Wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest Goed wonen, Samen leven en Jezelf ontwikkelen

Wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest Goed wonen, Samen leven en Jezelf ontwikkelen mei 2013

Voorwoord Wij willen dat Spijkenisse een aantrekkelijke stad om te wonen en te

informatie hebben zij ons gedurende het proces, gevraagd en ongevraagd,

werken is en blijft. Met een balans in de bevolkingsopbouw, betrokken

geadviseerd over de aanpak. Wij blijven daar graag gebruik van maken.

mensen, een hoog voorzieningenniveau en een sterke aantrekkingskracht

Wat ons betreft is het wijkontwikkelingsplan het begin. De concrete uitvoe-

op de huidige en toekomstige bewoners. In het centrum is hiervoor al veel

ringsplannen, die nu opgesteld gaan worden, vormen het echte start-

gedaan, nu is het tijd de wijken een extra impuls te geven. Het voorlig-

punt. Wij willen de uitvoeringsfase graag ingaan samen met iedereen die

gende Wijkontwikkelingsplan voor Spijkenisse Zuidwest is daarin een

Spijkenisse Zuidwest een warm hart toedraagt. Iedereen, of je nu bewoner,

belangrijke stap. Een plan waar de afgelopen periode met veel energie aan

professional of vrijwilliger bent, is dan ook uitgenodigd mee te doen en

is gewerkt en waar we trots op zijn.

zijn of haar steentje bij te dragen.

Goed wonen, samen leven en jezelf ontwikkelen. Dit zijn voor ons essen-

Samen maken we onze ambities voor Zuidwest waar!

tiële kernwaarden voor de leefbaarheid in Zuidwest en u vindt ze daarom terug in de titel van het plan. Om deze waarden te versterken richten we

Wethouder Christel Mourik

ons niet alleen op de korte termijn. Het structureel verbeteren van de wijk

Wethouder Jan-Willem Mijnans

kost tijd en vraagt een aanpak die over meerdere jaren wordt voortgezet.

Maarten de Booij

Dit wijkontwikkelingsplan is daarvoor het startschot.

Bert Wijbenga René de Groot

Het is een ambitieus plan dat op basis van een heldere visie de leidraad vormt voor de concrete aanpak in de komende jaren. We leggen de lat hoog omdat we geloven dat Zuidwest dat verdiend. Wij willen graag dat alle bewoners in 2030 met trots kunnen terug kijken op de ontwikkeling die de wijk heeft doorgemaakt. Een wijk die vanuit haar eigen specifieke karakter een plek is waar je goed kunt wonen, kunt rekenen op je buren en waar iedereen ruim voldoende mogelijkheden heeft zichzelf te ontplooien. Tot slot willen wij iedereen bedanken die een bijdrage heeft geleverd aan het plan. Wij hebben dankbaar gebruik gemaakt van de kennis van de vele mensen en organisaties die in Zuidwest actief zijn. Naast het leveren van

Inhoud 1. Inleiding

1

1.1 Aanleiding

1

1.2 Verantwoording

7. Bijlagen:

27

Bijlage 1: Samenvattende Matrix Doelen versus sturingsmoegelijkheden

28

2. Gebiedsportret:

hoe ziet Zuidwest eruit en wat is er aan de hand?

2

Bijlage 2: Lijst met mensen en partijen die een bijdrage

2.1 Zuidwest is...

3

hebben geleverd aan het wijkontwikkelingsplan.

2.2 Opgaven

6

2.3 Oorzaken

6

29

Bijlage 3: Lijst met bijeenkomsten die zijn georganiseerd in het kader van het wijkontwikkelingsplan

31

3. Werken aan de wijk:

waar willen we naar toe en hoe gaan we dat bereiken?

11

3.1 De stip aan de horizon - Hoe ziet de wijk er in 2030 uit?

11

Achtergronddocumenten

3.2 Hoe gaan we dat bereiken?

12

1. Wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest; Zicht op de opgave

3.3 Voor welk resultaat gaan we?

17

2. Wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest; Kaders voor de opgave

4. Samenwerkingsovereenkomst

19

5. Communicatieparagraaf

21

6. Kansenboek

23

1. Inleiding 1.1 Aanleiding

De gestructureerde aanpak krijgt vorm via wijkontwikkelings- en wijkuit-

‘Van slaapstad naar leefstad’. Dit is het motto waarmee Spijkenisse zich

voeringsplannen. De gemeente Spijkenisse en woningbouwcorporaties de

de afgelopen jaren op eigen kracht heeft doorontwikkeld tot een complete

Leeuw van Putten, Woonbron en Maasdelta hebben dat in de Prestatie-

middelgrote stad. Een stad die in de jaren tachtig een stormachtige groei

afspraken 2011-2020 gezamenlijk afgesproken. Ook in de Structuurvisie

doormaakte. Er is toen in recordtempo een satellietstad gebouwd met

2010-2020, het Collegeprogramma en de Doorkijk 2020 is dit vastgelegd.

wijken waar gezinnen met kinderen een passende woonomgeving vonden.

Het eerste gebied waarmee we aan de slag zijn gegaan is Spijkenisse Zuid-

De jaren daarna is met succes verder gewerkt aan de stad Spijkenisse waar

west. Het gaat om de buurten Akkers-Centrum, Voorden, Gaarden, Dreven,

veel mensen met plezier wonen. Spijkenisse biedt het beste van twee

Donken, Kreken, Vriesland en Vogelenzang-Zuid. Dit gebied omvat, met

werelden: de rustieke sfeer van het dorp gecombineerd met het voorzie-

ruim 17.000 inwoners, niet alleen een groot gedeelte van Spijkenisse, ook

ningenniveau van een stad.

de urgentie is er het grootst gezien de uitkomsten van de leefbaarheidsmonitor. Op 11 oktober 2011 is samen met de gemeenteraad de start van het

Helaas kent de groeispurt niet alleen positieve kanten. Inmiddels is

proces gemarkeerd.

merkbaar dat het in sommige delen van Spijkenisse minder goed gaat. Met name de van oudsher gezinsvriendelijke jaren tachtig wijken worden

Wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest

steeds vaker geconfronteerd met de ‘harde randjes’ van de stad. De leef-

Voor u ligt het wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest. Dit plan is het

baarheid in deze bloemkoolwijken staat in heel Nederland onder druk. De

resultaat van een nauwe samenwerking tussen gemeente en corporaties en

bloemkoolwijken waren, met hun kleinschaligheid en kronkelige wooner-

waar bovendien de sociale partners en betrokken bewoners een belangrij-

ven, een reactie op de grootschalige flatwijken uit de jaren 60. Deze wijken

ke bijdrage aan hebben geleverd. Het is de eerste stap om de leefbaarheid

worden steeds minder populair. Mensen die het kunnen vertrekken vaak

in het gebied te versterken. Het wijkontwikkelingsplan is een overkoepe-

en maken plaats voor minder kansrijken.

lend instrument dat de mogelijkheid biedt meerwaarde te creëren door synergie te laten ontstaan tussen verschillende onderwerpen, initiatieven en

De laatste tijd is hard gewerkt aan het centrum en de herstructurering van

partners in de wijk. Op korte, maar vooral ook op lange termijn. Daarnaast

Noord. Nu zetten de samenwerkende partners uit de stad juist in op het

vormt het de opmaat voor het wijkuitvoeringsplan. Het ontwikkelingsplan

vitaal houden van de groeikernwijken. Met een gestructureerde aanpak

geeft richting en stelt kaders voor het wijkuitvoeringsplan. Het uitvoe-

gaan wij de leefbaarheid, nu en in de toekomst, samen met de bewoners

ringsplan wordt vanaf 2013 jaarlijks opgesteld en bevat concrete acties en

versterken. Vooral om te voorkomen dat ze uitgroeien tot probleemwijken.

projecten die zorgen voor het versterken van de leefbaarheid in Zuidwest. 1

Het wijkontwikkelingsplan is een richtinggevend, kaderstellend en vooral

het mogelijk een plan te ontwikkelen waarin alle partners vertrouwen

uitnodigend document. Uitnodigend omdat wij als gemeente en corpora-

hebben en waaraan iedereen zich gebonden voelt actief mee aan de slag

ties geloven dat samenwerking nodig is om resultaten te bereiken. Sociale

te gaan.

partners en betrokken bewoners zijn actief uitgenodigd mee te denken. En dat hebben ze gedaan. Zij hebben veel input geleverd die is gebruikt

Leeswijzer

om dit wijkontwikkelingsplan te smeden. Voor ons is dit echter niet het

Dit wijkontwikkelingsplan bevat naast een gebiedsportret (hoofdstuk 3) en

eindpunt. Wij zien het wijkontwikkelingsplan juist als de start van een

strategische aanpak (hoofdstuk 4) ook een samenvatting van de samen-

proces om de handen verder ineen te slaan en gezamenlijk de leefbaar-

werkingsovereenkomst (hoofdstuk 5) en een communicatieparagraaf

heid in Zuidwest te versterken. Dit betekent dat we het aantal betrok-

(hoofdstuk 6). Tot slot geven we een doorkijk naar de kansen en ideeën

kenen verder willen uitbreiden. De buurtbewoners krijgen een centrale

voor het uitvoeringsplan die gedurende het proces naar voren zijn geko-

rol in het opstellen van de wijkuitvoeringsplannen. We willen graag dat zij

men (hoofdstuk 7). In deel 2 is tot slot uitgebreide informatie te vinden

zoveel mogelijk meedoen! Met dit wijkontwikkelingsplan verwachten wij

over de achtergronden van het wijkontwikkelingsplan.

daarvoor een uitdagende en uitnodigende basis te hebben gelegd. 1.2 Verantwoording Het wijkontwikkelingsplan is op initiatief van de gemeente en woningbouwcorporaties tot stand gekomen. Daarnaast is veelvuldig gebruik gemaakt van de kennis en kunde van professionals en betrokken bewoners die in de wijk actief zijn zoals basisschooldirecteuren, leefbaarheidsmedewerkers, sociaal-maatschappelijk werkers, ondernemers, wijkagenten, bewonersorganisaties, vrijwilligers, etc. Met al deze mensen en partijen is samengewerkt om tot een plan te komen. Via gesprekken en netwerkbijeenkomsten, aangevuld met cijfermateriaal, is gezamenlijk de opgave verkend. Wat is Zuidwest? Wat gaat er goed en wat moet er beter? De uitgebreide resultaten van deze inventarisatie vindt u in het rapport ‘Zicht op de opgave’. Op basis van de gedeelde analyse is vervolgens verder gewerkt aan een strategische aanpak. Ook hier is nadrukkelijk de samenwerking met de ‘kenners’ uit de wijk gezocht. Alleen op die manier was 2

2. Gebiedsportret: hoe ziet Zuidwest eruit en wat is er aan de hand? 2.1 Zuidwest is... Kernkwaliteiten van Zuidwest:

Zuidwest is een gebied dat van oudsher staat voor rustig en prettig wonen.

- Groot aandeel tevreden en groepsgerichte bewoners

Een kernwaarde die door veel bewoners gelukkig nog steeds gewaardeerd

- Een nieuwe generatie jongeren die betrokken is bij de wijk

wordt! Het is niet voor niets dat veel jongeren graag in de wijk willen

- Mooie parken zoals Park Braband en Vogelenzang

blijven wonen. Zuidwest is een typische ‘bloemkoolwijk’. Dit houdt in dat

- Het groen en water dat door de wijk meandert

het gebied is opgebouwd uit verschillende op zichzelf staande buurten.

- De open polder aan de rand van de wijk

Hieromheen meandert het groen, het water en het verkeer. Een groot deel

- Ruim aanbod van winkels en (sociale) voorzieningen

van de bewoners woont graag in Zuidwest. Deze mensen hechten veel

- Prima prijs-kwaliteitsverhouding van de woningen

waarde aan een rustig en zeker bestaan. Zuidwest biedt hen het ‘huisjeboompje-beestjegevoel’. Ze houden daarnaast van een gezellige en nette buurt. Sociale contacten zijn belangrijk, maar ook de mogelijkheid je terug te trekken in de privésfeer wordt sterk gewaardeerd. Een mooi voorbeeld, aangedragen door de bewoners bij de Klokbekerkreek, is het opgeknapte gebied rondom het winkelcentrum. Het is een uitnodigende plek waar mensen, naast het doen van de boodschappen, ook een praatje met elkaar kunnen maken.

Trots van de wijk Zuidwest is een gebied met veel ruimtelijke kwaliteit met veel groen en water. Plekken die goed scoren zijn onder meer de parken Braband en Vogelenzang, de Westdijk, het uitzicht op de polder, de Walvisstaarten, de Meeldijk, de speeltuin bij het Kweldergras en het water dat door de wijk heen stroomt. Het zijn stuk voor stuk aantrekkelijke plekken die een meerwaarde bieden aan de omgeving. Nadelig is wel dat het groen vaak 3

‘verstopt’ is en nauwelijks aansluit op de woonerven. Ook de verbinding

deerd dat deze wijken het in algemeenheid nog prima doen, maar dat de

met de open polder is niet optimaal. De beleving van deze mooie plekken

leefbaarheid langzaam verslechtert. Met name op specifieke plekken waar

moet beter. In de kern is overal voldoende kwaliteit voorhanden. Deze

problemen zich concentreren ontstaan onwenselijke situaties.

moet alleen beter benut worden. Om een beeld te schetsen van Zuidwest staan in het schema enkele Zuidwest is een plek met een goed voorzieningenniveau. Er zijn onder

kerncijfers weergegeven. Hierbij wordt de vergelijking met Spijkenisse als

meer twee winkelcentra (Akkerhof en Klokbekerkreek), voldoende scholen,

geheel gemaakt. Opvallend is dat Zuidwest vaak in negatieve zin onder het

wijkcentra, sportfaciliteiten en een gezondheidscentrum. Deze voorzienin-

gemiddelde blijft. Dit is een indicator dat in het gebied een relatief grotere

gen zijn bovendien een ontmoetingsplek waar mensen, naast het doen van

groep mensen woont die gevoelig zijn voor sociale problemen. Denk aan

bijvoorbeeld de boodschappen of het wegbrengen van de kinderen, een

werklozen, mensen met een laag inkomen of één-ouder gezinnen.

praatje met mede-bewoners kunnen maken. Ook de woningvoorraad wordt positief beoordeeld. In Spijkenisse Zuidwest

THEMA

ZUIDWEST

SPIJKENISSE

kun je voor een goede prijs ruim wonen. Weliswaar staan er veel woningen

Aantal inwoners

17.572

72.266

van hetzelfde type, de prijs-kwaliteit verhouding is prima.

Aandeel kinderen 0-15 jaar

17%

16%

Aandeel 65-plussers

9%

14%

Leefbaarheid onder druk

Aantal woningen

7.825

32.186

De meeste bewoners wonen graag in Zuidwest. Helaas worden er ook

WOZ-waarde

€150.000,-

€172.695,-

problemen gesignaleerd. De bevolkingssamenstelling is in de loop van de

Verdeling huur/koop

52% / 48%

44% / 56%

jaren veranderd en de onderlinge contacten zijn verminderd. Het gewaar-

Aantal huishoudens

7.671

31.342

deerde buurtgevoel staat onder druk. Bovendien gaat het er op specifieke

Aandeel gezinnen met kinderen

21%

23%

locaties steeds slechter aan toe. Sociale problematiek achter de voordeur

Aandeel één-ouder gezinnen

12%

8%

neemt toe, mensen voelen zich niet altijd veilig en een afnemende kwa-

Aandeel alleenstaanden

40%

37%

liteit van de fysieke woonomgeving (de wijk bestaat inmiddels alweer 30

Gemiddeld netto jaarinkomen

€17.200,-

€18.400,-

jaar) zorgt voor een negatieve uitstraling. Dit profileert zich onder meer in

Werkloosheid

6%

4%

het zwakke imago van de wijk. De bewoners vinden dit erg jammer. Ook in de leefbaarheidsmonitor komt dit terug. Bewoners stellen dat de wijk in

Enkele uitschieters per buurt: Werkloosheid Akkers-Centrum 8% en Dreven

hun ogen achteruit gaat. Deze bevindingen sluiten aan bij recente studies

7%, gemiddeld netto jaarinkomen in Akkers-Centrum per gezin is €16.100,-.

naar Nederlandse bloemkoolwijken uit de jaren 80. Daarin wordt geconclu-

Aandeel één-ouder gezinnen in Voorden is 15% en in Vogelenzang-Zuid 8%. 4

Hotspots problematiek Sociale problematiek

SOCIAAL

Een toenemend aantal huishoudens kampt met problemen achter de voordeur. Criminaliteit Woninginbraken, diefstal en

FYSIEK

SOCIAAL + FYSIEK

drugscriminaliteit vormen een probleem Onveiligheid SOCIAAL

Veel bewoners voelen zich regelmatig onveilig

SOCIAAL

SOCIAAL + FYSIEK

Botsende leeftijden Door een andere manier van leven bezorgen

SOCIAAL + FYSIEK

bewoners elkaar overlast. Verloedering De openbare ruimte verschraalt en vervuild. SOCIAAL

De uitstraling van de wijk takelt daardoor af. Openbaar-privé conflicten

SOCIAAL + FYSIEK

FYSIEK

SOCIAAL + FYSIEK

Overal in de wijk wordt de sociale controle belemmerd omdat de achterkant van de bebouwing naar de openbare ruimte is gericht.

SOCIAAL

Selectieve migratie Kansrijke gezinnen verlaten de wijk, terwijl steeds meer kansarme families instromen. Jeugdgroepen Op een aantal plekken zorgen jeugdgroepen voor (geluids)overlast. Verkeer- en parkeeroverlast

Probleemgebieden Opbouwmedewerker L. van Putten

De infrastructuur is onoverzichtelijk, er wordt

Woonbron

hard gereden en er is onvoldoende parkeerruimte

Maasdelta 5

In Zuidwest is dan wel geen sprake van grootschalige problematiek, het is wel

A

duidelijk dat sommige buurten dreigen af te glijden en dat dit uitstraalt naar de

zwak. Bovendien is er sprake, mede door de economische recessie, van

rest van de wijk. In deze ‘hotspots’ en in mindere mate in andere delen van de

een negatieve tendens. Ten opzichte van het gemiddelde in Spijkenisse

wijk, spelen allerlei problemen. Het gaat daarbij om een flinke sociale opgave

scoort Zuidwest consequent minder. Van het totaal aantal mensen

(problemen achter de voordeur, botsende leefstijlen, onveiligheid), maar ook

in Spijkenisse met een bijstands- en IOAW/Z uitkering woont 37% in

om mankementen in de fysieke structuur (openbare ruimte, verkeer, openbaar-

Zuidwest. Met 17.000 bewoners woont ongeveer 25% van de mensen

prive conflicten). Samen met de mensen die in de wijk actief zijn hebben wij de

in Zuidwest. Dezelfde percentages gelden voor het aantal mensen in de

hotspots en problemen in kaart gebracht. Zoals gezegd kunnen aard en omvang

schuldbemiddeling. Ook het gemiddeld inkomen is lager en de werkloos-

van deze opgaven per buurt of zelfs per huizenblok sterk verschillen.

heid is met 6%, ten opzichte van 4% in de hele gemeente, hoger. Per

2.2 Opgaven

Sociaal-economische positie De sociaal-economische positie van de bewoners is relatief

buurt kan het verschil nog groter zijn (werkloosheid Akkers-Centrum 2.3 Oorzaken

is 8%). Ook hier geldt dus dat de opgave per buurt of zelfs huizenblok

Het schema geeft aan welke problemen er in de wijk spelen en waar deze zich

sterk kan verschillen. Een sociaal-economische achterstand betekent

concentreren. Minstens zo belangrijk is het kennen van de achterliggende oor-

dat er een grotere kans is dat er problemen binnen een gezin ontstaan.

zaken van de problematiek. Om structureel succes te boeken moeten ingrepen

Vaak zijn het problemen van sociale aard (schulden, verwaarlozing, etc),

namelijk gericht zijn op de wortels van het probleem. Het is daarom essentieel

die zich vervolgens vertalen naar overlast in de directe omgeving. Met

dieper in te gaan op een aantal thema’s die de huidige situatie in Zuidwest

name een concentratie van minder stabiele huishoudens zorgt voor een

verhelderen.

verslechterende leefbaarheid in een buurt.

6

B

C

Bevolkingssamenstelling

In Zuidwest leven veel mensen met een verschillende

Fysieke woonomgeving Structuur

achtergrond. Behalve een mooi pallet aan culturen levert het soms

De fysieke structuur in de Akkers kan getypeerd worden als een zoge-

ook conflicten op. Mensen begrijpen elkaar niet altijd, waardoor de

naamde ‘bloemkoolwijk’. Kenmerkend zijn veel naar binnen gekeerde

neiging ontstaat dat zij zich terug trekken achter de eigen voordeur.

buurtjes waar het groen en water omheen meandert, een onoverzichtelijke

Daarnaast valt op dat in Zuidwest veel alleenstaanden en één-ouder

verkeerstructuur voor de auto en veel ‘verstopte’ hoekjes en gangetjes die,

gezinnen wonen. In Zuidwest is het aandeel één-ouder gezinnen

uit het zicht van de mensen, door de wijk kronkelen. Ook is door de aanleg

12% tegenover 8% in heel Spijkenisse. In sommige buurten loopt dit

van de metrolijn de woningdichtheid hoog. Dankzij het groen en water zijn

aandeel zelfs op tot 15% (Voorden). Ook het aantal gezinnen met

er prachtige buurtjes ontstaan. Er zijn echter ook woonerven met te weinig

kinderen, de oorspronkelijke basis van de wijken, neemt zichtbaar

groene/openbare ruimte en teveel steen. Het groen is rondom de buurt

af (21% in Zuidwest, 23% in Spijkenisse). De samenstelling van de

wel aanwezig, maar niet in de directe nabijheid van de woningen. Ook de

bevolking is duidelijk aan het veranderen. Selectieve migratie, het

sociale controle is beperkt doordat veel achterkanten naar de openbare

vertrek van kansrijke gezinnen terwijl daar kansarmere huishoudens

ruimte toe zijn gesitueerd.

voor terug komen, speelt daarin een belangrijke rol. Deze trend is duidelijk merkbaar in Zuidwest. In samenhang met de sociaal-econo-

Woningvoorraad

mische positie van de bewoners zijn dit ongunstige indicatoren voor

Een ander belangrijk element in de fysieke woonomgeving is de wo-

de leefbaarheid.

ningvoorraad. Wat opvalt in de wijk is dat de woningen in korte tijd zijn

7

zinswoningen staan (behalve in Akkers-Centrum). Deze woningen bieden

D

een goede prijs-kwaliteit verhouding. Er zijn echter ook enkele nadelen

vergroot de onderlinge solidariteit. Mensen helpen elkaar en voelen zich

verbonden aan het woningaanbod in Zuidwest. Er is weinig differentiatie,

betrokken en verbonden met buurtgenoten en de omgeving. In Zuidwest

waardoor wooncarrière maken in de wijk lastig is. Met name jongeren en

hechten de bewoners hier veel waarde aan. Zij staan voor een gezellige

ouderen kunnen moeilijk een passende woning vinden. Ook zijn er relatief

en nette buurt. Helaas is dit niet langer overal het geval. Bewoners mis-

veel sociale huurwoningen die mensen aantrekken met een kleinere por-

sen het buurtgevoel en trekken zich steeds vaker terug in de privé-sfeer.

temonnee. Dit zijn de mensen die sowieso gevoeliger zijn voor financiële

In de leefbaarheidsmonitor scoort het onderwerp ‘betrokkenheid bij de

en/of sociale problemen en zich concentreren op specifieke plekken in de

buurt’ een 5,4 in Zuidwest. In dezelfde monitor voorspellen de bewoners

wijk. Hierdoor is de kans dat zij zich ‘optrekken’ aan buurtgenoten klein.

bovendien dat de wijk in de toekomst verder achteruit zal gaan. Kortom,

Ook zijn zij vaak de eersten die getroffen worden door een economische

de harmonieuze samenleving waarin mensen elkaar ondersteunen als dat

crisis.

nodig is staat onder druk.

gebouwd (90% tussen 1980 en 1990) en er veel hetzelfde type eenge-

8

Sociale cohesie Sociale cohesie duidt op de sociale binding tussen mensen. Het

E

F

Veiligheid Uit onder meer de leefbaarheidsmonitor wordt duidelijk dat de sub-

Imago van de wijk Zuidwest heeft een slechte reputatie. Negatieve incidenten, met

jectieve veiligheid in de wijk onvoldoende is. Bewoners voelen zich niet overal

name rond Akkers-Centrum, worden uitvergroot en weerspiegelen op

veilig. Uit onderzoek van onder meer de politie (Gebiedsscan+) blijkt dat

de hele wijk (of zelfs de hele gemeente). Dit beïnvloedt het gevoel van

vooral woninginbraken, diefstal en drugs- gerelateerde criminaliteit regelma-

leefbaarheid. Mensen ervaren situaties sneller als onveilig en kansrijke

tig voorkomen. De politie geeft daarbij aan dat de fysieke structuur ‘uitnodigt’

huishoudens denken wel twee keer na om in Zuidwest te gaan wonen. En

tot criminaliteit. Op veel plekken is de sociale controle nihil en kunnen men-

dat is zonde, want de wijk heeft heel veel goeds te bieden!

sen ongemerkt hun gang gaan. Dat veiligheid cruciaal is voor de leefbaarheid in een buurt blijkt uit recent onderzoek naar selectieve migratie. Wanneer de subjectieve veiligheid op een bepaald basisniveau komt neemt deze namelijk sterk af. Wat dat basisniveau precies is loopt per wijk uiteen. Wel is helder dat het cruciaal is ervoor te zorgen dat de veiligheid in de wijk toeneemt.

9

Oorzaak en gevolg In de analyse is onderscheid gemaakt tussen problemen en oorzaken (zie

tegie en de aanpak is het belangrijk deze relaties goed in beeld te hebben.

het achtergronddocument ‘Zicht op de opgave’). Er zijn veel onderlinge

Het schema laat bijvoorbeeld zien onveiligheids-gevoelens voorkomen uit

relaties tussen deze oorzaken en gevolgen. Onderstaand schema laat zien

de fysieke woonomgeving, beperkte sociale cohesie en het imago van de

dat thema’s op verschillende manieren met elkaar samenhangen. Dat

wijk. Het schema heeft overigens niet de intentie een uitputtende lijst van

maakt de opgave voor het gebied complex. Voor het bepalen van de stra-

relaties te laten zien. Hangjongeren

Bevolkingssamenstelling ‘Achter de voordeur’

Botsende leeftijden

Sociaal-economische positie

Gevoel van onveiligheid Sociale cohesie Criminaliteit

Verloedering openbare ruimte

Fysieke woonomgeving

Selectieve migratie

Schema: Weergave van potentiële samenhang tussen oorzaken en gevolgen.

Imago van de wijk Verkeer/ parkeer overlast

Openbaar Privé conflicten

10

3. Werken aan de wijk: waar willen we naar toe en hoe gaan we dat bereiken?

3.1 De stip aan de horizon - Hoe ziet de wijk er in 2030 uit?

Goed wonen, samen leven en jezelf ontwikkelen. Zuidwest heeft de potentie een prachtige wijk te zijn. Deze missie wordt weergegeven in het toekomstbeeld voor 2030. Om de stip op de horizon

In 2030 is Spijkenisse Zuidwest een gebied waar de mid-

waar te maken hebben we drie doelstellingen bepaald. Deze doelstellingen

denklasse goed woont voor een goede prijs (‘waar voor hun

vormen de kern van onze missie om de leefbaarheid in Zuidwest te verster-

geld)’. Deze mensen hechten veel waarde aan een rustig en

ken en daarmee ook de kern van dit wijkontwikkelingsplan.

zeker bestaan met goede sociale contacten. Zuidwest biedt hen het ‘thuisgevoel’. Ook andere bevolkingsgroepen vinden

a) Goed wonen:

hun plek. De wijk is in balans. Bovendien kiezen bewoners

De woningen en openbare ruimte zijn van goede kwaliteit en (groen)

bewust voor Spijkenisse Zuidwest. De mensen die graag in

voorzieningen zijn ruimschoots voor handen. Het aanbod van zowel de

hun wijk willen blijven wonen en zich ermee verbonden voe-

woningen als voorzieningen sluiten aan op de (veranderende) vraag van de

len kunnen dat: De jongeren die in de wijk opgroeien kopen

bewoners van de wijk.

of huren er hun eerste woning en kunnen er wooncarrière maken. En ouderen vinden er een woning die past bij hun

b) Samen leven:

nieuwe levensfase. De verschillende buurten bieden een rijk

De wijk is in balans. Mensen hebben begrip voor elkaar, voelen zich be-

pallet aan woonmilieus. Met passende woningen van goede

trokken bij de buurt en kunnen actief bijdragen aan een prettige leefom-

kwaliteit en groen en voorzieningen ruimschoots voor han-

geving. Samen zorgen zij voor een veilige en levendige buurt waar mensen

den. Ook in 2030 wonen er mensen die een steuntje in de rug

zichzelf kunnen zijn.

nodig hebben. Zij vinden die in de wijk, bij betrokken buurtbewoners en professionele hulpverleners. De wijk fungeert

c) Jezelf ontwikkelen:

nadrukkelijk als emancipatiemotor.

De wijk fungeert als emancipatiemotor. Bewoners ondersteunen elkaar om de zelfredzaamheid te vergroten. Daarbij worden zij, als dat nodig is, geholpen door professionals. Ook de kinderen en jongeren, de nieuwe generatie, worden gestimuleerd en geholpen zich te ontwikkelen tot actieve en betrokken bewoners. 11

3.2 Hoe gaan we dat bereiken? In dit wijkontwikkelingsplan kiezen we voor een scherpe focus. We zet-

Het wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest zet in op:

ten in op de onderwerpen die volgens ons het meest bijdragen aan het

1) Balans in de bevolkingssamenstelling

realiseren van de doelstellingen. Dit geeft richting en biedt een stevige

2) Zelfredzaamheid van de bewoners

houvast voor de uitvoeringsfase. Belangrijk aanknopingspunt daarbij is dat

3) Sociale cohesie en participatie

we de bestaande inzet in de wijk benutten en deze waar mogelijk afstem-

4) Fysieke structuur en openbare ruimte

men, focussen en intensiveren. De afgelopen jaren is namelijk al veel werk verzet waar we nu gebruik van kunnen maken. Uiteraard wordt hierbij de combinatie gezocht met nieuwe aanpakken en ideeën.

12

1

Een betere balans in de bevolkingssamenstelling

De genoemde aanpak wordt samen met de corporaties geconcretiseerd.

De bevolkingssamenstelling in Spijkenisse Zuidwest is aan het

Dan zullen precieze afspraken gemaakt worden over de acties die genomen

veranderen. Het aantal huishoudens met sociaal-economische problemen

moeten worden om de bevolkingssamenstelling positief te beïnvloeden.

groeit, terwijl kansrijke gezinnen (dreigen) te vertrekken. In bepaalde buurten ontstaan concentraties van ‘probleemgezinnen’ en er zijn niet genoeg ‘sterke’ huishoudens om dit op te vangen. Wij gaan de noodzakelijke balans in iedere buurt herstellen. Zonder dat evenwicht is het aanpakken van de opgaven een lastige zaak. Een gezonde balans in de bevolkingssamenstelling is randvoorwaardelijk om de leefbaarheid in Zuidwest te versterken. Wij zetten daarom in op het behouden van zelfredzame huishoudens voor de wijk. Zij moeten er graag willen (blijven) wonen! Daarnaast willen we de toename, en vooral concentraties, van mensen met problemen in specifieke buurten voorkomen. De aanpak: • We vergroten de mogelijkheden voor zelfredzame huishoudens door schaarste te creëren aan de onderkant van de sociale woningmarkt. Dit doen we door het aandeel sociale huurwoningen in het goedkope/ bereikbare segment te verminderen, waardoor het aandeel in het (middel)dure segment juist toeneemt. • In de woonruimteverdeling wordt een accent gelegd op bewoners met een goede balans tussen inkomen en woonlasten. Op die manier willen we voorkomen dat er in specifieke buurten concentraties van gezinnen ontstaan die niet zelfredzaam zijn. • We zetten in op het behouden en aantrekken van kansrijke gezinnen met kinderen omdat deze huishoudens een voorwaarde zijn voor een vitale wijk. Onder meer door te zorgen voor aantrekkelijke woonmilieus waar deze gezinnen hun plek kunnen vinden. 13

2

Het versterken van de zelfredzaamheid van de bewoners

mate van wederkerigheid. De aanwezige zelfredzaamheid moet aange-

In Zuidwest groeit de sociale opgave. De werkloosheid is relatief

boord worden. Dat zal echter niet iedereen lukken. Speciale aandacht gaat

groot, net als de schuldenproblematiek. Het aantal mensen met proble-

daarom uit naar het intensief begeleiden van ‘multi-problem’ gezinnen.

men stijgt. Het is daarom van groot belang de zelfredzaamheid van de (zittende) bewoners te verbeteren. Dit wil zeggen dat het mensen beter

Tot slot gaat er extra aandacht uit naar de jeugd. Ieder kind moet de kans

lukt zelfstandig in de eigen behoeften kunnen voorzien. Hoe zelfredzamer

krijgen zich te ontwikkelen tot een betrokken inwoner van Spijkenisse

inwoners zijn, hoe beter zij in staat zijn om op eigen kracht een effectief

Zuidwest die zichzelf straks als volwassene staande kan houden in de

persoonlijk netwerk op te bouwen en te onderhouden. Wij willen daarom

samenleving. Dit betekent het ondersteunen van de kinderen door ze te

dat alle mensen hun plek terug vinden in de samenleving. Wij geven

laten leren, spelen en sporten. Maar ook het vooruit helpen van kinderen

bewoners met problemen graag een steun in de rug, maar zij zullen zelf

met een achterstand. Uiteraard is samenwerking met het onderwijs cruci-

ook een bijdrage moeten leveren. Er dient sprake te zijn van een bepaalde

aal, evenals aandacht voor de ouders die deze kinderen opvoeden. De aanpak: • We helpen mensen weer aan het werk. De inzet richt zich op het bevorderen van maatschappelijke participatie door iedereen een actieve bijdrage te laten leveren aan de samenleving. • Intensief begeleiden van ‘multi-problem’ gezinnen door bijvoorbeeld met ‘casemanagers’ te werken. De focus ligt op indicatoren als alleenstaande ouders, werkloosheid en schuldenproblematiek. • Zelfredzaamheid van bewoners aanboren door sociale netwerken te versterken waarin mensen elkaar helpen. • Ontwikkelen van een ‘outreachende’ aanpak in de wijk die inzet op signalering en preventie van (sociale) problemen. • Speciale aandacht voor talentontwikkeling van de jeugd. Het gaat daarbij om kinderen te laten leren, spelen en sporten, maar ook om kinderen met een achterstand verder te helpen. Ook jongeren worden gestimuleerd tot een actieve, zinvolle en georganiseerde vrijetijdsbesteding en maatschappelijke participatie. 14

3

Het vergroten van de sociale cohesie en participatie De sociale cohesie wordt sterk bepaald door de onderlinge

verbondenheid van bewoners. In Zuidwest staat deze verbondenheid helaas onder druk. In sociale netwerken zorgen mensen samen voor een prettige en veilige leefomgeving en vinden zij hulp bij elkaar. Ze zijn een belangrijke vorm van sociale steun. Kernwaarden die voor iedere buurt essentieel zijn. Het vergroten van de sociale cohesie is dan ook een speerpunt voor het wijkontwikkelingsplan. Dit proces willen we in gang zetten met het participatietraject voor het wijkuitvoeringsplan. Hier krijgen bewoners een centrale rol in. Dit traject wordt als vliegwiel gebruikt om ook via andere kanalen de sociale cohesie te verbeteren. Daarnaast vinden we het belangrijk dat betrokken bewoners, zoals de nieuwe generatie jongeren en de ‘empty nesters’, de kans krijgen een passende woning in de wijk te vinden. De aanpak: • Buurtgericht organiseren van het participatietraject rondom het wijkuitvoeringsplan. We vragen bewoners een actieve bijdrage te leveren aan het verbeteren van hun eigen woonomgeving. • Aanpakken van overlastgevende bewoners. Deze bewoners kunnen veel onrust veroorzaken. De samenwerking tussen politie, gemeente en corporaties wordt geoptimaliseerd om dergelijke problemen op te lossen. • Behouden van betrokken jongeren en ‘empty nesters’ voor de wijk via meer differentiatie in het woningbouwprogramma. Deze mensen zijn van cruciaal belang voor de sociale binding in de buurt. • Stimuleren van initiatieven in de wijk die de sociale cohesie versterken. 15

4

Het zichtbaar verbeteren van de fysieke structuur Het zijn niet alleen voorzieningen en mensen die van invloed zijn

op de leefbaarheid. Ook de uitstraling en ‘sfeer’ van een gebied zijn bepalend. Nu de wijk 30 jaar oud is begint de fysieke omgeving ‘roestplekken’ te vertonen. De verouderde openbare ruimte, maar vooral ook de vervuiling is een doorn in het oog van veel bewoners. Dit gaan we aanpakken. Niet alleen via een goede opknapbeurt, maar ook door het samenwerken met verschillende partijen en acties op elkaar af te stemmen. Uitgangspunt is bovendien de kwaliteiten die al ruimschoots in de wijk aanwezig zijn nog beter te benutten. Denk daarbij aan kleinschalige ontwikkelingen in de groen- of verkeersstructuur en het toevoegen van herkenbare en attractieve plekken. De aanpak: • Haalbaarheid van nieuwe kleinschalige (herstructurerings-) ontwikkelingen onderzoeken die een positieve bijdrage leveren aan de fysieke en sociale leefbaarheid in een buurt. • Verbeteren van de logica van de infrastructuur en reduceren van de verkeersoverlast. • Afstemmen budgetten en acties tussen investerende partijen om gerichte verbeteringen door te voeren. • Toevoegen van een herkenbare speelvoorziening die niet alleen de fysieke uitstraling maar ook de sociale cohesie positief beïnvloedt. • Verbeteren van de uitstraling van de wijk. Onder meer door het openbaar gebied en de groenstroken uniform aan te pakken. • Iedere buurt krijgt een herkenbare en attractieve entree en de verbinding met de polder wordt versterkt.

16

Thema’s

Duurzaamheid

Om tot de speerpunten en bijbehorende aanpak te komen zijn eerst vanuit

Duurzaamheid speelt in de huidige samenleving een steeds belangrijkere

zeven thema’s de verschillende sturingsmogelijkheden in beeld gebracht.

rol. Denk daarbij aan ontwikkelingen als een duurzaam beheer van de

Deze thema’s zijn reguleren in- en uitstroom, sociale cohesie en participa-

openbare ruimte, maar ook energiebesparingen in de woningvoorraad.

tie, fysiek aanbod, zorg, wijkeconomie, jeugd, onderwijs en arbeidsmarkt

Bijvoorbeeld via gerichte fysieke investeringen, maar ook door voorlich-

en veiligheid. Op basis van een nadere uitwerking van elk thema was het

tingscampagnes over energieverbruik. Investeringen die niet alleen geld

mogelijk te prioriteren en een strategische aanpak (waar zetten we op in?)

kosten, maar juist ook financieel voordeel kunnen betekenen. In de Pres-

op te stellen. Uit de prioritering kwamen de vier speerpunten balans in de

tatieafspraken 2011-2020 zijn al afspraken gemaakt tussen de gemeente

bevolkingssamenstelling, zelfredzaamheid, sociale cohesie en de fysieke

en corporaties over het thema duurzaamheid. In de verdere concretisering

structuur als kernelementen naar voren. De belangrijkste sturingsmoge-

van de aanpak wordt het onderwerp nadrukkelijk meegenomen. Het in

lijkheden vanuit de zeven thema’s komen terug in de vier speerpunten en

beeld brengen van de kansen en mogelijkheden van duurzaamheid bij

de daarbij horende aanpakken. In bijlage 1 is een samenvattende matrix

toekomstige ontwikkelingen is daarin een eerste stap.

opgenomen met daarin alle sturingsmogelijkheden per thema. 3.3 Voor welk resultaat gaan we? Veiligheid

Met de aanpak willen we de leefbaarheid en balans binnen het gebied

Het thema veiligheid verdient nog extra aandacht. Een veilige woonomge-

versterken. Belangrijke vraag is welke concrete resultaten we voor ogen

ving is immers een basisvoorwaarde voor de leefbaarheid in een buurt. In

hebben. Door deze te benoemen is het beter mogelijk het effect van

de Kadernota Integraal Veiligheidsbeleid 2010-2013 zijn de twee veilig-

de aanpak te sturen en monitoren. Voor elk van de vier speerpunten is

heidsvelden “Veilige Woon- en Leefomgeving” en “Jeugd en Veiligheid”

daarom een aantal beoogde resultaten vastgelegd. Ondanks de lastige

door de gemeenteraad benoemd als prioriteit. Gezien het integrale ka-

tijden zijn we toch ambitieus geweest. Wij geloven dat dit nodig is om te

rakter van veiligheid komt veiligheid niet direct terug als speerpunt in het

laten zien dat we serieus aan de slag gaan. Hierbij is een integrale ‘ket-

wijkontwikkelingsplan, maar zit juist verweven in de verschillende aanpak-

tingaanpak’ noodzakelijk. Met kleine stappen wordt vanuit verschillende

ken. Zo is een veilige leefomgeving een kernwaarde bij sociale cohesie en is

thema’s aan de leefbaarheid gewerkt. Met iedere actie wordt een steentje

het ook een belangrijk onderdeel van de fysieke structuur. Denk maar aan

bijgedragen om de gewenste resultaten te bereiken. De resultaten wor-

het bevorderen van de sociale controle via de inrichting van de openbare

den straks verder uitgewerkt en geconcretiseerd op basis van de jaarlijkse

ruimte of aan verkeersveiligheid. In de aanpak van de verschillende speer-

actieprogramma’s in de wijkuitvoeringsplannen.

punten wordt daarom structureel rekening gehouden met veiligheid.

17

Het wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest levert de volgende

3

resultaten op:

Sociale cohesie en participatie Op 1 januari 2016:

1

• Is de score in de LEMON op het onderwerp ‘betrokkenheid bij Balans in de bevolkingssamenstelling

de buurt’ in alle wijken in Zuidwest minimaal gelijk aan het

Op 1 januari 2018:

dan geldende gemiddelde voor heel Spijkenisse.

• Is het aandeel gezinnen met kinderen in Zuidwest minimaal

• Is de score in de LEMON op het onderwerp ‘overlast door

gelijk aan het dan geldende gemiddelde voor heel Spijkenisse.

personen’ in alle wijken in Zuidwest minimaal gelijk aan het

• Is het aandeel één-ouder gezinnen in Zuidwest minimaal

dan geldende gemiddelde voor heel Spijkenisse.

gelijk aan het dan geldende gemiddelde voor heel

• Is de score in de LEMON op het onderwerp ‘Veiligheidsgevoel’

Spijkenisse.

2

in alle wijken in Zuidwest minimaal gelijk aan het dan geldende gemiddelde voor heel Spijkenisse.

Zelfredzaamheid van de bewoners

4

Op 1 januari 2015: • Doet 25% van de bijstandsgerechtigde in Zuidwest iets terug

Fysieke structuur en openbare ruimte Op 1 januari 2015:

voor zijn of haar uitkering.

• Is rond Akkers-Centrum een herkenbare en grootschalige

Op 1 januari 2018:

speelvoorziening gerealiseerd.

• Is het % bijstandsgerechtigden in Zuidwest maximaal 1,5 keer

• Heeft iedere buurt in Zuidwest een herkenbare entree.

het % bijstandsgerechtigden in heel Spijkenisse.

Op 1 januari 2016:

Op 1 januari 2025:

• Is de score in de LEMON op het onderwerp

• Is het % bijstandsgerechtigden ongeveer gelijk aan het dan

‘groenvoorzieningen’ in alle wijken in Zuidwest minimaal

geldende gemiddelde voor heel Spijkenisse.

gelijk aan het dan geldende gemiddelde voor heel Spijkenisse.

• Is het gemiddelde netto jaarinkomen per huishouden in

• Is de score in de LEMON op het onderwerp ‘woonomgeving’

Zuidwest ongeveer gelijk aan het dan geldende gemiddelde

in alle wijken in Zuidwest minimaal gelijk aan het dan

voor heel Spijkenisse.

geldende gemiddelde voor heel Spijkenisse.

• Is het % van mensen in de schuldbemiddeling in Zuidwest

• Is de score in de LEMON op het onderwerp ‘overlast door

ongeveer gelijk aan het dan geldende gemiddelde voor heel

stank en vuil’ in alle wijken in Zuidwest minimaal gelijk aan

Spijkenisse.

het dan geldende gemiddelde voor heel Spijkenisse. 18

4. Samenwerkingsovereenkomst Voor het succes van de wijkontwikkeling is het belangrijk dat partijen over een langere tijd betrokken zijn bij wijkontwikkeling. Structurele verbetering van wijken is immers een proces van lange adem en volharden. De gemeente Spijkenisse en de woningbouwcorporaties De Leeuw van Putten, Maasdelta en Woonbron hebben daarom besloten bindende afspraken over de samenwerking vast te leggen in een overeenkomst. De samenwerkingsovereenkomst is gelijktijdig met het wijkontwikkelingsplan vastgesteld. Hieronder vindt u een korte samenvatting van de belangrijkste punten uit de overeenkomst. Looptijd De samenwerkingovereenkomst wordt aangegaan voor een periode van 5 jaar met de intentie tot verlenging. Het wijkontwikkelingsplan wordt voor 5 jaar vastgesteld. Iedere 5 jaar, tot en met 2030, wordt het wijkontwikkelingsplan geactualiseerd. Wijkontwikkeling en wijkuitvoering Op basis van het wijkontwikkelingsplan worden jaarlijks wijkuitvoeringsplannen vastgesteld. Het wijkontwikkelingsplan geeft het toekomstbeeld en de wijkuitvoeringsplannen zijn de concrete vertaling in gewenste acties en maatregelen. De wijkuitvoeringsplannen zijn buurtgericht en bevatten concrete acties inclusief planning, budget en actiehouder. De resultaten worden jaarlijks geëvalueerd.

19

Organisatie: Stuurgroep en ontwikkelteam

Budgetten

Een belangrijk uitgangspunt bij de keuze van de organisatie is slagvaardig-

Voor de duur van het Wijkontwikkelingsplan stellen de partijen jaarlijks

heid. In de stuurgroep werken de wethouders en de directies van de corpora-

€500.000,- beschikbaar voor de uitvoering van de wijkuitvoeringsplan-

ties samen. Zij hebben het mandaat van hun orgaisatie om binnen de kaders

nen. De gemeente draagt €250.000,- bij, de corporaties gezamenlijk ook

van het wijkontwikkelingsplan besluiten te nemen. Zij stellen jaarlijks het

€250.000,-. De stuurgroep stelt jaarlijks het definitieve budget vast op

wijkuitvoeringsplan vast en geven het ontwikkelteam opdracht het plan uit

basis van een wijkuitvoeringsplan.

te voeren en tussentijds te rapporteren. Deelnemers aan het ontwikkelteam zijn de procesmanager, de wijkmanager, het management van de drie corpo-

Vervolgproces

raties en de gemeente, een financieel controllor en communicatieadviseur.

Na vasstelling van het wijkontwikkelingsplan en ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst wordt gestart met het opstellen van wij-

Participatie

kuitvoeringsplannen. Hierbij krijgen de partijen uit de wijk inclusief de

Het wijkontwikkelings- en wijkuitvoeringsplan is niet uitsluitend van de

bewoners een centrale rol. Op basis van een communicatieplan, dat door

gemeente en corporaties. De stuurgroep stelt zich ten doel te stimuleren dat

de stuurgroep zal worden vastgesteld, worden de buurten betrokken bij

ook andere partijen participeren.

dit proces.

20

5. Communicatieparagraaf Olievlek-methode Uitgangspunt voor het wijkontwikkelings- en wijkuitvoeringsplan voor

wijkontwikkelingsplan. Bovendien werken zij mee aan het vergroten van

Spijkenisse Zuidwest is dat de sociale partners en bewoners nadrukkelijk

het aantal participerende bewoners. En dat is precies de gedachte achter

participeren in het plan. Er moet immers gezamenlijk gewerkt worden

het participatietraject. Gedurende het proces moeten steeds meer men-

aan het verbeteren van de leefbaarheid in de wijk. Het participatietraject

sen enthousiast worden gemaakt en mee willen doen. Met name nu de

wordt aangepakt via de zogenaamde ‘olievlek-methode’. Dit wil zeggen dat

stap gezet gaat worden van het meer abstracte wijkontwikkelingsplan (de

we het traject zijn gestart vanuit een selecte groep betrokken en actieve

basis) naar een concreet uitvoeringsprogramma (de actie) hopen we dat

professionals en bewoners (de ‘sleutelfiguren’). Via gesprekken en een

bewoners in grote getale participeren.

aantal netwerkbijeenkomsten is veel relevante input aangeleverd voor het

Professionals

Professionals + sleutelfiguren

Professionals + sleutelfiguren + mede-bewoners

21

Communicatiestrategie

om te participeren in de wijkuitvoeringsplannen. Wat vinden zij belangrijk?

Doel van de communicatiestrategie is het vergroten van de olievlek. In het

Wat willen zij bereiken in hun buurt? En hebben ze daar al ideeën voor?

wijkuitvoeringsplan, waarin actieprogramma’s per buurt worden opgeno-

Kortom, we willen een uitnodigend perspectief neerleggen voor bewoners

men, krijgen de bewoners een centrale rol. Doel is dan ook zoveel mogelijk

om zelf ook een bijdrage te gaan leveren.

mensen enthousiast te krijgen. In het wijkontwikkelingsplan is de basis gelegd voor dit participatietraject. De olievlek willen we nu niet langer in

Naast acties vanuit de gemeente, corporaties en sociale partners krijgen

bedwang houden; iedereen kan meedoen! Om dit te bereiken willen we

initiatieven vanuit de bewoners een centrale rol in het wijkuitvoeringsplan.

vooral gebruik maken van de kracht van de wijk. Er wonen genoeg mensen

Bovendien worden de bewoners nauw betrokken bij de projecten van deze

die iets willen betekenen voor hun buurt. Vrijwilligers die succesvol een

partijen. Het is dus cruciaal om de gedachten en ideeën van de bewoners

eigen project hebben opgezet. Voorbeelden zijn de bewonersorganisatie

boven tafel te krijgen. Wij willen dit via een aantal sporen bereiken. Ten

van de Grasbuurt, het moestuintje bij de Dragondonk, het ‘Van vrouw tot

eerste wordt er een digitaal portal ingericht waarop mensen hun mening

vrouw’ project, de skatetoernooien bij de Westdijk, buurtpreventie, het ‘Ik

en ideeën kwijt kunnen. Via dit portal kan over en weer gecommuniceerd

kan het’ project, etc. En zo zijn er waarschijnlijk nog meer mooie bewoner-

worden over het wijkontwikkelingsplan. Daarnaast zullen traditionele

sinitiatieven te noemen. Deze prachtige projecten en de initiatiefnemers

buurtbijeenkomsten worden georganiseerd. Ook hier willen we zoveel mo-

die er achter zitten zijn een uithangbord voor de wijk. Een voorbeeld en

gelijk input vanuit de bevolking krijgen. Tot slot sluiten we aan bij activitei-

inspiratie voor anderen die ook een goed idee hebben. Zij zijn onze ambas-

ten in de wijk. Denk aan een rommelmarkt of schoolproject. We verzame-

sadeurs die medebewoners kunnen activeren ook een bijdrage te leveren.

len de kansrijke ideeën en gaan deze samen met de initiatiefnemer verder

Samen met hen willen wij het wijkontwikkelings- en wijkuitvoeringsplan

uitwerken om de slag van idee naar een concrete actie te maken. Uiteraard

verder de wijk in laten stromen om ook de mensen te bereiken die niet

met een plaats in het wijkuitvoeringsplan als resultaat!

(kunnen) meedoen. Communicatiesporen: Plan van aanpak

• Portal (en social media) voor digitaal contact met de bewoners.

Rond het besluitvormingsproces van het wijkontwikkelingsplan wordt

• Buurtbijeenkomsten om input voor de uitvoeringsplannen te

Spijkenisse Zuidwest regelmatig in het nieuws gebracht. Dit is het begin

krijgen

om mensen te activeren. Hierbij gaan we uit van de kwaliteiten die in de

• Aansluiten bij activiteiten in de wijk om mensen te betrekken

wijk aanwezig zijn. Denk aan een serie artikelen over eerder genoemde be-

bij het wijkuitvoeringsplan.

wonersinitiatieven. Ook is dit het moment bewoners alvast uit te nodigen

22

6. Kansenboek Menukaart aan kansrijke ideeën In dit kansenboek lichten we een aantal mooie ideeën en initiatieven uit. Sommige initiatieven lopen al, anderen zijn een eerste gedachtegang die nog verdere uitwerking nodig hebben. Wat de ideeën wel met elkaar gemeen hebben is dat ze allemaal een meerwaarde (kunnen) bieden aan Spijkenisse Zuidwest. Ook zijn het allemaal initiatieven die wij de afgelopen periode, terwijl we bezig waren met het wijkontwikkelingsplan, zijn tegengekomen. Wij vonden het zulke leuke en goede acties dat ze een plek in dit plan verdienen. Ter voorbeeld en inspiratie, maar zeker nog niet als definitief actieprogramma voor het wijkuitvoeringsplan. Dat zal in een later stadium moeten blijken als het wijkuitvoeringsplan wordt opgesteld. Helaas kunnen we onmogelijk volledig zijn in dit kansenboek. Waarschijnlijk missen we daarom nog talrijke andere minstens zo mooie initiatieven. Het is dan ook zeker niet onze bedoeling om andere ideeën te passeren. Mocht u een goed idee hebben dan moet u dat vooral bij ons melden. Misschien staat het dan wel niet in het wijkontwikkelingsplan, we kunnen het in ieder geval meenemen richting het uitvoeringsprogramma.

idee

initiatief in opstartfase

lopend initiatief

23

Speelvoorziening in Akkers-Centrum

ring krijgen. De deelnemers krijgen trainingen en doen werkervaring op.

In de zone ten westen van Wijkcentrum de Akkers kan een

Bijvoorbeeld in de gladheidbestrijding. Ruim de helft van de deelnemers vindt tijdens deelname aan het traject een baan.

herkenbare speelvoorziening worden gerealiseerd. Leuk voor de jeugd en gezinnen met kinderen, maar ook als een mooie impuls voor de uitstraling van het gebied.

Zomerschool door Stichting Onderwijs Plus Spijkenisse

Stichting Onderwijs Plus Spijkenisse zet in op de talentontwikke-

Woningbouw voor jongeren en ‘emptynesters’

ling van kinderen met een achterstand. Op die manier worden hun kansen

We willen graag betrokken mensen voor Zuidwest behouden.

in de samenleving vergroot. Hiervoor willen zij in Zuidwest een ‘zomerschool’ realiseren. De eerste zomerschool van Spijkenisse!

Bijvoorbeeld jongeren die er zijn opgegroeid of empty nesters (mensen van wie de kinderen het huis uit zijn) die een andere woning zoeken. Door het woningbouwprogramma in te richten op de wensen van deze groepen willen wij ervoor zorgen dat ook zij hun plek in de wijk vinden. Daarnaast

Inloopcentrum Akkers-Centrum door Careyn

kunnen we jongeren uit de wijk voorrang geven bij het toewijzen van soci-

Niet alle hulpbehoevende mensen weten de weg naar de ste-

ale huurwoningen.

delijke voorzieningen te vinden. Careyn wil daarom een laagdrempelig inloopcentrum creëren in het gezondheidscentrum aan de Lenteakker. Een ‘voorpost’ van de daadwerkelijke hulpverlening waar mensen met hun

Doorstroomgarantie voor jongeren

In ruil voor het halen van hun startkwalificatie in het onderwijs

eerste vragen eenvoudig terecht kunnen.

krijgen jongeren een doorstroomgarantie naar een passende woning in de wijk. Op die manier slaan we een dubbelslag. We stimuleren de zelfred-

Bruggen bouwen in Spijkenisse

zaamheid van de jeugd én binden deze jongeren aan de wijk.

Het idee is een outreachende en preventieve aanpak te ontwikke-

len om in de wijk vroegtijdig sociale problemen bij gezinnen op te sporen en op de juiste manier ondersteuning te kunnen bieden. Het idee is geïn

Spijkenisse werkt!

spireerd op de ‘frontlijn’ aanpak in Rotterdam. Via onder meer huisbezoek

Spijkenisse werkt! is een programma van de gemeente Spijkenisse

wordt de wijk ingegaan om te luisteren naar wat er speelt en van daaruit praktijkgerichte oplossingen te bedenken.

in samenwerking met de sociale werkvoorziening de Welplaat. Spijkenisse werkt! is een re-integratietraject voor mensen die een bijstandsuitke24

Van Vrouw tot Vrouw project van Thérèse van Wassenaar

Skatetoernooi bij jongerencentrum Westdijk

Van vrouw tot vrouw is een onderdeel van het op te zetten

Regelmatig wordt er door een aantal jongeren een skatetoernooi

wijknetwerk ‘Konnekt’. Dit netwerk heeft als doel een schakel te zijn

georganiseerd bij het jongerencentrum aan de Westdijk. Behalve jongeren

tussen alle bewoners onderling en tussen bewoners en professionals. Zij

komen hier veel buurtbewoners op af. Het initiatief is een goed project

verschaffen de nodige informatie en leggen het eerste contact tussen men-

voor en door de jongeren zelf en zorgt bovendien voor levendigheid in de

sen. Bewoners kunnen met elke vraag terecht bij het netwerk, ongeacht of

buurt. Kortom, een positief project met een positieve uitstraling.

dit een praktische of een hulpvraag betreft. Via themamiddagen kunnen vrouwen uit Spijkenisse Zuidwest elkaar leren kennen, een netwerk opbouwen in de eigen omgeving en worden zij gestimuleerd elkaar te helpen.

Bewonersorganisaties Grasbuurt, Kreken en Heuvelrijk

De verschillende bewonersorganisaties in Zuidwest zijn zeer actief.

Zij organiseren regelmatig allerlei activiteiten om de mensen bij elkaar te

Ik kan het-project van Muna Mohamed en Fakiha Ahmed

brengen en de betrokkenheid en levendigheid in de buurten te vergroten.

Het doel van het ‘Ik kan het’ project is Somalische ouders (en

Vorig jaar werd bijvoorbeeld met succes de nationale burendag gevierd.

andere migranten) en hun kinderen in Nederland hun kansen leren zien en grijpen. Wie daarbij ondersteuning kan gebruiken wordt graag geholpen. Ontwikkeling van mensen vraagt namelijk om een warm,veilig en stabiel

Stichting Present

opvoedingsklimaat met een duidelijke structuur.

Present slaat een brug tussen mensen die iets hebben te bieden

en mensen die daarmee geholpen kunnen worden. We leggen verbindingen, zijn makelaar in sociale betrokkenheid. Mensen die graag iets voor ie

Moestuin in de Dragondonk van Maria van der Wiel

mand anders willen betekenen worden via Present gekoppeld aan mensen

In de Dragondonk staat een openbaar moestuintje. Een aantal

die hulp nodig hebben. Zo kunnen mensen (of groepen) zich laagdrempelig

vrijwilligers uit de buurt helpt mee de kinderen in het moestuintje bij

en vrijwillig inzetten voor anderen. Bijvoorbeeld iemand uit je eigen buurt

elkaar te brengen. Spelen en tegelijkertijd leren van het tuinieren gaat hier

die een steuntje in de rug goed kan gebruiken!

hand in hand.

25

26

7. Bijlagen: 1. Matrix met sturingsmogelijkheden per thema. 2. Lijst met alle mensen en partijen die een bijdrage hebben geleverd aan het WOP. 3. Lijst met alle bijeenkomsten die zijn georganiseerd in het kader van het WOP.

27

Doelstelling: Goed wonen

Behouden/aantrekken kansrijke huishoudens

Ondersteunen huishoudens met problemen

Strategische woningbouwprogramma

Synergie in ‘fysieke’ investeringe

Grootschalige inzet op groenstructuur

Verbeteren logica infrastructuur

Participatietraject WOP/WUP

Maatsch. Part.: Inzetten op sociale netwerken

PvA signalering/preventie van sociale probleme

Zelfbeheer van de openbare ruimte

Impulsen via leefbaarheidsmedew.

Samenwerking sociale netwerken en professionals

Creeren van laagdrempelig voorzieningenaanbod

Intensief begeleiden van multi-problem gezinnen

Stimuleren maatsch. participatie hulpbehoevenden

Versterken sociaal-economische positie bewoners

Aantrekken van gezinnen met kinderen in de wijk

Inspelen op behoeften van een-ouder gezinnen

Versterken sociale cohesie en participatiegraad

Speciale aandacht voor sociale problemen

Stimuleren aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt

Overleg winkeliersvereniging in stand houde

Stimuleren netwerk van ondernemers uit de wijk

Voorzieningenniveau op orde houden

Versterken subjectieve veiligheid via sociale cohesie

Inzetten op jeugd en veiligheid

Inzetten op de ‘high impact crimes’

Het toekomstbeeld, doelstellingen, speerpunten en aanpak vormen de rode draad die de afgelopen periode uit alle gesprekken en bijeenkomsten met mensen en partijen uit de wijk is voortgekomen. Het is daarmee het resultaat van een gezamenlijke inspanning van gemeente, corporaties, sociale partners en bewoners om een goed wijkontwikkelingsplan op te stellen. Het is ook de basis voor het wijkuitvoeringsplan waarin de strategische aanpak wordt vertaald naar concrete acties en projecten. In onderstaande matrix is de kern van het wijkontwikkelingsplan in één schema samengevat. Naast de drie doelstellingen staan de sturingsmogelijkheden die vanuit verschillende thema’s mogelijk zijn. Ook is aangegeven welke aanpakken prioriteit hebben. Dit zijn de zogenaamde ‘sleutelprojecten’.

Regulieren instroom kansarme huishoudens

Bijlage 1: Samenvattende Matrix Doelen versus sturingsmogelijkheden

1

2

3

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

1

2

3

1

2

3

4

5

6

1

2

3

1

2

3

Migratie

Fysiek aanbod

A

D

D

D

Sociale cohesie en participatie

Zorg

Jeugd, onderwijs en arbeidsmarkt

D

Economie

A

Veiligheid

D

De woningen en openbare ruimte zijn van goede kwaliteit en (groen) voorzieningen zijn ruimschoots voor handen. Het aanbod van zowel de woningen als voorzieningen sluiten aan op de (veranderende) vraag van de bewoners van de wijk. Samen leven

A

C

C

C

C

C

C

C

C

De wijk is in balans. Mensen hebben begrip voor elkaar, voelen zich betrokken bij de buurt en kunnen actief bijdragen aan een prettige leefomgeving. Samen zorgen zij voor een veilige en levendige buurt waar mensen zichzelf kunnen zijn. Jezelf ontwikkelen

B

B

C

B

B

B

B

B

B

B

C

B

De wijk fungeert als emancipatiemotor. Bewoners ondersteunen elkaar om de zelfredzaamheid te vergroten. Daarbij worden zij indien nodig geholpen door professionals. Ook de kinderen en jongeren, de nieuwe generatie, worden gestimuleerd en geholpen zich te ontwikkelen tot een actieve en betrokken bewoners.

A

Balans bevolkingssamenstelling

B

Zelfredzaamheid

sleutelprojecten: bestuurlijk geprioriteerde aanpak

28

C

Sociale cohesie

D

Fysieke structuur

Bijlage 2: Lijst met mensen en partijen die een bijdrage hebben geleverd aan het wijkontwikkelingsplan. De mensen en partijen in onderstaande lijst hebben allemaal een bij-

Willem van de Berg

Woonbron

drage geleverd aan het tot stand komen van het wijkontwikkelingsplan

Annette Oudenes

Woonbron

Spijkenisse Zuidwest. Dank daarvoor! Een deel daarvan heeft een actieve

Karin Vulink

Maasdelta

bijdrage geleverd aan de verschillende projectgroepen rondom het plan.

Sylvia Broekmeulen

De Leeuw van Putten

Anderen hebben dan weer vanuit hun eigen rol in de wijk (professional of

Sander Sparenberg

De Leeuw van Putten

bewoner) via individuele gesprekken of bijeenkomsten input en ideeën

Marc Weerts

Gemeente Spijkenisse

ingebracht om de leefbaarheid in Zuidwest te versterken. Deze gesprekken

Ben Stuijts


en bijeenkomsten hebben het voorliggende wijkontwikkelingsplan mede

Indra Caerteling


vormgegeven.

Marijke Keijzer-Martinez


Hannah Apell


Hieronder staan de mensen van gemeente en corporaties die hebben

Iddo Ketel


deelgenomen aan het projectteam. Naast deze mensen hebben nog vele

Alexandra van de Heuvel


anderen een goede bijdrage geleverd. Nogmaals dank daarvoor! Op de

Dirk-Jan Spahr van der Hoek


volgende pagina volgt een lijst met mensen die actief zijn in de wijk en

Ger Klapwijk


hun bijdrage hebben geleverd via de netwerkbijeenkomsten en individuele

Liobe Kamminga


gesprekken.

Annemiek van der Sluys

JSO

Marleen Okma

JSO

Projectmanagement, samenstelling en redactie van het wijkontwikkelingsplan:

29

Sjoerd Swinkels

beeckk, adviseurs voor

ruimtelijke ontwikkeling

Hans van den Biggelaar

beeckk, adviseurs voor

ruimtelijke ontwikkeling

DEELNEMERS NETWERKBIJEENKOMSTEN Bob van der Hee

Politie

Harry Bos

Rayon West

Mevr. Van Leeuwen

Scholen - De Klinker

Sylvester Kreft

Politie

Marc Wesseling

Jongerenwerk

Tineke Visser

Scholen - De Klinker

Annette Oudenes

Woonbron

Ali Orie

Jongerenwerk

Mevrouw Nuijens

Scholen - Vogelenzang

Sander Sparenberg

Leeuw van Putten

Misko Papac


Angela Kuiters

Buurtpreventie coördinator

Martine Kooi

Careyn Gezondheids-

Muna Mohamed

Ik kan het-Project

Sarah Kalkhuis

Stichting Present

centrum Akkers

Fakiha Ahmed

Ik kan het-Project

Heleen Visser

Stichting Present

Careyn Gezondheids-

Mevr.van de Hoek

Bewoners

Martin Stam

Dorsvloer

centrum Akkers

Dhr. van de Hoek

Bewoners

Jan van t Verlaet

Buurtpreventie

Careyn Gezondheids-

Ingrid Hoogerbrugge

Van Vrouw tot Vrouw

Ron Sirre

Buurtpreventie

centrum Akkers

Lotte Klene

Van Vrouw tot Vrouw

Herbie Zorge

Buurtpreventie

Careyn Gezondheids-

Siwoh Djojomarto

Van Vrouw tot Vrouw

Rients Couperus

Buurtpreventie

centrum Akkers

Thérèse v. Wassenaar

Van Vrouw tot Vrouw

Elly Couperus

Buurtpreventie

Monique Kieboom

SKS Alles Kids

Ada van de Kamp

Combinatiefunctionaris

Piet Klein

Buurtpreventie

Helma Besseling

SKS Alles Kids

Georgo Muller

WMO Adviesraad

Hans de Lange

Buurtpreventie

Dhr Walinga

Scholen - De Akkers

Rinus Rentmeester

WMO Adviesraad

Leon Perdaan

Buurtpreventie

Dhr. Groenendijk

Scholen - De Bron

Leen van Winkelhof

WMO Adviesraad

Martin Kostense

Stedelijke ontwikkeling

Mevrouw Knol

Scholen - Toermalijn

An Pothof

WMO Adviesraad

Gulten Yanik

Stedelijke ontwikkeling

Mevr. Nuijens

Scholen - Vogelenzang

Maria van der Wiel

Moestuin Dragondonk

Roel Smeets

Winkeliersver. Akkerhof

Jacintha Kerkdijk

MEE

Trudy Mantel

GGD

Xandra Deelen

Vrijwilligerscentrale

Rita van der Lubben

GGD

Wendy Groenewegen

Vrijwilligerscentrale

Marlène van den Hurk FACT Team Spijkenisse

Ada van de Kamp


Marjolein Kikkert

FACT Team Spijkenisse

Wim Mokveld


Jolanda Vermeulen

Toezicht Park Braband

Nick Tameris


Heidi van Noort

Opbouwwerkster

Mevr. Dubbeldam

Scholen - Yulius

Sophie Leeman Ankie Wulffers Linda van de Reiden

30

Bijlage 3: Lijst met bijeenkomsten die zijn georganiseerd in het kader van het wijkontwikkelingsplan Startbijeenkomst met de gemeenteraad:

11 oktober

Bijeenkomst met afvaardiging van buurtpreventie (1)

22 november 2011

Bijeenkomst met het wijkgroepenplatform

16 januari

2011

Bijeenkomst met Federatie Spijkenisse Samen (1)

19 januari

2011

Bijeenkomst WOP organisatie gemeente Spijkenisse (1) :

31 januari

2012

Kaders en uitgangspunten WOP in Commissie ROB

8

februari

2012

WOP-dag (1) gemeente en corporaties:

10 februari

2012

Bijeenkomst met afvaardiging van buurtpreventie (2)

22 februari

2012

Netwerkbijeenkomst WOP met professionals (1)

12 maart

2012


16 maart

2012


13 april

2012

Bijeenkomst met buurtpreventie (3)

23 mei

2012

Bijeenkomst met Federatie Spijkenisse Samen (2)

24 mei

2012


29 mei

2012

Bijeenkomst met het ‘van Vrouw tot Vrouw’ project

30 mei

2012

Netwerkbijeenkomst WOP met professionals en sleutelfiguren (2)

31 mei

2012

Bijeenkomst WOP organisatie gemeente Spijkenisse (2) :

19 juni

2012

Stand van zaken WOP in Commissie ROB

20 juni

2012


5

2012

Netwerkbijeenkomst WOP met professionals en sleutelfiguren (3)

21 augustus 2012


23 augustus 2012

juli

31

2011

COLOFON

#

!"#"$"%& # # ############

bezoekadres Raadhuislaan 106, 3201 EL Spijkenisse postadres Postbus 25, 3200 AA Spijkenisse telefoon (0181) 69 69 69 fax (0181) 69 63 95 internet www.spijkenisse.nl

Wijkontwikkelingsplan Spijkenisse Zuidwest Goed wonen, Samen leven en Jezelf ontwikkelen

Recommend Documents