Wijkvisie Oost 2003 - 2013
februari 2004 Dienst Wijken Wijkbureau Oost
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004 Definitieve wijkvisie 2003-2013 (na inspraak) (20040205_1226 DW S_W B_W BO bringeli).docv15(
)
vastgesteld door de Raad op:
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
2
1
VOORWOORD ............................................................................................................................ 4
2
INLEIDING .................................................................................................................................. 5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
3
KARAKTERISTIEK VAN DE WIJK .......................................................................................... 7 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7
4
V ISIE ....................................................................................................................................... 5 W AAROM EEN VISIE ? ................................................................................................................ 5 A ANPAK .................................................................................................................................. 5 H ET COLLEGEPROGRAMMA 2001-2006...................................................................................... 5 S TEDELIJK BELEID .................................................................................................................... 6
A LGEMEEN .............................................................................................................................. 7 W ONEN ................................................................................................................................... 7 W ERKEN .................................................................................................................................. 7 BEREIKBAARHEID .................................................................................................................... 7 D E OPENBARE RUIMTE .............................................................................................................. 7 V EILIGHEID EN LEEFBAARHEID ................................................................................................. 8 W IJKVOORZIENINGEN ............................................................................................................... 8
DE MEERJARENDOELEN (2003-2013) ....................................................................................10 4.1 V EILIG, V ITAAL EN V ERSCHEIDEN : EEN VEILIGER EN AANTREKKELIJKER EN GEDIFFERENTIEERDER WOON - EN LEEF - EN WERKKLIMAAT ....................................................................................................10 4.2 BUITENGEBIED EN BEHEER : H ET BETER WAARBORGEN VAN HISTORISCHE EN NATUURLIJKE ELEMENTEN .......................................................................................................................................11 4.3 MOZAÏEK EN MOBILITEIT: MEER BALANS TUSSEN STEDELIJKE ONTWIKKELING EN BEREIKBAARHEID EN DE WIJK O OST ....................................................................................................13 4.4 F UNCTIONEEL EN FLEXIBEL : MEER EN BETERE KWALITEIT WIJKVOORZIENINGEN ........................14
5
UITVOERING .............................................................................................................................16 5.1 V EILIG, V ITAAL EN V ERSCHEIDEN : EEN VEILIGER EN AANTREKKELIJKER EN GEDIFFERENTIEERDER WOON - EN LEEF - EN WERKKLIMAAT ....................................................................................................16 5.2 BUITENGEBIED EN BEHEER : H ET BETER WAARBORGEN VAN HISTORISCHE EN NATUURLIJKE ELEMENTEN .......................................................................................................................................16 5.3 MOZAÏEK EN MOBILITEIT: MEER BALANS TUSSEN STEDELIJKE ONTWIKKELING EN BEREIKBAARHEID EN DE WIJK O OST ....................................................................................................16 5.4 F UNCTIONEEL EN FLEXIBEL : MEER EN BETERE KWALITEIT WIJKVOORZIENINGEN ........................17 5.5 S AMENWERKEN .......................................................................................................................17
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
3
1
Voorwoord
Samen maken we werk van de toekomst van de wijk. Dat is wat mij betreft de kern van deze wijkvisie. Utrecht Oost bestaat uit 14 verschillende buurten en is alleen al daarom heel divers. Rijk geschakeerd en gevarieerd, zou u ook kunnen zeggen. Er gebeurt in dit deel van de stad ontzettend veel. De werkgelegenheid is groot, denk maar aan de kantoren, de ziekenhuizen, de musea, de universiteit, de winkelstraten. De groene gebieden in Utrecht-Oost, al dan niet met naam en faam, zijn zeer in trek. Ook zijn er zorgen voor de wijk, bijvoorbeeld over de criminaliteit. Die is in sommige buurten onaanvaardbaar hoog. Of de bereikbaarheid voor bewoners, winkelend publiek en ondernemers, die moet echt beter worden. En de kwaliteit van de leefomgeving, die zou ook omhoog moeten waar het maar even kan. Wensen, die niet allemaal tegelijk kunnen worden vervuld. Keuzes zijn nodig. Keuzes die we nu maken, bepalen het toekomstbeeld van de wijk. Dat heeft nogal wat consequenties. Daarom is de wijkvisie van belang. Het vormt een stevige basis voor toekomstig beleid. Geen strak keurslijf. Geen garanties op onmiddellijke realisatie. Het geeft wel richting en ambities aan de wijkprogramma's in de komende jaren. Ik ben daarom oprecht verheugd dat de wijkraadpleging, waar veel mensen in Utrecht-Oost vanuit hun betrokkenheid en achtergrond bij betrokken zijn geweest, zo'n succes was. Bewoners, ondernemers, instellingen, velen hebben blijk gegeven van hun betrokkenheid bij het ontwikkelen van de visie op de wijk. Dat moet ook, want alleen samen kunnen we werk maken van de toekomst van de wijk!
Jan van Zanen, wijkwethouder Utrecht-Oost
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
4
2
Inleiding
Utrecht-Oost, een aantrekkelijke wijk, met veel stedelijke functies... een vitale wijk in een grote stad … 2.1
Visie
Het maken van een wijkvisie is nieuw voor de gemeente Utrecht. Bij het maken van deze visie is het de bedoeling dat de gemeenteraad van Utrecht de wijkvisie voor de komende tien jaar vasstelt. Het college van burgemeester en wethouders zal de wijkvisie éénmaal per collegeperiode bijstellen. Een collegeperiode duurt meestal vier jaar. Met als vertrekpunt de aantrekkelijke en vitale wijk Oost, staan in deze visie de hoofdlijnen voor de wijk Oost. De uitwerking van de visie vindt plaats in de jaarlijkse Wijkprogramma’s. De toekomstvisie luidt: Utrecht Oost is een veelzijdige aantrekkelijke wijk waar het goed wonen en ondernemen is. De vele stedelijke voorzieningen in Oost voor verkeer, sport, onderwijs, gezondheidszorg, cultuur en recreatie zijn goed ingepast in de wijk. De voorzieningen dragen bij aan de kwaliteit van de wijk en zijn ook toegankelijk voor de wijk. De gemeente streeft - mét ondernemers en bewoners - hierbij naar een optimale balans tussen de bereikbaarheid en de stedelijke voorzieningen in Utrecht-Oost. De goede samenwerking tussen de bewoners, professioneel welzijnswerk, politie, gemeente en corporaties zorgt voor veilige en leefbare buurten. De wijk levert een belangrijke bijdrage aan de recreatiebehoefte van de Utrechtse bewoners met de toegankelijke groengebieden langs de Krommerijn, Maarschalkerweerd en de nabijheid van Amelisweerd. Met de wijkraad en met de vele initiatieven in de wijk dragen bewoners, ondernemers, instellingen en de gemeente samen bij aan een sterke en dynamische wijk in een grote stad.
2.2
Waarom een visie?
In Oost staat veel te gebeuren. Een sterk wijknetwerk is belangrijk zodat de belangen van de wijk tijdig betrokken kunnen worden bij de afwegingen die de gemeente moet maken. Een wijkvisie met aandacht voor de identiteit van Oost en de kansen die de grote ontwikkelingen in Oost bieden moet Oost op de kaart zetten. Met wijkraadplegingen en de wijkaanpak in uitvoering wil de gemeente de bewoners en de ondernemers in Oost meer betrekken bij de belangrijke ontwikkelingen van de wijk. Een door de wijk en het bestuur gedragen visie met meerjarendoelstellingen is de basis voor het jaarlijkse wijkprogramma. Een visie en meerjarendoelstellingen dienen ook om externe investeringen aan te trekken en hierover in overleg te treden met de grote instellingen in Oost.
2.3
Aanpak
De gemeente Utrecht stelt de wijkvisie op. De wijkraad Utrecht Oost is onafhankelijk en adviseert het college van burgemeester en wethouders over de wijkvisie. De raadscommissie voor de wijk Oost bewaakt de manier waarop de wijkvisie tot stand is gekomen en of de wijkvisie voldoende draagvlak heeft in de wijk Oost en de gemeenteraad stelt de wijkvisie vast. De samenwerkende diensten Stadsbeheer, Stadsontwikkeling, Maatschappelijke Ontwikkeling, Ontwikkelingsbedrijf en Wijken hebben eerst een sterktezwakteanalyse gemaakt (SWOT: Strength Weakness Opportunities and Threads). De gemeente besprak de analyse met de wijkraad en met vertegenwoordigers van ondernemingen en (zorg- en welzijns)instellingen in de wijk Oost. De SWOT analyse vormt de basis voor de meerjarendoelstellingen van de wijkvisie. De uitkomsten van de wijkraadpleging zijn door de gemeente betrokken bij deze wijkvisie. De wijkraad stelt een (onafhankelijk) advies op over deze wijkvisie.
2.4
Het collegeprogramma 2001-2006
Het collegeprogramma 2001-2006 vormt één van de belangrijkste kaders voor deze visie. Belangrijke inhoudelijke punten voor de wijk Oost uit het Collegeprogramma voor de komende jaren liggen ten grondslag aan de doelstellingen (hoofdstuk 5). Het wijkgericht werken neemt in het Collegeprogramma een belangrijke plaats in; o.a. door de instelling van wijkraden.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
5
In het Collegeprogramma wordt het belang genoemd van kleinschalige detailhandel (middenen kleinbedrijf), en daarbij wordt o.a. gewag gemaakt van gerichte economische stimuleringsmaatregelen (Ledig Erf). In de doelstellingen komt deze aandacht, later te vertalen in concrete projecten, terug. Het kantorenprogramma (voor Oost), de bereikbaarheid (transferia en de ontwikkelingen van parkeergarages), het HOV door de wijk Oost, de aandacht voor (de kwaliteit van) wonen, recreatie: het zijn alle onderwerpen waar het College in haar collegeprogramma uitspraken over doet, die in de verschillende doelstellingen op hoofdlijnen nader vorm krijgen.
2.5
Stedelijk beleid
De gemeente Utrecht is verantwoordelijk voor veel beleidsterreinen: de lijst met stedelijke beleidsnota's is welhaast onuitputtelijk. Veel van het stedelijk beleid betreft ook de wijk Oost of heeft zijn impact op de wijk Oost. Denk aan de structuurvisie, de detailhandelsnota, de nota over toerisme, de cultuurnota, het beleid ten aanzien van wonen, het beleid ten aanzien van de accommodaties voor Welzijn. Achterin is een lijst opgenomen van relevante stedelijke beleidsnota's. In de meeste gevallen is de looptijd van de nota's tot uiterlijk 2004, startjaar van deze visie. In deze visie gelden de stedelijke beleidsnota's als kaders, maar deze visie geeft tegelijkertijd aan waar de makers van toekomstig stedelijk beleid rekening mee zouden moeten houden voor wat betreft de uitwerking en impact van dat beleid in de wijk Oost. In deze visie komt immers samen wat het college, bewoners, ondernemers, instellingen, de wijkraad, sleutelfiguren uit de wijk en ambtelijke professionals belangrijk vinden voor de toekomstige ontwikkelingen in de wijk Oost.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
6
3 3.1
Karakteristiek van de wijk Algemeen
De wijk Oost beslaat 1100 hectare en telt bijna 27.000 inwoners. Utrecht Oost is een wijk waar goed gewoond wordt maar waar ook met 48.000 arbeidsplaatsen de grootste werkgelegenheid is te vinden van alle wijken in Utrecht. Men onderscheidt veertien buurten met ieder een eigen karakteristiek en problematiek. De wijkdelen Oudwijk, Abstede en Schildersbuurt zijn zeer dicht bebouwd met woningen. Er is een kantorengebied in Rijnsweerd-Noord. De universiteitscampus Uithof heeft een sterke onderwijs, werk- maar ook (uitbreidende) woonfunctie. Maarschalkerweerd is een buitengebied met twee belangrijke functies: sport en groen. Karakteristiek voor de wijk zijn ook de doorsnijdingen door (hoofd)wegen, spoor- en HOV-baan. Eén van de gevolgen hiervan is dat sprake is van veelheid van buurten, die onderling erg verschillen en soms min of meer op zich zelf staan.
3.2
Wonen
Oost staat bekend als een vitale wijk, met veel groene elementen en groene randen. De monumentale Maliebaan, het Wilhelminapark en haar chique woonbuurten, Schildersbuurt-Noord en de betrekkelijk nieuwe wijk Rijnsweerd zijn voorbeelden van unieke locaties en woonbuurten in Utrecht. Naast veel particulier woningbezit, is ook sprake van (verspreid) bezit van corporaties. Er is sprake van gevarieerde woonmilieus en woningtypes en gevarieerde groepen bewoners. Een belangrijk kenmerk van de wijk Oost is de grote diversiteit in de fysieke - en sociale infrastructuur. Hierdoor is niet altijd transparant dat in sommige buurten de leefbaarheid minder optimaal is en er zelfs sprake is van achterstand en overlast.
3.3
Werken
Er is sprake van een gunstig vestigingsklimaat. In Oost werken 48.000 mensen, wat bijna een kwart van de werkgelegenheid in Utrecht is. Dit is voornamelijk het gevolg van de aanwezigheid van grote stedelijke en regionale voorzieningen. Het UMC, de Uithof, het Diakonessenhuis en andere grote zorginstellingen en de adviesboulevard Rijnsweerd-Noord zijn grote werkgevers in het gebied Oost. Daarnaast kent Oost een gunstig vestigingsklimaat voor kleinschaliger kantoren o.a. aan de Maliebaan en rond het Wilhelminapark. Overigens stelt de gemeente nadrukkelijk grenzen aan het aantal kantoorlocaties met de nota Wonen en Werken in Balans en met het bestemmingsplan Wilhelminapark e.o. Er is - in delen van de wijk Oost - sprake van een goed aanbod van detailhandel. De grote bedrijven, de sportvoorzieningen en de musea in Oost trekken veel publiek en verkeer aan.
3.4
Bereikbaarheid
De keerzijde van de aanwezigheid van grote stedelijke voorzieningen en publiekstrekkers is dat de bereikbaarheid met name in het "oudere" gedeelte van Oost, onder grote druk staat. De bestaande dichte bebouwing verdraagt grote ingrepen ten behoeve van de bereikbaarheid (HOV, parkeergarages) die grote consequenties met zich meebrengen, slechts na zorgvuldige inpassing.
3.5
De openbare ruimte
Oost heeft een zeer gevarieerde openbare ruimte. Meest opvallende elementen zijn de groene periferie inclusief Kromme Rijn en Forten, het Wilhelminapark, de Maliebaan en de sfeervolle vooroorlogse straatjes in Buiten-Wittevrouwen en de statige lanen rond het Wilhelminapark. De rest van de openbare ruimte is vooral functioneel. De forten (Lunet 1 en 2, Vossegat, Hoofddijk en De Bilt), die op de Unesco erfgoedlijst staan, zijn van grote cultuurhistorische waarde voor niet alleen de wijk Oost, maar voor de gehele regio. Behoud en zorgvuldig beheer ervan zijn dan ook een kans voor Oost. Uit de Quick Scan 2003 van de gemeente (Dienst Stadsbeheer) blijken de cijfers en meningen over de openbare ruimte in Utrecht-Oost niet verontrustend te noemen.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
7
Groenbeheer De tevredenheid over het groenbeheer is opvallend. Uit de wijkenmonitor blijkt dat de wijk Oost gemiddeld een ruime voldoende scoort (6,7) in de beleving van burgers. Schoonhouden De vervuiling van de wijk blijft de grootste irritatie vormen, hetgeen zowel te merken is in de lage scores van buurten als Abstede als in het hoge aantal meldingen bij het wijkbureau erover. Toch is er wel een positieve trend te zien; in de wijkenmonitor geeft de burger een iets hoger rapportcijfer en het aantal meldingen van vervuiling daalt ieder jaar. Verhardingen Onderhoud van verhardingen in Oost is nog op een voldoende peil maar de waardering in de wijkenmonitor is wel aan het afnemen. Meer en meer is er sprake van calamiteitenonderhoud door beperkte budgetten. Met het huidige peil van onderhoud wordt een kritische grens echter niet bereikt binnen vijf jaar. Opvallend is dat het aantal meldingen over verhardingen nog ieder jaar daalt, terwijl de kwaliteit terugloopt.
3.6
Veiligheid en leefbaarheid
In vergelijking met andere Utrechtse wijken is Oost een veilige wijk. De kans om er slachtoffer te worden van criminaliteit is er klein. Aandachtspunt vormt de overlast en dan met name hardnekkige jongerenoverlast. Op buurtniveau betreft het Abstede, Sterrenwijk, Lodewijk Napoleonplantsoen, Tolsteegsingel en Rubenslaan en de bedrijventerreinen ten oosten van de Waterlinieweg (Rijnsweerd, Galgenwaard en Maarschalkerweerd, Mereveld). De onveiligheidsgevoelens onder de bewoners en gebruikers van de wijk Oost zijn in de afgelopen jaren in grote lijnen gelijk gebleven. Vergeleken met de ontwikkeling in de stad, waar de onveiligheidsgevoelens toenamen, is daardoor sprake van een gunstige ontwikkeling. De sociale cohesie in de buurt Abstede blijft een zorgpunt en rechtvaardigt een blijvende aandacht voor niet alleen de veiligheid, maar met name ook de leefbaarheid en de sociale samenhang in deze buurt. Karakteristiek voor de wijk Oost is ook dat veiligheidsproblemen zich in buurten voordoen en dat de aanpak daarom zich ook op buurten richt (buurtaanpak). In Oost heeft de gemeente samen met haar partners de laatste jaren veel geïnvesteerd in een goede samenwerking tussen de bewoners, professioneel welzijnswerk, politie, corporaties en gemeente. Die samenwerking richt zich met name ook op de veiligheid en leefbaarheid in de buurten. De sociale - en verkeersveiligheid in en rondom scholen (basis- en voortgezet onderwijs) staat in Oost steeds meer op de agenda. (On)veiligheid van leerlingen in de scholen en de leerlingen die in het openbaar vervoer voor overlast zorgen, zijn steeds weer terugkomende onderwerpen. Schoolveiligheidsplannen moeten ervoor zorgen dat de school en de omgeving van de school (schoolroutes) veilig zijn en blijven. Het onderwerp (sociale) veiligheid van de sportaccommodaties krijgt steeds meer aandacht. Het gaat dan om het verhogen van het ambitieniveau van onderhoud aan sportaccommodaties in samenhang met sociale - en verkeersveiligheid rondom en op weg van - en naar sportaccommodaties en het terugdringen van vandalisme. Het onderhoud vraagt inspanning van en afstemming tussen verschillende gemeentelijke diensten.
3.7
Wijkvoorzieningen
In Oost bevinden zich vele stedelijke voorzieningen voor sport, onderwijs, gezondheidszorg, cultuur en recreatie, die een bijdrage vervullen aan de kwaliteit van de wijk. Het zwembad Krommerijn, de nieuwe sporthal bij Galgenwaard, het Diakonessenhuis zijn stedelijke voorzieningen die ook toegankelijk zijn voor de wijkbewoners. De wijk levert een belangrijke bijdrage aan de recreatiebehoefte van de Utrechtse bewoners met de toegankelijke groengebieden langs de Krommerijn en de nabijheid van Amelisweerd, het Wilhelminapark en park Bloeyendael e.o. De matige kwaliteit van de (met name welzijns)voorzieningen staat niet in verhouding tot de hoge kwaliteit van de stedelijke voorzieningen in Oost. Oost is vaker getypeerd als een sterke wijk met “zwakke plekken”. Wanneer we spreken over deze “zwakke plekken” (waarbij ook gedacht moet worden aan schaarste aan en/of matige inrichting van de openbare ruimte, speelruimte, groen en voorzieningen) gaat het om relatief klei Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
8
ne delen. Onderzoek (NUP-Sociale Infrastructuur) bevestigt dit gegeven met, in deze gebieden, een (zeer) lage waardering voor de voorzieningen voor kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Meer kwaliteit in de accommodaties (speeltuinen en buurtcentra) is een belangrijke inzet voor de komende jaren. Daarnaast wordt in het kader van het huisvestingsbeleid gestreefd naar een zo optimaal mogelijk multifunctioneel en renderend gebruik van alle welzijns-, onderwijs-, sporten cultuurvoorzieningen in de wijk. ("Integraal accommodatiebeleid"). In elke wijk wordt een "wijkvoorzieningenplan" opgesteld, met een looptijd van tien jaar. Dit plan brengt alle welzijns-, sport- en cultuurvoorzieningen in de wijk in kaart. Het door de raad vastgestelde Masterplan voor het Voortgezet Onderwijs (VO Masterplan) sluit aan bij het integraal accommodatiebeleid en geeft een overzicht van huisvesting en kwaliteit van het VO-onderwijs in de stad voor de komende jaren.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
9
4
De Meerjarendoelen (2003-2013)
Op basis van de sterktezwakteanalyse en het gemeentelijk beleid heeft de gemeente vier hoofddoelstellingen verwoord die volgens haar de belangrijkste kwaliteiten van de wijk omvatten. Dit hoofdstuk beschrijft de vier doelstellingen die met diverse partners in de wijk besproken zijn. De doelstellingen zijn in termen van kansen en bedreigingen beschreven. In een aantal gevallen worden daarbij (belangen)tegenstellingen en spanningsvelden expliciet gemaakt. Bijvoorbeeld bij stedelijke functies en bereikbaarheid is duidelijk sprake van belangentegenstellingen en spanningsvelden. Komende jaren zal aan veel van wat hieronder staat, aandacht geschonken moeten worden. Het zal daarom nodig zijn prioriteiten te stellen. In hoofdstuk 5 formuleert de gemeente een aantal concrete acties.
4.1
Veilig, Vitaal en Verscheiden: Een veiliger en aantrekkelijker en gedifferentieerder woon- en leef- en werkklimaat
Het (gedifferentieerde) woon- en leefklimaatklimaat In de bestaande wijk ontbreekt de ruimte voor expansie en aanpassingen van de voorzieningen aan de eisen van de tijd. Dit geldt in zekere zin ook voor de uitbreidingsmogelijkheden van de (vooroorlogse) particuliere woningvoorraad. Oost zal wellicht, vanwege de leeftijd van de woningen en het feit dat sommige woningen qua grootte en type minder goed aansluiten bij de vraag vanuit de bewoners, iets moeten ondernemen om het niveau van de wijk op peil te houden. Kansen zouden dan ook moeten worden benut om voor die groep woonconsumenten meer passende woningen te realiseren en de wijk ook meer in te richten op hun wensen, bijvoorbeeld kindvriendelijker. In Oost is het aantal particuliere woningen, vergeleken met andere wijken in Utrecht, hoog. Het op peil brengen en houden van de kwaliteit van deze woningen is een uitgesproken kans voor de aantrekkelijkheid van de wijk. Op het gebied van ouderenhuisvesting wil Oost inspelen op de wensen (woningen en voorzieningen) van de ouderen. Er kan gekeken worden of het mogelijk is in Oost een woonservicezone te maken, zodat de wijk levensloopbestendig gemaakt wordt. Dit komt zowel de ouderen als ook alle andere leeftijdsgroepen ten goede. Kenmerkend voor delen van de wijk zijn de woonerven. Binnen tien jaar zullen deze echter zijn verouderd qua inrichting en onderhoud. Dit is een punt van zorg. Sociale woningbouw aan de Oostkant van de stad. Het is gemeentelijk beleid dat men in Oost het bestand aan huurwoningen wil handhaven en niet wil verkopen. Als een corporatie woningen in de verkoop wil doen, zullen deze in de toekomst dienen te voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen. Momenteel is sprake van het afstoten door één corporatie van woningen in Abstede, waarvan het onderhoud veelal matig tot slecht is en er (nog) geen garantie is dat door het afstoten van de woningen dit achterstallig onderhoud ingelopen wordt. Zolang daarover met de nieuwe eigenaren geen afspraken worden gemaakt, blijft dit een punt van zorg. Een gedifferentieerd woningaanbod moet plaats bieden aan meer sociale woningbouw waarbij wonen en (ouderen)zorg gecombineerd worden en er ruimte is voor studentenhuisvesting is. Een belangrijke doelstelling is dan ook de toename van sociale woningbouw aan de oostkant van de stad (Collegeprogramma 2001-2006). Concreet is dit uitgewerkt door naar beschikbare locaties te zoeken. Dit project loopt nu. De vraag is of sociale woningbouw voor particuliere initiatiefnemers financieel haalbaar is, vanwege de hoge grondkosten aan de oostkant van de stad. In combinatie met woonservicezones of studentenhuisvesting zijn wel mogelijkheden aanwezig. In 2003/2004 zal in het kader van de zgn. DUO-afspraken met de corporaties een start gemaakt worden met het sloop-nieuwbouwproject aan de Fransestraat/Tamboersdijk. Veiligheid In de buurten Abstede, Sterrenwijk en Lod. Napoleonplantsoen is de sociale veiligheid een belangrijke zorg. Met het Integraal Veiligheidsprogramma dient de jongerenoverlast te worden Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
10
verminderd en de zelfredzaamheid van bewoners te worden vergroot. Het aantal auto-inbraken dient te verminderen en gemeente en politie streven met de ondernemers naar meer deelname aan het project "Samen Veilig Ondernemen". De communicatie met de wijk over de initiatieven en de resultaten op het gebied van veiligheid moet verbeterd worden. Uit de laatste trendrapportage ‘Veiligheid’ is op het gebied van geweld, vandalisme, overlast (door jongeren) en autokraken sprake van een negatieve ontwikkeling. Het verder professionaliseren en versterken van de samenwerking van politie, corporatie, welzijnsorganisatie en gemeente moet leiden tot betere resultaten. De "ontwikkelingsgebieden" ofwel de "transformatiezones" Oost kent een aantal gebieden waarin in de komende jaren potentiële ontwikkelingen aan de orde zijn, de zgn. "transformatiezones": de Uithof, Rubenslaan, Ledig Erf / Watervogelbuurt, Maarschalkerweerd incl. spoorwegdriehoek. Het terrein van de Kromhoutkazerne is voorlopig niet in beeld omdat defensie te kennen heeft gegeven dit voorlopig niet af te willen stoten. De verdubbeling van de sporen, Het Randstadspoorstation, de dringende wens naar meer studentenhuisvesting in de Uithof, zorgen voor flinke veranderingen. Ten aanzien van de Uithof stelt de gemeenteraad op basis van de discussienota "Utrecht, ontmoetingsplaats voor talent" kaders voor de toekomstige uitbreiding van functies op de Uithof. Het (op te stellen) stedelijk beleid en het bestemmingplan zijn uiteindelijk leidend. De wijkvisie beperkt zich tot de goede inpassing van uitbreidingsplannen en de gewenste aansluiting van de Uithof op de wijk. Ook in andere zones zal onderzoek plaatsvinden naar ontwikkelingsmogelijkheden. Doel is het opheffen dan wel verminderen van het huidige monofunctionele gebruik, met name door het toevoegen van wonen en detailhandel. Rubenslaan en Uithof (vooral gedacht aan studentenwoningen), Zuidpoort (Watervogelbuurt, waarin het Van der Linden terrein en het Ledig Erf/Gansstraat). Er moet op gestuurd worden dat deze toevoegingen van functies een bijdrage kunnen vervullen ten behoeve van alle doelgroepen van de wijk Oost. De Zuidpoort is gesitueerd in de Watervogelbuurt bij de komst van station Vaartserijn en het overstappunt HOV. De aanpak van de openbare ruimte in en rondom de nabij gelegen Watervogelbuurt, in het kader van de ontwikkelingen met betrekking tot het openbaar vervoer, biedt eveneens kansen op het gebied van toevoegen van functies als wonen en werken en detailhandel. Ook bij de Koningsweg is een reservering opgenomen voor een randstadspoorstation ten behoeve van het te verwachten toekomstige intensievere gebruik van dit gebied. De Uithof, Maarschalkerweerd en Rubenslaan vormen nu geïsoleerde enclaves in het gebied. De toekomstige ontwikkelingen op de Uithof maken dat hier mogelijk een woonbuurt ontstaat met een geheel eigen cultuur. Voor het gebied Maarschalkerweerd wordt de keuze voorbereid naar de nadere invulling van het gebied, waarbij de mogelijkheden van een invulling met (top)sport/breedtesport dan wel een meer (recreatieve) groeninvulling (of mogelijk een combinatie) uitgangspunt vormen. De ontwikkelingen in het Lodewijk Napoleonplantsoen, waar specifiek sprake is van sociale problematiek, kunnen worden aangegrepen om het tij te keren voor wat betreft (on)veiligheid en (on)aantrekkelijkheid. Het ondernemersklimaat De gemeente vindt het belangrijk dat de bestaande kantorenlocaties ook in de toekomst aantrekkelijke vestigingslocatie blijven. Parkmanagement voor het kantorenpark Rijnsweerd Noord is daartoe een middel. Parkmanagement betekent dat de gemeente samen met private partijen studeert op publiek-private samenwerking voor de beveiliging van het terrein, de parkeerproblematiek, bereikbaarheid en het onderhoud van de openbare ruimte. Dit versterkt het economische klimaat van Oost. Daarnaast bieden ook de ontwikkelingen in de Uithof, door toevoeging van meerdere, verschillende functies (life science park) kansen voor de wijk.
4.2
Buitengebied en Beheer: Het beter waarborgen van historische en natuurlijke elementen
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
11
De Maliebaan, het Wilhelminapark, de Minstroom, de Zilveren Schaats, de Waterlinieforten, de historische begraafplaats aan de Koningsweg en het groengebied Maarschalkerweerd zijn waardevolle historische en natuurlijke elementen in de wijk. Ook de architectuur in het oude deel van Oost en de nieuwe architectuur in de Uithof zijn bijzondere kenmerken van Oost. De beperkte middelen voor het beheer van het openbaar groen zijn niet voldoende om het bijzondere karakter van de Maliebaan en de Waterlinieforten in Oost goed tot hun recht te laten komen. Er is in de bestaande wijk Oost beperkte ruimte voor functieverandering ten behoeve van bijvoorbeeld parkeerruimte. Hier ontstaat een spanning tussen behoud van monumentale waarde, wonen, verkeersinrichting en parkeerbehoefte. Het verwerven van subsidies en publiek private samenwerking zijn kansen om het in stand houden van het bijzondere karakter van de Maliebaan (maar ook bijvoorbeeld ten aanzien van de forten) te kunnen financieren. De Maliebaan De grote gebouwen en bijzondere architectuur maken van de Maliebaan een aantrekkelijke vestigingslocatie voor kleine en middelgrote vestigingen van bijvoorbeeld dienstverlenende en financiële instellingen. De (concept)visie Maliebaan (2003) benadrukt de cultuurhistorische betekenis van deze laan en geeft richtlijnen voor (her)inrichting. De visie biedt kaders voor een herstel van de Maliebaan in de oude glorie, grotendeels door middel van aanpassing van de openbare ruimte en de herinrichting van kruispunten en ventwegen. De visie vormt het toetsingskader voor plannen die (wellicht door derden) zullen worden ontwikkeld. De verwachting is immers dat het onderhoud van de openbare ruimte niet overal op peil blijft. Voor de bijzondere elementen in Oost zijn geen extra middelen beschikbaar. Wilhelminapark De gemeente heeft extra geïnvesteerd in het beheer van het Wilhelminapark. In 2003 maakt de gemeente samen met belanghebbenden een visie en een beheerplan voor het park. De gemeente streeft naar de aanwijzing tot beschermd stadsgezicht van het Wilhelminapark in 2003/2004. Aan het beheer van het park wordt meegewerkt door een actieve beheergroep. Dit is een vorm van publiek-private samenwerking, evenals de projecten boomverzorging en boometikettering van de stichting Wilhelminapark Maarschalkerweerd Het gebied heeft veel mogelijkheden voor sport, recreatie en natuur. Bewoners en ondernemers hechten zeer aan een goede afweging bij de inrichting van Maarschalkerweerd. De gemeente streeft bij herontwikkeling ernaar de nieuwe functies zo goed mogelijk in te bedden binnen de bestaande groenkwaliteiten van het gebied. De gemeente zorgt daarbij voor optimaal draagvlak bij de bewoners en ondernemers voor de afweging tussen toegankelijkheid, natuur, recreatie, sport en verkeer. De gemeente maakt een haalbaarheidsonderzoek naar (top)sport/breedtesport of groenvariant Maarschalkerweerd, mogelijk ook een combinatie van beide functies. In 2003 moet dit onderzoek leiden tot een keuze tussen de varianten. Zwak punt is nu dat het buitengebied van Maarschalkerweerd minder goed ontsloten is. De semi-publieke functies van de moestuinen en de sportvelden zijn beperkt toegankelijk. De verbindingen voor voetgangers en fietsers naar het buitengebeid Maarschalkerweerd ontbreken en de A 27 snijdt het gebied doormidden. Met een herinrichting kan de toegankelijkheid van het gebied voor recreatie en natuurbeleving versterkt worden. Het gebied vormt dan een schakel tussen de stad en Amelisweerd en vermindert de druk op Amelisweerd. Beheer van het openbaar groen De grote opgave voor de openbare ruimte in Oost is vooral om de kwaliteit van het huidige beheer vast te houden en diverse structurele knelpunten aan te pakken. De gemeente kiest om budgettaire redenen voor een minimaal maar net voldoende onderhoud van het openbare groen in de stad. Park Bloeyendaal zou de komende jaren een hoger onderhoudsniveau verdienen (niveau 7 in de schaal van 1 t/m 10) ook met het oog op de hoge gebruiksdruk afkomstig van de omliggende kantoren.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
12
Bewoners en ondernemers organiseren zich in Oost in actieve beheergroepen. Zoals de Bewoners en Belangenvereniging Maliebaan en Omgeving (BBMO) de Stichting Wilheminapark, de Stichting Bloeyendael, de Bonte Kraey en anderen. De gemeente wil deze groepen blijven ondersteunen, onder meer door het actualiseren c.q. opstellen van beheerplannen voor de groene zones in de wijk. Ook private initiatieven zijn hierbij welkom, zoals al eerder is gebeurd bij het Krommerijn-gebied. Watergangen De gemeente wil samen optrekken met het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR), waarbij het streven is minimaal de gemeentelijke watergangen binnen 5 jaar te ontdoen van bagger. De HDSR kent uiteraard haar eigen verantwoordelijkheid maar de gemeente werkt actief aan een gezamenlijke aanpak. Onderhoud fietspaden Als aandachtspunt voor de toekomst kan tenslotte nog worden genoemd het matige onderhoud van de fietspaden aan de randen van de stad, richting de (bedrijven)terreinen ten oosten van de Waterlinieweg.
4.3
Mozaïek en mobiliteit: Meer balans tussen stedelijke ontwikkeling en bereikbaarheid en de wijk Oost
Met de ingrijpende stedelijke ontwikkeling rond Galgenwaard, Rondom Rubens, Maarschalkerweerd, Ledig Erf, het Spoorwegmuseum en de parkeergarages moet de bereikbaarheid van de wijk als geheel voldoende gewaarborgd blijven. Het grote aantal stedelijke functies in Oost en de ligging van Oost tussen de Waterlinieweg, de A27 en de binnenstad maken van een Oost een wijk met een belangrijke verbindingsfunctie tussen de binnenstad, de Uithof en de belangrijke hoofdwegenstructuur rond Utrecht. Het spoor en de toekomstige spooruitbreiding, het hoog gelegen tracé van de waterlinieweg en het HOV- tracé zijn van grote invloed op de verkeerscirculatie en de bereikbaarheid in Oost. De gemeente streeft naar een goede inpassing van de stedelijke functies en het HOV-tracé. Er moet met name aandacht zijn voor de balans tussen bereikbaarheid, verkeersveiligheid en stedelijke functies met een optimale circulatie van het transitverkeer en het interne verkeer in Oost. Ook in de toekomst zal op een zo integraal mogelijke wijze naar ontwikkelingen in de wijk gekeken moeten worden. Hiervoor zijn visies op de diverse wijkdelen en structurerende elementen noodzakelijk. Thema's die hierbij onder meer een rol spelen zijn: Minder "blik" op straat door bij nieuwbouwprojecten als randvoorwaarde zo mogelijk mee te geven dat er gekelderd moet worden geparkeerd. in de wijk inzetten op hoogwaardige openbare ruimtes goede ruimtelijke inpassing van het HOV-tracé bijdragen aan stedelijke opgaven als meer sociale huurwoningen en de toevoegen van meer woningen. Deze thema's zijn te concretiseren in visies en nota's van uitgangspunten. Werkgelegenheid en detailhandel Komende jaren zal een belangrijk aandachtspunt zijn het in stand houden van het huidige gunstige vestigingsklimaat in het kantoren park Rijnsweerd en de bereikbaarheid van de locaties aan de Maliebaan en rond het Wilhelminapark. Mét de ondernemers signaleert de gemeente dat de breedte van het winkelaanbod in Oost afneemt. Hierdoor komt de aantrekkelijkheid en de differentiatie van het winkelgebied van Oost onder druk te staan. Komende jaren zal de gemeente streven naar meer eenheid en ruimtelijke samenhang in het winkelgebied. Toerisme In de wijk Oost bevindt zich een van de belangrijkste onderdelen van het "toeristisch product Utrecht" namelijk het Spoorwegmuseum. Wat geldt voor een florerend winkelcentrum, geldt ook voor de toeristische trekkers, namelijk schoon, heel, veilig, bereikbaar en toegankelijk. Deze zaken verdienen constante aandacht. In het kader van watertoerisme kan in de wijk Oost gedacht worden aan het (verder) ontwikkelen van de mogelijkheden op de Kromme Rijn.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
13
Uit onderzoek is gebleken dat er mogelijkheden aanwezig zijn voor de ontwikkeling van een hotel met maximaal 50 kamers. Wijkverkeersplan Een belangrijke doelstelling is opstellen per wijk van een Wijkverkeersplan voor een structurele aanpak van de verkeersonveiligheid. Een wijkverkeersplan gaat verder dan een aantal infrastructurele maatregelen zoals 30/50 km per uur-inrichting van de wegvakken en kruispunten en aanpak van de black spots. Handhaving, educatie en voorlichting en flankerende maatregelen moeten deel uitmaken van de wijkverkeersplannen. Op deze manier dragen de plannen bij aan het evenwicht tussen bereikbaarheid en leefbaarheid van de wijk. De wijkverkeersplannen staan niet op zichzelf. Inhoudelijk zullen de plannen vallen binnen het stedelijk verkeersbeleid dat voor de gemeente is of wordt geformuleerd, zoals in de wegencategorisering (die onder meer gebaseerd is op de principes van Duurzaam Veilig) en het Openbaar Vervoer-plan, de Parkeernota, de Fietsnota, en het Gemeentelijk verkeers- en Vervoersplan. Bereikbaarheid Met de uitbreiding van een grote stad als Utrecht, het uitbreiden van stedelijke voorzieningen en toenemende mobiliteit komen een wijk als Oost en de randen van de stad onder druk te staan. Dit is extra zorgwekkend als die randen groen zijn, zoals voor Oost geldt. De (binnenstedelijke) opgave om woningen toe te voegen ("inbreidingsopgave") kan daarnaast nog als een extra bedreiging voor het groen en de bereikbaarheid worden gezien. Mobiliteitsmanagement is voor Oost een kans, bijvoorbeeld door het optimaliseren van (hoogwaardig) openbaar vervoer en het gebruik van transferia. Waarborgen van een goede bereikbaarheid door vervoermanagement en andere flankerende maatregelen kan daarbij een rol vervullen. Een veelgenoemd knelpunt door met name de winkeliers in Oost is de bereikbaarheid van de detailhandel en ondernemers op de Burgemeester Reigerstraat, Nachtegaalstraat en Maliesingel. Een goede samenwerking tussen belanghebbenden en de verschillende gemeentelijke diensten is essentieel. Creatieve oplossingen voor verkeer en parkeren zijn gewenst. Parkeerbeleid in de wijk Door de invoering van betaald parkeren in grote delen van de wijk Oost is met de regulering van parkeeroverlast een start gemaakt. Buurten die nog niet in betaald-parkeren gebieden liggen, worden geconfronteerd met parkeeroverloop (de zgn. "olievlekwerking"). Indien de Parkeernota wordt vastgesteld is er echter de kans om via parkeerbeleid-op-maat de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van de wijk te behouden.
4.4
Functioneel en flexibel: Meer en betere kwaliteit wijkvoorzieningen
Stedelijke voorzieningen De wijk Oost kenmerkt zich door de aanwezigheid van een aantal (stedelijke) museale, sportieve en educatieve trekkers die in sommige gevallen ook landelijke bekendheid genieten: het Nederlands Spoorwegmuseum, het Rietveld-Schröderhuis, de Hollandse waterlinie, Universiteit, het Stadion Galgenwaard, Maliebaan, de Hortus Botanicus, de architectuur, het openlucht zwembad De Krommerijn, de FC Utrecht, de omnisportvereniging Kampong en drie grote voortgezet onderwijs scholen. Voor 2004 en verder is het van groot belang om een mogelijke positieve spin-off van de stedelijke voorzieningen en grootschalige ontwikkelingen in de wijk beter te benutten voor het behalen van wijkgerichte doelen. Accommodaties De matige kwaliteit van de (met name welzijns-)voorzieningen staat niet in verhouding tot de hoge kwaliteit van de stedelijke voorzieningen in Oost. Meer kwaliteit en beter gebruik in de accommodaties (speeltuinen en buurtcentra) is een belangrijke inzet voor de komende jaren. De gemeente streeft naar optimaal multifunctioneel en renderend gebruik van alle welzijns-, onderwijs-, sport- en cultuurvoorzieningen in de wijk (Integraal Accommodatie Beleid). In elke wijk wordt een plan opgesteld met een looptijd van tien jaar. Het door de raad vastgestelde Masterplan voor Voortgezet Onderwijs (VO-Masterplan) sluit aan bij het Integraal Accommodatie Beleid en streeft naar een optimalisering van huisvesting en kwaliteit van het Voortgezet Onderwijs in de stad voor de komende jaren. Het Meerstroomcollege krijgt nieuw- of verbouw in
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
14
het kader van dit plan. Ook de (kwaliteit en capaciteit) van de onderwijshuisvesting in het Primair Onderwijs blijft de komende tien jaar een belangrijk aandachtspunt. Er zijn scholen in Oost die met een tekort aan capaciteit te kampen hebben en scholen die een achterstand aangeven in onderhoud en beheer van het schoolgebouw en de omgeving. De resultaten van het wijkvoorzieningenplan in het kader van het Integraal Accommodatie Beleid / het VO-Masterplan en een eventueel toekomstig Masterplan voor het primair onderwijs zullen nieuwe kansen moeten bieden voor de onderwijshuisvesting in Oost. Cultuur De inspanningen op het gebied van de (culturele) promotie van de diverse museale, sportieve en educatieve trekkers, bieden veel kansen voor de wijk en kunnen door het aantrekken van bezoekers bijdragen aan de versterking van de horeca en detailhandel. Ook het Wilhelminapark leent zich goed voor culturele evenementen op een gepaste schaal. Momenteel is in discussie of en in hoeverre de Uithof zich moet ontwikkelen naar een eigenstandige wijk waarin geleerd, gewerkt en gewoond wordt, en er ook mogelijkheden zijn voor recreatie, ontmoeting en culturele vorming. Dit is een kansrijke ontwikkeling als het gaat om de behoefte van inwoners uit Oost aan meer culturele activiteiten. Bij een mogelijke verdere verstedelijking van de Uithof is bijvoorbeeld een dependance van het UCK (Utrechts Centrum voor de Kunsten) denkbaar of een dependance van het universitaire cursuscentrum voor podiumkunsten Parnassos, al dan niet samengevoegd met het cultureel studentencentrum de Uitwijk. Sport en recreatie Er is een goede sportstructuur in de wijk in opbouw, waarbij sprake is van een sterke combinatie van buurt, scholen en sport. Samen met de wijkwelzijnsorganisatie heeft de gemeente de trend ingezet naar multifunctionaliteit van wijkaccommodaties door de integratie van speeltuinen, peuterspeelzalen en sportjongerenwerk. Het haalbaarheidsonderzoek naar top- en breedtesport zal uiteindelijk aangeven of en zo ja onder welke condities (toevoeging van) sport aan de oostkant van de stad (Maarschalkerweerd) gesitueerd kan worden. Ouderen en jeugd Het zelfstandig (blijven) wonen (“levensloopbestendig wonen”) van ouderen wordt op afzienbare termijn van groot belang, ook omdat er een stedelijk tekort gesignaleerd is aan goede mogelijkheden voor wonen voor ouderen. De mogelijkheid voor een woonservicezone in het gebied Rondom Rubens wordt nagegaan, ook omdat hier ROC panden vrijkomen en zowel het DIAK als Zorgcentrum Swellengrebel (ver)bouwplannen hebben. Om diverse redenen (onder meer sociale veiligheid) is meer functiemenging in dit gebied zeer gewenst, zoals ook al in de visie Rondom Rubens in 2001 is gesteld. Tevens zijn er te weinig laagdrempelige ontmoetingsplaatsen voor ouderen in de wijk. Het vaststellen van een noodzakelijke en adequate sociale basisinfrastructuur voor alle groepen van bewoners van Oost is van belang. Het bereik van kinderen tot de leeftijd van 4 jaar uit de doelgroep van onderwijsachterstand is in Oost al jaren te laag en is er nagenoeg geen naschools vrijetijdsaanbod voor kinderen van 4 tot 12 jaar, hetgeen ook zijn weerslag heeft op de jongerenoverlast-problematiek.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
15
5
Uitvoering
De uitwerking van de visie gebeurt via het jaarlijks wijkprogramma wat betreft het gemeentelijk aandeel in de realisatie van de doelen. Verder zorgt de gemeente voor de uitvoering van de wijkverkeersplannen, van het accommodatiebeleid Welzijn, van het Gemeentelijke Verkeers- en vervoersplan of het maken van de Structuurvisie. De wijkvisie streeft naar het zichtbaar maken van spanningen tussen stedelijke en wijkvoorzieningen en het zichtbaar maken van de mogelijkheden om bruggen te slaan tussen de verschillende initiatieven. De coalities en een sterk wijknetwerk zijn een voorvoorwaarde om ook de private partijen te stimuleren bijdragen te leveren aan de uitdagingen die er in Oost zijn.
5.1 •
•
•
5.2 •
•
5.3 •
•
Veilig, Vitaal en Verscheiden: Een veiliger en aantrekkelijker en gedifferentieerder woon- en leef- en werkklimaat De ontwikkelingslocaties Rondom Rubens-Diakonessenhuis, de Zuidpoort, de Uithof en Maarschalkerweerd bieden goede kansen voor combineren van onderwijs en woonfuncties, zorg en woonfuncties en groen-, sport- en culturele voorzieningen in de wijk Oost. De gemeente, en in het bijzonder het wijkmanagementoverleg, zorgt voor een goede afstemming en coördinatie in de transformatiezones en waar mogelijk voor het versterken van de onderlinge netwerken van bewoners, ondernemers en instellingen in de wijk. Tevens kunnen deze transformatiezones een positieve bijdrage leveren aan het financieel uitnutten van de ruimtelijke potenties, waarbij mogelijke bestaande knelpunten er direct bij betrokken en zo mogelijk verholpen kunnen worden. Ten aanzien van het veilige leefklimaat leggen bewoners, ondernemers en instellingen de prioriteit bij Samen Veilig Ondernemen en de versterking van de samenwerking tussen politie, bewoners, ondernemers, instellingen en gemeente in Abstede, Sterrenwijk en het Lodewijk Napoleonplantsoen. Bijzondere aandacht vragen bewoners voor de aanpak van woonoverlast. Aandacht voor de handhaving van het hoogwaardige werkgelegenheidsaanbod in met name Rijnsweerd-Noord. Op korte en middellange termijn zullen binnen Utrecht concurrerende locaties tot ontwikkeling worden gebracht (Papendorp, Stationsgebied) waarbij voor verplaatsing van de werkgelegenheid en daarmee samenhangende leegstand van kantoren in Rijnsweerd-Noord moet worden gewaakt.
Buitengebied en Beheer: Het beter waarborgen van historische en natuurlijke elementen Mét de wijkraad is de gemeente van mening dat aandacht en een zorgvuldige proces ten aanzien van de ontwikkelingen in Maarschalkerweerd van groot belang zijn. De inzet van de gemeente zal er op gericht zijn dat bij het proces van de herontwikkeling een zorgvuldige belangenafweging plaats vindt in nauw overleg met bewoners, ondernemers en instellingen. Bewoners, ondernemers en instellingen vragen hierbij met name aandacht voor het behoud van de huidige (groene) kwaliteiten van het gebied. Men vreest voor een ontoegankelijke topsportlocatie en parkeerdruk. De voorkeur gaat uit naar recreatie en breedtesport met een goede aansluiting op de aanwezige groene structuur. Bij invulling met breedtesport willen bewoners en ondernemers het opknappen van het zwembad Krommerijn uitdrukkelijk betrekken. Het beheer van gebied dient ook na herinrichting gewaarborgd te zijn. Een tweede belangrijk punt waarover bewoners, ondernemers en instellingen zich uitgesproken hebben is het behoud van de groene structuur op wijk- en straatniveau. Partners in de wijk onderstrepen het belang van het inschakelen van de buurt bij het onderhoud van het groen.
Mozaïek en mobiliteit: Meer balans tussen stedelijke ontwikkeling en bereikbaarheid en de wijk Oost Bereikbaarheid en parkeerbeleid blijven komende jaren belangrijke aandachtspunten, voor een gunstig vestigingsklimaat voor zowel kantoren als detailhandel. Vervoersmanagement en creatieve parkeeroplossingen zullen voortdurend noodzakelijk zijn. De bereikbaarheid van de Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat staat door de afgenomen bereikbaarheid vanuit het centrum onder druk. Eenheid, samenhang en promotie van het winkelaanbod dienen het weglekken van koopkracht uit Oost te voorkomen.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
16
•
5.4 • •
•
5.5
Bewoners, ondernemers en instellingen en vragen hierbij met name aandacht voor het behoud van parkeervoorzieningen voor laden en lossen én parkeervoorzieningen ten behoeve van ouderen en mindervaliden bij winkelgebieden. Bij parkeergarages (vooral de grotere buiten de stad) dient de sociale veiligheid gewaarborgd te worden. Dubbelgebruik (intensief ruimtegebruik) van parkeervoorzieningen wil men stimuleren en men pleit voor goede aansluiting van OV-netwerk, fietsroutes en parkeervoorzieningen.
Functioneel en flexibel: Meer en betere kwaliteit wijkvoorzieningen Door Integraal Accommodatie Beleid de samenwerking optimaliseren tussen gemeente, onderwijs, sportinstellingen, cultuur en welzijn en de bestaande welzijnsaccommodaties. Het benutten van de grootschalige ontwikkelingen (Uithof, Rondom Rubens en Maarschalkerweerd) door aan te sluiten bij culturele voorzieningen op de Uithof, de mogelijkheden van woonservicezones nabij Rondom Rubens en de sportaccommodaties in Maarschalkerweerd. Het verhogen van de sociale veiligheid en leefbaarheid en het voorkomen van onderwijsachterstand in de zwakke delen door een goed en flexibel basisniveau voor wijkgericht welzijns- onderwijs- en sportaanbod en het Integraal Veiligheidsprogramma in Oost te behouden.
Samenwerken
De gemeente heeft het wijkbureau in Oost als ontmoetingsplaats. Daar kunnen de projecten geïnitieerd worden. Maar ook via het wijkbureau legt de gemeente verantwoording af over de relatie tussen de wijkvisie en de voortgang van het jaarlijkse wijkprogramma. De visie signaleert uitdagende publiekprivate bondgenootschappen: • Bereikbaarheid: een bondgenootschap tussen gemeente, bewoners, ondernemers en instellingen op het gebied van mobiliteit. • Maarschalkerweerd: een bondgenootschap tussen de grote sportverenigingen de gemeente en bewoners bij het herinrichten van Maarschalkerweerd en het exploiteren van de forten. • Woonservicezone: een bondgenootschap tussen ondernemers, zorg- en welzijnsinstellingen en corporaties. • Promotie van Oost: een bondgenootschap tussen culturele instellingen, winkeliers en horeca voor het aantrekken van publiek; Samenwerking in het beheer van de openbare ruimte: behouden en stimuleren van de initiatieven voor gezamenlijke beheer van de Maliebaan, het Wilhelminapark, park Bloeyendaal, De Zilveren Schaats.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
17
Bijlage: relevante kaders Algemeen: ´Bevolking van Utrecht per 1 januari 2003' auteur: Gemeente Utrecht, Bestuursinformatie, mei 2003. ´Bouwstenen structuurvisie´, auteur: Gemeente Utrecht DSO, afdeling Stedenbouw & Monumenten, maart 2003. 'Collegeprogramma 2001 - 2006', van de fractie van Leefbaar Utrecht, PvdA, VVD, CDA, Ben G, december 2000. ´Utrechtmonitor 2003´, auteur: Gemeente Utrecht Secretarie, afdeling Bestuursinformatie, maart 2003. ´Utrecht in uitvoering; Collegeprogramma 2001-2006´, auteurs: Leefbaar Utrecht, PvdA, VVD, CDA en B&G, januari 2001. ´Wijkenmonitor 2002´, auteur: Gemeente Utrecht Secretarie, afdeling Bestuursinformatie, december 2002. Cultuur: ´Cultuurbeeld gemeente Utrecht´, auteur: Gemeente Utrecht DMO, afdeling Culturele Zaken, maart 2003 (concept). ´Investeren in makers en publiek, cultuurnota 2001-2004´, auteur: Gemeente Utrecht DMO, afdeling Culturele Zaken, februari 2000. ´Meerjarenvisie cultureel profiel´, auteur: Gemeente Utrecht DMO, afdeling Culturele Zaken, augustus 2002. Economie & toerisme: ´Boodschap aan winkels: detailhandelsnota Utrecht´, auteur: Gemeente Utrecht DSO, afdeling Economische Zaken, april 2000. ´Economisch Profiel Utrecht 2010; Utrecht, ontmoetingsplaats voor talent´, auteur: Gemeente Utrecht DSO, afdeling Economische Zaken, januari 2003. ´Meerjarenprogramma toerisme 2000 -2004, auteur: Gemeente Utrecht DSO, afdeling Economische Zaken, april 2001. ´Monitor kernwinkelapparaat Utrecht (1-meting)´, auteur: Goudappel Coffeng, in opdracht van gemeente Utrecht DSO, afdeling Economische Zaken, juli 2001. ´Toerisme en leefbaarheid, gebiedsrapportage Utrecht - De Binnenstad, Lombok en Utrecht- Oost´, auteur: Buiten, Bureau voor economie & omgeving, in opdracht van gemeente Utrecht & Toerisme recreatie Nederland, september 2002. ´Toeristisch imago onderzoek Utrecht´, auteur: LaGroup, in opdracht van gemeente Utrecht & Kamer van Koophandel Utrecht, november 2002. ´Utrecht werkt, trendrapportage economie 2002´, auteur: Gemeente Utrecht DSO/Secretarie, afdeling Economische Zaken en Bestuursinformatie, februari 2002. ´Welterusten´, Hotelnota Utrecht 2000 - 2004. Vastgesteld door de raad in 2000. Groot Stedelijk Beleid (GSB): ´Samenwerken aan de kracht van de stad; actieplan Grotestedenbeleid 2002-2009´, auteur: Ministerie van Binnenlandse Zaken, november 2002.
Leidsche Rijn ´Ambitieus en realistisch; actualisatie ontwikkelingsvisie 2003 Leidsche Rijn Utrecht´, auteur: Gemeente Utrecht, Projectbureau Leidsche Rijn Utrecht, april 2003. Veiligheid: ´Nieuw Utrechts Peil 2000, een leefbare & veilige buurt; vergelijkende rapportage 1996-1998-2000´, auteur: Gemeente Utrecht Secretarie, afd. Bestuursinformatie, november 2000. ´Veiligheid in de wijken 2002´, auteur: Gemeente Utrecht Secretarie, afdeling Bestuursinformatie, april 2003 (concept). Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
18
´Veiligheid in uitvoering, stadsveiligheidsplan 2001-2006´, auteur: Gemeente Utrecht DSO, afdeling Algemene Zaken, oktober 2001. ´Wijkveiligheidsprogramma 2003; Wijkbureau Oost , auteur: Gemeente Utrecht DW, wijkbureau Oost, augustus 2002. ´Wijkveiligheidsprogramma Wijkbureau Oost 2004´, auteur: Gemeente Utrecht DW, Wijkbureau Oost april 2003 (concept).
Verkeer: ´Gemeentelijk Verkeer & Vervoer Plan Utrecht´, auteur: Gemeente Utrecht DSO, Vakgroep Verkeer, maart 2003 (concept). ´Parkeernota 2003; parkeren, een kwestie van kiezen´, auteur: Gemeente Utrecht DSO, Parkeerbedrijf Gemeente Utrecht, maart 2003 (concept). ´Verder met de fiets' , Fietsnota 2002, auteur: gemeente Utrecht DSO, Vakgroep Verkeer, 2002. Sociaal: ´Mensen als motor van de stad; het belang en rendement van de sociale infrastructuur´, auteurs: Spekman, H. & Verhulst, R. & Gispen, T., in opdracht van gemeente Utrecht, Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling, oktober 2002. Welzijn: ´Welzijnsanalyse Oost, auteur: cht, Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling, mei 2002. ´Wijkouderenperspectief Oost, DMO van de gemeente Utrecht, Wijkgericht Werken en Wijkbureau Oost, september Wonen: ´Visie wonen 2030´, auteur: Gemeente Utrecht DSO, afdeling Wonen, maart 2003.
Wijkvisie Oost 2003-2013 februari 2004
19