Wethouder Economie, wonen, cultuur en dienstverlening

Voorstel aan de raad Nummer: 131076490

Portefeuille: Programma: Programma onderdeel: Steller: Afdeling: Telefoon: E-mail:

Wethouder Economie, wonen, cultuur en dienstverlening. 2.4 Sterke stad

Y.M. Croes BLD Ruimtelijk Economisch Beleid 8466 [email protected]

Punt 9f van de agenda voor de vergadering van 18 februari 2014. Onderwerp: Raadsvoorstel stedelijke vernieuwing op uitnodiging Voorgesteld besluit 1. De startnotitie stedelijke vernieuwing op uitnodiging vast te stellen. 2. De externe kosten in 2014 van maximaal € 50.000 t.b.v. procesondersteuning en communicatie Ronde Tafelconferentie te dekken uit de reserve ROS (beklemde deel ten behoeve van Centrada/stedelijke vernieuwing). Aanleiding Bij raadsbesluit Z12-247645 d.d. 29 januari 2013: Herijking Structuurvisie 2015-2030 heeft uw raad het college verzocht een startnotitie op te stellen, waarbij aandacht wordt gegeven aan de kwaliteitsverbetering in de oudere wijken. Een aantal van deze oudere wijken, met name de Zuiderzee- en de Atolwijk kent een schrale Voorgesteld besluit leefomgeving en de leefbaarheid deze wijkeninstaat heeft afgelopen llleefomgevinleefomgeving en de in leefbaarheid dezeonder wijkendruk. staatCentrada onder druk. Erinisde veel versnipperd en slecht jaren 1.haar Kennis onderhouden bezitte in nemen deze particulier twee van wijken de brief bezit. opgeknapt. over Centrada de voortgangsrapportage leefomgeving en departiculiere leefbaarheid woningverbetering, in deze wijken staat de onder Ter stimulering druk. Rondetafel Er is van veel proposities de versnipperd particuliere 2014 woningverbetering enen slecht over onderhouden de startnotitie heeftparticulier stedelijke de gemeente bezit. vernieuwing een Centrada stimuleringsregeling op leefomgeving uitnodiging. en de leefbaarheid met 2. laagrentende De startnotitie in leningen dezestedelijke wijken gemaakt. staat vernieuwing onder Vanafdruk. 2009 op uitnodiging Er zijn is er veel 66versnipperd particuliere vast te stellen en woningen slecht onderhouden gerenoveerd, voor particulier een totaal bezit. bedrag Centrada van € 1.447.397, leefomgeving beleend en de uitleefbaarheid het revolverend in deze fonds wijken particuliere staat onder woningverbetering. druk. Er is veel Er is voor een bedrag particulier geïnvesteerd in de wijken, leefomgeving. maar het tempo is onvoldoende om de versnipperd enaanmerkelijk slecht onderhouden bezit. Centrada leefbaarheid sterk te verbeteren. veroorzaakt door van fysiekeparticulier en sociaal De leefbaarheid staat onder druk.DitErwordt is veel versnipperd en cumulatie slecht onderhouden bezit. Centrada heeft in de afgelopenproblemen. economische jaren haar Veel bezitwoningen in deze twee worden wijken bewoond opgeknapt. door huishoudens met problemen van sociaal Ter stimulering economische van de aard. particuliere In de afgelopen woningverbetering jaren is met heeft veel inzet de gemeente van de gemeente, een stimuleringsregeling Stichting Welzijn met Lelystad, laagrentende scholen leningen e.a. degemaakt. sociaal economische Vanaf 2009 zijn positie er 66 van particuliere de mensen woningen verbeterd; gerenoveerd, door de crisis voor zijneen totaal echter weer mensen werkloos geraakt en/of hebben hoge schulden,woningverbetering. en staat hun hypotheek bedrag vanveel € 1.447.397, beleend uit het revolverend fonds particuliere Er is voor een ‘onder water’. Gevolg dat de leefbaarheid in deze wijken buurten verder achteruit of dreigt sterk te aanmerkelijk bedrag isgeïnvesteerd in de wijken, maar het en tempo is onvoldoende om degaat leefbaarheid teverbeteren. gaan. Het roer Dit wordt moet veroorzaakt daarom om.door Duidelijk cumulatie is dat van het verbeteren fysieke en van sociaal de sociale economische en fysieke problemen . Veel leefbaarheid woningen worden in de kwetsbare bewoond wijken door huishoudens een kwestie ismet vanproblemen lange adem. vanInsociaal dit proces economische zal de gemeente aard. In de afgelopen ook jaren een is andere met veel rolinzet innemen; van deruimte gemeente, biedenStichting aan initiatieven, Welzijn Lelystad, verbindenscholen en ondersteunen e.a. de sociaal waareconomische nodig. positie van de mensen verbeterd; door de crisis zijn echter weer veel mensen werkloos geraakt en/of hebben hoge schulden, en staat hun hypotheek ‘onder water’. Gevolg is dat de leefbaarheid in deze wijken en buurten verder achteruit gaat of dreigt te gaan. Daarom heeft de gemeente met woningcorporatie Centrada en in samenwerking met het ministerie van BZK in het voorjaar van 2013 het initiatief genomen om een groot aantal partijen, zoals banken, bouwers, Stichting welzijn Lelystad, MDF, school, en bewoners uit te nodigen om proposities te ontwikkelen ter verbetering van de wijk. Na 3 Ronde Tafelconferenties, die begeleid zijn door Platform 31 liggen er nu een 4 tal proposities: 

Buurtbanen en woningonderhoud ( trekker gemeente, werk en inkomen en Centrada): Gemeente en Centrada richten zich op het arbeidspotentieel van de wijk , met name de doelgroep

Nummer: 131076490 Daarom heeft de gemeente met woningcorporatie Centrada en in samenwerking met het ministerie van BZK in het voorjaar van 2013 het initiatief genomen om een groot aantal partijen, zoals banken, bouwers, Stichting welzijn Lelystad, MDF, school, en bewoners uit te nodigen om proposities te ontwikkelen ter verbetering van de wijk. Drie Ronde Tafelconferenties, onder begeleiding van Platform 31, hebben heel veel positieve energie opgeleverd. Er liggen er nu vier proposities, ter verbetering van zowel sociaal economische als fysieke problemen. De kracht van de conferenties is met name ook gelegen in de interactie tussen partijen. De gemeente heeft het voortouw aan bewoners en andere partijen gegeven, verbindt en ondersteunt waar wenselijk en nodig. De gemeente wil in het proces een betrouwbare en betrokken partner zijn. 

Buurtbanen en woningonderhoud (trekker gemeente, werk en inkomen en Centrada): Buurtbanenproject. De gemeente gaat uitkeringsgerechtigde bewoners van de Zuiderzeewijk met behoud van uitkering via werkervaringsbanen inzetten op werkzaamheden die de verbetering van het leefklimaat binnen de wijk bevorderen. Hierin wordt samengewerkt met Stichting Welzijn voor de inzet van vrijwilligers en het onderwijs voor leer-\werkprojecten. Een belangrijke partner is Centrada dat in de komende jaren haar klein onderhoud op de huurwoningen wil overdoen aan het Buurtbanenproject. Centrada stelt voor het project een coördinator en een ruimte in de wijk beschikbaar (Rode klif). Het werkbedrijf is verantwoordelijk voor de selectie en begeleiding van de uitkeringsgerechtigden.



Wijkonderneming (trekkers: actieve buurtbewoners) In de wijk is reeds sprake van een enthousiaste groep bewoners die ideeën en plannen hebben voor woningverbetering, isoleren van daken, mogelijkheden om buurtbanen te creëren, armoedebestrijding, verbetering leefbaarheid in de wij en collectieve energie. Het Buurtbanenproject zoekt actief aansluiting bij deze initiatieven vanuit een ondersteunende rol. Buurtbewoners kunnen samen met de buurtbaners projecten opzetten en uitwerken voor, door en in de wijk. Het hart van deze initiatieven wordt de vestiging in de wijk. De gemeente en Centrada willen dit proces graag faciliteren maar laten het initiatief bij de bewoners zelf. Het einddoel is een blijvend actieve groep bewoners die in en voor de wijk werken aan de verbetering van het leefklimaat. De aandachtsgebieden zijn wijkbeheer, (kleinschalig) woningonderhoud en het groen (volkstuinen en openbaar groen).



Verduurzaming particuliere voorraad (trekkers; groep bouwondernemingen) Een aantal bouwbedrijven heeft een voorstel gedaan om woningen te renoveren tot een ‘nul op de meter niveau’, waarbij de kosten van de energierekening worden omgezet in een hypotheek voor de benodigde investering. Daarbij hebben ze de bewoners gevraagd na te denken over hun behoefte en inbreng in de renovatieopgave; Centrada is bereid een woning ter beschikking te stellen om een experiment uit te voeren; de gemeente is gevraagd na te denken over een garantstelling. De propositie wordt nader uitgewerkt. De woning van Centrada is beschikbaar gesteld.



Terugkoop woningen (trekker: Centrada) Centrada heeft onderzocht wat de voor-en nadelen zijn van terugkoop van woningen door Centrada voor huishoudens die zo klem zitten dat terugkoop van hun woning een mogelijke uitkomst zou bieden. Hierin hebben banken een belangrijke rol. Het gesprek met de banken moet daarover nog vervolgd worden.

De betrokken partijen maken verbindingen tussen de proposities waardoor de voorstellen elkaar versterken en aanvullen. Van groot belang is dat in de buurten bewoners de rol van sleutelfiguur hebben waar buurtbewoners terecht kunnen met ideeën en vragen. Ook groeit het aantal burgers, en ondernemers met ideeën en voorstellen gaandeweg. Deze Ronde Tafel proposities, waarbij we burgers en andere partijen meer het voortouw geven en de gemeente een minder sturende en meer verbindende en faciliterende rol heeft, vormt de basis van een nieuwe wijze van werken bij stedelijke vernieuwing op uitnodiging. Daartoe is bijgaande startnotitie voor de periode 2015 e.v. opgesteld. Voor 2014 richten we ons op verdere ontwikkeling, versterking en uitvoering van de proposities.

TD1401

Paginanummer 2

Nummer: 131076490 De volgende uitgangspunten zijn daarbij van belang: Tijd: stedelijke vernieuwing op uitnodiging is geen kortlopend project, maar een langdurig proces Samenwerking: stedelijke vernieuwing op uitnodiging is geen project van de gemeente maar van samenwerking van bewoners, ( maatschappelijke) organisaties en gemeente: iedereen die een belang heeft. Argumenten 1.

2.

3.

Met de bijgevoegde raadsbrief wordt informatie verstrekt over de ontwikkelingen van de particuliere woningverbetering, de Ronde Tafelconferenties en de toekomstperspectieven voor stedelijke vernieuwing op uitnodiging beschreven in de startnotitie waar de raad in januari 2013 om heeft gevraagd. Met het vaststellen van de startnotitie stedelijke vernieuwing op uitnodiging kan de nieuwe wijze van werken, waarin in 2013 een start is gemaakt met de Ronde Tafelconferenties, worden bestendigd en uitgebouwd. De gemeente wil daarin een uitnodigende, betrokken en betrouwbare partner zijn die initiatieven van burgers zo nodig wil steunen, maar niet overnemen. De bouwers van de Ronde Tafel hebben aan de gemeente gevraagd in een nieuw te ontwikkelen financieringsconstructie voor de verduurzaming van particuliere woningen garant te staan. Om goed inzicht te krijgen in de kansen en bedreigingen van hun voorstel is onderzoek nodig.

Betrouwbaar en betrokken: de gemeente wil in dit een betrouwbare en betrokken partner zijn die initiatieven niet overneemt maar waar nodig en wenselijk ondersteunt. Overigens worden op dit moment feitelijk al acties ondernomen om zo goed mogelijk in te spelen op de situatie in de Atol- en Zuiderzeewijk en die acties zullen ook gecontinueerd worden. Beoogd effect De leefbaarheid in de Atol- en de Zuiderzeewijk te verbeteren. Financiële aspecten Bij stedelijke vernieuwing op uitnodiging 2015 e.v. kunnen initiatiefnemers incidenteel een financiële ondersteuning van de gemeente krijgen, met het oogmerk het initiatief te versterken. Uitgangspunt is dat er sprake is van cofinanciering, dat er geen sprake mag zijn van structurele financiële ondersteuning en dat zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van bestaande budgetten. In 2006 hebben ondermeer de gemeente en Centrada geconstateerd, dat de brede opgave – investeren in de bestaande stad, bijdragen aan maatschappelijke investeringen en investeren in nieuwbouw – een te grote opgave is voor Centrada alleen en dat het daarbij noodzakelijk is dat anderen (eerst het ministerie, daarna een groep van corporaties) en de gemeente daaraan zouden moeten bijdragen. De afspraak is toen gemaakt dat Centrada enerzijds de voorgenomen maatschappelijke investeringen à 2,5 miljoen zou doorzetten en dat de gemeente anderzijds voor 2,5 miljoen zou bijdragen door een extra toeslag te heffen op de grondprijs van marktwoningen; de gemeente wilde immers niet meegaan met het idee dat Centrada zelf grotere projecten zou gaan initiëren, inclusief marktwoningen, en zou langs de weg van een prijstoeslag Centrada compenseren voor de niet te realiseren winstpotentie. Later is gebleken – mede als gevolg van het instorten van de woningmarkt – dat het te complex was om binnen één project een dergelijke regeling te treffen en is uiteindelijk de afspraak vertaald naar een korting op de grondprijs van € 5000 per sociale huurwoning met een maximum van € 2,5 miljoen in totaal.

TD1401

Paginanummer 3

Nummer: 131076490 Bij het opstellen van het nieuw Lokaal Akkoord 2010-2013 is deze bijdrage die de gemeente doet inzake de investeringen in de herstructurering van bestaande wijken aan Centrada ten bedrage van € 2.500.000,uitgewerkt. Deze korting in de grondprijs (in de periode 2010-2017) wordt ten laste gebracht van de Reserve Ontwikkeling Stad. Nog niet alle investeringsruimte is door Centrada ingezet en als gevolg daarvan resteert eind 2013 van de € 2.500.000 nog € 825.000 beklemd in de ROS. De zeer beperkte ontwikkelingen in de woningmarkt voor wat betreft nieuwbouw, de verhouding sociale (huur)woningen en vrije sector woningen, maar vooral de blijvende noodzaak om te investeren in stedelijke vernieuwing zijn reden om de ingezette koers tegen het licht te houden. De vraag is op welke wijze het gestelde doel – investeren in de herstructurering van bestaande wijken – voortgezet kan worden met aanpassing van de inzet van de middelen onder de huidige omstandigheden. De Ronde Tafel conferentie voor stedelijke vernieuwing geeft een nieuwe impuls aan dit voorgenomen doel. Daarin past een voorinvestering van € 50.000 voor de externe proceskosten 2014 door Centrada aan de Ronde Tafel enerzijds en eenzelfde bedrag vanuit de gemeente anderzijds. De investeringsopgave van beide partners (Centrada en de Gemeente) blijft op eenzelfde niveau. Voor de gemeente betekent het dat een bijdrage voor stedelijke vernieuwing van € 775.000 gereserveerd blijft in de ROS en dat Centrada de bereidheid heeft om voor tenminste eenzelfde bedrag te investeren in proceskosten, initiële kosten voor nieuwe proposities of desinvesteringen in bestaande complexen. Besteding van de in de ROS gereserveerde middelen zal steeds vooraf aan de raad worden voorgelegd.

Kanttekeningen In tegenstelling tot de werkwijze van stedelijke vernieuwing tot nu toe waarbij de gemeente vooraf progamma’s met projecten vaststelt , inclusief de financiële middelen, wordt bij stedelijke vernieuwing op uitnodiging uitgegaan van een open proces waarbij ruimte wordt geboden aan initiatieven van derden. Daardoor is niet mogelijk om tevoren per project budgetten toe te kennen. Ter stimulering in de startfase van plannen van derden kan een incidentele bijdrage gewenst zijn. Financiële randvoorwaarde is dat de gemeente slechts incidenteel bijdraagt en dat de gemeente niet de enige financier is.

Communicatie en voortgang Niet van toepassing.

Lelystad, 7 januari 2014 Het college van de gemeente Lelystad, de secretaris,

de burgemeester,

N. Versteeg

M. Horselenberg

TD1401

Paginanummer 4

Raadsbesluit Nummer: 131076490 De raad van de gemeente Lelystad, op voorstel van het college van de gemeente Lelystad d.d. 7 januari 2014; B E S L U I T: 1.

de startnotitie stedelijke vernieuwing op uitnodiging vast te stellen;

3.

de externe kosten in 2014 van maximaal € 50.000 t.b.v. procesondersteuning en communicatie Ronde Tafelconferentie te dekken uit de reserve ROS (beklemde deel ten behoeve van Centrada/stedelijke vernieuwing).

Lelystad, 18 februari 2014. De raad van de gemeente Lelystad, de griffier,

TD1401

de voorzitter,

Paginanummer 5

STARTNOTITIE Onderwerp: stedelijke vernieuwing op uitnodiging 2015 e.v. Datum: December 2013 Behandelend ambtenaar: Marjo Croes(BLD-REB) Opdrachtnemer: J. de Vries (BLD) Opdrachtgever: N. Versteeg (Directie) Portefeuillehouder: J. Fackeldey

Inleiding Bij Raadsbesluit Z12-247645 dd. 29 januari 2013: Herijking Structuurvisie 20152030 heeft de raad het college verzocht een startnotitie op te stellen, waarbij aandacht wordt gegeven aan de kwaliteitsverbetering in de oudere wijken. In deze notitie is in hoofdlijnen beschreven hoe Lelystad samen met bewoners en vele andere maatschappelijke en commerciële partijen de komende jaren de vitaliteit in de oude wijken wil versterken. Voor 2014 zijn concrete proposities benoemd. Deze zijn beschreven in de bijlagen: Ronde Tafelproposities 2014 met presentaties van de proposities. Voor 2015-en volgende jaren zullen in de kadernota voor de begroting 2015 voorstellen worden gedaan voor nader uit te werken proposities van partijen, waar een stimuleringsbijdrage van de gemeente gewenst is. De notitie biedt een kader voor initiatieven van burgers en organisaties en is uitdrukkelijk geen blauwdruk met een vaststaand programma stedelijke vernieuwing 2014-2018. Dit omdat we juist samen met andere partijen willen stedelijke vernieuwing op uitnodiging gaan ontwikkelen , een en ander met het doel de sociale en fysieke leefbaarheid in de wijken te verbeteren; dus niet meer top down een programma met een projectencaroussel met de gemeente aan het stuur. Maar met bewoners en bedrijven ‘energie’ de wijk brengen waarbij de gemeente faciliteert, partijen bij elkaar brengt, soms een duwtje geeft. De gemeente wil in het proces van stedelijke vernieuwing een betrouwbare en betrokken partij zijn, die initiatieven waar het gewenst en nodig is ondersteunt maar niet overneemt. Doel en inhoud - Beschrijving van de problematiek en ontwikkelingen die de aanleiding vormen die een nieuwe vorm van stedelijke vernieuwing wenselijk en noodzakelijk maken; - Formulering ambitie

-

Benoemen en kort beschrijven van de aspecten die voor de nieuwe werkwijze van stedelijke vernieuwing van belang zijn. Deze aspecten zullen in 2014 nader uitgewerkt worden in een uitwerkingsagenda stedelijke vernieuwing op uitnodiging.

Probleemschets Lelystad kent een aantal ’60 en ’70 jaren wijken, met name de Atol- en Zuiderzeewijk, waar de cumulatie van sociaaleconomische problemen groot is. Veel bewoners hebben een laag opleidingsniveau, lage inkomens, veel schulden, te hoge hypotheken, zitten in een sociaal isolement, zijn vaak niet in staat om 15 jaar vooruit te kijken en zijn veelal niet of onvoldoende zelfredzaam. Het gaat in deze wijken om mensen die niet of moeilijk in staat zijn om hun eigen problematiek te overzien. Een groot deel van deze mensen is bezig met overleven. In de afgelopen jaren is met veel inzet van gemeente, Stichting Welzijn, scholen enz de sociale, economische positie verbeterd; door de crisis van de laatste jaren zijn echter weer veel mensen werkloos geraakt of hebben hoge schulden. Daarnaast speelt er nog een specifieker probleem. De Atol- en Zuiderzeewijk hebben verhoudingsgewijs een zeer hoge mate van particulier bezit, verspreid over en door de wijken; het zogenaamde versnipperd bezit. De meeste eigenaar-bewoners beschikken niet of nauwelijks over de middelen en ervaring om hun eigen woning te kunnen of willen onderhouden. Gevolg is dat de leefbaarheid in wijken en buurten achteruit gaat of dreigt te gaan. Ontwikkelingen a. Herstructurering in de Zuiderzee-en Atolwijk Volgend op de renovatie van Centrada van haar bezit, heeft de gemeente vanaf 2006/2007 middels de stimuleringsregeling particuliere woningverbetering voor de Zuiderzeewijk en later ook voor de Atolwijk eigenaar- bewoners in deze wijken gestimuleerd hun woning op te knappen. Vanaf 2009 66 zijn woningen gerenoveerd , waarvan 52 met een lening. Er is voor een bedrag van € 1.447.397 beleend uit het revolverend fonds PWV . Het jaarlijks aantal leningen neemt echter wel af, terwijl het gebied waar de regeling van toepassing is vanaf juni 2010 met de Atolwijk is uitgebreid en de voorwaarden zijn versoepeld. Middels bewonersavonden en beursen , kleinschalige experimenten om bewoners zelf hun woning op te laten knappen, enz zijn bewoners benaderd met het doel hun woning op te knappen, om daarmee ook de leefbaarheid in de wijk te verbeteren. Gebleken is dat vele mensen geen gebruik konden of wilden maken van deze regelingen. Ze hadden niet de financiële middelen , het aanbod sloot niet goed aan bij hun vraag, of men heeft simpelweg andere problemen aan het hoofd. Het initiatief bij deze aanpak heeft sterk bij de gemeente gelegen. Daarnaast is de openbare ruimte in de Zuiderzeewijk opgeknapt, is en heeft de gemeente samen met maatschappelijke partners hard gewerkt om de sociaal

economische positie van de bewoners te verbeteren. Mede vanwege de crisis van afgelopen jaren , zijn vele mensen werkloos geworden en/of hebben veel schulden. Het gevolg is dat de leefbaarheid in deze wijken en buurten achteruit gaat of achteruit dreigt te gaan. b. Rijksontwikkelingen ISV Het huidige Rijksbeleid stedelijke vernieuwing kenmerkt zich door een terugtredende overheid en opdrogende rijksbudgetten. De minister van Wonen en Rijksdienst stelde in een brief aan de Tweede Kamer dd 11 december 2012 dat het rapport “opgave stedelijke vernieuwing en woningbouw” laat zien dat het op lokaal niveau een forse uitdaging is om te zorgen dat de leefkwaliteit in gebieden op peil blijft en dat de woningvoorraad voldoet aan de woonvraag van mensen. Om deze opgave ook in de toekomst op te kunnen blijven pakken is, volgens de minister, een sterk gewijzigde aanpak nodig. Vroeger werd met subsidiegelden van Rijk en gemeenten grootschalige sloop-nieuwbouw van woningen vaak als standaardoplossing ingezet. Dat kan het Rijk zich in deze tijd niet meer veroorloven en daarbij geeft het ook weinig blijk van vertrouwen in de eigen kracht van bewoners en bedrijven in een stad of dorp, aldus de minister. Het ISV budget ( investeringsbudget stedelijke vernieuwing ) , waarmee ook Lelystad de afgelopen jaren de fysieke leefbaarheid heeft kunnen verbeteren, houdt eind 2014 op te bestaan. Ambitie In het raadsbesluit Z12-247645 over de herijking van de structuurvisie 2015-2030 is als kader voor de komende jaren meegegeven: Meer aandacht bestaande stad Kwaliteit boven kwantiteit. Dit ter versterking van de sociale structuur van de stad en vergroting van de koopkracht van bewoners. Aanbevolen wordt meer aandacht te geven aan de kwaliteitsverbetering van het woningbestand in de oudere wijken. Met deze kwaliteitsverbetering beogen we versterking van de leefbaarheid van de oudere wijken. Op basis van dit raadsbesluit formuleren we de volgende ambitie: Versterking van de sociale cohesie en fysieke leefbaarheid van de oudere wijken; vitale wijken: door en voor bewoners met een betrouwbare en betrokken gemeente als partner. Daarbij gaan we uit van de eigen kracht en initiatief van wijkbewoners en sluiten aan bij de ambitie en een uitgangspunt van de concept kadernota WMO/AWBZ: alle inwoners doen naar vermogen en vanuit eigen kracht mee aan de samenleving. Thema’s van belang voor stedelijke ontwikkeling op uitnodiging o Doorontwikkeling proposities o Weging/beoordeling

o o o o

Organisatie prioritering Middelen Risico’s

Doorontwikkelen en uitbreiden proposities In 2013 zijn met veel energie en enthousiasme van bewoners en partijen, een 4 tal proposities door partijen ontwikkeld. Een aantal is startklaar of al in uitvoering. Een aantal zal verder doorontwikkeld worden. Ook zullen nieuwe proposities of initiatieven door burgers, ondernemers, maatschappelijke en commerciële partijen ontwikkeld worden. Sommige partijen zullen daarbij hulp, faciliteiten van de gemeenten vragen. Partijen zullen ook elkaar opzoeken, aanvullen en versterken. De rol van de gemeente zal een andere zijn dan voorheen; loslaten waar kan, verbinden waar mogelijk, faciliteren waar nodig. We ondersteunen, maar nemen initiatieven niet over. Van lang niet alle burgers in Lelystad kan verwacht worden dat zij op eigen kracht zichzelf redden, of samen met anderen initiatieven ontwikkelen ter verbetering van de leefbaarheid. Voor iedereen moet in ieder geval het basis niveau van voorzieningen voor het bestaan gegarandeerd zijn ( piramide van Maslov). Weging / beoordeling Daar waar partijen of burgers een verzoek om accorderen , ondersteuning of facilitering aan de gemeente doen, zullen we tot een afweging moeten komen. We zijn gewend om initiatieven te toetsten; juridisch, financieel, past het binnen vastgesteld beleid. Is aan alle voorwaarden voldaan. Bij stedelijke vernieuwing op uitnodiging willen we anders gaan werken. De gemeente bepaalt jaarlijks prioritaire gebieden, waarvoor de onderstaande uitgangspunten gelden: - Het initiatief levert een bijdrage aan de leefbaarheid van de buurt/wijk en de - participatie van de bewoners van die buurt/wijk - Er mag geen sprake zijn van uitsluiting van doelgroepen. - Bij een verzoek om financiële bijdrage is de gemeente geen opdrachtgever en dient er sprake te zijn van co- financiering - Een initiatief is lokaal verbonden met een buurt - Een initiatief heeft een ( beargumenteerd) effect op een door te gemeente bepaalde wijk of buurt ( zie prioritering) - Er is sprake van wederkerigheid ( inzet, kennis, kunde) - Bekeken wordt of een initiatief past binnen bestaand beleid. Is dat niet het geval dan wordt het belang van het initiatief voor de buurt/wijk afgewogen wordt tegen de zwaarte van de strijdigheid met vaststaand beleid.

Organisatie Stedelijke vernieuwing op uitnodiging , maar zeker ook bij andere beleidsvelden vragen een andere wijze van werken van onze organisatie, een andere cultuur. Als we de burger meer in z’n kracht willen zetten, vraagt het een andere benadering door de professional van de burger. Hoe kunnen we de burgers/ maatschappelijke partijen met initiatieven klantgericht benaderen; -

Professionals moeten in staat zijn de leefwereld – de wereld van burgers – en de systeemwereld – de wereld van beleid en regels met elkaar te verbinden. Voor de organisatie is het de kunst is om continu te laveren tussen twee uitersten: loslaten – er zijn; plannen en programmeren- overzicht hebben en verbinden van initiatieven precisie – de grote lijn bewaken; flexibel meedenken – gezonde tegenspraak; bijzondere projecten – regulier beleid; groepsbelang – algemeen belang; spontaan – geregisseerd; alledaags handelen – strategisch handelen financiële planning en control - risico’s accepteren

Op basis van dit kader willen we gaan werken. Dit zal in de uitwerkingsagenda nader beschreven worden. Prioritering Lelystad kent een aantal wijken met leefbaarheidproblemen., zowel op sociaal als fysiek gebied. Het is voor de gemeente niet mogelijk om al deze wijken gelijke urgentie te geven. Voor 2013 en 2014 zijn de Atol -en Zuidereewijk als prioriteit benoemd voor de Ronde Tafel. Het gaat dan met name om het financieel faciliteren van initiatieven. Aan de hand van monitoring van de leefbaarheid in de wijken zal jaarlijks prioritering van gebieden plaatsvinden.

Middelen Programmatische aanpak op basis van subsidiestromen zal niet meer aan de orde zijn. Initiatieven hebben soms een incidentele financiële ondersteuning nodig om een goede start te kunnen maken. Uitgangspunten voor de gemeente zijn: - Er mag geen sprake zijn van structurele financiële ondersteuning; - Er moet sprake zijn van cofinanciering.

In de kadernota voor 2015 e.v. zal een voorstel voor beschikbare middelen worden gedaan. Risico’s Stedelijke vernieuwing op uitnodiging is een open proces. Dit impliceert in principe meer risico’s. Anderzijds is de rol van de overheid kleiner en kan dus het risico van de gemeente ook kleiner zijn. Om in ieder geval de risico’s controleerbaar en beheersbaar te houden is goede monitoren en control nodig. Dit kan plaatsvinden via de reguliere planning-en controlcyclus. Daarnaast zal in het kader van de uitwerkingsagenda een monitoringsysteem opgezet worden, waarbij naast kwantitatieve monitoring met name ook aandacht is voor kwalitatieve monitoring; wat zijn de verhalen uit de wijk, wat zijn de beelden van de bewoners. We willen als gemeente overzicht hebben en weten wat er in de wijken speelt. Zo kunnen we ideeën en initiatieven verbinden en versterken. Planning en werkwijze voor de agenda stedelijke vernieuwing op uitnodiging. Een kernteam van de afdelingen: - Beleid, team REB - Concernstaf - Ingenieursbureau en projectmanagement Het kernteam is verantwoordelijk voor het opstellen van de agenda; afdeling beleid is trekker. Er zal gebruik worden gemaakt van externe ondersteuning op het gebied van het duurzaam implementeren van stedelijke vernieuwing in de gemeentelijke organisatie en de relaties met de partners in de stad. Een aantal andere afdelingen zullen bij het proces betrokken worden: - Beheer openbare ruimte, - Dienstverlening, team RDB - Werk, inkomen en zorg - Beleid, team SMB en staf - FAB, onderzoek & statistiek - Concernstaf, team communicatie Gezien het integrale karakter zal een aantal malen de directie en betrokken portefeuillehouders worden gevoerd. .

Planning

Behandeling startnotitie in college

dec/jan

Behandeling/ toezending startnotitie in gemeenteraad

jan 2014

Opstellen agenda stedelijke vernieuwing op uitnodiging

1e en 2e kwartaal 2014

Besluitvorming college

eind 2e kwartaal 2014

Besluitvorming gemeenteraad

3e kwartaal

Voortgangsrapportage Particuliere Woningverbetering (PWV) Atol- en Zuiderzeewijk

Resultaten Verstrekte SVn-leningen: 2009 2010 2011 2012 Sept. 2013 Totaal Gemiddelde SVn-lening

18 14 11 6 3 52 leningen (53 woningen) € 27.835,-

€ 547.724,02 € 400.286,97 € 316.375,50 € 146.700,€ 36.311,€ 1.447.397,49

Eigen financiering (wel begeleid)

13 (allen Zuiderzeewijk)

€ 274.266,-

Totaal

66 woningen gerenoveerd

€ 1.721.663,49

Verwachting eind 2013

3 aankomende aanvragen (2x € 30.000 en 1x € 40.000)

€ 100.000,-

Verhouding Atol en Zuiderzeewijk: 12 leningen Atol 40 leningen Zuiderzeewijk

(gewijzigde) Aanpak gedurende project: -

-

-

-

Oktober 2006: Inventarisatie fase 1 Zuiderzeewijk door bureau Radius uit Haarlem waarbij huisbezoeken zijn afgelegd om nav het ontwerpplan de wensen te inventariseren. Juli 2007: oprichting Stichting Bouwadvieswinkel (BAW) door Centrada en gemeente en aanstelling tijdelijke bezetting. Werkend vanuit de wijk op de locatie aan de Ivoren Klif. September 2007: overdracht nieuwe bezetting BAW. Oktober 2007: start aanbod eigenaar-bewoners Zuiderzeewijk voor fase 1. Vervolgens begin 2008 aanbod voor fase 2.  Persoonlijke aanpak / adviesgesprekken – inventarisatie aan huis  Actieve en intensieve begeleiding eigenaren: van A tot Z: van advies, pakketkeuze tot eindkeuring en begeleiding bij bijv. subsidieregelingen rijksoverheid.  Aanbod meeliften renovatie Centrada en diens aannemer Europrovyl  Vaste keuzepakketten – geen maatwerk / persoonlijke wensen  Fase 1 en 2: ontwerp en uitstraling verandert sterk door verticale indeling panelen en vaste kleuren per ‘woonblok’. Eigenaren hadden de keuze uit enkele tinten van die kleur.  Dak verplicht onderdeel van de renovatie. Maart 2008: benadering fase 4. Tevens vernieuwde aanpak.  Ontwerpavond zorgt voor inspraak gevelontwerp voor zowel huurders als eigenaren. Dit resulteert in een nieuw ontwerp met voornaamste wijzigingen: een keuze uit een kleurenpalet en een indeling die aansluit op de bestaande indeling, namelijk horizontale panelen. November 2008: overname BAW door gemeente. Bezetting teruggebracht naar 2 medewerkers: 1 adviseur en 1 bureaumanager/com.medewerker mdw. Maart 2009: gewijzigde verordening. Eigenaar-bewoners geïnformeerd over nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden. Daarom tot die tijd ook geen SVn-leningen verstrekt, eigenaar-bewoners wilde de nieuwe ontwikkelingen afwachten.  Keuzevrijheid in aannemer: eigen aannemer of ‘projectaannemer’ Raam&Deur (wel toegespitst op maatwerk) ipv Europrovyl.



-

-

-

-

-

-

Dak geen verplicht onderdeel meer. In plaats daarvan minstens gevel voorzijde i.c.m. goede erfafscheiding zichtzijde.  SVn-lening omgezet naar geheel annuïtair (geen restschuld).  Minimale bedrag SVn-lening verlaagd naar € 2.500,-.  Deelnemende eigenaren ontvangen een eindkeuring en 1 jaar lidmaatschap van VEH. Dit was een extra motivatie en het gaf bewoners vertrouwen. Juni 2009: benadering fase 3 Eind 2009: benadering fase 13 Februari 2010: verhuizing locatie ivoren Klif naar de wijkpost Zuiderzeewijk. Reden: kostenbesparing, bredere taakverdeling en toch dicht bij de bewoners in de wijk. De naamswijziging Particuliere Woningverbetering (PWV) is doorgevoerd. Eind maart 2010: wijziging in aanpak.  Loslaten van de actieve en intensieve persoonlijke begeleiding van eigenaar-bewoners, meer gericht op passieve benadering en zelfredzaamheid eigenaren.  Keuring VEH uit pakket. Maart 2010: pilotproject erfafscheidingen in de Zuiderzeewijk, ondersteund vanuit PWV. Medio 2010: kleinere bezetting: vanuit de oude formatie blijft slechts 1 medewerker over in de functie van adviseur. Juni 2010: nieuwe verordening.  Atolwijk (middengebied) wordt toegevoegd aan het gebied.  Verruiming renovatiemogelijkheden. Minstens: schilderwerk en/of dubbel glas voorzijde i.c.m een goede erfafscheiding zichtzijde.  Maximaal bedrag SVn-lening verhoogd naar € 40.000,-.  Looptijd SVn-lening verlengd bij: 10 en 15 jaar naar een keuze van respectievelijk 10 of 15 jaar en 15 of 20 jaar.  Einde samenwerking aannemer Raam&Deur en geen nieuwe projectaannemer waardoor volledige keuzevrijheid aannemer.  Loslaten certificering aannemer, maar wel met aanbeveling certificering en/of aangesloten bij brancheorganisatie en vermelding eigen verantwoordelijkheid eigenaar-bewoner.  Mogelijkheid om eindkeuring mee te financieren. Januari 2011: team PWV ondergebracht bij de afdeling RDB-Vergunningen. Bezetting van 1 formatie op contractbasis uitgebreid naar 1,5 formatieplaats. Tevens uitbreiding takenpakket met de Duurzaamheidslening. Begin 2011: start Atolwijk. Geen actieve benadering eigenaar-bewoners tot adviesgesprekken zoals voorheen maar meer gericht op zelfredzaamheid. Daarnaast vermindering eigen communicatiemiddelen. Meer beroep op Stichting Welzijn voor bewonerscontacten. Begin 2012:  Aanpak gericht op: stimuleren tot het zelf of samen opknappen van de woning met minimale middelen zoals schilderwerk, aanmoedigen (collectieve) bewonersinitiatieven waarbij gemeente (en Welzijn) indien mogelijk faciliteert (denk aan workshops, opzet materiaaluitleenpunt etc.). Aanhalen bewonerscontacten voor ambassadeurs in de wijk.  Meenemen raakvlakken zoals inspraak bewoners bij opknappen zichtlocaties.  Deelname SEV-project ‘Zelforganisatie in New Towns’. 2013: Idem als aanpak 2012 waarbij er meer wordt geconcretiseerd zoals de actie ‘Mensen maken de Straat’ voor collectieve bewonersinitiatieven. Daarnaast uitvoering voorbeeldwoningen door schildersvakschool Flevoland. Er wordt aangehaakt op het aankomend groot onderhoud in de Atolwijk met als communicatiemiddelen bijv. een infohoek in mfa de Atoplaza en gebruik van social media. Medio september: uitbreiding taken met uitvoering Startersleningen.

Activiteiten (zoals evenementen en bewonersavonden - georganiseerd of deelname vanuit PWV) Zaterdag 30 juni 2007 – Opening Bouwadvieswinkel – ivoren Klif Zuiderzeewijk Openingsfeest. Genodigd: bewoners Zuiderzeewijk. Feestelijke omlijsting. Goed bezocht.

Dinsdag 13 november 2007 – Informatiemarkt Zuiderzeewijk (middag/avond) – basisschool De Vuurtoren Georganiseerd door Bouwadvieswinkel, gemeente en Centrada. Genodigd: bewoners Zuiderzeewijk. Info en meepraten over openbaar groen, onderhoud, wijkontwikkelingsplan, etc. Goed bezocht. 12, 13 en 14 februari 2008 – Bewonersavonden ‘Ontwerpavond gevels’ – basisschool De Vuurtoren I.s.m. Centrada 3 avonden georganiseerd waar bewoners konden meepraten over de gevelontwerpen. Genodigd: 148 woningeigenaren en 96 huurders fase 4 van de Zuiderzeewijk. Opkomst goed. Bewoners konden op ‘bouwplaten’ hun suggesties kenbaar maken, dit is door 50 bewoners gedaan. De architect heeft dit verwerkt in een nieuw ontwerp. Zaterdag 25 april 2009 – Inloopmarkt Zuiderzeewijk – basisschool De Vuurtoren Inloopmarkt met als thema ‘Werk aan de Wijk’. Genodigd: bewoners Zuiderzeewijk. Gericht op woning- en wijkverbetering. Standhouders divers zoals corporatie Centrada, VEH, SVn, buurtvoorlichters, gemeente openbare ruimte, etc. Goed bezocht. Tevens bedoeld als aftrap doorstart van de Bouwadvieswinkel destijds. Zaterdag 9 april 2011 – Inloopmarkt – mfa Atolplaza Markt gericht op particuliere woningverbetering. Genodigd: eigenaren Atol- en Zuiderzeewijk. Opzet: verscheidenheid aan standhouders. Ten eerste gericht op woningverbetering (kozijnleveranciers, dakdekkers, installateurs etc.) maar daarnaast ook samenwerkende partners zoals SVn, VEH, corporatie Centrada, MDF, Welzijn, wijkagent. Geheel aangevuld met kindervermaak, optredens, etc. Zeer goed bezocht (± 350 bezoekers). Zaterdag 17 december 2011 – Fair duurzaam (ver)bouwen en wonen – Stadhuis Markt gericht op particuliere woningverbetering EN duurzaamheid. Genodigd: alle woningeigenaren Lelystad-breed. Veel publiciteit aan gegeven. Standhouders: leveranciers, installateurs op genoemd vakgebied. Aangevuld met vermaak. Opkomst was gering. Woensdag 21 november 2012 – Bewonersmiddag/avond mbt ambassadeurs – mfa Atolplaza Bewoners uitgenodigd die enigszins al betrokken zijn bij de wijk (reeds de woning gerenoveerd, ruimt zwerfaval op, voorheen in wijkraad etc.). Opkomst ± 50 bewoners. Met behulp van thema’s zoals wonen, straatbeeld, sociaal de discussies opgestart en begeleid. Heeft veel betrokkenheid opgeleverd, ideeën en actieve bewoners die zich willen inzetten voor wijkverbetering. Opzet is om in bewoners-werkgroepen dit verder uit te werken. Themamiddag/avond 26 februari 2013 – ‘zelf samen de woning opknappen’ N.a.v. de ambassadeursavond en een flyeractie een bijeenkomst rond dit thema georganiseerd om ervaring en ideeën uit te wisselen. Opkomst: 19 bewoners. Diverse bewonersavonden (per wijk) nav groot onderhoud Atolwijk Tijdens de bewonersavonden wordt ook ingegaan op de particuliere woningverbetering.

Verslag 3e rondetafelbijeenkomst Propositielab Lelystad - 7 november 2013

Inleiding Olof van de Wal van Platform31 opent de bijeenkomst. Wij zitten volgens hem exact waar we horen te zitten, in de wijk waar het om draait. Hij licht toe aan de bewoners, die er voor het eerst bij zijn, dat we al een tijdje bezig zijn na te denken over de toekomst van deze wijk. Hoe doen we dat met hele andere manieren dan we dat tot nu toe gedaan hebben? Investeringsgelden zijn er niet meer, dus hoe moet het anders, zonder het heel ingewikkeld te maken? Met name de particuliere woningverbetering en onderliggende sociaal-economische problematiek in de wijk zijn daarbij de focus. Gemeente Lelystad en Centrada hebben gezegd “Kom maar met voorstellen, met proposities.” Hier zijn verschillende partijen mee aan de slag gegaan, zij presenteren vanavond hun voorstel. Deze avond zijn bewust ook de bewoners uitgenodigd die via Jurgen van der Heijden zijn bereikt. Zij zijn geïnteresseerd om een wijkonderneming te starten en zullen daarover vertellen. Vanavond kunnen we zien als de start van een strategie van wijkverbetering die in Lelystad gaat beginnen. De Atol- en Zuiderzeewijk zijn daarmee een proeftuin voor Nederland. Op het programma staan de volgende presentaties: 1. 2. 3. 4.

Buurtbedrijf / Wijkonderneming – door bewoners Verduurzaming particulier voorraad – door de bouwers Buurtbanen / werkbedrijf – door gemeente Lelystad en Centrada Terugkoop woningen – door Centrada

Wijkonderneming / Buurtbedrijf Voordat Cindy namens de bewoners het woord neemt, licht Jurgen van der Heijden kort toe wat zijn rol is geweest. Hij schreef de propositie ‘wijkonderneming’ en is op zoek gegaan naar bewoners die enthousiast zijn om hiermee aan de slag te gaan. In september is hij begonnen om te kijken of er mensen zijn die wat voelen voor het starten van een wijkonderneming. Er zijn vanavond ook mensen die Jurgen niet kent, dus dat is al gunstig. Dat betekent dat bewoners zelf ook andere geïnteresseerden uitnodigen hiervoor. Ook wilde Cindy graag zelf hun plannen presenteren. Jurgen en de geïnteresseerde bewoners hebben inmiddels een eerst gezamenlijke ontmoeting gehad. Het bleek dat deze bewoners zelf al concrete plannen en ideeën hadden voor de wijk. Verder wil Jurgen graag het woord geven aan Cindy, die namens de bewoners hun idee voor het ‘Buurtbedrijf Zuiderzee’ presenteert.

Cindy presenteert de plannen voor het Buurtbedrijf Zuiderzee. Lydia is er vanavond helaas niet bij, maar zij is daar ook een dragende kracht bij geweest. Zij is al wat projecten gestart. Cindy is heel blij dat de bouwers en Centrada er vanavond zijn. Buurtbedrijf Zuiderzee zoekt samenwerkingsverbanden met gemeente Lelystad, Centrada, welzijn en bouwers om de wijk te verbeteren. Cindy stelt de professionals de volgende vraag: Wij kunnen het voor elkaar krijgen om goedkoop 24 woningen te renoveren. Hoe kunnen we dit uitbreiden over de hele wijk? Want er zijn veel meer woningen die verbetering behoeven. De geplande projecten van het Buurtbedrijf zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Vervangen van gevels 24 woningen Isoleren en vervangen van daken Mogelijkheden aan het bekijken om buurtbanen te creëren Armoedebestrijding gerichte aanpak Leefbaarheid van de wijk verbeteren Het buurtbedrijf laten groeien en kijken wat er in de toekomst mogelijk is Collectieve energie in de buurt

Het Buurtbedrijf kijkt of ze wijkgerichte acties kunnen doen samen met samenwerkingspartners. Voor collectieve energie vindt Cindy het nu nog te vroeg, maar dit is zeker een wens voor de toekomst. Je moet elkaar uitdagen in tijden van crisis. Het Buurtbedrijf regelt zelf hun woningverbetering. Ze denken daarbij aan een schilder en timmerman uit de eigen straat. Het aanbod toen vanuit Centrada was (soms) te duur. Er zijn veel bewoners geweest die vijf jaar geleden niet met aanbod Centrada mee konden liften. Cindy hoorde laatst van de prijs van twee grasvelden en schrok daarvan. “Wat zou het kosten als wij een grasveldje zouden aanleggen? En wil de jeugd wel een grasveldje? Laat ons meepraten en meedenken. Misschien kunnen wij het gras maaien.” Een andere bewoner reageert dat er weinig energie zit in Lelystad. Er gebeurt niks. Het buurtbedrijf wil wat, daar zit wel energie in en daar sluit hij zich graag bij aan. Cindy vraagt zich af wat de gemeente van de bewoners vraagt. Wat is de vraag van de gemeente aan de bewoners? Jurgen van der Heijden antwoord dat als je met z’n drieën drie woningen samen wil aanpakken, dan dat is de basis. Maar het is ook goed om te weten wat er nog meer speelt en wat de gemeente wil, zodat je slim op elkaar kan aanhaken. Wethouder Jop Fackeldey neemt het woord namens de gemeente. “Wat we willen is buitengewoon simpel, namelijk dat het goed gaat met deze wijk. Er is veel

geprobeerd en gestart, maar veel stopte weer of lukte maar beperkt. Hier hebben over nagedacht. Hoe kunnen we er nou voor zorgen dat er energie komt in deze wijk? We hebben geleerd dat het een verkeerde aanpak is om als gemeente te bedenken wat er moet gebeuren om vervolgens te merken dat bewoners dat niet willen. Daarom hebben we nu verschillende partijen benaderd om samen met ons na te denken hoe we energie aan de buurt kunnen geven. De opdracht van Jurgen om te kijken of er bewoners enthousiast zijn om een wijkonderneming te starten was daar nadrukkelijk een onderdeel van. De particuliere woningverbetering was voorheen te veel van bovenaf bedacht. Nu willen we het omdraaien, kijken of we wat initiatieven kunnen helpen te laten ontstaan. Je kan niet van te voren bedenken wat er uit komt, maar wat we graag willen is dat er energie komt bij de bewoners in de wijk.”

Propositie: Verduurzaming woningen Een aantal bouwbedrijven zijn gevraagd om een voorstel te doen voor de verduurzaming van het particuliere woningbezit. De vraag was om met een voorstel te komen dat voor eigenaar-bewoners financieel interessant is om aan deel te nemen. Het voorstel dat de bouwers hebben uitgewerkt, sluit aan bij het project ‘Energiesprong’, waarbij de energierekening wordt omgezet in een hypotheek voor een nul-op-de-meter renovatie. Huishoudens zijn gemiddeld de komende 15 jaar zo’n €42.000,- kwijt aan hun energierekening. Die kosten kan je ook investeren in een energienotaloze woning, mits je dat kan financieren. Middels het voorstel van de bouwers kunnen bewoners hun energierekening grofweg omruilen voor een lening die de renovatie bekostigd. We kunnen tegen een steeds lagere kostprijs een huis energienul maken. Hiervoor vragen de bouwers het volgende vanuit bewoners, corporatie en gemeenten: 

Kunnen bewoners nadenken over hun behoefte en inbreng in de renovatieopgave?

 

Kan de corporatie nadenken over beschikbaar stellen enkele proefwoning om experimenten uit te voeren? Kan de gemeente nadenken over garantstelling naar hun inwoners om financiering mogelijk te maken?

Tjeerd de Boer belooft namens de bouwers dat het mogelijk is om een renovatie uit te voeren, zonder dat bewoners dit financieel merken. Dit kan echter per individueel geval wel verschillen. “Als je nu €80,- energie betaalt en straks €150,- comfort wilt dan moet je bijbetalen.” Het is dus mogelijk om de renovatie uit te voeren zonder dat bewoners dit financieel merken, maar dat kan alleen op basis van een aantal aannames en geldt dus niet voor iedereen. Bovendien is er medewerking nodig vanuit andere partijen. Maar voor 150-200 euro is het mogelijk. Eep Bronkhorst geeft aan dat Centrada bereid is om één of twee woningen beschikbaar te stellen om op te experimenteren en als proefwoning te gebruiken. Voorwaarde is wel dat bewoners het willen. Jop Fackeldey geeft namens de gemeente de toezegging dat zij wel willen nadenken over de gevraagde garantstelling. Hij gaat graag staan voor dit experiment, maar de gemeente moet natuurlijk geen onnodig risico lopen. Afgesproken wordt dat er op 1 december een proefwoning beschikbaar is en het experiment kan beginnen. Het zou goed zijn als ook een eigenaar-bewoner zijn woning beschikbaar stelt. Diverse mensen in de zaal weten wel een woning hiervoor. Propositie Buurtbanen Henri Looymans van de gemeente Lelystad en Gert Jan Holt van Centrada presenteren het plan van aanpak voor de pilot Buurtbanen. Het plan richt zich op het arbeidspotentieel vanuit de wijk. Wie is bereid en heeft ook de tijd? De doelgroep bestaat uit uitkeringsgerechtigden, vrijwilligers en leerlingen. Voor de werkzaamheden denken ze aan tuinonderhoud, schone, hele en veilige complexen, en de onderhoud van de buitenzijde van woningen. Werkbedrijf Lelystad, het re-integratiebedrijf van gemeente Lelystad wordt gevraagd de coördinatie te verzorgen en samen te werken met Centrada. Het Werkbedrijf stuurt op het vinden van arbeidsvermogen, Centrada coördineert het beheer en onderhoud van de woningen. Henri en Gert Jan willen de pilot wee jaar gaan uitproberen, zodat er een organisatie ontstaat die zichzelf in stand kan houden. Centrada biedt 400-500 klussen per jaar voor Zuiderzeewijk, zodat er werkzaamheden gegarandeerd zijn. Bovendien biedt Centrada een locatie beschikbaar. In het kort: “ We hebben de locatie, we hebben de plannen, we hebben de stakeholders. Als we de goedkeuring krijgen dan kan het op zeer korte termijn van start gaan”.

Jop Fackeldey en Peter Klooster van de gemeente Lelystad bevestigen de goedkeuring. Hiermee kan het project dus van start. Propositie Terugkoop Olof van de Wal vat het voorgaande kort samen. We hebben nu een aantal proposities besproken. Bewoners willen wat. Bouwers kunnen wat leveren. De condities die daarvoor nodig zijn, die willen Centrada en gemeente Lelystad geven, of over nadenken. Het project Buurtbanen kan op korte termijn mensen aan het werk helpen. Er was nog een vierde propositie, die zich meer richtte op een noodoplossing voor huishoudens die zo klem zitten, dat terugkoop van hun woning een mogelijk uitkomst biedt. Hierin spelen de banken een belangrijke rol. Zij zijn vanavond niet aanwezig, dus dit is ook niet het juiste moment om daar lang bij stil te staan. Andre van Schaik heeft vanuit Centrada onderzocht wat de voor- en nadelen zijn van een terugkoopregeling. De voorlopige conclusie is dat een terugkoopregeling een noodoplossing is, en dat is nu niet direct nodig. Als we beter zich hebben op het probleem en een nieuwe oplossing blijkt nodig, dan zouden alle stakeholders zich moeten committeren aan een gezamenlijk fonds. Wij denken hierover door en we gaan hierover met banken in gesprek. Olof: “Dus we sluiten af met drie energiegevende verhalen die op elkaar aansluiten. 1 december is daarbij een belangrijke datum. Dan is proefwoning beschikbaar en kunnen de bouwers het experiment starten.” Tot slot Er worden nog een aantal andere zaken besproken. Erik Schot van bouwbedrijf van Wijnen merkt op dat het aanpakken van woningen belangrijk is, maar dat er ook grote kansen liggen om het openbaar gebied aan te pakken. Dit hoeft niet veel te kosten en kan van grote meerwaarde zijn. Een aantal bewoners is ook al bezig met moestuinen. Het vele groen is echt een belangrijke kwaliteit van deze wijken. Rob Bakelaar (architect) presenteert kort een project dat in deze wijken gaat draaien, waarbij alpha en bèta studenten samen oplossingen bedenken om diversiteit aan te brengen. De studenten gaan hier een half jaar mee aan de slag, bestuderen de wijk, doen interviews en komen met ideeën voor drie-generatie-woningen, zoals het samenvoegen van woningen, etc. Een aantal mensen in de zaal denkt hier graag over mee. Gert Straakenbroek van Centrada merkt op dat het ook goed zou zijn als Centrada en gemeente Lelystad een klein fondsje oprichten om bewoners een kleine stimulans

te geven voor het schilderen van schuttingen en dergelijke zaken. Hij is er van overtuigd dat het moet lukken hier wat geld voor beschikbaar te stellen. Cindy mist voor haar gevoel het allerbelangrijkste: armoedebestrijding. Ze heeft ook ideeën over hoe (voedsel)hulp beter kan. Rik Bovenberg van MDF is graag bereid mee te denken over andere vormen en wil daarvoor wel met de Voedselbank in gesprek. Olof sluit af en merkt op dat er een stevige agenda staat. Het begin is er. Er zijn concrete plannen en er zijn ook dingen geraakt die ook opgepakt kunnen worden. De banken willen we heel nadrukkelijk bij de propositie blijven betrekken. Maar de kern van deze proposities blijven de bewoners. Het gaat om hun wijk, hun woningen en hun plannen.

BUURTBANEN EN WONINGONDERHOUD

De gemeente Lelystad en Centrada hebben al eerder hét verschil gemaakt! “the story continues”

HET BEGIN……

MOBILISEREN VAN ARBEIDSPOTENTIEEL

TUINONDERHOUD

SCHOON, HELE EN VEILIGE COMPLEXEN

ONDERHOUD BUITENZIJDE

WERKBEDRIJF LELYSTAD EN CENTRADA -

Gericht op samenwerking

-

Wijkbewoners

-

Vrijwilligers

-

Onderwijs

-

Coördinatie

KLUSJES IN HUIS? WIJ BIEDEN 400 – 500 KLUSSEN PER JAAR VOOR DE ZUIDERZEEWIJK

DE THUISBASIS IN DE ZUIDERZEEWIJK

BUURTBEDRIJF ZUIDERZEE SAMEN WERKEN WE MEE

WIE WIJ ZIJN BUURTBEDRIJF ZUIDERZEE Een actief gemotiveerd team die zich sterk inzet in de wijk.

ONZE VISIE HET VERBETEREN VAN ONZE WIJKOMGEVING

DOOR BEWONERS MEER TE LATEN PARTICIPEREN ZIJN WIJ OP ZOEK NAAR SAMENWERKINGS- VERBANDEN TUSSEN GEMEENTEN WONINGBOUW BEDRIJVEN EN WELZIJN ORGANISATIES OM HET BUURTBEDRIJF VERDER TE LATEN GROEIEN.

“CORPORATIES KUNNEN HUIZEN ALLEEN VERHUREN” ALS DE BEWONERS DE HUUR KUNNEN OPBRENGEN.

“HUISEIGENAREN KUNNEN HUN WONINGEN LATEN RENOVEREN” ALS DE EIGENAREN DE RENOVATIEKOSTEN KUNNEN OPBRENGEN

ONZE PROJECTEN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

VERVANGEN VAN GEVELS 24 WONINGEN ISOLEREN EN VERVANGEN VAN DAKEN MOGELIJKHEDEN AAN HET BEKIJKEN OM BUURTBANEN TE CREËREN ARMOEDEBESTRIJDING GERICHTE AANPAK LEEFBAARHEID VAN DE WIJK TE VERBETEREN HET BUURTBEDRIJF LATEN GROEIEN EN KIJKEN WAT ER IN DE TOEKOMST MOGELIJK IS COLLECTIEVE ENERGIE IN DE BUURT

BUURTBEDRIJF ZUIDERZEE HEEFT OP DIT MOMENT EEN PROJECT GEREALISEERD RENOVATIE VOOR EN ACHTERGEVELS 24 WONINGEN 8 VRIJWILLIGERS LEERMEESTER GELEVERDE MATERIALEN OVEREENKOMST VERF ZOEKENDE NAAR DRAAGVLAK OM DIT PROJECT VERDER UIT TE BREIDEN NAAR DE REST VAN DE WIJK MET MOGLIJKHEDEN TOT HET CREEREN VAN BUURTBANEN

PROJECT 2 WONINGVERBETERINGEN DAKEN EN ISOLATIE DIT PROJECT ZIT NOG IN HET BEGINSTADIUM MAAR NA AANLEIDING VAN HET SUCCESVOLLE PROJECT VERVANGEN GEVELS ZIJN WIJ OPZOEK NAAR MOGELIJKHEDEN OM DIT PROJECT DUS VERDER UIT TE BREIDEN VOOR DIVERSE RENOVATIE PROJECTEN VAN KOOPWONINGEN. DIT NATUURLIJK IS SAMENWERKING MET DE HUISEIGENAREN. OOK VOOR DIT PROJECT ZIJN WIJ OP ZOEK NAAR DRAAGVLAK BINNEN GEMEENTEN EN BOUWBEDRIJVEN

Terugkoop in de wacht?

7 november 2013 André van Schaik

Terugkoop als noodoplossing

Terugkoop als noodoplossing Maar eerst:

Preventie Verleiden Stimuleren

Motiveren Activeren Aanspreken Aanschrijven etc.

1.900 koopwoningen Atol en ZZW

NHG-aandelen in Lelystad 0,90%

met NHG

0,80% 0,70% 0,60% 0,50% 0,40% 0,30% 0,20% 0,10%

zonder NHG

0,00% aandeel van de NHG-garanties

aandeel van de NHG-verliezen

Ontwikkeling NHG: • Toename verliesdeclaraties • Gemiddeld verlies per woning stijgt Maatregelen: • Hogere premie • Restschuld in hypotheek • 10% eigen risico banken Signaal NHG: • Er wordt altijd maatwerk-oplossing gezocht

Inzichten vanuit MDF (schuldhulpverlening): • Steeds meer schuldgevallen in de koop • Hoogte schuld kan pas worden bepaald na verkoop • Hypotheekschuld staat nooit alleen Signaal MDF: • Er is altijd maatwerk-oplossing nodig Kans? • Koppeling expertise MDF aan banken?

Inzichten uit “het veld”: • In tijd van Bouw Advies Winkel: weinig belangstelling voor mogelijke terugkoop • Één voorbeeld van terugkoopfonds: Oost-Groningen Rabo-provincie-gemeente-corporaties vooral gericht op ruil tbv sloop (krimpgebied) • Haalbaarheidsonderzoek fonds restschuld (P_31): conclusie: geen draagvlak

Rotterdam-Zuid: •2,5% van de koopwoningen in Nederland •12% van de verliesdeclaraties NHG

Niet gehoord: • Aankoop is dé oplossing waar we op wachten Terugkoop in de wacht? • Eerst meer inzicht via buurtbanen, wijkonderneming

Wachten op marktherstel? • Waardestijging kan verlies bank beperken Perspectief Lelyfonds? • Aankopen-Opknappen-Verhuren (€ 700-1000)

Centrada: benadering vanuit object (en wijk) Gezamenlijke lange termijn gebiedsvisies Mogelijk instrument: strategische aan- en verkoop Slotvraag: Welke partijen willen risicodragend participeren In subject-gericht maatwerk-fonds (bv adoptiewoning) • Banken? (er zijn er veel!) • Gemeente? • Centrada? • Provincie? • Lelyfonds?