Wethouder Economie, wonen, cultuur en dienstverlening

Voorstel aan de raad Nummer: 131066651

Portefeuille: Programma: Programma onderdeel: Steller: Afdeling: Telefoon: E-mail:

Wethouder Economie, wonen, cultuur en dienstverlening. 2.4 Sterke stad 2.4.2 Kwaliteit aanbod versterken

M.H.W. Naaijen IBP Projectmanagement 279545

Punt 9g van de agenda voor de vergadering van 18 februari 2014. Onderwerp: Uitgangspunten en budget herinrichting stadhuisplein Voorgesteld besluit 1. Als belangrijke selectiecriteria voor de te selecteren marktpartij vast te stellen:  De mate waarin de opdrachtnemer de inbreng van de samenleving verwerkt in het ontwerp en  het enthousiasme van de bevolking vasthoudt. 2. De volgende functionele uitgangspunten voor het stadhuisplein vast te stellen: 2.1 Het plein heeft een voor bezoekers van het stadshart aantrekkelijke verblijfsfunctie met een daartoe uitnodigende inrichting. 2.2 Het stadhuisplein biedt ruimte aan evenementen zoals het jaarlijkse pleinfestival, de kerstbloemen- en boekenmarkt, sport evenementen en de start van de avondvierdaagse. 2.3 Het plein heeft een uitstraling die past bij het Stadshart met een eigen identiteit. 2.4 Het plein draagt bij aan een versterking van de aanwezige horeca en stimuleert de vestiging van nieuwe horeca. 2.5 Het stadhuisplein draagt bij aan een goede circulatie van het winkelend publiek welke aansluit op de winkelroutes. 2.6 Het plein biedt ruimte voor minimaal twee vaste kramen op de huidige of vergelijkbare locatie. 2.7 Een trouwauto en trouwstoet kan bij de entree van het stadhuis komen. 2.8 Alle panden rondom het plein zijn voor minder validen bereikbaar via goed begaanbare verharding. 2.9 Ten behoeve van het fietsen zal aansluiting moeten zijn met het vastgestelde fietsplan. 3. Het sfeerboek, dat een resultante is van het doorlopen participatietraject, als esthetisch uitgangspunt voor het ontwerp voor de herinrichting van het stadhuisplein vast te stellen. 4. Het benodigde budget voor ontwerp en uitvoering (inclusief planvorming en V&T, exclusief btw), volgens bijgevoegde projectgrens in bijlage 3, van € 960.000,= ,  voor € 610.000,- beschikbaar te stellen uit de grondexploitatie Stadshart 2012 en  voor € 350.000 ten laste te brengen van de voorziening GO Bovengronds. 5. De door het college ingevolge artikel 25, lid 2 van de Gemeentewet opgelegde geheimhouding op de bijlage Grondbedrijf op grond van artikel 25 lid 3 van de Gemeentewet te bekrachtigen.

TD1401

Paginanummer 1

Nummer: 131066651 Aanleiding Het stadshart is nog niet af en we moeten ervoor waken dat het stadshart niet in een neerwaartse spiraal terecht komt. We stellen de investeringen die de afgelopen jaren in de openbare ruimte en vastgoed zijn gedaan veilig en zorgen tegelijkertijd dat de nog beoogde investeringen in de openbare ruimte op basis van het Masterplan worden uitgevoerd. Enerzijds betekent dit aandacht voor de openbare ruimte in en aan de winkelacht, en het creëren van ‘zachte’ overgangen tussen nieuwe naar bestaande gebieden, anderzijds een nette en attractieve tijdelijke inrichting van de niet ontwikkelde gebieden in en aan de randen het Stadshart. Omdat de realisatieduur wordt verlengd is in het Masterplan nu opgenomen dat de onderhoudsbijdrage voor die gebieden die aan groot onderhoud toe zijn, worden gekoppeld aan de nog te realiseren m2 openbare ruimte in het stadshart. U heeft bij raadsbesluit van 2 juli 2013 het college de opdracht gegeven tot het voorbereiden van de herinrichting van het stadhuisplein met als doel om een impuls te geven aan de kwaliteit van een belangrijk deel van het stadshart en een gezond ondernemers en investeringsklimaat te blijven bieden. In augustus van 2013 is gestart met het participatietraject waarbij de ondernemers, bewoners van de stad is gevraagd om suggesties aan te leveren voor het nieuwe plein. Voor ligt het resultaat en samenvatting van deze doorlopen participatiefase in een sfeerboek. Het uitvoeringsbudget, het sfeerboek en een aantal technische- en functionele eisen vormen gezamenlijk de uitgangspunten voor de opdracht aan marktpartij die wordt geselecteerd om een ontwerp en de uitvoering van de herinrichting van het stadhuisplein ter hand te nemen. Beoogd effect Met het vaststellen van de esthetische en financiële uitgangspunten als kader voor de opdracht voor het ontwerp en de realisatie, geven we duidelijk richting aan de marktpartij die het ontwerp en de realisatie van het stadhuisplein ter hand neemt. Argumenten Ad1 Als belangrijke selectiecriteria voor de te selecteren marktpartij vast te stellen:  De mate waarin de opdrachtnemer de inbreng van de samenleving verwerkt in het ontwerp en  het enthousiasme van de bevolking vasthoudt als belangrijkste selectiecriteria voor de te selecteren marktpartij vast te stellen. Met het vaststellen van de uitgangspunten voor het ontwerp en uitvoering, de projectgrens en het benodigd budget voor het project, zijn de kaders aan de voorkant vastgelegd en is besluitvorming in een latere fase voor de raad niet meer nodig. Dit verkleint het risico waarbij laat in het planproces nog politieke besluitvorming moet plaatsvinden. Om te borgen dat er een plein opgeleverd wordt waarvoor draagvlak is en blijft zal de mate waarin en de wijze waarop de marktpartij de inbreng van de samenleving benut en vertaald zwaar wegen in de selectiefase. Ad2 De volgende functionele uitgangspunten voor het stadhuisplein vast te stellen: Het primaire doel van de herinrichting van het stadhuisplein is om een plein te krijgen waar inwoners zich thuis en betrokken bij voelen en trots op zijn en dus waar draagvlak voor is. Met het vaststellen van de functionele uitgangspunten wordt richting gegeven aan de opdracht voor het ontwerp. In afwijking van de traditionele manier van werken waarbij de gemeente normaliter het ontwerp uitwerkt in een bestek wordt nu een marktpartij geselecteerd om het ontwerp te maken in combinatie met de realisatie ervan. Des te meer is het daarom van belang dat de richting voor het ontwerp aan de voorkant wordt vastgesteld. Ad3 Het sfeerboek, dat een resultante is van het doorlopen participatietraject, als esthetisch uitgangspunt voor het ontwerp voor de herinrichting van het stadhuisplein vast te stellen. Door consultatie van de samenleving vooraf over de toekomstige functie en invulling van het plein hopen we een goede basis te leggen voor een plein waar draagvlak voor is. Het sfeerboek vormt het esthetisch kader voor het ontwerp en is de samenvatting van alle (ontwerp)suggesties en ideeën die zijn aangedragen door de samenleving van Lelystad. Vervolgens zal een marktpartij het ontwerp en de uitvoering ter hand nemen. Het sfeerboek geeft de stedenbouwkundige context met de voorkeuren voor inrichting weer en wordt als uitgangspunt voor het ontwerp aan de marktpartij meegeleverd. Bij de beoordelingsfase van de aanbesteding wordt nadrukkelijk gekeken naar de mate waarin in het ontwerp elementen uit het sfeerboek zijn meegenomen.

TD1401

Paginanummer 2

Nummer: 131066651 Deze werkwijze is ook in lijn met de wens die u raad heeft uitgesproken om in het eigen handelen meer vrijheid aan de nieuwe professional te geven door meer los te laten en vertrouwen te geven aan deze professional. Gaande het proces krijgt u het ontwerp ter kennisname aangeboden. Ad4 Het benodigde budget voor ontwerp en uitvoering (inclusief planvorming en V&T, exclusief btw), volgens bijgevoegde projectgrens in bijlage 3, van € 960.000,= ,  voor € 610.000,- beschikbaar te stellen uit de grondexploitatie Stadshart 2012 en  voor € 350.000 ten laste te brengen van de voorziening GO Bovengronds. Er is gekozen om zowel het ontwerp als de realisatie van het plein in één opdracht op de markt te zetten. Hierbij geven we de markt maximaal de ruimte om te komen tot een creatief en innovatief ontwerp en proces tot realisatie. Om richting te geven is het noodzakelijk om een raming voor planvorming, ontwerp en uitvoering vast te stellen op basis waarvan de inschrijvende partijen gaan rekenen en ontwerpen. De projectgrens is bepaald aan de hand van technische, stedenbouwkundige, functionele en eigendomscriteria. Ad5 De door het college ingevolge artikel 25, lid 2 van de Gemeentewet opgelegde geheimhouding op de bijlage Grondbedrijf op grond van artikel 25 lid 3 van de Gemeentewet te bekrachtigen. - Met het oog op de financiële gegevens die in bijlage Grondbedrijf opgenomen zijn is het van belang dat er geheimhouding wordt opgelegd omdat openbaring van deze gegevens de Gemeente kan schaden in haar belangen. - Omdat niet is vast te stellen op welk moment openbaarmaking van de bijlage Grondbedrijf genoemde informatie niet langer de belangen van de Gemeente schaadt, is het noodzakelijk om de geheimhouding voor onbepaalde tijd op te leggen. Financiële aspecten Middelen GO Binnen de grondexploitatie Stadshart en de voorziening GO Bovengronds is financieel ruimte voor de herinrichting van het stadhuisplein. Voor de herinrichting is in beginsel gerekend met een basis herinrichting vanuit Groot onderhoud voor het plein. Deze bijdrage Groot onderhoud komt tot stand door het 7345 m2 areaal stadhuisplein te vermenigvuldigen met het normbedrag voor vervanging van huidig materiaal in het centrum. De bijbehorende lasten van € 350.000,= worden in 2014 ten laste van product MJP GO Stadshoofdwegen (710601) gebracht en worden gedekt door middel van een onttrekking aan de voorziening GO Bovengronds. Binnen deze voorziening is reeds € 1.900.000,= toegekend voor het stadshart (raadsbesluit nummer: 131035895, besluitpunt 2d, dd 2 juli 2013). Middelen Grondexploitatie Stadshart Vanuit de grondexploitatie Stadshart wordt de zogenaamde plus gefinancierd die enerzijds bestaat uit het toepassen van een hogere kwaliteit van materialen van 25% en anderzijds een extra bedrag voor bijzondere elementen waarbij in totaal € 610.000.- beschikbaar is vanuit de grondexploitatie Stadshart 2012. Kanttekeningen Ad1 Als belangrijke selectiecriteria voor de te selecteren marktpartij vast te stellen:  De mate waarin de opdrachtnemer de inbreng van de samenleving verwerkt in het ontwerp en  het enthousiasme van de bevolking vasthoudt als belangrijkste selectiecriteria voor de te selecteren marktpartij vast te stellen. Naast de inhoudelijke eisen zal de te selecteren marktpartij ook worden beoordeeld en getoetst op aspecten van Uitsluitinggronden, geschiktheideisen en technische specificaties en uitvoeringsvoorwaarden. Deze zijn opgenomen in de selectieleidraad als onderdeel van de aanbestedingsstukken. Ad2 en 3 De volgende functionele uitgangspunten voor het stadhuisplein / Het sfeerboek, dat een resultante is van het doorlopen participatietraject, als esthetisch uitgangspunt voor het ontwerp voor de herinrichting van het stadhuisplein vast te stellen. - In tegenstelling tot de traditionele werkwijze besteden we een groot deel van de werkzaamheden in de planvormingsfase uit aan de markt. Dit is nieuw voor projecten in de openbare ruimte. - Met de keuze daarbij om functionele te specificeren beschrijven we niet wat en hoe we het willen, maar beschrijven welke functies het plein moet vervullen en welke randvoorwaarden hierbij gelden. We stellen dus minder gedetailleerde eisen aan de manier waarop de opdrachtnemer de opdracht vormgeeft en deze krijgt meer verantwoordelijkheid. We zullen in het proces op moeten letten door niet te vervallen in onze traditionele rol door te ‘bemoeien’ met de inhoud. TD1401

Paginanummer 3

Nummer: 131066651 -

Op basis van de functionele uitgangspunten en het budget zal de opdracht voor ontwerp en uitvoering verder uitgewerkt worden. Dit betekent na opdrachtverstrekking dat ook alleen kan worden getoetst aan deze uitgangspunten en niet een ontwerp op smaak kan worden beoordeeld. Eventuele aanvullende eisen of wensen na opdrachtverstrekking kunnen leiden tot meerkosten in ontwerp en uitvoering.

Ad4 Het benodigde budget voor ontwerp en uitvoering (inclusief planvorming en V&T, exclusief btw), volgens bijgevoegde projectgrens in bijlage 3, van € 960.000,= ,  voor € 610.000,- beschikbaar te stellen uit de grondexploitatie Stadshart 2012 en  voor € 350.000 ten laste te brengen van de voorziening GO Bovengronds. Met de vastgestelde projectgrens ontstaan er mogelijk harde overgangen ter plaatse van de nieuwe her ingerichte situatie en de omliggende bestaande (oude) omgeving. Dit kan leiden tot klachten / vragen uit de omgeving. Met deze projectgrens voldoen we aan de opdracht van de raad om alleen het stadhuisplein aan te pakken. De aansluitende gebieden kunnen desgewenst meegenomen worden in de opdracht en leiden tot een verhoging van het te investeren bedrag. Communicatie en voortgang Via diverse media worden de inwoners en andere betrokkenen en belanghebbenden op de hoogte gehouden van de voortgang van het project. Na besluitvorming vindt de selectiefase van de aanbesteding plaats waarin wij de aanbieders vragen in een plan van aanpak te beschrijven hoe zij met hun aanbieding het resultaat gaan bereiken. Ook vragen wij de aanbieders een ontwerprichting mee te geven. Deze ontwerprichting wordt vervolgens in dialoog met de gemeentelijke projectgroep besproken en daar waar nodig bijgesteld. Tenslotte vindt op basis van vooraf opgestelde selectiecriteria een keuze van de opdrachtnemer plaats. Wij hechten er aan dat de burgers door de marktpartij betrokken worden in het vervolgproces en nemen dit dan ook als belangrijkste selectiecriterium mee. Naar verwachting wordt het gunningbesluit in juni 2014 door het college genomen. De opdrachtnemer heeft vanaf dat moment een half jaar de tijd om tot een gedragen en uitgewerkt ontwerp te komen dat in februari 2015 in uitvoering kan gaan. De te selecteren marktpartij zullen we nadrukkelijk uitdagen om het enthousiasme bij de samenleving vast te houden in de ontwerpen uitvoeringsfase. De wijze waarop zij dat denken te doen wordt vervolgens ook in onze beoordeling meegenomen bij de selectie van de marktpartij. Lelystad, 7 januari 2014. Het college van de gemeente Lelystad, de secretaris,

de burgemeester,

N. Versteeg

M. Horselenberg

TD1401

Paginanummer 4

Raadsbesluit Nummer: 131066651 De raad van de gemeente Lelystad, op voorstel van het college van de gemeente Lelystad d.d. 7 januari 2014; B E S L U I T: 1. als belangrijke selectiecriteria voor de te selecteren marktpartij vast te stellen:  De mate waarin de opdrachtnemer de inbreng van de samenleving verwerkt in het ontwerp en  het enthousiasme van de bevolking vasthoudt. 2. de volgende functionele uitgangspunten voor het stadhuisplein vast te stellen: 2.1 Het plein heeft een voor bezoekers van het stadshart aantrekkelijke verblijfsfunctie met een daartoe uitnodigende inrichting. 2.2 Het stadhuisplein biedt ruimte aan evenementen zoals het jaarlijkse pleinfestival, de kerstbloemen- en boekenmarkt, sport evenementen en de start van de avondvierdaagse. 2.3 Het plein heeft een uitstraling die past bij het Stadshart met een eigen identiteit. 2.4 Het plein draagt bij aan een versterking van de aanwezige horeca en stimuleert de vestiging van nieuwe horeca. 2.5 Het stadhuisplein draagt bij aan een goede circulatie van het winkelend publiek welke aansluit op de winkelroutes. 2.6 Het plein biedt ruimte voor minimaal twee vaste kramen op de huidige of vergelijkbare locatie. 2.7 Een trouwauto en trouwstoet kan bij de entree van het stadhuis komen. 2.8 Alle panden rondom het plein zijn voor minder validen bereikbaar via goed begaanbare verharding. 2.9 Ten behoeve van het fietsen zal aansluiting moeten zijn met het vastgestelde fietsplan; 3. het sfeerboek, dat een resultante is van het doorlopen participatietraject, als esthetisch uitgangspunt voor het ontwerp voor de herinrichting van het stadhuisplein vast te stellen; 4. het benodigde budget voor ontwerp en uitvoering (inclusief planvorming en V&T, exclusief btw), volgens bijgevoegde projectgrens in bijlage 3, van € 960.000,= ,  voor € 610.000,- beschikbaar te stellen uit de grondexploitatie Stadshart 2012 en  voor € 350.000 ten laste te brengen van de voorziening GO Bovengronds; 5. de door het college ingevolge artikel 25, lid 2 van de Gemeentewet opgelegde geheimhouding op de bijlage Grondbedrijf op grond van artikel 25 lid 3 van de Gemeentewet te bekrachtigen. Lelystad, 18 februari 2014. De raad van de gemeente Lelystad, de griffier,

TD1401

de voorzitter,

Paginanummer 5

uisplei sfeerboek Stadhuisplein Lelystad van ons allemaal

Voorwoord Het Stadhuisplein moet een plek worden waar inwoners graag zijn, waar zij zich prettig voelen en dat past bij het stadshart van Lelystad. Het Stadhuisplein als de huiskamer van Lelystad. In een huiskamer voel je je thuis, je hebt er dingen waar je iets aan hebt en waar je, je prettig bij voelt. Er zijn activiteiten te doen, maar je kunt je er ook ontspannen. En dat geldt voor alle leden van het gezin, van jong tot oud. Dit is de gedachte waarmee ook het plan voor het Stadhuisplein moet worden gemaakt. Een uitdaging om met beperkte middelen een mooi en creatief resultaat te halen. Het Stadhuisplein geeft het centrum een nieuwe betekenis en maakt het sterk van karakter, schrijft geschiedenis, herinnert, en beleeft. Een levendig hart van het centrum is essentieel voor de hele stad. Dit sfeerboek is tot stand gekomen in samenwerking met de bewoners, instellingen en ondernemers van Lelystad. In de afgelopen tijd is gebleken hoeveel inwoners en ondernemers zich betrokken voelen bij het Stadhuisplein. Zij hebben ruim 100, vaak zeer uitgebreide en uiteenlopende, ideeën aangedragen. Dat enthousiasme moet behouden blijven, doordat hun inbreng tot uitdrukking komt in het plan en doordat zij gedurende het project betrokken en geïnformeerd blijven. Het plein is immers voor hen bedoeld. Namens het college van B&W

Inhoudsopgave

Inleiding Leeswijzer Hoofdstuk 1 Het kloppende hart van een stad Een plein Het Stadhuisplein

pg. 7 9 9

Hoofdstuk 2 Ons stadhuisplein Geschiedenis Een Masterplan En nu…

10 10 12

Hoofdstuk 3 Een plein van en door iedereen Input bronnen

14

Power of 10 Rubricering Vertaling

15

Ruimtelijke principe voor het stadhuisplein Uw ideeën Mogelijke concepten

22 24

Hoofdstuk 4 Input…een kleine impressie

30

6 sfeerboek Stadhuisplein

Inleiding

Leeswijzer Voor u ligt het sfeerboek Stadhuisplein Lelystad. Dit document is tot stand gekomen met de inbreng van bewoners, instellingen en ondernemers. Een sfeerboek is geïnspireerd op beelden. De wensen van de bewoners en gebruikers van het plein hebben we vertaald in beelden en ruimtelijke concepten. In hoofdstuk 1 beschrijven we het begrip plein. Wat verstaan wij onder een plein en wat betekent dat voor ons Stadhuisplein? Vervolgens wordt dit in hoofdstuk 2 vertaald naar ons Stadhuisplein. Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van wat de Lelystedeling graag wil zien op het Stadhuisplein. Dit doen we aan de hand van een zogenaamde “Power of 10“. Een methode die de 10 belangrijkste redenen weergeeft om ergens te zijn of om iets te doen. Daarbij is onder andere gebruik gemaakt van de online en offline kanalen en het daarbij vertalen naar ruimtelijke principes met beelden. Tot slot zal in hoofdstuk 4 een dwarsdoorsnede gegeven worden van wat we als gemeente van onze bewoners, gebruikers en ondernemers aan ideeën hebben binnengekregen. Het sfeerboek maakt een belangrijk onderdeel uit van de innovatieve contractvorming.

sfeerboek Stadhuisplein 7


Hoofdstuk 1 Het kloppende hart van een stad Een plein Een plein is een open plek tussen bouwwerken, een ruimte gevormd door het grondvlak en omliggende (plein)wanden in relatie tot de menselijke maat en beleving. Een open, onbebouwde, maar aangelegde plaats te midden van bouwwerken. Materialisering (plaveisel) en inrichting met banken, groen, bomen, verlichting enz. maken het geheel af. De functie van plein is er één van ontmoeting en verblijf. Deze kenmerken geven juist de levendigheid aan die een stadshart nodig heeft om goed te kunnen functioneren, zoals wij dat als gemeente Lelystad graag zien van ons eigen Stadshart. Het Stadhuisplein Het Stadshart is het centrum van Lelystad. Het stadhuisplein is de centrale, gemeenschappelijke ruimte waar iedereen komt, de huiskamer van de stad. Het Stadhuisplein is een verbijzondering binnen de openbare ruimte van het stadshart. Dit komt tot uitdrukking in de inrichting.

De Waag

Agorahof

Stationsplein Dukaatplein

Stadhuisplein

Zilverparkkade

sfeerboek Stadhuisplein

9

Hoofdstuk 2 Ons stadhuisplein Geschiedenis Het stadhuisplein is aangelegd naar ontwerp van Peter Strijker en dateert uit begin jaren tachtig. Na de oplevering van het stadhuis is ook het Stadhuisplein aangelegd. Voor de aanleg was het nog braakliggend terrein. De Hema aan de zuidzijde was toen nog in aanbouw, de oostzijde was al wel bebouwd. De Kroonpassage aan de westzijde dateert uit begin jaren ‘90. De inrichting van de openbare ruimte bestaat uit een grijs gridstructuur van betonklinkers en grindtegels, omkaderd door een enkele bomenrij van platanen. Natuurlijk, robuust en stoer, verwijzend naar het ontstaan van Lelystad. Aan de noordzijde (onder de luifel van het stadhuis) waren destijds lange lijnen van lavendelbakken. Het plein nu Aan de zuidzijde (Hema) zijn fietsenrekken gesitueerd en enkele bankjes. Prominent op het plein is de Zuil van Lely, (2001) een bijzonder kunstwerk van kunstenaar Hans van Houwelingen. De zuil bestaat uit een 30 meter hoge zuil van basaltsteen, met daarop een beeld van Lely. De voet van de zuil wordt gevormd door trappen van basalt. De trappen worden veelvuldig gebruikt als zit- en hangplek en als klauterelement voor kinderen. Zo rond 2009 (ten tijde van de verbouwing van het nieuwe stadhuis) zijn de opstaande betonnen lavendelbakken weggehaald. De zuidentree heeft een duidelijk gezicht gekregen door middel van een uistekende glazen luifel die uitnodigt om binnen te komen. Verder worden er verspreid over het hele jaar allerlei evenementen georganiseerd. Van een boekenmarkt tot een curiosamarkt, van beachvolleybal tot muziek. Op het plein bevindt zich ook een tweetal mobiele kramen, de oliebollenkraam (van oktober-januari) en de viskraam (het gehele jaar). Een trouwstoet mag over het plein rijden via de Florijnstraat naar de zuidentree van het Stadhuis. De trouwstoet heeft op het plein geen vaste plek, hetgeen betekent dat er overal word geparkeerd nabij de zuil. Tot slot wordt er ook over het plein gefietst.


De uitdaging De huidige uitstraling van het plein past niet bij de gewenste uitstraling en sfeer van ‘huiskamer’. Het plein dient levendig, functioneel en (be)leefbaar te zijn gerelateerd aan de tijd waarin we nu leven. Visie masterplan 2001 Het eerste masterplan was met name gericht op het versterken van bestaande functies en het toevoegen van de functies wonen, werken, winkelen en uitgaan om het stadshart beter te laten functioneren. Identiteit en kwaliteit worden toegevoegd door stedenbouwkundige ingrepen waarbij een naar binnengekeerd centrum wordt getransformeerd naar een centrum met adressen aan de buitenzijde en een gezicht naar de bezoeker (Zilverparkkade). Daarnaast is de herkenbaarheid vergroot door de aanleg van het Groene Carré rond het stadshart en het maken van eenheid van straten en pleinen door middel van een sobere en doelmatige inrichting (Promesse). Het Stadhuisplein wordt de openbare ruimte van het stadshart, intiem, groen, publiekelijk en monumentaal. De pleinwanden in de huidige situatie bestaan voornamelijk uit; winkels, het stadhuis en wat kleine horeca ondernemingen. In het masterplan wordt aan het plein een belangrijke extra functie toegevoegd die van daghoreca met terrassen gericht op de zon. Herijking masterplan 2004 Na het verkennen van de ontwikkelingen en de sloop van het hoge route systeem (fietsen wandelroutes op hoger gelegen niveaus) werd geconstateerd dat de financiële haalbaarheid van het programma en de openbare ruimte onder druk stonden en dat de winkelroutes niet optimaal functioneerden. De winkelacht (het winkelrondje) doet zijn intrede. De openbare ruimte dient sober en doelmatig ingericht te worden en dient als voorbeeld voor de verdere ontwikkeling en inrichting van de overige openbare ruimte (pleinen en straten). Visie masterplan 3.0 (2013) Het stadshart is door de realisatie van de Promesse sterk van karakter veranderd. Door het toevoegen van de Promesse is het centrum compacter en levendiger geworden. Er kan nu een rondje in het centrum gelopen worden, de zogenaamde kleine winkel8. De Promesse zorgt voor een winkelverbinding en gezellige winkelsfeer tussen de Wissel en de Kroonpassage. Op het nieuwe Dukaatplein zorgt een terras voor een nieuwe ontmoetingsplek in het centrum. Het Stadhuisplein daar en tegen, welke als hoofdschakel zal moeten fungeren in de winkel8, moet een nieuwe impuls krijgen en inspelen op nieuwe ontwikkelingen om beter te gaan functioneren en het aantrekkelijke centrum van het stadshart te worden. Het moet een aangename verblijfsruimte zijn, waar bewoners graag komen. Met goed onderhouden straatmeubilair en een schoon en hele openbare ruimte. Het nieuw te kiezen materiaal moet aansluiten bij het beoogde intensieve gebruik. Op deze centrale ontmoeting- en verblijfsplek moet ruimte zijn voor aantrekkelijke horeca met terrassen en voor de evenementen die verspreid over het jaar plaatsvinden. Ook zou het plein minder ‘stenig en kil’ moeten zijn qua uitstraling, bijvoorbeeld

door extra groen toe te voegen of een waterelement of bijzondere elementen in de ruimte die aanleiding geven tot zitten, ontmoeten, spelen etc. De vloer van het plein zou een mix kunnen zijn van gebakken materialen aangevuld met smalle stroken.


van graniet. De warmte van de huiskamer wordt verkregen door het frisse groen in combinatie met warme aarde tinten bestratingsmaterialen en straatmeubilair met hout accenten. Verlichting speelt hierin ook een belangrijke rol. Daarnaast wordt een oplossing gevraagd voor een aantal verkeerskundige knelpunten, zoals ﬁetsen over het plein, de trouwstoet en het laden en lossen.

12


foto: bedrijfspand.com

foto: Fotostudio Wierd

foto: Peter Krol 2009

En nu… Bij de inrichting hoort een kwaliteit en uitstraling die aansluit op de ambities van het masterplan. In het masterplan zijn de pleinen aangeduid als ‘de parels’ in de openbare ruimte. Het Stadhuisplein is benoemd als huiskamer van de stad. De uitstraling moet hier passen en dus gezellig en functioneel zijn. Er moeten o.a. jaarlijkse festivals en evenementen kunnen plaatsvinden. Er dient aandacht te zijn voor de trouwstoet, de aanwezige winkels en horeca met grote terrassen en de diverse loop/rij/laad en los bewegingen over het plein. Het plein is het sociale hart van de stad en is krachtig en helder van opzet en brengt vertier en zorgt voor verleiding, roept herinneringen op, prikkelt de zintuigen en is levendig. Het plein als een belangrijke schakel in het kern winkelgebied.


13

Hoofdstuk 3 Een plein van en door iedereen Input bronnen Van een nogal kaal en leeg plein, moet het een plek worden waar de bewoners en ondernemers graag willen zijn en waarzij zich thuis voelen, herinneren en beleven. Het is een uitdaging om met beperkte middelen een mooi en creatief resultaat te maken samen met de bewoners en ondernemers van Lelystad. Voorafgaand aan de selectie van een ontwerpende en tevens uitvoerende partij is aan de gebruikers van het plein gevraagd wat zij belangrijk vinden voor het plein! Bij de keuze voor een partij gaat het er niet om een partij te selecteren die aan de hand van een gedetailleerde opdracht van de gemeente het werk doet voor de laagste prijs, maar juist een marktpartij die door slimme en creatieve ideeën en samenwerking het meeste optimale resultaat weet te behalen. De manier waarop de marktpartij gebruik weet te maken van alle inbreng van de inwoners en ondernemers van Lelystad is hierbij heel belangrijk. En ook de manier waarop de partij dit enthousiasme weet te behouden De website www.Lelystad.nl/stadshart, een speciale huiskamersessie tijdens het evenement LelystArt (start van het cultureel seizoen 2013/2014), gesprekken met stichting ALS (Architectuur, Landschap Stedenbouw), de Power of ten (10 belangrijkste punten die moeten plaatsvinden op het Stadhuisplein) geschreven op ansichtkaarten en de social media kanalen zoals de pinterest pagina van Lelystad en facebookpagina hebben veel informatie opgeleverd. In dit hoofdstuk zal hier nader op worden ingegaan.

The Power of

10 14 sfeerboek Stadhuisplein

uw ideeën voor het Stadhuisplein

social media

Power of 10

Een uitstekend framework

The Power of 10 is a concept PPS (project for public spaces) uses to start off a Placemaking process. The idea is that it’s not enough to have just one great place in a neighborhood- you need a number of them to create a truly lively city or town. It’s not enough to have only one superior neighborhood in a city- you need to provide people all over town with close-to-home opportunities to take pleasure in public life. And, it’s not enough to have one livable city or town in a region- you need a collection of interesting communities. At the core of the Power of 10 is the idea that any great place itself needs to offer at least 10 things to do or 10 reasons to be there. These could include a place to sit, playgrounds to enjoy, art to touch, music to hear, food to eat, history to experience, and people to meet. Ideally, some of these activities are unique to that particular spot and are interesting enough to keep people coming back. The local folks who use the space most regularly are the best source of ideas for what uses will work best. Kortom: Hoe zorg je ervoor dat een publieke ruimte, zoals een plein minstens tien aanleidingen geeft om bezocht te worden? (bron: www.pps.org) Rubricering Uit alle input gekregen van bewoners, ondernemers en gebruikers via onder andere e-mail, ansichtkaarten, www.lelystad.nl/stadshart, de social media kanalen twitter, facebook en de pinterest pagina “Stadhuisplein: Deel je inspiratie!” is de power of ten van het stadhuisplein samengesteld. De power of ten geeft een beeld van wat bewoners/ondernemers/gebruikers denken dat het plein moet hebben of moet uitstralen om een aantrekkelijk en succesvol plein te worden en vooral om te (ver)blijven. De tien meest voorkomende en belangrijkste elementen/onderdelen zijn benoemd en gerubriceerd. Van ieder element/onderdeel volgt een korte omschrijving ondersteunt met een verbeelding.

1

6

2

7

3

8

4

9

5


15

Zitelementen Comfortabele zitelementen, geschikt voor alle leeftijden. Rug/arm leuningen kunnen de juiste ondersteuning bieden en zijn handig om op verschillende plaatsen, keuzemogelijkheden te kunnen aanbieden. De grote in verhouding tot de ruimte waarin ze bevinden is van belang. Gebruik van bestendig materiaal, koel in de zomer en comfortabel in de winter. Belangrijk is dat de zitelementen familie worden van de bestaande inrichting in het stadshart.

Water Beweging op het plein is nodig. Water is beweging en geeft levendigheid. Een fonteinvloer met springertjes welke zich kenmerkt als een onverwachte en verrassende belevenis voor kinderen. Opgesteld in een bepaalde vlak of juist totaal onverwacht. Een waterspiegel met dubbelgebruik (zomer en winter).


Bestrating Onderscheidend ten opzichte van de reeds nieuw aangelegde delen van het stadshart (Promesse) of familie van ….. Kleur, afmeting, typologie. Een patroon (tapijt) al dan niet met variatie voor het onderscheiden van diverse zones (winkelen, rijden (o.a. trouwstoet), zitten en flaneren). Mogelijkheid om de bestrating te zien als een canvas waarin de geschiedenis van Lelystad kan worden verteld (bijvoorbeeld een gedichtenroute).

Planten/bloemen Divers, kleurig, welke referent is aan de Lelystadse natuur en tastbaar. Planten als ornament en/of als scheidingselement. Een verhoogde grasvlakte als ligweide. Het plein verandert in kleur en beeld met de wisseling der seizoenen.


Speelaanleidingen (kinderen) Ruimte voor spelen met ingetogen speeltoestellen, kunstvormen als aanleiding waar kinderen veilig in en mee kunnen spelen. Zelf speelaanleidingen kunnen vinden in de elementen die te vinden zijn op het plein terwijl de ouders genieten op het terras (zicht en overzicht).

Podium/muziek Muziek brengt levendigheid en gezelligheid op het Stadhuisplein. Een goede zichtbare plek waar kleine/informele muziek optredens kunnen plaatsvinden (speak-up podia). Te denken valt aan een groot zitelement, welk ook als een soort podium gebruikt kan worden.


Bomen Behouden van de bestaande platanen. Meer bomen voor beschutte terrassen, maar ook om het plein menselijker (intiemer) te maken (schaal). (Bloeiende) bomen die van kleur veranderen om de wisseling van de seizoenen op het plein te kunnen ervaren. Het plein verandert in kleur en beeld met de wisseling der seizoenen.

Terrassen Meer terrassen, met duidelijk grenzen, rekening houden met de ligging in relatie tot de zon, bewinkeling, loop- en rijroutes (trouwstoet). Meubilair van hoge kwaliteit, passend bij de stijl van het plein. Het gebruik van een vaste of losse inrichting op het plein is een mogelijkheid. Verspreid staande zitelementen.


Sfeer verlichting Sociale veiligheid speelt een belangrijke rol, maar sfeer is ook nodig. Verlichting nodigt uit in de avonduren. Verlichting afgestemd op de plek/ zone. Warm licht, knus en de menselijke maat is van belang. Verlichten van bijzondere elementen zoals de zuil, de platanen op het plein of het waterelement met de bedriegertjes.

Kraampjes Ruimte voor het (tijdelijk) plaatsen van herkenbare en zorgvuldig ontworpen kraampjes (viskraam, oliebollenkraam, bloemenstal,etc.).

20


Naast de uitkomst van de power of ten zijn nog een aantal andere items genoemd, de belangrijkste daarvan zijn: • aandacht voor het organiseren van jaarlijks terugkerende evenementen op het plein (bijvoorbeeld thema markten, boeken, bloemen, biologisch, tentoonstellingen, etc.) • Het in aanraking komen met kunst (permanent of tijdelijk installaties). • Het aanpakken van de sobere gevels aan het plein • Het plaatsen van fietsenstallingen op strategische plekken in de nabijheid van het plein • Het fietsvrij maken van het plein


Ruimtelijk principe voor het Stadhuisplein Uw ideeën Tijdens het evenement LelysArt (de huiskamer gesprekken, workshops), de website www.lelystad.nl/stadshart, de social media kanalen, e-mail en de pinterest pagina “Stadhuisplein: Deel je inspiratie!” is het volgende ruimtelijk principe naar voren gekomen: “Het Stadhuisplein als een herkenbare, een (be)leefbare plek door middel van interactie tussen architectuur en inrichting van de openbare ruimte, een vloerkleed met elementen, routes en zones van verschillend karakter en gebruik” Bovenstaande is vertaald naar een aantal denkrichtingen/concepten:


Stadhuisplein


Mogelijke concepten A

Pronkstuk Een pronkstuk is een persoon of zaak die uitmunt in/door schoonheid, voortreffelijkheid. Kortom: iets wat men laat zien om indruk te maken. Op het stadhuisplein is dat “ De zuil van Lely” Een zwaar basalt monument die het ontstaan van Lelystad markeert in de polder. • • • • •

Verbijzondering van de bestaande zuil door toevoeging van een nieuw vloerkleed met beweging (water). Sterke omkadering van het plein door extra bomenrij(en). Zonering van verblijf. Meer open ruimte voor tijdelijke invullingen/objecten. Bestrating in verschillende richtingen en smalle lijnen in afwijkend materiaal benadrukken de routes over/locaties van bijzondere winkels aan het plein. De kroonprojectie van de platanen is terug te vinden in een afwijkend materiaalgebruik op de vloer. Op de vloer staan bijzondere objecten en overig straatmeubilair.

VERBLIJF

TERRASSEN

(BESCHUT)

VERBLIJF

PRONKSTUK

(ACCENT MET BEWEGING)

0

5

10

20

30m

N

24


brede (betonen) lijnen om routes te accentueren. Roollaag om randen van het plein te defineren.

* * * *

* * * *

* * * *

* * * *

* * * *

bestrating grijze tint in twee verschillende richtingen om (centrale) routes te accentueren.

0

5

10

20

30m

N

verblijfszone beschut tussen (dubbele) bomenrij en verlichting. Zitelementen in verschillende richtingen voor variatie in uitzicht. Parkachtig sfeer voor doorbreken van het open plein. Sfeerverlichting.

bedriegertjes, op een donker tapijt, als accent in beweging voor de zuil van Lely. Speelaanleiding.

bloeiende bomen in de grote bestrate vlakte.

mogelijkheid voor bijzonder meubilair/eyecatcher als tijdelijk invulling op het plein. Aandacht voor het avondbeeld.

sfeerverlichitng voor onderscheiden van zones. terrassen op het grote verharde oppervlakte (geen afwijkende bestrating voor deze functie).


25

B

Lopers Een rode loper is een lange mat, welke wordt gebruikt om een belangrijke route van en naar een entree te benadrukken. Op het Stadhuisplein leiden deze routes naar de hoofd- en zijentree van het Stadhuis. • • •

LO

PE

R

•

Het benadrukken van de zuid en oost entree van het stadhuis door middel van lopers van verschillende breedte en afwijkend materiaal ten opzicht van de gehele vloer. De lopers naar de entrees delen het plein in 3 delen, ieder met hun eigen sfeer en kenmerken, verblijf, beweging en beleving, middels groen, water en steen. De vloer naast de gevelwanden tot aan de bomenrij met platanen hebben dezelfde uitstraling qua materiaalgebruik als de aanloopstraten. Straatmeubilair en verlichting zijn logissch gesitueerd op en aan het plein.

GROEN

VERBLIJF

VERBLIJF

TERRASSEN

LO PE

(ACCENT MET BEWEGING)

R

PRONKSTUK

0

5

10

20

30m

N

26


verhoogd groen element als informele zit- en ligplek.

*

*

bestrating van gebakken materiaal in verschillende richtingen.

*

*

*

*

*

*

*

*

*

. *

*

*

0

5

10

20

30m

N strook metv bomenroosters als extra benadrukking van de bomenrij.

lopers in verschillende breedtes als routing naar het stadhuis.

bedriegertjes als accent, beweging voor de zuil van Lely en omkadering van de loper naar de hoofdentree van het Stadhuis.

bijzondere (sfeer) verlichting als eyecatcher in de vrije ruimte. Avondbeeld.

kramen als opvallend en opzich zelf staand element op het plein.

boombank voor verblijf of als podium.


27

C

Tapijt Een tapijt is een los vloerkleed, een materiaal waarmee de vloer bedekt kan worden. Er kan gesproken worden over kamerbreed tapijt. Het kan een picturaal tapijt zijn welke is voorzien van een herkenbare afbeelding. Of een “gewoon” tapijt welke versieringen laat zien van geometrische figuren of een patroon. De bestrating op het Stadhuisplein vormt het tapijt, de drager van de ruimte, waar (losse) objecten hun plek kunnen vinden. • De vloer naast de gevelwanden tot aan de rij platanen hebben dezelfde uitstraling qua materiaalgebruik als de aanloopstraten. • De vloer tot aan de zuid- en oostgevel wijkt sterk af qua materiaalgebruik in kleur en verband dan de directe omgeving. Dit maakt het plein visueel kleiner • De kroonprojectie van de platanen is terug te vinden in een afwijkend materiaalgebruik op de vloer. • Straat inrichtingselementen zoals meubels, verlichting, extra bomen/groen en bijzondere objecten staan in de vrije ruimte. • De route naar de hoofdentree is onverwacht geaccentueerd door bedriegertjes (beweging, water).

ROUTE

MARKERING MET BEWEGING

VERBLIJF

TERRASSEN

0

5

10

20

30m

N

28


* * *

*

*

*

*

bestrating als een groot tapijt met een patroon of voorstelling.

*

*

*

*

0

5

10

20

30m

N verblijfszone beschut tussen bomenrij met sfeer verlichting. zitelementen zonder rugleuning voor variatie in uitzicht.

ingetogen verlichting en afwijkende bestrating voor het bomenkader.

bijzondere verlichting op open plein

bedriegertjes als onverwacht bewegingselement. Subtiel benadrukken route naar hoofdentree stadhuis. Speelaanleiding.

bloeiende bomen als begrenzing tussen terrassen en entree Stadhuisplein. Beschutte zitmogelijkheid midden op het plein.

ruimte voor (kunst) elementen als speelaanleiding

informeel podium en zitelement. Grote afmetingen. Begrenst gebied bestemd voor terrassen.


29

Hoofdstuk 4 Input… een kleine impressie

inzending door Mario Lauterslager

Resultaat uit workshop georganiseerd door Stichting ALS.

versterken entree Stadhuis

randaccent

licht en groot formaat bestrating

walk of fame

muziek podium

terras afschermen

accent om de zuil

waterelement kiosk architectuur plein verkleinen dmv bomen

invulling PTT gebouw

30


inzending door Aad Zoon

inzending door Tracey Kremer

inzending door P.M. Becker


31


Wat vinden bewoners en ondernemers belangrijk bij de herinrichting van het Stadhuisplein?

een impressie van de reacties


Aantekeningen

34


st

tadhu Colofon Projectgroep Stadshart

i.s.m. bewoners, instellingen en ondernemers van Lelystad

Gemeente Lelystad Stadhuisplein 2 8232 ZX Lelystad Postbus 91 8200 AB Lelystad Telnr. (0320) 278911 Faxnr. (0320) 278245 E-mail: [email protected] www.lelystad.nl

17 december 2013

70

35

61

68

33

72 76

69

74

67

Ne ri ng pa ss ag e

39

205

75

Du ka at pa ss ag e

209

3 21

215

9 21

ngpassage i Ner

225

Werkgrens Stadhuisplein ca. 7345 m2

aat r st Post

53

53A

14

55

4

12 10 6

57

1

Kr oo np as sa ge

73

n ei spl adhui St

aat r nst j i or Fl

2 aat r sst adhui St

70

5

3

74

2

16-12-2013, Schaal 1 : 650

4

Achterliggende geheime stukken liggen voor raadsleden en fractieassistenten ter inzage bij bureau agenda.

Wethouder Economie, wonen, cultuur en dienstverlening

Recommend Documents