Nummer 7: elektriciteit (nu beschikbaar) Per schooljaar verschijnen vier lesbrieven, altijd met een onderwerp dat perfect inspeelt op de eindtermen van het leerplan. Maar de indeling van de lesbrieven verandert niet. Elke editie heeft vijf vaste hoofdstukken:

Lesbladen De invulbladen voor de leerlingen worden u apart aangeboden. U kan ze makkelijk zelf in de gewenste oplage afdrukken. Log met uw persoonlijke paswoord in op de leerkrachtenpagina van de GaragastenSite. Op www.garagasten.be/leerkrachten kan u zowel de lesbrief als de lesbladen in pdf-formaat downloaden. Surf ook even naar www.toekomstopwielen.be. Daar vindt u nog meer kant-en-klare hulpmiddelen die u als leerkracht kan gebruiken om de passie voor techniek bij jongeren te stimuleren.

Achtergrond Dankzij dit theoretische hoofdstukje kan u zich de inhoud

LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN

van het onderwerp eigen maken en kan u inschatten over

7 NUMMER: FEBrUARI 2009

welke kennis de leerlingen moeten beschikken om de opdrachten aan te kunnen.

e

P. 1 GARAGASTEN

ELEKTRICITEIT EEN INITIATIEF VAN

toekomstopwielen.be

1 Achtergrondinformatie elektriciteit 1ste jaar

De s t r oomk ri ng Met de komst van elektriciteit in de 19de eeuw is ons

elektromagneet. Om een relais te sluiten, heb je

hele dagelijkse leven veranderd, we kunnen nauwelijks

dus weinig stroom nodig. De eerste stroomkring

meer zonder. We gebruiken elektriciteit voor lampen,

wordt daarom weinig belast en kan uit dunne kabels

machines, computers en allerlei huishoudelijke appara-

bestaan. Het relais sluit altijd een stroomkring waar

ten. Nochtans is elektriciteit een heel vluchtige energie-

veel meer stroom op staat, genoeg bijvoorbeeld om

bron. Er is geen vaste voorraad van zoals van steenkool.

de startmotor van een auto te doen starten.

En elektriciteit kan niet makkelijk worden opgeslagen omdat ze voortdurend in een kring loopt. Om ze te gebruiken, moet je dus een stroomkring bouwen. Met de volgende onderdelen: −− Stroombron. Het stopcontact en de batterij of accu zijn de bekendste stroombronnen. Ze hebben altijd twee aansluitpunten, met een positieve (+) en een

Se rie of paral l el

negatieve (-) pool.

Je kan meerdere verbruikers, schakelaars en stroombronnen in één stroomkring plaatsen. Dat kan op twee

−− Verbruiker. Het voorwerp (zoals een lamp) of toestel

manieren: in serie of parallel. Als je de verbruikers (of de

(zoals een computer of een ijskast) dat de elektriciteit

schakelaars of de stroombronnen) achter elkaar plaatst,

van de stroombron gebruikt om te functioneren.

staan ze in serie. Zet je ze naast elkaar, elk op hun eigen vertakking van de stroomkring, dan staan ze parallel ge-

−− Stroomdraad. De stroomdraad verbindt de stroombron

schakeld. Dit zijn de mogelijkheden:

met de verbruiker(s) zodat de stroom gaat vloeien. Daarom wordt voor stroomdraad altijd geleidend

−− Schakelaars

materiaal gebruikt, meestal koper, dat zoals alle

In serie

metalen prima geleidt. Materialen zoals plastic, glas,

De stroom vloeit als alle schakelaars gesloten zijn.

steen of hout noemen we isolatoren omdat ze geen stroom doorlaten.

Parallel De stroom vloeit als één van de schakelaars gesloten

−− Schakelaar. Toestel dat de stroomkring opent en sluit

is.

en de verbruiker dus aan- en uitschakelt. −− Stroombronnen • De drukschakelaar is wellicht de meest gebruikte

In serie

schakelaar. Door de knop in te drukken, sluit je de

De totale spanning is de som van de verschillende

stroomkring. Als je de knop loslaat of nog een keer

spanningen. Elke bron levert evenveel energie.

indrukt, open je de stroomkring weer en staat het toestel uit.

Parallel De totale spanning is gelijk aan de spanning van elke

• Daarnaast heb je nog de schuifschakelaar (zoals bij een haardroger) en de draaischakelaar (zoals bij

stroombron. Elke bron levert dan ook een deel van de energie.

een wasmachine). • Het relais is een bijzonder soort schakelaar die gebruikt wordt om een tweede stroomkring te openen en te sluiten. Een relais bestaat uit een koperen spoel waar elektriciteit doorheen gestuurd


wordt. Onder invloed van stroom wordt koperdraad


magnetisch en dus fungeert de spoel als een

e

P. 2 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

1 Achtergrondinformatie elektriciteit

−− Verbruikers In serie

Te chnische weergav e e n el ektrisch e eenhe de n

Elke verbruiker krijgt een deel van de spanning en dus werken ze minder krachtig. Als één van de verbruikers

Om de communicatie over elektriciteit en stroomkringen

stuk is en dus geen stroom doorlaat, krijgen ook de

te vergemakkelijken, geven we de kring weer in een

andere verbruikers geen stroom.

stroomschema. Dat is een technische weergave met vaste, afgesproken symbolen. Die staan verzameld op

Parallel

de bijgevoegde fiche. Handige achtergrondinformatie

Elke verbruiker krijgt de hele spanning en dus werken

voor de leerlingen.En er gelden nog meer afspraken

ze allemaal even krachtig. Ook als één verbruiker

in de communicatie over elektriciteit. In de opdrachten

uitvalt, blijven de andere verbruikers werken.

is sprake van voltage, watt en ampère. Dus moeten de leerlingen een aantal grootheden en hun symbolen

Het risico van parallelgeschakelde verbruikers is

kunnen duiden:

overbelasting. Dan vragen de verbruikers meer energie dan de leidingen aankunnen en kan er

−− Spanning

een vlam ontstaan. Daarom is het elektriciteitsnet

Stroom heeft een spanning, die wordt gemeten in volt.

beveiligd met automatische zekeringen die de

Een batterij heeft een lage spanning (bijvoorbeeld

stroomkring onderbreken zogauw overbelasting

1,5 of 4,5 volt), een stopcontact een middelgrote (220

dreigt. De zekeringen vind je in de zekeringkast.

volt) en een elektriciteitskabel een hoge (400.000 volt). Hoe hoger de spanning, hoe gevaarlijker. Met een transformator kun je de spanning van elektrische stroom verhogen of verlagen. −− Sterkte Stroom heeft ook een sterkte. Hiermee wordt de hoeveelheid elektriciteit per seconde gemeten. Te vergelijken met de hoeveelheid water die in een rivier stoomt. De sterkte van stroom wordt aangegeven in ampère. Als de stroomsterkte in een kabel te hoog is, worden de draden te heet en smelten ze. −− Vermogen Het vermogen van een verbruiker komt overeen met de hoeveelheid energie die per tijdseenheid wordt verbruikt. Het vermogen wordt gemeten in watt. Een lamp van 100 watt geeft meer licht dan een lamp van 40 watt, maar verbruikt meer energie. Het energieverbruik thuis wordt in de meterkast gemeten in kilowattuur (kWh). Eén kWh volstaat precies om een machine met een vermogen van 1000 watt één uur te laten werken. Of om een lamp van 100 watt 10 uur te laten branden.

LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 7 NUMMER: FEBrUARI 2009 e

P. 3 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be


Extra informatie voor het 2de jaar

Om waterdamp te produceren, wordt meestal een fossiele brandstof gebruikt (steenkool, aardgas of aardolie).

Elektriciteit is een kracht die te vinden is in de natuur,

Bij de verbranding daarvan komen vervuilende stoffen

bijvoorbeeld in onweerswolken. Maar deze natuurlijke

vrij, onder meer koolstofdioxide (CO2), een stof die bij-

elektriciteit is te vluchtig om te kunnen gebruiken. Van

draagt tot de opwarming van de aarde. Een kerncentrale

elektriciteit heb je geen vaste voorraad zoals van steen-

gebruikt geen fossiele brandstof, maar wel uranium om

kool, het kan niet makkelijk worden opgeslagen. Elek-

stoom te produceren. Bij het splitsen van uraniumdeel-

triciteit moet dan ook worden opgewekt. Er moet dus

tjes komen immers enorme hoeveelheden energie vrij.

energie geïnvesteerd worden om elektrische energie te

Het radioactieve afval dat in kerncentrales geproduceerd

verkrijgen. Dat kan op twee manieren: met chemische

wordt, is helaas een zware last voor het leefmilieu.

energie of met bewegingsenergie.

De b at teri j

Groen e st roo m

In een batterij kan een kleine hoeveelheid energie wor-

Gelukkig zijn er ook milieuvriendelijke manieren om

den opgeslagen. Rond 1800 vond de Italiaanse geleerde

stroom te produceren. Net als klassieke elektriciteits-

Alessandro Volta de eerste batterij uit: de ‘zuil van Vol-

centrales zetten windturbines en waterkrachtcentrales

ta’. Deze batterij was heel groot, wel 60 cm hoog, en leek

beweging om in elektriciteit. Met dat verschil dat wind-

dus niet op de batterijen van nu. Door een chemische

en waterkracht natuurlijke energiebronnen zijn en er

reactie werd (en wordt) een stroom elektronen tussen

dus geen energie in de opwekking van elektriciteit geïn-

de twee uiteinden (polen) op gang gebracht. De stroom

vesteerd moet worden.

loopt van de positieve (+) naar de negatieve (-) pool. Als alle chemische stoffen in de batterij verbruikt zijn, is ze

Een bijzondere manier om elektriciteit op te wekken,

op. Dit verklaart meteen waarom elektriciteit ook stroom

zijn zonnecellen. Die zetten zonlicht rechtstreeks om in

wordt genoemd: omdat het bestaat uit een stroom van

stroom. Zo’n zonnecel is opgebouwd uit een dun plaatje

bewegende elektronen in een geleidend materiaal. Na-

silicium of germanium, stoffen die elektriciteit alleen

deel van batterijen is dat de spanning vrij klein is. Zelfs

goed geleiden als er licht op valt. Dankzij een chemische

autobatterijen leveren niet meer dan 12 volt.

bewerking krijgt de zonnecel een positieve onderlaag en een negatieve bovenlaag, te vergelijken met de twee polen van een batterij. Door die twee lagen te verbinden met een elektrische geleider ontstaat stroom. Zonnecellen zit-

Ele ktr i ci tei t u i t b ewegi ng

ten vooral in rekenmachines, polshorloges en natuurlijk in zonnepanelen die gebouwen van elektriciteit voorzien.

Een hogere spanning bereik je door elektriciteit op te wekken met beweging. Daar is de fietsdynamo een goed voorbeeld van. Bij zo’n dynamo (of fietsalternator) zet het draaiende fietswiel een as in beweging waaraan een magneet hangt. Die magneet beweegt langs een spoel van koperdraad, waardoor er in die spoel stroom ontstaat, genoeg om voor- en achterlicht van energie te voorzien. Hoe sneller de beweging, hoe meer stroom. In elektriciteitscentrales wordt hetzelfde principe gebruikt, met enorme dynamo’s die generatoren genoemd worden. Grote verwarmingsketels, die worden gestookt op steenkool, olie of aardgas, verhitten water tot stoom. De stoom wordt direct uit de ketel op een schoepenrad gespoten dat daardoor snel gaat ronddraaien. Dat schoepenrad of turbine brengt een generator aan het draaien,


die uiteindelijk de elektriciteit opwekt. De centrale levert


elektriciteit onder hoge spanning (25.000 volt).

e

P. 4 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be


T r an s p ort van elek tri ci teit Als de stroom de centrale verlaat, verhoogt een grote transformator de spanning tot 400.000 volt. Vervolgens wordt de stroom via hoogspanningskabels aan hoge masten bovengronds vervoerd. Om te zorgen dat de elektriciteit niet wegglipt via de palen, hangen er kettingen met glazen isolatoren. De stroom kan ook worden vervoerd via ondergrondse hoogspanningskabels. Ondergrondse kabels worden geïsoleerd, zodat de elektriciteit niet kan wegstromen of kortsluiting kan maken. In dichtbevolkte gebieden in ons land wordt elektriciteit altijd ondergronds vervoerd, ook al is dat bijna tien keer zo duur als bovengronds transport. De 400.000 volt van de hoogspanningskabels wordt in een transformatorhuisje verlaagd tot 220-230 volt, zodat het bruikbaar is voor alle toestellen thuis. In het transformatorhuisje splitst de kabel zich naar de verschillende huizenblokken.


P. 5 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

2 EINDTERMEN A-stroom 1 Kennismaken met techniek en erover reflecteren

4 Enkele technische basisvaardigheden beheersen

De leerlingen

De leerlingen

−− illustreren het belang van technische tekeningen en

−− gebruiken voor een eenvoudig praktisch werkstuk het

andere technische gegevensoverdragers −− illustreren met voorbeelden enkele manieren van opwekking, omvorming en gebruik van energie −− maken kennis met de activiteiten van technische beroepsbeoefenaars, zowel mannen als vrouwen.

gepaste gereedschap −− bepalen grootheden met correct gekozen eenvoudige meetinstrumenten −− brengen een eenvoudige tekening over op materiaal −− schetsen een eenvoudig technisch voorwerp −− maken eenvoudige elektrische verbindingen aan de hand van een schema

2 Planmatig werken en attitudes aannemen

−− passen probleemoplossende technieken toe. −− verduidelijken een eigen idee met een schets.

De leerlingen −− evalueren eigen werk in elke fase van het technologisch proces −− raadplegen een handleiding, plan of schema −− leren systematisch te werk gaan bij het uitvoeren van een technische opdracht

B-stroom

−− leren het belang erkennen van de technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige

De leerlingen

samenleving, zowel voor mannen als voor vrouwen.

−− kunnen symbolen lezen die rechtstreeks in verband staan met het gekozen verkenningsgebied. −− kunnen eenvoudige tekeningen lezen.

3 Enkele technische begrippen verwerven

−− kunnen bij de opgelegde oefeningen juist, veilig en volgens gepaste regels omgaan met gereedschappen,

De leerlingen

toestellen of apparaten. Zij kennen ook de juiste

−− duiden de onderdelen aan van een technisch systeem

benaming, enkele mogelijkheden en beperkingen

met behulp van een eenvoudig schema (stuklijst en/of symbolen) −− herkennen in concrete situaties de meest gebruikte technische tekensymbolen en genormaliseerde afspraken −− kunnen aan de hand van eenvoudige voorbeelden de

ervan. −− kunnen onder begeleiding een opdracht voltooien en de kwaliteit controleren en evalueren. −− kunnen fouten of gebreken die ze gemaakt hebben herkennen, opzoeken en zo mogelijk herstellen. −− monteren (demonteren) of construeren of voegen de

eenheden van spanning, stroomsterkte en vermogen

verschillende delen samen, herkennen de samenhang,

gebruiken

benoemen de delen en voeren het geheel precies uit.

−− sommen waarneembare eigenschappen van serie- en parallelschakeling op −− leggen met een voorbeeld het verschil uit tussen gelijk- en wisselspanning −− beschrijven op een eenvoudige wijze hoe overbelasting en elektrokutie worden voorkomen.


P. 6 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

3 opdrachten 1ste jaar 1.1 Branden en zoemen Aanpak Elektriciteit en elektronica zijn in de autosector nog altijd

De eerste opdracht is een mooie toepassing van de parallel-

in opmars. Moderne hybridewagens halen het beste uit de

of serieschakeling. In het gegeven stroomschema zitten een

combinatie van een klassieke verbrandingsmotor met een

autobatterij, enkele lampen, een zoemer en schakelaars.

elektrische motor. En steeds meer autobouwers ontwik-

Aan de leerlingen de vraag om na te gaan hoeveel lampen er

kelen auto’s die alleen nog op elektriciteit rijden en dus

in de gegeven situatie branden. En of ook de zoemer gaat.

alleen een batterij als stroombron hebben. De volgende opdrachten zijn daarom leuke toepassingen van de elektrische

Daarna onderzoeken ze een nieuwe situatie. Wat als scha-

kringloop met stroombronnen, schakelaars en verbruikers.

kelaar 1, 2 en 3 gesloten worden, terwijl schakelaar 4 ge-

De ene keer is het bedradingsschema gegeven, de andere

opend wordt?

keer moeten de leerlingen met icoontjes aan de slag. En vaak tekenen ze ook een stroomschema waarin nogal wat geijkte symbolen terugkomen. Om ervoor te zorgen dat er geen misverstanden ontstaan over die symbolen, werden ze allemaal samengebracht op een handige fiche die apart beschikbaar is. Die fiche kunnen de leerlingen altijd bij de hand houden om zeker te weten dat ze de juiste symbolen gebruiken.

1

2 4 3 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 7 NUMMER: FEBrUARI 2009 e

P. 7 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

3 opdrachten 1.2 Zoek het juiste vermogen

1.3 Teken zelf een stroomkring

In de tweede opdracht gaan de leerlingen op zoek naar het

In de derde opdracht moeten de leerlingen zelf aan de slag

juiste vermogen van een aantal veel gebruikte huishoude-

om een stroomkring te tekenen. Dit is de opdracht:

lijke apparaten. Door daar meteen de prijs per verbruikt kilowattuur aan te koppelen, krijgen de leerlingen een goed

De stroombron is een accu van 12 V. De auto heeft vier lam-

zicht op het belang van energiezuinige toestellen. De toe-

pen en een claxon. Aan de leerlingen de opdracht om de

stellen zijn gegeven, net als de mogelijke wattages. Aan de

stroomkring te tekenen, met een startknop voor het hele

leerlingen de vraag om bij elk toestel het juiste vermogen te

circuit en aparte schakelaars voor de claxon en de lampen.

plaatsen.

Vraag is natuurlijk ook hoe de lampen geschakeld worden. Zetten de leerlingen die in serie of parallel? Opmerking: Vertel uw leerlingen dat het circuit ook gesloten (gestart) moet kunnen worden zonder dat de lampen of de claxon werken.

Maar wat betekent dat vermogen concreet voor je portefeuille? Als een toestel met een vermogen van 1000 watt één uur lang draait, betaal je tien eurocent aan elektriciteitskosten. Hoeveel betaal je dan als je een airconditioner van 5000 W acht uur laat draaien?


P. 8 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

3 opdrachten

2de jaar

2.1 Watt kost een vermogen

Aanpak

In de eerste opdracht testen de leerlingen hun kennis

Elektriciteit en elektronica zijn in de autosector nog altijd

over het vermogen van een aantal veel gebruikte huis-

in opmars. Moderne hybridewagens halen het beste uit

houdelijke apparaten. Door daar meteen de prijs per

de combinatie van een klassieke verbrandingsmotor met

verbruikt kilowattuur aan te koppelen, krijgen de leerlin-

een elektrische motor. En steeds meer autobouwers

gen een goed zicht op het belang van energiezuinige toe-

ontwikkelen auto’s die alleen nog op elektriciteit rijden

stellen. De toestellen zijn gegeven, net als de mogelijke

en dus alleen een batterij als stroombron hebben. De

wattages. Aan de leerlingen de vraag om bij elk toestel

volgende opdrachten zijn daarom leuke toepassingen

het juiste vermogen te plaatsen.

van de elektrische kringloop met stroombronnen, schakelaars en verbruikers. De ene keer is het bedradingsschema gegeven, de andere keer moeten de leerlingen met icoontjes aan de slag. En vaak tekenen ze ook een stroomschema waarin nogal wat geijkte symbolen terugkomen. Om ervoor te zorgen dat er geen misverstanden ontstaan over die symbolen, werden ze allemaal samengebracht op een handige fiche die apart beschikbaar is. Die fiche houden de leerlingen altijd bij de hand zodat ze voortdurend kunnen nagaan of ze de juiste symbolen gebruiken.

Maar wat betekent dat vermogen concreet voor je portefeuille? De prijs van 1 kilowattuur elektriciteit is tien eurocent. Hoeveel betaal je dan als je een airconditioner van 5000 W acht uur laat draaien? En hoeveel bespaar je in één maand van 30 dagen als je zeven lampen van 60 W vervangt door spaarlampen en ze negen uur per dag laat branden?


P. 9 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

3 opdrachten 2.2 Groen of fout?


Groene energie is het onderwerp van de tweede

In de derde opdracht gaan de leerlingen zelf aan de slag

opdracht. De leerlingen krijgen vier beweringen

om een stroomkring te tekenen. Dit is de opdracht:

voorgeschoteld. Zijn die goed of fout? De stroombron is een accu van 12 V. De auto heeft vier −− In ons land is waterkracht de interessantste manier om groene stroom op te wekken.

lampen en een claxon. Met een relaisschakeling wordt tegelijk een tweede circuit aangestuurd met daarin de automotor. Aan de leerlingen de opdracht om de stroom-

−− Kleine vogels kunnen gerust op een hoogspanningskabel gaan zitten, dat deert hen niet.

kringen te tekenen, met een startknop voor het hele circuit, de relaisschakelaar en aparte schakelaars voor de claxon en de lampen. Vraag is natuurlijk ook hoe de

−− Groene elektriciteit is geen fossiele brandstof.

lampen geschakeld worden. Zetten de leerlingen die in serie of parallel?

−− Zonnecellen werken net als een batterij. Stroom vloeit tussen een positieve en een negatieve pool.

Opmerking: Vertel uw leerlingen dat de motor ook gestart moet kunnen worden zonder dat de lampen of de claxon werken.


P. 10 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

4 Evaluatie en oplossingen Evaluatie De leerlingen kennen intussen een aantal voorbeelden

De symbolenfiche is een handig hulpmiddel bij het op-

van elektrische apparaten, zowel huishoudtoestellen als

lossen van de opdrachten. Maar kennen de leerlingen de

verbruikers in de auto. Vraag hen om voor elk van die

symbolen intussen? Kunnen ze de opdrachten ook zon-

apparaten de stroombron te duiden: stopcontact, batterij

der fiche tot een goed einde brengen?

of accu. Vraag de leerlingen daarna om in hun eigen woorden uit te leggen waarom traditionele elektriciteitscentrales minder milieuvriendelijk zijn dan windturbines. Kennen ze de milieu-impact van fossiele brandstoffen?

Oplossingen 1.1 Branden of zoemen In de eerste situatie branden twee lampen en gaat de zoemer niet. In de tweede situatie branden zes lampen en gaat de zoemer wel.

1.2 Zoek het juiste vermogen Toestel

Vermogen

Tv

80-300 W

Hifi

55-500 W

Spaarlamp

11 W

Microgolfoven

700-2500 W

Halogeenlamp

300 W

Vaatwasser

700-3000 W

Koelkast

200-700 W

Airconditioning

800-5000 W

Een airco van 5000 W die acht uur draait, kost z’n eigenaar €4 aan elektriciteitskosten (5 x €0,1 x 8).


P. 11 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

4 evaluatie en oplossingen 1.3 Teken zelf een stroomkring


P. 12 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

4 evaluatie en oplossingen

2.1 Watt kost een vermogen Toestel

Vermogen

Tv

80-300 W

Hifi

55-500 W

Spaarlamp

11 W

Microgolfoven

700-2500 W

Halogeenlamp

300 W

Vaatwasser

700-3000 W

Koelkast

200-700 W

Airconditioning

800-5000 W

Een airco van 5000 W die acht uur draait, kost z’n eigenaar €4 aan elektriciteitskosten (5 x €0,1 x 8). Als je zeven lampen van 60 W door spaarlampen vervangt en ze een maand lang negen uur per dag laat branden, bespaar je niet minder dan 9,261 euro. (Zeven lampen van 60 W kosten na negen uur 0,378 euro aan elektriciteit, zeven spaarlampen maar 0,0693 euro. Na dertig dagen levert dat een besparing van 9,261 euro op. (€0,378-€0,0693=€0,3087; €0,3087x30= €9,261)

2.2 Groen of fout? −− In ons land is waterkracht de interessantste manier om groene stroom op te wekken. Fout. Ons land is te vlak en te dicht bevolkt om veel energie uit waterkracht te kunnen opwekken. Het zal dan ook niet verbazen dat alleen in Wallonië waterkrachtcentrales werden aangelegd, zoals in Eupen. Wind is er dan wel weer overvloedig in ons land. Vandaar dat heel wat windmolenparken worden aangelegd, ver in zee bijvoorbeeld. −− Kleine vogels kunnen gerust op een hoogspanningskabel gaan zitten, dat deert hen niet. Juist. Stroom onder hoogspanning is pas gevaarlijk als de stroomkring wordt gesloten. Vandaar dat hoogspanningskabels altijd per paar worden aangebracht. Kleine vogels maken nooit een verbinding tussen de twee kabels. Grote vogels, zoals ooievaars, doen dat soms wel. Met fatale gevolgen. −− Groene elektriciteit is geen fossiele brandstof. Een strikvraag. Elektriciteit is geen brandstof, maar een energiebron. En er is een andere energiebron nodig om elektriciteit op te wekken. Alleen als die energiebron hernieuwbaar is (wind, water…) spreken we van groene stroom. −− Zonnecellen werken net als een batterij. Stroom vloeit tussen een positieve en een negatieve pool. Juist. Een zonnecel bestaat uit twee lagen, de ene is positief geladen, de andere negatief. Als zonlicht op de cel valt, gaat de stroom tussen die twee lagen vloeien. Net als in de ‘zuil van Volta’ en in alle andere batterijen die sindsdien ontwikkeld werden: stroom vloeit tussen twee verschillende geleidende materialen, waarvan de ene de positieve en de andere de negatieve pool genoemd worden. LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 7 NUMMER: FEBrUARI 2009 e

P. 13 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

4 evaluatie en oplossingen


toekomstopwielen.be heeft een hart voor jongeren met technische talenten en zet heel wat acties op touw om hen wegwijs te maken in het technisch onderwijs en de autosector. Maar u als leerkracht laten we evenmin in de kou staan. Ontdek ons educatief pakket voor de tentoonstelling ‘Techniek op Wielen’ in Autoworld in Brussel. Of neem ’s een exemplaar van TurboStart ter hand, het gratis magazine voor alle jongeren in het autotechnisch onderwijs. Meer info vindt u op www.toekomstopwielen.be. En natuurlijk is er nog steeds de GaragastenEncyclopedie. Vier keer per jaar verschijnt er een leuk naslagwerkje over een specifiek auto-onderwerp. Laat uw leerlingen zich gratis op deze encyclopedie abonneren via www.garagasten.be. LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 7 NUMMER: FEBrUARI 2009 e

P. 14 GARAGASTEN


toekomstopwielen.be

Woord vooraf. toekomstopwielen.be. Opdrachten. Evaluatie

Recommend Documents