WETGEVING INZAKE POSITIE CLIENT IN DE ZORG OP KOERS OF OP DRIFT? Prof.mr.J.K.M.Gevers (AMC/UvA)
Overzicht • Achtergrond/inhoud beoogde nieuwe wetgeving • Kanttekeningen bij de uitgangspunten • Commentaar bij de gekozen aanpak • Enkele specifieke onderdelen • Conclusie
Achtergrond • Voorstel ‘Zorgconsumentenwet’ (NPCF, 2005) • Staat van de gezondheidszorg IGZ 2006 (Rechtspositie patiënt goed verzekerd?) • Advies RVZ over zorgconsumentenwet 2006 (met achtergrondstudies) • Minister VWS (2007): toch een integrale nieuwe wet
Belangrijkste motieven • Versterking van de positie van de patient / consument als marktpartij • Het bieden van een oplossing voor een aantal specifieke knelpunten/lacunes • Meer samenhang brengen in de wetgeving en deze toegankelijk maken
Hoofdlijnen (1) • Van patient naar client: rechten gelden ook bij verpleging, verzorging, begeleiding • Toekenning van 7 ‘basisrechten’, o.a. op bereikbare zorg, keuze(informatie), kwaliteit, afstemming, klachtbehandeling, medezeggenschap en goed bestuur • Die rechten zijn niet afhankelijk van bestaan van een overeenkomst en o.g.v. wet direct afdwingbaar bij zorgaanbieder
Hoofdlijnen (2) • Basisrechten worden door organisaties van zorgaanbieders en pat./cons. nader uitgewerkt in 2-zijdige algemene voorwaarden • Ook recht op kwaliteit/veiligheid wordt verder ingevuld, primair door richtlijnen e.d. maar desnoods door aanvullende overheidsregulering • Aantal wetten (WTZi, KWZ, WKCZ, WMCZ) verdwijnt; patientenrechten gaan uit het BW (WGBO) naar de nieuwe integrale wet
Kanttekeningen bij uitgangspunten • Relatie patient/consument verzekeraar blijft buiten beschouwing • Is er in wetgeving wel behoefte aan ‘paradigmashift’? • Hoe toegankelijk kan wetgeving zijn.... • Onderscheid toepassingsproblemen en wetgevingsproblemen
Naar afdwingbare basisrechten • Ook de huidige verplichtingen leiden al tot aanspraken van de patient • Sommige ‘rechten’ zijn beter als verplichting te regelen • Toezicht en handhaving van overheidswege blijven overigens in beide varianten van belang
Jegens wie gelden basisrechten? • Zorginstelling of (steeds ook) individuele beroepsbeoefenaar • Reikwijdte begrip zorgaanbieder • Wie in bepaalde omstandigheden als zorgaanbieder te beschouwen is
Losmaken patientenrechten uit het BW • Regeling in kader overeenkomst was niet noodzakelijk, maar inmiddels vertrouwd • Verbreding van toepassingsgebied van rechten van patient ook anders mogelijk • Verschillende nadelen zoals: - Minder aansluiting bij algemeen privaatrecht - Relatie zorgverlener-patient blijft hoe dan ook (meestal) een overeenkomst - Problematiek van a-typische situaties wordt er niet mee opgelost
Recht op kwaliteit en veiligheid • Impliceert resultaatsverplichting voor goede zorg • Concretisering is en blijft echter een moeizame kwestie • Zullen beoogde 2-zijdige algemene voorwaarden hier kunnen helpen?
Recht op afstemming • Terechte aandacht voor lacunes in rechtsbescherming door verandering in organisatie van zorg • Vraag is of beoogde oplossing (de client kan elke hulpverlener aanspreken op goede afstemming)voldoende doordacht is • Centrale aansprakelijkheid uitbreiden lost probleem extramurale afstemming niet op
Nieuwe klacht-/geschillenregeling • Klachtfunctionaris krijgt wettelijke positie • Klachtencommissie niet meer verplicht • Externe geschillencommissie (bindende uitspraken en evt. schadevergoeding) • Voor- en nadelen van dit nieuwe systeem...
Een omvattende nieuwe wet? • Prioriteit dient niet te liggen bij hercodificatie maar bij aanpassing van bestaande regelingen aan veranderende zorgorganisatie en – omgeving ter verbetering van rechtsbescherming patient • Ook toetsing aan criteria in ‘meibrief’ voor vormgeving nieuwe wetgeving leidt m.i. niet tot keuze voor integrale nieuwe wet
Alternatieven • Pas bestaande wetgeving op onderdelen aan, en/of • Vervang WTZi, KWZ, WKCZ en WMCZ door een Wet zorginstellingen (verbreding van de huidige KWZ) en • Laat daarvoor in aanmerking komende bepalingen via Wet BIG op aangepaste/ overeenkomstige wijze van toepassing zijn op individuele beroepsbeoefenaren
Ten slotte • Belang van (thematische) wetsevaluaties en vergelijkbare studies • Ook wetgevingsbeleid dient zo veel mogelijk ‘evidence based’ te zijn....
