AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE TEN BOER Raadsvergadering:
24 februari 2016
Registratienummer: TB16.5527469 Agendapunt:
10
Onderwerp:
Wijziging statuten Stichting openbaar onderwijs Marenland
Voorstel:
I. II. III.
Toelichting
de statutenwijziging van Stichting openbaar onderwijs Marenland vaststellen; de benoeming van de voorgedragen leden van de Raad van Toezicht van de Stichting openbaar onderwijs Marenland vaststellen; de beëindiging van het gemeenschappelijk orgaan “Overleg- en Toezichtorgaan” vaststellen.
Wij stellen uw raad voor goedkeuring te verlenen voor de statutenwijziging van Stichting openbaar onderwijs Marenland. Naar aanleiding van de nieuwe inzichten en opvattingen over goed bestuur in het onderwijs en de daaraan gekoppelde wettelijke verplichting om bestuur en toezicht te scheiden, heeft het bestuur van Stichting openbaar onderwijs Marenland het besluit genomen om een nieuwe bestuursstructuur in te voeren op basis van het Raad van Toezicht model. Een uitgebreide toelichting staat onder het conceptbesluit van dit raadsvoorstel. Ten Boer, 11 februari 2016 Burgemeester en wethouders van de gemeente Ten Boer,
N.A. van de Nadort, burgemeester
J.A.C. Hoedjes, secretaris
Bijlagen: 1. Bijgevoegd: - Conceptbesluit - Brief Marenland over de Statutenwijziging d.d. 05-01-2016 - Ontwerp statutenwijziging Marenland - Brief benoemingsadviescommissie over de voordracht Raad van Toezicht (incl. profielschets) 2. Ter inzage: -
Nr. 10
De raad van de gemeente Ten Boer; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 2 februari 2016, gelet op de desbetreffende wettelijke bepalingen;
b e s l u i t:
I. II. III.
de statutenwijziging van Stichting openbaar onderwijs Marenland vaststellen; de benoeming van de voorgedragen leden van de Raad van Toezicht van de Stichting openbaar onderwijs Marenland vaststellen; de beëindiging van het gemeenschappelijk orgaan “Overleg- en Toezichtorgaan” vaststellen.
Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Ten Boer, gehouden op 24 februari 2016. De raad voornoemd,
N.A. van de Nadort, voorzitter
R.Sj. Bosma, griffier
Toelichting Inleiding Sinds 1 augustus 2010 is er een wijziging opgetreden in de Wet op het Primair Onderwijs (WPO). De wetswijziging “Goed onderwijs, goed bestuur” schrijft voor dat de traditionele vorm van besturen niet langer toegestaan is. De functies van bestuur en intern toezicht moeten van de wetgever duidelijk en formeel gescheiden worden. Consequentie van deze wet is dat alle schoolbesturen in Nederland die Rijksmiddelen ontvangen een scheiding moeten aanbrengen tussen intern toezicht en uitvoerend bestuur. Dit geldt ook voor de Stichting openbaar onderwijs Marenland (hierna te noemen Marenland) waar de gemeenten Appingedam, Bedum, Delfzijl, Loppersum en Ten Boer eindverantwoordelijk voor zijn. Marenland wil de scheiding tussen het intern toezicht en uitvoerend bestuur realiseren door de instelling van een Raad van Toezicht. Hiervoor is een statutenwijziging nodig. Op 28 oktober 2015 is er een verzoek binnengekomen van Marenland om een wijziging van de statuten goed te keuren, waarna de statuten notarieel gepasseerd kunnen worden. Op basis van de huidige statuten dient een dergelijke wijziging goedgekeurd te worden door de gemeenteraad. Wet Goed Onderwijs, goed bestuur Op 1 januari 2006 is het bestuur van de openbare scholen in de gemeenten Appingedam, Bedum, Delfzijl, Loppersum en Ten Boer overgedragen aan de Stichting openbaar onderwijs Marenland. De opdracht en de wettelijke bevoegdheden van Marenland zijn vastgelegd in de huidige statuten die door uw raad zijn goedgekeurd. Door de wet "Goed Onderwijs, Goed Bestuur" moeten het bestuur en het intern toezicht van Marenland gescheiden worden. Daarvoor is een wijziging van de statuten noodzakelijk. Op basis van adviezen van o.a. de Onderwijsraad is er voor gekozen om ook in het onderwijs te streven naar een scheiding tussen bestuur en toezicht houden. De Wet ‘Goed onderwijs, goed bestuur’ regelt de versterking van het extern en het intern toezicht in het onderwijs: Uitbreiding van de bevoegdheden van het ministerie om in te grijpen bij tekort schieten van de onderwijskwaliteit; Uitbreiding van de bevoegdheden van het ministerie om in te grijpen bij wanbeheer; Invoering van de verplichte scheiding tussen bestuur en intern toezicht in het onderwijs. De regering vindt deze versterking belangrijk, omdat zij de basiskwaliteit van het onderwijs wil kunnen blijven garanderen bij een toenemende beleidsruimte voor schoolbesturen. De overheid wil meer grip hebben op de wijze waarop besturen omgaan met deze ruimte. Door een heldere taakverdeling en verdeling van bevoegdheden tussen bestuur en intern toezicht beoogt de regering een verdere professionalisering van bestuur en management in het onderwijs. Het schoolbestuur bepaalt welke vorm van scheiding. De wetgever heeft zich daar buiten gelaten omdat er een grote bestuurlijke diversiteit bestaat en bijvoorbeeld ook kleine besturen met de verplichte scheiding uit de voeten moeten kunnen. Wel zijn de volgende voorwaarden gesteld: 1. 2. 3. 4.
De functies van het bestuur en intern toezicht moeten gescheiden zijn; Het intern toezicht moet deugdelijk en onafhankelijk van het bestuur opereren; Leden van het intern toezicht worden benoemd op basis van vooraf openbaar gemaakte profielen; De (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraad wordt door de Raad van Toezicht uitgenodigd om voor twee zetels (bij vijf leden van de Raad van Toezicht) een bindende voordracht te doen.
Raad van Toezicht model Statuten De wet verplicht schoolbesturen tot een scheiding van de functies bestuur en intern toezicht, maar laat scholen vrij in de invulling van deze scheiding. Marenland kiest ervoor de scheiding tussen bestuur en intern toezicht te realiseren door de vorming van een apart orgaan voor intern toezicht (een raad van toezicht) en een apart orgaan voor bestuur (een college van bestuur). De voorliggende statuten voorzien in een bestuursmodel met een raad van toezicht en college van bestuur. De statuten voldoen aan de wettelijke bepalingen van de WPO. Benoeming Bij het RvT model benoemt de gemeenteraad niet langer de bestuursleden, maar de leden voor de raad van toezicht. De Raad van toezicht doet aan de gemeenteraad een voordracht voor benoeming. Het College van Bestuur wordt benoemd door Raad van Toezicht. In artikel 11 van voorliggende statuten is opgenomen dat de raad van toezicht uit ten minste vijf en ten hoogste zeven leden bestaat. Ook de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) wordt in staat gesteld voor twee zetels (bij vijf bestuursleden, dan wel één lid bij drie bestuursleden) een bindende voordracht te doen (WPO art 17a, lid 2). De wetgever beoogt hiermee de inbreng van de direct belanghebbenden: ouders en personeel te waarborgen in het interne toezicht. De benoemingsadviescommissie heeft, met externe ondersteuning, een werving- en selectieprocedure gestart. Dit op basis van een van tevoren openbaar gemaakte profielschets. Vervolgens is een voordracht opgesteld voor benoeming van de leden van de RvT (bijlage 3). Het betreft de volgende personen (waarvan drie voorgedragen door de GMR): 1. 2. 3. 4. 5.
de heer E.A. Groot uit Delfzijl, voorzitter (op voordracht van de GMR) de heer mr. J. Riddersma uit Groningen, lid (op voordracht van de GMR) de heer F. Vinke uit Appingedam, lid (op voordracht van de GMR) de heer drs. W.R. Eijzinga uit Harkstede, lid de heer P.C.J.S. Draaisma uit Bedum, lid
Wijzigingen Op de volgende onderdelen onderscheiden de gewijzigde statuten zich van de huidige: Financiën en verslaglegging Begroting en jaarrekening werden conform de huidige statuten ter goedkeuring aan de gemeenteraad aangeboden (art 25.). Pas nadat goedkeuring was verkregen werd de begroting en jaarrekening vastgesteld door het stichtingsbestuur. Volgens de gewijzigde statuten wordt de conceptbegroting (inclusief meerjarenperspectief) voor 1 december ter kennisneming aan de gemeenteraad aangeboden. Het College van Bestuur stelt jaarlijks voor 1 januari een definitieve begroting op. De begroting wordt na voorafgaande goedkeuring door de Raad van Toezicht vastgesteld door het College van Bestuur. Indien de definitieve begroting wezenlijk afwijkt van de conceptbegroting wordt deze opnieuw ter kennisneming aan de gemeenteraad aangeboden. De jaarstukken (jaarverslag en jaarrekening) worden eveneens toegezonden aan de gemeente. Dit is geregeld in artikel 13. Het college van bestuur zendt de ontwerpjaarrekening vóór vijftien juni aan de colleges van B&W. Het college van bestuur zendt de eventuele binnen anderhalve maand na toezending ontvangen zienswijze en zijn commentaar daarop aan de raad van toezicht. Na de voorafgaande goedkeuring door de raad van toezicht wordt de jaarrekening vervolgens vastgesteld door het college van bestuur. Het college van bestuur zendt binnen twee weken na vaststelling van de jaarrekening een afschrift daarvan – waaronder begrepen een reactie op de ontvangen zienswijze – aan de colleges van B&W. Het college van bestuur maakt het jaarverslag openbaar en stuurt deze naar de gemeenteraden.
Overige bevoegdheden gemeenteraad Volgens de geldende wet- en regelgeving(WPO) is en blijft de gemeenteraad ook op andere onderdelen betrokken bij het openbaar onderwijs. De gemeenteraad heeft in de gewijzigde statuten de volgende advies of instemmingsbevoegdheden: De gemeenteraad blijft de bevoegdheid houden om- in geval van ernstige taakverwaarlozing door het College van Bestuur of functioneren in strijd met de wet zelf in het bestuur te voorzien en zo nodig de stichting te ontbinden(art. 10, 16) Benoeming van de leden van de Raad van Toezicht, op voordracht van de Raad van Toezicht. (art 11) Ontbinding van de stichting (art 16.1) Opheffing van een openbare school (art 14) Instemming inzake wijziging van de statuten (art 15) Voor juridische fusie, juridische splitsing (art 17) Op 19 juni 2015 hebben de gemeenten, vertegenwoordigd in het Overleg- en Toezicht Orgaan, een bestuurlijk overleg gehad met Marenland. Tijdens dit gesprek heeft de Stichting duidelijk gemaakt dat zij geen intenties heeft om de gemeente verder op afstand te plaatsen. De stichting hecht er waarde aan om de goede communicatie met de gemeente te handhaven en net als nu het geval is, tweemaal per jaar in overleg te treden met de Colleges van B&W, waarbij de jaarstukken en het strategisch beleid van de stichting onderwerp van gesprek zijn. Beoogd effect Behalve voldoen aan de wettelijke vereisten wordt met de voorgestelde wijzigingen een beter en transparanter bestuur nagestreefd en betere, afdwingbare garanties voor scholen om aan de minimaal vereiste onderwijskwaliteit te voldoen. Argumenten 1.1. Wettelijke verplichting. De wet goed onderwijs, goed bestuur stelt dat alle schoolbesturen in Nederland, die Rijksmiddelen ontvangen, een scheiding moeten aanbrengen tussen intern toezicht en uitvoerend bestuur. 1.2. Raad van Toezichtmodel het duidelijkst voor alle partijen. Om aan de eis van scheiding van het intern toezicht en uitvoerend bestuur te voldoen zijn verschillende modellen mogelijk. Na beraad met het zittend bestuur en met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad, kiest Marenland voor het Raad van Toezichtmodel. Hiermee is de scheiding het duidelijkst en transparant. Dit onder meer omdat de bevoegdheden van een Raad van Toezicht in onderwijswetgeving duidelijk zijn omschreven (zie bijvoorbeeld artikel 48 Wet Primair Onderwijs). 1.3. Raad van Toezichtmodel en statutenwijziging voldoen aan de wettelijke vereisten. De instelling van een Raad van Toezicht bij Marenland voldoet aan de wettelijke eisen en adviezen zoals die door het Ministerie van OCW en de landelijke Raad voor het Primair Onderwijs (PO Raad) zijn gegeven. 1.4 Jaarstukken Bij de keuze voor het RvT model verliest de gemeente de bevoegdheid om de definitieve (meerjaren)begroting en jaarrekening/jaarverslag goed te keuren. De gemeente heeft echter wel een specifieke verantwoordelijkheid voor de instandhouding van het openbaar onderwijs. Volgens de gewijzigde statuten(art 13) wordt de conceptbegroting en een meerjarenperspectief voor de komende vier jaar voor 1 november ter goedkeuring aan de gemeenteraad aangeboden. Het College van Bestuur stelt jaarlijks voor 1 december een definitieve begroting op. De begroting wordt na voorafgaande goedkeuring door de Raad van Toezicht vastgesteld door het College van Bestuur. Indien de definitieve begroting wezenlijk afwijkt van de conceptbegroting wordt deze opnieuw aan de gemeenteraad aangeboden. Deze toevoeging geeft u de mogelijkheid met Stichting openbaar onderwijs Marenland in discussie te gaan over het (financieel) beleid als u daartoe aanleiding ziet. De combinatie met het benoemingsrecht voor de leden van de raad van toezicht en goedkeuringsrecht voor de statuten vormen een passende waarborg voor de specifieke verantwoordelijkheid.
Het bestuur van de stichting heeft in de begeleidende brief opgenomen dat deze statutenwijziging geen consequenties heeft voor de rol van de gemeenteraad. Kanttekeningen 1.1. Door de invoering van een Raad van Toezicht is op onderdelen de taakverdeling tussen de gemeente en Marenland gewijzigd. Hierdoor kan het openbaar onderwijs wellicht op iets meer afstand van de gemeente komen te staan dan nu het geval is. De wijzigingen betreffen onder meer: goedkeuren jaarverslag. Dit was gemeenteraad en wordt Raad van Toezicht. In de statuten is wel een clausule opgenomen dat de Raad van Toezicht verslag doet van de, jaarstukken en bevindingen aan de gemeenteraden. De Jaarstukken (jaarrekening + jaarverslag) worden ter kennisgeving aan de gemeenteraad toegezonden. Financiën Er zijn aan de statutenwijziging en instelling van een Raad van Toezicht voor de gemeente geen financiële en geen personele consequenties verbonden. Aanpak / uitvoering In september en oktober 2015 heeft Marenland met externe begeleiding de concept statuten opgesteld. Ook is de procedure voor de werving van de nieuw te benoemen leden van de RvT via een externe organisatie voorbereid. Het bestuur heeft daarna de concept statuten vastgesteld en de procedure voor de werving van de RvT goedgekeurd en de werving opgestart. Marenland vraagt de gemeente Ten Boer in een brief van 5 januari 2016 in te stemmen met de wijziging van de statuten om te komen tot een RvT model. Als de betrokken gemeenteraden in februari 2016 een positief besluit nemen over de statutenwijziging, kunnen het College van bestuur en de RvT op 1 maart 2016 officieel van start gaan. De statutenwijziging betekent formeel het einde van het gemeenschappelijke orgaan, het Overleg- en Toezichtorgaan. Het bestuur van Marenland wil de bestaande contacten, in een informeel karakter, ongewijzigd voortzetten. Het voorstel van Marenland is daartoe nog een convenant of bestuurs-afspraak op te stellen. Communicatie Communicatie over de wijzigingen verloopt via het schoolbestuur naar alle relevante partijen en via de scholen naar de ouders.
