Wiki in het onderwijs

Wiki in het onderwijs Didactische handreiking voor docenten

drs.Yolande Spoelder Faculteit der Letteren Vrije Universiteit Amsterdam i.s.m. drs. Judith Kaandorp en dhr. Sytze Boschma Onderwijscentrum VU Versie 1.1 Januari 2008

Inhoudsopgave Wat is een wiki? ................................................................................................................. 3 Waarom een wiki in het onderwijs? ................................................................................... 4 Ontwerpen van opdrachten waarbij wiki wordt ingezet..................................................... 6 Opzetten van en werken in een wiki .................................................................................. 9 Begeleiden en beoordelen van een wiki-opdracht............................................................ 11 Een wiki starten ................................................................................................................ 12 Handleidingen en meer informatie ................................................................................... 12

Wiki in het onderwijs. Didactische handreiking voor docenten

2

Wat is een wiki? Een wiki is een verzameling gerelateerde webpagina’s met informatie die doorgaans door elke bezoeker online kan worden aangevuld en aangepast. Ieder brengt zijn eigen expertise in en zo wordt de informatie in de wiki steeds geactualiseerd. In sommige gevallen worden teksten geschreven, herschreven en bewerkt net zolang totdat er een versie is waarin de gebruikersgemeenschap zich kan vinden. Een bekend voorbeeld van een wiki is Wikipedia1, een online encyclopedie. Een encyclopedie is echter slechts één van de toepassingsmogelijkheden. In het onderwijs worden wiki’s voornamelijk gebruikt om samen te schrijven aan online teksten. Een dergelijke tekst bestaat in de praktijk meestal uit een index, alinea’s tekst met verwijzingen naar passages elders op de pagina of in de wiki, afgewisseld met afbeeldingen en links naar webpagina’s buiten de wiki of naar multimediabestanden (video, geluid). Elk aspect van een thema komt in een ‘artikel’, op één pagina, aan de orde. Door middel van verwijzingen in de tekst naar andere gerelateerde artikelen binnen of buiten de wiki onstaat een hypertekst. Dit betekent dat een (deel van een) artikel van een student dus ook via een link op de pagina van een ander te benaderen kan zijn. Elk artikel biedt ruimte voor discussie op de zogenaamde discussiepagina. Op dergelijke pagina’s kunnen studenten of de docent commentaar op een artikel kwijt, voorlopige aantekeningen ten behoeve van een nieuw artikel maken, aangeven dat er over het betreffende thema nog een artikel geschreven moet worden of suggesties doen voor de invulling van een thema. In de wiki heeft iedereen gelijke (schrijf-)rechten. Dat betekent dat je tekst van een ander kunt aanvullen of corrigeren, maar ook dat jouw eigen tekst kan worden aangepast door een ander. Het is voor de docent belangrijk om in de cursusinformatie in te gaan op de wijze waarop studenten in de wiki met tekst van anderen om moeten gaan. Mocht het toch noodzakelijk zijn om wijzigingen door anderen ongedaan te maken, dan is het mogelijk om een eerdere versie van de wiki te herstellen. De wikisoftware slaat overigens metadata op met betrekking tot wijzigingen die de gebruikers hebben doorgevoerd. Dit maakt het mogelijk te achterhalen welke gebruiker een bepaalde wijziging heeft aangebracht. Een belangrijk voordeel van een wiki is het gebruiksgemak. Het aanmaken van een nieuwe pagina of het bewerken van bestaande tekst is betrekkelijk eenvoudig en vereist geen speciale software. Voor het werken in een wiki bestaan verschillende softwarepaketten. Op de VU maken we gebruik van Dokuwiki. De wiki-code en specifieke functionaliteiten van deze wikisoftware kan licht afwijken van overige wiki-systemen. Gebruikers hoeven geen software te installeren. Zij werken online op één van de specifiek voor dit doel ingerichte servers van de VU. Samengevat kan wiki worden getypeerd aan de hand van de volgende technische en conceptuele kenmerken2: simpel, open, dynamisch, gemeenschap, flexibel, toekennen van rechten op verschillende niveau’s, conventies (gedragscode binnen de wiki-community), informeel, content boven vorm, webgebaseerd hypertekst-systeem (niet-lineaire tekst).

1

http://www.wikipedia.org/. Zie voor aanklikbare links in dit document de online versie http://wiki.ond.vu.nl/dokuwiki/doku.php?id=wiki:handreiking-voor-docenten. 2

op:

Jansen, J.P.J., (2005). Wiki in het Hoger onderwijs. Een onderzoek naar wiki ter facilitering van CSCL.


3

Sociale aspecten van het werken in een wiki worden gekenmerkt door groepsdynamiek, een platte organisatie, de (sociale) druk om content te verbeteren en up-to-date te houden, complexe onderwerpen, een simpel systeem, open toegang tot content (afhankelijk van instellingen), een heterogene groep auteurs, a-synchrone communicatie en een zelfstandige werkhouding van de auteurs3.

Waarom een wiki in het onderwijs? Door de vrije, flexibele vorm lenen wiki’s zich voor veel typen opdrachten en sluit de inzet van een wiki in het onderwijs goed aan bij de onderwijskundige visie van de VU, de learning community. Studenten kunnen namelijk actief bijdragen aan en deelnemen in onderzoek met behulp van een wiki, de verantwoordelijkheid voor het werken in de wiki ligt bij de studenten zelf en zij doen ervaring op in het werken in een groepsomgeving. Maar er zijn meer redenen te noemen om een wiki in het onderwijs in te zetten. Een wiki kan voordeel opleveren - bij de organisatie van een cursus; - bij het begeleiden van studenten; - bij het uitvoeren van leertaken (activiteiten) door studenten; - en biedt specifieke voordelen ten aanzien van (het delen van) de inhoud. Organisatie van een cursus In een wiki is het mogelijk op eenvoudige wijze contact te leggen met (mede)studenten, discussie te faciliteren, bronnen te ontsluiten via links of informatie op te nemen in de omgeving zelf, (groeps)werk te verdelen, feedback te verspreiden en er kan snelle onderlinge uitwisseling van gegevens plaatsvinden. Daarnaast kan in een wiki sociale interactie worden ondersteund, wat belangrijk is voor het realiseren van betekenisvolle leerprocessen4. Indien op de juiste manier ingezet, zou een wiki kunnen bijdragen aan het beheersbaar houden van de cursus en een hoger studierendement kunnen opleveren door een efficiënte communicatie met (mede)studenten, omdat de nadruk op de inhoud ligt en door effectieve begeleidingstools. Begeleiden van studenten De voordelen van een wiki bij de begeleiding van studenten uiten zich ondermeer in de functionaliteiten die de software biedt op het gebied van archivering van oude versies en statistieken voor wat betreft de activiteiten van individuele gebruikers. Door oude versies te raadplegen kan een docent de ontwikkeling van een tekst a-synchroon reconstrueren en op eenvoudige wijze achterhalen welke student verantwoordelijk was voor een bepaalde bijdrage. Daarnaast kunnen groepsleden ‘work in progress’ volgen van elkaar, kunnen studenten en docenten geattendeerd worden op wijzigingen in een pagina die voor hen van belang is en waarvan ze hebben aangegeven het verloop willen volgen en kan de docent geboekte vooruitgang in zijn geheel monitoren. Daarnaast staan de docent diverse begeleidingstools ter beschikking om de opdracht zelf en het leerproces daarbij te begeleiden en individuele studenten of gehele groep van feedback te voorzien. Deze specifieke tools zullen later aan bod komen. 3

Ebersbach, A., Glaser, M., Heigl, R. (2005). Wiki Web Collaboration. Berlijn: Springer. Rubens, W. (2004). Weblogs in het hoger onderwijs. Op: E-learning Themasite http://elearning.surf.nl/e-learning/artikelen/2326. Geraadpleegd op: 30-08-2007.

4


4

Uitvoeren van leertaken door studenten Een wiki biedt studenten een flexibele omgeving met uitgebreide mogelijkheden voor samenwerking zoals online discussiefora bij elke pagina, RSS (overzicht van nieuwe en bewerkte pagina’s in een RSS-lezer), e-mail alerts, aanbrengen van interne en externe links en voordelen voor wat betreft het editeren van enkele pagina’s of de gehele site en voor wat betreft het delen van content zoals hieronder beschreven. Daarnaast doen studenten ervaring op in het publiceren via nieuwe media, leren ze schrijven voor een specifieke doelgroep en kan het archief van oude versies input bieden voor zelfreflectie. Doordat een wiki vaak wordt ingezet bij groepsopdrachten en doordat zichtbaar is welke student wat doet ontstaat ‘peer pressure’, wat een positief effect op de activiteiten van individuele studenten zou kunnen hebben en ‘meeliften’ zichtbaarder maakt. Specifieke voordelen t.a.v. (het delen van) de inhoud Door samen te werken in een wiki bouwen gebruikers aan gemeenschappelijke kennis. Ze krijgen toegang tot en bouwen mee aan een brede dataset – die bijvoorbeeld kan bestaan uit resultaten van literatuuronderzoek, afbeeldingen, relevante externe links naar bronnen of gegevens van enquêtes – voeren analyses uit en publiceren ook hun conclusies. Samenwerken in een dergelijke ‘community of learners’ met realistische opdrachten en authentieke gegevens bevordert de diepere verwerking van de leerstof. Docenten die onlangs een wiki in hun onderwijs hebben ingezet hebben ook de didactische en vakinhoudelijke voordelen ervan ingezien. Zij concluderen: “De face to face benadering heeft een veel hoger rendement daar de docent een proces reeds heeft kunnen volgen op afstand, en kennis heeft van het onderzoek en de vordering daarvan.”5 “De studenten komen in aanraking met het concept van samen kennis produceren en delen. Ze worden niet enkel verantwoordelijk gesteld voor hun eigen aandeel in het groepswerk, maar ook, en vooral, voor het eindproduct. Daardoor leren ze kritisch omgaan met de tekst van hun medestudenten en worden ze aangemoedigd om elkaars werk na te lezen, te verbeteren en aan te vullen.”6. Enkele concrete voorbeelden van toepassingen in het onderwijs zijn: - studenten voeren groepswerk uit in een wiki als samenwerkingsomgeving7, - de docent gebruikt een wiki als studiehandleiding en laat studenten alternatieven of aanvullingen aandragen8, - studenten maken in een wiki een online glossarium9, - de docent gebruikt een wiki als syllabus10, - studenten werken samen in een wiki en leveren het resultaat van hun opdracht in de vorm van een (wiki)website in11. 5

http://www.grassroots.nl/cgi-oic/grassroots.exe/show?no=13087. Geraadpleegd op: 30-08-2007. http://www.kuleuven.be/vlr/Acta-academica.pdf, Geraadpleegd op: 30-08-2007. 7 http://www.frankwatching.com/archive/2005/03/20/virtueel-samenwerken-een-ijzersterk-verhaal/, 6

26-10-2007. 8

http://honors.rit.edu/amitraywiki/index.php/Writing_Seminar:_Fall_2006,

2007.

9

Geraadpleegd op 26-10-

http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_bedrijfskundige_termen, Geraadpleegd op 26-10-2007. http://honors.rit.edu/amitraywiki/index.php/Main_Page, Geraadpleegd op 26-10-2007.

10


5

Nadelen in het gebruik van een wiki Alhoewel een wiki een heel flexibel systeem is, is het niet voor alle typen opdrachten de beste oplossing en kan de inzet van een wiki ook wel problemen met zich meebrengen. - Gebruikers moeten zich eerst de wikicode eigenmaken voordat ze substantiële bijdragen kunnen leveren aan een wiki. Dit is uiteraard alleen zinvol als het om een aanzienlijke opdracht gaat. - De spelregels voor het aanpassen of verwijderen van tekst van een ander moeten duidelijk zijn en door de groep onderschreven worden. Dit zou een trendbreuk met zich mee kunnen brengen omdat deze werkwijze nieuw is voor studenten. - De docent zou geneigd kunnen zijn om nauw betrokken te raken bij de uitvoering van de opdracht in de wiki, gezien het feit dat alles online, onder zijn neus, voltrekt. Dit brengt een grote tijdsinvestering met zich mee.

Ontwerpen van opdrachten waarbij wiki wordt ingezet De inzet van een wiki in het onderwijs alleen garandeert nog geen groepsdynamiek. Hiervoor moeten het onderwijsontwerp van de gehele cursus en de opdracht goed op elkaar aansluiten en moet de opdracht zinvol en uitdagend genoeg zijn. Het ontwerpen van opdrachten waarbij studenten en docent werken in een wiki-omgeving verschilt in principe niet van het ontwerpen van onderwijs of opdrachten waarbij dit niet het geval is. Echter, door de ruime mogelijkheden die wiki-systemen doorgaans bieden en de beperkte looptijd van reguliere colleges (8 à 16 weken) is het van belang om de wiki doeltreffend in te zetten en de eventuele overige werkvormen (hoor- of werkcollege, overige opdrachten, literatuurstudie) goed op de opdracht en elkaar te laten aansluiten. Hier volgt in drie stappen een mogelijke werkwijze voor het ontwerpen van een wiki-opdracht. 1) Ga bij het ontwerpen van een opdracht waarbij een wiki wordt ingezet uit van het onderwijsontwerp van het gehele onderdeel door: 1. vakspecifieke leerdoelen te formuleren (zowel op het gebied van kennis als vaardigheden), 2. de leerstof van het onderdeel te bepalen, 3. een (combinatie van) werkvorm(en) te kiezen (hoorcollege, discussie, opdrachten, etc.), 4. geschikte ICT-tools te kiezen, dat kan bijvoorbeeld een wiki zijn in combinatie met overige tools (zie het overzicht van relevante tools per werkvorm12), 5. de toetswijze te bepalen. 2) Bepaal vervolgens met welke van de geselecteerde werkvormen welk leerdoel zou moeten worden behaald en op welke wijze dat getoetst wordt (schriftelijk tentamen, essay, presentatie, gemeenschappelijk artikel, etc). 3) Ontwerp tot slot de wiki-opdracht. Bij het ontwerp van de specifieke wiki-opdracht zouden in ieder geval de onderstaande aspecten aan de orde moeten komen.

11 12

http://goodpractices.surf.nl/gp/gp_idee/371,

Geraadpleegd op: 26-10-2007. Van de Grint, L. en Spoelder, Y., (2006). Onderwijskundige toepassingen van ICT in diverse werkvormen.

http://www.utwente.nl/vop/nieuwsbrief_15/handreikingen_bij_het_ontwerpe.doc/


6

Onderwijskundige context

Tabel 1 Aspecten die een rol spelen bij het ontwerp van een opdracht waarbij een wiki wordt ingezet

Leerdoelen

Doel van de wiki

Inbedding in onderwijs

Uitvoering

Beoordeling

Beschrijving Welke van de vakspecifieke leerdoelen moeten studenten behalen door te werken in de wiki? Welk doel wordt met het inzetten van de wiki beoogd? Welke activiteiten gaan de studenten in de wiki uitvoeren?

Op welke wijze vindt er tijdens contacturen of in de DLO terugkoppeling plaats van wat er in de wiki gebeurt? Waar worden studenten op beoordeeld?

Begeleiding

Wat is de rol van de docent m.b.t. begeleiding van het werk dat in de wiki verricht wordt?

Mate van samenwerking

In welke mate werken studenten samen?

Samenwerking

Op welke wijze wordt de samenwerking gestimuleerd?


Enkele variabelen

- als middel om individuele teksten van studenten te delen binnen de groep - om een gezamenlijke dataset op te bouwen - om één gemeenschappelijke tekst te schrijven - om verschillende teksten met elkaar te vergelijken - als voorbereiding op het schrijven van individuele essays

- denkproces - resultaat - werkwijze - zelfstandigheid - samenwerking - schrijfstijl - mate van ‘wikiness’ - rol binnen de wiki: ‘wiki patterns’ - volgens ‘scafolding’-principe (afnemend) - intensief wekelijks - als begeleider van studenten die elkaar adviseren/ beoordelen (‘peer tutoring’) - actieve deelnemer bij verzamelen van gegevens en schrijven en redigeren van teksten - alleen bij het verzamelen van data - bij het schrijven van teksten in de wiki - in tweetallen - met de gehele groep - met experts van buiten - door specifieke opdrachten m.b.t. het lezen en 7

Zelforganisatie

In welke mate organiseren studenten zelf hun (gemeenschappelijke) werk?

Werkwijze

Op welke manier werken studenten samen in de wiki?

Ondertekenen

Ondertekenen studenten hun individuele bijdragen in de wiki?

Discussiepagina’s Hoe worden de discussiepagina’s ingezet? Start schrijfproces

Op welk moment binnen de cursus zal worden gestart met het schrijven in de wiki?

Stijl

Welke stijl wordt er gehanteerd?

becommentariëren van elkaars werk - door ‘samenwerking’ op te nemen in de eindbeoordeling - door de taken zo te verdelen dat het resultaat alleen kan worden behaald door samen te werken - niet, de docent structureert voor en deelt individuele taken uit - studenten werken zelfstandig - in ‘document mode’ (samen werken aan één tekst) - in ‘thread mode’ (ondertekende discussie / opvolging van individuele bijdragen) - door in het eigen artikel te verwijzen naar pagina’s van anderen - iedere tekst, aanvulling of verbetering in het artikel ondertekenen - alleen opmerkingen in discussiepagina ondertekenen - nee, er wordt een tekst gepubliceerd waarin iedereen zich (uiteindelijk) kan vinden (er vindt in dit geval een groepsbeoordeling plaats) - voor overleg over op tekstueel niveau - voor overleg over de inhoud - direct vanaf het begin tot aan het einde van de cursus - nadat iedere student een eigen tekst heeft geschreven - alleen in het begin, daarna schrijven studenten een individueel essay - aandacht voor specifieke eigenschappen van teksten voor het web -gemeenschappelijke stijl, gedefinieerd in een style guide13

13

Zie voor een voorbeeld: http://199.17.178.148/~morgan/cgi-bin/blogsAndWiki.pl?StyleGuide. Geraadpleegd op 26-10-2007.


8

Toegang

Wie hebben er toegang om de wikipagina’s te bekijken?

Schrijfrechten

Wie hebben er schrijfrechten in de wiki?

- alleen de deelnemers aan het onderdeel, - alle letterenstudenten, - iedereen op Internet - alleen de deelnemers aan het onderdeel, - alle letterenstudenten, - iedereen op Internet

Toets tot slot de geformuleerde opdracht aan de volgende richtlijnen voor samenwerkend leren14: - is er voldoende positieve wederzijdse afhankelijkheid? - is er individuele aanspreekbaarheid? - is er interactie? - wordt er aandacht besteed aan sociale vaardigheden? - wordt er aandacht besteed aan het groepsproces? En voor leren in een digitale omgeving15: - zijn de juiste middelen beschikbaar die digitale samenwerking kunnen ondersteunen? - zijn de studenten geïnstrueerd over de wijze waarop ze met de digitale middelen kunnen werken? - vindt er terugkoppeling plaats tijdens contacturen? - is de opdracht duidelijk en concreet? - gaan studenten zelf hun tijd inplannen en heb je dit als docent zelf wel gedaan?

Opzetten van en werken in een wiki Een lege wiki-omgeving ziet er niet aantrekkelijk uit. Eén van de eerste dingen die je als docent kunt doen is een hoofdpagina klaarzetten met informatie over de wiki. Bijvoorbeeld bij welk vak de wiki gebruikt wordt en een verwijzing naar belangrijke pagina’s die in de wiki opgenomen moeten gaan worden. Deze links kunnen verwijzen naar een lege pagina die in een volgend stadium door de studenten gevuld gaan worden. Studenten kunnen vanuit Blackboard via een link direct naar deze hoofdpagina in de wiki worden geleid. Voor veel studenten zal het werken in een wiki een nieuwe ervaring zijn. Het is dan ook van belang om in Blackboard links naar de handleidingen op het web op te nemen. Daarnaast is het een goed idee om studenten kennis te laten maken met het medium tijdens een (redelijk eenvoudige) introductieoefening. Zo wordt ook direct duidelijk welke studenten (nog) geen toegang hebben tot de omgeving. Een aardige oefening is bijvoorbeeld om studenten bij aanvang een kernbegrip uit de colleges te laten omschrijven. Op deze manier gaan studenten direct op een zinvolle manier aan de slag in de wiki-omgeving zonder dat ze direct op de inhoud worden afgerekend. Na afloop van de colleges zouden ze eventueel kunnen 14

Ebbens, S., Ettekoven, S. & Van Rooijen, J. (1997). Samenwerkend leren: praktijkboek. Groningen: WoltersNoordhoff 15 Johnson, D.W. & Johnson, R.T. (1996). Cooperation and the use of technology in D.H. Jonassen (ed.). Handbook of research for educational communications and technology. New York: Simon & Schuster Macmillan. Wiki in het onderwijs. Didactische handreiking voor docenten

9

teruggrijpen op die eerste omschrijving en kunnen reflecteren op de ontwikkeling die ze hebben doorgemaakt. Studenten kunnen teksten direct in de wiki schrijven en met behulp van de ‘preview’-optie bekijken en eventueel wijzigen. Zijn zij tevreden, dan kunnen ze de tekst opslaan in de wiki. Een gevaar van deze werkwijze is dat bij het wegklikken van de pagina in de wiki, de student vergeet om de tekst op te slaan. Een alternatief is om direct na het intoetsen de tekst op te slaan door op ‘save’ te klikken. Dit vervuilt echter de logpagina met ‘recent changes’, aangezien er bij iedere wijziging een nieuwe versie wordt opgeslagen. Een tweede alternatief is om de tekst te schrijven in een lokaal (Word)document buiten de wiki op de computer en pas nadat de student tevreden is en alle typfouten verbeterd zijn plaatst hij de tekst in de wiki. In onderwijs waar het schrijfproces van studenten niet m.b.v. online tools op de voet wordt gevolgd is het niet gebruikelijk om studenten al tijdens het schrijfproces hun teksten te laten publiceren. Toch is het voor veel wiki-opdrachten en een efficiënte beoordeling van belang dat studenten vroeg met schrijven beginnen. Om dit te realiseren is het belangrijk om duidelijk te maken dat het niet de eerste keer direct perfect hoeft te zijn. Er zijn later nog mogelijkheden om de teksten aan te vullen of te corrigeren. Om samenwerking in de wiki goed te laten verlopen is het raadzaam om een gedragscode m.b.t. samenwerking in de wiki-omgeving op te stellen en die aan de studenten voor te leggen16. Hierin kunnen bijvoorbeeld conventies over de volgende thema’s worden opgenomen. Mag een student tekst van een medestudent verwijderen of aanpassen? Ondertekenen studenten hun bijdragen? Werken de studenten met aliassen (bijvoorbeeld in een wiki die publiekelijk toegankelijk is)? Moet er bij iedere wijziging die een student uitvoert een reden worden opgegeven bij het opslaan van de pagina? Waar vindt discussie over een artikel plaats? etc. Bespreek bij de introductie van de opdracht tijdens college ook kort het fenomeen wiki en in welk opzicht samen schrijven en publiceren verschilt van andere publicatiewijzen. Naar aanleiding van vragen of opmerkingen van studenten zou eventueel de gedragscode die binnen de wiki voor dit college geldt, kunnen worden aangepast. Als de wiki daadwerkelijk het gemeenschappelijke product is dat aan het einde van de colleges wordt ingeleverd ter beoordeling (i.t.t. tot een omgeving waar eenieder zijn eigen tekst plaatst), dan moeten studenten ook het werk van anderen lezen. In dit geval strekt het tot de aanbeveling om hiertoe expliciet (deel)opdrachten voor het lezen en becommentariëren van teksten te formuleren. Daarnaast is het in het geval van één gezamenlijke wiki van belang om een goede navigatiestructuur d.m.v. links naar andere pagina’s en de inhoudsopgave aan te brengen. Zoals bijvoorbeeld een link ‘terug naar het hoofdmenu’. Deze taak zou de docent eventueel zelf kunnen uitvoeren of door één of twee studenten worden uitgevoerd.

16

Voorbeeld van gedragscode van Wikipedia:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Toch_een_paar_regels. Geraadpleegd op 26-10-2007. Voorbeeld van gedragscode van M.C. Morgan, Bemidji State University: http://199.17.178.148/~morgan/cgibin/blogsAndWiki.pl?StyleGuide. Geraadpleegd op 26-10-2007.


10

Begeleiden en beoordelen van een wiki-opdracht De wijze waarop je als docent studenten begeleidt bij het werken in een wiki hangt uiteraard af van de aard van de opdracht, het niveau van de studenten, de leerdoelen en je eigen doceerstijl. Wiki-systemen bieden doorgaans verschillende functionaliteiten die ingezet kunnen worden bij de begeleiding en beoordeling van studenten. Hieronder volgt een beschrijving van een aantal relevante functionaliteiten. History De ontstaansgeschiedenis van teksten die in een wiki zijn geschreven is op eenvoudige wijze, plaatsen tijdonafhankelijk, te volgen met behulp van de ‘old revisions’- of ‘history’functionaliteit. Alle aanvullingen en wijzigingen in zowel de tekst als in de structuur en de opmaak van het artikel zijn stap voor stap te volgen. Ook is het mogelijk om de verschillen tussen een oude en de huidige versie naast elkaar te bekijken. Zie voor een voorbeeld van toepassing van deze mechanismen de video van Jon Udell17. ‘Watch’ page Zijn er slechts enkele pagina’s uit de wiki van belang voor de docent om te volgen, dan kan hij deze pagina’s toevoegen aan een zogenaamde watch page. Dit is een pagina waarop de docent links plaatst naar de artikelen in de wiki die hij wenst te volgen. Met behulp van de functie ‘recent changes links’ zijn wijzigingen op deze selectie van pagina’s eenvoudig te volgen. RSS De pagina waarop de versies van de wiki worden bijgehouden biedt de mogelijkheid om met behulp van een RSS-reader gelezen te worden. Het is dan niet nodig telkens de wiki te raadplegen om te zien of er wijzigingen zijn, deze verschijnen zodra ze doorgevoerd zijn in de RSS-reader van de docent. What links here? Deze functionaliteit die in enkele wikisystemen is ingebouwd geeft een lijst weer van alle pagina’s waarop links voorkomen die verwijzen naar de huidige pagina. Statistieken Informatie over het aantal users, aantal aangemaakte pagina’s, aantal hits, aantal wijzigingen en dergelijke. Gebruikersactiviteiten Van elke gebruiker wordt vastgelegd welke aanvullingen en wijzigingen hij maakt in de wiki. Het is dus ook mogelijk om de bijdragen of wijzigingen van één bepaalde student te traceren. Discussiepagina Bij elk artikel bestaat de mogelijkheid om over de inhoud te discussiëren in de bijbehorende discussiepagina. Op dergelijke pagina’s kunnen studenten of de docent commentaar op een artikel kwijt, voorlopige aantekeningen ten behoeve van een nieuw artikel maken, aangeven dat er over het betreffende thema nog een artikel geschreven moet worden of suggesties doen voor de invulling van een thema. 17

http://weblog.infoworld.com/udell/gems/umlaut.html


Geraadpleegd op: 26-10-2007. 11

Feedback De docent (en studenten) kunnen op diverse manieren feedback leveren op wat er in de wiki gebeurt. Ze kunnen commentaar of aanvullingen plaatsen in het artikel onder vermelding van hun eigen naam, of kunnen gebruik maken van de discussiepagina’s om commentaar te plaatsen of te discussiëren over de inhoud van het artikel. Change marks In de tekst kan expliciet worden aangegeven of tekst verwijderd is, is toegevoegd, of voorzien is van een notitie. Bij deze bewerkingen kunnen auteurs argumenten voor verwijdering of aanpassing vermelden. Oude versie terugzetten Is het noodzakelijk om terug te gaan naar een oudere versie in de wiki, dan is dat mogelijk.

Een wiki starten Voor het samenwerken met studenten en collega' s in een wiki is het volgende nodig: - wiki-omgeving, - accounts op de wiki-server. Docenten van de Faculteit der Letteren kunnen een account en een wiki-omgeving aanvragen bij [email protected]. Studenten krijgen automatisch een account en worden toegevoegd aan de wiki op basis van de inschrijvingsgegevens in TIS. Neem voor meer informatie contact op met de adviseur ICT & onderwijs van de faculteit.

Handleidingen en meer informatie Handleidingen voor het werken op het wiki-systeem van de VU18: Handleiding wiki - https://www.intranet.vu.nl/images_upload/BB498282-AB1A-40CAD58FB7D9FEA88622.doc Dokuwiki manual - http://wiki.splitbrain.org/wiki%3Amanual

Voorbeelden en ervaringen van docenten: Romantic Audience Project 2 :: start -

http://ssad.bowdoin.edu:9780/snipsnap/eng242-s05/space/start

Beeldvorming van het verleden, Archeologie in een wiki -

http://goodpractices.surf.nl/gp/gp_idee/371 wiki in filmonderwijs België Maerlant - http://goodpractices.surf.nl/gp/gp_idee/371

interviewdocent Harm Kaal over Dokuwiki -

http://wiki.ond.vu.nl/dokuwiki/doku.php?id=wiki:interview_docent_wiki

Using wiki as a coll. writing tool -

http://critical.tamucc.edu/wiki/WikiArticle/Home

Achtergrondinformatie: 18

Zie voor aanklikbare links naar handleidingen en meer informatie de digitale versie van dit document op:

http://wiki.ond.vu.nl/dokuwiki/doku.php?id=wiki:handreiking-voor-docenten.


12

Teaching and learning online with wikis -

http://www.ascilite.org.au/conferences/perth04/procs/augar.html

Using wiki in Education -

http://scienceofspectroscopy.info/edit/index.php?title=Using_wiki_in_educat ion

wiki Pedagogy -

http://www.profetic.org/dossiers/rubrique.php3?id_rubrique=110

wikis and wikipedia as a Teaching Tool -

http://www.itdl.org/Journal/Jan_07/article02.htm

Teaching and learning online with wikis; Augar, Raitman and Zhou -

http://www.ascilite.org.au/conferences/perth04/procs/augar.html

Using wiki in education - Voorbeelden -

http://scienceofspectroscopy.info/edit/index.php?title=Using_wiki_in_educat ion

For Teachers New to wikis -

http://writingwiki.org/default.aspx/WritingWiki/For%20Teachers%20New%20to%2 0Wikis.html wiki pedagogy - http://www.profetic.org/dossiers/rubrique.php3?id_rubrique=110 voorbeeld StyleGuide - http://199.17.178.148/%7Emorgan/cgibin/blogsAndWiki.pl?StyleGuide

Heavy metal umlaut: the movie -

http://weblog.infoworld.com/udell/gems/umlaut.html


13

Wiki in het onderwijs

Recommend Documents