GEZONDHEIDSZORG ook uw zorg! Verspreidingsgebied: Jutphaas/Wijkersloot, Zuilenstein, Huis de Geer, Stadscentrum en Blokhoeve
Winter 2011 nummer 119
31e jaargang, nr.3, 119de editie, winternummer 2011 Redactiesecretariaat:
Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein
Vormgeving en druk:
drukkerij Van den Boogaard Nieuwegein
Coördinatie en verspreiding:
C. Swart, 030-6076760
Oplage:
7500 exemplaren
Verschijning: 4 x per jaar in de wijken Jutphaas/Wijkersloot, Zuilenstein, Huis de Geer, Stadscentrum en Blokhoeve in de gemeente Nieuwegein. Overname van artikelen uit deze krant is toegestaan, na toestemming van de auteur en de redactie, met bronvermelding.
Inhoud
Bladzijde
Van de redactie
13
Preconceptie advies; advies vóór de bevruchting/ zwangerschap
14
Wat is preconceptiezorg?
16
Een dag uit het leven van een werker, die ging stoppen
17
Bericht van de cliëntenraad
19
Goede voornemens
11
De feestdagen, lekker genieten en toch gezond
12
Gezondheidscentra slaan handen ineen
16
Project ‘Opgelucht Ademhalen’
18
Meer kracht en uithoudingsvermogen
20
Nuldelijnstandaard Pseudo-Kroep
21
Nuldelijnstandaard Voorhoofdsholteontsteking
22
Kunst in het Gezondheidscentrum
23
Even voorstellen …
25
Samenstelling redactie
27
2
Winter 2011
Van de redactie Door N. de Hartog, huisarts Mondriaanlaan Geachte lezer, Voor u ligt de winterse uitgave van het gezondheidskrant. Met de feestdagen voor de deur heeft de redactie weer een aantal onderwerpen voor u uitgezocht die daarmee te maken hebben. Tegen het einde van het jaar worden we soms wat melancholiek. De aangekondigde bezuinigingen maken ons weemoedig. Wellicht heeft het te maken met het einde van het jaar, het steeds korter worden van de dagen. Het stilstaan bij de mensen of dingen die er niet meer zijn. De belevenissen van het afgelopen jaar die voor een ieder van ons persoonlijk en verschillend zullen zijn. Nostalgie heet dat, het verlangen naar dingen die er niet meer zijn. Ik heb erover nagedacht, maar een vergelijkbaar woord voor verlangen naar de toekomst ken ik niet. “Futorie“ lijkt mij een passend begrip, maar vinden we niet terug in het woordenboek. Ik wens dat u als lezer ook verlangen naar de toekomst en het jaar 2012 kent. Verlangen heeft iets te maken met de hoop op iets wat nog komt. Hoop doet nu eenmaal leven. Het artikel over pre-conceptionele zorg (letterlijk; zorg vóór de bevruchting) past bij de voorbereiding en het nadenken over een zo gezond mogelijke zwangerschap. Daarnaast vindt u een artikel over goede voornemens, een dag uit het leven van…, berichten vanuit de cliëntenraad en over de samenwerking van de drie gezondheidscentra in Nieuwegein. Natuurlijk belichten wij ook de kunst die het komende kwartaal te zien zal zijn op de Mondriaanlaan en vindt u verantwoorde en lekkere recepten en adviezen van de diëtisten speciaal voor rond de feestdagen. Verder belichten we de zorg voor de longpatiënt in een tweetal artikelen. Als werkers in de gezondheidszorg van het Eerstelijns Medisch Centrum Nieuwegein, willen we u ondanks de aangekondigde bezuinigingen ook in 2012 graag van dienst zijn. Ik spreek niet alleen de hoop maar ook de verwachting uit dat we de veerkracht en de inventiviteit hebben om u kwalitatief hoogwaardige zorg te kunnen blijven bieden. Als redactie zullen we in het komende jaar daar weer voorbeelden van brengen, die we dan in de schijnwerpers zullen zetten. Kortom zowel terugblikken als vooruitkijken met “futorie”. Namens de gehele redactie wens ik u dan ook een goed uiteinde en een gezond 2012. Winter 2011
3
Preconceptie advies; advies vóór de bevruchting /zwangerschap Door N. de Hartog, huisarts Mondriaanlaan Nederland kent een relatief hoge perinatale sterfte (sterfte vanaf 22 weken zwangerschap en tot 4 weken na geboorte) vergeleken met andere Europese landen, namelijk 1 op de 100. Door verschillen in registratie van neonatale (nieuwgeborenen) sterfte tussen landen onderling is het lastig de waargenomen verschillen goed te verklaren. Vergeleken met andere Europese landen blijken er in Nederland relatief veel oudere moeders te zijn en meerlingzwangerschappen. Toch kunnen deze oorzaken het verschil met andere landen niet verklaren. Risicofactoren De belangrijkste risicofactoren voor perinatale sterfte in Nederland zijn vroeggeboorte, laag geboortegewicht en aangeboren afwijkingen. Vanuit de verschillende zorgverleners is gezocht naar een manier om de paren met kinderwens al voor de zwangerschap te informeren. Op die manier kan de zwangerschap en geboorte op een zo gezond mogelijke manier verlopen. Het resultaat is het aanbieden van een consult aan paren met zwangerschapswens. In het consult komen de volgende zaken aan de orde: -
Medicatiegebruik Voorkomen van (chronische) ziektes Familiair voorkomen van aandoeningen/erfelijke ziektebeelden Arbeidsomstandigheden Foliumzuur bij een actieve kinderwens Negatieve invloed van roken zowel bij zwangerschap als vruchtbaarheid Negatieve invloed van alcohol Belang van een gezond gewicht/voeding
Natuurlijk is er ook de tijd voor het stellen van uw eigen vragen. Website met adviezen Zwangerschap is en blijft een natuurlijk proces. Er is een speciale website, www.zwangerschapswijzer.nl, in het leven geroepen om mensen een advies te geven dat toegespitst is op de specifieke situatie van het paar dat zich meldt.
4
Winter 2011
Het paar wordt geadviseerd ter voorbereiding op het consult de vragenlijst van zwangerwijzer in te vullen. Wanneer u de vragen op de website beantwoordt krijgt u tussendoor direct gerichte informatie aangereikt. Aan het eind kunt u een overzicht printen van de adviezen en de gegeven antwoorden. U kunt aan het einde van de vragenlijst deze ook digitaal doorsturen naar de huisartspraktijk. Daarna maakt u dan een afspraak via de assistente. Praktijk Jutphaas:
[email protected] Praktijk Mondriaanlaan:
[email protected] De vragenlijst ontvangt u: digitaal via www.zwangerwijzer.nl schriftelijk via www.nhg.org/pcz
Winter 2011
5
Wat is preconceptiezorg? Door Aucke Lycklama a Nijeholt, Verloskundige van de Verloskundige praktijk “De Lekbrug” Preconceptiezorg is zorg die begint vóór de zwangerschap en die doorgaat totdat zwangerschapscontroles bij een arts of verloskundige beginnen. ‘Pre’ betekent ‘voor’ en ‘conceptie’ betekent bevruchting. Gezonde moeder en kind Een gezonde zwangerschap en een gezond kind. Dat is het ideaal van iedereen die kinderen wil krijgen. Omdat gezondheid niet vanzelfsprekend is, begeleiden artsen en verloskundigen de zwangerschap en bevalling. Zwangerschap en bevalling zijn geen ziektes en dat willen we graag zo houden. Daarom willen we zaken die de gezondheid bedreigen zo vroeg mogelijk kennen en bestrijden. Risicofactoren Bedreigingen van de gezondheid van moeder en kind zijn vaak al vroeg, soms al voor de zwangerschap of in het prille begin ervan, aanwezig. Een voorbeeld is een slechte voedingstoestand. Maar er zijn veel meer risicofactoren. Het is goed om die te kennen. Als je op tijd weet welke risicofactoren in jouw geval spelen, is er in veel gevallen iets aan te doen. De Stichting Preconceptiezorg Nederland wil dat in ons land elk paar met kinderwens ergens terecht kan om met een deskundige over de eventuele risico’s en wat er aan te doen is te praten. Een goede start Om te bereiken dat elk paar met kinderwens ergens terecht kan voor preconceptiezorg, moet er nog veel veranderen in Nederland. Met dat doel is de Stichting Preconceptiezorg Nederland opgericht. Mocht u van plan zijn zwanger te worden, dan kunt u dat bespreken met uw huisarts of verloskundige. Zij kunnen met u handige onderwerpen met betrekking tot een toekomstige zwangerschap bespreken. Om zo de zwangerschap zo goed mogelijk van start te laten gaan!
6
Winter 2011
Een dag uit het leven van een werker, die ging stoppen. Door J. van Liempdt, wijkbewoner en patiënt. Drukke baan, groots afscheidsfeest op vrijdag, dan een weekend, toen pensioen…wat te doen? In de eerste heerlijke week thuis keek ik nauwelijks op mijn horloge. Ik genoot van de vrijheid die ik veroverd dacht te hebben. Op mijn gemak een boodschap doen, de krant lezen en wandelen in het park. Midden op een doordeweekse dag op visite bij mijn zussen, wat een weelde! Dat horloge ging de tweede week een kleine rol spelen. Hoe laat is het en wat zouden ze nu op school aan het doen zijn? Ik had er namelijk bijna veertig jaar basisonderwijs opzitten. Onderwijzer, hoofd der school, adjunct en docent. Mijn laatste school in Utrecht eiste veel van teamleden en ik kon er mijn creatieve vaardigheden stevig uitleven. In de derde week begon ik te voelen dat het zo niet zo lekker meer ging. Ik moest iets bedenken. Om te beginnen begon ik met terugwerkende kracht aan een weekboek. Kort schreef ik vanaf de eerste pensioensweek op, wat ik per dag wel of niet uitvoerde. Dat gaf te denken, want de ene dag was de andere niet. Daar kwam nog het voordeel of nadeel van een alleenstaande bij. Voordeel om niet aan een partner te hoeven uileggen dat ik een rondje park ging doen of wat anders. Nadeel de stilte in huis. Een stilte die erg prettig was na de dagelijkse drukte van de levendige schooljeugd. Maar die ging nu toch soms op de zenuwen werken. Toen zag ik in een regionaal blad een vraag om vrijwilligers. Na enige aarzeling besloot ik er op af te stappen. Van het een kwam het ander en ik wist weer wat structuur in mijn week aan te brengen. Ik kwam er achter dat diverse instanties in Nieuwegein heel veel mogelijkheden bieden. Maar het komt niet vanzelf naar je toe. Je moet er ondernemend in zijn. Nou valt dat niet altijd mee en hangt dat af van de situatie per persoon. Als iemand het geluk heeft nog redelijk goed gezond te zijn, vormt dat een sterker uitgangspunt dan voor iemand die chronisch ziek is. Maar voor elke situatie blijken oplossingen voorhanden. Winter 2011
7
Ik begin mijn dag met een wandeling van drie kwartier, doe dan een kwartiertje oefeningen die ik ooit door een fysiotherapeut van het EMC kreeg voorgeschreven. Dan krant en koffie en de dag ligt open. Soms heb ik een vrije dag; een keer of drie per week doe ik ergens vrijwilligerswerk. Mijn weekboek beschrijft een plezierige afwisseling van vrije en prettige bezigheid. Al zit er wel eens een mindere dag tussen, toch hoop ik deze aanpak nog lang vol te houden.
Een winterse overpeinzing
Winter Glad blad blubber of blauwe vrieskou, hoe zal de winter worden? Schaatsen of regenvlagen grauw achter de ramen, file-horden, strooizout-plagen, gladde stoep, niet naar buiten kunnen ergernis, bevroren hondenpoep of sprookjeswinter wit en gratis?
8
Winter 2011
Bericht van de cliëntenraad ‘De cliëntenraad wil graag contact met cliënten’ Door I. Hendriks, voorzitter cliëntenraad De cliëntenraad heeft onlangs een eigen ambitie op medezeggenschap en het cliëntenperspectief verwoord in een startdocument en besproken met de besturen van beide gezondheidscentra. De ambitie De cliëntenraad wil een raad wil zijn die: • staat voor de belangen van de cliënten, ervan uitgaande dat de besturen zelf de belangen van de organisatie behartigen; • zich wil inspannen om contact te maken met de achterban, maar niet schroomt om haar eigen koers te bepalen op basis van ervaringen van cliënten/patiënten, patiëntenenquêtes en eigen ervaringsdeskundigheid. Overleg met het bestuur De cliëntenraad heeft regelmatig overleg met de besturen van de gezondheidscentra de Roerdomp en EMC. De afgelopen tijd zijn wij onder meer betrokken geweest bij de komende verbouwing van de apotheek De Roerdomp en de voordracht van een nieuw lid voor de Raad van Toezicht (de centra krijgen ieder een eigen Raad van Toezicht). Bij het EMC hebben wij aangedrongen op uitbreiding van de parkeermogelijkheid voor invaliden. Wij zijn nog in afwachting van de uitkomst van een aanvraag bij de gemeente. Verder denken we met het EMC mee over een te organiseren informatiemarkt voor ouderen en met beide centra over een gezamenlijke gezondheidsmarkt in 2012. De komende tijd zullen er veranderingen zijn als gevolg van bezuinigingen door de overheid, maar ook door pro-actief beleid van de centra zelf. Uw mening hebben wij hard nodig om uw belangen goed te kunnen behartigen. Cliëntenpanel De cliëntenraad zoekt contact met cliënten van de gezondheidscentra De Roerdomp en EMC. Wij willen graag weten wat er leeft onder de cliënten van beide gezondheidscentra. Daarvoor hebben wij u nodig. Wij hebben behoefte aan een groep cliënten die voor ons een klankbordfunctie vervult: een cliëntenpanel. Winter 2011
9
Bijna 20 cliënten hebben zich al bereid verklaard om deel te nemen aan het panel. We willen echter de groep uitbreiden. Als u ook betrokken wilt zijn bij de kwaliteit en het serviceniveau van de centra kunt u ook deel uit maken van het cliëntenpanel. Een cliëntenpanel wordt door de cliëntenraad geraadpleegd, via de mail of per telefoon, om uw mening te vragen over onderwerpen waarover de cliëntenraad de besturen wil adviseren. Maar u kunt ook ongevraagd uw ideeën en adviezen bij ons kwijt. Het werkt dus naar twee kanten toe. U kunt te allen tijde uw deelname aan het panel al of niet tijdelijk opzeggen. Aanmelden voor deelname aan cliëntenpanel U kunt een mail sturen naar de secretaris van de cliëntenraad: Mailadres: clië
[email protected] of clië
[email protected] Heeft u geen internet en wilt u wel telefonisch meedoen? Dan kunt u onderstaand formulier invullen en opsturen naar het postadres van de cliëntenraad: Kauwenhof 12, 3435 SN Nieuwegein, t.a.v. Cliëntenraad of afgeven aan de assistentes op een van de locaties van de centra (Roerdomp, Mondriaanlaan en Diepenbrocklaan). Naam: .............................................................
Email: ........................................
Cliënt van de Roerdomp / EMC (doorstrepen wat niet van toepassing is) Telefoonnummer: ................................................................................................. M/V
Leeftijd: ..............
Ik wil graag deelnemen aan het cliëntenpanel van de gezondheidscentra de Roerdomp en EMC (Mondriaanlaan en Diepenbrocklaan) De cliëntenraad mag mij benaderen om mijn mening te vragen over de volgende onderwerpen (aankruisen en/of eigen onderwerpen toevoegen):
❏ Ouderenzorg ❏ Stoppen met roken ❏ Communicatie (o.a. website) ❏ ………………........................................................................................................ ❏ ………………........................................................................................................ 10
Winter 2011
Goede voornemens Door C. Bartels, psycholoog Meer sporten, minder drinken, stoppen met roken, vaker langsgaan bij familieleden... Zo rond 1 januari zult u dergelijke uitspraken weer geregeld tegenkomen als mensen de vraag stellen: “En... wat zijn de goede voornemens?” Het is leuk om na te denken over de mogelijkheden voor het komende jaar om te stoppen met ongewenste gewoonten. Vaak worden er grote plannen gemaakt die met enthousiasme worden gebracht: dit jaar gaat het mij lukken! En nu volhouden! Toch blijkt dat een maand of twee later vaak maar weinig van deze plannen is terechtgekomen. Goede voornemens maken blijkt een stuk makkelijker dan gewenst gedrag daadwerkelijk uit te voeren en belangrijker nog: vol te houden. Een weekje stoppen met roken was het probleem niet, twee maanden later nog gestopt zijn was lastiger. Maar als het zo moeilijk is, kunnen we dan niet beter helemaal stoppen met het maken van goede voornemens? Of kunnen we onszelf toch zo ver krijgen dat het ons gaat lukken. Volgens gedragswetenschappers Fishbein en Azjen beginnen veranderingen in gedrag bij, heel logisch, het goede voornemen zelf. Als men niet serieus van plan is het roer om te gooien, dan is de kans natuurlijk erg klein dat dit spontaan gebeurt. Een goed voornemen wordt gesterkt door de overtuiging dat het positieve gevolgen met zich mee zal brengen. Stoppen met roken levert ons een betere conditie en gezondheid op en we houden ook nog wat meer geld over. Daarnaast helpt het ook als onze omgeving ons steunt. Dus hoe meer positieve reacties we krijgen op onze goede voornemens, des te leuker het wordt om er mee aan de slag te gaan. En ten slotte is het natuurlijk van belang dat we er van overtuigd zijn dat we het kunnen: dat we alles in huis hebben wat nodig is om ons doel te bereiken. Wat levert het op? Om de goede voornemens van 2012 te laten slagen moeten we dus duidelijk voor ogen hebben wat het ons gaat opleveren. Daarnaast vertellen we de goede voornemens aan zoveel mogelijk enthousiaste mensen in de omgeving en maken we een goed gedegen plan voor hoe we aan de slag gaan en wat we doen als het even lastig wordt. En mocht het dan toch niet lukken, blijf positief... volgend jaar wéér een kans. Winter 2011
11
De feestdagen, lekker genieten en toch gezond Door P. Koenjer en M. Jaklofsky, diëtisten Vialente De feestdagen staan weer voor de deur, een tijd van samen komen, gezelligheid en … eten. En juist in dat eten zit soms het probleem. Want dat eten wil nog wel eens maag- darmproblemen veroorzaken. En hoe zit het als u probeert om af te vallen? Dan kan een dergelijke periode met verschillende feestmaaltijden toch best lastig zijn. Voorkomen van maag- darmproblemen Doordat de meeste mensen met kerst en oud en nieuw toch anders eten, kan dat ervoor zorgen dat u meer last heeft van uw maag en/of darmen. De maaltijden kunnen bijvoorbeeld minder vezels bevatten, waardoor de kans op verstopping toeneemt. De kerstmaaltijd is meestal wat vetter dan normaal, waardoor u meer last heeft van uw darmen. De maagklachten kunnen ook ontstaan omdat u toch net iets te veel hebt gegeten. De volgende tips kunnen u helpen om deze klachten te voorkomen/verminderen: Ook in deze periode is het goed om een regelmatig eetpatroon aan te houden, met minimaal 3 hoofdmaaltijden en drie keer wat tussendoor tegebruiken. - U kunt ervoor zorgen dat deze maaltijden voldoende vezels bevatten door volkorenbrood te kiezen, fruit te eten en bij het diner voldoende groenten (= 200 gram of 4 opscheplepels) te gebruiken. - Bij het diner te kiezen voor mager vlees, een vetarm sausje of een kleine hoeveelheid van een vetter sausje te gebruiken. De maagklachten kunt u voorkomen door kleinere hoeveelheden tegelijk te eten. Dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar vooral rustig eten en goed kauwen kan hier goed bij helpen. U hebt daardoor namelijk eerder een verzadigd gevoel en de kans is kleiner dat u te veel eet. Neem van elke gang een kleine portie. Zo voorkomt u dat u al te vol zit om van het dessert te kunnen genieten. Daarnaast is er het risico dat u te veel eet, omdat u langer aan tafel zit.
12
Winter 2011
De feestdagen en ons gewicht Wanneer we bezig zijn om gewicht te verliezen kunnen de feestdagen een moeilijke periode zijn. De volgende tips kunnen u helpen om tijdens deze weken niet zwaarder te worden: - Koop niet te veel. Bijna iedereen is bang dat er te weinig in huis is deze dagen, maar daardoor halen we juist veel te veel. - Eigenlijk zijn er maar een paar feestdagen 1e en 2e kerstdag en oud en nieuw; dat zijn er maar vier. - U kunt de dagen daarvoor, ertussen en daarna rustig aan doen met eten en geen extraatjes gebruiken. - Natuurlijk wilt u ook mee kunnen doen met het kerstdiner; dat kan ook. U kunt door te letten op de keuzes die u maakt en de hoeveelheid die u eet al veel bereiken. - Als het diner bij u thuis is, kunt u zelf proberen een heerlijke maaltijd op tafel te zetten, die toch weinig energie bevat. - Kies bewust en geniet er lekker van.
De diëtisten van Vialente wensen u gezellige feestdagen en veel gezondheid in het nieuwe jaar toe! Wij hebben een lekker en gezond kerstmenu voor u opgesteld. Alle recepten zijn voor 4 personen.
Winter 2011
13
Voorgerecht: Avocadosalade met walnoten en framboos Benodigdheden 12 walnoten, verbrokkeld 1 eetlepel suiker 125 gram frambozen (vers of ontdooid) 1 theelepel (Dijon) mosterd 1 eetlepel witte wijnazijn 4 eetlepels (walnoten)olie 2 kropjes little gem of andere sla 2 rijpe avocado’s 2 eetlepel limoensap enkele blaadjes munt in reepjes Bereiding Koekenpan met antiaanbaklaag verhitten. Vuur lager draaien en walnoten met suiker in pan mengen. Walnoten op matig vuur onder af en toe roeren lichtbruin laten karameliseren. Walnoten overdoen op bord en laten afkoelen. Van frambozen 2 stuks in kommetje fijnprakken en met mosterd, azijn en olie tot dressing kloppen. Dressing met zout en peper op smaak brengen. Slablaadjes loshalen en in 2-3 stukken scheuren. Avocado’s halveren, pit en schil verwijderen. Avocado in blokjes snijden en met limoensap besprenkelen. Sla met helft van dressing omscheppen en over vier borden verdelen. Rest van dressing erover sprenkelen, met muntreepjes garneren. Bevat per portie: 330 kcal, 27 g vet en 16 g koolhydraten. Hoofdgerecht: Kalfslapje met dragon Benodigdheden 20 kleine uitjes (bijv. sjalotjes) 4 eetlepels bloem 4 worteltjes 2 kruidnageltjes 1 bosje dragon 100 ml droge witte wijn 800 ml water 1 bouillonblokje 4 eetlepel vloeibare bak en braad peper en eventueel wat zout 400 gram kalfslapjes
14
Winter 2011
Bereiding Schil de uitjes. Schrap de worteltjes, was ze en snijd ze in plakjes. Was de dragon. Houd 2 takjes dragon apart voor de garnering. Maak bouillon van het water en het kruidenbouillonblokje. Fruit de uitjes bruin in de vloeibare bak en braad. Als ze bruin zijn de bloem erover strooien en deze in enkele ogenblikken bruin laten worden. Leg de kalfslapjes in een braadpan en voeg de worteltjes, uitjes, dragon en kruidnagels toe. Schenk de bouillon en de witte wijn erbij. Voeg peper en zout naar smaak toe. Doe het deksel op de pan en laat het geheel gedurende 45 min zachtjes stoven. Doe de kalflapjes in een voorverwarmde schaal en omring het vlees met de uitjes en worteltjes. Houd de schaal warm. Haal de kruidnagel en de dragon uit de jus. Laat de jus op een hoog vuur wat inkoken en schenk deze over de kalfslapjes. Garneer met het takje dragon. Tip: in plaats van witte wijn kunt u ook druivensap gebruiken Bevat per portie: 345 kcal, 18 g vet en 16 g koolhydraten. Serveer hierbij bijvoorbeeld worteltjes met peterselie, broccoli of sperziebonen waar een gesnipperd uitje en/of reepjes rode paprika door gemengd is. Lekker met rijst of gebakken aardappelschijfjes/krieltjes. Nagerecht: IJsparfait (24 uur van te voren maken) Benodigdheden 1 vel bakpapier 2 eieren 50 gram suiker 2 eetlepels sinaasappellikeur 200 ml slankroom cacaopoeder 4 kleine soufflépotjes (van ca. 6 cm doorsnede) Bereiding Knip van het bakpapier repen van 3 cm. Vouw in elk ovenschaaltje een reep bakpapier en zorg dat die ongeveer 2 cm boven de vorm uitsteekt. Klop eieren en suiker au bain-marie 10 minuten tot een massa die als een lint van de lepel loopt. Laat dit mengsel vervolgens afkoelen en roer het van tijd tot tijd door. Roer de likeur erdoor. Klop de slankroom stijf en schep die luchtig door het eimengsel. Vul de vormpjes met de room-eimassa en plaats ze ongeveer 24 uur in de diepvries. Verwijder voor het opdoen het bakpapier en strooi wat cacao over het ijsparfait. Zet de schaaltjes op een gekleurd servetje op een bordje. Bevat per portie: 230 kcal, 15 g vet en 16 g koolhydraten. Smakelijk eten! Winter 2011
15
Gezondheidscentra slaan handen ineen Door L. Dekker, coördinator EMC Nieuwegein De gezondheidscentra in Nieuwegein werken sinds jaar en dag samen, bijvoorbeeld bij de programmatische aanpak van chronische zorg. Nieuw zijn de gezamenlijke activiteiten voor een preventiespreekuur. Weg met de ongezonde gewoontes! Wie weet het zo langzamerhand niet: een ongezonde leefstijl leidt tot een hoog gezondheidsrisico, meer (welvaarts)ziekten en hogere medische kosten. De gezondheidscentra in Nieuwegein (de Schans, de Roerdomp en EMC Nieuwegein) willen dan ook een dam opwerpen tegen ongezond gedrag en met een nieuw preventieprogramma een gezonde levensstijl bevorderen. De bedoeling is dat de centra samen met het Antonius ziekenhuis de risico’s voor hun CVR-patiënten (Cardio Vasculair Risico) terugdringen. Preventiespreekuur Hierover is onlangs met een grote zorgverzekeraar overstemming bereikt. Zo is er een akkoord over de financiering van het preventiespreekuur. De bedoeling is dat nieuwe patiënten een gesprek kunnen krijgen waarin hen wordt gewezen op de gevaren voor hart- en vaatziekten. Aan de hand van aanvullend (bloed)onderzoek wordt bekeken welke maatregelen nodig zijn op het gebied van gecombineerde leefstijlinterventie: gezonde voeding, meer bewegen en een gezondere leefstijl. Bijkomend voordeel is dat patiënten straks gericht kunnen worden opgeroepen aan de hand van een specifiek computerprogramma. De samenwerking tussen de gezondheidscentra is niet van gisteren. Jaarlijks organiseren de centra een gezondheidsmarkt en maken zij afspraken over programma’s voor chronische zorg, zoals COPD en diabetes. Mede door de gezamenlijke aanpak kunnen de centra een breed gezondheidsbevorderend zorgaanbod op de kaart zetten met nieuwe ‘producten’ als running therapie en fit met overgewicht. Overigens lukt dat niet altijd. Het stoppen-met-rokenprogramma is bijvoorbeeld door de beleidsbepalers afgewezen. Dat de centra elkaar opzoeken heeft veel te maken met slagkracht. Bij innovatie van zorg is enige organisatorische schaalgrootte vaak gewenst. Anders gezegd: je wordt pas zichtbaar in gesprek met de financier als je als organisatie de nodige omvang hebt. Bovendien kan de doelmatigheid ermee gebaat zijn. .
16
Winter 2011
Maar ook doemt het gevaar van ‘bestuurlijke drukte’ op. Veel zorgverleners hebben een broertje dood aan bestuurlijk ‘gedoe’ - en dat is maar goed ook. Want de zorg moet zich vooral bezighouden met mensen beter maken en mag niet vastlopen in het zompige moeras van overleg, intenties en frustraties. Hoe het zal gaan met het nieuwe CVR-programma wordt dan ook een belangrijke toetssteen voor verdere samenwerking tussen de drie gezondheidscentra.
Winter 2011
17
Project ‘Opgelucht Ademhalen’ C. Swart, praktijkmanager huisartsenpraktijk Mondriaanlaan Half september heeft een betrekkelijk grote groep patiënten van de huisartsenpraktijk Jutphaas en Mondriaanlaan, die bekend is met astma of COPD, een uitnodiging ontvangen om deel te nemen aan het project ‘opgelucht ademhalen’. Wat is eigenlijk astma of COPD? COPD staat voor ‘Chronic Obstructive Pulmonary Disease’ een verzamelnaam voor chronische bronchitis, astma en longemfyseem. Dit zijn aandoeningen van de longen en luchtwegen, die een vernauwing van de luchtwegen veroorzaken. De gevolgen variëren van kortademigheid tot extreme benauwdheid. Deze aandoeningen kunnen de longen beschadigen, zelfs wanneer men geen klachten heeft. Door een goede behandeling kan de schade zoveel mogelijk voorkomen worden of beperkt blijven. Waarom dit project? De helft van de patiënten die door een arts een behandeling voorgeschreven krijgt stopt binnen een jaar met medicijnen uit ongemak of onwetendheid. Wanneer de therapie niet meer voortgezet wordt, kan de ziekte zich verder ontwikkelen en aanleiding geven tot complicaties. Om de zorg aan astma en COPD patiënten te verbeteren, onderzoeken de huisartsen en de apothekers van EMC Nieuwegein in samenwerking met Zilveren Kruis Achmea, AstraZeneca, Boehringer Ingelheim, GlaxoSmithKline, Pfizer en het Jan van Es Instituut of extra begeleiding en uitleg aan de patiënten met astma en COPD hieraan kan bijdragen. Hoe gaat het verder wanneer je deelneemt aan het project? Een deel van de patiënten is geselecteerd in de groep die de reguliere zorg ontvangt (de zorg zoals zij gewend zijn). Deze groep is gevraagd mee te werken aan het invullen van een vragenlijst. Een ander deel van de patiënten dat zich heeft aangemeld is geselecteerd voor de onderzoeksgroep, wat betekent dat zij extra begeleiding hebben gekregen door het bijwonen van 2 bijeenkomsten (patiëntenavonden).
18
Winter 2011
De patiëntenavonden Op dinsdagavond 11 oktober en donderdagavond 27 oktober zijn de patiënten uit de onderzoeksgroep uitgenodigd voor een patiëntenavond in de Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan. De wachtkamer werd omgebouwd tot een echte ‘zaal’ en patiënten hebben onder het genot van een kopje thee of koffie uitleg gekregen door een longverpleegkundige over hun longziekte, behandeling en medicatie. Ook kregen zij volop gelegenheid tot het stellen van vragen. De tweede avond is veel aandacht besteedt aan onder andere het inhaleren van medicatie. Verder kregen de patiënten een zorgboek astma of COPD mee. Hoe is de begeleiding geregeld wanneer u zich niet heeft aangemeld? Ook als u zich als astma of COPD patiënt niet heeft aangemeld of aan heeft kunnen melden voor deelname aan het project, zien wij u graag op het spreekuur bij de huisarts of de praktijkondersteuner. Voor vragen over uw medicatie of het inhaleren van de medicatie kunt u terecht bij de apothekersassistente.
Winter 2011
19
Meer kracht en uithoudingsvermogen bij COPD Onder begeleiding van fysiotherapeut bewegen Door W. van der Schaaf, fysiotherapeut/manueeltherapeut i.o. In het vorige artikel wordt uitgelegd wat COPD is. Fysiotherapie kan de gevolgen beperken en verlichten. Achteruitgang conditie COPD is niet te genezen, maar een gezonde leefwijze en behandeling met de juiste geneesmiddelen kunnen een positieve invloed hebben op het verloop van de ziekte. De structuur van de longen raakt in de loop van de tijd steeds meer beschadigd en de inhoud van de longen neemt af. Bij ernstig COPD kan hierdoor en door een afname van de kracht van ademhalingsspieren, de longfunctie met meer dan de helft verminderen. Het gevolg is dat mensen minder goed kunnen ademhalen waardoor hun conditie en kracht achteruit gaat. Werken aan het uithoudingsvermogen Om die conditie en kracht weer te verbeteren, bieden wij een stukje persoonlijke zorg. Juist die persoonlijke zorg is van essentieel belang om weer sterk en fit te worden. Onder begeleiding van de fysiotherapeut leren patiënten op een goede manier te bewegen en krijgen zij weer meer kracht en uithoudingsvermogen. Dit vergemakkelijkt het dagelijkse leven van de longpatiënt enorm. Traplopen is bijvoorbeeld weer mogelijk; er ontstaat meer zelfvertrouwen omdat mensen niet bij iedere stap die ze zetten moeten rusten. Patiënten durven er weer op uit te gaan.Bij het Paramedisch Centrum krijgen patiënten een uitgebreide intake waarin er een duidelijk beeld wordt verkregen van de activiteiten en beperkingen van de patiënt. Daarnaast voeren we een aantal testen op conditie en kracht. Hierbij houden we de hartslag, de bloeddruk en het zuurstofgehalte in het bloed nadrukkelijk in de gaten. Onze professionele begeleiding maakt het verschil met een reguliere sportschool. In het Paramedisch Centrum wordt een uitgebalanceerd programma opgesteld, waarbij mensen flink aan hun conditie kunnen werken. Dit kan in een één op één situatie, maar er kan ook in groepen worden gewerkt. In dat laatste geval is er ook sprake van lotgenotencontact. Buiten het feit dat het prettig is om te praten met mensen die dezelfde aandoening hebben, ontstaan er vaak ook leuke contacten. Dat is bijzaak, maar maakt het wel gemakkelijker om het sporten (trainen) vol te houden.
20
Winter 2011
✂
Pseudo-Kroep De klachten - laat in de avond, vroeg in de nacht wordt het kind met onderstaande klachten (huilend) wakker - benauwd met een moeilijke, gierende inademing - luide blafhoest, klinkt als een zeehondje - soms heesheid - pseudo-kroep komt in aanvallen, soms maar één keer, soms meerdere avonden - de klachten komen vrijwel alleen voor bij kinderen tot vijf jaar
Naar de dokter? - nee, een pseudo-kroep aanval gaat vanzelf over. Binnen enkele uren zijn de verschijnselen verdwenen - ja, wanneer het kind hoge koorts heeft (boven de 39 graden) en ijlt - ja, wanneer de klachten met onderstaande adviezen niet afnemen
Wat kunt u zelf doen? - blijf rustig, paniek bij ouders verergert de benauwdheid bij het kind - ga met het kind minstens 20 minuten naast de warme stromende douche zitten met de deur van de badkamer dicht. Of richt de warme douche een tijd lang tegen de wand zodat er veel stoom ontstaat - geef het kind iets te drinken dat de keel verzacht. Bijvoorbeeld warme thee met een paar scheppen honing of suiker - voor het kind is het prettiger te zitten dan te liggen
. Copyright © Paul van Dijk
Winter 2011
21
✂
Voorhoofdsholteontsteking De klachten - pijn in het hoofd, bovenkaken en rond de ogen - pijn is vooral 's ochtends aanwezig - pijn vooral bij het voorover bukken (alsof er een blok naar voren valt) - verstopte neus, soms met geelgroen slijm - hoesten - ademen door de neus verloopt moeilijk - soms koorts
Naar de dokter? - nee, de klachten gaan vanzelf binnen een week over - ja, wanneer er ernstige klachten zijn die langer duren dan een week
Wat kunt u zelf doen? - gebruik xylometazol neusdruppels of neusspray - stomen - niet roken
Copyright © Paul van Dijk
22
Winter 2011
Kunst in het Gezondheidscentrum Gedurende het eerste seizoen van 2012 exposeert Cor van Schaik zijn foto’s in het Gezondheidscentrum aan de Mondriaanlaan. Beelden om even stil bij te staan. Zo zou ik mijn foto’s die nu in Gezondheidscentrum Mondriaanlaan worden geëxposeerd willen noemen. Het is een klein deel van het grote aantal foto’s dat ik in de loop van de ruim 40 jaar waarin ik al met fotografie bezig ben heb gemaakt. Het zijn vooral foto’s die ik de laatste tijd heb gemaakt en uit de verscheidenheid kunt u opmaken dat ik me nog niet echt heb gespecialiseerd, alhoewel ik de laatste tijd wel veel bezig ben met het fotograferen van mensen. Niet alleen portretten, maar vooral mensen in hun dagelijkse situatie. Dat is een ontwikkeling die ik heb doorgemaakt, want in veel van mijn foto’s, ook die u hier aantreft, ziet u heel weinig mensen en is het vooral de leegte die ik in beeld heb gebracht. Bij het geëxposeerde werk treft u ook een tweetal series aan. Een van vijf en een van zeven foto’s. Ik vind het ook leuk om aan de hand van zo’n serie een beeld te maken dat je niet dagelijks ziet. Sinds een aantal jaren ben ik lid van FC Nieuwegein. Waarom lid van een club terwijl fotograferen toch iets is dat je in principe alleen doet? Juist daarom is het goed om reacties te krijgen en dat gebeurt op de clubavonden van de fotoclub. Het is goed om daarvan te leren. Mocht u belangstelling hebben of vragen over het fotowerk dat nu wordt geëxposeerd neem dan contact met me op. Tel: 0306033448. Cor van Schaik
Winter 2011
23
24
Winter 2011
Even voorstellen … Janou Stals Via deze weg wil ik me graag aan u voorstellen. Ik ben Janou Stals en start 1 januari 2012 met de tweejarige opleiding tot gz-psycholoog. Voor deze opleiding zal ik in het eerste jaar 3 dagen per week werkzaam zijn als gz-psycholoog i.o. bij de Psychologenpraktijk Mondriaanlaan. Het tweede jaar zal ik werkzaam zijn bij Altrecht Polikliniek Zeist. In 2009 heb ik mijn master Klinische en Gezondheidspsychologie aan de Universiteit Utrecht afgerond. Daarna ben ik gaan reizen en heb ik gewerkt in een weeshuis in Ghana. Vervolgens ben ik als psycholoog gaan werken met diverse doelgroepen, waaronder vluchtelingen, prostituees, slachtoffers van mensenhandel en politieagenten. Werken in een eerstelijns psychologenpraktijk is voor mij een leuke, nieuwe uitdaging. Ik kijk er erg naar uit om in januari te starten!
Rectificatie In de herfstkrant staat de website van de Hulpdienst Nieuwegein onjuist vermeld. De juiste naam is: www.hulpdienstnieuwegein.nl
Winter 2011
25
Hetty Bus, dokterassistente van de Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan exposeert haar eigen gemaakte “berencollectie” in de wachtkamer
26
Winter 2011
Samenstelling redactie Mw. C. Bartels, psycholoog Psychologenpraktijk Mondriaanlaan, Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Dhr. L Dekker, coördinator EMC Nieuwegein Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Dhr. J. Dubbers, fysiotherapeut Paramedisch Centrum Nieuwegein, Mondriaanlaan 9, 3431 GA Nieuwegein Mw. M. Frankhuisen, apotheker Apotheek Nieuwegein, Mondriaanlaan 5, 3431 GA Nieuwegein Mw. N. de Hartog, huisarts Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan, Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Dhr. H. van der Heu, wijkbewoner/patiënt, foto’s Salamanderweide 9, 3437 VH Nieuwegein Mw. M. Jaklofsky, diëtist Vialente, Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Dhr. J. van Liempdt, wijkbewoner/patiënt Goudpluviersingel 7, 3435EV Nieuwegein Mw. C. Swart, praktijkmanager Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan , Mondriaanlaan 7, 3431 GA Nieuwegein Mw. Y. van Viegen, oefentherapeut Cesar Paramedisch Centrum, Mondriaanlaan 9, 3431 GA Nieuwegein Ook uw bijdragen in de vorm van vragen, opmerkingen, verzoeken om artikelen over een bepaald onderwerp blijven zeer gewenst. U kunt altijd contact opnemen met een van de redactieleden of een briefje sturen naar het redactieadres: Redactie gezondheidskrant Mondriaanlaan 7 3431 GA Nieuwegein. E-mail:
[email protected] Winter 2011
27
