WIJKVISIE GROTE WAAL

WIJKVISIE GROTE WAAL 2012-2032 De wijk Grote Waal is bijna veertig jaar oud en verdient een vernieuwing. De gemeente Hoorn en IntermarisHoeksteen gaan komende jaren samen met bewoners en wijkorganisaties aan de slag om de Grote Waal klaar te maken voor de volgende twintig jaar.

INHOUDSOPGAVE

pagina

Voorwoord

4.1

Mijn verbindende wijk

13

1.

Inleiding

4

4.2

Mijn woonwijk aan het water en bij de binnenstad

14

1.1

Waarom een wijkvisie?

4

4.3

Mijn ondernemende wijk

14

1.2

Initiatiefnemers

4

4.4

Mijn woonwijk voor jong en oud

15

1.3

Aanpak en werkwijze

4

1.4

Thema’s

4

5. Van visie naar uitvoering

17

1.5

Link met de structuurvisie – de wijk als thuisbasis

5

5.1

Aan de slag in de Grote Waal

18

3

4. Opgaven tot 2030

2. De Grote Waal Nu

6

6. Literatuurlijst – Broninformatie wijkvisie Grote Waal

2.1

Kaart- en gebiedsbeschrijving

6

2.2

Kenmerken van de buurt

6

Colofon

2.3

Voorzieningen in de wijk

7

2.4

Kwaliteiten, problemen en kansen in de Grote Waal

8

3. Kansen voor de Grote Waal

10

3.1

Kansen voor betere woningen

10

3.2

Kansen voor meer groen

11

3.3

Kansen voor betere verbindingen

11

3.4

Kansen voor ontmoeting

11

3.5

Kansen om iets terug te doen voor de wijk

11

3.6

Kansen voor ondernemers

12

3.7

Kansen voor winkeliers

12

3.8

Kansen voor ouderen

12

3.9

Kansen voor kinderen

12

2 | WIJKVISIE GROTE WAAL 2012-2032

pagina 13

19

20

VOORWOORD Dit is de wijkvisie voor de Grote Waal. De Grote Waal is de eerste wijk waarvoor de gemeente Hoorn en woningcorporatie IntermarisHoeksteen een wijkvisie hebben gemaakt. Hierin staat wat er de komende tien tot twintig jaar moet veranderen of verbeteren in de wijk. De wijkvisie vormt de basis voor toekomstige uitvoeringsplannen in de wijk.

meningen, ervaringen en ideeën met ons gedeeld. We zijn trots op deze wijkvisie die met de inbreng van zoveel mensen en organisaties tot stand is gekomen.

Bewoners en wijkorganisaties in de Grote Waal hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan deze wijkvisie. Via de campagne ’Laat je Hoorn voor de Grote Waal’ hebben veel mensen hun

Niet alleen bij de ontwikkeling, maar ook bij de uitvoering van deze visie is samenwerking van groot belang. Gemeente en IntermarisHoeksteen willen zich de komende jaren samen met de bewoners en wijkorganisaties inzetten om de problemen aan te pakken en de vele mogelijkheden van de Grote Waal goed te benutten.

Namens burgemeester en wethouders Hoorn

Namens IntermarisHoeksteen

Wethouder Ronald Louwman

Directeur Vastgoed Jos Lambregts

WIJKVISIE GROTE WAAL 2012-2032 | 3

HOOFDSTUK 1.

INLEIDING 1.1 Waarom een wijkvisie?

1.3 Aanpak en werkwijze

De Grote Waal is een wijk die in de jaren ’70 en ’80 is gebouwd. De wijk bestaat uit drie delen met ieder een eigen identiteit. De wijk heeft veel kansen voor de toekomst en die willen de gemeente en de woningcorporatie samen met de bewoners benutten. Zodat de wijk ook in de toekomst een fijne wijk is om te wonen en te leven. De ambitie is om aan een complete wijk te werken. Een wijk waar je kunt wonen, waar werk is, waar je boodschappen kunt doen en waar genoeg te doen is om je vrije tijd door te brengen. Een wijk waar de bewoners centraal staan.

De filosofie van de gemeente en IntermarisHoeksteen is dat de inbreng van bewoners van groot belang is bij het maken van een wijkvisie. Bewoners kennen de wijk beter dan wie ook en weten als geen ander waar verbeteringen mogelijk zijn. Daarom is gekozen voor een aanpak om samen met bewoners en wijkorganisaties te werken aan de toekomst van de wijk. In een participatieplan zijn de stappen beschreven. Op verschillende manieren zijn de mensen in de wijk betrokken. Allereerst via de website www.iklaatmehoorn.nl, social media en met de campagneweek in de wijk. Deze aanpak zorgde ervoor dat niet alleen mensen die vaker meedenken van zich lieten horen, maar dat juist ook mensen mee hebben gedaan die niet zo vaak laten weten wat ze ergens van vinden. Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met bewoners en organisaties die in de wijk aan het werk zijn. Een aparte actie is opgezet om jongeren te betrekken bij de toekomst van hun wijk. Zij zijn op straat aangesproken en op een avond in het jongerencentrum. In een later stadium zijn alle opgaven voorgelegd aan de wijkbewoners. Dit om te toetsen of de gekozen richting aansluit bij hun beeld van de wijk.

1.2 Initiatiefnemers De gemeente Hoorn en woningcorporatie IntermarisHoeksteen hebben samen het initiatief genomen een wijkvisie voor de Grote Waal te maken. De Grote Waal is de eerste wijk in Hoorn waarvoor een wijkvisie is gemaakt. De wijkvisie beschrijft voor de komende 10 tot 20 jaar wat er gaat veranderen en verbeteren in de wijk. De gemeente en IntermarisHoeksteen werken nauw samen, omdat zij beide een belangrijke rol hebben in de wijk. De gemeente is verantwoordelijk voor de inrichting van de wijk, de woningcorporatie is eigenaar van veel woningen in de wijk. Samen zijn de gemeente en IntermarisHoeksteen verantwoordelijk voor de leefbaarheid. Samen werken aan de toekomst van de wijk is dan ook niet meer dan logisch.


1.4 Thema’s Bij het maken van een wijkvisie is gekeken naar de sociale, economische en ruimtelijke opgaven die er in de wijk zijn. Gezocht is

LAAT JE HOORN!

naar opgaven die de wijk verbeteren, zorgen voor betere contacten tussen wijkbewoners en de economische positie van de wijk ver sterken. Deze integrale aanpak is ook terug te zien aan het begin van het traject. In alle gesprekken met mensen uit de wijk, stonden dezelfde thema’s centraal. Thema’s die passen bij de ambitie om te werken aan een complete wijk. En thema’s die passen bij een wijk die aan de ene kant heel jong is en aan de

andere kant vergrijst. De thema’s die centraal staan bij het maken van de wijkvisie zijn: • Buurt • Woning • Zorg • Winkels • Vrije tijd • Werken • Veiligheid

Op basis van de uitkomsten van alle gesprekken en analyses zijn vier integrale opgaven geformuleerd. Deze komen verderop in de wijkvisie aan de orde. In hoofdstuk 2 beschrijven we de wijk zoals die nu is en de problemen die professionals en bewoners signaleren. In hoofdstuk 3 vertalen we de analyse uit hoofdstuk 2 in kansen voor de Grote Waal. Deze opgaven zijn het kompas voor het werken in de wijk de komende jaren. In hoofdstuk 4 vertalen we de opgaven in concrete projecten die een beeld schetsen van wat wij de komende jaren in de wijk willen gaan doen. In hoofdstuk 5 volgt de uitvoering van de plannen.

1.5 Link met de structuurvisie de wijk als thuisbasis De comfortabele wijk als een veilige thuisbasis, met alle basisvoorzieningen op loop- of fietsafstand. Dit is het vertrekpunt van de structuurvisie. Nu al zijn deze kwaliteiten zichtbaar in alle wijken in Hoorn. Soms moeten ze echter worden afgestoft en soms moet er flink worden gesleuteld. Ruime en goede woningen, goede fietsroutes, veel buurtvoorzieningen, stedelijke kwaliteiten en werkgelegenheid ’op beperkte afstand’, het is er allemaal. In potentie zijn de wijken in Hoorn aantrekkelijke woonwijken, zowel voor gezinnen en senioren, als voor starters. De wijken zijn echter aan vernieuwing toe. Geen grootschalige veranderingen, maar kleine ingrepen om de wijken toekomst

bestendig te maken. Veel bewoners willen graag in hun eigen wijk blijven wonen. Hoe ouder mensen worden, hoe honkvaster ze worden. Dit geldt ook voor de Grote Waal. In de structuurvisie wordt het eigen karakter van de Grote Waal benoemd als ‘stedelijk wonen aan het water’.

terug te laten komen in het straatbeeld. Bij de ambitie om te werken aan een levendige wijk hoort ook een winkelcentrum dat het kloppend hart van de wijk is. Het centrum van de wijk moet goed op orde zijn om van daaruit ook te kijken welke voorzieningen meer in de wijk een plek kunnen krijgen.

Wonen aan het water Hoorn kan veel meer gebruik maken van haar ligging aan het water: terug naar de kust. Gelegen aan het Hoornsche Hop heeft de Grote Waal die mogelijkheid als geen andere wijk in Hoorn. De ambitie is dat in de wijk op alle plekken de verbinding met het water is te voelen. Voor de toekomst betekent dit dat waar mogelijk de wegen en paden in de wijk naar de kust lopen. En dat de bewoners in de Grote Waal veel gebruik kunnen maken van het (nog aan te leggen) stadsstrand. Bij alle ingrepen in de openbare ruimte wordt gekeken welke verbinding er is te maken met het water. Stedelijk wonen De ambitie is om van de Grote Waal een levendige wijk te maken. Dat kan door op sommige plekken wonen en werken te combineren. Dat wordt niet opgelegd, maar voor de toekomst gaan we op zoek naar flexibele woonvormen, die het mogelijk maken om er ook te werken. Met meer dan 500 ondernemers in De Grote Waal zijn er genoeg kansen om deze levendigheid meer

WONEN AAN HET WATER


HOOFDSTUK 2.

DE GROTE WAAL NU 2.1 Kaart- en gebiedsbeschrijving De Grote Waal ligt dicht bij de historische binnenstad van Hoorn. Met aan de ene kant het Hoornsche Hop en aan de andere kant de A7. De Weel is de doorgaande weg door de wijk. Deze weg verbindt ook de drie wijkdelen Noord, Zuid en West met elkaar.

2.2 Kenmerken van de buurt De Grote Waal is een wijk die in de jaren ’70 en ’80 is gebouwd. De wijk bestaat uit drie delen met ieder een eigen identiteit. De wijk heeft een uitstekende ligging aan

het water en dicht bij de binnenstad. Het is relatief gemakkelijk om in de wijk een woning te krijgen. Veel mensen starten hun wooncarrière in de Grote Waal, dat betekent dat er ieder jaar veel nieuwe bewoners bij komen. Ook wonen er veel mensen met een laag inkomen. Grote Waal Noord Grote Waal Noord is net als Grote Waal Zuid het gebied dat de overgang van de binnenstad naar het wonen in een buitenwijk markeert. Maar met minder

1. Noord 2. Zuid 1

3. West

2

voorzieningen dan in de Grote Waal Zuid. Hier ligt de nadruk op wonen in het groen. Met het verbeteren van het groen in de buurt van de Siriusstraat liggen er kansen om de kwaliteit van dit deel van de wijk te verbeteren. Grote Waal Zuid Grote Waal Zuid is het overgangsgebied tussen de binnenstad en het wonen in een buitenwijk. Hier zijn meer voorzieningen te vinden, met winkelcentrum De Grote Beer als middelpunt en ook de woningen zijn meer stedelijk van karakter. Maar wel met een duidelijke verbinding naar het water. Grote Waal West en Dwaalpark Grote Waal West is een echte buitenwijk met alle ruimte om royaal te wonen, in dit deel van de wijk ligt de nadruk op wonen in het groen en nabij het Hoornsche Hop. Bevolkingsopbouw De Grote Waal telt per 1 januari 2011 ruim 8.100 inwoners. Hiervan is ruim een derde

3

KAART- EN GEBIEDSBESCHRIJVING


jonger dan 25 jaar, ruim de helft is tussen de 25 en 45 jaar en 12 procent is ouder dan 65 jaar. In de bevolkingsopbouw is er een verschil te zien tussen de buurten in de wijk. In de Grote Waal Zuid is de bevolking meer vergrijsd dan in andere buurten in de wijk. Voor de Grote Waal Noord geldt dat de bevolking juist relatief jong is, ook is het merendeel van de bewoners hier van nietwesterse afkomst. De bevolkingsopbouw van de Grote Waal wijkt in een aantal opzichten af van de rest van Hoorn. In de Grote Waal wonen naar verhouding veel eenoudergezinnen (11%). Het percentage allochtonen in de wijk ligt ruim boven het gemeentelijke en landelijke gemiddelde. Daarbij komt dat een groot deel van de bewoners van de Grote Waal hoort bij de eerste generatie allochtonen. Voor de toekomst geldt dat de Grote Waal relatief ’jong’ blijft waar andere wijken van Hoorn eerder en sterker vergrijzen. Type woningen In de Grote Waal staan bijna 3.600 huizen, met gemiddeld 2,3 bewoners per huis. In de Grote Waal staat een bovengemiddeld percentage huurwoningen (58 procent); het percentage koopwoningen is met 42 procent laag. Ook de gemiddelde woningwaarde ligt in de Grote Waal ruim onder het gemeentelijke en landelijke gemiddelde. Wel zijn ook hier grote verschillen te zien tussen

Gezondheid en welzijn De gezondheidssituatie van jongeren in de Grote Waal scoort gemiddeld tot positief. Het alcoholgebruik van jongeren in de wijk ligt lager dan gemiddeld en er zijn evenveel rokers als in andere wijken. Minder gunstig is het toekomstbeeld van de jongeren: vergeleken met de jeugd uit andere Hoornse wijken, zien veel jongeren uit de Grote Waal hun toekomst minder positief tegemoet. Ook hebben veel jongeren uit de Grote Waal het gevoel dat ze hun leven niet in eigen hand hebben en voelt een bovengemiddeld percentage 10-15 jarigen in de wijk zich vaak eenzaam.

SOCIALE BINDING

de buurten. In de Grote Waal Zuid en Noord staan bijna alleen maar huurwoningen. In de Grote Waal West staan bijna alleen maar koopwoningen. Ook de gemiddelde woningwaarde verschilt per buurt. Inkomen Het besteedbare inkomen in de Grote Waal is lager dan gemiddeld in Hoorn en in Nederland, ook het percentage huis houdens dat van een minimum inkomen moet rondkomen is hoog. In lijn met deze cijfers groeien veel kinderen op in een uitkeringsgezin. De verschillen tussen de

buurten zijn ook hier te zien. In de Grote Waal West liggen de inkomens in sommige buurten hoger dan gemiddeld. Werk en opleiding In de leeftijd 15-65 jaar hebben opvallend veel mensen in de wijk een uitkering. Vooral in de Grote Waal Noord en Zuid zijn veel mensen met een uitkering. De jeugdwerk loosheid ligt een fractie boven het landelijke gemiddelde. Ook is het percentage voortijdig schoolverlaters relatief groot, net als het percentage achterstandsleerlingen in het basisonderwijs.

buurt. In het winkelcentrum kunnen mensen terecht voor hun dagelijkse boodschappen, ook kan er een cadeautje worden gekocht en zit er een kledingwinkel. Gebruik voorzieningen In de Grote Waal maken jongeren meer dan gemiddeld gebruik van het wijkcentrum in hun eigen wijk. Daar staat tegenover dat maar weinig jongeren lid zijn van een vereniging. Verder valt op dat ouders in de Grote Waal minder dan gemiddeld gebruik maken van de kinderopvang.

Sociale binding De betrokkenheid van bewoners bij hun buurt en bij elkaar is lager dan in andere wijken in Hoorn. Uit onderzoek blijkt dat mensen uit de Grote Waal minder positief zijn dan anderen over de mate van sociaal contact tussen buurtbewoners.

2.3 Voorzieningen in de wijk Winkelcentrum De Grote Beer is, samen met het ernaast gelegen wijken jongeren centrum, het hart van de wijk. Van het wijken jongerencentrum wordt veel gebruik gemaakt. Verder is de wijk al redelijk zelfvoorzienend met drie basisscholen, kinderopvang, een huisartsenpost, een apotheek, sportverenigingen aan de rand van de wijk en middelbare scholen in de


2.4 Kwaliteiten, problemen en kansen in de Grote Waal De bewoners, de gemeente en Intermaris Hoeksteen hebben met elkaar een analyse gemaakt van de goede en slechte kanten van de wijk. De analyse van de wijkbewoners, de gemeente en de woningcorporatie komt op veel punten overeen.


KWALITEITEN • Ligging van de wijk ten opzichte van centrum en water • Ruime opzet • Veel groen • Aanwezigheid van voorzieningen • Goede aansluiting op wegennet • Veel eengezinswoningen hebben een tuin op het zuiden • Kindvriendelijke wijk • Diversiteit van bewonersgroepen • Veel kleine ondernemers en ZZP’ers • De drie delen van de wijk hebben een eigen identiteit • De wijk is goed ontsloten door het openbaar vervoer • Kern van actieve wijkbewoners

PROBLEMEN • Imago van de wijk • Sommige straten zijn verpauperd • Afval op straat • Veel overlast van hondenpoep • Overlast van buurtbewoners en hangjongeren op sommige plekken • Woningen zijn verouderd • Veel dichte plinten van bebouwing • Groen is versnipperd, soms ingepikt, slecht onderhouden en weinig afwisselend • Fietsverbindingen met de dijk zijn slecht • Op diverse plaatsen is de parkeerdruk hoog • Veel plekken die beschut liggen (achtertuinen die aan besloten binnenpleinen grenzen), geeft de wijk een gesloten karakter • Door verstening van met name voortuinen is er minder groen in de wijk dan zou kunnen • Nu zijn er weinig mogelijkheden voor een wooncarrière in de wijk • Weinig betrokkenheid bij de woonomgeving • Veel mensen die niet meedoen in de maatschappij • Veel probleemgezinnen; schulden of sociale problemen • Niet iedereen voelt zich veilig in de wijk • Er is een taalbarrière, veel mensen uit verschillende culturen zorgt ervoor dat bewoners elkaar niet altijd begrijpen • Veel voorzieningen, maar de uitstraling van de voorzieningen (met name van de winkels) kan beter • Kleine ondernemers zijn nauwelijks zichtbaar • Er zijn weinig voorzieningen voor senioren • In delen van de wijk is er een groot verloop, zodra het kan gaan mensen in een andere wijk wonen • Irritatie over geluidshinder A7, fout parkeren en te hard rijden in de wijk • De verbindingen in de wijk kunnen beter

UITDAGINGEN / KANSEN • De wijk grootschalig van duurzame energie voorzien • De ligging dicht bij het water beter benutten • De ligging dicht bij het stadscentrum van Hoorn beter benutten • Ondernemerschap stimuleren en zichtbaar maken • Detailhandel op een hoger plan krijgen • Groen in de wijk verbinden, waardoor er aaneengesloten groene gebieden ontstaan • Mogelijkheden voor recreatie en toerisme onder andere via wandelroutes door de wijk • Parkeren als integraal onderdeel opnemen van stedenbouwkundige opgave • Van De Grote Waal een kwalitatief mooie entree voor Hoorn maken • Bewoners voelen zich meer verantwoordelijk voor hun eigen leefomgeving en werken waar kan samen met gemeente en woningcorporatie • Kinderen hebben de toekomst, een brede school kan een goed startpunt zijn • Kansen voor ouderen door te zorgen voor voldoende woningen en voorzieningen voor senioren • Wijkcentrum heeft een spilfunctie in de wijk • Verbeteren openbare ruimte en woningen

BEDREIGINGEN • Slechte imago van de wijk • Eenzijdig woningaanbod. • Concentratie sociale huurwoningen • Weinig sociale cohesie • Te weinig toezicht en handhaving • Financiering

KINDVRIENDELIJKE WIJK


HOOFDSTUK 3.

KANSEN VOOR DE GROTE WAAL Over tien jaar zien de meeste bewoners een wijk voor zich die lijkt op de Grote Waal van vandaag, maar dan in een verbeterde versie. Met voldoende woningen voor senioren, ruimte voor jongeren om op zichzelf te gaan wonen en met kansen voor ondernemers. Om dit te realiseren moet een aantal zaken nodig worden aangepakt.

Maar er zijn ook kansen, door de ligging van de wijk, het woonplezier dat mensen hebben en door de talenten en kwaliteiten van wijkbewoners beter te benutten. De kansen die wij zien voor de wijk zijn een opmaat naar de opgaven die in hoofdstuk 4 aan de orde komen om de wijk echt te verbeteren.

• Vanuit bewoners is er de roep om echt aan de slag te gaan met schoon, heel en veilig. • In Grote Waal Noord en Zuid liggen kansen om het aanbod van woningen te verbeteren door renovatie, sloop, nieuwbouw, groot onderhoud en het opknappen van de omgeving, dit geeft de kans om de buurt te verbeteren. • Waar nieuw wordt gebouwd, waar wordt gerenoveerd, gesloopt of waar aan de weg wordt gewerkt komt er meer aandacht voor de overgang van de woningen naar de straat. Nu begint het wonen vaak op de 1e etage, de begane grond is over het algemeen gesloten en weinig toegankelijk. • De kwaliteit van de openbare ruimte moet worden verbeterd. • De wijk kan meer identiteit krijgen onder andere door het winkelcentrum te ver beteren. • En er is behoefte om ook de samenhang in de wijk te verbeteren. • Zorgen dat meer woningen geschikt zijn voor senioren.

Bij de ambitie om van de Grote Waal een levendige wijk te maken, zijn er kansen om de woningvoorraad onder de loep te nemen. Bijna de helft van de woningen in de Grote Waal is in het bezit van de woning corporatie. Dat biedt mogelijkheden om andere woningtypen toe te voegen aan de woningvoorraad in de wijk. Dat vraagt wel een vernieuwende blik. Een fout uit het ver leden is dat er alleen op projectniveau werd gekeken naar de woningopgaven. Door de hele wijk te betrekken, ontstaat een ander beeld. Kansen zijn er waar wordt gerenoveerd, gesloopt, nieuw gebouwd of waar groot onderhoud wordt gepleegd, dat kan bij: • de Prismalocatie, aan de kant van de Weel • de Siriusstraat en omgeving • de Sterflats


3.1 Kansen voor betere woningen

Een deel van de woningvoorraad is al bijna 40 jaar oud. Een deel van de woningen zal de komende jaren worden gerenoveerd. Bij de renovatie zijn er kansen om de woningen duurzamer en energiezuiniger te maken, aandacht te hebben voor de wensen van senioren en van starters en te kijken hoe wonen en werken meer en beter gecombineerd kan worden. Het aantal ouderen stijgt de komende jaren sterk. Nu gaat het nog om 12% maar in

KANSEN VOOR BETERE WONINGEN

2030 zal dit aandeel zijn verdubbeld. Dit vraagt om een beleid dat is gericht op aanpassing omvorming en uitbreiding van de woningvoorraad zodat ouderen, ook als zij een lichte handicap krijgen, in hun eigen woning kunnen blijven wonen of kunnen verhuizen naar een seniorgeschikte woning. Hierbij is nieuwbouw ook een mogelijkheid om de woningen in de wijk naar een hogere kwaliteit te brengen: technisch en functioneel.

3.2 Kansen voor meer groen De Grote Waal is een groene wijk, nu is het groen soms wat versnipperd. Maar door slim te kijken naar de opbouw van de wijk zijn er veel kansen. Bijvoorbeeld door het groen in de wijk meer op elkaar aan te laten sluiten, kan je als bewoner veel meer groen ervaren. Ook het beter snoeien van het groen van de wijk en meer variatie aanbrengen in de aanplant zorgt voor een andere sfeer in de wijk. Het Dwaalpark willen we meer betrekken bij de wijk zodat het park onderdeel kan worden van een rondje door het groen. Het park heeft drie sferen, door de karakteristieken te versterken wordt het park aantrekkelijker. Afhankelijk van de wensen van bewoners kan bij de verbetering van het park ook worden gedacht aan streekbosachtig park, vergelijkbaar met het streekbos in Stede Broec.

winkelcentrum. Deze as verbindt De Weel met het stadstrand en de kustzone. Met deze as wordt de wijk nadrukkelijker verbonden met het water. Verder wordt de verbinding met het water versterkt door opgangen naar de dijk te maken en door de Alkmaarse Trekvaart weer bevaarbaar te maken.

3.4 Kansen voor ontmoeting

3.3 Kansen voor betere verbindingen

Verbindingen zijn er in een wijk niet alleen fysiek, maar ook sociaal. In wisselwerking met elkaar kunnen ze de wijk versterken. Bij het verbeteren van de wegen is er ook de mogelijkheid om ontmoetingsplekken te maken langs de routes. Dit zijn bijvoorbeeld speelplekken, open veldjes en kleinschalige functies, we noemen dit stepping stones. Deze stepping stones kunnen creatief onder deel worden van een kinderlint of een seniorenlint. Een ander voorbeeld van een stepping stone kan zijn het accentueren van de plek van de dijkdoorbraak in de Molenbuurt.

In de Grote Waal van de toekomst zijn er twee belangrijke assen. De belangrijkste as is De Weel. Deze as heeft de potentie om uit te groeien tot een stadsstraat. De Weel is vanuit de wijk de weg naar de binnenstad, andersom is De Weel ook de entree tot de wijk. De Weel kan de wijk meer uitstraling geven en ook laten zien hoe de wijk verandert van een stedelijke wijk naar een groene buitenwijk. De andere belangrijke as is de ‘Centrale Allee’ ter hoogte van het

Verder zijn er mogelijkheden om de ontmoeting in de wijk te verbeteren door de begane grond van woningen in de wijk minder gesloten te maken. Dat kan door woningen, maar ook door zorg en maat schappelijke functies een plek te geven op de begane grond. En door de mens centraal te stellen bij voorzieningen van de gemeente en IntermarisHoeksteen (‘Eén gezin, Eén plan’).

KANSEN VOOR ONTMOETING

3.5 Kansen om iets terug te doen voor de wijk In de Grote Waal is de betrokkenheid bij de wijk lager dan gemiddeld. Een wijk heeft betrokken en verantwoordelijke bewoners nodig om ook te zorgen voor een stevige sociale structuur. Om dit voor elkaar te krijgen ligt er een opdracht bij de gemeente en bij bewoners. Bij de gemeente ligt de

plicht en verantwoordelijkheid om mensen die willen en met goede plannen komen ook te ondersteunen. Van bewoners wordt gevraagd om oog te hebben voor hun woonen leefomgeving.


Hier zal op ingespeeld moeten worden. In Hoorn wordt er nagedacht over de toekomst van de detailhandel en de functie daarvan in de stad. Hierbij wordt gestart met een visie op het winkelaanbod in de binnenstad en daarvan afgeleid wordt bekeken wat dat betekent voor het aanbod in de wijkwinkel centra. Passend bij de landelijke trend zullen wijkcentra de centrale plek blijven voor de dagelijkse boodschappen. Een aantrekkelijk winkelcentrum is een eerste vereiste voor een goed functionerende wijk. Daarnaast moet worden ingezet op andere functies om het winkelcentrum het kloppend hart van de wijk te laten zijn. Hiervoor kan worden gedacht aan zorgvoorzieningen of kleinschalige bedrijven. Maar ook aan flexibele ruimtes die voor verschillende doeleinden kunnen worden gebruikt en eventueel door woningen toe te voegen.

KANSEN VOOR OUDEREN

3.8 Kansen voor ouderen 3.6 Kansen voor ondernemers Met meer dan 500 geregistreerde bedrijven is er in de Grote Waal meer bedrijvigheid, dan in eerste instantie zichtbaar is. Veel ondernemers in de wijk werken vanuit huis. Om het ondernemende klimaat te stimuleren is er de ambitie om meer ruimte te geven aan ondernemers, dit heeft vele voordelen. Zo wordt het voor mensen makkelijker om een bedrijf aan huis te starten als woonen werkbestemmingen


minder strikt gescheiden zijn. Ook is er meer levendigheid in de wijk als de bedrijvigheid zichtbaar is op straat. Een andere manier om de bedrijvigheid in de wijk meer zichtbaar te maken, is door te kijken welke mogelijkheden er zijn voor digitalisering.

3.7 Kansen voor winkeliers Steeds meer mensen kopen online, dat heeft zijn weerslag op het winkelaanbod. De gevolgen hiervan zijn nu al zichtbaar.

In Hoorn willen veel mensen in de wijk blijven wonen waar ze al langere tijd wonen. Dat geldt ook voor de Grote Waal. Dat betekent dat de mensen in de Grote Waal langzaam ouder worden. Kansen zijn er door bij het bouwen en renoveren van woningen rekening te houden met hun woonwensen, te zorgen voor voldoende zorgen welzijnsvoorzieningen, zorgen dat er meer levendigheid in de wijk komt en door de kansen voor nieuwe ontmoetingsplekken te benutten.

3.9 Kansen voor kinderen Kinderen hebben de toekomst. Zeker in een wijk als de Grote Waal is het van groot belang om hen een goede start te geven. Naast de ouders speelt de school daar een grote rol in. De rol van de school kan worden vergroot door een brede school te realiseren in de Grote Waal. Mogelijk kunnen ook de sportverenigingen in de wijk een rol spelen door huiswerkbegeleiding aan te bieden of naschoolse opvang.

HOOFDSTUK 4.

OPGAVEN TOT 2030 De Grote Waal is over 15 jaar een populaire wijk om te wonen. De wijk ligt dicht bij de binnenstad en dat is ook te zien. De wijk heeft veel voorzieningen voor haar bewoners en maakt optimaal gebruik van de ideale ligging. De binnenstad en het Hoornsche Hop, met zijn groene omgeving zijn goed bereikbaar vanuit de wijk. De ontsluiting van de wijk en de buurten is verbeterd, waardoor de wijk goed toegankelijk is en de verkeersoverlast is afgenomen. Er is veel variatie in woningaanbod, met voldoende woningen voor senioren. De woonomgeving is in samenspraak met de omwonenden ingericht en heeft diverse ontmoetingsplekken. Er is ruimte voor ondernemers om zich te ontplooien, de wijk is veiliger en meer gevarieerd en er is voor jongeren van alle leeftijden genoeg te doen. Ieder deel van de wijk heeft een eigen identiteit. Om dit toekomstbeeld te realiseren, zijn de opgaven opgedeeld in vier hoofdthema’s:

De wijk te verbinden met het water, het centrum, de dijk en het landschap • Aanleggen en verbeteren van wandel- en fietsroutes door de wijk. • De wijk via vaarroutes verbinden met de binnenstad en de omgeving. • Routes met het buitengebied verbeteren. • Routes verbeteren rondom de Grote Waal, langs de Westerdijk, het Dwaalpark en het spoor. • Verbeteren van de verbindingen en groene gebieden in de Grote Waal West, de

riolering wordt vervangen, dat geeft de kans om het stratenprofiel onder de loep te nemen en te verbeteren. • Het Dwaalpark in de Grote Waal West weer een duidelijke functie geven door het park te verbinden met de wijk en de natuurbeleving te versterken. Ook zijn er kansen om het park aantrekkelijker te maken door te onderzoeken of het mogelijk is om een deel van het park om te vormen tot een streekbos of stadstuin.

1. mijn verbindende wijk 2. mijn woonwijk aan het water en bij de binnenstad 3. mijn ondernemende wijk 4. mijn woonwijk voor jong en oud

4.1 Mijn verbindende wijk De wijk staat voor de opgave om meer de aansluiting te zoeken bij de binnenstad, de verbindingen in de wijken te verbeteren en ook om meer aansluiting bij het Hoornsche Hop te zoeken. Naast deze fysieke veranderingen is er ook een opgave om de sociale cohesie te verbeteren zodat het samenleven in de Grote Waal prettiger wordt. Dat gaan we doen door:

MIJN VERBINDENDE WIJK


Te werken aan een toekomstbestendige zorgstructuur • De menselijke maat is het uitgangspunt voor zorg en hulpverlening in de wijk. Dit betekent: voor ieder gezin met problemen één hulpverleningsplan. • Breder inzetten van de peuterspeelzaal en brede school om kinderen een goede start te geven. De kwaliteit van de leefomgeving verbeteren • Sportverenigingen gaan een rol spelen bij de ontwikkeling van kinderen in de wijk. Initiatieven die er al zijn, gaat de gemeente zo goed mogelijk ondersteunen. • Onderzoeken waar er betekenisvolle ont moetingsplekken kunnen komen in de wijk. De talenten van wijkbewoners beter benutten • Inzet van actieve wijkbewoners belonen en stimuleren. • Stimuleren dat iedereen mee kan doen via werk, stages, scholing of culturele activiteiten. • Actief mensen met een bijstandsuitkering begeleiden naar (vrijwilligers)werk. Overlast duidelijk en zichtbaar aanpakken • Er is voor een periode van twee jaar een Buurtcoördinator Veiligheid aangesteld. Hij heeft als taak om de veiligheid in de wijk te vergroten. • In de wijkplannen is er de komende periode extra aandacht voor veiligheid.


• Bij iedere herstructureringsopgave wordt ook gekeken hoe de omgeving veiliger kan worden door een andere inrichting. • Er komt een plan van aanpak om overlast in de wijk terug te dringen, het gaat dan vooral om overlast van criminaliteit.

4.2 Mijn woonwijk aan het water en bij de binnenstad De Grote Waal is prachtig gelegen bij de binnenstad en bij het Hoornsche Hop. Deze kwaliteiten van de wijk kunnen veel beter worden benut. De verbinding met het Markermeer is er nauwelijks vanuit de wijk. En ook kan de wijk een mooie overgang vormen tussen de binnenstad en het groenere buitengebied. Verbeteren van de verbindingen door de wijk • Beeldkwaliteitsplan maken voor overgang vanuit de binnenstad naar het wonen in de Grote Waal. De Grote Waal Noord en Zuid zijn het overgangsgebied. De Grote Waal West blijft een echte buitenwijk. In de Grote Waal Zuid liggen kansen om de wijk een ander karakter te geven. De komende jaren wordt het winkelcentrum De Grote Beer opgeknapt, de Sterflats gerenoveerd en er komen nieuwbouwprojecten. Te denken valt aan de Prismalocatie en bij de Sterflats. Bij deze ontwikkeling is ook gesproken over de herprofilering van De Weel om de overgang te markeren. In het beeldkwaliteitsplan wordt dit in beeld gebracht.

WIJK AAN WATER EN BIJ BINNENSTAD

• Realiseren van een centrale allee in de Grote Waal Noord en Zuid, een laan die het stadstrand verbindt met de Grote Beer en het stadscentrum. • Realiseren stadstraat de Weel. • Uitwerken van de plannen voor het verbe teren van de kustlijn (project Waterfront). • Onderzoeken of de Westerdijk afgesloten kan worden voor gemotoriseerd verkeer. • Onderzoeken of het mogelijk is om opgangen naar de dijk te maken.

Verbeteren mogelijkheden voor recreatie in de Grote Waal • Wijk door middel van vaarroutes verbinden met stad en omgeving. • Aanleg van een stadstrand.

4.3 Mijn ondernemende wijk De Grote Waal is een levendige wijk waarin wonen en werken gecombineerd wordt en waar bedrijven op een passende schaal aanwezig mogen zijn in de wijk. Voor

bedrijven of instellingen met een duidelijke publieksfunctie geldt dat zij waar mogelijk in clusters worden gehuisvest. Eenmanszaken en bedrijven aan huis zitten verspreid door de wijk. Dat gaan we doen door:

• Digitale applicatie ontwikkelen waarop alle ondernemers in de wijk zichtbaar zijn. • Inrichten van enkele flexibele werkplekken op een centraal punt in de wijk (bijvoorbeeld in het informatiecentrum).

de Grote Waal betekent dit dat bij alle renovatieplannen en nieuwbouwplannen de vraag gesteld moet worden of het haalbaar is om woningen geschikt te maken voor senioren.

Het opknappen van winkelcentrum De Grote Beer • Winkelcentrum De Grote Beer in de Grote Waal Zuid is het kloppend hart van de wijk. Het winkelcentrum wordt in de toekomst nog meer dan nu een ontmoetingsplek, een knooppunt in de wijk: kortom een centrum met veel soorten voorzieningen. • Doel van het opknappen van het winkelcentrum Grote Beer is om een aantrekkelijk en naar buitengericht wijkknooppunt te realiseren. • Zorgen voor een goede en veilige bereik baarheid van het winkelcentrum, met voldoende parkeergelegenheid. • Meer flexibele functies mogelijk maken.

4.4 Mijn woonwijk voor jong en oud

Te zorgen dat je in de Grote Waal betaalbaar kunt wonen, omdat de nadruk ligt op de woonlasten en niet alleen op de huurprijs/ hypotheeklasten van woningen. Dus wat betaal je per maand voor je woning en gas, water en licht. Aantrekkelijk wonen betekent

Ondernemers ruimte te geven om te ondernemen • Opstellen actieplan ter bevordering van de werkgelegenheid in de wijk Grote Waal. • Ondernemingen zichtbaar maken in de wijk. • Overbodige regeldruk terugdringen, niet alleen in de Grote Waal maar in heel Hoorn. • In bestemmingsplannen meer ruimte geven voor bedrijfshuisvesting aan huis. • Spreekuur van KvK / Ondernemersplein voor ondernemers in de wijk.

In de toekomst is de Grote Waal is een wijk waarin alle voorzieningen in de buurt zijn, mensen kunnen wonen, werken, recreëren en winkelen in de wijk. Ook is het een wijk die in meerdere opzichten zelfvoorzienend is. De opgaven die bij deze ambitie horen gaan over de betaalbaarheid van wonen, winkelaanbod in de wijk, zorg in de wijk, geschikte woningen voor senioren, maar gaan ook over duurzaamheid. Dat gaan we doen door: • Voldoende geschikte woningen voor senioren te realiseren. Het toenemend aantal en aandeel senioren vraagt om een aanpassing van de bestaande voorraad en de toevoeging van nieuwe woningen die geschikt zijn voor bewoning door senioren. Deze opgave sluit aan bij de afspraken die zijn gemaakt in de Regionale Woonvisie West-Friesland 2011-2015. Daarin staat dat 1/3 deel van de bestaande voorraad, die daarvoor qua situering en oppervlakte in aanmerking komt, beter geschikt gemaakt moet worden voor senioren en dat 1/3 deel van de nieuwbouw nu of in de toekomst geschikt moet zijn voor senioren. Voor

ook dat de woonlasten niet te hoog zijn. • Voor koop- en huurwoningen komt een aan bod van energiebesparende maatregelen. De kwaliteit van de wijk te verbeteren door meer aandacht te besteden aan het onderhoud van het groen, het schoon houden van de wijk en te letten op veiligheid. Door dit gezamenlijk aan te pakken, kunnen de kosten lager uitvallen. De kwaliteit van de woningen te verbeteren en meer variëteit aan te brengen in het woningaanbod.

MIJN ONDERNEMENDE WIJK


1e etage, de begane grond is dan gesloten en weinig toegankelijk. • Ontwikkelmogelijkheden van de Prisma locatie onderzoeken • Er komen meer levensloopbestendige woningen, woningen waarin je ook kunt blijven wonen als je extra aanpassingen nodig hebt in huis. • Er komen meer mogelijkheden voor starters op de woningmarkt. • Er komen voldoende parkeervoorzieningen.

MIJN WOONWIJK VOOR JONG EN OUD

• De Sterflats en de Siriusstraat en omgeving worden opgeknapt, dit geeft de kans om de buurt te verbeteren. • Waar nieuw wordt gebouwd, waar wordt gerenoveerd , gesloopt of waar aan de weg wordt gewerkt komt er meer aandacht voor de overgang van de woningen naar de straat. Nu begint het wonen vaak op de


Het zorgaanbod en voorzieningen in de wijk te verbeteren. • Er komen extra voorzieningen om ouderen te blijven betrekken bij de samenleving. • We gaan onderzoek doen om te achterhalen aan welke voorzieningen jongeren in de leeftijd van 15 tot 23 jaar behoefte hebben. Een sportschool in de wijk is genoemd als een veel gewenste voorziening. Deze zou zich op meerdere doelgroepen kunnen richten. • Er komen meer voorzieningen met een toegevoegde waarde voor mensen met een beperking. • IntermarisHoeksteen werkt aan het verbeteren van de wijk via het plan ‘Graag gedaan Grote Waal’. In de Grote Waal aandacht te hebben voor duurzaamheid, deze opgaven zijn ook al op andere punten genoemd in de wijkvisie. Hier brengen we deze nog bij elkaar.

De opgaven die te maken hebben met duurzaamheid, zijn: • Voor koop- en huurwoningen komt een aanbod van energiebesparende maatregelen. • Aanleggen en verbeteren van de wandel-, fiets- en vaarroutes in de Grote Waal. • Onderzoeken of de Westerdijk afgesloten kan worden voor gemotoriseerd verkeer. • De wijk via vaarroutes verbinden met de binnenstad en de omgeving. • De Grote Waal sluit aan bij landelijke ont wikkelingen op het gebied van elektrisch rijden en duurzaamheid. • Bij grootschalige renovatie in de wijk wordt altijd onderzoek gedaan naar de kosten voor renovatie en de kosten voor het slopen en herbouwen van woningen. Daarbij wordt ook gekeken naar het duurzame rendement dat behaald kan worden. De uitkomsten worden meegenomen bij de beslissing die uiteindelijk wordt genomen.

HOOFDSTUK 5.

VAN VISIE NAAR UITVOERING De wijkvisie is de leidraad voor gemeente, woningcorporatie IntermarisHoeksteen, organisaties, bewoners, gebruikers en ondernemers die willen investeren in de wijk. De visie wordt realiteit als (alle) partijen en bewoners hieraan meewerken en tot actie wordt overgaan. Het is een uitdaging voor iedereen persoonlijk en professioneel om zijn of haar eigen verantwoordelijkheid te nemen en zijn of haar eigen bijdrage te leveren. Een toekomstvisie is mooi als er acties uitkomen. Daarvoor worden plannen opgesteld met duidelijke maatregelen en acties. Het eerste uitvoeringsplan Grote Waal wordt gemaakt nadat de wijkvisie klaar is en loopt van 2013 tot en met 2016. Daarna volgen de nieuwe plannen. Het plan maken we in overleg en samenwerking met de maatschappelijke organisaties en de bewoners. Voor de periode na 2016 komt er een meerjarenprogramma waarin in grote lijnen staat wat verwacht kan worden voor de wijk. Financiën Bij ieder meerjarig uitvoeringsprogramma wordt ook een begroting opgesteld. In deze begroting wordt het totaal van geplande projecten financieel onderbouwd voor de periode van het uitvoeringsprogramma. Op basis van deze begroting zullen wellicht prioriteiten worden gesteld. In de huidige economische tijd ontkomen we er niet aan om keuzes te maken. In de gemeentelijke begroting is op voorhand onvoldoende budget om alle ambities met nieuwe budgetten te financieren. Bij het opstellen van de begroting wordt er dus ook gekeken hoe er slimmer kan worden omgegaan met de huidige budgetten en welke verdien modellen er mogelijk zijn om nieuwe geldstromen aan te trekken.

Participatie Bij elk plan en/of programma bekijken we hoe bewoners en organisaties worden betrokken.

de acties te peilen en de actualiteit van de wijkvisie te toetsen. Als blijkt dat de genomen maatregelen te weinig succes hebben, kijken we naar andere oplossingen.

Buurtbijeenkomst Ieder jaar houden we een buurtbijeenkomst om de voortgang en de prioriteiten voor de komende acties te bespreken.

Organisatie Per onderdeel van het plan is een actiehouder verantwoordelijk voor de uitvoering. Vaak zal dat de eigenaar zijn van het vastgoed of de openbare ruimte, maar dit kan per actie verschillen. Ten behoeve van de afstemming coördineert de gemeente de werkzaamheden die binnen het plan worden uitgevoerd.

Wijkenquête en evaluatie Iedere twee jaar houden we een evaluatie met een wijkenquête om de effecten van

SAMEN MET BEWONERS


AAN DE SLAG!

In het plan nemen wij op hoe de organisatie per project wordt opgezet. Er is afstemmingsoverleg waarin de actieve partijen acties toelichten, plannen en afstemmen. De voortgang van de uitvoering van het plan bespreken we in dit overleg en waar nodig sturen we bij.

5.1 Aan de slag in de Grote Waal Wat doen we nu al? Sommige verbeteringen in de Grote Waal pakken we nu al op. • Het buurtproject ‘Graag gedaan Grote Waal’ helpt bewoners in Grote Waal Noord gezonder te leven, ondersteunt wijkgenoten met financiële problemen en geeft hen steun om zich te ontwikkelen.


Bijvoorbeeld een moestuin, aandacht voor gezonde voeding op basisscholen en een klussendienst voor bewoners. Het buurtproject zorgt ervoor dat er een ‘budget- coach’ kan komen, waar iedereen kan aankloppen die financieel niet rond komt. IntermarisHoeksteen en Stichting Netwerk voeren dit project uit. • Bij Het Kruiwerk langs de A7 komt in de zomer van 2012 een geluidsscherm. • De speelplekken Weidemolen en Korenmolen worden opgeknapt. Naast de Jules Verneschool komt een extra speelplaats voor kinderen. • Het afvalbedrijf bekijkt hoe het inzamelen van afval en grofvuil in de wijk beter kan worden aangepakt. • De Molenbuurt krijgt een nieuwe riolering. Dat maakt het mogelijk de straten en het groen beter aan te leggen.

Vooruitblik op het eerste uitvoeringsplan Grote Waal, 2013-2016 (onder voorbehoud) • Schoon, heel, veilig (gemeente Hoorn) - Noord, Zuid en West • Graag Gedaan Grote Waal (IntermarisHoeksteen) - Noord • Ontwikkeling vernieuwen en uitbreiden van het winkelcentrum de Grote Beer (eigenaar) - Zuid • Renovatie en nieuwbouw Sterflats (IntermarisHoeksteen) - Zuid • Vervangen riolering en waar mogelijk aanpassen openbare ruimte (gemeente Hoorn) - West • Wijkplan (gemeente Hoorn) - Noord, Zuid en West • Duurzaamheid (gemeente Hoorn) - Noord, Zuid en West • Uitvoeringsplan maken voor de Siriusstraat en omgeving ter verbetering van de buurt (IntermarisHoeksteen) - Noord • Onderzoek ontwikkelmogelijkheden Prismalocatie (gemeente Hoorn) - Noord • Uitvoeren plan van aanpak ‘Veilig wonen en uitgaan in de Grote Waal’ - Noord, Zuid en West • Uitvoeren ‘Mens Centraal’: voor ieder gezin met problemen één hulpverleningsplan - Noord, Zuid en West

HOOFDSTUK 6

LITERATUURLIJST - Broninformatie wijkvisie Grote Waal • De stadsvisie (www.hoorn.nl) • Startnotitie structuurvisie (www.iklaatmehoorn.nl) • Uitwerking resultaten startworkshop Grote Waal 11 juni 2008 • Ruimtelijke inventarisatie gemeente Hoorn niveau 1 oktober 2011 • Evaluatie gemeente Hoorn uitvoeringsplan Grote Waal 2009/2010 • Totaaloordeel en samenvatting gemeente Hoorn Leefbaarheidsmonitor Grote Waal 2011 • Inventarisatie gemeente Hoorn interne vakdisciplines wijkvisie Grote Waal 2011 • Politiek Online SWOT-analyse Grote Waal van gemeente/IntermarisHoeksteen • Rapport Politiek Online resultaten werkgroepen (sociaal, fysiek en economisch) • Rapport Politiek Online resultaten uit het participatieproces (website, reacties in de sociale media en bewonersgesprekken) • Rapport Politiek Online werkateliers Grote Waal • Verbeterpunten wijk Grote Waal werksessie 11 april 2011 • Rapport gemeente Hoorn kansen en mogelijkheden met ‘Mens Centraal’ 2011 • Verslag werksessie sociale ontwikkelingen Grote Waal 27 juni 2011 • Notitie Builddesk maximalisatieworkshop Grote Waal 14 september 2011 • Duurzaamheidsvisie Grote Waal 12 oktober 2011, uitgave Builddesk • Quickscan fysiek Grote Waal gemeente Hoorn november/december 2011 • Quickscan Grote Waal gemeente Hoorn november 2011, uitgave I&O Research


Met dank aan Deze wijkvisie is geschreven door de gemeente Hoorn en woningcorporatie IntermarisHoeksteen. Voor het opstellen van de wijkvisie danken wij alle wijkbewoners, mensen die in de buurt aan het werk zijn en andere betrokkenen voor hun actieve bijdrage. Juni 2012

Met dank aan onze 800 Facebook vrienden en 300 volgers op Twitter.

WIJKVISIE GROTE WAAL

Recommend Documents